________________
वर्ग
वन्दना]
६८२, जैन-लक्षणावली वंदणा एगजिण-जिणालयविसयवंदणाए णिरवज्ज- वराणमिण एक्कं । चेत्त-चेत्तालयादिथुई च दव्वादि. भावं वण्णेइ । (धव. पु. १, पृ. ६७); उसहाजिय- बहुभेया ॥ (अंगप. ३, १६, पृ. ३०७)। संभवाहिणंदण-सुमइ-पउमप्पह-सुपास - चंदप्पह-पुप्फ- १ अरिहन्त प्रतिमा, सिद्ध प्रतिमा, तप में अधिक, यंत-सीयल-सेयंस-वासुपुज्ज-विमलाणंत - धम्म-संति- श्रुत में अधिक, गुणों में अधिक जन और गुरु कुंथु-पर-मल्लि-मुणिसव्वय-णमि-णेमि-पास-वड्ढमा- (दीक्षा दाता), इनको तीन करणों के संकोचपूर्वक णादितित्थयराणं भरहादिके वलीणं प्राइरिय-चइत्ता- --मन-वचन-काय की शुद्धिपूर्वक-कृतिकर्म के लयादीणं भेयं काऊण णमोक्कारो गुणगयभेदमल्ली- द्वारा-कायोत्सर्ग आदि के साथ-अथवा विना णो सद्दकलावाउलो गुणाणुसरणसरूवो वा वंदणा कायोत्सर्ग प्रादि के ही प्रणाम जो किया जाता है णाम । (धव. पु. ८, पृ. ८४); तुहुं णिट्ठवियटकम्मो उसे वन्दना कहते हैं । यह मुनियों के छह केवलणाणेण दिट्ठसव्वट्ठो घम्मुम्महसिट्ठगोट्ठीए पुट्ठाभ- आवश्यकों में तीसरा है । २ मन, वचन और काय यदाणो सिढ़परिवालो दुट्ठणिग्गहकरो देव त्ति इन तीन की शुद्धिपूर्वक पद्मासन या खड्गासन से पसंसा वंदणा णाम । (धव. पु. ८, पृ. ६२); वंदणा बारह प्रावर्तनों के साथ चार बार शिर को एदेसि (उसहादिजिणिदाणं तच्चेइय-चेइयहाणं च झुकाना, यह वन्दना नाम का प्रावश्यक है। ३ कट्टिमाकट्टिमाणं) वंदणविहाणं परूवेदि दव्व ट्ठियण- अंगबाह्य श्रुत का एक वन्दना नामक प्राधिकार यमवलंबिऊण । (धव. पु. ६, पृ. १८८) । ४. एय- है जिसमें एक जिन व जिनालय विषयक स्स तित्थयरस्स मंसणं वंदणा णाम। (जयष. १, वन्दना को निर्दोषता का वर्णन किया जाता है। पृ. १११)। ५. द्वयासनया सुविशुद्धा द्वादशवर्ता ४ एक तीर्थकर को नमस्कार करने का नाम प्रवृत्तिषु प्राज्ञः। सशिरश्चतुरानतिकां प्रकीर्तिता वन्दना है। वन्दना वन्द्या । (ह. पु.३४-१४४)। ६. वन्दना वयःस्थविर-वयःस्थविरः सप्तत्यादिवर्षजीवितः । नाम रत्नत्रयसमन्वितानां यतीनां प्राचार्योपाध्याय- (योगशा. स्वो. विव. ४-६०)। प्रवर्तक-स्थविराणां गुणातिशयं विज्ञाय श्रद्धापुर:- जो सत्तर प्रादि वर्षों तक जीवित रहता है उसे सरेण अभ्युत्थान-प्रयोगभेदेन द्विविधे विनये प्रवृत्तिः । वयःस्थविर कहा जाता है। (भ. प्रा. विजयो. ११६) । ७. पवित्रदर्शन-ज्ञान- वर्ग-१. तत्र सर्वजघन्य गुणः प्रदेशः परिगहीतः, चारित्रमयमुत्तमम् । प्रात्मानं वन्द्यमानस्य वन्दना- तस्यानुभागः प्रज्ञाछेदेन तावद्धा परिच्छिन्नः यावत्पुऽकथि कोविदः॥ (योगसारप्रा. ५-४६)। ८. नविभागो न भवति । ते अविभागपरिच्छेदाः सर्ववन्दमा एकतीर्थकृतप्रतिबद्धा दर्शन-वन्दनादिपंच- जीवानामनन्तगुणाः, एको राशिकृतः । (त. वा. २, गुरुभक्तिपर्यन्ता वा। (मूला. बु. १-२२) । ६. जै- ५, ४)। २. एत्थ एगजीवपदेसाविभागपडिच्छेदाणं नकतीर्थकृत्सिद्ध-साधूनां क्रिययान्वितम् । वन्दनं स्तु- बग्गो त्ति सण्णा । (षव. पु.१०, पृ. ४५०); x तिमात्रं वा वन्दनं पुण्यनन्दनम् ॥ (प्राचा. सा. xx तत्थ सव्वमंदाणूभागपरमाणु घेत्तूण वण्ण१-३६) । १०. वन्दनं वन्दनायोग्यानां धर्माचार्याणां गंध-रसे मोत्तूण पासं चेव बुद्धीए घेत्तूण पण्णाच्छेदो पञ्चविंशत्यावश्यकविशुद्ध द्वात्रिंशहोषरहितं नम- कायव्वो जाव विभागवज्जिदपरिच्छेदो त्ति । तस्स स्करणम् । (योगशा. स्वो. विव. ३-१३०)। ११. अंतिमस्स खंडस्स अच्छेज्जस्स अविभागपडिच्छेद अर्हदादीनां एककशोऽभिवन्दनाभिधानबोधिका वन्द इति सण्णा। पूणो तेण पमाणेण सव्वफासखडस ना । (श्रुतभ. टी. २४, पृ. १७६) । १२. एक- खंडिदेसु सध्वजीवेहि अणंतगुणप्रविभागपडिच्छेदा तीर्थकरालम्बना चैत्य-चैत्यालयादिस्तुतिः वन्दना, लब्भंति । तेसि सव्वेसि पि वग्ग इदि सपणा। (धव. तत्प्रतिपादकं शास्त्रमपि वन्दनेत्युच्यते । (गो. जी. पु. १२, पृ. ६२-६३)। ३. यः शक्तिसमूहलक्षणो म. प्र. व जी. प्र. ३६७) । १३. एकजिनस्य स्तुति- वर्ग: xxx। (समयप्रा. अमृत. वृ. ५७) । वन्दनाभिधीयते । (भावप्रा. टी. ७७)। १४. एक- ४. वर्गः शक्तिसमूहोऽणोः xxx। (पंचसं. तीर्थकरस्तवनरूपा वन्दना। (त. वृत्ति श्रुत. १, प्रमित. १-४५)। ५. परमाणोरविभागपरिच्छेद२०)। १५. सा वंदणा जिणुत्ता वंदिज्जिह जिण- रूपशक्तिसमूहो वर्ग इत्युच्यते । xxx तथा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org