________________
ભારતવર્ષ ].
રાજ્યો
જોઈ ગયા છીએ. પ્રથમથી જ તેણે પિતાનું નામ
મેઘવાહન ધારણ કર્યું મહારાજા કરક હોય એમ માનવાને કારણ ડું જીવનવૃત્તાંત મળે છે, કેમકે જે દેશને
તે ભૂપતિ બન્યો હતો તે આખો પ્રદેશ ઝાડી જંગલોથી આચ્છાદિત થયેલ હતું અને તેથી તે પ્રદેશ ઉપર વારંવાર જળ ભરેલાં ( મેઘવહન ) ઘમઘોર વાદળથી વૃષ્ટિની મહેર વર્તતી રહેતી હતી. એટલે આવા મેઘવહનવાદળપૂર્ણ પ્રદેશના અધિપતિ તરીકે પોતાનું નામ મેધવાહન ધારણ કરે તો તેમાં અયુક્ત કે અનુચિત દેખાતું નથી. પછી જ્યારે પાંચેક વર્ષે પોતે અંગદેશનો સ્વામી થયો અને પિતાના ખરા માતા-પિતાના નામથી પરિચિત થતાં તેમનાંજ નામાનુસારપને પોતાનું નામ ગોઠવાઈ ગયેલું જોયું ત્યારે વળી વિશેષ પ્રસન્ન થયે. અને હવે તે પોતે વિશાળ પ્રદેશનો ભૂપાળ થવાથી મેઘવાહનના સ્થાને મહામેઘવાહનનું બિરૂદ જોડી દીધું.
પોતે કલિંગપતિ બન્યા પછી, પિતાના બાળમિત્ર પેલા બ્રાહ્મણકુમારે તેની પાસે
આવીને, પૂર્વે થયેલ સરત પ્રમાણે, જે એક ગામ બક્ષીસમાં મેળવવા માંગણી કરી હતી અને તેના ઉત્તરમાં મહારાજા કરકપુએ તેને ચંપાપતિ દધિવાહન પાસે જવાનો હવાલો આપ્યો હતો, તે આપણે પૃ. ૧૪૫–૪૭ સુધીમાં લખી ગયા છીએ. પરિણામે તેના ખરા માતાપિતાની તથા કુળગોત્રની ઓળખ થવા પામી હતી. તે બાદ થોડાજ કાળે, ચંપાનગરી ઉપર, તેના સગા , માસા અને પડોશી રાજ્યના વન્સપતિ, રાજા શતાનિકે ચડાઈ કરી તેને લુંટી લીધી હતી, તથા રાજા દધિવાહન નાશી જઈ ક્યાંય અજ્ઞાત સ્થળે મૃત્યુ પામ્યો હતો તે બીના પણ આગળ જણાવી ગયા છીએ. એટલે અત્ર તેનું પુનર્લેખન કરવા જરૂર નથી. તે બાદ ચેદિ અને કલિંગના બે દેશ સાથે અંગદેશ પણ જોડાઈ જવાથી ઈ. સ. પૂ. ૫૫૬ માં પોતે ત્રિકલિંગાધિપતિ બન્યો.
પિતાની સંસારી માતા અને હાલની સાધ્વી પદ્મા તરફથી પોતાના જન્મને ભેદ સમજાયાથી, હવે તે જૈન ધર્મમાં દઢભક્તિવંતો થયો. અને તે માટે પોતાની રાજધાની કંચનપુરમાં ૫૩ એક ભવ્ય જિનાલય બંધાવી
(૫૧ ) ખરા જન્મદાતા પિતાનું નામ દધિવાહન હતું. તેને અનુસરતું પોતાનું નામ મેઘવાહન પાડયું હોય. ( જુઓ આગળ ઉપર પૃ. ૧૭૨ )
( ૫૨ ) અથવા પ્રથમ નામ કાંઈક બીજું હોય. આ અનુમાન દેરવા માટે સરખા લિંગપતિની પૃ. ૧૬૮ ના ટીપણુમાં આપેલી નામાવલી તથા પૃ. ૧૭ર તથા ટી. ૬૪. અને આ સમયથી મહામેધવાહન નામ ધારણ કર્યું હોય તો તેમાં પણ બનવા યોગ્ય છે.
(૫૩) કંચનપુર-સેનાનું શહેર, આ નામ પડવાના કારણે માટે મારી માન્યતા એમ છે કે (૧) તે પ્રદેશમાં સેનાની ખાણ વિશેષ હેય (૨)
અથવા તે તે દેશના વેપાર-પાણી બહુજ હોય અને તેથી તેની સમૃદ્ધિ અથાગ હોય અથવા તે પ્રતિમા સોનાની હતી તેથી તેને મહિમા સૂચવવા અને પ્રતિમા પ્રત્યેની ભતિ દર્શાવવા રાજ મેધવાહને શહેરનું નામ કંચનપુર પાડયું હોય આ ત્રીજું કારણું સંભવિત નથી, કેમકે મહારાજ કરકં ગાદીએ આવ્યા પહેલાંથીજ કંચનપુર નામ ચાલ્યું આવતું હતું. એટલે કરકંડુએ તે નામ પાડયું એમ તે કહી ન જ શકાય. હા, એક વાત હજુ બની શકે તે એમ કે, તે સેનાની પ્રતિમા કરકંડુના સમય પૂર્વે કેટલાય વખતથી ત્યાં બિરાજમાન કરાયેલી હેય તે (તે સમય હતું અંધારામાં છે એટલે કાંઈ
