Book Title: Ucch Prakashna Panthe
Author(s): Bhanuvijay Gani
Publisher: Vardhaman Jain Tattvapracharak Vidyalay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022349/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keka ( jenA pravajaTA. paripALa vikAsa gAga | vasa para bAvaLA paNa GghA ucca prakAzanA paMtha ' thALe paMcamUtra vivecavA vivecanakara , paM. zrIbALavijayajI givara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ONENNSphaphaphapha phaphapha phaphaphae 3che nama : uraca prakAzanA paMthe cirantanAcArya viracita paMcasUtra mUla tathA yAkinImahattarAsUnu AcAryavaye zrI haribhadrasUrIzvarajI kRta-vRttinuM vivecana -: vivecana-kartA - siddhAMtamahedadhi AcAryadeva zrI vijayapremasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna prabhAvaka pravacanakAra paMnyAsa zrI bhAnuvijayajI mahArAja dvitIya AvRtti preraka : tIrthoddhAraka AcAryadeva zrI vijayanItisUrIzvarajInA paTTAlaMkAra AcAryadeva zrI vijayaharSasUrIzvarajInA ziSyaratna panyAsa zrI maMgaLavijayajI mahArAja - saMpAdake - munirAja zrI padmasenavijayajI sArAbhAI popaTalAla gajarAvAlA -: prakAzaka :che zrI vardhamAna jana tatvapracAraka vidyAlaya. zivagaMja. phaphapha phaphapha phaphapha phaphapha Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : : sahAyake : mAstara jesIMgabhAI cunIlAla zrI vardhamAna jaina tatvapracAraka vidyAlaya. | rU. 1001) zrI DahelAnA vilAyatIvAsa zivagaMja (rAjasthAna) | upAzrayanuM jJAnakhAtuM rU. 651) beMgaravAsI prathama AvRtti-vi. saM. 2008 zeTha lakSmIcaMda hajArImala nakala 200 0 vAMkalIvALA dvitIya AvRtti-vi.saM. 2022 | rU. 301) zrI khuzAlabhuvana nakala 1100 upAzrayanuM jJAnakhAtuM kiMmata-rUpiyA cAra. hA. sutarIyA bhegIlAla - maganalAla prAptisthAna : ne rU. 100) zeTha naMdubhAI 1. cAracaMdra bhegIlAla mohanalAla phojadAra zrI vijaya nItisUrIzvarajI amadAvAda pustakAlaya, ( rU. 100) zrI rAjapura gAMdhIreDa, mahAvIra svAmI daherAsara upAzraya jJAnakhAtuM sAme, amadAvAda 2. zA zAntilAla jagajIvana hA. zA. saremala tArAcaMda amadAvAda mANekacoka pAse, sAMkaDIzerInA nAkA sAme; yunAITeDa beMka nIce rU. 100) saMghavI umedamala amadAvAda. pipaTalAla-luNAvA 3. somacaMda DI. zAha (rAjasthAna) suSA ophisa, pAlItANuM (saurASTra) | mudraka : jIvaNalAla puruSottamadAsa paTela utkRSTa mudraNAlaya gAMdhIroDa, pUla nIce; amadAvAda. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahe tIrthoddhAraka AcArya vijayanItisUrIzvarajI mahArAja Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvRttinuM prakAzakIya vi. saM. 2006nA muMbaI lAlabAga cAturmAsa avasare munizrI bhAnavijayajI mahArAje (hAla pU. paMnyAsazrI) sAdhu tathA zrAvakone Apela zrI paMcasUtranI vAcanAnA prasaMgane pAmI zratamaNe pAyaka zrI bacubhAI cImanalAla jhaverIe karI lIdhela nedhanA hisAbe paMcasUtranA A vivecana graMthanuM nirmANa thayuM tathA prastuta prakAzanamAM keTalAka bhAIone sukRta, dravya vega Ape. vartamAnakAlIna bhayaMkara ciMtAo ane saMkilaSTa karmabaMdhanI dhIkhatI agnine ThAravA sAthe aneka prakAranA dukha gulAmI ane avanatithI chUTI mahAsukha, svataMtratA ane unnati pAmavA jarUrI taddana saraLa sAdhanAthI mAMDI utkRSTa sAdhanA darzAvanAra A pustaka kevuM vizvaratna che, e graMthanA sahRdaya abhyAsathI samajAze. navanavA AdhyAtmika vikAsa ane AMtara sukhazAMtinA arthIe graMthanA papadanuM punaH punaH parizIlana karavuM jarUrI che. AvA graMtharatno vartamAnakALe pragaTa thavA ati jarUrI chatAM kharcanI sagavaDanA abhAve nathI thaI zakatuM, e udAra dilavALAo dhyAnamAM leze. keTalAMka varSo pahelAM proupAdhyeye paMcasUtra para karela aMgrejI TipaNa ane anuvAdamAM zrI TIkAkAra maharSine ke anyAya karyo che, ane pote keTalI badhI bhUlo karI che, tenA upara A sAthenA graMthaparicayamAM sAre prakAza pADyo che. prakAzanamAM rahI gayela azuddhi badala dilagIra chIe. zuddhipatrakamAMthI te sudhArI pachI graMtha vAMcavA vinaMtI che. li. mAstara hIrAlAla raNachoDabhAI vyavasthApaka-zrI. dA. sU. jaina graMthamALA-surata Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama upakArI pUjyapAda AcArya mahArAja sva. zrI vijayaharSasUrIzvarajIne arcAjali anAdi bhavabhramaNa karatA mArA ajJAnI AtmAne ApanI bhAvadayAnI amRta vANI vaDe mane vivekavALe karyo ane jaina dharmane paramArtha bhAve samajAvI jJAnaprakAza ApavA sAthe saMsAratAraka cAritra bhAvamAM sanAtha karavA je paramArtha upakAra karela che, tenuM RNa pUrNa karavA asamartha chatAM alpAze A prakAzana sAdara samarpaNa karI RNa-mukta thAuM chuM li. caraNAraviMda-bhramara maMgaLavijaya Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G > resf siddhAMta mahedadhi AcArya vijayaharSasUrIzvarajI mahArAja * Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doberuto C CNCE paMnyAsa maMgalavijayajI gaNivara , GACOCOAC batosupidokomentokomandopuritsuteikukomekomekomekomento ridopuretopuridohuriinpuretoko Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthoddhAraka prabhAvaka sva. pU. AcAryadeva zrImad vijayanItisUrIzvarajI ma. nA praziSyaratna tyAgI tapasvI pU. paMnyAsajI mahArAja zrI maMgaLavijayajI gaNivaryanuM paMcasUtra saMbaMdhI vaktavya ininka - 2 nAma AR 5 va zrI vItarAga sarvajJa jinezvara prabhunA zAsanamAM praveza karavA A paMcasUtrane prakAza mumukSu mATe ati jarUra che. je sAcuM zAzvata sukha mekSamAM che, enI pAyAthI Toca sudhInI mArgasAdhanA e ja A paMcasUtrane paramArtha che. je mohane kSaya karIne ja mokSanI prApti thAya che, te mohane kSaya karavAne sahaja sarala mArga atinipuNabhAve A granthamAM bharapUra vizadatAthI varNavyA che. jenI tathAbhavyatA bhinnabhinna hoya che. eTale tuccha buddhivAlAne sukhanI IcchAe artha-kAma puruSArthamAM laganI tIvra hoya che. Azcarya che ke te sukha kripAka phaLa jevuM duHkhadAyI, parAdhIna, nirAdhAra chatAM e jIvane ISTa hoya che ! tyAre utama mumukSu AtmAne sAcuM ane zAzvatuM sahaja sukha vahAluM hovAthI dharma ane mokSa-puruSArthamAM e lAgelA hoya che. cAre puruSArthamAM pradhAna dharmapuruSArtha che, kemake e sarvane siddha karanAra che. te jyAre artha, kAma ane mokSa dharmapuruSArthathI ja maLyA che ane maLaze, te pachI dareke dharma puruSArtha sAdhave ja hitAvaha che. zuddha dharma mATe zrI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvajJanAM zAstronI pUrepUrI jarUra che. emAM madhyastha ane buddhikuzaLa mumukSu mATe sarvajJa-vacanAnusArI A paMcasUtra mahAzAstra ke je maMdazaktivALA duSamakALanA jIvane TUMkamAM sarvajJakathita dharmane sAra jANavA eka ratnakhANa samuM che, tenI atinipuNa sUtra racanA te bhUkhyAne ghebara jevI svAdaSTi che. prAmANika zAstromAM A paMcasUtra pradhAnapade rahI mAnavabhavamAM mekSa prApta karAvI ApanAra sAdhanAnuM bAlatuM zAstra vate che. anAdi bhavasamudramAM ajJAnadazAvaza duHkhanA ja upAya kyA duHkhamaya dazA bhegavI ! duHkhanI paraMparA ja vahI cAlI ! avyavahAranigAdamAM e anaMtAnaMtakALa nArakIthI anaMtaguNa duHkhamaya janmamaraNAdi anubhavatAM, pachI tyAMthI chUTIne vyavahAra nigodaAdimAM eja mahA mehanA udayane laIne anaMta pudgalaparAvarta vitAvyA ! jemAM kRSNa pakSIya amAsa jevA manuSyabhava paNa pAmyA ane hArI gayA. have Aje je sarvajJa-zAsananI prApti thaI che te ethI AsannabhavI banIne paMcasUtranA mahA prakAzathI pazu jIvanane pAra karI A uttamabhavane ajavALIne paramezvaranA zAsana-rAjavADAmAM prathamasUtre batAvela mArganuM ArAdhana karIe, te pApane kSaya karI sahajAnaMdI guNenA bIjanuM bhAjana banAya. tyAM samaggadarzananA zukla pakSIya pUnama-cAMdanI jevA prakAzamAM puNyAnubaMdhI puNodaya vadhAratA javAya, ane mohane kSaya thatAM aMte mokSane pUrNimA-caMdra prakAzI UThe. e sAmarthya A sUtramAM che. saMsArI jIvomAM moTe bhAga bALa-ajJAna hoya che. paraMtu je madhyama koTinA madhyastha satyAgaveSaka jIve che, temAM ya ati a85saMkhyAka jIva gaMbhIra syAdvAdasamudramAM Utare che. emane prAraMbhe bhale nAnI paNa zuklapakSIya bIjacaMdrarekhAne prakAzaudaya thatAM e A paMcasUtranA sahAre pUnamaprakAzarUpe jhaLahaLI bAhyAtmAmAMthI TheTha paramAtmadazAe pahoMcADe che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 mULa pA~casUtra rAjAnI jema paDiteAne AnaMda sAthe rakSaNa Ape che. A. zrI haribhadrasUri jevA mahAprAjJe e 'vRtti'racanAthI vyakta *. enA paranI vivecanA uccaprakAzanA paMthe' madhyama kATinA jIvAne ma'tranI jema samAdhi-hetu bane che, ane emAMnAM khALa-bhAgya daSTAMte ajJAnane paNa jJAnI khanAve evA saubhAgyavatI strInI zikhAmaNu jevA che. dravyAnuyAga, caraNakaraNAnuyoga, vagere anuyeAgamAM samatha AcAe aneka zAstro racyA, temAM jema 'tattvArthAdhigama mahAzAstra atigabhIrarUpe prakhyAta che, ema A 'paMcasUtra' paNa tenI tulanA kare evuM che; e vastu samartha AcArya zrI haribhadrasUrijInI vRtti kahe che, 'pravacanasAra 55 lakSAdiyA-cot' arthAt samagra AryaMta zAstrAnA sAra A paMcasUtra che, kemake emAM samyag jJAnakriyAnA khajAnA sakSepamAM bharyAM che. gItA' jevA zAstra gabhIra chatAM gItAnA e upadeza zA mATe yeAjAye! ane enuM pariNAma zuM AvyuM e zvetAM viSayAsakti ane kaSAyanI vRddhi thavAnuM dekhAya che, ke je saMsAravaka che; tyAre A 'pa'casUtra'mAM kevaLa pApakSaya ane asa`kilaSTa ane guNASAyaka puNyavRddhi dvArA mekSa pamADavAnA ja hetu che, ajJAna-aviratinA nAza karI bhavaphAga maTADavAnI rasAyaNika cikitsA che. A sUtramAM hetu-hetumaddabhAva avyAbAdha vadhe jAya che. pUrva pUrvInA sUtratracanAnA bhAva AtmasAt manatAM e jIvananA sudhArA karateA karatA uttarettara sUtrapa ktie nA viSayane avakAza ApatA jAya che, ema A sUtra kramabaddha vyavasthita jIvanazuddhi-Atmazuddhine sAkAra karye jAya che. enA pAlanamAM sAdhaka jo jarAka paNa bhUla kare te AgamAM mithyAbhAve setrAyela kupathyanI jema anaOkArI bane che. e samajavA A sUtra suMdara sAdhana che, mATe, uttama AtmAe A paoNMcasUtra kaMThastha karavA lAyaka che, vAraMvAra svAdhyAya karavA yeAgya che. duSkALamAM dvAdazAMgIteA meTA bhAga viccheda pAmyuM zake avaziSTa Agama-zAsrA paNa parama Alakhana che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emAM A sUtranI ArAdhanA paNa samyaga mokSasAdhakarUpe parama AdhAra che. tatvArtha-bhASyamAM, "ghAri tu vinavana amarina mavati' eka paNa jinavacanasAgaranuM vacana ArAdhya dezagAmI banAve che, e mASatuSamuni, cilAtIputra jevA ArAdhakemAM dekhAya che. tyAre 14 pUrvI jevA paNa be pramAdabhAve virAdhaka thayA, te nIcagatimAM rIbAvAnuM bhuvanabhAnukevaLI caritramAM jovA maLe che. mATe sujJa AtmAo virAdhanA TALI samyapha zraddhApUrvaka A sUtra ane sUtrokta mArganI ArAdhanA avaya karIne mokSasAdhaka thAe; jethI jIvana dhanya utArtha bane, evI mArI maMgaLakAmanA che. paMcasUtrane saMkSipta parica sUtranA pAMce ya nAmo yathArtha bhAvabharyA che. anAdi mahAmithyAtvapApane pratighAta-saMpUrNaghAta karI, munidharma sAdhavA yogya bhAvazrAvaka banI sAdhudharmanI taiyArI karIne vidhipUrvaka zAsana prabhAvanA sAthe cAritra aMgIkAra kare che, ne gurunA zaraNe jJAna meLavI samyapha cAritra ArAdhI kevaLajJAnI thaI duHkhamaya karmaviTaMbaNAne saMpUrNa pAra karI javA dvArA anaMta sukhamaya siddha dazA bhegave che. e pAMca sUtronA saMkSipta bhAnA keTalAka muddA jANavAthI A sUtranI ArAdhanA mATe AtmA utsAhita ane samartha banaze eTale e jANavA jarUrI hAI ahIM AlekhAya che. O (1) prathamasUtramAM "pApapratighAta-guNa bIjAdhAna mATe jIvane mumukSu banAvavA vItarAga sarvajJa jinezvara bhagavaMta AdinI oLakhANa karAvI sAcI devagurudharma-zuddhi karI dekhADI che. asattanA zAsanamAM paNa sarAgI-sagrantha deva-gurune prANasama vahAlA te kare che, paraMtu e saMsArahetu hAI miththArUpe che. tethI A sUtra prathama te mokSadAtA paramezvaranI sAcI pichANa batAve che, ane arihaMtAdi cAra zaraNethI sanAtha jIvana karI, anAdipApanAM pratikamaNa-niMdA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA~thI pApakSaya karavA dvArA AnaMdakArI sukRtAsevanamAM jeDe che. A evI atyuttama prakriyA che ke jethI gheAra pApI AtmA paNa AnI ArAdhanA dvArA krUkA kALamAM anaMta janma-maraNAdi sarva duHkhAne pAra karI sahajAnaMdI banavA bhAgyazALI bane che. vIMchInuM jhera maMtra Da...khamAM lAvI ucchedIne sukha-zAnti kare tema A sUtranA ArAdhanA jIvane anAdi Adhi-vyAdhi-upAdhinuM jhera utArI samAdhimAM majITharaMgI kare che, evA puNiyA zrAvaka, sa'prati rAjA, vagere aneka puNyavaMta AtmAe Adu:khama kALamAM paNa dekhAyA che ane dekhAyA karaze. A sUtra upasa hA ramAM evI kezyA pedA kare che ke jIve, sukhI, sukhI ane sukhI thAe. 7 (2) bIjA sUtramAM sAdhamanI pibhAvanA che. tathAbhavyatvaAdinA yoge uttama kuLAdi dhama sAmagrI maLatAM dhama nA aciMtya prabhAva mAnI zraddhAvALA dezavirati je cAritrasAdhaka bhAvanAthI bhAvita banatA jAya e bhAvanAbharyuM sUtra che. ethI suSTi sAthe dayA-satyanIti-sadAcAra-satASAdri aneka guNethI svabhAvanI suMdaratA thAya che, ane te uparanI sAdhanAethI alakRta banatAM, pachI e susa'skAritA bhavAMtaramAM ya AvatAM pApakArI jIvana sAthe meAkSasAdhaka banAve che. jayAM pUrve durbhAgI nioNmikA jevA AtmA pachI seAbhAgI zreyAMsakumAra khane che, evA Atmika guNA vadhAravAnuM mULa jinAjJAne jANI cALamajI raMge sAdhudhamanuM bahumAna kare che, ane meAhanuM jhera utArI kra- kaSAyanI vyAdhinA auSadharUpe devagurunI AjJAne ArAdhIne du:khamaya bhave aTakAvI svargAdi-sumAne yAgya banatA meAkSa-pravAsI AtmA kalpavRkSa jevA prabhAvavA bane che. adhamI mitrAthI alaga thaI dhama - mitrAne! dAsa bane che, ane bahumAna sAthe aMdhane lAkaDIe DhAranAranA ke garIbane dhanADhyanA zaraNurUpe grahI anekaguNeAnA pAka sAcA sAdharmibadhu tarIke vAstava sukhanuM sAdhana samajI AjJAvaza ArAdhaka thAya che. ema ana daMDathI taddana alaga thai, prANAMte paNa parapIDA tyajI dInatAdi dANA dUra karIne mana-vacana-kAyAne pAvana karatA cAle che, Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 ane dhana-kuTuMbAdi saMsArasAdhanAne paNa puNyanidAna kare che. mamatAne bhavanuM khaMdhana mAnI samabhAva sAdhIne taraNatAraNabhAve dhama prabhAvanA kare che. AvA gaMbhIra mumukSubhAvAmAM ramatA virAdhanAthI bhaya 2AkhI manuSyabhavanI saphaLatA sAdhudhamAM samaje che, temAM 'jinezvaraprabhunA prabhAve mArUM kalyANu DhA' evI bhAvanAmAM mAhanuM mULa UkheDavA gurunuM zaraNu le che ane gurune ja meAkSasAdhanAnA parama AdhAra mAnI sa`sAra virakta eve e nimabhAve rahI parane saMtApyA vinA ane zubhalezyAyukta rahI sarvavirati-jIvananI taka zeAdhe che. (3) trIjA sUtra 'pratrajyA grahaNavidhi'mAMH-mukhyapaNe te sAdhanA ceALamajI raMge pUrvIkta paribhAvanAthI evuM jIvana jIvyA DhAya che ke peAtAnI taiyArI sAthe mAtApitAdi pazu cAritrArthe taiyAra thaI jAya che. kadAca tema na banyuM te bhavarAga-bhavabaMdhananuM esaDa cAritra vidhithI grahaNu karavA upAya yeAje che. pUjyAne-parivArane saMtApa na thAya, tathA zAsanaprabhAvanA ane kalyANanidhAna bane, tema jIvana bhaya aAka-saphaLa thAya, e mATe peAtAnA kuTuMba AgaLa dIkSAnI samajutI kare che. emAM bhayaMkara bhavabhramaNunuM bhAna karAvI cAritradhama thI ja kalyANu samajAvI RSabhadeva prabhunA parivAra tathA blyU kumAranA parivAranI jemasta parivArane sAthe dIkSA avA samajAve che. bhavasamudranA teAphAnathI pAra UtarI meAkSanA akSaya sukhanA sthAne paDeAMcavA tattvanA paramA samajAvI prAnA kare che. vaLI ethI e kuTubIe na ja samaje, te jAte svagna jevA sa'sArasukhanA meha ane bhava-baMdhananA hetuthI khacavA svAtmarakSArthe emanI anumati meLave. emAM svaca nirAza sabhAve vItarAgamA` sAdhavAnuM lakSa rAkhI emanI AjIvikA Adi samyag upAya sAdhe; ne dayALubhAvane dharmanA AdhAra mAnI emane sa teASa pamADI rajA meLave. paratu evA paramA upAya sAdhavA chatAM ya je emanI sauMti na ja maLe, teA hRdayathI mAyArahita saraLa rahI, bahArathI evA kAIka du:svaprathI peAtAne moTI Aphata AvavAnuM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dekhADI pitAnI muMjhavaNa batAvavAnI mAyA karIne paNa emanI rajA meLavavAnuM kare. emAM ya saphaLatA na maLe te jaMgalamAM maratAne jIvADavA auSadha levA javArUpe kuzaLatAthI guptapaNe nIkaLI jaI dIkSA sAdhe. emAM bhavatAraka bhAva bhUle nahi. tasvasamaju puruSa paramArtha kAryamAM dhIra-vIra-gaMbhIra banI savaMdaSTie sarvanuM koya IcchatA ahIM pitAnA mATe cAritra-AjIvikAnA artha ane kuTuMba mATe samyagdarzanAdi osaDa lAvavA arthe bhAvadayALu bane rahI emane choDIne cAritra levA jAya che. tyAM cAritranI samyam ArAdhanA karAve evA suguruno yoga sAthe, ane vItarAga prabhunI zraddhA bahumAna sAthe pUjAbhakti karavA pUrvaka, munione mAna sAthe satkAra karI, yathAzakti garIba-anAthAdine saMtoSI, vaibhava pramANe samayAnusAra zAsanaprabhAvanA karI, sArA mane cAritra svIkAra kare laukika mArgamAMthI nIkaLI lokottara dharmamAM praveze, saMsAravAsanAthI mukta thaI sahajAnaMdI mumukSu bane. (4) cethAsUtra-pravajyA-paripAlana'mAM-vidhinI mukhyatA rAkhI suvidhibhAvathI sAdhukiyA sAdhe; samaje ke upAyathI ja upeya siddha thAya. mATI ke senuM, zatru ke mitra, vagere rAgadveSanAM sAdhanamAM samabhAva rAkhe. ekAMta AgrahathI mukta thaI, prazamabhAvamAM rahI, gurukuLavAsa sevIne samyajJAna meLave. guru-vinaya-bahumAna bharapUra sAcavI guNarAgI thaIne jIvanane eka AdhAra mAne. mekSa mATe cAritranI ArAdhanA pradhAna mAnI virAdhanA-unmAda Adi ghora pApathI bace. leka saMza Adi pApothI durlabhabAdhi vagere mahA anartha dekhe. siMhanI jema cAritra lIdhA pachI siMhanI jema pALavAne udhama rAkhe. cAritranuM rakSaNa mAtAnI jema 5 samiti 3 guptie ATha pravacanamAtAthI ja samajI emAM pUre sAvadhAna rahe. mehanA aMdhArAmAM jJAnadIvAne prakAza ane dariyAnA tophAnamAM cAritraeTanuM zaraNa tAtvika bhAve sAdhe, roganI bhayaMkara vedanAmAM vaidhanA auSadhathI roga-muktinI jema gurudatta cAritranA auSadhanuM sevana karatAM, sAthe gurune upakAra bahu mAne, tapa-saMyamanA kaSTane Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cikitsA prAgavat samajI duHkhamAM mahAsukha mAne. gurubahumAna uvekhavAmAM virAdhakabhAva samajI emAM bIjI sAdhanA kulaTAnAM upavAsa jevI niMdApAtra ane anarthakArI samaje. mATe guruyoga uttama rIte sAdhI enA dvArA paramaguru paramAtmAne saMga sAdhavA samartha bane, ema bhAvasAdhupaNAnI ArAdhanA karI kevaLajJAnAdi sarvalabdhio siddha karI saMsArathI mukta thaI sarva duHkhane aMta kare. AtmA paramAtmadazAmAM Ave ane mekSanA avyAbAdha anaMta AnaMdamAM zAzvata sthiratA kare. 0 (5) pAMcamA sUtra "pravrayA-phaLamAM phaLa-mAkSane anubhava saMsArI jIvane agamya hevA chatAM kaMIka paricaya karAvavA kahe che ke - saMpUrNa siddha banela paramAtmA paramabrahma maMgaLanuM ghara che, anaMta guNAe bharapUra anaMta jJAna-darzanamAM jhIle che, avyAbAdha sahajAnaMdI zuddha arUpI bhAvane pAmelA e sarva asAMgika avasthAne prApta che. vAdaLa rahita taddana svaccha pUrNimAne caMdranI zItala cAMdanInI jema pagalAdinA saMgathI sarvathA zUnya emanI svarU5-ramaNatAnI svaccha joti jhaLahaLe che. saMsAranA sAMgika sukhane bhUkhya viSayaviyegamAM anaMta dukha bhogave che, ane jIvana-zaktine nAza karI paDatI dazAmAM meha-ajJAnanA udayavaza rAgAMdha bhAve duHkhonAM pAtrane sukha mAnI emAM sadA Asakta rahe che, ane enA phaLamAM nIca gatinA 59le paDI anaMta du:khamAM parAdhInabhAve rIbAya che, vairInA vizvAse ema aphaLane phaLarUpa mAne che. tyAre tatvavettA anubhavathI darzana-jJAna-cAritramAM nirupAdhi ekAMta sukhamAM mama rahe che. siddhasukhane kevaLajJAnIo pratyakSa jue che. tyAre asarvajJatatvajJAnIe zAstrazraddhA ane anubhavathI ene jANe che. ene svAda agamya che. e samajAvavA daSTAMta A, ke yauvanavayamAM Avela strIne anubhavAtA patinA saMyoganuM sukha eja jANe, paNa bAlakumArikA na samaje. bhayaMkara rogIne nIrogInA bhojanAsvAda na samajAya. ema chadmasthane siddhanuM anaMta asAMgika sukha na samajAya. jinavacana brahmasukhane svasaMvedha kahe che. sarva zatrunA kSayamAM, sarvaroganA abhAvamAM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva RddhinI prAptimAM, ane sarva manoratha siddha thavAmAM jevuM sukha tethI anaMtagaNuM sukha sarva bhAvazagurAgAdikSaya sarva karmanAza ane sarvajJAnAdi sahaja guNanI siddhimAM anubhavAya. tyAM have IcchAmAtrane aMta AvI gaye hAI kaI duHkhane sparza sarakhe nathI. AvuM tAtvika bhAvanuM lekottara ati sukha AzA pAra karI gayela sarvajJane ja samajAya. e sukha vyaktigata navuM pragaTI zAthatkALa rahenAruM che, paraMtu sarva siddhonI apekSAe gaMgApravAhanI jema e anAdi anaMta che. mithyAdarzAvALA mokSa pAmelAne paNa pAchA avatArI paramezvara mAne che paratuM te vAMjhaNInA putra jevuM asat che. aneka hetu-daSTAMtathI bharela A paMcasUtra sarva zAstromAM sarvopari che. e anAdi ajJAnIone paNa AvA vikaTa samayamAM paNa sulabha bodhi karavA arthe A sUtra AgamAnuM dahana karI atinipuNa bhAve racela che. te bhavabhIru Asannasiddhika evA uttama pAtrane ja devAya evI aMte bhalAmaNa kare che. rogIne bhAre bhajana ane kAcA ghaDAmAM pANInA daSTAMte apAtrane na devAmAM enI dayALutA dekhADI che. sAcI dayA te ja ke je sAmAne vadhu anartha na kare. apAtrane AvuM zAstra jANavA para enA gaMbhIra bhAve pratye hAMsI avagaNanAdi thAya e ene mahA anaMtha sarje che. parama gaMbhIra tatvabharyA zAstranI zraddhA pAtra uttama jIvane ja thAya. mATe AnuM ArAdhakabhAve manana karI jIvana pAvana karavA traNa lokanA nAtha tIrthaMkarabhagavaMtonA bahumAnamAM siddha sAdhaka bane eja bhAvadayA saphaLa che. have eNhIM kiMcita guNAnuvAda karIe. graMthaprakAzanamAM upakAra karanArAone dhanyavAda - A paMcatra upara pUrve aneka vidvAnee gurjara anuvAda karela che. paraMtu tenuM vizada vivecana te Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ talasparzI gaMbhIra bhAbharI pUjyapAda zrI haribhadrasUrIzvarajInI saMkSipta saMskRta vRttine spaSTa karavAmAM kuzaLa sahajasiddha lekhaka paMnyAsa bhAnavijayajI gaNivare ucca prakAzanA paMthe ? nAmanA vivecanathI karyuM che. te jotAM mane nirNaya thaye ke vartamAna jaDavAdanA anArya saMskArI jamAnAmAM mugdha thayela bhavI AtmAne zrI jinezvara bhagavaMtanA amRta-vacanene AsvAda saceTa rIte pamADanAruM A kalyANahetu lakhANa che, ane meM tethI ghaNuM AtmAone mAnapUrvaka vAMcavAne preraNa karela. paraMtu thoDA ja vakhatamAM A grantha alabhya tha, ane jijJAsuone AnI jarUra paDI; tethI A granthanI bIjI AvRtti mATe paMnyAsajIne mArI preraNA thaI. jo ke temane aneka sAhitya-sarjana, vyAkhyAna, munisamUha-saMbhALa vagerene lIdhe samaya-saMkeca hatuM, chatAM jIvanI bhAvadayA jANe emaNe A vivecanagranthamAM bALajIvone upakAraka saMvega-vairAgabharyA daSTAnto dAkhala karavA sAthe pUrva AvRttinA bhAvene vizeSa spaSTa sugama karanAra sudhArAvadhArA karI ApavA saMmata thayA, ne lakhANuM taiyAra thavA sAthe sudraNanuM kArya zarU thayuM. e ghaNuM AnaMdanI vAta che ke A graMtha vAcakavane amRtanA AsvAda sAthe mumukSu banAve evA che. emAM zAsanadevane sahAyaka thavA abhyarthanA che. graMthanA prakAzanamAM dhananI sahAya karanAra dAnavIra varga, presavyavasthA sAthe phera lakhANo lakhavA, praphe tapAsavA, vageremAM paramArtha Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAve