Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 292

२७६
स्थानाङ्गमः क्षायोपशमिकाद् भावादौदयिकस्य वशं गतः । तत्रापि च स एवार्थः प्रतिकूलगमात् स्मृतः ॥ २ ॥ " इति । तदिदं प्रतिक्रमणं पञ्चविधं प्रज्ञप्तम् । पञ्चविधत्यमेवाह-तद्यथा-आस्रवद्वारअतिक्रमणम्-आस्रवद्वाराणिपागातिपातादीनि, ततः प्रतिक्रमणं-निवर्तनम् १॥ मिथ्यात्वप्रतिक्रमणम्-मिथ्यात्वम् आमोगानाभोगसहसाकारैर्भवति, ततः प्रत्तिक्रमणं-निवर्तनम् २। कषायप्रतिक्रमणम्-कषायेभ्यः प्रतिनिवृत्तिः ३॥ योगप्रतिक्र.
" स्वस्थानात् यत् परस्थानं " इत्यादि ।
प्रमादके वशसे जीवका जो अपने स्थानसे हटकर परस्थानमें गमन है, और फिर वहांसे जो पुनः अपने स्थान पर आजाना वह प्रतिक्रमण है। "क्षायोपशमिकाद भावाद्" इत्यादि ।
इसी तरहसे जो कोई जीव क्षायोपशमिक भाव से औदयिक भावका चशंगत हो जाता है, और पुनः उसी क्षायोपशमिक भायमें आकर प्राप्त जिसके प्रभावसे हो जाता है वह प्रतिक्रमण है।
ऐसा यह प्रतिक्रमण पांच प्रकारका कहा गया है, इनमें जो आस्रवद्वार प्रतिक्रमण है, वह प्राणातिपातादि रूप जो आस्रव द्वार है, उनसे निवर्तन रूप पीछे हटने रूप होता है। मिथ्यात्व प्रतिक्रमण-आभोग (जानकर) अनाभोग(अनजान) एवं सहसाकार (अकस्मात्)से मिथ्यात्व होता है, सो इस मिथ्यात्वसे जो जीवका निवर्तन है, यह मिथ्यात्य प्रतिक्रमण है, कषायाँसे जो प्रतिनिवृत्ति है, वह कषाय प्रतिक्रमण है, परस्थान" त्या प्रभाहले ४२ ७१नु २५२थानमाथी नीजी ५२स्थानमा જે ગમન થાય છે, અને ફરીથી ત્યાંથી સ્વસ્થાનમાં જે આગમન થાય છે तेनु नाम प्रतिभा छे. “क्षायोपशमिकाद् भावाद् "त्याह
કઈ જીવ ક્ષાપશમિક ભાવમાંથી ઔદયિક ભાવમાં આવી જાય અને ફરી ઔદયિક ભાવમાંથી ક્ષાપથમિક ભાવમાં આવી જાય છે, આવું જેના પ્રભાવથી બને છે તેનું નામ પ્રતિક્રમણ છે.
એવા પ્રતિક્રમણના પાંચ પ્રકાર કહ્યા છે-આસ્રવ દ્વાર રૂપ જે પ્રતિક્રમણ છે તે પ્રાણાતિપાત આદિ રૂપ જે આસવ દ્વારે છે તેમનાથી નિવર્તન રૂપ (तम ४२ता मट४५। ३५) डाय छे. माला (oeीन ) मनामे (AM. શુતા ) અને અકસ્માતથી જે મિથ્યાત્વનું સેવન થઈ જાય છે, તે મિથ્યાવધી નિવૃત્ત થવું તેનું નામ મિથ્યાત્વનું પ્રતિક્રમણ છે. કષામાંથી નિવૃત્ત થવું
श्री. स्थानांग सूत्र :०४