Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 561

सुघाटोका स्था० सू० ३ सप्तविधजीवनिरूपणम् पोतजाः यद्वा-पोतो वस्त्रम् , तत्सम्मार्जिता इव जायन्ते गर्भवेष्टनचर्माऽनाटतत्वादये ते पोतजाः, यद्धा-पोता-गर्भवेष्टनचर्मरहित्तगर्भाशयात् जायन्ते इति पोतजाः कुञ्जरशल्लकशशनकुलमूषिकचर्मचटिकावल्गुलिकादयः २ । जरायुजाः-जरा. मेति-गच्छतीति जरायुः गर्भवेष्टनचर्म, तस्माज्जायन्ते ये ते तथा-नरमहिषगवादयः ३ । रसजाः-रसे-मये जायन्ते इति रसजाः-मद्यकीटाः, “ रसजो मघकीटः" इति हैमात् । यद्वा-रसे-विकृतमधुरादौ जायन्ते इति रसजाः ४। संस्वे. दिमाः-संस्वेददा-धर्माद जायन्ते ये ते तथा, यूकालिक्षा-मत्कुणप्रमुखाः ५। वाले होते हैं-वे पोतज हैं, अथवा-पोत नाम वस्त्रका है, इस वस्त्रसे पोछे हुएकी तरह जो गर्भवेष्टन चर्मसे अनावृत होनेके कारण उत्पन्न होते हैं, वे पोतज हैं, अथवा-पोतसे-गर्भवेष्टन चर्मसे रहित गर्भा शयसे जो उत्पन्न होते हैं, वे पोतजहैं, ऐसे वे पोतज कुंजर, शल्लक, शशखरगोश, नकुल, मूषिक, चमगादड़, और वल्गुलिका आदि जीव हैं।२।
गर्भवेष्टन चर्मका नाम जरायु है । इस जरायुसे जो जीव पैदा होते हैं, वे जरायुज हैं, ऐसे वे जरायुज जीव नर-मनुष्य, महिष एवं गाय आदि हैं।३।।
जो जीव रसमें उत्पन्न होते हैं, वे रसज हैं-ऐसे ये रसज मद्यकीट (कीडे) होतेहैं । "रसजो मद्यकीटः" ऐसा हैमकोषमें कहा गया हैं। अथवा-विकृत मधुर (बिगडी मिठाई)आदि रसमें जीव उत्पन्न होते हैं वे रसज हैं।४।
जो जीव पसीनेसे उत्पन्न होते हैं, वे संस्वेदिम हैं जैसे-यूक, (ज) लीख एवं मत्कुण-खटमल वगैरह । ५ । પિત કહે છે. તે વસ્ત્ર વડે લૂછવામાં આવ્યા હોય એવી રીતે-ગર્ભવેષ્ટન ચમ વડે અનાવૃત ( અનાચ્છાદિત હોવાને કારણે) ઉત્પન્ન થાય છે તેમને પિતજ કહે છે. અથવા પિતમ થી ગર્ભવેષ્ટન ચર્મરહિત ગર્ભાશયમાંથી જેઓ उत्पन्न थाय छे. तमनपातर छे. हाथी, सससा, नाजिया, भूष,
આદિ પ્રાણુઓને આ પ્રકારમાં સમાવેશ થાય છે.
(૩) ગર્ભવેષ્ટન ચમને જરાયુ કહે છે. આ જરાયુમાંથી જે જ ઉત્પન્ન થાય છે તેને જરાયુજ કહે છે. એવા જરાયુજ જ મનુષ્ય, ગાય, ભેસ આદિ છે.
(૪) જે રસમાં ઉત્પન્ન થાય છે તેમને રસજ કહે છે. મઘકીટને मेवा २स । ४ छे. " रसजो मद्यकोटः " 20 प्रसतुं ४थन २सा જી વિષે હૈમકશમાં કરવામાં આવ્યું છે. તેમને રસ જ કહે છે,
स्था०-६९
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૪