sevA ApanAra suzrAvaka sArAbhAI popaTalAla gajarAvALA, tathA suMdara mudraNakArya karI ApanAra zrI jIvaNalAla puruSottamadAsa paTelanI lAgaNI mATe dhanyavAda sAthe amedinA karuM chuM. rAjasthAnanI marUdharabhUmimAM jainadharmanI jAgRtti karavAne dhagaza dharAvatA je saMghavI gemarAjajI phattehacaMdajI jevA aneka puNavaMta AtmAo vaDe zivagaMjamAM "zrI vardhamAna jaina tatva pracAraka vidyAlaya saMsthAnI sthApanA karI dhArmika adhyApako taiyAra karAya che, tema ucca keTinA dhArmika graMtha zrAvakone grAhya thAya evA upadeza-prAsAdanA pAMceya bhAgAne hindI anuvAda karAvyA, tathA mAtacaMda gIradharalAla selisiTaranA vivecanavAlA zAMtasudhArasa bhAvanA bhAga 2 graMtha alabhya jANI taiyAra karAvyA, ane A paMcasUtranuM paNa prakAzana karela che, tathA upamiti sAroddhArane paNa anuvAda karAvI munivarya kSamAsAgarajI dvArA presanuM kAma cAlu karAvela che, ane AvA dhArmika jJAnano uddhAra sAthe ajJAnI chone paramArtha upakAra karI rahela che, te jainadharmanI dhagaza dharAvatA saMsthAnA kAryavAhakone dhanyavAda che. sAthe A saMsthAne udaya yAvatuM sUryacaMdranA teja sudhI kAyama rahe tema jinezvara prabhunA aciMtya prabhAvathI jayavaMta rahe. >> zAMtiH zAMtiH zAMtiH vI. saM. 242 zrA. vada 8 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecanakAre Alekhela grantha-paricaya parama puNyanidhi zrI vItarAga sarvajJa paramAtmAe vahAvelI nirmaLa bhAratI bhAgIrathInA akhaMDa strotathI Aryadeza Aje paNa gauravavaMta che. aMtaranI tRSNAnA tApane, viSayAsakti-jvaranA dAhane, ane karmahepanA maLane miTAvI, bhavabhramaNanA thAka utArI, mokSapatanA anaMta muNanA pAkane AtmakSetre pakavanArI e bhAgIrathIthI hArIne jANe laukika bhAgIrathI samudramAM ApaghAta athe na paDatI hoya ! A vItarAganI vANIne cirasthAyI rU5mAM guMthI lenAra anekAneka jainazAstraratna che. zrI paMcasUtra e paikInuM eka bhavya zAstra che. karmane pale paDelA bhavya cha saMsAra aTavImAM rajhaLatA rajhaLatA mahA muzIbate mAnava jIvanamAM AvyA pachI, e ja karmane sarvanAza nIpajAvI, mAnavatA ane divyatAneya vaTAvI paramAtmatAmAM mahAlatA kevI rIte bane, e mATenI kamika sAdhanAnuM varNana paMcasUtramAM karavAmAM AvyuM che. ahiM sUtra eTale ekeka prakaraNa, ekeka adhikAra, e gaMbhIra ane vizAla arthanuM saMkSepamAM sUcana kare che e mATe sUtra kahevAya che. A zAstranA racayitAnuM nAma tathA itihAsa maLyA nathI. paraMtu zAstranI bhASA AgamasUtra jevI gadya prauDha ane bhAvavAhI hAine e kaI bahu prAcIna ane pUrvanuM jJAna dharAvatA maharSinI heya ema saMbhave che. e kALa saMskRta yuganI pUrvene heI zrI tatvArtha mahAzAstranI pUrve e racAyuM hoya e banavA joga che. alAbunuM dRSTAMta vagere emAMthI tasvArthakAre lIdhA saMbhave che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paMcasUtra upara TUMkuM vivecana lakhanAra maharSine kaNa nathI eLakhatuM ? citoDanA rANAnA samartha vidvAna purohita brAhmaNapaNAmAMthI jaina sAdhudIkSA pAmI, jainazAsananA mahAprabhAvaka jainAcAryapade pahecI janAra, 1444 ajoDa zAstronA praNetA, bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja A paMcasUtra upara vivecana lakhe, e graMthanI mahAna upayogitA ane gaMbhIratA sUcave che. A vivecananA AdhAre ja gujarAtI bhASAmAM ahIM vivecana karavAmAM AvyuM che. graMthanuM nAma TIkAkAranA anusAre paMcasUtraka, ane upA. zrI yazovijayajI mahArAjanI dharmaparIkSAnA hisAbe paMcasUtrI evuM nAma maLe che, chatAM cAlu vyavahAre paMcasUtra evuM nAma rAkhyuM che. A paMcasUtramAM vividha arthione grAhya mahAna nidhAna paDelAM che. AmAM nirmala zraddhAbela ane ucca AdhyAtmika tattvaciMtana keLavavAnI preraNA ane prakAre che, meha ajJAnanA aMdhatva miTAvavA divyA aMjana che; durbAna ane ciMtAnI dAhaka javALAo zamAvanAra zItala zubha dhyAnanA siMcana che. mAnasika udvega ane vihavalatAnI nAgacUDamAMthI cheDAvanAra maMtra che, dInatA kSudratAdi dUSaNe ke dilanA dardo dUra karavAnA sacoTa auSadhe che, ucca yazasvI jIvana jIvavAnI cAvIo che. ApattimAM AzvAsana sAthe sAtvika sahiSNutA keLavavAnA bedhapATha che. TUMkamAM paMcasUtra eTale mahAgulAmI ane mahAtrAsanA meru nIce aMtarAmAmAM dabAI rahela bhavya samRddhi-vaibhavane pUrNa prakAzita karavAnuM amegha mArgadarzana. e dvArA sUtrakAre ApaNu para anaMta upakAra karyo che. samyagdarzana-jJAna cAritranA khapIne, tyAga tapa ane virAga-viratinA arthina, ucca bhAvanA-dhyAna ane AtmaramaNatAnA abhilASIne A zAstra vinA cAlI zake ema nathI. tethI A graMthanA padepadanuM vAraMvAra adhyayana, manana, nididhyAsana karavuM joIe. ahiM nIce mULa graMthanI ati TUMkI rUparekhA dorI che. paraMtu Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthanuM mahattva te vivecanamAM khUba UMDA vicAre pUrvaka jelA spachIkaraNane punaHpunaH mathavAthI samajAze. granthavastu-paMcasUtranA 5 prakaraNamAM pApatighAta pUrvaka guNabIjAdhAna, rasAdhudharmaparibhAvanA, pravajyA-grahaNa vidhi, 4pravrajayA pAlana ane "pravajyAphaLa mekSa e mukhya viSaya che. paMcasUtra ane vivecanane TUMka sAra vivecanagraMthanA prAraMbhe AtmAnI vikRta aMdhakAramaya dazAnA kAraNa tarIke "ahaM-mamanA sAcAM sthAnanuM vismaraNa batAvI "ucca prakAzanA paMthe' nAmanI sArthakatA batAvI, "pApa pratighAta-guNabIjAdhAna," "sAdhudharmanI paribhAvanA" vagere pAMca sUtranAmane paricaya Apyo. pachI pacasUtra "saMta" yAne satya ne suMdara kevI rIte te darzAvatAM kRSNa ane RSabhadevanA daSTAMtathI jinavacananI ananya viziSTatA batAvI, emAM prabhune 98 putrane bhavya upadeza kahyo. pachI pAMcasUtronA kamanuM prayojana, sUtranAmane bhAvArtha, dvAdazAMgIsAra jJAna-ThiyA, ne nibaja-sabIja kiyA, (5. rara)nuM svarUpa kahyuM. A pachI te TUMkamAM patita-usthita avasthA bahu spaSTa karI. temAM paMcasUtrano mArga bhavAbhinaMdIne na jacavAnuM kahI, enA kSudratAdi 8 durgaNe kathAo sAthe vistArathI vicAryA. (pR. 25) 1. parvata-nAradanI kathA sAthe AmAM kSudranI vicAraNA, ra. lobharatinI bhayAnakatA-kapila kevaLI-mammaNa zeTha-nALiyerIjIvanAM dRSTAMta (pR. 32), bhavyAdhinuM kupathya lAbhayobha, 3. dInatA zuM zuM karAve, (pR. 39), kaMDarIka-puMDarIka, 4. mAtsaryanI durdazA siMhaguphAvAsI muni (pR. 45); 5. bhayanI avadazA, tijorImAM zeTha, 6. zaThatA para caMdrakAntanA nekaranI kathA, 7. ajJatAmUDhatA kevI ? (pR. pa6) mUDha paMDita, 8. niSphaLAraMbhanuM rahasya, bhavAbhi0mAM deSa sahajatA vagere kahyuM. (pR. 64thI) avyavahAra vyavahArarAzi Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 kRSNapakSacaramAvata -bhavyatvanA pAsapATa, sahajamaLahAsa, yeAganI pahelI 4 dRSTi, 5 yAgabIja, yathApravRttakaraNa, graMthibheda, aMgArama`ka-kathA (pR. 70), dharma sAdhanAnA du bha puruSArthaM kALa, samyagdarzana, sAnubaMdha kSayApazama, enA upAya, naMdgamaNiyAra (pR. 74), ane ArAdhaka bhAvanuM zreSTha kavya batAvI bhUmikA pUrNa karI. sutra-1 'pApapratighAta-guNamIjAdhAna' AmAM (pR. 77) maMgaLa-namaskAramAM arihaMtanA 4 vizeSajJeAnI sAkatA, 4 atizaya, ane emAM 'vItarAga'-vizeSaNanA prasaMgamAM dveSa karatAM rAga kema prabaLa, enA para 35 hetue, (pR. 81) tathA e e karatAM ca meha kema vadhu khataranAka enAM kAraNeA, (pR. 87) ane prazastaaprazasta rAga-dveSanuM svarUpa khatAvyuM. surendrapUjAnuM rahasya (pR. 91), sujJa kema ? arihaMta zuM zuM prakAze ? jinavacananAM zravaNu kevAM thAya? mAnavakALanuM mUlyAMkana, ityAdi khatAvyuM. .. pachI (pR. 98) viSayaprAraMbha karatAM kahyuM,-jIva-saMsAra-ka sayAga anAdi, duHkharUpa-du:khalaka-duHkhAnubaMdhI sa'sAranA ucchedaka zuddhadharma', enA prApaka pApaka nAza tathAbhavyAdilabhya; enAM vipAkasAdhana, 1. catuH-zaraNu svIkAra 2, duSkRtagA~ ane 3 sukRtAnumAdana. vivecanamAM,-- saddaAtmasiddhi, sa`sAra anAdi,kArya kAraNanAM niyamathI. anAdi duHkharUpa, viSaya khaNu ja-janma-jarAdipa DhAvAthI, du:khaphalaka, avazyavedha kaoNja nathI; duHkhAnukha dhI ke khIjothI. bhavacchedaka upAya aucitya-sAtatya-satkAravidhithI sAdhya (pR. 102), tathAbhavyatva zuM ? traNa upAya kema sAdhana ? vagere khatAvyuM. zaraNu svIkAra te te vizeSAnI zraddhAthI sAcA' batAvI sulasAnA zaraNasvIkAra, enI cAvI, (1) arihaMtanAM vizeSaNe| (pR. 116) -parama triaAkanAtha, anupama puNyasamUha, Adi, zrIpALane zaraNu, Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) siddhanAM vizeSaNa (pR. 121), jarA-maraNamukata, aImuttA ..... nirupamasukha, karakaMDa, zreSTha tatva (3) sAdhunA vizeSaNe (pR. 125) prazAMta gaMbhIrAzaya, sudattamuni, sAvadhavirata, maMtrInI havelI.parepakArarakta kezI-pradezI, padmaupamA, bhAvavizeAdhana; (4) dharmanAM vizeSaNa (pR. 132) trilekapUjita, mehadhakAranAzaka, rAgadveSaviSamaMtra, 3 kartavya, sakalakalyANahetu, kumArapALane be yugamAyAdarzana,... Adi batAvyuM. dukRtagartAmAM (pR. 137) anekavidha duSkRtya tathA enAM sevanaprakAre kahI daDhaprahArIne "tuM mare to ya tArA pApa kyAM mare -munine upadeza, micchAmidukkaDanA akSarArthamAM AtmavikAsakara suMdara 5 garbhita bhAva,- 1deSatiraskAra-svAbhadugaMchA-mRdutA namratA-bIjabhUtakuvRtinAza varNavI, gaha, akaraNaniyama, devagurunI zikSA-saMyogabahumAnanI prArthanA, prArthanAnuM mahatva, citArAnI putrI tathA sevAAjJA-svIkAra-pAlananI prArthanA kahI. sukRtasevanamAM -arihaMtanAM sute, (pR. 153) anumodanane paramArtha, siddhanuM anumodanIya, AcArya-upAdhyAya-munionAM sukRta, mahane adhikAra UThI gayA bAda adhyAtmayoga zrAvakanA mokSamArga-go, ItaranA mAgasAdhana yoga, A sute anumodavAnuM kahe che. (pR. 157), A anumodanA yathArtha thaI AcaraNamAM pariName mATe unnatikAraka aMge vidhipAlana zuddhabhAva-sakriyA-nirdoSapAlanamAM jarUrI jinAjJApekSAnirmaLa hRdaya prabaLa puruSArtha-satva varNavyAM. anamedananAM mULamAM prArthanA -saviSaya rIte, arihaMtAdi para viziSTa saddabhAva, jinane dhruvatArAnI jema AlaMbana-upakAra ne aciMtya zakti, prArthakane mUDhatAne IkarAra (pR. 164), A sUtrapaThanAdinuM phaLa azubhAnubaMdhahIsa, kaTakabaddha viSanuM daSTAMta, zubhAnubaMdhaarjana. niyANAnuM lakSaNa (pR. 171) brahmadara-agnizarmAnA daSTAMtathI varNavI pApapratighAta-guNabIjAdhAnane varNavatuM 1luM sUtra pUrNa karyuM. tyAM aMte namaskAryane namI sarve sukhI thavAnI maitrI bhAvanA karI. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-2. "sAdhudharmanI paribhAvanA (pu.) AmAM sAdhudharmanI paribhAvanA arthAt bhUmikArUpa AtmapariNati ghaDavA-vikasAvavA mATe ahiMsAdinA aNuvratanA vIkAra tathA pAlana mATe ciMtavana, | O (1) ahiMsAdi dharmaguNenuM svarUpa ane sahajasaudarya haribaLa-helAzeTha-sudarzana-vaMkacULa AdinA daSTAMtathI batAvI, guNonI parAkAnugAmitA ne rAjA guNasena, paropakArakAritA kumArapALa, akabara, nIladhanaMjaya caMDapradyota-putravadhu, paparamArtha kAritA megharatha, zrIkAnta cera, rAju zeTha, maNikAnta daSTAMte varNavyAM. pachI 0 pR. 181 (2) dharmaguNanI dukaratA ane vaMkacULa tathA bhaMgamAM dAruNatA-mahAmahajanakatA-durlabhatA ne kaMDarIka vivecyA. te pR. 184 (3) ahiMsAdi aNuvrata sahita 12 vratane svIkAra kahI, pR. 187 (4) enuM pAlana ane e mATe tAraka jinavacananuM sadA prahaNa, bhAvana tathA pArataMgya batAvyuM. bhAvanAmAM AvyavathI bacI saMvaranAM lakSa mATe 3 daSTAMta kahyAM. pachI pR. 197 (5) jinAjJA e mehaviSanivAraka paramamaMtra che, sarvadaSTa che; vaLI e TheSaThAraka jaLa hevAmAM haribhadranuM daSTAMta, e cikitsAzAstra hevAmAM idranAga, saMyatI, tathA e kalpavRkSa hevAnuM batAvyuM. (pR. 194) vrata uparAMta AjJAgrahaNAdi kema ke enuM rahasya, 100 maNa sAkaranuM satva lAkha maNa retIthI mizritanI jema anaMta sukha kamarajathI mizrita kevuM ne jIvanI udhAI varNavI. 0 (6) akalyANamitrane tyAga karavAnuM kahetAM (pR. 17) naMdamaNiyAra, marIci ane kapila, kayavane, jenA kAkA jinadAsanAM data kahI, mAnavabhave ja guNa-mUlyAMkana dugarNa-aruci sulabha varNavI, 0 (7) lokaviruddha-tyAga pharamAvatAM (pR. 22) lokasaMkalezatyAganI suMdara bhAvanA batAvI saMsAravanane aMdhApa, ne DhAkaviruddha-sevananI bhayaMkaratA darzAvI. (8) kalyANamitrane saMpaka (pR. 210) jarUrI Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyo. madanarekhAnI kalyANamitratA kahI, jema aMdha-rAgI-nirdhanabhayabhIta kamazaH doranAra-vaida-zrImaMta-rakSakane seve, ema kalyANamitrane sevavAnuM vistArathI spaSTa karyuM. emAM (pR. 214) gAviMdavi patnI ne pati Adi, sudharmA ne jaMbu, AcArya ne guNasena tathA jinadAsa ne kaMbalazaMbala baLadanAM dRSTAMta kahyAM. sukhamAM mahAbaLa ne viSayAMdhamaMtrIo sAme kalyANamitra subuddhi, ne duHkhamAM nAgaketune pUrvabhave zrAvakamitre UMce caDAvyA, e varNavI kalyANamitranA Adara-AjJAkAMkSitA-ne svIkAra kahI 4 AjJAvirAdhanAtyAga ne 5 AjJApAlana jarUrI kahyAM. 0 (8) dharmaguNagya AcAra-kiyA (pR. 219) batAvatAM vaidhavAnaranuM dRSTAMta kahyuM. 7 (9) trividha azuddha vyApArane tyAga kahetAM vistArathI (i) mAnasika azuddhie. dA. ta. mahAAraMbha-dhAkaninda-kuzakhunasa-parapIDAdinuM ciMtana, dInatA, ativarSa vajabAhunA daSTAMtathI, abhiniveza vagere tyajavA kahyuM ema jinAgamaktamAM saciMtana kare, khoTA abhAkharA ne anarthadaMDanA vicAro nahi; dAnAdimukata pAchaLa mana bagADe nahi; maitrI AdinuM ciMtana, 12 bhAvanA, saccaritranuM smaraNa, pApamaya vagere rAkhe, e kahyuM. (ii) vAcika azuddhio (pR. 227) dA. ta. asatyabhASaNamAM de, naNaMdane be bhojAI 2utsatrabhASaNamAM bha sudhI jainadharmathI dezanikAla; karkazavacana, cADIcugalI, 5 asaMbaddhapralApa vagere tyajavAnuM kahI, hita-mitabhASA, mAnavajIne sarasvatI mAtA tarIke pitA paramezvarane ja yoga vyAjabI, mAtA putrane kAMDA cheda-zULI vagere varNavyuM (iii) kAyika azuddhio (pR. 232) dA. ta. hiMsA-cerI-parastrIdarzana-anarthadaMDane tyAgI spaSTa karatAM mAkaNumAra -konTrAkaTara-rUpAsena-lakSamaNumArakadevanAM daSTAMta kahyAM, 4 prakAre anarthadaMDa vivecyA, jIvarakSAdi sukRta gaNAvyAM. 7 (10) lAbhAcita dAna-bhega-parivAra (pR. ra35) spaSTatAthI samajAvyA. 2 (11) parivArane asaMtApaka vaNavI, mamatvatyAga para lalitAMga-svayaMprabhA, yazodharAmAtA-putrane marudevAnA daSTAMta batAvyAM Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 mamatA e kema samAnatAnI zatru e vistArI AdrakumArane varNavyA. O (12) svAtmanirIkSaNa (pR. 244) vAraMvAra kema kema karavuM e kahI aMgarSinuM daSTAMta ane sArabhUta mUDInuM ciMtana, dhanadhAnyAdi baDizAmiSarU5 varNavyAM. (13) vyavahAra-zuddhie bhAvamaMgaLanI siddhi, arjuna mALI-sudarzananuM daSTAMta kahyuM. (14) dharma jAgarikA (pR. 252) vistArathI varNavatAM, kALa para ciMtanamAM mAnavakALanI oLakhamAM Avarta ghaTADavA anyatra alabhyanI sAdhanAne kALa, heya-upAdeyavivekane kALa, jinAdi-parAkrama zAsanatatvaArAdhanA para manane vAsanA-moha-kuvRttinAzane kALa, 10 saMjJAnAzane kALa, saMyama-samAdhi-virAra-upazama-guptine kALa, rasaRddhi-zAtAtyAga kALa, kaSAya-saMjJA-durgAna-vikathAnI cokaDIonA aMtakALa, sarvaviratikALa vagere batAvyA. (15) viSayAsAratA-mRtyu paraMparA para ciMtana (pR. 263) batAvatAM nema-rAjula, dhanAjIne ToNe, dAMtamAM kahyA. mRtyunI bhayajanakatA-sarvAbhAvakAritA-aNadhAryuM Agamana anivAryatA, ane paraMparA batAvatAM janamaMtrInuM dRSTAMta kahyuM. (16) dharma auSadha para ciMtana (pR. 268) batAvatAM bALadharmanRpanuM daSTAMta kahyuM. (17) dharma ane tenA prakAzaka-pAlaka-prarUpaka pravartakane namaskAra karyo. (18) dharmapraNidhAnamAM (pR. ra71) sAdhudharmanI tIvra AzaMsA, karavAnuM kahI nirmama apara saMtApaka, ne bhAvazuddhine vardhaka banavAnuM kahI bIjuM sUtra pUrNa karyuM. sUtra-3. "pravajyA grahaNa-vidhi (pR. ra75) AmAM have paribhAvanA karI taiyAra thayelo kevI vidhi karI pravajyAgrahaNa kare te batAve che. (1) parapIDA karyA vinA svIkArane prayatna kare. emAM ISTaharSa-aniSToDhega-kaSAyavazatA sAme enuM mahAsattva, tatvanusAritA ane sabhyatva-vratAdithI bharyuMbharyuM jIvana jaI mAtA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitA saheja pratibuddha banyA hoya; nahitara (ra) mAtApitAne Ama pratibaMdha(pR 278) "samudAyasukRtathI bhAvI aviyoga, aMgAramaEkAcArya ne 500 ziSya, (3) vRkSe paMkhImeLA je yoga : manuSpAyu samudrapatita ratanavatu, (4) mAnavajIvana samuddhajahAja (pR. 281) zraddhadhame niya, chidrapUraka saMvara, jJAnasukAnI-tapa pavana, anya kevA? (5) kSaNa durlabhaH siddhi kevI? tyAM kevuM sukha hajhamAnajI, (6) saMsAra ke? caMcaLa, vihavaLatAbharyo, dukhAna, hatuM nahatuM karanAra, vagere samajAvI (7) anugraha-yAcanA karI emane tathA anyone pratibadhe (pR. 291). (8) mAbApa pratibaMdha na pAme te emanI yathAzakti nirvAhaciMtA karI anujJA meLave. (pR. 293) ahIM prasaMgavaza "zuM mAbApa dharmAdAnuM khAya, "dhana devAmAM pApa nahi ? e prazna para sevA-kRtajJatA-karuNA batAvI -kaNa-DhaMDhere kahyo. 9) anujJA na maLe nirmAya rahI svaprakathanAdi mAyAprayeAga karI anujJA meLave. pariNAma-daSTie A asatya nahi. emeya na mAnatAM asthAnaglAnanA oSadhArtha tyAganI jema mAbApane choDI jaI cAritra che. (10) A daSTAMtanuM spaSTIkaraNa ne prastutamAM enI ghaTanA (pu. ra99) karatA saMsAravanamAM kare, jIvana kALasaha, samyaktvAdidharma-auSadha vinA aneka maraNa, auSadha saMpAdanAthe cAritragamana vagere varNavyuM ne sUtrakAre e paNa kahyuM ke mAtApitAne A tyAga e atyAga che, udaTuM atyAga yAne vaLagIne basI rahe e tyAga che. AnA para, "dIkSA jevI pavitra vastumAM taracheDavuM zebhe ? ene sacoTa khulAse karyo. marudevAmacaMdrasUri-vrajasvAmInAM daSTAMta kahyAM. (1) duSpatikAye mAtApitAne dhamauSadha-saMpAdana vira prabhunA dRSTAMtathI varNavyuM. (pR. 308) (12) dIkSA svIkAranI phiyAnA aMge (pR. 31)mAM sugurUzaraNa-2vItarAgapUjA-munibhakti-pAdidAna-muMDanAdi Avazyaka Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaNa-sata nimittazukana-zvAsakSepavAsitatA-mahApradazuddhi karato pravajyA svIkAre ema kahyuM. gurunI AvazyakatAnA 4 hetu, deva-gurunI pUjAbhakti tathA dInanI karuNAnA hetu ne muMDanAdi darekanAM kAraNa batAvyAM. 8mAmAM siMhavat grahaNa siMhavat pAlanane kAraNe kahyuM. pachI pravajyAne marma kahyo. aMte (13) jinAjJA avirAdhya batAvI zuM sUtra pUrNa karyuM. sUtra-4-"pravajyA-paripAlana - (pR. 317) (1) vidhiphaLa sa&iyA : bhAvazuddhi-satvaabrAnti: ISTasiddhi batAvatAM nirdoSa cAritrakriyAnI preraNA, yogAvacaka kriyA-vaMcaka, bhAvazuddhinAM bAdhaka tatva, cittamAlityanA prakAra, mahAsatvanA abhAve aniSTa ne zuddhi-sarvAnA upAyo kahyA. pachI (pR. rarara) a-viparyAsa abhrAntatA TALavAnA upAye kahI bhrAnitanAM rUpako vistArathI vicAryA gautamabuddha-araNika-AdrakumAra-meghakumAranAM dRSTAMta dIdhAM. (pR. 32thI) bhratimAM upAya pravRtti nahi; upAyAbhAsa phaLajanaka nahi; prAthamika dazAmAM avidhiyukta zikSAgrahaNAdi e vyavahArathI upAya; nizcayathI nahi; vItarAgatAne nizcayathI upAya asaMgAnuSThAna prItibhakti vacanAnuSThAna vyavahAranayathI jarUrI, nizcayanI sUkSma dRSTi avidhikriyAnuM mahatva ane sAvadhAnI; aMtimane ja kAraNa mAnatAM mahatvanAM 3 prazna-samAdhAnamAM vyavahAranI upayogitA, kArya na sAthe chatAM kAraNa ane phaLajanaka zuddhipaNa upAyathI sAdhya, e varNavI bhavadevanA daSTAMte upAyathI siddhi kahI. (2) samabhAva-prahatyAga-zikSAgrahaNa (pR. 335) batAvatAM guNa ke daSamAM aneka kakSAe Adarza--uddeza UMce te ja prabaLa vilAsa, samabhAva arthe vicAraNa, tenuM zuM ? vajasvAmI ne rukimaNI, tathA aMdhakyuninAM dRSTAMta vagere kahyuM. "niaAgrahadukha'mAM Agraha-agraha -grahanA tyAga vistArathI vicAratAM kadAgrahathI puNyodaya pivAya, Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 sattattva-sanmArga nahi; jaDasagavaDa karatAM kriyA kiMmatI; sagavaDamAla puNyanAAM pramANe; ka gulAmane Agraha-abhimAna zA? kaSAyAnA AgrahamAM tamAca ke mAgrahavRddhi, mithyA kalpanAnA Agraha kheATA: jamAli; 2agraha-avivekathI (pR. 340) dvividha duHkha : yavarAjarSi, uttarAdhyanapAThI muni, graha-parigraha-pUrvagraha-yugrahathI AyaeNvyaye duHkha, ratnAkarasUri, pUrva khamaha, Aya rakSitasUripitA, yuddagRha, siddharSidaSTAMta kahI prazamasukhayukta banavA kahyu, jemAM mirAjiSa lIdhA. (3) gacchavAsa-gurupratiSThaddhatA-vinaya-sabhUtadaza namAM (pR. 345) gacchavAsanA lAbha, te vinA 8 nukasAnA; ASADhAbhUti, gurupratikhaddhanAM lakSaNa, guruvimukhane 7 nukazAna, guruvinayamAM gautamasvAmI, avinayanAM 4 nukazAna, bhUtAdaeNzI`mAM bhUtA =(i) 'gurukuLavAsa ja tattva,' (ii) tattva-satya-sa-akAlpanika-atuccha vAtavastu para ja munidaSTi, atattvabhUta mithyAdarzanamAnyatAe-AhAraviSayAdi-jaDavijJAna-svArtha sAdhanA-pApasthAnakA-mauyikayaza vagerene avagaNI tattvabhUta Atmazuddhi-jJAnAdipa+yavRddhi-zubhadhyAnasthaya -tape vRddhinuM ja lakSa, atattvanA anartha, vaizravaNa-vANI-brahmadvIpatApaseAnI tattvadaSTi vicArI. pachI ka2NIya (4) zuzrUSAdi-tattvaAgraha-matravat sUtrAdhyayanAdimAM (pR. para) buddhinA 8 guNunA bhAva, tattvAbhinivezanI jarUriAta; e vinA 5 ana, AnandvAdi zrAvaka, sunnatamuni Adine matravat sUtrAdhyayana varNavI sUtra bhaNavA kahyu. te (i) khaddhalakSa banI (kemake jJAna te pravaka upayeAgI, nahitara 5 nukazAna; 5 prakAranAM lakSya;) ane (ii) AzaMsA vinA bhaNe. (5)samyag niyAgamAM(pR. 358) zikSita sUtrA nI ce!kkasa prApti, sadupayeAga, adhikAra,ne viniyogane spaSTa karyAM. *(6) anArAdhanA-ArAdhanAyuktane mAga dezanAmAM (pR. 60) vidhimA nI paravA vinAnA e anArAdhaka, e phaLanA adhikArI, e bhAreka-madhyamakamI-laghukamI ema trividha; mA dezanAthI kramaza : emane duHkha-avadhIraNA-asvIkAra; tyAre mAgAmIne e traNu nahiM, Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 pazu nizcita ArAdhanAprArabha, bhaye tIvra zraddhAvIyeIpayeAgAbhAve virA dhanA DAya, jema kAMTALA paNa sanmA gAmIne iSTa sthAna sanmukha ja prayANa che. virAdhaka mArgAnusArI 3 kakSAnA, kramaza: emane mAdezanAthI mAnA anAgraha-pakSapAtayuktasvIkAra-amala thaze, vagere varNavyuM. (7) 'sApAya-nirapAya sAdhaka : ALarakSaka pravacanamAtA mAM (pR. 366) sakhIja mAgAmIne mekSaprayANu akhaMDa, nirukramakamI - sApaDhamakamI mA gAmI, 8 pratracana-mAtA, 5 samiti 3 guptinuM svarUpa, ane `munine devaparIkSa', rukimakhAdhaka muni, guDhaDhaNu, javalkalacIrI, padmamaruci, kumArapALa, metAraja, gajasukumAlanAM dRSTAMta, chadmasthakaivaLInAM bALa-pukhta cAritra vagere varNavyuM. (8) AdhAsa-prakAza dvIpa-dIpamAM (pR 373) cAritra dvIpa ane jJAna dI!, udAyanarAjA, siddhasena; dvIpa taratA-DUbatA, dIpa sthiraasthira, kSa yApazamika e asthira, kSAyika e sthira, dvIpane cAritradvIpa zuM kare? bhavasAgaramAM UMcuMnIce thavAnuM, jhaverAta kheravikhera, rAgadveSa magara, amRtAhAra-nAza, dIpane jJAnadIpanA prabhAva; kSAyikamAM javA navya chatrananA 9 upAya,-DhayatyAga-upAdeyAdara svabhAvagata karavA, raDhAkhasUga, ahiMsAdinI bhAvanAe, isAdhanAmAM bAhya sAmagrIne badale 'taramAMthI preraNA, pabAdhaka sAme dRDhatA, pUrva puruSanAM parAkramAnuM smuraghu, utkRSTa Ada'-prAptinuM lakSa, vairAgyamUlyAMkana-dRDhatA, virAgaupazamanA maneratha, vagere varNavyuM. *9) asabhrama-anutsukatA-asasakuMtArAdhanAmAM (pR. 386) asabhrAnta-anuttuka =phaLabhrAnti-utsukatA rahita, (dhanakuTuMbArdithI) ranivRttimAM bhramarahita, ane satpravRttimAM adhIrAI vinAnA, aMtamu kha pravRttimAM abhrAnta-vizvastadila, ne AhAra-vasati-pAtrAdimAM anuttuka; asa'sakta=asapatna (anyayeAgathI abAdhya) ArAdhanA; anyayeAgathI sa'sakta-mizritamAM khedAdi 8 dveSa, vagere kahyuM. .10) uttarottara yAga Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 siddhi-vizAdhanamAM (pR. 389) sAdhanA Atma-vikAsa vRddhikara sAthe; viSacakaSAyavazatA ghaTatI Ave; bhAvazuddhimAM vRddhi, sauyama-tapacikitsAmAM apIDita, prazamasukha, parIsaddhAdimAM avyathA varNavI. (11) zarIrarAgacikitsAnu* dRSTAMta (pR. (393) vaidhavacanathI jJAna, i dhRNA, auSadhaprayeAga, svecchAcAraniISa, nissAra pRthya, AreAgyadarzane bhAvavRddhi, nasavedhakSAra-prayAge anyAkuLa, zubhadreya, vaidha-bahumAnI, ema (11-4) kama rAga-cikitsAmAM (pR. 396) suguru-vacanathI janmAddipIDAnuM jJAna ne ghRNA, cAritrakriyA, pramAdAiSa, asAra zuddha AhAra, IviyAgAdirUpa vedanAhAsa-cAritrAreAgya dazane zubhabhAvavRddhi, tanmamatvathI parisahAdimAM tattvasa`vedana zubhAzaya-vikAsa, dharmAMpayAgathI prazAMta tejayezyAmAM pragati vaNu vI. AmAM kALiyAnuM jALuM, 4 gatinAM du:kha, kama rAganAzaka Amava-savarAdinI mATI yAdI, kamarAga kADhanArIUMcI DAspiTala sayamajIvana, vagere batAvI tRSAtura bALamuninuM dRSTAMta kahyuM. (12) 'gurubahumAnathI ja paramagurusa yoga. abahumAnathI sasAra'mAM (pR. 404) gurunI asaMga niHsvArtha ane nirmoMDhu bhakti, 'gurune mAte te ja mane mAne che' evI jinAjJA, abahumAnatrALuM cAritra kulaTAnA upavAsa jevuM, viSAnnavat saMsArava ka. gurukhahumAna kalyANadhAma, (pR. 408)vadhatuM gurumamatva dIva jIvI, paramaguru-jinasa yAgakArI, zubhedayarUpa bhavacikitsaka, zAlibhadrane pUrva bhavanuM gurumamatva kyuM; enI sa suMdaratA; prazamanAM 3 kAraNu,guNAnukULa Atma-pariNAma, pragaTa guNumAM viziSTa bhAvaillAsa, zAstrakhAdhe vivekaprajJA; dA. ta. tI daeNzana--gurumravaNe A traNa. mAtu muni; 12 mAsamAM kramaza: tenaikezyAvRddhi, te vyaMtaraayAthI mAMDI anuttaradevaDhezyAne laMghe; anAdghi kRSNa maTI zula khanavAnA 5 upAya,- (pR. 414) 'ahiMsAdivrata khakhaDa, amAsa, kRtajJatA, jazAstrAdi satpravRtti, pahitAnubandhI prayatna; hitAnubandhanA 5 mA,nirAza'sa-raniraticArapAlana-vairAgya-4maitrIAdi-jinavacana pura karaNa, vagere darzAvyuM. