Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 352

३३६
__ स्थानास्त्रे टीका-'छट्ठाणा ' इत्यादि ।
अनात्मवतः-अकपायो हि आत्मा स्वस्वरूपावस्थि तत्वादात्मेति उच्यते, एवं विध आस्मा यस्य भवति स आत्मवान् न आत्मवान्-अनात्मवान् तस्य अनात्मवतः-सकषायजीवस्य षट्र स्थानानिजस्तूनि अहिताय अपथ्याय, अशुभाय-पापाय, 'असुखाय' इतिच्छाया पक्षे-असुखाय-दुःखाप, अक्षमाय=
टीकार्थ-"छट्ठाणा अणत्तवओ अहियाए असुहाए" इत्यादि सूत्र २३॥
अनात्मावाले जीवके लिये छह स्थान अहितके निमित्त अशुभके निमित्त अक्षान्तिके निमित्त अकल्याणके निमित्त और अनानुगामिकताके निमित्त होते हैं, यहां अनात्मा शब्दसे जिसमें आत्मा नहीं है, ऐसा अर्थ नहीं लिया गया है, किन्तु जिसकी आत्मा कषाय सहित है, ऐसा प्राणो यह अर्थ लिया गया है, क्योंकि कषाय विहीन आत्मा अपने स्वरूप में अवस्थित रहता है, अतः सच्चे अर्थ में वही आत्मा है, ऐसा आत्मा जिसका होता है, वह आत्मावाला है, और ऐसा आत्मा जिसका नहीं होता है, वह अनात्माबाला है, ऐसे अनात्मायाले जीवको पर्याय आदि ६ स्थान अहित आदिके लिये होते हैं-वे ६ स्थान इस प्रकारसे हैं-पर्याय १, परिवार २, श्रुन ३, तप ४, लाभ ५ और पूजा सत्कार ६ अहितका भाव अपथ्य है, अशुभका तात्पर्य पाप है, अथवा " अनुहाए" शब्दकी संस्कृत छाया-" असुखाय" ऐसी भी
टा-तथा “छदाणा अणत्तो अहियाए असहाए " त्याह
અનાત્માવાળા ને નીચેનાં છ સ્થાન અહિતકારી, અશુભકારી, અક્ષાન્તિકારી, અકયાણકારી, અને અનાનુગામિકતાના નિમિત્ત રૂપ થઈ પડે छ. मी मनात्मा' ५६ "आत्मा विनानी" मा मनु पाय नथी. પરંતુ અહીં કષાયયુક્ત આત્માને માટે જ “અનાત્મા’ શબ્દનો પ્રયોગ થય. છે, કારણ કે કષાય રહિત આત્મા જ પોતાના મૂળ સ્વરૂપમાં અવસ્થિત રહે છે. માટે કષાય રહિત આત્મા જ ખરા અર્થમાં આત્મા કહેવાને ચગ્ય છે.
જવને આત્મા કષાય રહિત હોય છે એવા જીવને જ આત્માવાળે કહી શકાય છે, જેને આમાં એ હેતે નથી તેને અનાત્માવાળે કહી શકાય છે. એવા કષાયયુક્ત જીવને માટે જે ૬ સ્થાન અહિત આદિનું નિમિત્ત બને त ट ४२यामा मा छ-(१) पाय, (२) परिवार, (3) श्रुत, (४) त५, (५) साल म२ (6) पूनस२.
આ સૂત્રમાં અહિત શબ્દ અપના અર્થમાં, અને અશુભ શબ્દ પા૫ના सभा ५५राये। छे. " असुहाए " मा शपनी सत छाया “ असुखाय"
श्री. स्थानांग सूत्र :०४