________________
SEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
SEEEEET
EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
KARTERTREETTEEEEEEEEEEEEETTETTETTEERSITTERTAIM 98र सामायारी स योजनं न कृतं । न हि एतन्मतं अनादरणीयमेव, यतः नवाङ्गीटीकाकारश्रीमदभयदेवसूरीश्वरादीनामपि एतदेव मत से न हि तेषामनादरणीयता वक्तुं युक्तेत्यत आह एतन्मते अनन्तरमेव प्रतिपादिते मते चूर्णिकृतो=चूर्णिकारस्य
अभिधानम्'इत्येनन पदेन सहास्यान्वयः कर्तव्यः । अन्यत्र आवश्यक्यादिषु कारशब्दस्य पर्यवसितस्यैव= अर्थापत्त्या गम्यमानस्यैव, न तु साक्षादित्येवकारार्थः । एतन्मतानुसारिणः कथयन्ति यदुत चूर्णिकारेण यद् आवश्यक्यादिष्वपि कारशब्दयोजनमभिहितं । तत् व्याकरणनियमानुसारेण असंभवि। यतः कारशब्दः समस्तः, समस्तस्य च तस्य अन्यत्रान्वयासंभवात् । किन्तु चूर्णिकारस्यायमेवाभिप्रायः यदुत मा भूत् व्याकरणनियमानुसारेण कारशब्दस्यान्यत्रान्वयः । किन्तु अर्थानुसारेण तु अन्यत्रापि कारशब्दस्य अर्थः योजनीय एव । व इत्थञ्च कारशब्दस्यावश्यक्यादिषु योजने त्रीणि मतानि सन्ति । प्रथमं मतं कथयति-कारशब्दः समासबाह्य र एव । ततश्च व्याकरणानुसारेणापि तस्य सर्वत्रान्वयः संभवतीति । व द्वितीयं मतं कथयति-कारशब्दः समस्त एव । ततः आवश्यक्यादिषु तस्यान्वयो न संभवति । किन्तु स
कारशब्दः अनुवृत्यान्यत्र योज्यः । अर्थात् आवश्यक्यादिपदानन्तरं अनुक्तोऽपि कारशब्दः स्वयमेवोपन्यसनीयः। गाथायामेव आवश्यक्यादिपदानन्तरं कारशब्दस्य निवेशो दृष्टव्य इति यावत ।
तृतीयं मतं कथयति-कारशब्दः समस्त एव । ततः व्याकरणानुसारेण तस्यान्यत्रान्वयो नैव संभवति । नापि आवश्यक्यादिपदानन्तरं तस्य साक्षात् निवेशोऽपि कर्तव्यः । किन्तु अर्थापत्यैव तस्यार्थः सर्वत्र विभावनीयः इति । अतिपल्लवेन=अतिविस्तरेण । R (શિષ્ય : આ મતવાળાઓ જો કારનો અન્વય બાકીના સાત પદો સાથે ન કરે તો એમને ચૂર્ણિની છે અનારાધનાનો દોષ ન લાગે? આ તો બધા મહાપુરુષો છે. શું એ પંચાશક ટીકાકાર વગેરે મહાપુરુષો ચૂર્ણિની मनारायना ४३ ५२॥ ?)
ગુરુઃ આ લોકો ચૂર્ણિની અનારાધના ન જ કરે. તેઓ એમ કહેશે કે ચૂર્ણિકારે જે “કાર' શબ્દને સાત પદોમાં છે છે પણ જોડવાની વાત કરી છે એનો અર્થ એ નહિ કે “વ્યાકરણ પ્રમાણે, શ્લોકની પદ્ધતિ પ્રમાણે એ શબ્દ સાતેય છે પદો સાથે જોડવો જોઈએ.” એનો અર્થ માત્ર એટલો જ કે એ “કાર' શબ્દ સાત સાથે સાક્ષાત્ જોડવાની જરૂર છે નથી. પણ એ સાતેય પદોમાં “કાર' નો અર્થ સમજી જ લેવાનો છે. એટલે કે “કાર' જોડીને જે અર્થ થાય. છે એ જ અર્થ “કાર” જોડ્યા વિના સ્વયં સમજી લેવાનો. “કાર' શબ્દ સમાસમાં હોવાથી એને સીધો જોડવો શક્ય नथी.
આમ તે મતવાળાઓ પણ ચૂર્ણિની આ રીતે આરાધના કરશે.
આ “કાર” શબ્દ માટે ઘણી ચર્ચા થઈ ગઈ. હવે વધારે લંબાણ અમે કરતા નથી. હવે ચોથી અને પાંચમી છે | ગાથાનો અક્ષરાર્થ કરીશું.
यशो. - अक्षरार्थ उच्यते-एषणं इच्छा करणं कारः 'इच्छया ममेदं कुरु इत्यादिप्रयोग इत्यर्थः । मिथ्या वितथमनृतमित्यनर्थान्तरं, मिथ्याकरणं मिथ्याकारः ।। दुष्प्रयुक्तेः मिथ्याप्रयोग इत्यर्थः । तथाशब्दोऽवैतथ्यार्थे । गुरूदितेऽर्थे तथाकरणं तथाकारः।
REEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE EEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
મહામહોપાધ્યાય યશોવિજયજી વિરચિત સામાચારી પ્રકરણ – ચન્દ્રશેખરીચા ટીકા + વિવેચન સહિત ૩૪ SeemaSERNIRRITERRORRRRETIRECTETamanaras