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 (13) lakasaMjJAtyAga-pratizrotagamanamAM (pR. 416) karmInubaMdhaviracheda, phalavirodhI guNethI kRSNadazA, bhavAbhinaMdInI kiyA para prIti tyajI kaherI-vijaya tathA pratizotagamana yAne Indriyamanane anukULa bhautika unnati - 18 pApasthAnaka na sevavAmAM hezahoziyArI-udhama, ne laukikabhinna lokottara garakatatAthI gIpaNuM kahyuM. (14) "cAritraphaLa : caramabhavasadhAna'mAM (pR. 419) mezagamanabhavanuM saMdhAna karI Ape tevAM asaMkilaSTa bhagapuya bhegaThiyAnuM sAcuM svarUpa svAtmasaMza-paraMparitAparAhitya, dharmaphaLa bhAga e sAdhya nahi paNa anivArya che, vagere varNavyuM. (15) samyaga jJAna-kriyA pravartaka bhAvamAM (pR. 4rara) enuM svarUpa, vizuddhabhAvathI zubhAnubaMdha, e mATe anucitatyAga, jJAnadazAnI bhUmikA kaDaka; ene pravartaka che bhAva vastusamajanI pariNati e pAMDitya, sAdhanAnA samyaga upAya; azubhedaya chatAM vinna kema nahi ? (16) "sa&iyAnuM phaLa ane vizeSatAomAM (pR. 427) pragatinAM rUpaka-sabhAga, niSkalaMkasAdhanA ane kuThiyA-sadeSasuThiyAmalinaAzaya, e traNathI mokSa asAdhya; uttarottara zubha gadhArA akhaMDa "parArtha-sAdhanA. "parArtha=satyArtha ? ke satvArtha? anyamAM bIjabIjAdi sthApana; parArthe sAnubaMdha be rIte (pR. 432) parArtha sAdhakanI vizeSatAo-kartavIryAdi, amegha zubhapravRtti, samaMtabhadratA, satraNidhAnAdijanana, pramehatimira- rAga-dveSAnalavAra, sa vegasAdhakatA. (17) "vadhato saMvegaH caramabhavamAM "vadhate kevI rIte ? siddha-buddha-mukta-parinivRta be rIte,...vagere varNavyuM. sUtra5. "pravajyAphaLasUtra (pR. 439) "(1) "kSasvarUpamAM, paramAtmabhAva pAmelAnI vizeSatAo vizvadarzana e kiyA nahi; saMsAranI 9 durdazA. (2) asAMgika sthitinuM mahatva ane rahasya'mAM (pR.443) saMyoga Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 sukhamAM TevAyeaA kema e na samaje? siddhane AkAzasa'yeAga kema nahi? eka sat anyasat ke asat na thAya; sApekSadazAmAM nirAMta nahi, siddhasukha anupama, (3) 'siddhasukhanuM dRSTAMta-tribhASA-arcityatA (pR. 450) *(4) bhAvazatru-bhAraga-paramaartha-anicchecchAmAM anaMtasukha kema ? ka rAga, anicchAnI icchA kema mahattvanI ? (5) tathAbhavyatva vicitra zAthI ? (pR. 456), (6) 'anekAMtavAdathI ja tattvavyavasthA' (pR. 457), ekAntavAda mithyAvAda, 'bhavya' kANu ? mekSa ke chatra ? (7) 'amaddhane mukti nahi'mAM (pR. 460) sAMkhyamata 'anAdi abaddha chatra mukta thAya'nuM khaMDana; arUpI jItrane khaMdha kema ? jAtane milana ja karavAnI mUrkha`tAnA dhadhe; anAdi khaMdhapravAha. (8) anAdi kayAga nAza kyAMthI pAme ? (pR. 464) suvarNa mATInuM dRSTAMta.' didakSA yAne prakRtidarzananI icchA pachI khaMdhapravAha cAlu"nI ne abaddha ane khamuktamAM bhene lIdhe pharI baMdha nahi'nI sAMkhyamAnyatAnuM khaMDana (pR. 465), sathA ajJAtanI dikSA nahi; ahetuka didakSA zAzvata'nI Apatti, didakSA bhavyatva tulya nathI. (9) adha-mekSa e pariNAmivazeSa che, (pR. 471), paryAyanayathI vicAraNA; khauddhamata atyaMta kSaNeAda meAkSa'nuM khaMDana; 'sat je asat thAya, te asat utpanna thAya'nI Apatti (pR. 474), nirAdhAratA-ananvayanI Apatti (pR. 477), niyeAga aprAmANika, (10) siddhatuM sukha, sthAna, gatiH meAkSa age dAnika sAMkhyavedAntI-khauddha-pAzcAtya-avatAravAdInI mAnyatAe|nI samIkSA (pR. 482) siddhonuM sukha avinazvara, sthAna siddhazilA, tyAM gamana sahaja, punarpatana nahi. (11) bha.yAnA kadI uccheda nahi. (pR. 486). emAM dalIla ane zAstrapramANu. bhavya-jAtibhavya-abhavya (pR. 489) (12) vyavahAra e tattvanuM aMga (pR. 492); enAM 3 kAraNa, dAkhalA (13) jinAjJA samatabhadrA (pR. 497), triparIkSAzuddha-mArgAbhimukha-mArga patita Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -pariNatijJAna (pR. 500). AjJApriyatA-aucitya, saMvega. (14) apAtrane jinAjJA na devAmAM karuNA (pR. 503),-tAraka jinAjJA ayo ne kema vadhu nukazAnakAraka ?-AjJAnuM pariNamana-aMtima namaskAra ane abhilASA.-A rIte A graMthavivecanane TUMka khyAla apAya. ja kahetAM kheda thAya che, ke AvA camatkArI ane kalpanAtIta vidvatAthI saMpanna maharSinA vivecanamAM ka9ipata bhUla batAvavAnuM, tathA vadhu ThIka artha batAvavA emanA keTalAka arthane aThIka TharAvavAnuM ane pitAnA anuvAda prayAsamAM DhagalAbaMdha kSatio karavAnuM eka Adhunika Bphesara upAdhyee (rAjArAma koleja, kolhApura) sAhasa karyuM che. prasaMgavazAt emanA aMgrejI TippaNa-anuvAdane jotAM A emane gaMbhIra anyAya khyAlamAM Avyo che. tethI enA para ahIM TUMkI. samIkSA karavAmAM Ave che. (1) aha zabda e jema saMskRta "aha" zabdanuM taddabhava rUpa che. tema saM0 aruha zabdanuM tatsamarUpa che. TIkAkAre zrI arihaMta prabhunI eka vadhu vizeSatA ziSane batAvavA mATe A "tatsama" zabda lIdhe che. ahiM prophesara taddabhavane Agraha rAkhI, tatsamane bhUla kahevAnuM ajJAna sAhasa karI, ulaTuM pitAnI ja tatsamanI ajJAnatA sUcave che. (2) tasya puNu vivAga sAhaNi ahIM vipAka zabdanI rUe tane TIkAe karela artha ayogya mAnI "pApakarmanI e artha karavA jatAM pree bhUlI gayA ke jaina darzanamAM bhavapariNatine paripAka kALane paripAka, bhavyatvane paripAka vagere u9lekhe khUba Ave che, ane vipAka e paripAka che. bhavyatva e mekSabIja hevAthI ene vipAka tha Avazyaka che. tethI tammane artha "bhavyatvane" e thAya che. bIjuM, pApakarmane vipAka te pApakarmanA sthitikALa pAkavA upara nirbhara che. vaLI, pApakarma aneka che. tethI te levA heta te "tasa" evuM ekavacana rU5 nahi mUkata. pro. pite ja pahelAM pAvakama vigamAono artha karatAM pApakarmo evuM bahuvacanarUpa lIdhuM che. te pachI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA sarvanAma tarIke "ttara evuM ekavacana rUpa kema levAya?? () jaina dharmamAM atiprasiddha " micchAmi dura' ne artha micchA je sukRta-mAruM duSkRtya mithyA thAo e Ave che, te ucita che. kemake ethI "duSkRtya para mAre koI paNa rucibhAva na rahe. e duSTabhAvane huM dugaM chuM chuM, ene sirAvuM chuM," e sUcavavuM che. A mATe je AvazyakatA che, tenuM niyuktikAra pratyeka akSara laI pratipAdana kare che, ke "ni' yudatA mATe che, chA' chAdana mATe che, vagere. ke A tAvika gaMbhIra bhAve uvekhI, upalathI nA chani. turda levA gayA che, jene jaina praNAlikAne paNa Teko nathI. vaLI ene artha te mAtra eTalo ja thAya ke "huM vartamAnamAM duSkRtya IcchatA nathI," nahi ke "mAre pUrvanuM duSkRtya pazcAttApa-prAyazcitathI mithyA thAo." vaLI IcchAmi sukkaDanI sAme ene mUkatA, e bhUlI gayA ke sukRta te navA IcchavAnA che, tethI enI haroLamAM "duSkata navA nathI IcchatA evo artha thAta, paNa tethI bhUtakALanA duSkRtyonuM zuM ? ahIM te atItanA anubaMdha toDavAnA che. (4) yunivarsiTine mAnya prophesara prAkRta aNu izabdane saM. anuzAsita ane anAdi vaccenA goTALAnuM pariNAma kahetAM e samajavuM cUkyA ke anurASTinuM prAkRta rUpa to aNuvidi thAya. (5) "dAra vija virene no artha lagAvatA pro. e samajavuM bhUlyA ke pApanA anubaMdha duzmana jevA nahi paNa jhera jevA che. kemake duzmanane vaDhe kahevA karatAM raju ke evuM kAMIka kaheta. macuche na kahetAM, aeuwje kaheta. phalane artha te bIjA darzanamate paNa kArya, pariNAma e thAya, paNa lAbha nahi. bIjuM, duzamana jevA azubhanA anubaMdhane bIje kyAMya laI javAnuM nathI ke jethI sutrApajo" kahevAnI jarUra rahe. kharI rIte apa+nane artha dUra karavuM evo thAya, je jherane barAbara lAgu thAya. temaja, apuramavA e paNa jheraneja saMgata thAya, kemake maMtrAdithI jhera utArI nAkhyA pachI pharI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e jherarUpa thatuM nathI. "zatrune beDIthI bAMdhI, pachI e pharI zarU5 thata nathI, evuM to ekalA A sAkSara prephasara kahI zake! bAkI jheramAM tevuM kahI zakAya. (6) sUtra bIjAnA TIpaNamAM-TIkAkAre lIdhelA rathane badale pUra zabdane prophesare "taddana judA arthavALo che,' ema addhara AkSepa karyo. vastaH e bIjeya Ave che. vaLI, rIla"nuM sikya paNa gaNAya che. (7) tigicchA saLaMne no artha cikitsAzAstra eTale vADhakApanuM zastra karI vidvattAnuM pradarzana karavAmAM che. eTaluM evuM cUkyA ke A vizeSaNa AjJAnuM che. AjJA eTale jina Agama. ene zastra nahi, paNa zAstra kahevuM ucita che, jemAM karmavyAdhinI cikitsA upadezI che. (8) anuwApAnI AgaLa "' umeravAnuM sUcavatAM che. e na samajyA ke kaviruddhane je taje che te vartamAnamAM anukaMpAvALo banIne nahi, kiMtu ahiMsAdi vrata lIdhA heIne anukaMpAvALA pUrvethI ja banI cUkyo che tethI." "na' to vartamAnakALa sUcave che, te pachI be vartamAnamAM anukaMpAvALa banate hoya te vrata lIdhelA bhUtakALamAM anukaMpA kyAM rahI? mATe pri.ne tane adhyAhAra beTa che. (9) "nAnivamAM nA ane nirdu ema padacheda samajI che. bhUla kADhatAM pahelAM samajavuM ghaTe ke A samartha zAstrapitA te saMdhi karIne lakhe che, tethI nivAniva eja bhAva che. nahitara niSedha mATe koI sthAne rA' pada na lakhanAra graMthakAra ahiM kema lakhe ? (10) sUtra trIjAnA TipaNamAM-'vahanumAM "upadhi" eTale ke mAyA evI che, tyAM "upAdhi eTale ke sAMsArika Asakti eve che. ne na artha gya nathI. kemake ema koI mumukSu sAMsArika AsativALo bane, tethI kAMI mohAMdha mAbApa rajA Ape, e na bane. e te nimittajyAtiSa kathana vagere kAMI UbhuM kare, ane tethI pelA rajA Ape te Ape, e saMbhava che. vaLI ahiM kadi zabda paNa nathI, kita rava zabda che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 (11) "mAI rUtha nAImAM nAyane artha nyAya e khoTo artha pro. karyo che. kemake "ajAgalastananyAya, ardhajaratIya nyAya vagere prasiddha nyAyAmAM "bhagavAna Iha e nyAya nathI Avato tethI nAyane artha sAta daSTAMta eja barAbara che. e artha laIne te AkhuM jJAtAdhyayana che, "nAyajayaNa' che te "daSTAtanAM adhyayana" arthamAM che, paNa nahi ke "nyAyanuM adhyayana" e arthamAM. (12) vArasAmAM pro. kAlane artha mRtyu le che te peTe che. kemake ahIM e sUcavavuM che ke "mAtApitA hajI kALane sahe evA che. arthAta jIve evA che, evuM vyavahArathI lAge che. te daramiyAna je auSadha lAvIne ApuM, te e bacI javA saMbhava che. have "mRtyu sahita che e artha karavAthI te ulaTuM ema thAya, ke davA lAvuM teya marI javAnA che, mATe emane choDIne auSadha levA javAmAM ya zI vizeSatA rahI ? auSadha levA jAya paNa e hajI kALa kADhe tema na hoya te zuM kAmanuM? tethI kAla sahANi" kahyuM. auSadha lAvI bacAvavAnI dhagazavALAne e vicAravAnuM kyAMthI hoya ke mAbApa aMte te maravAnA che ? bIjuM, "saha artha "sahita karyo teya khoTe. e artha mATe to sADhALa evuM pada rAkhyuM heta, nahi ke vADhavALi nizALane saMskRta vidhAthI paNa ATaluM te jANatA hoya che, tyAre klAsIkala lITarecaranA A vidrAne kema vicAra na karyo ? uparAMta "vavAma" pada paNa UMdhuM lagADI ema artha karyo ke "maraNa te vyavahArathI huM paNa nizcayathI nahi. ene sAce bhAva e che ke vyavahArathI (sthiti jotAM lAge che ke) e kAlasaha che, arthAtu keTalAka kALa kADhe tema lAge che. kemake TIkAmAM lakhyuM che ke "tathA vanaraMmavAta-nizcayatatu " vyavahArathI jIvavuM saMbhave che, paNa nizcayathI na kahI zakAya ke eTaluM AyuSya che ja. kAlapadane AyuSyakALane badale maraNa e UMdhe artha pro. lIdho, tethI pachI keTalAya bIjA beTA arthanI kalpanAmAM UtaravuM paDayuM ! ahiM "tathA jIvanasaMbhavAtane artha "maraNa saMbhave che, paNa Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 nizcayathI maraNa nathI saMbhavatuM, e artha to pro. karI zake ! nyAyavArtikamAM "vicArAsahatyaM" zabda Ave che. Ayurveda zAstramAM vanaspati mATe "kAlasaha akAlasaha kahe che. (13) zulapAkSikanI vicAraNAmAM caMdrakalAnI kalpanA paNa asthAne che. kemake zukUlapAkSikamAM zuklapakSa eTale zukUlamata arthAta kriyAvAda (astitvavAda) levAne che. eTale ke AtmA-karma-mekSa vagerenA astitvane yathAsthita mAne te kiyAvAdI, zukUlapAkSika gaNAya. ane e na mAne te nAsitatvavAdI, nacikavAdI vagere aThiyAvAdI, te zupAkSika gaNAya. A jaina AgamAnI mAnyatA che. (jue zrI yazo vi. kuta dharma parIkSA) AmAM kamasara teja vadhavA ghaTavA rU5 caMdranA zuklapakSa kRSNapakSa jevI kalpanA saMgata nathI. nahitara kaSNu sadA vadhAre malAna thatA jAya ! (14) "vibhASAmAM pro.nuM navuM avataraNa "dvibhASA e asaMgata che. jJAnane bhale prAkRtamAM "vAra' Adeza thAya, paNa krine te "huM Adeza thAya che. jemake vighanuM duvihaM thAya, paNa vivihaM nahi. dviguNanuM 'viguNa nahi paNa duguNa thAya. dvIpanuM vIva" nahi, paNa dIva" thAya che. tema ahiM paNa ddhimApa levuM heta te dubhASA kaheta, nahi ke vibhA sA. vibhAsAne artha te vibhASA ja thAya. (15) "supauttAvasmaya'nA arthamAM . sAmAyikAdi cha Avazyaka le che, te khoTuM che. kemaka sAmAyikAdine sAre abhyAsa te pravajyA lIdhA pachI karaze. ahiM to Avazyaka tarIke lokottara pravajyA-dharma savIkAravA mATe sArI rIte yojela sAdhuveSanuM dhAraNa vagere je avazya kartavya, te levAnA che. bIjuM e, ke e mATe te "su ambandha jevuM kAMIka kaheta. ahiM "supautta" kahyuM che, te pro. kema bhUle che? Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra (16) sUtra ceAthAmAM upAya e upeya (kA)nA sAdhakaja DAya che, nahitara atiprasa`ga Ave' enI samajutInA TIppaNamAM je If anything else can fruitully function for them'...vagere lakhyuM, eTale ke 'A upAyane badale khIjA kAIthI kAya nIpaje, te AvA kArya kAraNabhAvanA niyama bhAge' vagere lakhyuM, te sUtrakAranA Azaya sAthe taddana asaMgata che, graMthakArane khIjAthI jau kAca sIjhe,' evuM nathI kahevuM, paNa ema kahevuM che ke 'A upAyathI paNu kArya na sIjhavA chatAM je e kAraNu tarIke gaNAya, te pachI je trAhita khIjAethI prastuta kArya nathI sIjhatA, e paNu prastuta pratye kAraNu tarIke gaNAvAnA prasa`ga kema na umeA thAya ? AnuM nAma atiprasa'ga.' AnA kharce pro. 'jene upAya tarIke na kahI zakAya e paNu je kA` sAthe, te game te anya pazu kema kA` na sAdhe ? atiprasaga che' evuM asa`gata je kahe che, te 'aprasaMga-atiprasaMga' (avyApti-ativyAsi)nuM ajJAna sUcave che. ethI ja lAge che ke TIkAnI vyavahAra-viccheda ane nizcayamata vagere keTalIka tAttvika vAtA na samajavAthI emaNe ThIkaja cacI nathI. (17) 'nimmattagRhadupte'mAM pre. vadhAre ThIka atha tarIke gRhadu:khathI eTale sa'sAra-duHkhathI nivRtta' evA karavA jatAM e bhUlyA ke prAkRtamAM gRhatu. gehu ke gi' thAya. ahiM teA gRha' zabda che. temAM je 'ga' sayukta che, te sayukta akSara 'gra'ne sUcave che. tethI TIkAkAra maharSie kareluM nivRttAgraha-duHkha ( nivRtta+agradUtunna, nivRtta+annaduHkha ) evuM ja avataraNu sAcuM che. (18) 'Ayata' zabda meAkSa' arthamAM cAlu sAhityamAM nathI vApareaA, ema kahI pro. zuM kahevA mAge che ? jainasUtrAmAM 'Ayata' zabda meAkSa' arthamAM sArI rIte vaparAyeyeA che, ne te vyutpattisiddha che. (19) 'aniyeAga'nA atha 'durapayoga' karyAM te yAgyuM nathI. hajI dunniyeAganA e atha thAta. ahiM te anadhikAra a yeAgya che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 (20) "athaDemAM te pro. khUbaja cUkyA. kemake kharI rIte A virAdhanA anArAdhanAnuM prakaraNa e samajI zakyA nathI. A prakaraNanI samaja rahasya sAthe A vivecanagraMthamAM vistArathI ApavAmAM AvI che. e parathI samajAze ke sUtrakAra be vibhAga kare che, eka mArgobaMghI ane bIje mArgagAmI. emAM mArgagAmIne paNa khalanA (virAdhanA) na ja saMbhave ema nahi, saMbhave kharI. kemake e chadmastha che. paNa enI khalanA anarthahetu nahi paNa "arthahetu ISTane hetu hoya che, kemake eNe mArga tarapha cakkasa prayANa AraNyuM che. have ahiM pro. "arthahetumAM arthane artha "zabdanI samaja e kare che, e keTaluM badhuM behaMdU che ! kemake mALelaMghIne paNa e sUtrArtha e prayojana tarIke te heAya che. vaLI promUla sUtramAMnuM "na esA magAmiNe virAhaNa aNuthamuhA e aMzane uparanA phakarAmAM lIdhuM ane pachI judA phakarAmAM "aWheu lIdhuM, e kevuM ajJAnatAbharyuM ? vastuta: kahevuM te e che ke mArgagAmInI virAdhanA te (unmArgI jevI) anartha mukhI nathI banatI paNa artha (ISTa mokSa)ne hetu bane che. pro. ne A nahi samajAvAnuM kAraNa e che ke ahi mAnano pA vinA uddezya che. ane R anarthImullA e eka vidheya pada che, tathA " " e bIjuM vidheya pada che. e uddezya-vidheya samajAyA nathI. tethI TippaNamAM "gvavA virAdhanA'mAMthI 'virAdhanA' evuM khoTuM niSedha pada paNa kheMce che. (21) vaLI "mammadesaNAe aNubhinivesene paNa pro. khoTuM lagAve che. anabhinivezane pro. samaje che te "saMsAra pratye anAsakti e artha nathI, paraMtu upadezelA mArga pratye anAgraha' e artha thAya che. A na samajavAthI ahi vAkya teDI, pratipatti ane kiyAraMbhane judA pADI tyAM paNa asaMgata artha karyo. pra. e khyAla bhUlI gayA ke pUrve mArgadarzaka sUtra sAMbhaLI jema ubhAgane te pratye thatAM duHkha, avajJA ane asvIkAra kahyA che, tema ahiMyA apAya (kilaSTa kama)vALA mArgagAmIne anAgraha, svIkAra ke kriyAprAraMbha kahevA che. tyAre Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 apAyarahita mArgagAmIne te sUtre kahyA mujabanuM pUrNa vartana heyaema kahevuM che. A traNa vibhAganA ajJAnane lIdhe apAyane artha nizcaya levAnI paNa bhUla oN0 karyA vinA rahyA nathI. jethI te bIjA ane trIjA vibhAgamAM taddana asaMgata thAya. TUMkamAM A prakaraNane paNa pro. samajI zakyA nathI. chatAM pUrNa samajelA TIkAkAra maharSi karatAM vadhu vidvattA dekhADavAne hAsyAspada prayAsa karyo che. (22) parijJAne artha phakta "jANa mATe siddhAMtanuM jJAna" e pra. karyo te beTe che. kemake evuM bhAna te abhavyane paNa heya che, paraMtu tene jJaparijJA nathI mAnI. jJaparijJA eTale siddhAMtanuM zraddhAyukta jJAna eTale ke pAlananA dhyeya mATenuM jJAna. te samyagdaSTi bhavyane ja hoya che. parijJAne A artha zrI AcArAMga vagere sUtro ane enI vRttiomAM spaSTa che. | (ra3) asthira-sthira be jAtanA dvIpa-dIpanA prasaMgamAM TIkAmAM 3mAtrA nAisiddha tAtyAyavAra je lakhyuM tene artha spaSTa che ke "dvIpa-dIpa baMnemAM je pahelo asithara prakAra te akSepaNa arthAt vilaMba vinA (turataja) ISTa mokSanI siddhi mATe nathI banata, kemake vinAzI che. ahiM pro. "ubhayatrAdhoDanAkSepaNa ema vacamAM avagraha kapIne "anAkSepaNa'pada lagAvI arthanI vimAsaNamAM ane bhramamAM paDyA ! (24) gvane-prastunaH padamAM, "pada dhAtu gati arthamAM hevAthI ane satyathas vizvamuke . vyA. sUtranA anusAre che. pratyaya kartamAM AvavAthI, kartaribhUtakRdaMta che. paNa che. AnA ajJAnathI karmaNi bhUtakRdaMta samajI prapannanuM prapannavAna karavA zIkhave che !! (25) tattattava 'mAM proTa tattavane sthAne tatatvanI bhalAmaNa karavA jatAM bhUlyA, ane viruddha hetu ubho karyo. kemake A pada te pUrve batAvela bIjI apUrNa kriyAonI asaMpUrNatAmAM hetudarzaka che. jyAre tatatvanuM khaMDana e to uTa a saMpUrNatAne viruddha paDe. tyAre Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa TIkAkAre lakhyA mujaba tattavanuM eTale ke bhogakriyAnA zuddha AnaMdadAyI svarUpanuM je saMdheizAdi janya khaMDana, e kiyAnI saMpUrNatAmAM hetu banI zake. A na samajavAthI prophesare mULa graMthamAM paNa hetudarzaka A padane pUrvathI chuTuM pADI navA phakarAmAM mUkavAnI bhUla karI ! temaja pUrvokta saMpUrNatAnA hetuneya taddana visarI javAnI bhUla karI! (26) "sAMkhyadarzananA prakRti-puruSa matane jainadarzananA karma-AtmA mata sAthe nikaTa meLa che," evuM lakhanAra che. e bhUle che ke be vacce mahAna aMtara che. sAMkhya puruSane kuTasthanitya, abaddha, ayukta, ajJAna, asukhI mAne che, jaine AtmAne pariNAmI, baddhamukta, anaMtajJAnI, anaMta sukhI mAne che. sAMkhya prakRtine jagatanuM upAdAna kahe che. "prakRtine pariNAma eja paMcabhUta, ane Indriyo vagere jagata, ema e kahe che. tyAre jene jagatanI vividha racanAomAM karmane mAtra nimita kAraNa mAne che. bAkI jagatanuM kalevara te judAjudA dravyonuM baneluM kahe che sAMkhyo jaDa prakRtinA pariNAmamAM jJAna, IcchA, vagere dharmo mAne che, tyAre jaine jaDa karmane AvA dharmo nathI mAnatA. sAMkhya sadA zuddha mukta puruSaneya mokSa puruSArtha jarUrI mAne che. jene baddha AtmAne ja e jarUrI, muktane nahi ema kahe che. kevA mahAna taphAvata ! (27) didakSAnA prasaMganA sUtrane pro. gUDha ane guMcavaNabharyA mAnI ene spaSTa na samajI zake, e to ThIka paNa TIkAkAra maharSineya pitAnI samajaNa mATe sahAya na karI zakavAnuM, arthAta na samajI zakavAnuM kahe, e ajJAna bacyuM bApane ajJAna kahe, enA jevuM che. TIkAkAre kevI sarasa spaSTatA karI che, e AgaLa vivecana-graMthanA pU4mAM juo. | (28) dhana tapuDanusvArane artha spaSTa che. saMsAra sat che. ene sarvathA uccheda e thaI zake, te tadana asat saMsAranI utpattiya na thaI zake evuM nahi, arthAta thaI zake. e satane sarvathA vinAza Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI zake, te asatanI utpatti kema na thAya ? A artha pro. na samajI zakyA, tethI emaNe "ra tujena rUpaH' ema khoTo padaccheda karyo ane "saMsAranA vinAzathI mokSa utpanna nahi thaI zake e artha karyo, e ne keTalo karuNa abAdha! (29) "huM " nAvimAna ma ta ta ema lagADavA dhArU chuM" evuM kahetAM prahanI khyAla bahAra e lAge che, ke TheTha "na mAmA riddhithI mAMDIne praznottaroja zarU thAya che. juo A vivecana graMtha. tyAM mAtra ahIMja "ti re' zuM kAmanuM ? (30) prAnirAdhAreDanvayaH kRtA nigena" ItyAdi khAsa spaSTa karavA yogya sthaLo na samajI zakavAthI carcavuM choDI de che, e emane mATe zebhAbharyuM banyuM che. evuM e sarvatra karyuM heta te vadhu zobhAbharyuM thAta. (31) "ramavA satra zAta" ahIM bhavyonI anaMta saMkhyA samajAvavA traNe kALanA AThame anaMte rahelA samaya (avibhAjaya sUkSyakALa)ne daSTAMta tarIke lIdhA che. pro. A jinAgama-prasiddha vAta paNa na samajyA. tethI TIkA karatAM sAre artha batAvavA "samayAta pada kalpI, "zAstrathakI" evo artha karavA gayA. paNa tethI te jJAta6 eTale dRSTAMta te karyuM, e kahevuM rahI gayuM, e na samajyA. jJAtam eTale jANeluM che e artha paNa saMgata nathI. kemake samayAtanI pUrve "ti pada nathI. (32) abhavya karatAM mekSe kadI na javAvALA bhavyamAM zuM taphAvata ? enA samAdhAna mATe graMthamAM gAMThALu kASTa ane paDI raheluM zuddha yuga kASTha ene dRSTAMta tarIke lIdhA che. paNa e na samajavAthI samAdhAna tarIke tyAM lakhe che ke ghaNA yogya kASTha pratimA banyA vinAnA rahe che! (33) aMte jinAjJA kone ApavI enA prasaMgamAM che. je kahe che ke ayogyane dIkSA na ApavAmAM enuM hita che. te kathana taddana adhuruM che. kemake ahiM te dIkSA ja nahi paraMtu koI paNa jinAjJA ayogyane na ApavAnuM pharamAna che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 (34) bIjI saMkhyAbaMdha bhU A pre. pitAnA aMgrejI bhASAtaramAM kare che, tene sahaja namune juo : (ka) sUtra pahelAmAM ja cAra tAtvika bhUlo che -"aorigvAmaa ' mAM anAdi e saMga levAne che, tyAre pro. anAdi karma kahe che. te khoTuM che. jainamate koI karma anAdinA che ja nahi. paNa AtmAmAM kamane saMbaMdha eTale karmavALApaNuM anAdinuM che. (kha) "suNAnuvaMdhIne artha du:kha tarapha dore che lakhe. e mATe che, kemake e artha te bIjA tulakaTamAM AvI jAya che. tethI trIjI vAta kaI ? sAce artha "duHkhanI paraMparAM (Series) calAve che" e che. kemake "anubaMdha baMdhanI pachI baMdha' saMsAra ekavAra duHkhotpAdaka pachI paNa dukhatpAdaka che. (ga) taraNa vivArasAirfmAM vipaka tathAbhavyatyAdine kahyo che, paNa pro. "pApakarmone" vipAka le che, te khoTuM che. kemake pApakarma enI sthiti pUrNa thatAM svata: pAke che. vaLI ahiM batAvela catura zaraNagamanAdi sAdhane ene pakavI zake nahi. tathA taraNa e e. va.mAM che. (gha) "ji" eTale saMleza. e jinAgama-prasiddha zabda che, ene artha kaSAyanI tIvratA thAya che. prA. tene duHkha e artha kare che, te peTe che. kemake mAtra du:khamAM ja nahi, paNa sukhamAMya ghaNIvAra je gusse abhimAna, mAyA, tRSNa vagerenI tIvratA saMbhave che, te paNa saMza che. (Da) bIjA phakarAmAM "anuttara garvamA'thI anuttara eTale sarvazreSTha e. puNya saMbhrAra eTale puNyane prAglAra, je tIrthakara nAmakarmAdi, te levAnuM che. te zrI arihaMta prabhunIja khAsa vizeSatA che. te na samajI che. sAmAnyathI sarvazreSTha puNyonA samUha le che. vaLI AmAM puNyane artha guNa karyo te paNa khare che. (ca) trIjA phakarAmAM kevaLajJAnane artha "sarvaviSayanuM jJAna-anaMta jJAna e thAya che. enI jagyAe pro. "khAmI vinAnuM jJAna" e. