Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
स्थानाङ्गसूत्रे __ " पुन्या तिनि य मूलो, मह कित्तिय अग्गिमा जोगा"। छाया-पूर्वाणि त्रीणि च मूलं मघा कृत्तिका अग्रिमयोगानि । इति ।
तथा ज्योतिषेन्द्रस्य ज्योतिषराजस्य चन्द्रस्य खलु षट् नक्षत्राणि नक्तं भागानि-नक्तं-रात्रौ भज्यन्ते सेव्यन्ते चन्द्रेण यानि तानि-चन्द्रस्य समयोगीनि, तथा-अपार्थक्षेत्राणि-अपार्ध-समक्षेत्रापेक्षयाऽधं क्षेत्रम् आकाशदेशलक्षणं येषां तानि, अत एव-पञ्चदशमुहूर्तानि प्रज्ञप्तानि । तद्यथा-शतभिएगित्यादि । उक्तं च
"अदाऽसेसा साई सयभि समभिई य जेट्ट समजोगा"। छाया-आHऽश्लेषा स्वातिः शतभिषक अभिजिच्च ज्येष्ठा समयोगानि ” इति ।
तथा-ज्योतिषे द्रस्य ज्योतिषराजस्य चन्द्रस्य षट् नक्षत्राणि उभयभागानिउभयतः-पूर्वतः पश्चाच भज्यन्ते-सेव्यन्ते चन्द्रेण यानि तानि-पूर्वापरतश्चन्द्रेण भुज्यमानानि, तथा-द्वयपार्धक्षेत्राणि-द्वितीयम् अपाधै यत्र तद् द्वययार्धपूर्वाषाढा ६ । कहा भी है- " पुव्वा तिन्निय मूलो" इत्यादि । ___ मूल मघा और कृत्तिका ये तोन और पूर्वके तीन नक्षत्र ये अग्रिम योगवाले हैं। तथा-ज्योतिषेन्द्र ज्योतिषराज चन्द्र के ये ६ नक्षत्र रात्रिमें चन्द्रमाके द्वारा सेव्य हैं, अपार्ध क्षेत्रवाले हैं, समक्षेत्रकी अपेक्षा आधा है, आकाशदेशरूप क्षेत्र जिन्होंका ऐसे हैं--एवं १५ मुहूत्र्तवाले हैं। उनके नाम इस प्रकारसे हैं-शतभिषक १ भरणी २ आः ३ अश्लेषा ४
" अदाऽसेसा साइ" इत्यादि।।
आा, अश्लेषा, स्वाति, शतभिषक, अभिजित और ज्येष्ठा ये नक्षत्र समयोगवाले हैं, ज्योतिषेन्द्र ज्योतिपराज चन्द्र के ६ नक्षत्र उसके द्वारा पूर्वसे और ऊपरसे दोनों तरफसे सेव्य कहे गये हैं-द्वयपा क्षेत्र(3) भा, (४) पूर्व शुनी, (५) भूत मने (६) पूर्वाषाढा. ४धु पक्ष्य छ ।
" पुव्वा तिन्नि य मूलो" त्यादि--
મૂલ, મઘા અને કૃત્તિકા તથા પૂર્વના (આગલા) ત્રણ નક્ષત્રે અગ્રિમગવાળા છે. તથા આ ૬ નક્ષત્રે રાત્રે તિન્દ્ર જ્યોતિષરાજ ચન્દ્ર દ્વારા સેવ્ય છે, અપાઈ ક્ષેત્રવાળા છે, સમક્ષેત્રની અપેક્ષાએ અર્ધા આકાશ દેશરૂપ ક્ષેત્રવાળા છે અને ૧૫ મુહૂર્તવાળા છે. તેમનાં નામ આ પ્રમાણે છે-- (१) शतभिष, (२) १२७, (3) भाद्री, (४) Aषा , (५) स्वाती अन (6) ज्येष्ठ.. यु. ५५ छे , " अद्दाऽसेसा साई" त्याहि--
આદ્ર, અશ્લેષા, સ્વાતી, શતભિષક, અભિજિત અને જયેષ્ઠા આ નક્ષત્ર સમયેગવાળા છે. નીચેનાં ૬ નક્ષત્રો વિષેન્દ્ર જ્યોતિષરાજ ચન્દ્ર દ્વારા પૂર્વ અને અપર (પશ્ચિમ), બને તરફથી સેવ્ય કહ્યા છે, દ્રયપાદ્ધ ક્ષેત્રવાળાં
श्री. स्थानांग सूत्र :०४