Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi

Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 517
________________

सुधा टीका स्था०६ सु०६३ औदयिकादिभावनिरूपणम्
५०१
यादीनाम्, तद्भावस्यानादित्वादिति ॥ ५ ॥ तथा-सान्निपातिकः - सन्भिपतनम् = औदयिकादि पञ्चानां भावानां मिलनं सन्निपातः तेन निर्वृत्तः सान्निपातिकः । अयं च औदयिकादीनां पञ्चानां भावानां संभवासंभवापेक्षा परित्यागेन द्विक-त्रिकचतुष्क - पञ्चकसंयोगेन पविंशतिभङ्गरूपः । तत्र दश द्विक्संयोगे, दश त्रिकसंयोगे, पञ्च चतुष्कसंयोगे, एक पञ्चकसंयोगे, एवं षडविंशतिभङ्गाः । एषु पविअनादि परिणाम रूप अवस्था धर्मास्तिकायादिकोंमें है क्योंकि धर्मास्तिकायादिरूप जो अवस्था है वह उनमें अनादि काल से है ५ ।
सान्निपातिक - औदायिक आदि पांच भावोंका जो मिलन है, वह सन्निपात है, इस सन्निपातसे जो निर्वृत होता है, वह सन्निपातिक है, ये पांच भाव समस्त संसारी जीवोंमें एक साथ पाया जावे ऐसा भी नियम नहीं है, और अजीव में भी ये पांचो भाववाले पर्याय सम्भव नहीं है । समस्त मुक्त जीवोंमें क्षायिक और पारिणामिक ये दो भाव होते हैं । संसारी जीवोंमें कोई तीन भाववाला कोई चार भाववाला और पांच भाववाला होता है, पर दो भाववाला जीव नहीं होता है, इस तरह औदयिक आदि पांच भावोंके संभव होनेकी अपेक्षा ओर किसो जीवमें संभव नहीं होनेकी अपेक्षासे बिक, त्रिक, चतुष्क एवं पञ्चकके संयोग से यह सान्निपातिक भाव २६ भंगरूप होता है, इनमें fre संयोग में १० त्रिक संयोग में १० चतुष्क संयोगमें पांच और ધર્માસ્તિકાયાદિકમાં અનાદિ પિરણામ રૂપ ભાવ અવસ્થા હોય છે, કારણ કે ધર્માસ્તિકાયાિ ३५ જે અવસ્થા છે તેને તેમનામાં અનાદિકાળથી સદ્ભાવ હાય છે. સાન્નિપાતિક ભાવ— —મૌયિક આદિ પાંચ ભાવાનું જે મિલન છે તેનું નામ સન્નિષાત છે. આ સન્નિપાતથી જે નિવૃત્ત થાય છે તે સાન્નિપાતિક છે. આ પાંચે ભાવેના સંસારી જીવેમાં એક સાથે સદૂભાવ હાય છે, એવા કેાઈ નિયમ નથી, અને અજીવેામાં પણ આ પાંચે ભાવવાળી પર્યાય સ’ભવિત ડાતી નથી. સમસ્ત મુક્ત જીવેામાં ક્ષાયિક અને પારિણામિક, એ એ લાવ હાય છે. સંસારી જીવેામાં કાઇ જીવ ત્રણ ભાવવાળે, કેાઈ ચાર ભાવવાળે અને કઈ પાંચ ભાવવાળા હોય છે, પરન્તુ એ ભાવવાળા કાઇ જીવ હાતા નથી. આ રીતે ઔયિક આદિ પાંચ ભાવેને સાઁભવ હાવાની અપે ક્ષાએ અને કોઈ જીવમાં સંભવ નહીં હોવાની અપેક્ષાએ દ્વિક, ત્રિક, ચતુષ્ક અને પ'ચ'ના સયોગની અપેક્ષાએ આ સાન્નિપાતિક ભાવ ૨૬ ભગ રૂપ ( विटप ३५ ) होय छे. तेमां द्वि संयोगथी १०, त्रिः सयोगथी १०, ચતુષ્ક સચાગથી પાંચ અને પાંચના સચાગથી એક ભ ́ગ ( વિકલ્પ ) અને
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૪


Page Navigation
1 ... 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775