Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti


Previous | Next

Page 309
________________

सुघा टीका स्था०६ सू०१ गणघरगुणनिरूपणम् यवचनश्च भवति । इति द्वितीयो भेदः । तथा-मेधाविपुरुषजातम्-धारणावतीबुद्धिर्मेधा, सा वर्तते यस्य तत् मेधाविपुरुषजातम्-मेधायुक्तः पुरुषविशेषः । एवं प्रकारः पुरुषविशेषोऽन्यस्मात् झटिति श्रुतं गृहीत्या शिष्यानध्यापयितुं समर्थों भवति । यद्वा-'मेधावी' इत्यस्य मर्यादायां धावतीति निर्वचनम् । मर्यादायां गमनशीलः पुरुषविशेषो गणं मर्यादायां प्रवर्तयति । इति तृतीयः । तथा-बहुश्रुतंबहु-प्रभूतं श्रुतं सूत्रार्थरूप आगमो यस्य तत्तथा, पुरुषजातं-पुरुषविशेषः । अधीतप्रभूतश्रुतः पुरुषविशेषः इत्यर्थः । अबहुश्रुतस्तु न कदापि गणस्य उपकारको भवति तदुक्तम् । गणधारक होता है, और आदेय वचनवाला होता है, यह द्वितीय भेद है, धारणावाली जो बुद्धि है, उसका नाम मेधा है, ऐसी मेधासे युक्त जो पुरुष विशेष होता है, वह मेधावि पुरुष जात है, ऐसा पुरुष विशेष शीघ्रही दूसरोंसे श्रुतको ग्रहण कर शिष्योंको पढा देता है, यद्वा-" मेधावी " इसका अर्थ जो “मर्यादामें रहता है" ऐसा भी होता है, मर्यादामें गमनशील जो पुरुष विशेष होता है, वह गणको गणकी मर्यादाके अनुसार अच्छी तरहसे चला सकता है, ऐसा यह तृतीय स्थान है, जिसका मूत्ररूप एवं अर्थरूप आगम प्रभून होता है, है, अर्थात् जिसे सूत्रार्थरूप आगमका विशेष ज्ञान होता है, ऐसा वह पुरुष विशेष बहुश्रुत पुरुषजात कहा गया है, क्योंकि जो अल्परूपसे श्रुतका ज्ञाता है, वह गणका उपकारक नहीं होता है । कहा भी हैસત્ય પુરુષ જાત' કહે છે. ગણધર આ પ્રકારને પુરુષ વિશેષ હવે જોઇએ, અને આદેય વચનેવાળ હે જઈએ.
(3) " मेधावि पुरुष जोत''--पापाजी भुद्धि छ तेनु नाम 'मेधा' છે. એવી મેધાથી યુક્ત જે પુરુષ વિશેષ હોય છે તેને મેધાવિ પુરુષ કહેવાય છે. એવો મેધાવિ પુરુષ અન્યની પાસેથી શ્રતનું ગ્રહણ પણ વિશેષ ઝડપથી કરી શકે છે, અને શિષ્યોને ઝડપથી શ્રુત ભણાવી શકે છે. મેધાવી એટલે
મર્યાદામાં રહેનારે” એ અર્થ પણ થાય છે. જે પુરુષ પોતે મર્યાદાનું પાલન કરનારો હોય છે, તે ગણુને પણ મર્યાદા અનુસાર સારી રીતે ચલાવી શકે છે. માટે જ ગણધર મેધાવિ લેવા જોઈએ.
(૪) બહુશ્રુત પુરુષ જાત –જેનું સૂત્ર રૂપ અને અર્થ રૂપ આગમ પ્રભુત ( વિશાળ) હોય છે એટલે કે જેને સૂત્રાર્થ રૂપ આગમનું વિશેષ જ્ઞાન હોય એવા પુરુષને બહુશ્રત પુરુષ કહેવાય છે. એવા બહુશ્રુત અણગાર જ ગણધરના પદને માટે યોગ્ય ગણાય છે. જેને કૃતનું અપજ્ઞાન હોય છે તે ગણને ઉપકારક થઈ શકતા નથી. કહ્યું પણ છે કે
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૪

Loading...

Page Navigation
1 ... 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775