Book Title: Jain Lakshanavali Part 3
Author(s): Balchandra Shastri
Publisher: Veer Seva Mandir Trust

View full book text
Previous | Next

Page 475
________________ साकारमन्त्रभेद] ११४२, जैन-लक्षणावली [सागर ३५; प्रौपपा. अभय. वृ. १०, पृ. २२)। २. सा- साकांक्षानशन-१. छटट्ठम-दसम-दुवादसेहिं मा. कारत्वं विच्छिन्नपद-वाक्यता । (रायप. मलय. वृ. सद्ध-मासखमणाणि । कणगेगावलियादी तवोविहा. पृ. २८)। णाणि णाहारे ॥ (मला. ५-१५१)। २. अशन१ विच्छिन्न वर्ण, पद और वाक्य स्वरूप से प्राकार त्यागोऽनशनं साकांक्षाकांक्षभेदगम् । तदाद्यमेकको प्राप्त होना; इसका नाम साकारत्व है। यह द्विश्यादिषण्मासानशनान्तगम् ॥ (प्राचा. सा. ३५ सत्यवचनातिशयों में ३२वां है। ६-५)। साकारमन्त्रभेद-१. अर्थ-प्रकरणाङ्गविकार-भ्रू- १ कनकावली और एकावली प्रादि तपों के विधान निक्षेपादिभिः पराकूतमुपलभ्य तदाविष्करणमसू- स्वरूप जो षष्ठ, अष्टम, दसम और बारहवीं भोजनयादिनिमित्तं यत्तत्साकारमन्त्रभेद इति कथ्यते । वेलामों अर्थात् दो, तीन, चार और पांच उपवासों (स. सि. ७-२६) । २. साकारमन्त्रभेदः पैशून्यं के साथ अर्ध मास और मास पर्यन्त जो भोजन का गुह्यमन्त्रभेदश्च । (त. भा. ७-२१) । ३. अर्थादि- परित्याग किया जाता है वह साकांक्ष अनशन के भिः परगुह्यप्रकाशनं साकारमन्त्रभेदः। अर्थ-प्रकर- अन्तर्गत है। इस अनशन का उत्कृष्ट काल छह णाङ्गविकार-भ्रूक्षेपादिभिः पराकूतमुपलभ्य तदा- मास है। विष्करणमसूयादिनिमित्तं यत्तत्साकारमन्त्रभेदः । सागर-१. दस कोडाकोडीग्रो पल्लाणं सागरं (त. वा. ७, २६, ४)। ४. साकारमन्त्रभेदोऽसौ हवइ एक्कं । (पउमच. २०-६७)। २. तद् भ्रूविक्षेपादिकेङ्गितः। पराकूतस्य बुद्धवाविर्भावनं (पल्लोपमम्) दशभि: कोटाकोटिभिर्गुणितं सागरोयदसूयया ।। (ह. पु. ५८-१६६) । ५. अर्थादिभिः पमम् । (त. भा. ४-१५)। ३. एएसिं पल्लाणं परगुह्य प्रकाशनं साकारमन्त्र भेदः । अर्थ-प्रकरणादि- कोडाकोडी हवेज्ज दसगुणिमा। तं सागरोवमस्स भिरन्याकूतमुपलभ्यासूयादिना तत्प्रकाशनवत् ।। (त. उ एगस्स भवे परोमाणं ।। (जम्बूद्वी. १६, पृ. ६२; इलो. ७-२६)। ६. प्राकारः शरीरावयवसमवायिनी ज्योतिष्क. ८२; जीवस. १२३)। ४. एदाणं पल्लाक्रियाऽन्तर्गताकूतसूचिका, तेन विशिष्टेनाकारेण णं दहप्पमाणाउ कोडिकोडीनो। सागरउवमस्स सहाविनाभूतोऽभिप्रायः स साकारमन्त्रस्तस्य भेद: पुढं एक्कस्स हवेज्ज परिमाणं ॥ (ति, प. १-१३०)। प्रकाशनम् । (त. भा. सिद्ध. ब. ७-२१)। ७. अर्थ- ५. दस-पल्लककोडाकोडीतो एगं सागरोपमं । प्रकरणांगविकार-भ्रूक्षेपादिभिः पराकूतमुपलभ्य यदा- (अनुयो. चू. पृ. ५७)। ६. पल्योपमानां खलु विष्करणमसूयादिनिमित्तं तत्साकारमंत्रभेदः । (चा. कोटिकोटी दशाहता सागरमेकमाहुः। (वरांगच. सा. पृ. ५)। ८. कार्यकरणमंगविकारं-भ्रुक्षे- २७-२२) । ७. पल्योपमदशकोटीकोट्यात्मकं पादिकं परेषां दृष्ट्वा पराकूतं पराभिप्रायमुपलभ्य सागरम् । (प्राव. नि. हरि. वृ. ६६३, पृ. २५७) । ज्ञात्वा असूयादिकारणेन तस्य पराकूतस्य पराभि- ८. दसकोडाकोडिपलिदोवमेहि एगं सागरोवमं प्रायस्य अन्येषामने आविष्करणं प्रकटनं यत् क्रियते होदि । वुत्तं च-कोटिकोट्यो दशैतेषां पल्यानां स साकारमन्त्रभेद इत्युच्यते । (त. वृत्ति श्रुत. ७, सागरोपमम् । (धव. पु. १३, पृ. ३०१ उद्.)। २६; कातिके. टी. ३३३-३४)। ६. दुर्लक्ष्यमर्थं ६. एदेसि पल्लाणं कोडाकोडी हवेज्ज दसगुणिदा। गुह्यं यत्परेषां मनसि स्थितम् । कथंचिदिङ्गितर्ज्ञात्वा तं सागरोवमस्स दु हवेज्ज एक्कस्स परिमाणं । न प्रकाश्य व्रताथिभिः ॥ (लाटीसं. ६-२७)। (त्रि. सा. १०२)। १०. एदेसिं पल्लाणं कोडा१ प्रयोजन, प्रकरण, शरीर के विकार और भृकु- कोडी हवेज्ज दस गुणिदं । तं सागरोवमस्स दु टियों के विक्षेप आदि से दूसरे के अभिप्राय को उवमा एक्कस्स परिमाणं । (जं. दो. प. १३-४१)। जानकर मत्सरता प्रादि के कारण उसे प्रगट कर ११. पल्योपमदशकोटीकोटयात्मकं सागरोपमम् । देना; इसे साकारमंत्रभेद कहते हैं। २ पिशनता (प्राव. नि. मलय.व. ६६६); पल्योपमानां दशको और गोपनीय अभिप्राय के प्रगट करने को कोटीकोट्यः सागरोपमम् । (प्राव. नि. भा. मलय. साकारमंत्रभेद कहा जाता है। यह सत्याणुव्रत का वृ. २००, पृ. ५९३)। एक अतिचार है। १दस कोडाकोडी पल्यों का एक सागर होता है। Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554