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 artha lakhe che, te artha samaja vinAno che. | (cha) bIjuM kRtakRtyamAM kRtyane artha che. phara kare che, paNa te TuM che. kemake pharajo purI karelI hoya chatAM pitAnI apUrNa sthitine pUrNa karavAnuM kAma jyAM sudhI ubhuM rahe che, tyAM sudhI mokSa nathI. mATe kRtyane artha dareka kArya e levAnA che. kRtakRtya eTale have jene kAMIja karavAnuM rahetuM nathI te. (ja) cothA phakarAmAM sAdhune paropakAra nirata kahyA. ene artha che. bIjAne madada karanArA evuM kahe che, tene badale zreSTha upakAra karanArA (Benevolent) kahevA joIe. sAdhuo gRhasthane te madada karanArA nahi, paNa upakAra karanArA kahevAya che. A te sAmAnya bhUlonuM digdarzana che, paNa prema nA A bhASAMtaramAM AgaLa upara te ghaNI asahya aneka gaMbhIra bhUla che, jene ahIM saMmArjavAne avakAza nathI. paNa te bhUlo A vivecana-graMtha parathI samajI zakAze. vidrata-zaratha zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjanA lekhamAM bhUlo kADhavA jatAM, ke emanA karatAM sAro artha batAvavA jatAM prephesare pote karelI saMkhyAbaMdha bhUlonuM ane bhASAMtaramAM karela anekAneka tAvika khAmIonuM mukhya kAraNa to amane gurugamane abhAva lAge che. A paMcasUtrakamAM batAvela avaya kartavya gurunI nizrA vinA kevaLa bhASAjJAnathI ke idhara udharanA pAnA-prastAvanA uthalAvI javAthI gaMbhIra jinAgamanA sAcA artha samajAI jAya e mAnavuM mithyA che, ayukta che. gItArtha guruonA mArgadarzana vinA vAcA ke kalama upADavAnuM pariNAma keTaluM kaTu Ave che, te upara batAvyuM che. je kolejanA vidyAthIo vAstava vidvAna sAdhuonA saMsargamAM nathI AvatA, te AvA prophesaranA lekhathI kevI vidhA pAme e paNa samajAya evuM che. evI vidhA para bI. e; ema-e; pI. eca. DI. nA vaibhavI biruda ApatAM pahelAM ane evA pustakone pAThya pustaka banAvavA pUrve yunivarsiTie Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 puratI tapAsa karavI ghaTe. kolejIyanee paNa A uparathI savidhA mATe khUba sAvadha rahevuM ghaTe. prAMta, mokSanA AdarzavAlA AryamAtrane svAdhyAya mATe, tathAbhavyatvanA paripAka mATe A zrI paMcasUtrazAstra ati Avazyaka che. Ane reja svAdhyAya karavuM joIe, jethI sAce mokSAdhikAra prApta thAya, AnA nirupaNe ghaNu maulika ane vyApaka che. jema dravyAnuyogamAM tavArthAdhigama, tema caraNakaraNAnugamAM Aga pachI paMcasUtra mUla AdhArasthaMbha tarIke lAge che. paMcasUtrane AdhAra Agame che. vidhivAdane A saMkSipta saMgraha grantha nididhyAsana mATe paNa parama upakAraka che. Ane vivecana graMtha paNa ghaNA padArthone a5 zabdamAM saMgraha che. tethI khUba sthiratApUrvaka pratyeka zabda, pratyeka vAkya ane pratyeka prakaraNa punaH punaH mananIya che. chApele graMtha jotAM presa thaI gayA dekhAya che. temAMnA mukhyanuM zuddhipatraka mUkyuM che, te parathI zeAdhI pachI graMtha vAMcavA bhalAmaNa che. mukitadvAra, lI. kRpAkSIradadhi gurudeva dazA poravADa sesAyaTI | siddhAMtamahedadhi pU. AcAryadeveza amadAvAda vijayamasUrIzvarajIne vinayANu A suda 3 bhAnavijya vi. saM. 2022 samAsa SanDERENDE Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'ucca prakAzanA paMthe-viSayAnurma viSaya pAnuM | viSaya pAnuM. AtmavikRti-aMdhakAra-prakAza 1 | aMgAramadaka: dharmamAM pAMca sUtranI oLakha malinAzaya 70 sat-satya-suMdaraH kRSNa samyapha-ArAdhakabhAva 71 AdinAtha sAnubaMdha zopazama-upAya 72 sUtrakama sahetuka bIjAdhAna 11 naMdamaNiyAra-priyamitracakI 74 paribhAvana-jIvane sahaja zuM? 16 pravacanasAra jJAnakriyA 20 vItarAganamana-bhAvamahattva 77 nibaja-sabIjakiyA 22 4 vizeSaNonI sArthakatA 79 bhavAbhinaMdInA 8 duSaNa rAga e zreSathI prabaLa 35 kSudratA-parvata-nArada 25 hetae 81 lobharati-mammaNa bAlacaMdra 32 mohanI vizeSa bhayAnakatA 87 dInatA-kaMDarIka arihaMta zuM zuM prakAze ? 93 mAtsarya-siMhaguphAvAsI sarvajJavacanazravaNanI rIta 94 bhaya-tijorImAM zeTha maryA anAdi jIva-bhava-karma saMyoga 98 zakatA-caMdrakAMtane nekara para saMsAranuM svarUpa duHkharUpa 99 ajJatA-mUDha paMDita pada upAsanAnA aMgeH aucityaniSphaLAraMbhasaMgatatA sAtatya-vidhisatkAra 103 avyavahArarAzi-vyarAzi tathAbhavyatva-vipAka-sAdhana 107 kRSNa pakSa-caramAvarta--bhavyatva 4 zaraNa svIkAra-sulasI 109 pAsaporTa 64 | arihaMta parama trilokasahajamalahAsalakSaNa4 yogadaSTi 67 nAtha Adi 117 yathApravRttakaraNa-graMthibheda siddha mahInajarAmaraNa Adi 121 ( 5 gabIja 69 | sAdhu prazAMta gaMbhIrAzaya Adi 1 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 viSaya pAnuM | viSaya pAnuM zI gaNadhara-pradezI 129 | kumArapALa-akabara dharma surAsuramanuja pUjita | nIlu-dhanaMjaya 177 - Adi 13ra | paramArtha kAritA-rAjazeTha dharma sakala kalyANahetu vijaya-maNikAMta 179 kumArapALadevadhi (2) dharmaguNAnI duSkaratAdi| hemacaMdrasUri 135 - vaMkacULa 181 duSkatagartA-daDhaprahArI 138 | (3) vidhi-bhAvasahita daDhaprahArI ! jIvanamAta thAya, svIkAra 185 (4) vrata pAlana-AgamapApamata kyAM ?" 140 grahaNAdi 187 micchAmi dukkaDamAM 5 AgamathI bhAvita eTale 189 vikAsamArga- (5) jinAjJA maMtra-jaLa zAstra 190 aImuttA muni haribhadrakopa IndranAga hitazikSAdinuM praNidhAna 147 tApasa-saMyati 192 prArthanAbaLa-citArAnI putrI 149 vrata uparAMta zAstravaNa kema? 194 sukRta Asevana jIvanI uMdhAI ahaMdAdinAM sute 153 (6) akalyANamitra-tyAga 197 unnatinA 5 sAdhanA-aMge 159 naMdamaNiyAra-marIciprArthanA-pArasa : nAgaketu 162 kayavane-jinadAsa 199 bhagavastrArthanA prathama sUtrapAThanuM phaLa 167 (7) kaviruddha-tyAga 202 sadAzaMsA niyANuM nathIH OdhaDAmAM pAMcazerI sarakAvI 205 tripRSTha brahmadara 171 lokasaMphaza TALavA 207 sUtra-2sAdhudharmanI paribhAvane (8) kalyANamitra-ga(1) dharmaguNanI sahaja madanarekhA 210 suMdaratAdi 173 sevana, aMdha Adi 4 dAMte 213 haribaLa-helAzeTha-sudarzana 175 gAviMdapatnI-guNasena- dharmanI anugAmitA kaMbala zaMbala-mahAbaLa pare kAritA 176 nAgaketu 214 196 164 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pAnuM | viSaya pAnuM (8) dharmaguNa-yegya sUtra-3 pravrajyAgrahaNavidhi AcAra : vaidha 219 | (1) parapIDA vinA prayatna ra75 | (9) azuddha vyApAra-tyAga 221 | (2-6) mAtApitAne pratimAnasika azuddhio bodha jIvana sukRtathI saphaLavajubAhu 222 samudAyata karma-paMkhImeLAvAcika azuddhi-naNaMda samudraratna-dharma jahAjamAtAputra 227 durgati kevA ? kSaNakAyika azuddhio durlabha-siddhi kevI ? saMsAra konTrAkTara 232 ke ? ra76 (10) lAbhacita dAnabhegAdi ra35 (7) anugrahayAcanA-ucitakaraNa ra91 (11) parivArane asaMtApaka 238 (8) apratibadhe nirvAha ciMtA 292 mamatva-lalitAMgadeva (9) anujJA na mAye mAyA ra96 surendradatta-AdrakumAra 240 | (10) "asthAna glAna auSadhArthe (12) AtmanirIkSaNa tyAga-' dRSTAMta 299 (11) ema mAbApane dvividhamUDI-aMgarSi 244 tyajIne dIkSA 301 dhana Adi baDizAmiSa 247 tyAga e atyAga kema ? 304 (13) bhAvamaMgaLa siddha AcAra 249 marudevA-hemacaMdra-vajasvAmI 307 (14) dharmajAgarikA para (12) dupratikArya mAtApitA 308 A ke ke kALa ? 253 (13) dIkSA grahaNanA aMge 310 (15) viSayone mRtyu para ciMtana 263 gurunI AvazyaktAnA 8 hetu 312 janakarAjA videhI ra67 pravrayA eTale 314 (16) dharma-auSadha para ciMtana ra68 (14) jinAjJA avirAdhya 315 (17) dharmatatrakAzakAdine sUtra-4. pravajyAparipAlana namana 270 | (1) vidhiphaLa salkiyA Adi 317 (18) dharmapraNidhAnAdi 271 | gAvaMcaka-kriyAvaMcaka 318 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM 326 viSaya viSaya pAnuM bhAvavizuddhinAM bAdhaka 320 virAdhanA chatAM dezanAnI cittamAlityanA prakAra 321 sArI asara 364 mahAsava-abhrAtatA , (7) sApAya-nirapAya sAdhaka 366 vipasanA aneka prakAra 323 bALacAritra-pravacanamAtA 368 meghakumAra samitiguptinAM dRSTAMta - nizcaya-vyavahArathI guNamAM deDakI rakSaka muni-DhaMDhaNudeSamAM kakSAmeda 335 vakalacIrI-dhamaruci-kumAra (2) samabhAva-grahatyAga metAraja-gajasukumALa 369 zikSAgrahaNa 336 (8) AzvAsaddhIpa-prakAzadIpa 373 vajasvAmI-khaMdhakamuni cAritrakrIpa-jJAnadIpa zuM kare ka76 agraha-Agraha-grahatyAga 337 navyajIvananA 9 upAya 380 jamAli-yavarAjarSi- kSAyikamAM javA zuM kare ? 384 uttarAdhyayanamuni 340 (9) asaMbhrama-anutsuka 3 rIte 386 3 graha-parigraha-pUrvagraha asaMrakta-asapatana ArAdhanA 387 bugraha 342 (10) uttarotara yogasiddhi prazamasukha 343 vize dhana 389 (3) gacchavAsa-gurupratibaddha 345 (11) zarIroga cikitsAbhUtArthadazI-tattva-atarve 349 daSTAMta 393 vizravaNa-vAlI 351 karma rega-cikitsA (4) zuzraSAditattvAgraha cAritrAgya vRddhi 396 maMtravata adhyayana 35ra vRSA parisahI bALamuni 402 buddhinA 8 guNa (12) gurubahumAnathI paramatattvAbhiniveza jarUrI 354 guru-saMyoga 404 sUtrAdhyayana-baddha lakSya 356 asaMgabhakti 404 (5) samyagU niga 358 abahumAnI kriyA kulaTA-upavAsa , (6) anArAdhanAyukta gurubahumAna 4 kalyANadhAma 408 ArAdhanAyuktane mArgadezanA 360 ' (1raka) prajJA-bhAva-pariNAma 410 353 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnuM 477 viSaya pAnuM viSaya cAritrInI 12 mAsamAM vadhatI (5) tathAbhavyatva vicitra kema ?456 tejalezyA 412 (6) anekAMtavAdathI ja anAdiSNa maTI thaphala thavA 414 tatvavyavasthA 458 (13) lokasaMjJA tyAga (7) abaddhanI mukti nahi 460 pratisotagamana 416 arUpIne baMdha kema ? 461 (14) cAritraphaLa caramabhava anAdi baMdha-pravAha 462 _saMdhAna 419 (15) samyajJAna-kriyA (8) anAdi karmavega pravartake bhAva 4ra3 nAya kema ? 464 satsAdhanAmAM vighAbhAvakema ? 425 didakSAne bauddhamata asata 465 (16) sakiyAnuM phaLa 428 (9) baMdha-mekSa e dvividha parArtha 429 pariNAma vizeSa 471 parArtha sAdhakanI vizeSatAo 43ra bauddhane nirAdhAratAsamaMtabhadra-praNidhAnAdi hetu 433 ananvayApatti (17) vadhatA saMga-caramabhava 435 | niyogathI svabhAva 478 sUtra-5 pravajyA phaLa | mekSa aMge dArzanikamate 482 (1) mokSasvarU5 439 ! (10) siddhonuM sukha-sthAna-gati 484 mekSe palaTAtA jJAne sakriya | (11) bhavyane kadI uccheda nahi 487 kema nahi ? 440 saMsAranI 9 viTabaNA 441 bhavya-jAtibhavya-abhavya 489 (2) asAMgika sthitinuM ! (12) vyavahAra e tavAMga 492 mahattva-rahasya 443 (13) jinAjJA samaMtabhadra 497 AkAza-siddhane saMga nahi 446 apunabaMdhaka, mArgAbhimukha, (3) siddhasukhanuM dRSTAMta 450 mArga patita 499 (4) bhAvazatru Adi para pariNatijJAna 500 siddhasukha anaMta zAthI? AjJApriyatA-aucitya-saMvega 501 kamarega (14) jinAjJA apAtrane anicchAnI IcchAnuM mahatva 453 na devAmAM karuNa 503 -bhAvazatrukSaya AdithI ja paMcasUtra mULa 500-1ra0 zreSTha sukha 454 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhi patraka evA pRSTha-perA-paMkti azuddha zuddha 5-2-8 che. e evA 44-1-10 ane 12 yAne 12 47-1-9 guNAnurAga guNAnurAgane 50-2-11 sAMbhaLe sAMbhare 76-1-1 locA locA nahi 77-3-2 viyaragaNuM viyarAgANuM 96-1-10 jANe traNe 12-1-18 mUkI mUThI -ra-1 asaNuM e... eassa | 110-1-9 mAtra mAtrathI 113-12-1-4-2-13 sukhazAtA kahevarAvI khabara pUchAvI 113-2-9 114-3-2 bhayathI bhAthI 116-1-2 arihaMdAti arihaMtAdi -3-1 paramati to... parama tiyA... jayAM jayAM maNuM, kASTa maNi, kASTha 121-1-5 urthe udaye 122 chelethI 4 eze 124-1-3 mukta mAnyAnI jema mukta >> -2-9 karakuMDa karakaruM 126 che tethI 4 muninI 136-1-9 yuktitA siddha yuktisiddha 138-2-2 duSyatya duSkRtya e muni Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanI e. pRSTha-perA-paMkti azuddha 141-2-4 pazcAttApa)rUpe pazcAttAparUpe) 147-2-2 mamaNyaM mama eya 153-4-8 Acara AcaravAnuM 190-3-2 cikitsA cikitsAnuM zAstra 194-2-7 abhAve abhAve che ke 196-3-8 vagara jaDanI vAtamAM vagara 219-3-3, dharmaguNanA vivecana -dharmaguNanA 223-1-2 vagerene vagere. ene 227-1-1 zuddha zuddha vAcika 239-1-8 javanI 242-3-7 e mAchalAM 251-che9thI 6 prabhAve prabhAve mAravA AvatA 271-3-2 52ma IcchuM chuM. parama 285-4-3 have kahe che, kemake 292-4-7 sAmI sAcI 299-2-7 Aseha osaha 312-2-1 guru AdinI 313-1-2 319-1-6 kiyA tatva zravaNa-kiyA kriyA ke tatvazravaNa-kriyA -2-3 vadhume visva vadhumAM vikasvara 332-3-5 nirdaya nirdabha 336-1-6 puDyula suvarNa-pudgala 341-2-9 agra aMgraha 35ra-2-6 pritabaddha pratibaddha ,, -3-1 jahiijja ahijjai >> -4-2 vizvatatpara vidhitatpara kemake Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 azuddha magAmiNo zuddha maggAmiNo aNabhi 8 pravacana-mAtAne niSNAta niSNAta pR8-perA-paMkti 363-2-1 >> --2 371 chelethI 2 374-3-7 389-chellI 391-2-3 393-2-1 -- 404-3-1 410-2-1 419-2-1 43ra-2-6 447-3-8 459-2-12 arthika sukAI dRSTAnna pavandraviaahia evapari0 savvAve adhika mukAI diSTAnta pavaDha viAhiA evaMpari0 savvova e banI -16 462-2-4 463-ra-2 464 chellI 487-1-2 nivRtta prAgya prApya sahakArI. sahakArI mULathI, mULathI. jIvI jIva bhUtakALa bhUtakALa. nivRtti ...meva meva nIce mujaba heDiMga mUke (11) parivArane asaMtApaka (13) svAtmanirIkSaNa (13) bhAvamaMgaLa (14) dharmajAgarikA-kALa para ciMtana 238-2 pachI 244-1 249-1 25 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pR-pirA-paMkti 263-3 268-4 ra7-1 275-1 26-1 280-1 ? 285 289 * 293 ) 291 296 299 301 azuddha (15) viSa-mRtyu para ciMtana (16) dharma-auSadha para ciMtana (17) namana-praNidhAna-bhAvazAdhana (1) parapIDA vinA svIkAra-prayatna mAtapitAne pratibAdha-samudAyasukRta vRkSe paMkhImeLo manuSyajIvana dharmajahAja kSaNadurlabha saMsAra kevo ? anugrahayAcanA apratibadhe nirvAhaciMtA anujJAthe mAyA (10) asthAnaglAnauSadhAthe tyAganuM dRSTAnta (11) mAtapitAne tyAga e atyAga (12) dupratikArya mAbApane dharmasaMpAdana (13) dIkSA svIkAranI kriyAnA aMgo (14) jinAjJA avirArtha (1) vidhiphaLa sa&iyA : bhAvazuddhi mahAsattva-abhrAnti-aSTasiddhi dAridra dAridraya suvaNa suvarNa nitha ene ene vayAvaccane vaiyAvaccane detA 308 310 315 317 nigraMtha 1-1-7 7-2-6 15-3-7 34-1-4 42-1-1 50-2-4 detA. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha-perA-paMkti 57-1-12 58-1-7-68-2-7 61-1-4 62-1-2 y-12 63-2-3 65-1-9 7ra-2-5 85-2-5 azuddha mUDhatA pazcattA AcAra....... joDAvuM mUDhatA ! pazcAttApa Acara... eDavuM f-dr-dw jIve kemake vAluM paDibaddha dunyaSI prazastAmAM thAvA utkRSTa pUNaya... maNI zizcarya kemake vALuM paDibaddho dunyavI prazastamAM thavA utkRSTa puNya...maNi aizvarya pArtha prAra viziSTatA gazALA ka9ya ahaMta kRtArtha 86-1-3 97-1-6 116-4-2 117-1-18 118-1-9 -2-3 119-1-5 -2-5 chelethI 27 120-3-2 125-1-10 -2-3 128-1-5-6-9 131-2-9 * --14 170-3-1 prAzva marabhAra viziSTatA gauzALA kalava aMhaMtu kurtAtha saMmatti mastara zrATa saMmati masara brahma vI vi Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zuddha aMdhApAmAM anartha maye azuddha aMdhApamAM atha maLe pADelA (11) samijhai aMgikAra vicAra latAM 2khyAya vita... viparItA paDelA (10) samijjhai aMgIkAra vicAra letAM 2khAya vistrota viparItatA pRSTha-perA-paMkti 208-2-6 ra09-chelethI 4 216-3-2 222-4-3 235-3-1 291-3-3 293- chelethI 2 304-3-6 314-1-1 328-chelethI 2 323-1-4 329-2-7 333 chelethI 3 347-3-5 355-1-9 358-1-3 368-1-2 379-2-6 388-2-15 399-chellethI 3 4ra3-2-13 429-1-15 430-2-4 434-4-1 455-1-10 5 -1-11 lAvI lAve ghaniSTa ghaniSTha caDAye..muTha viniyoga ...viyAka... Asava yogamAMhI aniSTa *..vALA ...baMdhana bhavaduHkha siddhikara anubhava caDAve. mUDha niga ..vipako... Asava yoga mAMhI aniSTa ...vALuM ...baMdha bhAvadu:kha siddhikara anubhavI zake Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 devada viMda pRSTha-perA-paMkti azuddha 488-2-1 vahI prazna-vahI 507-1-1 jANajhA jANagA 508-1-1 rAgaddAsa rAgaddasa ka -2-4 kriesa .eisa vA >> -4-1 che -- *..juesa jue 509-1-2 salaeNsiM sasidevANuM sarsi , - -3 kAmaNuM kallANA. kAmANuM kalyANa. - -pa-ra pagaThi... pagi.. che -- sammasa avuM samma 515-4-1 , -1-2 ..nimite pachI A pATha umeresamahivAsie, visujajhamANe mahayA paNuM 515 jeTalA phakarAmAM 'mahIe" pachI "ahI umere 516-1-1 egao ayaM sabIe. jogae. sabIo aya 2-1 -jaNavuM ...jaNaNI 4-5 pavaThTha mANa... 517-5-6 AsaMki... asaMki.. 518-1-2 timira timira dIve 519-1-2 virAva vivaravA samma pavannumANa... Page #63 -------------------------------------------------------------------------- Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucca prakAzanA paMthe ' yAne zrI paMcasatra-vivecana AtmAnI vikRti dazA : AtmA anAdi anaMtakALathI A virATa vizvamAM aviratapaNe paribhramaNa karI rahyo che. A paribhramaNa paNa kevuM duHkhada enuM pitAnuM vizuddha anaMta jJAna-vIrya-sukhAdimaya sahaja svarUpa dabAI jaI vikRta banelA ene ajJAna-durbaLadukhita viTaMbaNAmaya corAzI lAkha eniomAM punarapi jananuM punarapi maraNuM karavA svarUpa ! ke jemAM rega-zekadAridra,ISTaviga-aniSTasaMga, mAna-apamAna-tiraskAra, bhaya ciMtA-saMtApa Adi pIDAone pAra nathI ! aha-mamanAM sAcAM sthAna bhUlyA : AtmAnI A vikRti ane paribhramaNa zA kAraNe? karmanA jabaradasta baMdhananI jakaDAmaNane kAraNe. karma baMdhAvAmAM kAraNabhUta pitAnI ajJAna timiramaya viparyAsa dazA che, avaLI mati che. AtmA pote "ahaM" "mama'nAM sAcA sthAnane bhUlyo che. AtmAne badale mATInI kAyAne Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "aha"-huM mAnI beThe chejJAnAdi AtmasaMpattine badale kAyAnAM sukha-sagavaDa ane tatsaMbaMdhI jaDa-cetanane "mama mArA kalpI beThe che ! A "aheM "mamanA ayogya sthAnane lIdhe ja jaDa pratye anAsakta rahevAne badale Asaktibharyo rahyo che. pachI jaDanI AsaktimAM jaDahita sAdhavA arthe jaDanI dhodhamAra pravRtti aviratapaNe karyo jAya emAM zI navAI? Azcarya to e che ke ethI kaparAM dussaha duHkhada phaLamAM anaMtAnaMta kALathI viDaMbAvA chatAM e aMdhakAra-ceSTAthI hajI thAkayo nathI! are! tattvAMdhakArane lIdhe hajI emAM kazuM ajugatuM ene lAgatuM nathI! pachI e ahaM-mamanA sthApana zAne rada kare? viTaMbaNAmaya karmabaMdhanethI ze mUkAya ? tattvane aMdhakAra : ahAhA ! kevI duHkhada dudarzA! anaMta prakAza ane anaMta sAmarthyane dhaNuM AtmA nijanI anaMta zuddha samRddhi punarvastagata thavAnI ADe ubhelA asat "ahaM- mama" yAne ajJAna ane meha jevA kAramA zatrune ja aMdhakAravaza jyAM kalyANamitra mAnI choDavA taiyAra na hoya, ulaTuM janmajanma ene ja AdaravAnuM ane tethI enA phaLasvarUpe UMDA aMdhakAramaya pradezamAM viharavAnuM cAlu rAkhe, tyAM ucca prakAzamaya anaMtAnaMta svarUpane kayAMthI pAme? anAdithI cAlI rahelI avaLI cAle cAlavAnuM sarvathA baMdha karAya te ja anaMta sukhanA dhAmadhUta AtmAnI muktinuM paramapada prApya che. te ja anAdinI ghora timirAcchAdita Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmamaraNanI guphA pAra karIne ucca prakAzanA ajara amara akhUTa AnaMdamaya svasthAne zAzvata sthiti karI zakAya ema che. mArga andhakArane le ane anavadhi (amaryAdita) satata nirbheLa sukhanI AzA rAkhavI e haLahaLa jhera khAI jIvavAnI AzA rAkhavA jevuM che. anAdina viSama viSamaya moha-ajJAnanA rAhe cAlavAmAM duHkha, dudarzA, parAdhInatA ane viTaMbanAbharyA saMsAramAM dIrtha bhramaNa sivAya bIjuM kAMI jovA na maLe, evI AtmAnI vikRta avasthAne aMta te ja Ave ke AtmA uccaprakAzanA paMthe vaLI jAya. graMthanuM nAma "ucca prakAzanA paMthe zAthI? : ucca prakAzane paMtha mahAjJAnI ciraMtana AcArya mahArAje zrI yaMtrasUtra nAmanA A zAstramAM adbhuta keTine batAvyuM che. enA anusAra je pitAnA jIvanane ghaDe che, jIvana enA AdezAnA mArge jIve che, te ucca prakAzanA paMthe cAlI rahyo che ema kahI zakAya. eTalA mATe A bhAvArtha-graMthanuM nAma "ucca prakAzanA paMthe? rAkhavAmAM AvyuM che. paMcasUtranA padapadanA arthanuM zravaNa ciMtana ane AtmapariNamana karatAM karatAM evuM AMtara saMvedana thAya che ke jANe kettara rAjamArgo AtmA kUca karI rahyo hoya. "paMcasUtra" ajJAnanA paMthethI pAchAvALIne prakAzanA paMthe vicaravAnuM sacoTa digdarzana karAvI AMtaracakSu khelavA pretsAhana Ape che. eTale prastuta graMthanuM adhyayana ke svAdhyAya karatAM karatAM AtmAmAM navanavI saMvega varAgyanI pariNati, AMtaradaSTine Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsa ane kartavya-amalane vizvAsa adhikAdhika jAgane jAya che ne? e khAsa tapAsavuM ghaTe. A paMcasUtranI bhASA Agama jevI atimadhura, prauDha ane bhAvavAhI hAI enI racanA ke prAcIna pUrvadhara maharSie karI hoya ema samajAya che. emAM rahelA viziSTa keTinA bhAva joIne 1444 graMthanA praNetA mahAna zAstrakAra AcAryavarya zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAje A graMtha upara zabdasaMkSipta ane arthagaMbhIra vyAkhyA lakhelI che. emanA paNa vacane sUtravacana jevA heIne enAM ya rahasya gaMbhIrapaNe ukelavA rahe che. prastuta vivecanane prayatna e mAge eka alpa prayAsa che. paMcasUtra" zuM? : pAMca sUtrane viSaya: A zAstranuM nAma zrI paMcasUtra eTalA mATe che ke AmAM mukhya pAMca adhikArane lagatA pAMca sUtrano samUha che. adhikAranAM nAma A pramANe che (1) pApa-pratighAta ane guNabIjAdhAna (2) sAdhudharma-paribhAvanA (3) pravrajyA-grahaNa-vidhi (4) pratrajyA-pratipAlana (5) pravajyA-phaLa. (1) pApa-pratighAta ane guNabIja pAMcamAmAM pravrajyA eTale ke dIkSAnA phaLa tarIke anaMta avyAbAdha sukhAdimaya AtmAnI siddha avasthA, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muktadazA varNavI che. tyAM meAkSadazA pragaTa karavAmAM sarvaprathama kAraNa tarIke pahelA sUtramAM pApa-pratighAta ane guNubIjAdhAna karavAnI prakriyA batAvI che. ahI pApapratighAtamAM 'pApa' eTale azubha anuMdhano Azrava= Agamana, athavA azubha anubaMdhavALA karmono Azrava. anubaMdha eTale tevA tevA pApanI paraparA calAve tevI bIja zakti. evI azubha para parA cAle evAM karmanuM AtmAmAM Agamana e pApa kahevAya, teno pratighAta eTale viccheda. e evA ke jethI e anubaMdha naSTa thayethI e pApano AtmA parathI adhikAra ja UThI jAya. arthAta e pApeAmAM AvatA tIvra mithyAtva, bhavaruci, asad abhiniveza, kaSAyAveza, vagere pApA tarapha AtmA prerAya ja nahi, ane tethI AtmA para guNubIjano adhikAra sthApita thAya. 