Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 360

स्थानाङ्गसूत्रे मागई २, वकंती ३, आहारे ४, बुड्डी ५, निबुड्डी ६, विगुठवणा ७, गइपरियाए ८, समुग्घाए ९, कालसंजोगे १०. दंसणामिगमे ११, णाणाभिगमे १२, जीवाभिगमे १३, अजीवाभिगमे १३॥ एवं पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणवि मणुस्साणवि ॥सू० २६॥
छाया-पड् दिशः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-प्राचीना?, प्रतीचीना२, दक्षिणा३, उदी. चोना ४, ऊर्या ५, अधः ६। पडूमिर्दिग्मिर्जीवानां गतिः प्रवर्तते, तद्यथाप्राचीनया यावत् अधः । १ । एवम्-आगतिः २, व्युत्क्रान्तिः ३, आहारः ४, वृद्धिः ५, निर्वृद्धिः ६, विक्रिया ७, गतिपर्यायः ८, समुद्घातः ९, कालसंयोगः १०, दर्शनाभिगमः ११, ज्ञानाभिगमः १२, जीवाभिगमः १३, अनीवाभिगमः १४। एवं पञ्चन्द्रियतियग्पोनिकानामपि मनुष्याणामपि ।। सू० २६ ॥
टीका--' छदिसाओ' इत्यादि--
दिशोहि-पाचीना-पूर्वा, प्रतीचीना=पश्चिमा, दक्षिणा, उदीचीना-उत्तरा, अा, अधश्चेति षडू वोध्याः । आग्नेयैशानवायव्यनैतानां चतसृणां विदिशा तु विदिक्त्वात् दिक्त्वेनाग्रहणात् पडेव दिश उक्ताः । अथवा जीवानां गतिव्युत्क्रा____ जीय कर्म प्रतिष्ठित है, ऐसा कहा सो इसी जीवके सम्बन्धको लेकर अब सूत्रकार जन जीवोंकी जो गति होती है, वह दिशाओंमेंही होती है, इस अभिप्राय से उनकी गतियोंका एवं दिशाओंकी प्ररूपणा करते हैं-'छदिलाओ पण्णत्ताओ' इत्यादि सूत्र २६ ॥ टीकाथ-दिशाएँ छह कही गई हैं, जैसे-प्राचीन (पूर्व)१ प्रतीचीन दक्षिण उदीचीन उत्तर४ उर्च५ और अधः६ आग्नेय, ऐशान यायव्य और नैऋत्य ये चार विदिशाएँ हैं, अतः इनका ग्रहण विदिशा होनेके कारण नहीं
આગલા સૂત્રમાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે જીવ કપ્રતિષ્ઠિત છે.
જીવોની ગતિ દિશાઓમાં જ થાય છે, તેથી હવે સૂત્રકાર તેમની ગતિઓની તથા દિશાઓની પ્રરૂપણ કરે છે,
"छहिसाओ पण्णत्ताओ" त्याहिNiu-शामेडी छ(1) प्राचीन (पू), (२) प्रतीथीन (पश्चिम), (3) दक्षिण, (४) जीथीन (उत्तर), (५) हिश! मन (6) अपाहिशा. ઇશાન, અગ્નિ, નિત્ય અને વાયવ્ય, એ ચાર વિદિશાઓ હેવાથી તેમને અહીં ગ્રહણ કરવામાં આવી નથી, તે કારણે પૂર્વાદિ ૬ દિશાએ જ અહીં
श्री. स्थानांग सूत्र :०४