________________
નવ‘શની સમાસિ
૩૮
દરેકની ઉમર, જ્યારે પડિત ચાણાકયજીનુ... અપમન મ. સ. ૧૩૦ માં કરવામાં આવ્યું, ત્યારે અનુક્રમે ખાર, શ અને આઠેક વર્ષની હતી એમ સમજાય છે. એટલે તેમના જન્મ મ. સ. ૧૧૮, ૧૨૦, ૧૨૨. અને ઇ. સ. પૂ. ૪૦૯, ૪૦૭, ૪૦૫ માં ૩હી શકાય. આ બધા જીવંત હાય તા, મહારાજા નદે ગાદી છેડી તે સમયે તેમની ઉમર ૩૭, ૩૫ અને ૩૩ વર્ષની કહેવાય. જ્યારે મહારાજા નંદની પુત્રીઅે પાછળથી ચંદ્રગુપ્તની પટરાણી બની છે તેનુ લગ્ન મ. ૧૫૫ માં થયું કહેવાય. અને તેની ઉમર તે સમયે બહુ બહુ તા ૧૪-૧૫ વની ગણુતાં, તેણીના જન્મ મ. સ. ૧૪૧=ઈ.
(૬૩) આથી સમનશેકે, ચ ́દ્રગુપ્ત તેતા રાજાન‘દના જમાઇ થાય છેઃ નહીં કે પુત્ર ( જીએ ઉપરની ટી, ન, ૫૭) એટલે ક. સ. સુ. પૃ. ૧૨૭ ઉપર તથા પરિશિષ્ટપ તેમજ મુદ્રિકારાક્ષસ જે જણાવે છે કે, ચંદ્રગુપ્ત તે મહાનંદને પુત્ર થતા હતા, તે બધી હકીકત ખાટી કરે છે,
[ પ્રાચીન
સ. પૂ. ૩૮૬ ની આસપાસમાં નોંધવા રહે છે. મહારાજા નંદ મ. સ. ૧૧૨ માં જ્યારે ગાદીપતિ થયા ત્યારે તેની પેાતાની ઉમર આશરે ૨૧–૨૩ વર્ષની હેાવાનું જણાવ્યું છે. એટલે તેને જન્મ મ. સ. ૯૧ કે ૮૯ માં સંભવે. વળી જ્યારે ગાદીત્યાગ મ. સ. ૧૫૫ માં કરવા પડયા છે, ત્યારે તેનું રાજ્ય ૧૧૫–૧૧૨=૪૩ વતુ અને તેની ઉમર તે સમયે લગભગ ૬૫ વર્ષની થઈ કહેવાશે. આથી સમજાશે કે નવશી નવે રાજામાં, આ છેલ્લા રાજાનું રાજ્ય, દીમાં દી સમયી છે અને તેથી પણ તેને મહાનનું નામ છાજતુજ લેખાશે.
હા તેને મહાન દની પાછળ ગાદીએ આવનાર કહી શકાય ખરા, પણ તેથી તેના પુત્રજ હાવા નેઇએ એમ નથી ઠરતુ': વળી બન્નેને વશજ જુદી ગણાયા છે અને તેથી ગાત્ર પણ જુદાં ઠરે છેઃ એટલે પણ તે અને, પિતા–પુત્ર હોઇ શકે નહીં,