'guNIja' eTale guNAnuM khIja. 'guNA' eTale bhAvathI prANAtipAta--viramaNu (hiMsAtyAga) vagere; ke je zrAvakapaNAnA aMze ane sAdhupaNAnA sa pUrNataH guNa che. enuM 'bIja' eTale evA mulAyama vipAkavALA karmanuM sthApana, ke jethI tIvra rAga-dveSa-AvezanA sa'phleza aTakI jaine guNanI para parA cAle. AnuM nAma guNukhIjAdhAna. teno parama AdhAra pahelA sUtramAM batAvela catuHzaraNa-svIkAra vagere upAce| evA sacATa che ke enAthI A pApapratighAta ane guNakhIja-sthApana thavA dvArA pachInA sUtreAnA vividha padArtha AtmAmAM UbhA thavAnI bhUmikA sarjAya che. (ra) sAdhudhanI paribhAvanAH-sAdhu-dharma eTale Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacamahAvrata ane kaSAyeApazamarUpa kSamAdi 10 prakArano cAritradharma-enI paribhAvanA eTale enI pUrvabhUmikA taiyAra karavA mATe karAtA eno tIvra jha MkhanAbharyA aNuvratA vagereno abhyAsa. jaina zAstromAM bhAvanA zabdano artha (1) ciMtavana, jhaMkhanA, ane (2) abhyAsa, yAne vAravArano prayatna thAya che. tethI ahI paribhAvanA e ciMtavana ke akhanA zuSka nahi kintu dilane bhAvita kare evI cAkkasa prayatnavALI ane AtmAnA cAtrinA vIzrvAsane jAgrata karavA tarapha prere evI levAnI che. e mATe khIjA sUtramAM zrAvakanA pAMca aNuvrata uparAMta bIjI anekAneka adbhUta ane ati Avazyaka sAdhanAo batAvI che. (3) prayA-grahaNa-vidhiH-eTale ke mumukSue dIkSA yAne saMsAratyAga kai rIte karavA tenuM vidhAna. A sUtramAM paNa gabhIra suMdara prakriyA batAvavAmAM AvI che. (4) pratrayA-paripAlanaH-AmAM sAdhu-dharmanA cAritraguNathI AtmA adhikAdhika bhAvita ne vAsita thAvat caMdanamAM sugaMdhanI jema AtmAmAM e guNu ekarasa kema ane e mATenA cAsa prakAranA atyaMta Avazyaka upAyAnuM vaNuna che, ke je upAye sAthe cAritradharmanI carcAnuM pAlana karavAnu che. (5) pratrajyA-phaLa tarIke cAritra parAkASThAe paheAMcIne sarva karmanA kSaya pUrvaka ubhuM thatuM sAkSaphaLa grAhya che. A sUtramAM mekSa aMgenuM adbhuta pratipAdana kareluM che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAkArane maMgaLa bloka: namaskAra - zrI paMcasUtra upara vyAkhyAkAra vyAkhyA karatAM maMgaLamAM A zloka lakhe che ke praNamya paramAtmAnaM mahAvIraM jinottamam / sat pazcasUtraka-vyAkhyA samAsena vidhIyate // arthAt jinezvara bhagavAna paramAtmA zrI mahAvIradevane namaskAra karIne sat evA paMcasUtranI vyAkhyA saMkSepathI karavAmAM Ave che. paramAtmAne namaskAra rUpI maMgaLa e ISTa zubhakAryanI ADe UbhelA vidanone yAne aMtarAya karmano nAza kare che, mATe zubha kAryanA prAraMbhe te jarUrI che. bhagava-namaskAra survaNasiddhi ke anya mahAmaMtro karatA paNa mahA kiMmatI che. mATe te kahe che ne ke ikko vi namukkAro .. tArei naraM va nAriM vA / mahAvIra prabhune karela eka paNa namaskAra puruSane yA strIne bhavapAra karI de che. namaskAranuM ATaluM utkRSTa keTinuM aciMtya sAmarthya joI keNu sujJa emAM pramAda kare ? alabata, e namaskAranuM mUlya, namaskAra sarvajJa bhagavAnanI AjJAsvIkArarUpa banI javAthI, ghaNuM vadhI jAya che. jinanI AjJAne svIkAra yAne AtmasAt -karaNa jeTaluM UMcuM, teTaluM phaLa UMcuM. Ama je namasakArathI mokSa sudhInuM phaLa maLe che, te bIjI sadagati ane acitya siddhio prApta thAya temaja bhayaMkara Apattio TaLe emAM navAI zI? vacana satrasatya-suMdara:-paMcasUtraka eTale pAMca sUtronuM baneluM "paMcasUtra" nAmanuM zAstra. ahIM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sat paMcasUtraka" kahIne A zAstrane "sat " evuM vizeSaNa lagAvyuM. zAstra sat eTale satya ane suMdara. e zAsa satya eTalA mATe che ke enI batAvelI prakriyA je barAbara rIte ArAdhavAmAM Ave to te nizcitapaNe nirvivAda tadukta anaMta sukhamaya mokSane pamADe che. vaLI zAstra suMdara eTalA mATe ke e je mekSa mATenI prakriyA batAve che te mane rama che, suzakya che ane svahita-sAdhaka sAthe parahita-sAdhaka che. parane leza mAtra paNa pIDAkAraka nathI. svAtmAnuM ahita hoya ke bIjAne pIDAkAraka hoya che te asuMdara prakriyA gaNAya. paMcasUtre batAvelI mokSa-prakriyA evI nathI. vicAraka purUSo AvI satya ane suMdara hitasAdhanA ja pasaMda kare che, ane teno Adara kare che. sarvajJa-asavajJa-vacananA be dAkhalA: ema te ghaNA ya mokSanI vAta te kare che. paraMtu te nathI te hetI sarvathA satya ke nathI enI sAdhanAprakiyA ekAMta suMdara. ahIM sarvajJavacana ane Itara vacananA be dAkhalA laIe. zrIkRSNa-vacana : mekSa ane tenA upAyanI vAta karanAra Itara zAstramAM evuM sAMbhaLavA maLe che ke arjuna kauTumbika jhaghaDAne lIdhe laDavA taiyAra thaye; chatAM yuddha bhUmi para "jugAramAM gumAveluM rAjya pAchuM levA jatAM, yuddha karIne kuTuMmbio, vidyAguru tathA anya guNiyala puruSano saMhAra karavo paDe che, te e yuddha karavA karatAM bhIkha Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAgavI sArI,"evI bhAvanA karI! pachI vijayathI labhya rAjya-saMpatti para ema virakta thaIne zastro heThA mUkI dIdhA ! have tene zrIkRSNa taraphathI laDAI mATe ema uttejita karavAmAM Ave che ke "A virAga nathI paNa tArI kAyaratA che ! AtmA ajara amara che, "ene huM mAruM chuM" e bhrama yAne abhimAna tuM zA mATe rAkhe che?..." ItyAdi. tethI e uttejita thaI bhayaMkara laDAI laDe che. A vacce khUnakhAra jaMga jAme che. temAM keI mahAna puruSano nAza, bhayaMkara dveSa, ane durthAna tathA viSayatRSNAnAM piSaNa vigere pariNAma nIpaje che ! zuM AvA vacana satya ane suMdara? pAyAmAM mAMDaNI ane antima pariNAma ja A prakAranuM hoya evAM vacanone satya ane suMdara zI rIte kahI zakAya ? ene mokSazAstra kema kahI zakAya? kaSAyathI bhUlA paDelA jAne tathA saMcagavaza evAone pakSa karanAra sajajanone mArI nAkhavAmAM maMtrI ane karuNAbhAva kyAM rahyo? te te vinAnI mokSa-sAdhanAnI prakriyA satya yAne yathArtha kema gaNAya ? ane e vItarAgatA tathA mokSane kevI rIte nipajAvI zake? zrI RSabhadeva-vacana: tyAre paMcasUtramAM darzAvela praga-vidhinAM camatkAra joIe. bhagavAna RSabhadevanA aThThANuM putra, jemane bhagavAne pitAnI saMsArI avasthAmAM alaga alaga rAjya Apela hatA, temanA para moTAbhAI bharate, cakavatIpaNuM saMpUrNa karavA mATe pitAnI AjJAmAM AvI javA, nahitara laDAI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe taiyAra thavA Adeza karyo. aThThANuM gusse thaI gayA ane laDI levAnuM dhArIne prabhu pAse bharatanI anyAyI mAgaNI para phariyAda karavA ane pitAne nyAyI pakSavALA tarIke lekhAvavA gayA. te vakhate A vItarAga sarvajJA jagadayALu paramAtmAe emane ke abhuta bedha Ape ! e kahe "mahAnubhAva ! tame bhUlA kyAM paDyA ? bharatane duzmana samaje che ? duzmana te tamArA aMtaramAM beThela viSaya-tRSNA ane abhimAna Adi kaSAya che. virATa pRthvI para eka nAnakaDA jamInanA TUkaDAnI rAjya-saMpatti para tamane rAga ane "ame enA vyAjabI hakadAra evuM mamatva abhimAna je na hota, te bhAratane duzmana zuM kAma dekhata ? bharata e jhuMTavIne tamAre paraleka bagADe ja evo niyama nathI. jyAre A tRSNa aheva Adi AMtara zatruo te paraleka nizcita bagADe che. mATe he naravIre ! bahAranA kahevAtA duzmana jevA karatAM aMdaranA bhayaMkara dumana jue. kaSAthI ApaNe AtmA anaMta kALathI saLagI rahyo che. evA kaSAnI bhayaMkara Aga bujhave. rAjya-lakSmI ane mAna-pAnanA pale paDI anaMtA Atmadhanane kAM gumAve ? A mahA mUlyavAna ane ati durlabha mAnavabhava viSaya-ghelachAmAM tathA kaSAyanA AvezamAM barabAda karI nAkhI, jAtane ane bIjAne anaMta bhavasAgaramAM DUbADavA mATe nathI, paraMtu AMtara zatruo ane junA karmanA baMdhana teDIne anAdi anaMta kALathI cAlI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " AvelI bhavapara dharAno kAyamI khaMta lAvavA mATe che ! anaMta jJAna sukhAdimaya zAzvata muktinAM nijanAM sAmrAjya levA mATe che...." ityAdi. A samajutInuM sukhada pariNAma AvyuM ke jyAre pUrvokta prasaMgamAM pahelAM jAte virakta anele e pAchaLanA upadezathI kaSAya ane bhayaMkara hiMsAmagna anya ne khUnakhAra laDAInI lehInI nadIe vahI ! tyAre ahI jAte kaSAyathI dhamadhamatA AvelA, paNa have upadezathI zAMta ane virakta khanI sa`sAratyAgI saMyamI sAdhu anyA ! vaLI e sAMbhaLIne bharata doDatA ALye, ane pazcAttApa karatA kSamA mAge che, ne rAjya svataMtrapaNe sukhe bhAgavavA vinati kare che ! paraMtu A tA sAcuM samajIne barA tyAgI banelA che; temane sa'sAra sAthe zI nisbata ? e te peAtAnA tyAgamAmAM ja dRDha rahI AgaLa vadhatAM vadhatAM TheTha kevaLajJAna sudhI pahoMcI jAya che ! thayuM ? leAhInu eka TIpuM paNa reDAyuM nahi ! duzmanAvaTa varALanI jema UDI gaI ! maitrI ane ane karuNAnA pUra vahyA ! jemAM AgaLa jai aMte bharata paNa kevaLajJAnI anyA! sarvajJavacanathI AvuM sukhada pira NAma nIpajyuM ! e sajJa zrI tIrthaMkara bhagavAnano meAkSaprakriyAno upadeza A 'paMcasUtra-zAstramAM sa'gRhIta karAyelA che; mATe e satya ane suMdara che. pAMca sUtranA krama sahetukaH-have prazna che ke pAMca sUtrano upanyAsa Ama kema ? upanyAsa eTale samIpa nyAsa, arthAt amuka kramavALI racanAnI rajuAta. te Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ahIM sUtrono A kama kema mUkyo ? uttara e che ke A pAMca sUtromAM kahelA padArtha vastugatyA evI ja rIte eTale ke e ja kamathI pragaTa thAya che. te A rIte ke pApano pratighAta karyA vinA guNabIjAdhAna thatuM nathI, .aneguNabI jAdhAna thayA vinA vastutaH dharmaguNa uparanA zraddhApariNAmane aMkura phuTatuM nathIane te na thAya te sAdhudharmanI paribhAvanA azakya che. tyAre sAdhudharmanI paribhAvanAna karelAne dIkSA levAnI vidhi AdaravAne haka nathI. Ama dIkSA na lIdhI, te tenA pAlanano prayatna kyAM rahyo ? dIkSAnuM pAlana na kare tene dIkSAnuM phaLa mekSa kayAMthI maLe ? maLe ja nahi. A krama jALavavAne badale je kaI mANasa pAchalA sUtranI vastu dA. ta. sAdhu-dharmanI paribhAvanA agara pravajyA vagere pahelI ja upADe ane pUrvanAM pagathiyAM na race, te e yatheccha taphaDaMcI kahevAya. emAM kAMI vAstavika guNa nahi, AtmAnI utkrAMti nahi. tethI mokSa siddha na thAya. mATe ahIM kahyuM ke pAMcasUtranA karmo ja vastu prApta thAya. A pApapratighAta karIne dharmaguNanAM bIjanuM AdhAna karavAnuM che. ahIM guNa tarIke prANAtipAtavirati Adi che. arthAta jIvahiMsA, asatya vagere deSa-duSkRtyo upara sahaja aruci, apakSapAta, dveSa, vagere thaIne have ene pratijJAbaddha tyAga thAya te guNa. emAM paNa svargIya sukha vagerenI AzaMsAthIja o hisAdityAga AdarAya, Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 13 enI kazI kiMmata nahi. e kAMI guNarUpa nathI. emAM te bhautika sukha-siddhienI ja aMdha tRSNa mukhya rahe che. enA badale, "e hiMsAdi duSkRtya bhavavardhaka che, mokSane aTakAvanAra che, AtmAnI eka adhama niMdya dazA che, ema samajI ene tyAga thAya; guNanI ja zuddha cAhanA seve, e ahiMsAdi guNene Adara thAya, tyAre dharmaguNa pragaTyo kahevAya. bIjA sUtramAM e hiMsAtyAgAdi guNenA svIkAranI vAta che. enA bIjanuM AdhAna vAvetara karavAno upAya ahIM pahelA sUtramAM batAvavAmAM Avyo che. -bIjAdhAna eTale zuM keIpaNa dharma ke guNa enuM bIja sthapAyA pachI kramazaH e bIjamAMthI aMkura, nALa, patra vagere utpanna thaIne enA phaLarUpe te te dharma ke guNa prApta thAya che. zrI lalita vistarAmAM AnuM varNana karatAM kahyuM che ke dharmaguNanI prazaMsA e enuM bIja che. arthAt te te dharma--guNa keInAmAM jeIne yA upadezamAM sAMbhaLIne manamAM enuM AkarSaNa UbhuM thAya, ane uddagAra sarI paDe ke ahe! ke sarasa dharma--guNa! ke sarasa hiMsA-tyAga! ahiMsA, satya! vagere e dharmaguNanI prazaMsA thaI kahevAya. AgaLa para dharmaguNarUpI phaLa prApta thavAmAM A bIja che. pachI enA para e dharma--guNanI ciMtA arthAtu. abhilASA, jhaMkhanA thAya ke "mane A kyAre male ? Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ male to kevuM sarasa !" evI dharmaguNanI hArdika abhilASA e aMkura tarIke che. pachI e kema prApta thAya, e mATenuM zAstra-zravaNa karAya, enI prApti mATe upAye jAya, ItyAdi karatAM karatAM jIvanamAM e dharmaguNane svIkAra yAne dharmaguNa prApta thAya, e bIjanuM phaLa AvyuM kahevAya. A guNabIja kharekhara pApapratighAta karyA pachI ja prApta thAya che. emAM jevI rIte pApapratighAtamAM azubha anubaMdhanA Azrava aTakAvavAmAM Ave che, tevI rIte zubha anubaMdhavALA karma UbhA thAya che. Ama to pratisamaya karmone baMdha cAlu ja che. paraMtu tIvra mithyAtva kaSAyAveza vagere zAMta paDI gayA hovAthI enA sthAne cittamAM zubha bhAva pragaTa thAya che; ane ethI zubha anubaMdha eTale ke zubhanI paraMparA cAle evI sthiti UbhI thAya che. ene puNyAnubaMdhakarma kahI zakAya. enA vipAka vakhate AtmAmAM evA tIvra mithyAtva, kaSAyAveza vagere nahi hovAthI dharmaguNanI rUci UbhI thAya che. sArAMza-guNabI jAdhAna karavAnI lAlasA hoya te e prANAtipAta-viramaNa Adi guNonuM pahelAM to AkarSaNa evuM UbhuM karavuM joIe ke jIvanamAM dharmaguNa eja upAdeya lAge, eja kartavya ane hitarUpa lAge, eja prApta karavA cigya lAge, ane hiMsA asatya vagere artavya samajAya. emAMthI dharmaguNanI e zraddhA UbhI thAya che ke e dharmaguNenI prAptithI ja jIvana dhanya lAge, e dharmaguNo ja sAbhUta lAge. A zraddhArUpa bIja e samyaktva che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emAM mokSanI ruci che, tatvo Agraha che, pariNatijJAna che. A badhuM kyAre Ave ? pApane pratighAta thayA pachA ja. bhavacinuM pApa jAya te ja mokSaruci vagere pragaTe. atatva-mithyAtvanI rucinuM pApa jAya, te ja tatvanI ruci jAge. saMsArarasikatAnuM pApa jAya, to ja ekSarasikatA Ave. viSaya-pratibhAsa jJAna arthAta viSane sukhabharyA ane indrione sukhasAdhana tarIke dekhavuM, e pratibhAsa jJAna jAya, te ja tattva-pariNatine guNa Ave. pariNati eTale viSaye, enA sAcA svarUpe oLakhAya, haLAhaLa viSasamA samajAya, bhAvavRddhi karanArA tarIke hadayamAM aMkita thAya. evuM ja hiMsA asatyAdi pApa mATe lAge. A thavAthI mithyAtva-pApane pratighAta thaIne samyagadarzanarUpI guNabIjanI prApti thAya. A sUtro padArtha uparathI samaja saheluM che, paraMtu gaMbhIra che. arthAt hadayamAM enI spezanA karavAnuM kArya UMDo vicAra mAge che. pApa-pratighAtathI azubhAnubaMdhane Azrava aTakI javAthI tathA guNabIjAdhAna dvArA zubhAnubaMdhano Azrava Ubho thavAthI have hRdayamAM hiMsAdi duSkRtyenA bhAva jAgavAnI pApa sAmagrI aTakI jaIne guNanA bhAva jAgavAnI sAmagrI UbhI thAya che. evI zubha vRtti-pravRttine anukULa sAmagrI bAhathI mAnavadeha, AryakSetra, pAMca Indriya tathA svastha mana, Arogya, arihaMta devAdhideva, nigraMtha guru, sarvasa vacana ItyAdi, tathA atyaMtarathI zubhabhAva samya Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vizvAsa vagere UbhA thAya che. TheTha mokSa pAmavA sudhI AvI sAmagrI maLyA karavAnI. azubha anubaMdhanA pratighAta ane zubhAnubaMdhanA AdhAnathI A banI Ave che. e puNyAnubaMdhI puNyane prabhAva che. emAM mukhya te vizuddha adhyavasAya yAne hadayano vizuddhabhAva ke jemAM mekSa ne dharmaguNanI tIvra tamannA vagere che e guNabIja che. jyAre guNabIjAdhAnathI hiMsA-viramaNa Adi guNo tarapha ruci sAthe AkaSarNa UbhuM thayuM eTale A guNa sthUlathI svIkAravA mATe prayatna thAya che. "skUlathI eTale gRhastha gharavAsamAM rahetAM pALI zake tevA moTA moTA rUpamAM hiMsA-viramaNa, asatya-viramaNa, vagere. emAM dA. ta. 1. "niraparAdhI hAlatA cAlatA jIvane jANa joIne huM mArIza nahi" 2. "kanyA, Dhera, bhUmi vagere aMge jUThuM bolIza nahi." pa. parigraha amuka pramANathI vadhu rAkhIza nahi"..vagere. ene aNuvrata kahe che. saMsAratyAgI sAdhune mahAvrata hoya che ke jemAM pRthvIkAya, apakAya, vagere nAnA jIvanI paNa hiMsA varyuM che, ema sUkSma paNa asatyanuM bhASaNa nahi...rAtI pAIno ya parigraha nahi, ityAdi. e sthitinuM dila UbhuM karavA mATe ahIM aNuvrate, ane emAM piSaka bAbateno Adara, tathA bAdhaka bAbateno tyAga, A badhAno abhyAsa karavAno hoya che. A abhyAsa mahAvrata ane kSamAdi daza prakAranA sAdhudharmo pahoMcavA mATe che. tethI ene sAdhudharmanI bhAvanAvALo abhyAsa yAne paribhAvanA kahe che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 paribhAvanA' eTale bhAvanA, jhaMkhanA, tatparatA sAthe cokkasa rUpanA vrata-AcArAdinA pAlanano vAravAra abhyAsa. sAdhudhama yAne saviratimaya kSamAdi daza prakArano cAritradharma bahu UMcA dharma che, sava bAhya mAyA ane abhyaMtara mamatAddi cheDIne e karavAno che, ane te paNa mana-vacana-kAyA-iMdriyAnI sarva azubha pravRttio cheADIne mahAvrato ane enI takedArIe nA aNIzuddhapAlana sAthe karavAno che. e mATe AtmAmAM teve vIryAhvAsa jagADavA mATe pahelAM aNuvratAno zuddha abhyAsa karavA joie. te paNa e ahiMsA-satya vagerenI sahaja suMdaratA vagere hRdayamAM aMkita karI dai tathA e akalyANa mitrone sathA tyAga karI kalyANamitrono khAsa sa`saga rAkhI, dharma-jAgarikA Adi sAthe karavAno che. sAdhudharma AtmAmAM utAravA mATe AtmAne bahu ceAgya banAvavA joie. 6 jIvanA svabhAvamAM zuM lAge che ? :-paristhiti e che ke AtmAe anaMtAnaMtakALa enAthI avaLI carcA khUba rasapUrvaka AdarI che, tethI sAdhudhano svapne paNa khyAla AvyeA nathI. sAdhudharmanI koi vAta kare tA * eja kharekhara AtmAno svabhAva che' evuM kayAM bhAse che ? sAdhudharmamAM mukhya tapa ane sayama Ave che, zrAvaka-dharmamAM dAna ane zIla Ave che. have jIvane pUchIe ke tArA svabhAva tapane ke khAvAno ? paisA devAno ke levAno ? dilamAM saMyamanI vRtti jAge ke viSaya-kaSAyanI ? sayamI eTale te game tevA raLIAmaNA viSayA AMkha sAme Ave paNa mana viSayamAM na bhaLavA de. AveA svabhAva hajI svapne paNa nathI anubhavyA. jANe jIvanA--svabhAvamAM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayarasanI otapretatA thaI gaI che! AhAra raheje yAda Ave che, tapa nahi! parigrahamAM saheje AbAdI bhAse, niSparigrahatAmAM nahi! IdrinA viSayene bhagavaTe nirbhaya lAge, tyAga nahi ! jIvane atRSNa sAthe nahi paNa tRSNA ane tAlAvelI sAthe ekarUpatA jANe svabhAvamAM kAM na hoya ? sAdhudharmamAM AvA ulaTA bhAsa na nabhe. evA ulaTA bhAsa TALavA AtmAmAM keIi prakAranI yogya taiyArI karavI ja paDe. te karyA vinA sAdhudharmanI sparza na thAya. pratipakSI je cI AtmAmAM pesI gaI che te kAyama na rahevI joIe. caryA pheravavI joIe - AtmasvabhAvathI viruddha caryA anaMtakALa AdarI che, e sahaja jevI banI AtmAmAM pesI gaI che, tene ochI karavI joIe. ochI nahi karAya te jIvanA hAlabehAla thaze. tene ochI karI ucca saMyama ane tapamaya jIvana mATe bhUmikA taiyAra karavAnI. e kema bane ? te ja, ke je jaDane bhUlAya ane cetanane ja yAda rakhAya. artha-kAma visarAya ane dharma-mokSaja smarAya, viSaya-kaSAyanuM nAma mukAya ane tyAga-vairAgya ane kSamAdimaya jIvana banAvAya. paNa aphasosa ! ke je cIjo bhUlavAnI che tenuM vAraMvAra smaraNa saheje thaI jAya che, ane je yAda karavAnuM te yAda AvatuM nathI ! ane kadAcita AvyuM heya te bhUlatA vAra nathI lAgatI ! ratnaciMtAmaNu jevA mAnavabhavamAM yAda karavA lAyaka zuM ? ahiMsA, saMyama ane tapa, tyAga, vairAgya ane upazamaH pariNati, virati ane apramAda, darzana jJAna ane Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra. vagara khyAle paNa saheje saheje yAda Ave, Aja magajamAM ramyA kare, bhUlyuM bhUlAya nahi, e sthiti UbhI karavI joIe. e mATe bhUmikArUpe chevaTe AMzika tapa, AMzikasaMyama AMzika ahiMsA, aMze paNa svabhAvamAM AvI javA joIe. e pitAnI cIja lAge ane tenA pratipakSI hiMsAdi pApa sthAnake AhArAdi saMjJAo, saMsAranA kaMcana kuTuMba thagere hadayathI pArakA lAge, TharUpa lAge, nukazAnakArI bhAse. svabhAvamAM pesI gayelI anAdinI avaLI caryA sahaja bhAve UchaLI zake nahi tevuM thavuM joIe. UThe te baLAtkAre UThatI hoya evI sthiti karavI joIe. saMyama lIdhe haze tyAM bhUkha bI lAgaze. paNa have manamAM AhAra ane rasanAnI saMjJA eTalI utkaTa nahi UThe. tapa ane saMyama manane dhyAna tarapha laI jaze, hAra saMjJA tarapha nahi ghasaDatA svarUpa ramaNatA tarapha ghasaDaze. sAdhudhamanI paribhAvanA na thAya tyAMsudhI sAdhudharma le kAragata na thAya. tethI sAdhudharma letAM pahelAM levAnI je prAthamika vidhi, tenA adhikAranI tajavIja thavI joIe. vidhipUrvaka sAdhudharma lIdhe nahi hoya te sAdhudharma pALavA mATe zuM prayatna karaze ? jene sAdhudharma levAno che tenA pitAnA AgaLa pAchaLanA nikaTanA sabaMdhIjane saheje saheje enI sAthe bUjhI jAya. na bUjhe te upAthI pratibodhe temeya na bUjhe te yathAzakti emanI AjIvikAnI ciMtA kare. rajA mAge. rajA na maLe te lAna-auSadha nyAye gharane tyAga kare. A vidhi pachI pAlana mATe prayAsa tha ghaTe. AtmA ane paryAyanI kerI vAta karyuM kArya nahi sare, paNa te pramANe pravRtti joIe. sAdhupaNAne selarAITa (ekAnta haka) phakta Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 manuSyane che. asaMkhya tiryaMcA samakitI ane vratadhArI dezavirati atyAre mAjIda che, paNa savirati nathI. narakamAM samikatI ane devabhavamAM paNa samakitI che, paNa viratidhara nathI. manuSyabhavamAM ja sAdhupaNuM-savirati svIkArI zakAya che; te te lIdhA ane pALyA vinA mithyA-sapApa pravRtti kema aTake ? ne saMskAro kema ghasAya ? sAdhudharmanI pAlanA sivAya aMtimaphaLa meAkSanI prApti zI rIte thaze ? pahelA sAdhudhanuM pAlana ane pachI pAlananuM phaLa meAkSa. krama Aja pramANe che. A krameja A padArtha AtmAmAM pragaTa thAya che. drAdazAMgI pravacananA A sAra che. dvAdazAMgImAM agaNita padArtho kahyA che. zrutanA e mahAsAgara che ne e adhAnA sAra A pacatramAM che. jeNe paMcasUtra bhaNIne AtmAmAM pariNamAgyuM teNe dvAdazAMgInuM navanIta pariNamAgyuM. kemake dvAdazAMgI bhaNIne AtmAmAM je utAravAnuM che te paMcasUtramAMthI sArabhUta tattvarUpe maLe