________________
=
રાજા શ્રેણિકને
[ પ્રાચીન
હવે તે નેપાળનું માન પણ સારા નગરમાં તેમજ રાજદરબારમાં વૃદ્ધિ પામ્યું. આ બાજુ શેઠ- જીના ગૃહે રહેતા, તેમના ઘરમાંનાં સઘળાને ચાહ પણુ ગોપાળે ઘણે મેળવી લીધા હતા. એટલે, શેઠજીની એકની એક દીકરી, નામે સુનંદા હતી તે ગોપાળની વેરે પરણાવવામાં આવી.88 આ પ્રમાણે ગોપાળને સર્વ પ્રકારે લાભની પ્રાપ્તિજ થયાં કરતી રહી હતી. એમ કરતાં બે એક વર્ષ વીતી ગયાં.
આ બાજુ રાજા પ્રસેનજિત બીમાર પડ્યો હતો અને મંદવાડમાંથી ઉઠે તેવી આશા નહતી. એટલે કુમાર બિંબિસારની શોધ માટે ચારે દિશામાં માણસ મોકલી દીધાં. કેટલેક કાળે બેન્નાતટ નગરે તે હોવાને પત્તો લાગ્યો. એટલે રાજાએ પુત્રને સ્વદેશ આવવાને કહેણ મોકલાવ્યું તથા તેડું પણ મે કહ્યું. પણ ગોપાળ સ્વદેશ જવાને એકદમ તે તૈયાર નજ થશે, કારણકે તેને અપમાનને ડંખ અંતરમાં ખટક્યા કરતો હતો. પણ પિતાપુત્ર વચ્ચે, બે એક વખત સ્મસ્યા રૂપી ૪ પત્રવ્યવહાર ચાલવાથી, પિતાને શુભ હેતુ સમજાઈ ગયું. આ પ્રમાણે પિતાની ભૂલ ભાંગી ગઈ એટલે પિતાની આખરી માંદગીમાં સેવાભૂત થઈ પડવાને, સ્વદેશ તરફ પ્રયાણ કરવાને અતિ ઉત્સુક થયે. સાસુ સસરાની તથા અન્ય સ્નેહી વર્ગની રજા લઈ લીધી. પણ સુનંદા સગર્ભા હોવાથી સાથે આવી શકે તેમ નહોતું. એટલે તેણીને સ્મારકરૂપે મુદ્રિકાદિ
આપી, નેહપૂર્વકવિદાય લઈ, પોતાના પિતા તરફથી તેડવા આવેલ માણસ સાથે ચાલી નીકળ્યા. આ વખતે પૂર્વની પેઠે તરી રસ્તે ન જતાં, ખુશ્કી રસ્ત માર્ગ લીધો. વચ્ચે પહાડ જંગલ વિગેરે જે રમ્ય દશે આવતાં તેની નૈસર્ગિક મેજ લેતે, કેટલેક કાળે રાજગિરિ ગિરિત્રજ આવી પહોંચ્યો.ઉપ થોડા કાળે રાજા પ્રસેનજિત મરણ પામ્યો અને કુંવર બિંબિસારને, યથાવિધિ રાજ્યાસને બેસારવામાં આવ્યો. આ બનાવને ઈ. સ. પૂ. પ૦૦ માં ઠરાવી શકાય છે.
આખા શિશુનાગવંશમાં (મેટે શિશુનાગવંશ તેમજ નાનો શિશુનાગ એટલે નંદવંશ બને
મળીને આખો શિશુનાગતેને રાજ્યકાળ વંશ કહેવાય) રાજા બિંબિઅને આયુષ્ય સારનું રાજ્ય સૌથી લાંબા
સમય સુધી ચાલ્યું છે. તેનું રાજ્ય બાવન વર્ષ ચાલ્યાનું જણાવાય છે.
જ્યારે બૌદ્ધ પુસ્તક આધારે પણ જણાય છે કે, તેનું રાજ્ય બાવન વર્ષજ ચાલ્યું છે, પણ પૌરાણિક ગ્રંથમાં તેનું રાજ્ય એકાવન વર્ષ ચાલ્યાનું લખાયેલું છે. એટલે સંભવ છે કે, જે એક વર્ષને તફાવત બતાવાય છે, તે તેના જીવનકાળના અંતનું એક વર્ષ૮ તેના પુત્ર કૃણિકે, તેને કેદી બનાવ્યો હતા, તે તેના રાજ્યકાળમાં પૌરાણિક ગ્રંથકારેએ
(૩૩) આ બનાવ ઈ. સ. ૧ ૫૮૨ માં બને હે જોઈએ એમ ગણત્રી કરતાં માલુમ પડે છે. આ બધી હકીક્ત માટે જુઓ ભ. બા. 9. ભા. પૃ. ૩૭.
(૩૪) આ સમસ્યાઓ શું હતી તે જણનારે ભ, બા. 9. ભા. માં અભયકુમારનું જીવન વૃત્તાંત વાંચવા વિનંતિ છે.
(૩૫) મગધ દેશમાંથી દરિયામાગે અહીં બેન્નાતટે આવે તેમજ પાછો સ્થળ માર્ગે મગધ પહે
તે બન્ને વખતનું, આવતાં જતાંનું વર્ણન લખાયું છે, તેના વાંચનથી પાકી ખાત્રી થાય છે કે, બેન્નાતટનગરનું જે સ્થાન મેં કચ્યું છે તેજ છે. જુઓ પૃ. ૧૫૧ નું વર્ણન.
(૩૬) કો. ઇ. પૃ. ૫
(૩૭) દીપવંશ III. 56-61; મહાવંશ II. 25. & seg. જ. એ. બી. રી-સે. પુ. ૧ પૃ. ૭. ટી. ૧૦૯: ઇ. એ. ૧૯૧૪ નું પૃ. ૧૩૩.
(૩૮) જન ગ્રંથોમાં કઈ ટેકાણે બાર વર્ષ કહેવામાં આવ્યા છે તે લહિયાને હસ્તષ હરો એમ
