________________
ભારતવર્ષ ]
૨૦મ
અને પિતાના પુત્ર પ્રદ્યતને ગાદીએ બેસાર્યો. જનક ૩૦ વર્ષ અને નંદિવર્ધન ૨૦ વર્ષ તેના રાજ્યની શરૂઆત . સ. પૂ. ૭૭૯ થી હવે આપણે ઉપરના નવે મુદ્દા એક પછી થઈ. તેને પ્રદ્યોતવંશ ૧૨૪ સૌર્ય વર્ષ જેટલા એક તપાસીએ. (૧) બૃહદરથ વંશને છેલ્લે રાજા ટૂંક સમય સુધી ચાલ્યો હતો. અને તેમાં પાંચ રિપંજય હતોઃ કાશીદેશનું વર્ણન કરતાં આપણે રાજા થયા હતા. ગાદી બચાવી પાડનાર આ રાજા, જોઈ ગયા છીએ કે (૨) કાશીપતિ તરીકે બહદ. ભલો નીવડવાને બદલે ઉલટોજ નીવડ્યો હતો. રથ વંશનો છેલ્લે રાજા અશ્વસેન હતા અને તેના તે બહુ ડાળઘાલું હતું. તેના રાજકર્મચારીઓ અંત સમયે અવંતિપતિ તરીકે વિતિહત્રિવંશી રાજાઓ તેના માટે બહુમાન ધરાવતા નહીં. મસ્ય- હતા. પણ અહીં તે અવંતિ દેશનું વર્ણન કરતાં, પુરાણમાં તે આ રાજાનું નામ સુદ્ધાં પણ લખ્યું કે બૃહદરવંશી રિપંજય રાજાનું નામ દેવાય છે. નથી. પણ તેનું રાજ્ય પંદર વર્ષ ચાલ્યું હતું, એટલે એકને બદલે બીજાને હરાવી દીધું હોય એમ એમ લખ્યું છે. પછી બીજે રાજા પાલક થયો. તેણે સમજાય છે. બૃહદરથવંશી રાજાઓ તો કાશી૨૩ વર્ષ, ત્રીજા વિશાખપુખે ૩૫ વર્ષ, ચોથા જનકે પતિજ હતા. તેમને અવંતિના દેશ સાથે કાંઇ ૩૦ વર્ષ અને પાંચમા નંદિવર્ધને ૨૦ વર્ષ સંબંધ જ નહોતે, પણ સમજાય છે કે અવંતિરાજ્ય કર્યું છે. આ પાંચમાના છેલ્લા ત્રણ તે પતિ તરીકે જે વિતિeત્રીઓ અમલ ચલાવતા જુલમગારજ પાક્યા હતા.
હતા તેમને છેલ્લે રાજા તે રિપંજય હશે ઉપરના લખાણથી નીચેના નવ મુદ્દા તરી અને તેમજ છે. તે નીચેના ત્રણ મુદાની ચર્ચા ઉપઆવે છે. (૧) બૃહદરથવંશને છેલ્લે રાજા રથી સાબિત પણ થાય છે (૨-૩-૪ ) રિવુંરિપુ જય હતે. (૨) તેનું રાજ્ય ૫૦ વર્ષ જયનું રાજ્ય ૫૦ વર્ષ ચાલ્યું હતું અને તેના ચાલ્યું હતું. (૩) તેના મુખ્ય પ્રધાન શકે મુખ્ય પ્રધાન શુનકે તેને મારી નાંખી, પિતાના તેને મારી નાંખ્યો. (૪) પછી તેની ગાદી ઉપર પુત્ર પ્રદ્યોતને અવંતિની ગાદીએ બેસાર્યો છે. આ પિતાના પુત્ર પદ્યોતને બેસાર્યો. (૫) આ બનાવ હકીકત સાથે પૃ. ૨૦૦ ની હકીકત તથા તેનું ઈ. સ. પૂ. ૭૭૯ માં બન્યો હતો. (૬) આ ટીપણ ૨૬ સરખાવતાં, સ્પષ્ટ થાય છે કે, બંને પ્રદ્યોત વંશમાં પાંચ રાજા થયા છે અને (૭) લેખકની વાત તે મળતી આવે છે જ, પણ જે તે સર્વેને એકંદર સમય ૧૨૪ સૌર્ય વર્ષ પર્યત કાંઈ ફેર રહે છે તે, એકબીજાના નામ પ્રત્યે જ. છે. (૮) પ્રદ્યોતનું રાજ્ય પંદર વર્ષ ચાલ્યું છે. એકમાં શુનક નામ છે બીજામાં પુનિક નામ છે. તેણે (૯) અને તે બાદ ચાર રાજાઓ થયા હતા. પિતાના સ્વામીને મારીને પિતાના પુત્રને અવંતિની તેમનાં નામ તથા રાજ્યકાળ આ પ્રમાણે અનુક્રમે ગાદીએ બેસાર્યાનું પણ બંનેમાં નીકળે છે જ, હતાં. પાલક ૨૩ વર્ષ, વિશાખપુખ ૩૫ વર્ષ, એટલે સાર એ થયો કે, પનિક નામના પ્રધાને
The usurper ought to have been a good king but he proved to be reverse. He was a hypocrite. The nobles of the state showed no regard for him. The Matsya Purana does not mention even
his name. (1) He ruled for 15 years. (2) Palaka ruled for 23 years. ( 3 ) Visakhayukh 35 years. (4) Janaka 30 years & (5) Nandivardhana 20 years. The last three were despots.