che. AkhI dvAdazAMgI jue, e vAta najare tare che-eka jJAna ane bIjI kriyA. kAI paNa vAta jue, kAM jJAnanI haze athavA kriyAnI haze, te parasparanA sahakAravALI, arthAt jJAna sahita kriyAnI agara kriyA sahita jJAnanI. ekalA jJAnanI athavA ekalI kriyAnI vAta nathI. jJAna vinA kriyA AMdhaLI che, kriyA vinAnuM jJAna lU luM pAMgaLuM che. jJAna ane kriyA ane joie: DhAMdazAMgInA pahelAM aMga AcArAMgamAM mukhyapaNe AcAranI-kriyAnI vAta che, paNa SaDUjIvanikAya ane enA ghAtaka zAstranA jJAna sAthe. khAramA aMga dRSTivAdamAM dravyAnuyAga Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. e jJAna zuddha kiyAnI sAthe AtmasvarUpanI najIka laI jAya che. padravyanI vicAraNA jaDanI vAsanA bhUlAve, ane sAdhupaNAnA AcAranuM pAlana zuddha cetanAne pakSa majabUta kare che. samyak kriyA AtmAnI pravRttinA cakaDoLane mithyA ghumaraDI letuM aTakAvI samyaga dizAe savaLuM pherave che; A jIvanA anAdina " lAva, lAvanA saMskArane aTakAvI saghaLA saMskAra lele'nA ubhA kare che; "Ava, Ava'nI vAta mukAvI "jA, jAnI vAta karAve che. bheLuM karavAnA saMskAra jatA karAvI, choDavAnA saMskAra sIMce che. A badhuM samyaka kriyA karI zake. kriyA ane jJAnanI vAtaja dvAdazAMgImAM, ahIM paNa teja vAta, tethI dvAdazAMgIne A sAra. ekalA jJAnavALAne te vAta kAMI ane kriyA kAMI. te cAle nahi, zebhe nahi. saphaLa thAya nahi. jJAnanI vAta sAthe tenI anukULa kiyA joIe. jJAna sAthe samyaka kiyAnA khUba jorathI jyAre kusaMskAra naSTa thaI jAya, meha sadaMtara nAbUda thaI jAya, tyAre anaMta jJAna pragaTa thAya. pachI zilezI kriyA dvArA mekSa thAya, eTale AtmAnuM zuddha jJAnasukhAdi svarUpa pUrNapaNe pragaTa thayuM; have kiyAnI jarUra nahi. pApa-pratighAta guNabIja vinA badhuM eLe - pahelAM pApane pratighAta karyA vinA dharmaguNa bIjanuM AropaNa thatuM nathI. e baMne vinAne badhe prayAsa aphaLa jaze, ane saMsAranI rakhaDapaTTI cAlu raheze. parimita saMsArane badale aparimita saMsAra raheze. anAdi evA A saMsAramAM pApane nAza karyA vinA ane dharmaguNabIjanuM AropaNa karyA vinA anekavAra A jIve kaDaka sAdhupaNuM pALyuM; paNa pariNAme Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukti je thavI joIe, te thaI nathI e joI zakIe chIe. zAthI ema banyuM ? kama vinA vAstavika padArthanI prApti thatI nathI. kamika prayAsa vinA sAdhudharma game te rIte lIdhe hoya te te guNakAraka nathI thatuM kemake e cAritra guNarUpa nathI paNa guNAbhAsa che. nibIja kriyA cAritranuM najIkanuM phaLa zuM? mukhya phaLa AtmAnI zuddhi, ane gauNa phaLa sudevapaNuM, sumanuSyapaNuM, puNyAnubaMdhI puNyAI vALuM UMca trIya devatva-manuSyatva. A na lAve e cAritrakriyA guNAbhAsa che. nibaja kriyA che. bIja pApa pratighAtapUrvaka guNabIja pUrva kahyuM ke, azubhAnubaMdha teDI zubhAnubaMdha UbhA karAya che. zAstramAM lakhyuM che devapaNuM anaMtavAra maLyuM, paNa e puNyAnubaMdhI nathI banyuM. devapaNuM cAritranA guNa vinA ajJAna kaSTathI paNa maLe. game te rIte cAritra le. ane anaMtIvAra navamA priveyaka svarga sudhI utpanna thAya. e veyaka dravya cAritra vinA te na ja maLe. sAdhukiyA vinA zaiveyakamAM na javAya. jIve anaMtIvAra UMcI sAdhukiyA pALI, paNa pachI saMsArabhramaNa thayuM, mukti na maLI, e batAve che ke vidhipUrvaka-kama pUrvaka sAdhukiyA lIdhI nahi, pApa pratighAta ja na karyo, cAritrakriyAnI taphaDaMcI karI. AtmAmAM kAMI mahattvane palaTa kare joIe, e vAta ja na jANuM. sahana kareluM kaSTa eLe gayuM. devaleka maLyo tethI te AtmAne anAdi jaDAnaMdane svabhAva gADha banyuM, paNa temAM ulaTa parivartana na thayuM. sAdhu banya, kaSTa sahyuM, chatAM sthiti kaMgALa ! kemake sarve viratI lIdhI kharI, mahAvratanI pratijJAe karI kharI, paNa jIva khAvApIvAmAM, Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhazIlatAmAM, mAnapAnamAM, kaSAmAM, mastAna bo! saMjJAo eNe jItI nahi, paNa saMjJAothI e jItAya! mokSa sAdhanAmAM bIja samyakatvaH sabIja kriyAthI ja mokSaH prophesare vidyAthIne 25 varSa bhaNA. mahAna graMthonuM dehana ApI ApI ziSyane bhaNAvyuM paNa chavvIsamA varSe parIkSA lIdhI tyAre sAmAnya gaNitanA hisAbamAM cUkyo. kevuM karUNa aMjAma ! tevI ja rIte sAdhudharma lIdho paNa tenA phaLamAM saMsAra maLe e karuNa aMjAma thayo. hiMsAnI ghelachA asaMyamanI aharniza kuTeva, khAvApIvAnI lAlasA, viSayanI laMpaTatA, kaSAya ane pramAdanI paravazatA AtmAne dayAdri keTamAM mUke che. sAdhukiyA karI paNa phaLa na maLe te samajavuM ke vidhi ane kamamAM khAmI che. kramathI vidhipUrvakanA mArga tarapha mAtra samyaka daSTi paNa thAya, te paNa tenI bhavasthiti ardhapula parAvartanI aMdaraja. te vinA bhAvimAM pAravinAne saMsAra che ! mATe samyakatva vinAnI kaMIpaNa karaNI athavA samyakatva vinAnuM cAritra aAmI saMsAra-sthitikALanI kaI gerenTI (pramANapatra) nathI ApatuM. kemake e kiyA niba ja che, vadhyA che. bI nahi hoya te phaLa thavAnI AzA ja nathI. dareka kriyA ane cAritramAM bIja eTale tatvazraddhA ane mokSaruci hevI ja joIe. bIjavinAnI kriyA nibIja gaNAya, sabIja kiyAthI ja phaLanI prApti thAya. sabIja kiyA AvyA pachI dIrgha saMsAra na hoya. AtmAnA pradeza pradeze (aNue aNue) tattvanI zraddhA ane mezaruci hoya te kaIpaNa kriyA tene saMsAramAM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2khaDAvanArI na thAya. eTalA mATe A zAstranA padArtho paramArthathI eja krame Avirbhata prigaTa) thAya che, ema kahyuM. bhavAbhinaMdI agya - ____ ayaM cAtigambhIro na bhavAbhinandibhiH kSaudrAApaghAtAtpratipattamapi zakyate / A paMcasUtramAM kahelA bhAva atigUDha ane gaMbhIra che; mATeja pahelAM pApane saMpUrNa samULage nAza karI dharmaguNabIjanuM AdhAna karavAnuM kahe che. bhavAbhinaMdI saMsAra rasiyo) jIva potAnI kSudratA, lebharati vagere dUSaNane aMge A pavitra padArtho meLavavA mATe yatna nathI karate. are ! A padArthone samajavA paNa zaktimAna nathI, ane padArthane samajavAnI darakAra sarakhAya ene nathI. enI kiMmata ja na hoya pachI enI garaja ke darakAra zenI jAge ? eTale guNabIja ja nathI te phaLa kyAM ? bIja vinAnI game teTalI kaSTamaya kriyA paNa karavAmAM Ave tethI phaLa na ja bese. e te bhavAbhinaMdIpaNAnA pAyA para UbhelA ane ene piSanArA kSudratA Adi ATha durgaNathI AtmAne je prAthamika zuddha bhAva haNAI gaye che, tene te durgaNe TALI zuddha karavAmAM Ave, ane zraddhApUrvaka zrAvakanA aNuvrata, guNavrata, ane zikSAvrata svIkArI ene khUba khUba abhyAsa thAya, sAthe jarUrI bIjA guNe ane sAvadhAnIomAM satata prayatna rahe, tyAre sAdhudharmane yegya tathA utsuktAvALuM mana UbhuM thAya che. A badhe abhyAsa ane prayatna e paribhAvanA che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavAbhinaMdInA 8 durguNa ahIM bhavAbhinaMdIne ATha durgaNe samajI levAnI jarUra che jethI jIvanamAMthI haMmeza mATe ene dUra karI devAya, ane sabIja dharmakriyAne dharmaAcArane avakAza maLI zake. ATha durgaNe A pramANe che - kSudro lAbharatirdIno matsarI bhayavAn zaThaH / ajJo bhavAbhinaMdI syAd niSphalAraMbhasaMgataH // (1) kSudratA, (2) lAbharati, (3) dInatA, (4) mAtsarya, vaibhaya, (6) zaThatA, (7) ajJatA, ane (8) niSkalAraMbha prayatna Ane TUMke vicAra A mujaba che - (1) mukatA:-hRdayakSudra eTale tuccha, chIcharuM, uttAna, uchAcha, halakaTa, vagere heya. emAM vastune UMDANathI jovAnI vAta nahIM. mAtra potAne adhama svArtha ja priya hovAthI e svArtha siddha karavAnI tAlAvelImAM kaI paNa vastu ke prasaMgane dIrdhadaSTithI ke nipuNadaSTithI jovAnI vAta ja na hoya. A sthitimAM tAvika zraddhA Aveja kyAMthI? tattva gaLe utare nahi, samajAya nahi, te pachI TakavAnI vAta ja zI ? tanI vAte gaLe Utare ane Take te ja satata vicAra tAtvika keTinA rahI zake. e mATe tuccha svArthanI aMdhatA TALI vastu ke prasaMgane sAcA rUpamAM joI tapAsavI, ane e mATe sUkSama buddhithI vicAra kare. ema karavAthI anucita vartana, duSkRtya ke dilanA duSTa bhAvathI bacI javAya. AnA mATe dharmaratna prakaraNamAM prasaMga jovA jevuM che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parvata nAradanuM daSTAMta: zrotrImatI nAmanI eka nagarImAM eka pApabhIra kSIrakadaMba nAme brAhmaNa rahetuM. e vedazAstrane jANakAra hAI enI pAse ene putra parvata, bahArathI Avela nArada, ane rAjaputra vasu zAstrAbhyAsa karatA hatA. ekavAra mahAjJAnI AvelA be muniemAM eka muni dhIrethI bIjA munine kahe che ke A traNamAMthI be adhogAmI ane eka UrdhvagAmI che. upAdhyAya e sAMbhaLI gaye. manane thayuM ke vItarAganA mArgane anusaranArA A mahAbhAga asatya bole nahi. tyAre emAM rAjaputra prAyaH agAmI saMbhave che. bAkI bemAM keNa, eka adhogAmI, e tapAsavuM joIe. kemake agAmI hoya te kaI pApakarmo kare. evAnA guru banavAmAM mATe doSa che. kahyuM che - ' bhartu bharyAkRtaM pApaM ziSyapApaM gurorbhavet / rAjJi rASTrakRtaM, pApaM rAjapApaM purohite // ' / arthAt "patinA mAthe patnInA, gurunA mAthe ziSyanA rAjAnA mAthe prajAnA, ane purehitanA mAthe rAjAnA duSkRtapApane bhAra caDhe che." ema vicArI parIkSA mATe aMdhArI rAte lAkhanA rasane bharelo 1-1 kUkaDe nArada ane parvatane ApI kahyuM ke meM Ane maMtrathI mUrzita karela che tame ene jyAM keI na dekhe tyAM mArIne lAve." - nArada gurUnuM vacana alaMghanIya che ema mAnate te laIne upaDyo. jaMgalamAM jue che te tArAmaMDaLa jevuM lAge che. yakSamaMdiramAM yakSa joto lAge. zUnya gharamAM paNa lAgyuM ke ahiM huM pite te jevuM ja chuM. kadAca AMkha mIMcI dauM teya Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcalekapAla ane divyatAnIo A jue ja che. mATe gurunA vacanane bhAva e che ke Ane vagara mAryo laI Avo. " ema karI pAche lAvIne gurune seMpI dIdhuM. ane khUlAse karyo. parvata te zudramativaza jaMgalamAM kaI mANasa na dekhe tyAM mArIne lAvyA. gurue nAradane AvakAryo, ane parvatane ThapakAryo ke tyAM tuM, pAla, devatAo, vagere te dekhatA ja hatA, te kema mArI lAvyA ? " have upAdhyAyane manamAM muMjhavaNa thaI ke "are ! AvA narakagAmI ziSyane pakavI huM pApathI kevI rIte chUTIza?" savAre udyAnamAM muni pAse jaI pUche che, bhagavaMta! kuTuMbane mANasa duSkRtamAM pravarte te adhama vaDe baMdhAya ke nahi ? " sAdhu kahe che saLagate ghAsane pULa hAthamAM lenAro dAjhe ke nahi ? basa, ema gharamAlika paNa baMdhAya. " brAhmaNa pUche che "te pachI e pApathI mUkAya kevI rIte ?" - sAdhu kahe, "jema baLa pULa mUkI de ane pachI na dAjhe enI jema.' e sAMbhaLIne kSIrakadaMbe muni pAse cAritra lIdhuM, ane sadgatine bhAgI thaye. pAchaLathI parvata chAne "aSTavyuM evA veda vAkayane "bakarAthI yajJa kare" e artha karatA Avela nArade sAMbhaLyuM ne kahyuM ke gurujIe te aja eTale bakare nahi paNa na Uge evuM junuM dhAnya DAMgara vagere kahyuM Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. paraMtu kSudratAvaza parvate e kabulyuM nahi, tema khAnagImAM enI mAtAnA kahevA chatAMya na mAnyuM, ane e arthamAM vasurAjAnI sAkSI levAnuM nakakI karyuM. mAtAe paNa putrahavaza vasune khAnagImAM pahelethI parvatane pakSa karavA bheLavyuM. vasue jUThI sAkSI ApatA bhavanadevatAe ene tarata nIce paTakyo, marIne narakamAM ga! parvatane lekamAM phiTakAra thavAthI tyAMthI bhAgye, ane bahAra ghora hiMsAne mArga pravartAvI aMte ardhagatimAM paTakA ! sudranA vicAra eka kSudratA kevuM tattva bhUlAve che ! satyane elaMghAve che! ane bhayaMkara hiMsAdimAM rakta banAve che ! tyAM pachI mekSanI daSTi ja kyAMthI jAge? mAtra bhavane ja AnaMda hoya che mATe A kSudratA TALI udAra dile vicAravuM joIe ke, " kSudratAthI te anaMtA bhave bhamyo ! have mokSa kyAre nikaTa karIzuM?" karmane zarama nathI. karma te kSudra dilanA ati dAruNa pariNAma dekhADe che. mATe kSudratAvaza bhavavardhaka viSaya bhega ane svArthanA tuccha bahumAna na karAya. " je mAnapAnAdi tuccha svArtha tathA dhanamAla Adi tuccha vastunA lebha bahu satAve che, enI nyUnatAmAM bahu baLApa thAya che, te e tucchanA bahumAnathI hRdaya zudra ja rahyA karaze ! dA. ta. UMgha bahu vahAlI karI, tyAM aDadhI rAte keIe bAraNuM ThekI bUma mArI, te jAgI jatAM kSudra manane thaze ke "A keNa harAmI A ?" pachI bhale kadAca pelAne aMdara letA keI sArI vAta karavA upara dila lalacAI jaze kharI rIte kSudratAne badale udAra mana Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhI eja vicArAya ke "keNa bhAgyazALI kayA saMkaTane lIdhe atyAre Avyo haze ? " tethI dila dayA-sahAnubhUtibharyuM rahe, ane AtmA udayanA mArge prayANa karato rahe. mAtra manane jheka pheravavAne che. mudranA tuccha vastunA bahumAna - kSudratA kevaLa sAMsarika svArthanA pAyA para pholIklI rahe che. tuccha bheganA bahumAnathI kSudratA satata jevI banI jAya che. tethI turacha vastune bhAre lebha, enI nyUnatAmAM bhAre baLApa, e maLavA para tuccha harakhane pAra nahi, divasane meTo bhAga enI vAte, enA vicAre, ane evI halakI pravRttio -A badhuM sahaja bane che. AmAM pachI UMcI vicArasaraNI, mAnasika ucA dhAraNa, udAra vRttio, udAra vyavahAra e badhuM kyAMthI AvI zake ? "mAre hajI muktinuM keTaluM aMtara ? huM bhAvavRddhi karI rahyo chuM ke bhavasaMkeca ? " ene svapna vicAra AvatuM nathI. kSudratA TaLI mana vizALa bane, udAra bane, te tucchalobha, tucchabhega, turachamAna, tucchaviSa vagerene mahatva ja na apAya. banavA joga che ke ene tyAga na karI zakatuM hoya paraMtu tyAre dila emAM otapreta paNa na thAya. ulaTuM evI mudra-tucchanI ramata vekarUpa lAge, glAnI karAve, enA evA AMdhaLiyA nahi ke jethI jIve pratye dayA gumAve, sahAnubhUti bhUle, paropakAra vIsare. e badhuM te kSudratAnA khela che. zudra niSphara bane che, nirdaya thAya che. bIjAnI bhUla, agara pitAne thatuM leza paNa nukazAna sAMkhI zakatuM nathI. ene vicAra nathI ke, Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udAranI vicAraNa "sAme jIva paNa mArI mAphaka eka saMsArI jIva che, karmathI kacarAyele che. enI te bicArAnI dayA ja khAvI rahI, enA para gusse zuM kare? gusse thAya te AkhA jagatane pIDanArI e karma sattA ane mehanA aMdhApA para thAo. bAkI e jIvane te buddhi maLo-e bicArA bhUla, kaSAya ane duSkRtyathI bace; bicAre durgatinA dukhamAM na phasase enuM bhaluM thAo" AvI karuNA-maitrI bhAva rAkhave joIe. nirdayatA ane dveSa rAkhavAthI dharmanI sagAI nahi thAya. jyAM A vicAra ja nahi tyAM e kSudratA- vaza dharma Ave ja kyAMthI? vAta vAtamAM huM pada Ave,-"huM ja kAMka chuM. bIjA kucha nahi e garva rahe yenakena prakAre mane managamatuM maLavuM eIe. huM sAre lAguM." evI tucchatAmAM baDAI hAMkavI, juThA bolavA niMdA karavI, vagere durgaNe ghara ja ghAlI beThA hoya. ema tuccha svArthamAM bIjAnuM vaTAI jAya enI ciMtA nahi. dhana AdinA lobhe bIjAne kacaravAmAM saMkeca nahi! mAyA-pilisI hRdayamAM ramatI, ane vartanamAM vaNAyelI ! Atmahitakara dAna-zIla-tapa vagerenI sAdhanA kaDavI lAge. A badhA kSudratAnAM pariNAma che. vaLI jarUra paDaye pitAne dAnanI TIpamAM lakhAvavuM paDase e bhayathI "A TIpa ne A kAmanI jarUraja zI che?" ema karIne AkhuM ja UDAvavAthI vAta ! temAM bIjAonA dAna paNa UDI jAya eTalI hadanI ceSTA kSudra hadayamAMthI UThe che. dila je kSudra na hoya, udAra hoya, te te AtmahitakArI ane jagatahitakArI dAnAdidharma pratye cAhanA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 aAkhavA UbhI thAya. enA vinA jIvana asAra kUcA lAge. hRdayamAM dharmanI bhAvanA evI uchaLyA kare ke dharmanA bAdhaka pralebhane tuccha eNe. bhaya rahe ke A dunyavI pralebhanethI rakhe dharma bhAvanA tUTe ! dharmabhAvanA zuM zIkhave che? : dharma bhAvanA te zIkhave che ke "nAzavaMta ane AtmahitaghAtaka jaDa padArthanI bahu kiMmata zI AMkavI? rasadAra bhajana ke hIrAmANeka Adi te jIvane pAgala banAvI nacAvanArA che, durgatinA kUvAmAM utAranArA che. enA zA Ao rAkhavA? dilanI abhilASA te eka mAtra anAsaMga padanI rakhAya, paNa pugalanA saMganI nahi. hIrAmANeka, mevAmiThAI baMgalA-vAhana vagere badhuM te ekendriya jInA kalevara che. evA tuccha kalevara mATe kSudra zuM banavuM? enI ujANI zI mAnavI? maDadA para ujANI gadhaDA kare, kSudratAne lIdhe AvA vicAranuM svapna paNa nathI AvatuM. ulaTuM tatvanI mazkarI karavAnuM sujhe che ! nibuddhi pitAnI jAtane mahAbuddhimAna mAnI mahAjJAnIone samajaNa vinAne mAne che. agara thoDuM zAstrajJAna paNa hoya to ya kSudratAvaza potAnI prajJatAne bhrama ane abhimAna bhAre! TUMkamAM kahIe to A khataranAka kSudravRttinA pAyA para anekAneka deza durgaNe ane duSkRtye eTalA rasapUrvaka sevAya che ke tyAM guNabIja lAve evA viSayavirAga, kaSAyAruci, kSamAdiguNonI prazaMsA, bhavane bhaya, mokSanI ci vagerenA phAMphA hoya che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo ApaNe te sarasArI chIe. karIe, pachI (2) bhavAbhinaMdino rajo guNa labharatiH (lAbharati) -jIvanamAMthI sadaMtara lebha ja ghaNo muzkela, bahu UMcI kakSAnI vAta ! paraMtu bhavAbhinaMdI jIvane lebhanI bhAre gRddhi hoya che, pakSapAta hoya che e te sikko mAre che ke "bhala rAkhavo ja joIe. ApaNe te sAdhu zeDAja chIe? saMsArI chIe. lebha na haya, dhaMdhe na karIe, pachI saMsAra kema cAle? evuM jIvana te muphalisa gaNAya ! mANasane mahatvAkAMkSA to hovI ja joIe " Ama labha nIDarapaNe sevye jAya, e mAtra lebha nahi, kintu lebharati che. ethI alpa lobhI ane alapa dhana-dhAnya AdimAM saMtoSI jIvane te e mUDha, ajJAna, edI kAkaDA samaje che. tyAganI vAta Ave tyAre kaheze ke "bahu jhINuM zAstra! cothA ArAnI vAta ! "AjanA kALe te vaLI lebha ne lAbha vinA cAle? "evI lAbhArativaza dhanamAla, mAnasanmAna, mevA pakavAnna, vagerene lAbha thavA para eTalo badho emAM Asakta bane che, ene evuM sarvasva mAne che, prANathI adhika samaje che ke rAtadivasa enI ja ciMtA, enA ja vicAra, ane enI ja gaDamathala karyA kare che. tyAM pachI e kSaNika, caMcaLa ane maryA pachI jIvanI sAthe nahija janArI vastunA lAbha kaDavA mAnavAnI vAta kyAM? Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 paugalika lobha, enI pachI thate lAbha, enA para vadhata labha ane vadhu meLavavAnI deDadhAma, vaLI pUrvanI puNyAI-vaza thata lAbha, ema lAbha-lAbhanI paraMparA cAle che. e viSacakra che. kapila brAhmaNane rAjA be mAsA sonuM bheTa Apaze e AzA hatI. paNa jyAre rAjA kahe che "mAga zuM joIe che?" tyAre kapilane eTalo lAbha nakkI thaI javA para vadhu lobha jAge ke rAjA mArI IcchA mujaba mAgavA kahe che te pachI cAra mAsA mAguM' paNa pAchuM manamAM thayuM ke "eTaluM te rAjA Apaze paNa eTalethI zuM? " ema lAbha upara lAbha vadhyo. vaLI pAcho rAjAe ApavAno AMkaDo mAMDyo nathI eTale adhikAdhika lAbha kalpI enA para "8-15-25mAguM " ema lebha vadhatAM TheTha keDanA AMkaDe kAma pahoMcyuM ! tyAM pote have cekI UThe che, ke "are ! A zuM? Ama te lobhane bha nahi "rUchI zu kAraNamAM gaMtA!" ahe ! A mUDha jIvanI kevI anaMtAnaMta kALathI gojhArI lobhanI lata ke hajI AvA Ucca mAnavabhave paNa chUTatI nathI ! AvA buddhi, samaja, vivekanA bhave nahi chUTe te kyAM chUTaze ? lAbha te anaMtIvAra anupama anupama thaI gayA, chatAM lobha zamyo nathI e hakIkata che. lAbhathI lobha na zame; e te taddana niHspRhatAthI ja zame. mATe mAre have lobha karAvanArA gharavAsa mAtrathI saryuM " ema karI kapila muni banyA. cha mAsamAM AMtarika sUkSmAtisUkSama paNa lobhanA phuracA uDAvI kevaLajJAnI banyA ! paraMtu bhavAbhinaMdI jIva lAbha-lobhanA viSacakramAM phaselo e banene ati jarUrI lekhe che. kadAca bhagavAnanI bhakti Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare, guruno upadeza sAMbhaLe, AMkhamAM AMsu ya lAve, gaLagaLApaNuM dekhADe, chatAM aMtaramAM lobha-lAbhanI gAMTha sajajaDa rAkhe che. dharma-sAdhanAne paugalika lAbha-lobhanA DhAMcAmAM DhALe che! ene ene eTalo badhe pakSapAta rahe che ke tyAM sarvathA dhana ane Indriya-viSayenA tyAganI vAta magajamAM besatI ja nathI ! ene samajAtuM ja nathI ke lobha sarva pApanuM mULa che ! sarva guNone nAzaka che! jIvane A saMsAramAM apAra pIDA pamADanAra che! anaMtAkALathI karmanA cIMtharehAla gulAma tarIke bhaTakAvanAra che ! jIvane nijanA muktinA anaMta AnaMdathI te dara zuM, paraMtu ahiM paNa tRpti ane aparigraha tathA sarvatyAganA apUrva sukhathI dUra ne dUra rAkhanAre che. AvI samajanA abhAve mAtra jaDa jagatanI ja eka raTanA ane AnaMda hoya che. ene ja upAdeya mAnI e lobha na karanArane gamAra lekhe che. te pariNAma kevuM ? subhUma cakavatI rAjya-lobhanI vRddhimAM, cakI brahmadatta ane tripRSTha vAsudeva indriyaviSayanA lebha-lAbhanI AsaktimAM, mammaNazeTha dhananA lobhanI ratimAM...vagere kaI pAmara marI marI sAtamI narakamAM paTakAI gayA ! mammaNane prasaMga batAve che ke vAtamAM kaMI mAla nahi ane lAbha-lobhanI cIkaNI rati hRdayamAM kevIka jAmI paDI ! ne kevI rIte e pholIklI sAtamI narakamAM ene utAranArI banI ! TUMke prasaMga A pramANe che mammaNanuM dRSTAMta - mammaNa zeTha pUrva janmamAM eka vaNika hate. ekavAra ghare sAdhu AvyA. gharamAM bIjuM kAMI dekhyuM nahi, paNa koIne Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 tyAMthI AvelA siMha-kesariye lADu joye, te sAdhune vaherAvI khUba khuzI khuzI thaI gaye. sAdhunA gayA bAda paNa mAne che ke "dhanya divasa ke munine suMdara dAna devAne lAbha maLyo!' eTalAmAM paDelI AvI pUche che ke kema? pele lADu khAdhe ke ? A kahe "are? ene te suMdara lAbha maLyo !" pele kahe "are, zuM mArA bhAI ! lAbha te ghaNuM ya levAya. A te eka cIja hatI. lAve che e zemAM mUkyo te ?" mammaNe bhAjana ApyuM. emAMthI kaNiyA cUMTelA joI mammaNane kahe, "cAkho A." mammaNa cAkhIne cakita thaI gayo "vAha, A te keI avvala cIja che ! are! huM bhUlya. rahe hamaNAM ja jaI lADave pAcho laI AvuM game. gAma bahAra nIkaLatA mahArAjane bUma mArI "mahArAja UbhA raheje" mahArAja kahe "bhAI khapa nathI." A kahe " are paNa mAre khapa che." mahArAja samajyA kaMIka bAdhA-niyama le haze, te UbhA rahyA. mammaNa kahe "bApajI jarAka bhAIsAba ! mApha karaje tame ghera AvyA te sAruM karyuM. pharI paNa padhArajo, jaga haze te huM bIjA bahu lADavA vaherAvIza. paNa hamaNAM te bhAisAba, mane pele mAre lADa Ape. " sAdhu kahe "e bhalA mANasa ! dAna karyA pachI pAchuM maMgAya ?" "mahArAja ! e huM samajuM chuM, na maMgAya paNa jarAka mane enI tRSNa jAgI che. te gho bhAIsAba mAre lADa." sAdhu samajAve che "are mahAnubhAva! e te have cAritrano mAla thaI gaye, te sAdhune devAya, gRhasthane nahi." "e bApajI game te hoya, paNa mane eno meha lAgI gaye che eTale tamAre page paDuM, gho mane, , Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 mAro lADa." "bhalAbhAI! A te ame gurujInI ciThThInA cAkara, te bhikSA laI jaIe. bAkI A mAla te gurujIne che eTale amAre te gurujIne ja ApavAnuM. " mammaNa kahe ke bhAIsAba ! huM gurujI pAse kyAM AvuM ? meM te tamane Apela che. mATe maherabAnI karIne daI gho mAre lADave. ' mammaNane lADavAne e te lobha lAge che ke sAdhue e lobhanA bhayaMkara pariNAma ane dAnane aDhaLaka lAbha samajAvyA chatAM na mAnyuM tyAre sAdhu nIce besI ene vAtamAM rAkhI kapaDAMnI aMdara hAtha ghAlI lADa nIce dhULa-bhege cALI nAkhe, UbhA thaI kahe che ke "have tame jAe dIdhelA dAnanI bahu anumodanA karaje. puNyalAbha ghaNe vadhI jaze." pele kahe nA mahArAja ! mane lADa gho " " te juo, A dhULamAM bhaLela che, tame jANe." mammaNa lebhanI vRddhimAM zeka karate karate pAcho gaye dAnathI jabaradasta puNya UbhuM kareluM, temAMthI ghaNuM