Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
७४२
स्थानाङ्गसूत्रे
४ पूर्वभाद्रपदा ५ उत्तरभाद्रपदा ६ रेवती ७ अश्विन्यादिकानि सप्त नक्षत्राणि दक्षिणद्वारिकाणि मज्ञप्तानि तद्यथा-अश्विनी १ भरणी २ कृत्तिका ३ रोहिणी ४ मृगशिराः ५ आर्द्रा ६ पुनर्वसु ७ पुष्यादिकानि खलु सप्त नक्षत्राणि अपरद्वारकाणि मझप्तानि तद्यथा - पुण्यः १ अष्लेषा २ मघा ३ पूर्वाफाल्गुनी ४ उत्तरा फाल्गुनी ५ हस्तः ६ चित्रा ७ स्वात्यादिकानि खलु सप्त नक्षत्राणि उत्तरद्वारिकाणि मज्ञतानि तद्यथा - स्वातिः १ विशाखा २ अनुराधा ३ ज्येष्ठा ४ मूलं ५ पूर्वाषाढा ६ उत्तराषाढा ७ ।। सू० ५० ॥
टीका--' महाणक्खत्ते ' इत्यादि --
"
व्याख्या स्पष्टा । नवरं - पूर्वद्वारिकाणि - पूर्वं च तद्द्वारं पूर्वद्वारं तदस्ति येषां तानि तथोक्तानि । पूर्वस्यां दिशि येषु सत्सु गच्छतः शुभं भवतीति । एवं दक्षिणद्वारिकाणि अपरद्वारिकाणि= पश्चिमद्वारिकाणि च बोध्यानि । अत्र पथ पूर्व भाद्रपदा ५, उत्तर भाद्रपदा ६ और रेवती ७, अश्विनी आदि सात नक्षत्र दक्षिण द्वारिक कहे गये हैं, वे इस प्रकार से हैं-अश्विनी १ भरणी २ कृत्तिका ३ रोहिणी ४ मृगशिरा २, आर्द्रा ६ और पुनर्वसु ७, पुष्यादिक सात नक्षत्र अपर (पश्चिम) द्वारिक कड़े गये हैं जैसेपुष्य १, आश्लेषा २ मघा ३ पूर्वाफाल्गुनी ४ उत्तराफाल्गुनी ५ हस्त ६ और चित्रा ७. स्वात्पादिक सात नक्षत्र उत्तर द्वारिक कहे गये हैंजैसे - स्वाति १, विशाखा २, अनुराधा ३, ज्येष्ठा ४ मूल ५ पूर्वाषाढा ६ और उत्तराषाटा ७, पूर्व - पूर्वदिशा - रूप द्वार हैं जिनका वे पूर्वद्वारिक है । जब ये अभिजित् आदि सात नक्षत्र पूर्व दिशा में होते हैं तब उस समय में जाने वाले को लाभ की प्राप्ति होती है, इसी प्रकार
नीयेना सात नक्षत्रोने दृक्षिण द्वारि ४ह्या छे (१) अश्विनी, (२) लगी (3) द्वृत्तिস, (४) रोडिली, (५) भृगशीर्ष, (६) यार्द्रा, भने (७) पुन: सु. नीयेना सात नक्षत्राने पश्चिम द रिड ह्या छे - (१) पुष्य, (२) अश्लेषा, (3) मधा, (४) पूर्वा शब्गुनी, (4) उत्तरा शब्गुनी, (६) हस्त अने (७) थित्रा.
नीथेना सात नक्षत्राने उत्तर द्वारि उह्या छे - (१) स्वाति, (२) विशाखा, (3) अनुराधा, (४) ज्येष्ठ, (4) भूस, (६) पूर्वाषाढा भने (७) उत्तराषाढा. પૂર્વી દિશા રૂપ જેમનું દ્વાર છે, એવાં નક્ષત્રને પૂદ્વારિક કહે છે જ્યારે આ અભિજિત્ આદિ સાત નક્ષત્રા પૂર્વ દિશામાં હાય છે, ત્યારે જનારને લાભની પ્રાપ્તિ થાય છે. એજ પ્રમાણે દક્ષિણ દ્વારિક, પશ્ચિમ દ્વારિક અને ઉત્તર દ્વારિક નક્ષત્રાના વિષે પણ સમજવું.
श्री स्थानांग सूत्र : ०४