________________
लवणोद]
६६७, जैन-लक्षणावलो
[लाभान्तराय
चैक: Xxx। (वरांगच. २७-४)। ३. सप्त मेरा है' इस प्रकार का ममत्वभाव ही है। इसस्तोका: लवः। (त. वा. ३,३८, ८ कार्तिके. टी. लिए उसका जो परित्याग किया जाता है उसे २२०)। ४.xxxसत्त थोवाणि से लवे। (ध्यान- लाघव कहते हैं। यह शौच धर्म का एक नामान्तर श. हरि. वृ. ३ उद्.) । ५. सत्त थोवे घेत्तूण एगो है। ३ क्रियानों में जो कुशलता होती है उसका लवो हवदि ।xxx उत्तं च-xxx सत्तत्थो- नाम लाघव है। वा लवो एक्को । (धव. पु. ३, पृ. ६५); सत्तहि लाङ्गलिकागति-१. लाङ्गलमिव लाङ्गलिका । त्थोवेहिं लवो णाम कालो होदि। (घव. पु. ४, पृ. क उपमार्थः ? यथा लाङ्गलं द्विवक्रितं तथा द्विवि३१८); सत्तहि खणेहि एगो लवो होदि। (धव. ग्रहा गतिर्लाङ्गलिका समयिकी। (त. वा. २, पु. १३, पृ. २६६)। ६.xxx सप्तस्तोका २८,४; घव. पु. १, प. ३००। २. लांगलियो भवेल्लवः । (ह. पु. ७-२०) । ७. सत्तहिं थोबएहिं दुविग्गहो । (धव. पु. ४, पृ. ३०)। लवु भणियउं। (म. पु. पुष्प. २-५, पृ. २२)। ८. १ लांगल नाम हलका है, जिस प्रकार हल में दो xxx सत्तथोएहिं होइ लमो इक्को। (भावसं. मोड़ होते हैं उसी प्रकार जिस भवान्तरगति में दो ३१३)। ६.xxx सत्तत्थोवा लवो भणियो। मोड़ हमा करते हैं तथा समय तीन लगते हैं उसे (गो. जी. ५७४; जं. दी. प. १३-५)।
लांगलिका विग्रहगति कहते हैं । १ सात स्तोकों का एक लव होता है।
लाभ-१. इच्छिददोवलद्धी लाहो णाम । (धव. लवणोद-लवणरसाम्बयोगाल्लवणोदः । लवणरसे- पु. १३, पृ. ३३४); अभिलषितार्थप्राप्तिभिः । नाम्बुना योगात्समुद्रो लवणोद इति संज्ञायते । (त. (धव. पु. १३, पृ. ३८९)। २. लाभान्तरायक्षयावा. ३, ७, २)।
ल्लाभः । (त. श्लो. २-४)। नमक के समान रस वाले जल के सम्बन्ध से समुद्र १ इच्छित पदार्थ की प्राप्ति का नाम लाभ है। का लवणोद यह नाम प्रसिद्ध है।
२ लाभान्तरायके क्षय से भोग-उपभोग वस्तुओं का लाक्षावाणिज्य-१. लाक्षा-मनःशिला-नीली-धात- लाभ हना करता है। की-टंकणादिनः । विक्रयः पापसदनं लाक्षावाणिज्य- लाभमानवशार्तमरण-व्यापारे क्रियमाणे मम मुच्यते ॥ (योगशा. ३-१०८ त्रि.श. पु. च.., सर्वत्र लाभो जायते इति लाभमानं भावयतो मरणं ३, ३४२)। २. लाक्षावाणिज्यं लाक्षाविक्रयणम् । लाभवशार्तमरणस् । (भ. प्रा. विजयो. २५)। लाक्षायाः सूक्ष्मत्रसजन्तुघातानन्तकायिकप्रबालजालो- व्यापार के करने पर मुझे सर्वत्र लाभ हुमा करता पमर्दाविनाभाविना स्वयोनिवृक्षादुद्धरणेन टङ्कण-मनः है, इस प्रकार अभिमानपूर्ण लाभ का विचार करते शिला-सकूमालिप्रभृतीनां बाह्यजीवधातहेतुत्वेन गुग्गु- हुए जो मरण होता है उसका नाम लाभवशार्तलिकाया घातकीपुष्पत्वचश्च मद्यहेतुत्वेन तद्विक्रयस्य मरण है। पाराश्रयत्वात् । (सा. घ. स्वो. टी. ५-२२)। लाभान्तराय-१. जस्स कम्मस्स उदएण लाहस्स १ लाख. मनःशिल (कुनटी), नीली (गुलिका) विग्धं होदि तं लाभंतराइयं । (धव. पु. ६, पृ. ७८); धातकी (एक वृक्ष की छाल) और टंकण (क्षार- लाभस्य विघ्नकृदन्तरायः लाभान्तरायः। (धव. पु. विशेष); इन पाप को कारणीभूत वस्तुओं के १३, पृ. ३६०); लाहविग्घयरं लाहंतराइयं । (धव. बेचने को लाक्षावाणिज्य कहा जाता है।
पु. १५, पृ. १४)। २. यदुदयवशाद्दानगुणेन प्रसिलाघव-१. द्रव्येषु ममेदंभावमूलो व्यसनोपनिपातः द्धादपि दातुर्गुहे विद्यमानमपि देयमर्थजातं याञ्चासकल इति, ततः परित्यागो लाघवम् । (भ. प्रा. कुशलोऽपि गुणवानपि याचको न लभते तल्लाभान्तविजयो. ४६) । २. लघोर्भावो लाघवं अनतिचारि- रायम् । (प्रज्ञाप. मलय. वृ. २६३, पृ. ४७५) । त्वं शौचं प्रकर्षप्राप्ती लोभनिवृत्तिः। (मूला. वसु, १ जिसके उदय से लाभ में बाधा पहुंचे उसे लाभावृ. ५) । ३. लाघवं क्रियासु दक्षत्वं । (प्रोपपा. वृ. न्तराय कहते हैं। २ जिसके उदय से दान गुण में १६, पृ. ३३)।
प्रसिद्ध भी दाता से, घर में विद्यमान भी देय पदार्थ १ समस्त प्रापत्तियों का मूल कारण वस्तुओं में 'यह को, याचना में कुशल व गुणवान् भी याचक नहीं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org