________________
ભારતવર્ષ ]
ગાદીએ આવ્યો
૩૫૩
ભાગ્યવાન પુરૂષના માથે તે હાથણી કળશ ઠાલવે અને કુલની માળા આપે તેને મગધપતિ તરીકે સ્વીકારે.
બીજી તરફ હકીકત એમ બની હતી કે, કોઈ ભવિષ્યવેત્તાએહસ્તપરિક્ષકે રાજા મહાપદના પેલા શદ્વાણ જાયા કુંવરની રેખાઓ જોઈને, કેટલાક વખત અગાઉ જાણી લીધું હતું અને ખાત્રી કરી લીધી હતી, કે તે કુંવર ભવિષ્યમાં એક મોટા સામ્રાજ્યનો સ્વામી થવાને નિર્માયલો છે. એટલે પોતાની પુત્રીનું સગપણ તેની વેરે કરી દીધું હતું. અને તેનું લગ્ન હાલ નિરધારાયું હતું તેથી વરરાજા બનીને તે કુંવર પરણવા નીકળ્યો હતા. એક બાજુ આ વરઘોડો અને બીજી બાજા:પંચ દિવ્ય લઈને, લાયક પુરૂષને શોધવા નીકળેલી પેલી રાજહાથણી; એમ બન્નેને સામ સામે રસ્તેથી આવતાં, એક રાજમાર્ગ ઉપર ભેટે થઈ ગયો. આ વરરાજા તે પણ એક રીતિએ તો રાજા સમાન જ છે, તેમ તેને છત્ર ધરાયેલું છે, વળી તેની આગળ પાછળ રાજાની માફક શિષ્ટમંડળ પણ ચાલી રહેલું છે. આવી સ્થિતિ રાજહાથણીએ જોઈ, તેને રાજપદ ગ્ય ધારી તેના શીરેજ કળશના જળથી અભિષેક કરી દીધો.૧૨
એટલે તે શુદરાણીથી જન્મેલા રાજા મહાપાને પુત્ર, હવે મગધની ગાદીએ બેસવાને ચૂંટાયે. અને તે નવમા નંદ તરીકે ઇતિહાસમાં પ્રસિદ્ધ થયો.
ઉપર પ્રમાણે તેનું એક નામ તે જાણે, નંદ નવમો હતું. ઉપરાંત બીજાં કેટલાંક નામે
તેના ગુણ અને સ્વભાવને ગુણુજન્ય તેનાં આશ્રયીને પડેલ જણાયાં છે. અન્ય નામે. નંદવંશી એકંદર નવ રાજ
થયા છે. તેમાં સૌથી દીધું રાજ્યકાળ આ નવમા નંદને ચાલેલ હોવાથી, તેને મહાનંદ પણ કહેવાય છે. તેમ તેના રાજ્યઅમલ દરમ્યાન વિશેષ મહત્ત્વપૂર્ણ બનાવો બનેલ હોવાથી
હતું. ઉપરાંત તે ધનનો એટલે બધે લેભી હતા કે યેનકેન પ્રકારેણ ધનસંચયજ કરવામાં સમયે હતે. એટલે તેનું નામ ધનનંદ પણ પડયું હતું. વળી તેનું રાજ્ય અતિ વિસ્તારને પામ્યું હતું, તેથી બૌદ્ધગ્રંથોમાં તેના રાજ્ય વિસ્તારને મહામંડળ નામથી પણ ઓળખાવેલ છે. અને તેને પિતાને ઉગ્રસેન (possessing a terrible army) કહ્યો છે. તેમજ પુરાણમાં પ્રચંડનંદ૧૧ (Nanda the cruel or Nanda the atrocious )
( ૧૨ ) આ બનાવથી, રાજ મહાનંદે, પોતાના સિક્કામાં આવું ચિત્ર ચિતરાવ્યું છે. (જુઓ તેનાં ચિત્રો)
(૧૩) પરિશિષ્ટ પર્વ સગ ૭ મે પરિચ્છેદ ૧૮ જુઓઃ “નાપિત જ્ઞાતિને હોવાથી, સામતે માન આપતા નહોતા.”
જુઓ નીચેના પારિગ્રાફનું લખાણું
(૧૪) જ. એ. બી. પી. સે. ૫, ૧ ૬. ૫. ૮૯ અને આગળના પૃષ્ઠો–“એક છત્ર નીચે એક મોટું સામ્રાજ્ય ” દિવ્યાવદાન નામે પુસ્તકમાં તેને “મહા મંડળ” નામથી ઓળખાવ્યું છે. J. 9. B. R. S. Vol. I. P. 89. ff :-"one king-empire under
a single umbrella ” It is distinguished in Divyavadan as Maha-mandala.
(૧૫) જુઓ છઠ્ઠા પરિચ્છેદે ટી. નં. ૪૦,
વળી લખે છે કે, નંદિવર્ધન રાજને લશ્કરી જીસસ તેનામાં સર્વશે વારસામાં ઉતરી આવ્યા હતા. The military prowess of king Nandivardhan seems to have descended in him to a full degree,
(૧૬) જ, એ. બી. પી. સે. પુ. ૧ ૬ ૫. ૮૯ અને આગળના પૃષ્ઠો જુઓ. (ભવિષ્યપુરાણના 64141 auna 544 byte B.)
