Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 379

सुघा टीका स्था०६ सू०३० प्रमादविशिष्टा प्रतिलेखनानिरूपणम् ३६३ पेक्ष्यते सा सम्मी । इयमपि वर्जयितव्या । एवमग्रेऽपि वर्जयितव्ये' ति योजनीयम् ॥ २ ॥ तथा तृतीया प्रत्युपेक्षणा-मोशली, प्रत्युपेक्ष्यमाणं यद् वस्त्रं तस्य भागेन यत् तिर्यगूमधो वा संघट्टनं सा मोशली बोध्येति ॥ ३॥ तथाप्रस्फोटना-धूलिधूसरितवस्त्रस्येव यत्र प्रत्युपेक्षणीयवस्त्रस्य प्रकर्षण धूननं सा चतुर्थी । ४ । तथा-व्याक्षिप्ता वस्त्र प्रत्युपेक्ष्य नागदन्तादौ तस्य वस्रस्य व्याक्षेपण यत्रक्रियते सा। ५॥ तथा-वेदिका षष्ठी प्रत्युपेक्षणा भवति । इयं हि ऊर्ध्ववेदिका १ अधोवेदिका २ तियग्वेदिका ३ द्विधावेदिका ४ एकतोवेदिके ५ ति पञ्चप्रकी जाती है वह संमर्दा प्रत्युपेक्षणा है २ यह संमर्दा प्रत्युपेक्षणा भी वर्जनीय है । मोशली-प्रत्युपेक्षणीय (प्रत्युपेक्षा करने योग्य) इधर उधर संघटाकरते हुवे जो वस्त्र है उस वस्त्र के भाग से जो तिर्यग् उचं अथवा अधः संघट्टन है यह मोशली प्रत्युपेक्षणा है यह मोशली प्रत्युपेक्षणा भी वर्जनीय है। प्रस्फोटना-धूलि से धूसरित हुए वस्त्र की तरह प्रत्युपेक्षणीय वस्त्र का जो जोर से झटकारना है वह प्रस्फो. टना प्रत्युपेक्षणा है यह प्रत्युपेक्षणा भी वर्जनीय है। वस्त्र की प्रत्यु. पेक्षा करके जो नागदन्त आदि पर-खूटी आदि के ऊपर उस वस्त्र का टांग देना जिस प्रत्युपेक्षणा में होता है ऐसी वह प्रत्युपेक्षणा व्याक्षिप्ता प्रत्युपेक्षणा है यह प्रत्युपेक्षणा भी वर्जनीय है। छट्ठी प्रत्युपेक्षणा वेदिका है यह वेदिका ऊर्यवेदिका १ अधोवेदिका २ तिर्यग्वेदिका ३ द्विधावे. दिका ४ और एकतोयेदिका के भेद से ५ प्रकार की है इनमें दोनों ઉપધિની ઉપર બેસીને જે પ્રત્યુપેક્ષણ (પલેવણ) કરાય છે તેનું નામ સંમર્દી પ્રત્યુપેક્ષણા કહે છે. આ પ્રકારની પ્રત્યુપેક્ષણ પણ વજનીય છે.
મેલી પ્રત્યપેક્ષણ–પ્રત્યુપેક્ષણીય જે વસ્ત્ર છે, તે વસ્ત્રના ભાગ વડે તે તિગુ, ઉર્વ અથવા અધઃસંઘટ્ટન છે, તેનું નામ મેઘલી પ્રત્યુપેક્ષણા છે. તે એશલી પ્રત્યુપેક્ષણ પણ વજનીય છે.
પ્રફેટના પ્રત્યુપેક્ષણ–ધૂળવાળા વસ્ત્રને જેમ ઝટકારવામાં (ખંખેરવામાં) આવે છે તેમ પ્રત્યુપેક્ષણીય વસ્ત્રને જે૨થી જે ઝટકારવામાં આવે છે તેનું નામ પ્રશ્કેટને પ્રયુક્ષિણે છે. તે પ્રત્યુપેક્ષણા પણ વર્જનીય છે.
- વ્યાક્ષિકે પ્રત્યુપેક્ષણ-વસ્ત્રની પ્રત્યુપેક્ષણ કરીને વસ્ત્રને ખીંટી આદિ પર ટાંગી દેવાનું કાર્ય જે પ્રત્યુપેક્ષણામાં થાય છે, તે પ્રત્યુપેક્ષણને વ્યાક્ષિણા પ્રત્યુપેક્ષણ કહે છે. તે પ્રકારની પ્રયુક્ષિણ પણ વજનીય છે.
વેદિક પ્રત્યુપેક્ષણ-વેદિક પ્રત્યુપેક્ષણના નીચે પ્રમાણે પાંચ પ્રકાર पडे छे--(१) 4 A1, (२) अधोवेहिता, (3) तिय , (४) विधा RB मर (५) मे alst.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૪