________________
૨૦૫
તસ્કરવિદ્યા. પોતાના ગમે તેવા ધંધામાં પોતે ફાવતો જતો હોય અને તેના પ્રતાપે સારૂં દ્રવ્ય પેદા કર્યું હોય ત્યારે દ્રવ્યની શક્તિ જ એવી છે કે માણસને સ્વાભાવિક રીતે જ મગજ ઉપર ખુમારી આવે છે. અભિમાનઅહંકારની કેટીએ તે ચઢે છે. અલ્પજ્ઞ એવા મનુષ્યને ભવિષ્યના પડદામાં છુપાયેલા એ જ્ઞાનની કયાંથી ખબર હોય કે મગજ ઉપર પ્રસરી રહેલી એ ખુમારીની પાછળજ ખુવારી રહેલી છે. ઉંચે ચઢે તે પડવાનેજ માટે. તસ્કરને એ પ્રકારનું અભિમાન ફૈર્યું હતું.
નગરના એ ભૂષણ સરખા રાજા, પ્રધાન, પૂહિત અને સેનાપતિ એ ચારેને તમે જીતી લેશે?” બેબીએ મેમાનને કહ્યું.
બેશક ! એ મારી આગળ લાચાર છે. મારી વિદ્યા આગળ તે હતાશ છે. તમે જોશો કે મને પકડવા જતાં તે પોતેજ બની જશે, લેકેની હાંસીને પાત્ર થશે.” ચારે તોછડાઈથી કહ્યું.
ત્યારે તો તમે બહુ બળવાન ! તે બધા જે તમારાથી હારી જાય છે તે તમને હોંશિયાર માનું ! તમારી ચતુરાઈ ત્યારે જ વખાણું !” ધોબીએ કહ્યું.
ઠીક છે જુઓ, ત્યારે! રેજ એકેક જણને બનાવીશ ને તે તમને પણ બતાવીશ.” વસ્ત્રાભૂષણ પહેરી સાવધ થઈને તે બજારમાં નીકળે. બજારમાં લેકે ના મુખેથી પણ તે પ્રમાણે વાત પોતે સાંભળવા લાગ્યો. એ પ્રમાણે જનશ્રુતિથી શ્રવણ કરતો અને ફરતે તે કઈ દેવાલય નજીક પહે, ત્યાં આગળ કેટવાળને જુગાર રમતો દીઠે. “મૂર્ખ, ગધેડો, ચેર પકડવા નીકળે છે!” આમ મનમાં બબડત ચેર પણ તેમની વચ્ચે જઈને રમવા બેઠે. હારજીતની હોડ થવા લાગી. એકબીજા ચડસ ઉપર આવ્યા અને રમત પૂર્ણ જેસથી જામી. ચડસમાં ને ચડસમાં તલારક્ષકે પિતાની નામાંકિત મુદ્રિકા રમતમાં મૂકી. રમત રમતાં તે પણ પિલા ચારે જીતી લીધી. તે પછી કેટવાળ રમત પૂરી કરીને નગરમાં પિતાના
દ્ધાઓ સાથે ફરવા લાગે. પેલે ચાર મુદ્રિકાને કેવી રીતે ઉપયોગ કરે તે બરાબર સમજતા હતા. કોટવાળ તે ચોરની શોધ માટે વેશ્યાવાડે, બેબીવાડે, કલારના સ્થાનકે, માળીવાડે,
