Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
सुघारीका स्था. ५ उ३ सू.१० आनन्तर्यनिरूपणम्
२६३ छेदनाभाये तु आनन्तर्यमेव भवतीतिच्छेदनविपरीतमानन्तर्यमाह
मूलम् -पंचविहे आणंतरिए पपणत्ते, तं जहा-उप्पायणंतरिए १, वियणंतरिए २ पएसाणंतरिए ३ समयाणंतरिए ४ सामण्णाणंतरिए ५॥ सू० २३ ॥
छाया–पञ्चविधम् आनन्तर्य प्रज्ञप्तम् , तद्यथा-उत्पादानन्तर्यम् १, व्यया. नन्तर्यम् २, प्रदेशानन्तर्यम् ३, समयानन्तर्यम् ४, सामान्यानन्तर्यम् ५ ॥सू०२३।।
टीका---'पंचविहे ' इत्यादि
आनन्तर्यम्-सातत्यं छेदनभावो विरहाभाव इति यावत् , तच्च पञ्चविधं प्रज्ञप्तम् । पञ्चविधत्त्वमेघाह-तद्यथा-उत्पादानन्तर्यम्-उत्पादस्य उत्पत्तेः आनन्तर्य-सातत्यम् । यथा-नरकगतौ जीवानामुत्कर्ष तोऽसंख्येयाः समया इति १॥ व्ययानन्तर्यम्-व्ययस्य-उद्वर्तनाया आनन्तय सातत्यम् । यथा-नरक गतौ जीवाना
छेदनके अभावमें तो आनन्तर्यही होता है, अतः अब सूत्रकार छेदनसे विपरीत आनन्तर्यका कथन करते हैं___ "पंचविहे आणंतरिए पण्णत्ते" इत्यादि सूत्र २३॥ ठीकार्य-आनन्तर्य पांच प्रकारका कहा गयाहै जैसे-उत्पाद आनन्तर्य १ व्यय आनन्तर्य २ प्रदेशानन्तर्य ३ समयानन्तर्य ४। और सामान्यानन्तर्य ५ उत्पादका निरन्तर होना यह उत्पादानन्तर्य है । आनन्तर्य शब्दका अर्थ यही है कि निरन्तर होना या छेदनका अभाव होना या विरह कालका अभाव होना इस तरह उत्पत्तिको जो सातत्य है, सतत होना है, वह उत्पादानन्तर्य है । जैसे-नरकगतिमें जीवोंकी उत्पत्तिका आनन्तर्य उत्कृष्टसे असंख्यात समयका है। उद्वर्तनाका सातत्य निरन्तर
છેદનના અભાવમાં તે આનન્તર્યને જે સદ્દભાવ રહે છે તેથી હવે સત્રકાર છેદનથી વિપરીત સ્વરૂપવાળા આનતનું નિરૂપણ કરે છે.
"पंचविहे आगंतरिए पण्णत्ते" त्याह--
-मानन्तय पाय प्रा२नु हुंछ--(१)त्या मानन्तर्य, (२) प्रशा. नन्तयं, (3) सभयान-तय भने (५) सामान्यानन्तय.
નિરન્તર ઉત્પાદનું હોવું તેનું નામ ઉત્પાદ આનન્તર્યું છે. આનન્તર્ય એટલે નિરંતર હોવું અથવા છેદનને અભાવ હોવ અથવા વિરહકાળનો અભાવ છે. આ રીતે ઉત્પત્તિનું સાતત્ય ( સતત સદ્ભાવ) તેવું તેનું નામ જ ઉત્પાદનન્તર્યું છે. જેમકે નરક ગતિમાં જીવની ઉત્પત્તિનું આનન્તર્ય વધારેમાં વધારે અસંખ્યાત સમયનું છે. ઉનાનું નિરન્તર સાતત્ય હોવું
श्री. स्थानांग सूत्र :०४
