Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 739

सुघा टीका स्था० ७ सू०४६ विनयस्वरूपनिरूपणम्
७२३ पूर्वोक्त एवार्थों नधरहितत्वेनात्र योज्यः यथा ' अपापक' इतिस्थाने 'पापक' इत्यादियोजना कर्त्तव्या एवं प्रशस्ताप्रशस्तभेदभिन्नो वाग्विनयोऽपि बोध्यः । तथा-प्रशस्तकायविनयः कुशलात्मककायविनयः सप्तविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-आयुक्तंगमनम्-आयुक्तम्-सोपयोगं यथास्यात्तथा गमनम्, यद्वा-आयुक्तगमनमित्येक पदं, तेन आयुक्तस्य-उपयुक्तस्य पतिसंलीनयोगस्य यद् गमनं तदित्यर्थः ॥१॥ रूप होता है, यहां पापक आदि का पूर्वीक्त रूप से विपरीत रूप मेंविचार कर लेना चाहिये । यही बात यहां टीकाकारने " पूर्वोक्तएवार्थों-नमर्थरहितत्वेनात्र योज्यः" इस पंक्ति द्वारा प्रकट की है।
इसी तरह से प्रशस्त अप्रशस्त भेद से वागू विनय (वचन विनय) भी सात प्रकार का है, जैसे-अपापक चागविनय, १ असावयवास विनय २, इत्यादि ३ इसी प्रकार से अप्रशस्त वागविनय भी पापक वागविनय १ असावधवाविनय २ इत्यादि,
इसी तरह से प्रशस्तकाय विनय भी सात प्रकार का है जैसेआयुक्त गमन रूप काय विनय ( उपयोगसहित चलना ) १ आयुक्त स्थान रूप काय विनय २, आयुक्त निषद रूप काय विनय ३, आयु: क्तत्वगूवर्तन रूप कायविनय ४, आयुक्त उल्लंघन रूप कायविनय ५, आयुक्त प्रलंघन रूप कायविनय ६ और आयुक्त सन्द्रिययोग योज.
અપ્રશસ્ત મને વિનય અકુશલચિન્તન રૂપ હોય છે.
અપાપક મને વિનય આદિ સાત પ્રકારના પ્રશસ્ત મને વિનય કરતા આ સાત અપ્રશસ્ત મને વિનયનું વિપરીત સ્વરૂપ સમજવું. એજ વાત અહીં ટીકા गरे नायना सत्राबा । अट ४१ छ-" पूर्वोक्त्तएवार्थो नगर्थरहित. स्येनात्र योज्यः"
એજ પ્રમાણે વાવિનયને પણ અપ્રશસ્ત અને પ્રશસ્ત નામના બે ભેદ પડે છે. પ્રશસ્ત વાવિનયના નીચે પ્રમાણે સાત ભેદ પડે છે-(૧) અપાપક पापविनय, (२) मसावध पाणविनय, (3) साध याविनय से प्रभारी પ્રશસ્ત મને વિનયન વાવિનયના પણ પાપક વાવિનય, સાવઘ વાનિય આદિ સાત ભેદે સમજવા.
પ્રશસ્ત કાયવિનયના નીચે પ્રમાણે સાત પ્રકાર પડે છે
(१) मायुद्धत मन३५ ।यविनय ( ७५ये!! सहित यास त) (२) मायुत स्थान३५ छायविनय, (3) आयुक्त निष:३५ ४यविनय, (४) भारत
વર્તનરૂપ કાયવિનય, (૫) આયુક્ત ઉલ્લંઘનરૂપ કાયવિનય (૬) આયુક્ત પ્રલંઘનરૂપ કાયવિનય, અને, (૭) આયુક્ત સન્દ્રિયગજનતા.
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૪