________________
ભારતવર્ષ 1
રાજ્યો
૧૬૭
જેથી પોતે ત્રિકલિંગાધિપતિજપ સમ્રાટ બન્યા કહે વાય. આ પ્રમાણે છે કે પોતે કલિંગપતિજ ખરેખર તો હતા, છતાં પોતાના વંશનું નામ તેણે શા માટે ચેદિવંશ પાડયું હશે તેનું અનુમાન જે કપીએ તો પ્રબળતમ કારણ એ જ ઠરાવી શકાશે કે, તેને પિતાને જન્મ તેમજ કુમારઅવ
સ્થાને સર્વકાળ ચેદિદેશની ભૂમિ ઉપર પસાર કરેલ હોવાથી તેના સ્મરણચિહ્ન તરીકે તેણે પસંદ કર્યું હોય. તેમ પોતે ભલે અન્ય માબાપને પેટે જન્મેલ હતો અને પૂર્વભૂત કલિંગપતિના રાજ-
કુટુંબ સાથે કોઈ પ્રકારે લેહીને, જ્ઞાતિને કે કુળ ગોત્રને સંબંધ નહોતે છતાં તેના ઉત્તરાધિકારી તરીકે જાહેર રીતે કલિંગપતિ તરીકે બિરાજીત થયેલ હોવાથી, તેના દત્તકપુત્ર તરીકે કહે અથવા જેમ એક દેશ ઉપર જુદા જુદા ગાત્રીઓ રાજકર્તા તરીકે આવે છે ને તેઓ પિતપતાનો રાજવંશ જુદા જ નામથી ઓળખાવવા માંડે છે. તેમ આપણ ઇતિહાસનાયક આ મહારાજ કરકંડુએ૪૬ પિતાનાથી નવજ વંશ શરૂ કરી દીધો હતો. અને ઉપર જણાવ્યું છે તેવા
(૧) સુલોચન સુરથ ( ૨ ) ( જમાઈ) શોભનકરાય ( ચેટકપુત્ર) વીર સં.
૧૮ ઈ. સ. પૂ. ૫૦૮ ( ૩ )
( ૫ ).
( ૬ ) ચંડરાય વી. સં. ૧૪૯ સમકાલીન મગધપતિ
નંદરાજ (૭)
ડની તળેટીના પ્રદેશને જે અનાર્ય દેશ કહેવામાં આવતું હોય તે ) પોતાના જીવનના અંત સમયે અનશન વૃત્ત આદરવા ખાસ જાય તે તે બનવાગજ નથી. વળી (૫) ક્ષેમરાજ તે પણ કલિંગપતિ છે અને આ કરકંડ મેધવાહન પણ કલિંગપતિ છે. ક્ષેમરાજને ને ત્રીજો પુરૂષ ગણીએ અને તેને સમય ઈ. સ. પૂ. ૪૭૨ છે ( જુઓ આગળની હકીકતે ) તો મેધવાહનને ચેઠીવંશના સ્થાપક તરીકે એટલે પ્રથમ પુરૂષ તરીકે ગણતાં બેની વચ્ચેના સમય ગાળો ૮ પણ બંધબેસતો આવે છે. ( ૬ ) તેમજ એક લેખકે ( જુઓ પૃષ્ઠ ૧૬૮ કલિંગપતિની જે નામાવલી રજુ કરી છે તેના સમચને વિચાર કરતાં પણ કરકંડુ મેધવાહનના સમય સાથે તે બંધબેસતી થઈ જાય છે. એટલે આવા બધાં સંભવિત સંજોગોને લીધે અનુમાનિક નિર્ણય તરીકે, કરકંડને દિવંશના સ્થાપક તરાક મ નહર કથા છે, છતા કાળગ અને વિશેષ ચર્ચા તેમજ શોધખોળના પરિણામે તેને એક નિર્ણય તરીકે સ્વીકારવામાં આવે તો આશ્ચર્ય પામવા જેવું નથી.
(૪૫) જુએ પૃ. ૮૭ ના અંતનું લખાણ.
( ૪૧ ) એક લેખકે (મહારાષ્ટ્રના સાંગલી શહેરથી પ્રસિદ્ધ થતા જનજાગૃતિ નામે માસિક પુ. ૧ અંક ૪ પૂ. ૯ થી ૧૪) જુઓ નીચે પ્રમાણે વંશાવળી આપી છે.
( ૯ ) ક્ષેમરાજ ઇ. સ. પૂ. ૨૬૨ (વીર સંવત ૨૬૫)
અશોકે જીતી લીધા. (૧૦) બુદ્ધરાજ સ્વતંત્ર કલિંગપતિ
(૧૧) સમ્રાટ ખારવેલ ભીખરાજ ( આમાં જે ખાલી જગ્યાઓ છે, તે તેમજ તે પછીની સાલે, બધી પુષ્પ મિત્ર બહસ્પતિમિત્ર કે જેને ખારવેલે નમાવ્યો હતો તે કલ્પનાથી ગોઠવેલ છે. એટલે બધી ખેટી છે. બાકી મૂળપુરૂષ વિગેરેની હકીક્ત કાંઈક સત્ય લાગે છે. પણ લેખકે કોઈ આધાર કે પ્રમાણ આપ્યાંજ નથી એટલે તેમના મંતવ્ય ઉપર વિશેષ ઉહાપોહ કરવાનું સાધન પ્રાપ્ત થયું નથી.
[ ૮ ] આ ગાળે કેટલો હોઈ શકે તે માટે
જુઓ ચેદી દેશનું વૃત્તાંત.