bALI nAkhyuM. vadhArAmAM bAkInA puNyAmRtamAM mahinA jherI kaNiyArUpI pApAnubaMdha nAkhe. pariNAme bIjA bhavamAM mammaNa zeTha thaye. rane jaDelA senAne baLadiyA jeTaluM aDhaLaka dhana meLavavA chatAM pelA pApAnubaMdhathI atyaMta mamatA rahI ! ene dhana bheguM karatAM mAla mata ke sasta yA vadhu na maLavA vagerene bhAre zeka thata; meLavavAnI lobharati rahetI, ane mAtra telane coLA khAvAnI bhAre kRpaNatA rahI. ItyAdi tAmasa bhAvathI marIne sAtamI narake gaye. evA anaMtA pAmara marIne sAtamI narake gayA. dATelA nidhAna tyAMne tyAM paDI rahyA, ane lobha-lAbharativaza jIvone Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 aneka bhavomAM bhramaNa, kapAmaNa, zRMdAmaNa yAvat ekendriyakAmAM asaMkhya ke anaMtakALanI keda maLI. samarAditya trIjAbhavanA adhikAramAM avAMtara kathAmAM bAlacaMdra pitAne bhAI guNacaMdra bhAga na laI jAya ane sAta lAkha senaiyA pitAne pace, e mATe bhAIne mArI parvatanA bhAgamAM dATela e dhana para cekI karatuM hatuM. paNa siMha ke sApathI maryo ! keTalAMya bha bAda guNacaMdra tyAM bAjunA nagaramAM vaNikaputra thaI te parvata para padhArelA tIrthakara bhagavAnane vaMdana karavA gayela. tyAM prabhune pUche che, "bhagavaMta ! A zuM Azcarya ke parvata para Ugela eka nAriyeLInA vRkSanuM mULa nIce TheTha taLeTIe hatuM? zuM tyAM nidhAna che ? ane te keNe dATavuM? bhagavAna kahe che, "hA, tyAM nidhAna che ane te te tathA nAriyeLInA jIve pUrvanA eka bhavamAM be bhAI banIne parvatanA nIcenA bhAgamAM dATela, paNa bhAIe tane dhanalebhathI mAryo. pachIthI vacalA eka bhavamAM eNe jAtismaraNathI dhana jANe tyAMthI uThAvI taLeTIe dATayuM. Ama lAbharativaza jIva ekendriyapaNAmAM gaye. have ene ze uddhAra ? bhavAbhinaMdI eTale ke saMsArane rasa AvA lebha-lAbharati Adi durgaNe para paSAya che. bhavavyAdhinuM kupathya lAbha-lAbha-rati sAme vicAraNuM - ati lobha ne lAbharati te dIrdha bhavavyAdhine lAvanAra bhayaMkara kupathya che. jaDa padArthanA lAbhamAM lebhane vijaya thAya che. evA lAbha-lobhanA satkAra na hoya, emAM khumArI na zobhe. vicAravuM joIe ke "ahe mArA jIvanuM kevuM ajJAna! ke parAdhIna Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAbha para zAbAzI? AtmAne kALe meza karanAra lebhamAM ujamALatA ? lAbha to pUrvanA puNyanI anukULatA hoya te vagara dhAraNAe, ane nahi jevI mahenate, aDhaLaka thaI jAya che. anukULatA na hoya te game teTalI jhaMkhanA, deDadhAma ane hoziyArI chatAM khuzAmata karIne paNa lAbha nathI thatuM. kadAca pApedaye levAnA devA ya thAya che. AvA karmane AdhIna paranA lAbhanI pUMThe zuM paDavuM? AtmAmAM pApa gaMja khaDake evA tuccha mAna-mAlane lAbha zo kare? lobha te sukRta, sadAcAre ane sadgaNone ja karAya, jethI susaMskAre vadhe. sattA-saMpatti -sanmAna-viSayasukhanA lAbhathI to jugajunA ane bhavavardhaka jAlima kusaMskAre daDha thAya che ! jene bhUMsavAnI taka pachInA bhamAM kyAM maLavAnI? e te ene nimULa karavAnI anupama taka A mAnavabhavamAM che. tene kema gumAvI devAya ? " A vicAra nathI. IcchAonA dhADedhADA hadayamAM ghuse che. ciMtAne hutAzana saLage che; kAramAM pApa karavAmAM AMcake nathI AvatuM, bhAI bhAInA ke pitAputranA jevA pavitra saMbaMdhe gaMdA banAvAya che; mahAna jhaghaDA khaDA thAya che. hiMsA jUTha, anIti, gusso, prapaMca vagere aneka durgaNe AtmAmAM jIvaMta thAya che. AvA aneka anarthone lAvanAra lebhamAM khumArI ane magnatA karavI e keTalI bevakuphI che ! AvI jaMjALamAM jIvana pANInA relAnI jema cAlyuM ekAeka pUrNa thaI jAya che ! tyAre e e lAbha ane lAbha bhavAMtare jIvane kyAMya zaraNa ke bacAva nathI ApavAnA e nizcita che. mATe vicArIe ke- jIva ! lAbha lAbhathI jarA pAche vaLa. e thaI jAya tyAM enI kavitA na Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 gA. ene kartavya na mAna. samaja ke e AtmaguNanA cAra che, tyAjya che. ene sevavAmAM puruSArthipaNuM nahi paNa kAyaratA che. dunyavI mahatvAkAMkSA para taMtrane, guNane, hoziyArIne, ke niSpApatAne sikko mAre e bhavAbhinaMdInuM bIjuM lakSaNa. trIje duguNa dInatA e, ke vAtavAtamAM ochuM Ave, badhuM suMdara ane sarvAga saMpUrNa jaIe, jarAe ochuM na cAle, sAruM maLyuM te paNa Teva reraNA revAnI ! haMmezane asaMteSa! gameteTaluM maLe, game teTaluM sacavAya, te paNa ochuM paDe. kAMI nathI maLyuM ema lAgyA kare ! ema te jagatanI kaI vAtamAM khAmI ane adhurAza nathI rahevAnI ? koInIya badhI khAmI kadIya nathI TaLI. tyAM beTI jhaMkhanA zI karavI ? paraMtu bhavAbhinaMdIne maLelA saMtoSane badale na maLyAne khaTake thAya che, maLelAmAM sattara khAmIo dekhe, zeka kare ane pure che ! khAmI TALavA ane manamAnyuM meLavavA adhama gulAmIe ane cApalusI kare che ! sadAne mAgaNiye te kUtarAnI jema dIna banI cATu karIne mAna-mAga karavAmAM ene zarama nahi ! pitAnA uttama kuLa, dharma, guru AdinuM kAMI ja bhAna nahi. jAta bhUle, phULa bhUle, svamAna cUke, pApamAM DUbe ne pAzavI saMjJAmAM paravaza bane che. saMsAra pite sarvAge duHkhamaya che, sarvAge sukhamaya nathI. sarvAge sukha te pitAnA AtmAnA zuddha svarUpamAM che, ane AchuM sukha evA AtmasvarUpanI ramaNatAmAM che. te sivAya te jaDa padArthonA saMgamAM sukhAbhAsa che, sukhanA paDachAyA che, te paNa mahAduHkhanI pheja lAvanArA ! tyAM sukhanI AzA zI? Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40. je AzA cheTI che, te ISTa jaDa-saMga e che ya meLavyA pachI manane ochuM zuM lagADavuM ? saMsAra sarva aMge te nahi paNa eka aMge ya saMpUrNa nathI, chatAM saMsAra-rasikane svabhAva ja dInatA karavAne ! vArevAre manane ochuM ja AvyA kare ! saMsArane rasa jIvane mUDha banAve che. e pulanuM ya svarUpa samajAtuM nathI, temaja AtmAnuM ya svarUpa samaja nathI ! e AtmAnuM avinAzI, aparAdhIna, ekAMta sukhasvarUpa samajato nathI. e AtmAnuM avinAzI, aparAdhIna, ekAMta sukhasvarUpa jaDa pukalanA svarUpamAM zedhe che. ene bhAna nathI ke pula te nAzavaMta che, parAdhIna che, ane pulanA AzIne e duHkha devAnA svabhAvavALA che, tyAM te sukha jaDe ? amRtanI zodha sapanA mukhamAM karAya ? sAcA sukhI thavuM hoya te saMsArane vizvAsa na bana. saMsAra eTale ja ochapa ! tyAM pUrNatA na hoya; tethI gheADAmAM tRpti kara. "mAre zI khAmI che" ema mana nAkhI jarAya dIna na bana, DuM maLyuM jhAjhuM mAna, te ja haju kAMI sukhanI AzA rahe. A te ja bane ke je jIva artha kAmane sarvasva na mAne, je indriyanA viSamAM lubdha na bane. nahitara ekAdavAra mahAsaMyama paNa pALyuM hoya chatAM je viSayagRddhi jAgI, te pachI jIva e dIna ane kaMgALa bane che ke pUrvakamAI jANe badhI phUla! kaMDarIkanI dInatA bahu UMce caDhelAne paNa je dInatA AvI jAya che ke paTake che e puMDarIka-kaMDarIkanI kathAmAM jovA maLe che. puMDarIka rAjA che, jene bhAI kaMDarIka yuvarAja che. nagaramAM mahAmuni Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 padhAryA. emanI dezanA sAMbhaLI baMne vairAgyavAsita banyA. puMDarIka kaMDarIkane kahe che " bhAI! tuM A rAjya saMbhALa, huM cAritra laIza. " kaMDarIka kahe "meTA bhAI ! cAritra te mAre ja levuM che. tame te rAjya saMbhALatA paNa vairAgya TakAvI zakaze, ane pachI ya cAritra laI zakaze, tyAre huM to je rAjyamAM paDyo te pachI vairAgyane mahA jokhama. pachI kAMI A jiMdagImAM cAritrane puruSArtha thAya nahi. mATe mane te hamaNAM ja levA de." puDarIkane lAgyuM ke e ThIka kahe che, tethI rajA ApI. kaMDarIke siMhanA jevA parAkramathI cAritra lIdhuM ane e rIte pALavA mAMDyuM. eka hajAra varSa suMdara tapasyAo paNa karI ! ' have devage kaMDarIkamuni mAMdA paDyA ! guru sAthe kudaratI e puMDarIkanA nagaramAM AvyA che. gurune rAjA vinaMti kare che ke "bhAInI cikitsA ahIM ja karAve ane je kAMI anupAnAdi joIe tene lAbha mane Ape. mAre raDuM meTuM che, eTale badhuM nirdoSa maLaze. " gurue svIkAryuM. kaMDarIkamuni auSadha pragathI sAjA te thaI gayA, paNa daradanI dInatA para have rAjavI mAlamazAlAne caTake lAgavAthI vadhu dIna banyA ! te have vihAra mATe taiyAra nathI thatA. gurue samajAvyA chatAM khAvAnI dADhamAM evA niHsattva rAMkaDA manavALA thaI gayA ke guru parivAra sAthe vihAra karI javA chatAM pite tyAM ja rahyA. rAjA puMDarIke joyuM mAmale bagaDyo che, tethI kaMDarIka pAse AvI madhura zabdomAM kahe che, " mahArAja ! Ape to kAma sAdhyuM, ane ame kIcaDamAM paDyA chIe. chatAM amane Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vayAvaccane suMdara lAbha Apyo, e ahobhAgya amArA ! pharIthI paNa pAchA guru mahArAjane laIne padhArajo, lAbha Apaje ! vihAra ane sAdhutAnI sAmAnya gecarIne kAyara, dina hIna banelA kaMDarIkamunine javAnI IcchA nahotI, paNa have moTAbhAI rAjA garbhita sUcana kare che ke "sidhAvo ahIMthI, eTale zaramanA mAryA tyAMthI vihAra te karavuM paDya; paraMtu mana mIThA snigdha rasanuM lAlacuM ane tethI dIna kaMgAla baneluM, te thoDA vakhatamAM ekalA pAchA AvyA nagaranA udyAne ! mALInA khabara ApavAthI rAjA gabharAIne jhaTapaTa AvyuM. dedAra jotAM samajI gaye "chatAM sthirIkaraNa upavRMhaNApUrvaka karavuM" evA zANapaNathI munine traNa pradakSiNuM daI vaMdanA karI kahe che bhAgyavaMtA che, dIrdhakALanA saMyamI ! brahmacArI ! mahAtapasvI ! kevA parAkramI ke rAjazAhI viSayanA baMdhana phagAvI daI mehanA kuracA uDAvI rahyA che ! have gurumahArAja pAse ja jaze ne?" kaMDarIka muni bolatA nathI. rAjAe joyuM ke talamAM tela nathI tethI pUche che, "zuM galIca bhoga joIe che?" kaMDarIka nirlajaja ane dIna thaI AMkha mAthuM namAvI hA sUcave che. e ja vakhate puDarIka rAjA ene pitAne veza ApI ene veza pate laI bhAvathI sAdhu banI gurune bhegA thavA cAlI jAya che. be upavAsa bAda trIje divase gurune bheTI cAritrakriyA karIne zuSka-zIta-saMtaprAMta AhArathI pAraNuM kare che. e na pacavAthI e ja rAte pIDA UbhI thatAM UMcA UchaLatA bhAllAsamAM kALa karI anuttara vimAne jame che! kaMDarIka dIna rAMkaDAnI jema khAnapAna para Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 ajINu thI maratAM bhayakara raudra dhyAnane utpanna thAya che! dInatAe keTalu meTu tUTI paDe che, rAtanA lIdhe sAtamI narakamAM aMtara pADayuM ? ane kayAM paheoMcADyo ? aMhi jovAnuM e che ke dInatAthI mANasanuM sattva naSTa thai jatAM hAthamAM Avela paNa dhama jatA rahe che. pachI tRptidharapata dharavAnuM kAM ? artha-kAmanI sateja abhilASA ' thADAmAM ghaNuM lAge '-evI tRpti nathI AvavA detI. mUDha jIva a kAmane saCsva mAne che. emAM pachI mana sadAnu` dIna-dukhiyAru' rAkhyA kare che. ene khabara nathI ke anI pAchaLa doDadhAma eTale te ApaNA mAthAnA pAchaLa rahelA paDachAyAne pakaDavAnA niSphaLa prayatna ! jema jema pAchaLa bhAgIe tema tema e AdheA bhAge. ene badale jo AgaLa doDAya, te paDachAyA pUThe lAgaze. tema athI paNa mADhuM pheravavAnI jarUra che. mehula pheravAze te artha pachavADe doDaze. 6 tIthakara bhagavaMte artha-kAmathI mADhu pheravyuM, tA cAlatI vakhate paga taLe suNanA suMdara mulAyama kamaLa hAjara thayA ! paNa ApaNe te ane mAthA para caDhAvIne nAcavuM che! AtmAnA caitanyane pudgalanI jaDa vAsanAnI nIce kacaDAi javA devuM che. bhAna nathI ke A ratnaciMtAmaNi jevA mAnavabhava tA jaDavAsanAone kacaDI caitanyane khUba khUba vikasAvavA mATe che. artha kAmanI bahu kiMmata karavAthI caitanya buThThuM anatuM jAya che. artha teA nAmathI artha che paNa pariNAme bhayaMkara ana nipajAve che. anI tRSNAbharI vicAraNA ja kharAma, temAM game teTaluM maLe teA ya ochu paDe. vAtavAtamAM ghamaMDa, irSyA, zoka, Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aratithI kSaNekSaNe manane kALuM karavAnuM.! jarA gayuM te "kema gayuM' thAya. kevI mUrkhatA! jene svabhAva javAnuM ja che tene mAruM karI besavuM che! ane je prApta karIe te pachI e jAya ja nahi evA AtmAnA uttama guNone pragaTa karavAthI dUra rahevuM che ! kSudratA jIvane viveka-zUnya rAkhe che. lebharati ane lAbharati AtmAne kaMgALa ane pAmara banAvI de che ! dInatA nitya duHkhI rAkhe che. e TALavA zrI vItarAga prabhu pAse traNa prArthanA - 1-AjIvana duHkhakSaya sAthe karmakSaya, game tevI vikaTa paristhitimAM paNa mAnasika duHkhane kSaya, arthAt manane echuM na lAge, mana, masta rahe, tRpta rahe, ane enI sAthe nirjarA ane 12 prakAre tapanI ArAdhanA. 2. aMta samaye samAdhi, ane 3. bhavAMtare bodhilAbha. paheluM AkhI jIMdagI daramyAna, bIjuM maraNa samaye, ne trIjuM maraNa bAda. bhavAntaramAM traNethI pApa TaLe, AtmA ujjavala bane. TUMkamAM, ahiM sukhazAMti joItI hoya, paralokamAM sukha UbhuM rAkhavuM hoya, ane pariNAme zAzvata sukha pragaTa karavuM hoya te dInatA choDavI joIe. (4) ceAthe duguNa mAtsarya eTale IrSyA, Sa, khAra, verajhera, meDhuM kaTANuM thAya, asahiSNutA, tiraskAra, bIjAnuM sArUM na joI zake. (sauthI ucca kakSA vItarAganI, tenI nIce apramatta sarAga saMyamI, tenI nIce kramasara pramatta, sarvaviratidhara dezaviratidhara, samyakatvI ane mekSarucivALA mithyAtvI, tyAM sudhInI jIvanI dazA guNanI che. tenI nIce bhavAbhinaMdInI sthitie guNa vinAnI deSabharI dazA) A chellA pATalAnI sthiti majabuta rAkhanAra IrSyA che, mAtsarya che. e keInuM Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 paNa sAruM joI na zake. tene joIne baLApa kare, khAra Ave halake pADe, tenI sIdhI sArI vAta paNa teDI pADe. mane lAkha maLyA paNa ene savAlAkha kema? kAM mArA vadhe, kAM enA jAya!" AvI adhama vRtti karAve, tyAM AnaMda mAnavAnuM khamIra ja kyAMthI hoya? pitAnAthI vadhAre dhanika, vadhAre AbarUvALa, adhika jJAnI, adhika tapasvI ItyAdi adhikane joIne aMdara baLe, asahiSNu banI vika ghaDe, sAmAne phajeta kare. "huM UMce, bIjA nIcA." A apalakSaNa kaSAyane teja rAkhe; viSayaruci daDha kare, pAchA ene upAdeya mAne. A IrSyA bhavavirAga ane samyaktvane kare rAkhe che, tattva sAMbhaLavA-samajavA ne sparzavA nathI detI. IrSAvaza mANasa eTale badhe satvahIna banI jAya che ke Ama bIjI rIte bIjA parAkrama paNa karyA hoya, chatAM IrSyAvaza avasare upakArI pUjyane paNa avagaNe che ! sihaguphAvAsI muni zrI AryasaMbhUtivijaya jevA zrata kevaLI AcArya bhagavAnanI AjJA laIne siMhanI guphA AgaLa upavAsa ane dhyAnamAM comAsuM pasAra karI AvelA. "guphAmAMthI bhUkhe siMha bahAra nIkaLe te e cIbhaDAnI jema baTaka baTaka bacakA bharIne mane khAI jaze," e bhaya zuM na lAge? paraMtu A parAkramI muni leza paNa gabharAyA vinA tyAM mahinAo sudhI dhyAna-sAdhanAmAM rahyA. comAsu UThaye pAchA AvatAM gurue emane "duSkarakAraka tarIke dhanyavAda ApyA. paNa tyAM sthUlabhadrajI kezAvezyAne tyAM comAsuM karIne AvelA, emane 'duSkaraduSkarakAraka tarIke AvakAryA ! siMhanA rojanA bhayaMkara bhayane Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jItI AvelA muni ahIM ISyane jItI na zakyA. emane lAgyuM ke vezyAne tyAM mAruM karavAmAM duSkara-duSkara-kArakatA zI ? bIjA mAse gurunI nA chatAM kozAne tyAM cemAsuM karavA upaDyA ! tyAM e kALanI rAjAmahArAjAomAM prasiddha sauMdarya vALI kezAne vagara zaNagAre paNa jotAM muni DhIlADhaca! emanA para kAmavAsanA caDhI beThI! vezyA AgaLa bheganI prArthanA kare che. vezyA zrAvikA banI che, eTale samajI gaI ke Ama te skUlabhadrajIne IrSothI A cALe karavA AvyA haze, paNa AmanA zA gajA? have e kevaLa zikhAmaNathI mArga nahi Ave. emane te jarA camatkAra dekhADe joIe. ema vicArI kahe che ke "mahArAja ! ame to vezyA, nANuM vinA amAre mAlA na maLe." pelA dIna banI kahe che, "paNa huM paisA kyAMthI lAvuM?" vezyA kahe "jAo, nepALa dezano rAjA navA saMtane ratnakAMbala bheTa Ape che te laI Ave." muni upaDyA nepALa ! laIne pAchA vaLatAM jaMgalamAM cAre lUMTavA AvyA emane dInatAthI page paDI pitAnI sthiti dayAmaNu bhASAmAM kahI, dayA mAge che. IrSyAe kyAM pahoMcADyA? kSudra yAcanA, viSayalabharati, dInatA ItyAdi keTe vaLagyA. ceree dayAthI cheDyA. ratnakAMbala lAvIne vezyAne detAM kahe che "le, have te nANuM paheryuM ne? vezyAe savA lAkha rUpiyAnI kAMbala laI sIdhI khALamAM ja nAkhI? muni gabharAI jaI kahe che, "are! are ! A tuM zuM kare? keTalI trAsa muzkelIthI A huM lAvyo chuM ! te tane khabara che?" basa, lAga joI vezyA AMkha caDAvI kahe che, "are tyAre tamane bhAna che ke gurue AkhA jagatanI Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 saMpatti karatAM keTalI badhI UMcI kiMmatanA darzane-jJAna-cAritra ratna tamane ApyA ? ane tameya keTalAMya jamenA trAsa pachI ahIM e pAmI zakyA ? have ene A mArA maLamUtrAdi bharelI deha khALamAM nAkhatA zarama nathI AvatI ?" muni tarata bedha pAmI ene upakAra mAnIne guru pAse jaI kSamA mAge che. thaDI paNa IrSyAvaza pITha ane mahApITha jevA anuttara svargagAmI mahAmunione pachI brAhmI suMdarI tarIke strIpaNe avataravuM paDyuMmATe ISya bhUMDI. te bhavasthiti pakavanAra eka mahAna Avazyaka sAdhana parasukRtAnudana-guNAnurAga nAza kare che; moTI vidvattAne paNa avasare AvarI de che. asaddha Aveza -abhinivezamAM phasAvI jIvane eTale badhe nIce paTake che ke keIne mAnavA taiyAra nahi. zAstranI paNa kaMI asara le nahi, e bhavAbhinaMditAne sArI rIte puSTa rAkhe che. (5) bhaya -dInatAmAM potAne na maLyAnuM duHkha che; matsaramAM bIjAne maLyAnuM duHkha che, ne bhayamAM pitAne maLeluM khevAya te ? e ciMtAnuM duHkha che. traNeya duHkha bhaMDA. emAM bhaya vilakSaNa! dudhdhananuM prabaLa kAraNa bhaya. bhayathI bhava nIpaje, bhayathI bhAva vadhe. "hAya, hAya, cAlyuM jaze? nAza pAmaze ? duHkhI thaIza to?--e ja hAyaya, viSayakaSAyanI upara atyaMta anahada Asakti, jarApaNa uNapa na Ave, Apatti na Ave tevI satata IcchA ! kema jANe, " sarva saMpattine IjAradAra pite ! leza paNa Apattine vegya nahi ! " karmanA saMjogo vicitra che. vAraMvAra bhaya rAkhavA chatAM kyAre karma ThagI jAya, kaSTa UbhA kare, sukha naSTa kare, tene niyama nahi. te pachI bhaya Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 rAkhavAthI zuM vaLyuM? javAnuM te jAya che ja. paNa vadhAre bhaya karI karIne mamatA vadhArI ciMtAmAM baLyA, AtmaciMtA karI nahi, paramArtha sUkyo nahi, pitAnI mAlikInA mAnasane jaDa padArthonuM gulAma banAvyuM. bhayabhItane te khAya te paNa bhaya; kharace bhaya; khUTI javAne bhaya; luMTAI javAne bhaya, keI mAgI jaze te? e bhaya, sarakAra kAyadA karaze to? e bhaya, mAna javAne bhaya, sattA javAne bhaya, nahi sacavAya, pitAnA tAbAmAM nahi rahe. kahyuM nahi mAne, tene bhaya! kevA bhayanA ghA ! bhayanI ghara paraMparA! bhaya ajapi caMcaLatA karAve, sthiratA na rahevA de. bhayamAM ne bhayamAM sukhe khAya nahi, khAvA de nahi, paramArtha jAte kare nahi, bIjAne karavA de nahi; sukhe nidrA nahi, saddabuddhi nahi, guNanI ne dharmanI kadara nahi. bhaya tAmasa bhAvamAM ramADe, dharmaguruothI DarAve, upadeza-zravaNathI A rAkhe, amUlya dharma-sAdhanAthI vaMcita rAkhe, kema? eka bhaya! "guru pAse jAuM ne dAnanuM kahe che? tapanuM kahe te mATe javuM ja nahi." sajajanatAnA saMgathI dUra rAkhanAra bhayabhIta kalpanA che. e jIvanane hAthe karI akArU banAve. potAnA hAthe pitAnA ujajavala jIvanane e malIna kare, Darapeka bane, asatya kalpanAe kare, pazuthI karAtI saMjJAmAM ja jIvana purUM ! kemake ene te saMsAra eja kartavya. saMsAra joIe ene bhaya vinA kema cAle ? jyAM tRNuM che tyAM bhaya che, tRSNAthI bhaya vadhe che, saMsAra vadhe che. gherathI bahAra nIkaLI tIjorI baMdha karI ke Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 nahi tenI yAda nathI rahI. sAMja sudhI ghera pAchA javAya tema nathI, basa AkhA divasanI Adhi. Akho divasa bhaya, najara sAme eka ja lakSya, kyAre sAMja paDe ne ghera jauM ne tapAsuM ke badhuM barAbara che ke nahi! vAta vAte bhaya. bhayanuM kAraNa na hoya chatAM paNa bhaya lAge ke "hAya, hAya! badhuM jatuM raheze te?" bhayane lIdhe keIka asatyanI, prapaMcanI, hiMsAnI, kaSAyenI janAo manamAM ghaDe. jarUra paDye e AcaravA ya na paDe, chatAM bhaya e pApane vicAramAM lAvyA vinA na rahe. e vicAramAM raudra dhyAna paNa saMbhave. emAM AyuSya baMdhAya te marIne jAya narake ! tyAMthI durgatimAM bhaTake ! kemake pApanA anubaMdha laIne ahiMthI game che. bhayavALAne asamAdhine pAra nahi. sAcavavAnI tAlAvelI khUba "rAtanA sUtI vakhate daravAje te baMdha kare nathI rahyo ne ? badhuM barAbara peka karyuM che ne?" rAtanA jarApaNa avAja thatAM ema thaze ke " e cArane avAja te nathI ? keIe tijorI khelI ? " jyAM Asakti vadhAre, tyAM bhayane pAra nahi. bhayamAM dharmakiyA cUkAya te paravA nahi. paramAtmAnI pUjA bhakti sevA nathI thatI tyAM bhaya dekhAte nathI mATe tene bhaya nathI. " sAdhanA aTakI te kaMI vAMdhe nahi; kAle karazuM. zuM utAvaLa che? vakhata kyAM vahI gaye che?" dharma Akho khavAya te bhaya nahi ! "saMsAranI sAmagrImAM TAMca na paDavI joIe." A lata ! bhavAbhinaMdIne samAdhine svAda nathI, samAdhinuM bhAna paNa nathI. samAdhinI kiMmata nathI, eTale dunyavI bhamAM samAdhi gumAvI rahyo che! asamAdhine ene bhaya ke Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 duHkha nathI. bhavAbhinaMdIne bhaya ghaNA, AtmAne kaleza covIse kilAka. tijorImAM zeTha: eka zeThanI pAse paisA bahu hatA paNa bicArAne e bhaya rahyA kare ke rakhene A chokarA jANe ke ApaNI pAse paisA bahu che te kharca karavA lAge te tijorI khAlI thaI jAya mATe keIne khabara paDavA na detA e bAraNuM baMdha karI eAraDAnI aMdara tijorI khelIne rUpiyAnI thelIo bahAra kADhI gaNatA. pachI khUba dhana najara sAme joI khuza thAya ke "ahe! keTaluM badhuM dhana che " pAche rAtadivasa bhaya rahyA kare ne rAtamAMya uThIne AjubAju jeI Ave keI ahIM AvatuM te nathI ne? jarAka khaDakhaDATa thAya ke jhabakIne jAge ! pahelI tapAsa kare ke keDe cAvI che ne ? tijorInuM bAraNuM barAbara baMdha che ne?" kevI bhaya saMjJA ke ene bhagavAnanuM nAma paNa na sAMbhaLe, te sukRta karavAnI te vAteya kayAM ? bhayanI vRttine lIdhe dharmanI lezyA UThavAja na pAme. kadI muni pAse jAya nahi,- " rakhe paisA kharcAve ke bAdhA de te ?" e bhaya. ekavAra rUpiyA gaNavA beThelA eTalAmAM bahArane kAMIka avAja sAMbhaLyo. bAraNa sAme jue che te sAMkaLa devI ja bhUlI gayelA ! e joI vicAre che ke "vaLI sAMkaLa devA jAuM ene avAja bahAranAne saMbhaLAvAthI vahema paDe te? athavA e eTalAmAM aMdara AvI jAya te ?" tethI jhaTapaTa nANAMkothaLI tIjorImAM nAkhI pite paNa aMdara pesI gayA ane sAcavIne tijorInuM bAraNuM baMdha karyuM. bhayanI legyAmAM e jovuM bhUlI Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayA ke je Ane kaLa besI jaze te aMdarathI pachI zI rIte ughADIza? kemake henDala te bahAra hoya. ane kharekhara ahIM banyuM paNa emaja ! bAraNuM adhakhulatuM baMdha thavAne badale pUruM baMdha thaI gayuM ! kaLa besI gaI. thoDIvAra pachI khelavA jAya te khUle nahi akaLAyA, guMgaLAyA, have te avAja karavA chatAM bahAra keNa sAMbhaLe? te emAM ne emAM aMte marI gayA ! pAchaLathI chokarA bahAra zodhA zodha kare ke bApA kyAM gayA ? AkhA gharamAM joI vaLyA. bahAra kAkA, mAmA, phaI vagere ne tyAM ane gAma bahAra paNa joI AvyA, maLyA nahi, eTale mAnyuM ke " jaMgalamAM gayA haze ane tyAM zikArI pazuo mArI nAkhyA haze." basa, DesAnuM maraNakArya karyuM. pachI gharanuM saMbhALavA jatAM tijorI baMdha dekhI, cAvI jaDI nahi, luhArane belA. luhAre te paheluM henDalaja tapAsyuM-khaTa bAraNuM khUlatAM gaMdhAI uTheluM bihAmaNuM maDaduM joyuM ! bahAra lekamAM khabara paDI gaI ne gAmamAM kahetI cAlI ke, "zeTha tijorImAM marI gayA ! " Ama