Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 638

६२२
स्थानाङ्गसूत्रे इत्यन्तेन सन्दर्मेण । ब्याख्या स्पष्टा । अत्र पुराणमुनि व्याख्यातगाथाद्वयमेवमस्तिः तथाहि" सज्जाइ तिहा गामो ससमूहो मुच्छणाण चिन्नेओ । ता सत्त एकमेक्के, तो सत्तसराण इगवीसा ॥ १ ॥ अन्नन्न सरबिसे से, उपायंतस्स मुच्छणा भणिया।
कत्ता व मुच्छिओ इव, कुणइ, मुच्छंव सोवत्ति ॥ २॥" छाया-पड्जादिस्त्रिधा ग्रामः स समूहो मूर्च्छनानां विज्ञेयः।
ताः सप्त एकैकस्मिन् ततः सप्तस्वराणाम् एकविंशतिः॥१॥ अन्यान्यस्वरबिशेषान् उत्पादयतो मूर्च्छना भणिताः । कर्ता वा मूच्छित इव करोति मूर्च्छन्निव स वेति ॥ २ ॥ अयं भावः-मूर्च्छनानां स समूहः-मूर्च्छना समूहसहितः षड्जादिस्त्रिधा ग्रामो विज्ञेयः । एकैकस्मिन् प्रामे तु सप्त सप्तमूर्च्छना भवन्ति । ततः सप्तस्वराणाम् अन्यान्यस्परविशेषान् उत्पादयतो गायकस्य एकविंशति मूर्च्छना भणिताः।
गान्धार ग्राम की सात मूर्च्छनाएँ कही गई हैं-जैसे-नन्दी १ क्षुद्रिका २ पूरिमा ३, शुद्ध गान्धारा ४ उत्तर गान्धारा ५॥ १७॥ सुष्टुनरायामा ६, और उत्तरायत्ता कोटिमा ७॥ १८ ॥
पहां पुराने मुनियो द्वारा उपाख्यात गाथा द्वय इस प्रकार से हैं" सन्जाइ तिहा गामो” इत्यादि । मूर्च्छनाओं का समूह सहित षड्जादि ग्राम तीन प्रकार का कहा गया हैं, एक २ ग्राम में सात २ मूर्च्छनाएँ होती हैं। इस तरह तीन ग्रामों की कुल मूर्च्छना २१ होती हैं-अर्थात् सात स्वरों के अन्य २ स्वर विशेषों को उत्पन्न करने वाले गायक के वे २१ मूर्च्छनाएँ होती
___ पार श्रामनी सात भूनामी नीय प्रमाणे छ-(१) नन्ही, (२) सुद्रित, (3) पूरिभा, (४) शुद्ध गान्धारा, (५) उत्तर गान्धारा, (६) सुण्ड तरायामा भने (७) उत्तरायत्ता टिभी
અહીં પ્રાચીન મુનિએ દ્વારા વ્યાખ્યાત બે ગાથાઓ નીચે પ્રમાણે છે. " सज्जाइ तिहा गामो" त्या:
મચ્છનાઓના સમૂહ સહિત ષડૂજાદિ ગ્રામ ત્રણ પ્રકારના કહ્યા છે. પ્રત્યેક ગામમાં સાત સાત મૂચ્છનાઓ હોય છે. આ રીતે ત્રણે ત્રામની કુલ મૂછના ૨૧ થાય છે. એટલે કે સાત સ્વરના અન્ય અન્ય સ્વરવિશેને ઉત્પન્ન કરનારા ગાયકમાં આ ૨૧ મૂછનાઓને સદૂભાવ હોય છે તેમને
श्री. स्थानांग सूत्र :०४