Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 695

सुघा टीका स्था० ७ सू' ३२ सयमासंयमादिमेदनिरूपणम् कायिक संपमा पृथ्वीकापिकजीवानां संघट्टपरितापनोपद्रावणाकरणम् शयावत्पदात्अप्कायिकः तेजस्कायिक:३ वायुकापिका ४ वनस्पतिकायिकः ५ संयमा ग्राह्याः । तथा-त्रसकायिकसंयमः-त्रसकायिकानां द्वीन्द्रियादीनां संयमः ६। अजीवकाया संमया-अजीवकायानांवरपात्रादीनाम् अयतनया ग्रहणादुपभोगाच निवृत्तिरिति ७) असयम-पृथिव्यादीनां संघट्ट परितापनोपद्रावणेभ्योऽनुपरमः, सोऽपि पृथ्वी. कायिकासंयमादिभेदेन सप्तविधो बोध्यः । तथा-आरम्भा उपद्रावणं पृथ्वीकाया. __ " सत्तविहे संज में पण्णत्ते" इत्यादि ।। सूत्र ३१ ॥
टीकार्थ-संयम सात प्रकारका कहा गया है-सायद्य योगसे होना इसका नाम संयम है, यह संयम पृथिव्यादिकोंके संघटन, परितापन एवं उपद्रावण इन से उपरम होने रूप होता है, यहां यावत्पद से अप. कायिक, तेजस्कायिक, वायुकायिक, और वनस्पतिकायिक" इनके संयम गृहीत हुए हैं। इस प्रकारसे ५ भेद एकेन्द्रिय जीवोंके संयमके हैं । तथा प्रस जीव सम्बन्धी संयमका एक भेद है, त्रसकायिकमें दो इन्द्रिय से लेकर पंचेन्द्रिय तक के जीव आ जाते हैं। संघमका ७ वां भेद है-अजीवकाय संपम इस संयममें अजीयकाय जो वस्त्र पात्रादिक हैं उनके यतनाले ग्रहण करने का और रखनेपूर्वक उपभोग करनेका है
असंयम---पृथिम्पादिक जीवों का संघटन करना, परितापन करना एवं उपद्रवण करना इसका नाम असंयम है, यह असंयम भी पृथिवी. સંયમથી વિપરીત એવા અસંયમનું, તેમના ભેદ રૂપ આરભાદિન અને આરંભથી વિપરીત એવાં અનારંભાદિકનું નિરૂપણ કરે છે–
“ मत्तविहे संजभे पण्णत्ते" त्या-(सू ३२) ।
સાવદ્યોગોથી નિવૃત થવું તેનું નામ સંયમ છે તે સંયમને નીચે પ્રમાણે सात २ छ-(१) पृथ्वीय (२) म५४५४, (3) वायु४ि , (४) ते. કાયિક અને (૫) વનસ્પતિકાર્ષિકસંયમ. અહી પૃથ્વી કાયિક આદિના સંઘટન, પરિતાપન અને ઉપદ્રાવણથી વિરમવા રૂપ આ સંયમ સમજ. એકેન્દ્રિય જીની અપેક્ષાએ સંયમના પાંચ ભેદ પડે છે (૬) ત્રસકાયિક સંયમ- દ્વીદ્રિયોથી લઈને પચેન્દ્રિય પર્યંતના ત્રસકાયિક કહે છે. (૭) અવકાય સંયમ-વસ્ત્ર માત્રાદિક જે વસ્તુઓ છે તેને અવકાય કહે છે. તેમને યતના પૂર્વક ગ્રહણ કરવી અને મૂવી તથા યતના પૂર્વક તેમનો ઉપભોગ કરે તેનું નામ અજી. કામ સંયમ છે.
અસંયમ-પૃથ્વીકાય આદિ જીવોનું સંઘઠ્ઠન કરવું, પતિાપન કરવું અને ઉપદ્રવણ કરવું તેનું નામ અસંયમ છે. તે અસંયમને પણ પૃથ્વીકાયિક અસં.
श्री. स्थानांग सूत्र :०४