Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 415

सुघाटीका स्था०६ ०४१ षड् विधगोचरचर्यानिरूपणम्
३९९
पेटा - पेटिकामज्ञ्जूषा तद्वत् अभिग्रहविशेषवशात् साधुर्यस्यां भिक्षाचर्यायां ग्रामादौ पाटकस्य चतुर्भागं कृत्वा विहरति सा 'पेटा' इत्युच्यते । १ ॥ अर्धपेटा पेटावचतुर्भागं क्षेत्रं कृत्वा तदर्धभागे मिक्षार्थं चरणम् ॥ २ ॥ गोमूत्रिका गोमूत्रिकेव गोमूत्रिका | गोमूत्रिकावद् वक्राकारेण वामदक्षिणतो भ्रमणम् || ३ || पतङ्गचीथिका - पतङ्गोडयन सदृशी, तिङबदन्तरा बहुगृहाणि मुक्त्वा मुक्त्वा भ्रमणम् ॥ ४ ॥ शम्बूकावर्त्ता - शम्बूकः शङ्खः, तद्वदावर्ती यस्यां सा तथा । सा द्विविधा आभ्य न्तरशम्बूकायर्त्ता वहिः शम्बूकावर्ता च । यस्यां मध्यभागादारभ्य बाह्यगृहं यावभाव ऐसा है, कि पेटा पेटिका मंजूषाकी तरह जिस भिक्षाचर्या में अभिग्रह विशेषके वश साघु ग्रामादिमें पाटक के ( महोल्ला ) चार भाग करके भ्रमण करता है, ऐसी वह भिक्षाचर्या "पेटा" इस रूपसे कही गई है | पेटाकी तरह चार भागवाला क्षेत्र करके उसके आधे भागमें जो साधु भिक्षा के निमित्त भ्रमण करता है, ऐसी वह भिक्षाचर्या अर्धपेटा इस रूप से कही गई है, गोमूत्रिकाकी तरह चक्राकार से जिस भिक्षाचमें दायें से बाये, वायें से दायें भ्रमण करना होता है, ऐसी वह मिक्षाचर्या “गोमूत्रिका" इस रूपसे कही गई है, पतङ्ग पक्षीके उड़ने की तरह जिस भिक्षाचर्या में बीच २ में घरोंको छोड २ कर भ्रमण करना होता है, ऐसी वह भिक्षाच " पतङ्गवीथिका " इस रूपसे कही गई है, शम्बूक शङ्ख की तरह जिस भिक्षाचर्या में आवर्त होता है, ऐसी वह भिक्षाचय " शम्बूकावती " इस रूपसे कही गई है, शम्बूकाचर्त्ता आभ्यन्तर
१
"
(१) पेटा लिक्षाययो-- भेस पेटि (मंभूषा) ना विभाग पाडेला હોય છે તેમ ગ્રામાદિના ચાર વિભાગ પાડી ને તેમાંથી કોઈ પણ એક વિભાગમાં જ શિક્ષાપ્રાપ્તિ માટે ભ્રમણ કરવુ તેનુ નામ પેટા ભિક્ષાચર્યાં છે. (૨) પેટા ભિક્ષાચર્ચા--પેટા ભિક્ષાચર્યામાં ગ્રામાદિના ચાર ભાગ પાડવામાં આવે છે તેમાંથી એક ભાગના અર્ધો ભાગપ્રમાણ ક્ષેત્રમાં જ ભિક્ષાપ્રાપ્તિ માટે श्रमएणु झुवु' तेतु' नाम अर्धपेटा लिक्षायर्या छे. (3) गोभूत्रिम - लिक्षा. ચર્ચોમાં ગામૂત્રિકાની જેમ જમણી તરફથી ડાબી તરફ અને ડાબી તરફથી જમણી તરફ ભ્રમણુ કરવું પડે છે, તે ભિક્ષાચર્યાને ગેામૂત્રિકા ભિક્ષાચર્યો કહે છે. (૪) પત'ગવીથિકા--જે ભિક્ષાચર્યોંમાં પતળિયાની જેમ વચ્ચેના ઘરાને છોડીને છૂટા વાયા ઘરોમાં ભ્રમણુ કરવામાં આવે છે તે ભીક્ષાચર્યાને પતગ વીથિકા ભિક્ષાચર્યા કહે છે. (પ) શમ્મૂકાવì--શમ્બૂક એટલે શ ́ખ. જે ભિક્ષાચર્યામાં શંખના જેવા આવી હાય છે તે ભિક્ષાચર્યાને શમ્બૂકાવર્તો
श्री स्थानांग सूत्र : ०४