________________
ભારતવર્ષ ]
રાજ્યો
૧૪૩
દર્શાવી પણ ગયા છીએ. તે પ્રમાણે તેનું નામ રણવીર હતું. તેના મરણ બાદ તેને પુત્ર દધિવાહન અંગદેશની રાજ્યગાદીએ બેઠો હતો એમ હવે સ્વીકારવું પડે છે. આ રાજા વિશે હજુ કાંઈક નોંધવાલાયક જણાયું છે ખરું, અને તેમાંથી ઈતિહાસ તરીકે જેટલું લખી શકાય તેમ છે તેટલું લખવા પ્રયત્ન કરીશ. તેને ત્રણ રાણીઓ હોવાનું તારવી શકાય
છે. પટરાણીનું નામ દધિવાહન અભયાદેવી હતું. ૧૩૭
બીજીનું નામ પદ્માવતી ૧૩૮ અને ત્રીજીનું નામ ધારિણી ૧૧૯ હતું. આ ઉપરથી સમજાશે કે રાણી પદ્માવતી તે કાંઈ પટરાણી તે નહતો જ, પણ બીજી રાણી હતી. એટલે સહજ અનુમાન કરી શકાય કે, રાણી અભયાદેવીના લગ્ન બાદ, પાંચેક વર્ષે રાણી પદ્માવતી સાથે રાજા દધિવાહનનું લગ્ન થયું હશે. એટલે રાણી પદ્માવતી અને રાજા દધિવાહનની ઉમર વરચે. સાધારણ રીતે પતિ-પત્નિ વચ્ચે જે બે-ત્રણ વર્ષથી માંડીને પાંચ વરસનો તફાવત રહે છે તેને બદલે આ રાણી બીજી વારની હેવાથી તે અંતર આઠથી દશ વર્ષનું ગણવું રહે છે. રાણી પદ્માવતીને જન્મ આપણે ઈ. સ. પૂ. ૫૯૩ માં ગણાવ્યો છે. ( જુઓ પૃ. ૧૩૫ ઉપરનું કોષ્ટક ) એટલે તે ગણત્રીએ રાજા દધિવાહનને જન્મ આપણે ઈ. સ. પૂ. ૬૦૧૬૦૩ માં ઠરાવીએ તે ખોટું નથી. તેમ રાજા દાધવાહનનું મરણ ઈ. સ. પૂ. ૫૫૬ માં નીપજ્યાનું આપણે જણાવી ગયા છીએ, જેથી
મરણ સમયે તેની ઉમર ૬૦૩–૫૫=૪૭ વર્ષની આશરે હોવાનું ઠરે છે. અને જે તે ગાદી ઉપર પંદરેક વરસની ઉમરે આવ્યો હોય તે તેનું રાજ્ય બત્રીસથી ત્રીસ વર્ષનું લેખી શકાય.
રાજા દધિવાહને રાજ્યની લગામ હાથ ધર્યા બાદ તેને માથે શું શું વીતક વીત્યાં હતાં તેમાંનાં કેટલાંક તે ઉપરના પાનાઓમાં પ્રસંગેપાત જણાવી ગયાં છીએ એટલે તેનું પિષ્ટપેષણ કરવા અત્રે જરૂર નથી, છતાં માત્ર સંક્ષિપ્તમાં જણાવી દઈએ કે, રાણી પદ્માવતીનો દેહદ પૂર્ણ કરવા જતાં પિતાને અને રાણીને વિયોગ વેઠવો પડ્યો હતે. પાછળથી પિતાનાજ પુત્રની સાથે (કે જે, તે સમયે ચેદિપતિ થયો હતો ) યુદ્ધમાં ઉતરવાની તૈયારી થઈ રહી હતી ત્યાં પોતાની જ રાણી કે જેણી જૈન દીક્ષા ગ્રહણ કરી સાવી બની હતી તેણીના વચ્ચે પડવાથી પિતા-પુત્રની ઓળખાણ થવા પામી હતી અને પરિણામે યુદ્ધ થતું અટકી ગયું હતું. ૧૪૦ અને તે બાદ કેટલાક વર્ષે, રાજા દધિવાહનના પ્રદેશની ઉત્તરે આવેલ કૈશબીને રાજા શતાનિક, જ્યારે અંગદેશ ઉપર ચડી આવ્યું હતું ત્યારે તેનું મૃત્યુ નીપજ્યું હતું. અને તે વખતની તેની હૈયાત રાણું ધારિણી અને તેણીના પેટે અવતરેલી પુત્રી વસુમતિને-બને મા-દીકરીને રાજા શતાનિકે રાજકેદી તરીકે, કેશાંબી લાવી આણવાને પિતાના માણસને હુકમ આપ્યો હતો. અને આ બધો સમુદાય જ્યારે કેશંબી જતો હતો ત્યારે રસ્તામાં તે રખેવાળ માણસની દષ્ટિમાં
(૧૩૭) ભરતે. બાહુ, 9, ૧૦૩.
( ૧૩૮ ) આ રાણું વિશે કાંઈક પરિચય ૫. ૧૩૩ ઉપર આપ્યો છે ત્યાંથી નેવું,
-
( ૧૩૯ ) આ રાણી વિશે, પ્રાસંગિક વિવેચન પૃ. ૧૧૪ ઉપર કહી ગયા છીએ.
(૧૪૦) જુઓ આગળ ઉપર પૂ. ૧૪૭. '
