________________
ભારતવર્ષ ]
અભયકુમાર
૨૪૭
પુરૂષે અત્યાર સુધીમાં આવી ગયા અને પ્રયાસ પણ કરી જોયા, છતાં કોઈની હિંમત સરખી પણ ચાલી નથી ત્યાં આ નાનો કુમાર શું ધાડ મારવાને હતો? પણ તેટલામાં તે અમલદારે, પૂછેલા પ્રશ્નના ઉત્તરમાં વિચાર કરીને તુરત જણાવ્યું કે, આ કામ માટે ઉમેદવારને, ઉમરનો કે સ્થાનનો કે અન્ય કઈ પણ પ્રકારનો પ્રતિબંધ નથી. માટે તમો ખુશીથી કામ માથે લઈ શકો છો. એટલે અભયકુમાર પિતાની ઇચ્છીત રીતે પ્રયત્ન કરવા ઉજમાળ થયો.૫૦
કામ કરવાની અકળ રીતથી તેને સંપૂર્ણ ફતેહ પામેલ જોઈ સર્વે મુગ્ધ થઈ ગયા અને આક્રીન આક્રીન પોકારવા મંડયા. ત્યાં બનેલા સર્વ સમાચાર તુરત રાજા બિંબિસારને પહોંચાડવામાં આવ્યા; એટલે તે આનંદિત થયો. પણ વિશેષમાં જ્યારે તેણે સાંભળ્યું કે, પરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થનાર તે કેવળ દશેક વર્ષની ઉમરનો બાળકજ છે, ત્યારે તે તેને પણ આશ્ચર્યતાને અવધિ થઈ ગયો. એટલે કરેલ શરત પ્રમાણે તેને મહાઅમાત્ય પદને પોષાક સમર્પણ કરવા, પિતાની સમીપ બોલાવી મંગાવવાને બદલે, પુરતા સન્માન સાથે તેડી લાવવા માટે, પોતેજ સામો ઉઠીને હાથી ઉપર બેસીને લેવા ચાલે. દરવાજા બહાર પહોંચતાં જ્યાં દૂરથી બાળ–અમાત્યને જોયો ત્યાં તે તે પોતે પણ એક વખત માટે સ્તબ્ધ બની ગયો. પણ
પાસે આવીને પોતાની શરત પ્રમાણે હાથીની અંબાડી ઉપર બેસીને પિતા સાથે રાજદરબારે આવા વાનું તે કુમારને આમંત્રણ કર્યું છતાં જ્યારે બાળ અમાત્યે તેમ કરવાની ના પાડી ત્યારે તે તે વળી વિશેષપણે ઓર આશ્ચર્ય પામ્યો. એટલે આ પ્રમાણે ના પાડવાનું રાજાજીએ કારણ પૂછતાં બાળ અમાત્યે જણાવ્યું કે, હું અહીં કયારનો આવ્યો છું અને આપનું જે ફરમાન હતું તે સંપૂર્ણ કરવામાં પણ કેટલેક વખત વ્યતીત થઈ ગયો છે, એટલે મારી માતુશ્રીથી વિખુટા પડ્યાને ઘણો વખત થઈ ગયો છે જેથી તે બિચારી દુઃખી થતી હશે માટે તેમને મળ્યા સિવાય હું આવી ન શકું. આ બધા સવાલ જવાબ ચાલતા હતા તે દરમ્યાન સઘળે વખત રાજાની દૃષ્ટિ આ બાળઅમાત્યના શરીર ઉપર ચારે તરફ રમી રહી હતી. જે પેલી મુદ્રિકા ગોપાળ તરીકે, તેણે પોતાની સ્ત્રીને ત્યાગ કરતી વખતે સ્મરણચિહ્ન–ઈધાણી તરીકે આપી હતી તે, રાજા બિંબિસારે આ કુમાર અમાત્યની આંગળીએ પહેરેલી હોવાથી ઓળખી લીધી. તેમજ બાળ અમાત્યનો ચહેરે પિતાના ચહેરાને મળતો આવતે જોયે, એટલે રાજા બિંબિસારને મનમાં સવસા શંકા ઉત્પન્ન થઈ કે, રખેજ તે બાળ-અમાત્ય પિતાને જ પુત્ર હેય નહીં. આવા વિચારની ઘટમાળ તેના મસ્તિષ્કમાં તરવા મંડી. બાળઅમાત્ય પણ આ સર્વ સમય
( ૫ ) પ્રથમ તેણે ચારે બાજુ ફરીને સ્થાન તથા મુદ્રિકા બરાબર જોઈ લીધી. પછી ગેબર મંગાવી તે મુદ્રિકા ઉપર ફેંકયું કે જેથી તેમાં તે ચોંટી ગઈ. ત્યાર બાદ સૂકા ઘાસના પૂળા મંગાવી તેને સળગાવીને તેના ઉપર નાંખ્યા. જેથી કરીને ગેબર સૂકું ખખ થઈને તેનું એક છાણું બની ગયું, પાછી ખાત્રી કરી લીધી કે, વીંટી અંદર સજ્જડ ચેટીજ રહી છે. એટલે તે અમલદારને વિનંતિ કરી કે હવે મહેરબાની કરી કૂવાની અંદર પાણી નંખા, તરતજ તેમ કરવામાં આવ્યું.
જેમ જેમ પાણી ભરાતું આવ્યું તેમ તેમ તે છોણું પાણી ઉપર તરતું તરતું ઉંચું આવવા લાગ્યું. અને કુપ જ્યારે કાંઠા સુધી સંપુર્ણ જળભરિત થયો ત્યારે છોણું ઠેઠ ઉપર આવી રહ્યું હતું, એટલે તેને કાંઠા ઉપર ઉભા રહી, હાથથી પાણીમાં હલેસાં મારા પિતા તરફ ખેંચી લીધું. પછી તેણે તે પાસે આવ્યું કે તુરત હાથમાં લઈ, તેમાંની સુવર્ણ મુદ્રિકા ઉખાડી લીધી અને ઠરાવેલ શરત પ્રમાણે અમલદારને હવાલે કરી દીધી.