beTA bhayanA deSa para DesAnA behAla thayA ! jiMdagI cittamAM tIvra rAgadveSanA saMkaleza karI karIne pUrI karI ! pariNAma zuM ? duHkhada adhama durgatiomAM tIvra rAgAdinA saMkelaza ane duSTa pApabharyA jIvananI paraMparA cAlavAnI ! jaDa khAtaranA A bhAre rAga, tRSNA, mamatA, madamAyA kAmakrodha vagerenI satAmaNI e cittanI saMkilaSTa dazA che. bhaya cittanA saMkilaSTa pariNAmane ati saMkilaSTa karAve che. bhayasaMjJA kAyA, kuTuMba, dhana, delata, vaibhava gharabAra, zani salA ane Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para mAnamarta, AbarU-sattA vagere pUratI che ? ke " dharmadhana nahi maLe te dharma maLela luMTAI jaze te?" e paNa bhaya che ? "kAyAnA mohamAM tapa gumAvIza te ? rasanAnA kesamAM tyAga karavAnuM cUkaza te ? dAnamAM vidana Avaze te ? dharma nathI sAdhate ane AyuSya pUrNa thaze agara roga Avaze te ?" A bhaya nathI. anAdinI bhayasaMjJA sAmAyika, pratikramaNa prabhubhakti, dAna-zIla-tapa-bhAva, kSamAdi guNa vata paccakkhANa, karmakSaya vagere na sadhAya tyAM nahi ! ulaTuM "e badhu sAdhavA jAuM, ane kAyA ogaLI jAya, dhana ochuM thaI jAya, TAIma bagaDe, vepAramAM vadhe Ave, vyavahAra ghavAya te zuM thAya ?" e bhaya khare. ahe, jIvanI kevI durdazA ! are ! kadAca dharmAnuSThAna karaze te paNa bIjA-trIjA bhayathI citta sthira nahi rAkhI zake. bhaya te kevA? tuccha bAbatenA ! e sArI pravRttine DahoLI nAkhe che. bhaya bhAre paidhe che ! sAdhu paNa sAdhavAnI jAgRti na rAkhe te bhaya emane ya cheDate nathI; kemake Indriye DAku che. mana cera che. nAgaNa jevI kuvAsanAnA cekabaMdha humalA che. viSayene duzmana-ghere che. viSayanI chAyAne, Agamanane, enAM saMparkane bhaya tha joIe. jeTale bhaya mehanI sAmagrI lUMTAI javAmAM thAya che, teTalo AtmahitanI pravRtti ke vicAraNuM lUMTAI jAya temAM nathI, kevI kAramI dazA? muktinuM paheluM pagathiyuM mekSacivALI avasthA che. jyAM sudhI dunyavI bhayethI bhavAbhinaMditA jIvatI rahe tyAM sudhI te Ave nahi. chaThTho duguNa zaThatA-emAM vAte vAte mAyA rAkhe; Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ luccAI prapaMca, daga, phaTake, vizvAsaghAta kare. svabhAvathI kapaTa karanAre; keLavelI guMDAgIrI AdaranA. niSNAjana nAnI vAtamAM, nakAmI bAbatamAM paNa mAyA! sIdhI vAta kare nahi, saralatA nahi. kAMI levAdevA nathI, chatAM svabhAvathI ja do! bhUtakALane anaMtavArane abhyAsa kAramI mAyAne. mAyA ja AvaDe. ene lohInA paramANu ja evA ke ekalI mAyA ja kare. tenA yoge karma paNa evA bAMdhe. A badhA anaMtakALanA avaLA vALa sIdhA savaLA kare nahi, avaLAM vIMTyA tevA savaLA ukele nahi, uMdhAI mUkI sIdhI dizA pakaDe nahi e badhuM bhavAbhinaMdIpaNAmAM sulabha che. enAthI bacavuM hoya te aMtaramAM kadAca mAyAne vicAra jAge, paNa emAM puruSArtha na ja bheLavAya, arthAta mAyAne amalI na banAvAya, paNa tene guMgaLAvAya, jethI e kAragata na thAya te hajI bacAya. chaLa prapaMca dagophaTakA karye rAkhavA che, jagatanA lAbha ke jagatanI vaDAI levA mATe vAtavAtamAM vakatA vAparavI che, mAyA AcaravI che, tyAM mekSanI tamannA kyAM UbhI rahe ? | mAyAnuM pApa jagatamAM bahu saheluM, emAM ughADA paDIe chIe evuM na dekhAya. pAchuM hoziyAramAM khapAya, ane mAyAthI lAbha thate dekhAya. A kALajunI enI kuTevane TALavA dilane zuddha banAvavuM paDe. kadAcita mAyA karavA mana UThe, paNa hRdaya ne pADe. "dhruva AtmAnA guNa adhruva jaDa khAtara mAre gumAvavA nathI," ema hRdaya pikAre, pachI mana kadAca mAyA karAvI jAya paNa te kevI ? maLI. bhavAbhinaMdIne te chUTathI prapaMca, mAyA, kapaTa joIe, joradAra joIe, emAM aphasosa nahi. mAmulI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 tuccha vAta heya paNa mAyA na cheDe. tarachamAna, AbarU, alpa vakhANa, tRNa jeTalI zAbAzI meLavavA mATe ya mAyA karatAM saMkeca na thAya. bhavAbhinaMdItAne mahAna durguNa mAyA. jene saMsAra bahu game te mANasa mAyA ke je saMsAranI mAtA che, tene kema na sAcave? khUbI juo, lebhanI ratine bhavAbhinaMdinuM apalakSaNa karyuM, paNa lebhane nahi! jyAre zaThatAnI ratine durgaNa kahevAnI jarUra na paDI, paNa zaThatAne ja durguNa kahyo. e sUcave che ke khAlI lebha tevA saMsArarasika nahi, banAve, jevI zaThatA saMsArarasika banAvaze. zaThatA yAne mAyA khataranAka che. mAyA mANasane kevo pakaDamAM pakaDI rAkhIne enI pAse rAta-divasa aMte pitAne ja khataranAka UMdhA vetaraNanI ciMtA karAve che ! tyAre enI sAme saraLa jIva aMte kevI sundara unnati pAme evA pavitra vicAramAM rahe che ! ene adbhuta khyAla samarAditya caritranA avAntara kathAprasaMgamAMthI maLe che. candrakAnta nAme eka zreSThi putra bahAragAma gayela che. evAmAM enA gAma para dhADa paDI che. candrakAnta AvIne jue che te gharamAMthI kaMIka mAla cerAyo che ane potAnI patnI caMdrakAntAne patto nathI. gAmanA eka bujharga pAsethI jANavA maLe che ke A lUMTArAo avarajavara mANasane paNa upADI jAya che, jethI pachI enA sagAvahAlA ghaNuM dhana ApIne ene choDAvI lAve. caMdrakAnta e parathI dhananI thelI laI pitAnA nekarane sAthe lIdhe. ene bhAtAM thelI pakaDAvI. cAlatAM-cAlatAM rastAmAM nokaranI buddhi bagaDelI te koI prapaMcathI dhanathelI cAuM karI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgavA dhAre che. paNa kare zuM ? e thelI zeThanA hAthamAM che. emAM jogAje evuM banyuM ke eka sthAne banne jaNa bhAtuM khAvA beThA. paNa UThatI vakhate sahaja bhAve caMdrakAntanA hAthamAM bhAtALelI pakaDAI; pelAe dhananI thelI pakaDI. have nokara manamAM khuzI thate zeTha TaLe enI taka zodhe che. emAM dUrathI eka kUve dekhatAM gaLagaLe thaI zeThane kahe ke "mane bahu tarasa lAgI che. " bhale zeTha kR dekhatAM pANI mATe gaye. nokara cUpakIthI pAchaLa jAya che. tyAM caMdrakAnta vAMke vaLI kUvAmAM je pANI jevA jAya che ke tarata pelAe ene haDasele me; tethI e paDyo aMdara ! tyAM aMdarathI 'name arihaMtANuM" avAja AvyA. avAja potAnI patnIne pArakhIne bolI UThe che, "ahe tuM ahIM kyAMthI?" pelI kahe "mane lUMTArA laI cAlyA, rAta paDavAthI badhAne ahIM pAse mukAma hatuM. mane thayuM ke kadAca emane tyAM mArA zIlapara AkramaNa Ave enA karatAM ahIMthI ja raste kare sAre; eTale badhAne tyAM sutA mUkI A kuvAmAM paDatuM mUkyuM. paraMtu tame ahIM kUvAmAM zI rIte ?" candrakAnta kahe che. "huM tane dhanathI choDAvI lAvavA ApaNa nekara sAthe nIkaLela. vacamAM khAvA beThA tyAM kudaratI dhananI thelI nekaranA hAthamAM rahI! ene bicArIne ene lebha lAgyuM haze, tethI A kUvAmAM pANI jevA huM je vAMke vaLe ke tarata pelAe pAchaLathI mane haDaselya." patnI kahe, are, ke duSTa nekara !" A kahe che "bhalI re bAI, e te upakArI kahevAya ke ahIM ApaNuM bene bheTa karI Ape. nahI te huM coranI pallImAM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javA chatAM tane kyAMthI pAmI zakata ! " saraLa mANasa dareka prasaMgamAMthI sArI ja tAravaNI kare. banne jaNa kUvAmAM narAdhAra rahyA pANInI bAjunA eka TekarA jevA bhAga para beThA beThA kaI pravAsI kUvA para AvavAnI rAha jue che. emAM divase vItyA. chatAM candrakAnta kahe che "je puNya kevuM adbhuta kAma kare che ke dhana jatAM tuM maLI ane ahIM mArA hAthamAM rahela bhAtA thelI ApaNA banene jIvana TakAvI rAkhavA kAma lAgI che! khAvA te bhAtuM kAma Ave, hIrA mANeka nahi!" candrakAntane patinA AvA AvA tAtvika bela para dharmazraddhA vadhI jAya che. have bhAtuM khUTavA AvyuM ane jaNa ciMtA kare che ke "are ! amAre AvA uttama bhavamAM zuM cAritra pAmyA vinA emaja maravAnuM? kyAre A vikRpasamAM kUvAnI kedamAMthI chUTavAnuM? sadbhAgye eTalAmAM eka sArthavAha te pradezamAM AvI lAge che. enA mANase kUvApara pANI levA AvatAM candrakAnta bele che, "are? amane bahAra kADhe" pelAe jaIne zeThane vAta karatAM zeThe mAMcAthI emane bahAra kADhavA kahyuM. e baMne ema bahAra nIkaLI sArthavAhane bhejana-satkAra pAmI gAma tarapha pAchA vaLe che. rastAmAM eka bAju maDadu ane pitAnI ja dhana thelI jue che! candrakAnate tarata kalpanA karI ke koI zikArI pazuthI marAyela nekaranuM bicArAnuM A maDaduM lAge che. ethI vairAgya vadhu daDha karI jaI banee cAritramArga apanAvyA. saraLatAnAM mIThAM phaLa; mAyA kUDI ane bhUMDI ! (7) sAtama duguNa ajJatA:-ajJatA yAne ajJAnanA be bheda, (1) mUrkhatA, ane (2) mUDhatA. mUrkhatA che eTale ethI mIThI te mae Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 gatAgama nathI. ekaja vAta che ' lUTA, bhegu" karA, uDAe, e mATe badhuM karI chUTo.' bhale pachI mUrkhane leAka niMde hase,-ke e pIDAya sasAramAM, yA durgatieAmAM bhAre trAsathI daMDAvuM paDe, tenI khabara nathI, ciMtA nathI, paravA nathI, A mUrkhatA. bIjI che mUDhatA. paDita hAya, zAstra bhaNelA hoya ke presara hAya, bIjAne bhaNAve kharA, paNa tenI paMDitAI mUDhatAnA gharanI, jo jJAna che paNa viveka nathI, bhaNyA che paNa hRdaya pariNata nathI anyuM. zAstrathI jo AtmA keLavAyA nathI te ekalI buddhi keLavAI tethI zuM ? bhaNataramAM evA muMjhAce ke tenI badhI pravRtti jaDa pAchaLanI ! peAtAnA AtmAnuM ja bhAna nathI ! vicAra-melI-AcaraNu badhuM jaDa pAchaLanuM ! AtmAnA hitanI vAtanA vicAra vANI-vartana nathI. narI mUDhatA. paramAnI khabara nathI. mUDha paDita uttara pradezanA eka gAmamAM eka paDita ghare cheAkarAone vidyAbhyAsa karAvatA. emAM eka yuvAna vidyArthI paMDitanI patnInI sevA karatAM karatAM e ane premamAM paDyA ! paNa paDita patnI paranA mUDha rAgamAM enI sAthenI A vidyArthInI maryAdAbahAranI chUTane zuddha sevA mAnatA. alakhatu paMDitanA dekhatAM kAMI vilAsa thaI zakatA nahAtA, tethI ja baMnee bhAgI javAnuM nakkI karyuM. emAM ekavAra paDitane bahAra gAma javAnuM thayuM tyAre mUDhatAmAM e A vidyArthIne ja patnInI saMbhALa rAkhavAnuM sAMpatA gayA. have te khanene phAvatuM thayuM. eka maDaduM lAvI gharamAM mAMhu vagere aDadhuM paDadhuM saLagAvI thADI gharamAM Aga lAgyA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 jevuM karI, elavIne maneya ahAragAma cAlyA gayA. paMDita AvyeA. jue che, ghara saLageluM che maDadu' paDayuM che, eTale rAvA beThA ke * hAya ! huM bahAra gayA te patnI micArI baLI gaI !' have enA hADakAM gaMgAjImAM padharAvavA laI cAlyeA. gagAnA kAThe pelA e acAnaka Ane hADakAnAM peATakA sAthe rAta-kakaLatA ane mAthuM phUTatA jue che ! e joine khaMnene dayA AvI gaI, bhAre padmattApa sAthe enI pAse AvI kahe che, ' mApha karajo, ame kubuddhithI tamane dagA dIdhA. anAvaTI maDaduM khALI bhAgI AvyA. kSamA kareA. ' paMDita kahe, ' tame keNu che? huM tamane eLakhatA nathI. jAe ahI'thI. strI kahe che, * are! mane ya bhUlI gayA? huM te tamArI gharavALI. ' mUDha banelA paMDita mAnavA taiyAra nathI e teA kahe che, ' jA re jA bAI ! gaLe kAM paDe ? mArI patnI te| maLI gaI. A rahyA enAM hADakAM. tuM vaLI kANu ? kAzImAM tArA jevA ThagArA bahu kre. jA ahIthI, paDite dharAra na svIkArI, pAMDitye kyAM macAvyA? rAganI mUDhatAmAM bhAnabhUleA anyA, zoka karIkarIne rakhaDI maryA ! mUrkhatAnA ceAge jJAna ja nathI, mUDhatAnA ceAge rahasyanu bhAna nathI. ucca Adaza nathI. pazutAthI zI vAstavika vizeSatA mAnavamAM heAya te samajatA nathI. sanAtana svAtmAne bhUlI kSaNika sukha dekhADanArA viSayeAmAM rAtAmAtA rahe che. tattvanI ruci tA zuM paNu paNa koI tattvanI vAta paNa yuktipUrvaka khIjAne sabhaLAve ane bIjAne te ruce, teya Ane khaTake che. svajIvanamAM rAtadi' atattvanu` pASaNavadha na kare jAya che. sa`sAranI ciMtA sivAya mIjI' samajavA mAgatA nathI. ityAdi sthiti Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUDhatA ane mUrkhatAnI che. A ajJatA e bhaya, zaThatA, kSudratA, bharati, mAtsarya, vagere durguNene poSI rahe che. jIva bhavAbhinaMdI che, eTale A apalakSaNa che ane A deSanA vege saMsArane rasa eTale ke bhavAbhinaMditA majabuta bane che. keIka mehanA pAtra ane svArthamAM upayogI vyaktio pratye vyagraha sAthe evA premamAM mUDha hoya ke tene sattara doSane gaNe nahi. kaI samajAve te mAnavA taiyAra thAya nahi. tyAre keTalAka kadAgrahIe evA ke pakaDeluM beTuM chatAM mUkavA taiyAra nahi. vaLI keTalAka sArAsAramAM ne kAryAkAryamAM ajJAna evA ke jJAnInI nizrA (Azare) paNa na le ! mUDhatA bhayaMkara. Ama pitAne samajadAra gaNe, paNa pAchA bIjA mUDha banelAnI pAchaLa pote mUDha bane. udyogapatio mUDha, tenI pAchaLa duniyA mUDha. zuM karavuM te sUjhatuM nathI. badhA kare che mATe karavuM ! AMdhaLI deTa ! jANe rahI gayA. mUDhatA eTale prabala mehathI gherAI javuM. cetana chatAM jaDa nacAve tema nAcavA taiyAra; paNa jJAnI, vivekI, satenI zikhAmaNe sArI cAle cAlavAmAM taiyAra nahi. vicArapUrvaka kAma karate hevAnuM mAne paNa tenA kAma badhA avicArI ! eka bApane mUDha dIkara, bApe kahyuM, "tAre caMcaLane adhIrA na banavuM, sthira thavuM. kArya karatA pahelAM vicAravuM. pachI kArya karatA DagavuM nahi. " tenA makAnanI AgaLa eka pADe reja AvI bese chekare vicAre che ke AnA ziMgaDA "vacce mAruM mAthuM Ave ke nahi?" cha mahinA sudhI A vicAra karyo. pachI nakkI karyuM ke jarUra be ziMgaDA vacce mAruM mAthuM AvI jAya ke nahi ene praga kare. eka divasa vakhata joI pADe Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beThe hatA, tyAre mAthuM barAbara ziMgaDA vacce ghAlyuM. pADo bhaDakyo, ne nAThe. paNa bApAe Teka jALavavA kaheluM, mATe mAthuM kADhayuM nahi. mUDha jIvanI khAsIyata ke tenA kArya avicArI, buddhi skUla, tIvra mohanI daSTi. te TUMkI hoya ane pariNAme e lekamAM beAbarU ane bhAre pazcattApa pAme. leka pAchaLathI hAMsI kare. bhaTTe paNa gaNe nahi, mUDha jIva lADI, vADI, ane gADI pAchaLa gAMDe. A ja jIvananuM sarvasva mAne. paramArtha karavA buddhi nathI, gama nathI. svArthamAM AMdhaLo, svArthane piSavA kaMIka UMdhAcattAM kare. A lakSaNe mUDhatAnA che. ahA ! jaDamAyAne A jIvanI paravA ke ciMtA nathI ! paNa jIva ghele enI ja ciMtAmAM rakta che! jaDamAyA jIvanuM nikaMdana kADhe che, tyAre jIva jaDamAyAne AbAda karavA-rAkhavAmAM jIvana ape che. jaDamAyA jIvane mRtyubAda eka tasu ke kSaNa paNa AgaLa anusaravA taiyAra nathI, paNa jIva jaDamAyAne jiMdagIbhara vaLagyo rahe che. A badhuM mUDhatAne AbhArI che. bhale meTe buddhizALI na hoya, pote prajJa na hoya, jaina na hoya, samakitI na hoya, paNa mAtra mUDha na hoya teya vicAra karI zake. vivekapUrvaka kAma kare, bIjAne lAbha thato hoya te thavA de, pite DuM nukasAna paNa veThe. cAra zANA kaMI kahe tene vicAra kare. vAre vAre nukasAna thatA hoya, ThagAte heya te cete. citave bele ke Acare te kAMIka jaDanI bahAra nIkaLIne jaDamAMthI UMce AvIne. AvuM kaMI na Ave te bhAvAbhinaMditA ze jAya ? : AThame duguNaniSphaLAraMbhasaMgatatA-mUkha pAse vicAraja nathI, ane mUDha uMdhA ja vicAra kare che, tethI banenAM kArya Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUrkhatA ane mUDhatAnA pariNAme niSphaLa nivaDe temAM navAI nahi. kadAca zarUAtamAM saphaLatA dekhAya te ya pariNAme avazya niSphaLa. athavA "niSphaLa" eTale nissAra. bhavAbhinaMdI jIva nissAra pravRttine AcAranAre heya che. kahe ke ene niSphaLa bane evA kAryo saheje karavA maLe. jenA udyamamAM bahudhA niSphaLatA ane nismAtA hoya, te jIva bhavAbhinaMdI che. ekavAranA niSphaLa kAryanA ge pAchA vaLavAnuM te ene bAjue rahyuM, ulaTuM evA kAryone ene dviguNe Agraha vadhe. e vadhu ne vadhu niSphaLatA meLavate jAya, paNa saphaLatAnI cAvI na pAmI zake. ene lakSamI maLI hoya, te ya saphaLa nathI, kemake ene ethI AnaMda ke zAMti maLatI nathI. haiyAmAM haLI saLage che; pAchaLa nukasAna ane pazcAttApane pAra nathI. kAryamAM bhalIvAra nathI. enA niSphaLa prayatna enAmAM deSo vadhu khIlave che. nissAra udyama jaDatA vadhAre che. bhavAbhinaMditAnA doSanI sahajatA-bhavAbhinaMditAnA A badhA kSaNa TALavA mATe khAsa kALajI rAkhavAnI che; prati kSaNa jAgrata rahevAnuM che. kAraNa ke, durgaNone abhyAsa anaMta kALane che. ethI jIvanamAM dUSaNa sahaja jevA thaI gayA che, ane guNa jANe taddana aparicita. kSudratA saheje Ave, udAratA muzIbatathI lAvavI paDe. lebha saheje thAya, saMteSa rAkhave muzkela. ghaDI ghaDImAM dInatA AvatAM vAra na lAge, ane dhIraja ane napharata rAkhatAM nevanAM pANI mobhe caDAvavA paDe IrSyA bahu sahelI, keInuM paNa sAruM joI uga jhaTa thAya, paNa prema baLAtkAre lAvavuM paDe. mana uga karAve paNa dila je prema karAve, teya Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dura vicArAya ' ke ApaNe nArAja zA mATe thavuM ? manane udvegathI pAchu' vALI premamAM joDAvuM joI e. ' paNa A zubha vicAra parANe lAvavA paDe che. bhayabhIta thavuM saheluM che, nirbhaya thavuM muzkela che, bhaya jeTaleA jaldIthI Ave eTalI nirbhayatA jaldI AvatI nathI. zatAnA vicAre jIvane bahu sulabha. svArtha sAdhavA, peAtAnI ja anukuLatA jovI, A vRttie jIvanI sAthe jANe sahaja ghaDAI gaI che! e vRttione siddha karavA udyama karavA paDatA nathI. bIjAnI sevA levAnA, bIjAnA bheAge sukha levAnA vicAra pahelAM Ave, paNa paramAtha mATe jAtanA bheAga ApavAnI vRtti chelle ya AvavI muzkela. ApaNI heAziyArIthI ja anukULatA maLe che, evI mAnyatA ghaDAI gaI che, mATe A vRtti sulabha thaI paDI che. khabara nathI ke puNya vinA phAmAM. eka jarAka Apatti AvI paDI ke jIva duSTa vRttione Azraya saheje le che, paNa jo sAvadhAna ane, te Apatti teA AvI adhama vRttione dRkhAvavA kharekharI upayAgI thAya ema hAya che. Apatti te guNazreNInI parIkSAmAM jaldI pAsa thavAnI parIkSA che. Apatti ja kharA kasATIne kALa che. Ama te AvI adhama vRttie jhaTa jAge nahi, paNa Apatti kALe jAge, te vakhate ene zubha vRttiethI kacaDI zakAya. mUrkhatA ane mUDhatA ke je gaLathvImAM ekameka thaI gaI che, tene TALI AtmAmAM jJAna ane vivekanI navI bhAta pADavAnI che. svecchAthI, mUrkhatAthI ne mRtAthI karelA kAryoMmAM niSphaLatA ane nissAratA lagabhaga rAjanI vastu thaI paDI che. jyAre saphaLatA huMmezanI, ane niSphaLatA kAka divasanI. sAravALI pravRtti ghaNI, ane asAra Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 pravRtti bahu ochI; te banavuM joIe. paNa e muzkela che, kemake de jANe svabhAva thaI paDyA che, ane guNe aparicita, ke aLakhAmaNA jevA rahyA che. paMcasUtramAM kahelI vAta svIkAravA mATe AtmAmAMthI bhavAbhinaMdI5NunA A apalakSaNa-durgaNe cAlyA javA joIe. jIve kemake, bhavAbhinaMdinI aMdara kSudratA vagerenuM jora jyAM sudhI hayAta che, tyAM sudhI tene tatva para dveSa che, tattvanI ruci thatI nathI, sAcI tatvanI ene samajaNa ja nahi paDe. jyAre paMcasUtra te lAyakane ja samajAya ane lAyakane ja apAya. e gaMbhIra rasAyaNa che. e pacAvavA deSa vinAnI ane joradAra hajarI joIe. hojarImAM doSa khadabadatA hoya te rasAyaNa phUTI nIkaLe. sarva ne A vastunI prApti na thAya. vAyaDI vAtethI A na maLe. bhavAbhinaMdInA durgaNe TALavA ja joIe, mana mAravuM paDe, kAyA ghasavI paDe, tuccha lAbha jatA karavA paDe, svacchaMdatA mUkavI paDe, anaMta jJAnIne samarpita banavuM paDe. e badhuM Aja sudhI nathI karyuM, mATeja bhavAbhinaMdI jIva saMsAramAM rakhaDe che. mekSa e pApapratighAta vagerenA kamathI maLe. sAdhanAnI bhUmikA te pramANe ja racAvI joIe, ane sAdhanAnI ImArata teja krame pUrI thavI joIe. pApa pratighAta mATe (1) bhavAbhinaMdInA durguNene nAza karavo joIe, (2) paMcasUtramAM batAvela sAdhanAnA kama upara daDha zraddhA joIe. (3) te kama mujaba puruSArtha kara joIe. te dharma puruSArtha paNa (1) satata, (2) vidhipUrvaka ane (3) hRdayanA bahumAna sAthe, gya kALe ane (4) jIvanamAM aucitya jALavIne tha joIe. Ama karavAthI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avazya sabIja-kriyAnI prApti ane avaMdhya pAlana pragaTaze. je pAlananA phaLarUpe thoDA ja kALamAM kamazaH mukti avazya bhAvI banaze, arthAt siddha thaze. paMcasUtra je vastunuM nirUpaNa kare che, te satya ane suMdara che, tethI pariNAme AtmAne ajJAna ane mehanI aMdhArI aTavImAMthI aLage karI, ucca paramAtma-prakAzanA paMthe caDhAvI, anaMta joti jagAvanAruM che. "paMcasUtramAM kahyA mUjabane kema te durlabha che," ema kahI bhaDakavAnuM nathI, paNa manamAM khUba utsuka banavAnuM che. jethI AvI ati suMdara durlabha vAte A jIvanamAM pamAI jAya, ane jIvana dhanya bane. manuSya bhava ane maLela sAmagrIne saphaLa karavAmAM gamArI na cAle, AvaData joIe; divAnApaNuM na nabhe, sAvadhAnI-hoziyArI joIe. bhAvanidrA nakAmI, jAgRti jarUrI vAtethI kAMI na vaLe, guNene khapa karavuM paDe. jIvanamAM A kareluM karyuM gaNaze, ethI ja janmajarAmaraNAdinI jaMjALa veThavAnuM aTakaze. TIkAkAra maharSi A badhA uttama padArthone kahenAra zrI paMcasUtra mahAzAstra upara vyAkhyA kare che te bhagavAna mahAvIra devane namaskAra karIne kare che, sabIja kriyAnI prApti mATe bhavAbhinaMdIpaNAnA de TALavAnuM garbhita sUcana kare che. avyavahAra rAzi:-dhyAna rAkhavAnuM che ke emaNe zrI gadaSTisamuccaya nAmanA zAstramAM A ja vAta karI che ke jIva pahelI gadaSTimAM tyAre ja praveza pAmI zake che ke jyAre e eghadRSTimAMthI bahAra nIkaLe che. eghadaSTi e anAdi anaMtakALathI bhavAminadIpaNAne arthAta kevaLa jaDa rasikatAne lIdhe Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAne sarAsara bAda rAkhI kevaLa jaDanA taraphanI daSTi che. anAdikALathI jIva anaMtAnaMta pudgalaparAvarta kALa sUkSmanigodamAM pasAra karate rahyo che. nigoda eTale sAdhAraNa vanaspatikAya jIvanuM ati sUkSma zarIra, ke jemAM, bhUta bhaviSya kALanA sarva mukta AtmAonI saMkhyA karatAM paNa, anaMtaguNI saMkhyAmAM ja hoya che. e jenuM AyuSya mAtra aMtarmuhUrta ane keTalIka vAra te kSullaka bhava tarIke eka zvAsozvAsamAM 17 uparAMta bhava paNa thAya teya eTaluM badhuM atyalpa AyuSya. sarva nArakIothI anaMtagaNa duHkhavAle A badheya anaMta kALa ekalA sukrama nigadanA ja avatAra. bIjo bAdara nigoda ke pRthvIkAyAdine vyavahAra ja nahi. tethI tene avyavahAra rAzine jIva gaNAya che. anaMtA jInA darekanA karma judA, enI bhegA eka ja zarIramAM anaMtIvAra purAI anaMta duHkha veThavAnA ! AvI duHkhada sthitinA kALa ApaNuM jIve anaMtA pasAra karyA che, e je lakSamAM levAya te ahiM maLela anupama tattva-daSTinA saMgenuM. mahatva samajI e saMgenuM suMdara phaLa upajAvI levA puruSArthamAM lAgI javAya. vyavahAra rAzi -evI anAdithI cAlatI eka sarakhI sUma nigodanI paraMparAmAMthI chUTavAnuM, saMsAramAMthI kaI eka jIva mokSa pAme tyAre, jenI bhavitavyatA pAkI hoya te jIvane thAya che. pachI bAdaranigada vanaspatikAya dA. ta. kaMdamULa, lIla, sevALa, phUga vageremAM temaja pRthvIkAya Adi sthAvarakAyamAM temaja zrIndriyAdi trasakAyamAM jIvane caDhavAnuM, paDavAnuM, Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaTakavAnuM thayA kare che. have e vyavahAra rAzine jIva gaNAya. emAM anaMta janmamaraNAdi duHkhe anubhavavA paDe che! prApta jIvananI bAjI hAre te nIcenI nimAM jAya, ane te te UMce caDhe che. A hAra-jItamAM kyAreka manuSya janma paNa maLI jAya che. evuM anaMtIvAra bane che. chatAM jIvananI bAjI hAravAnA pratApe pAchuM cerAzI lAkhane cakkare caDhavAnuM thAya che. emAM sUkSama nigodamAM jAya, chatAM have e vyahArarAzine ja jIva gaNAya. kRSNapakSa:caramAvata:-jIvananI bAjI hAravAnuM zAthI? jIva kevaLa bhavAbhinaMdI, mAtra pudgala-rasiyo, ekalI viSayatRSNA, svArtha ane ahaMtvanA AvezamAM ja layalIna rahe che. e sthitimAM jIva kRSNapakSIya ja banyuM rahe che, arthAt evA tAmasa bhAvamAM rAcate rahe che ke kadAca svargAdi-sukhanI abhilASAe cAritra laI kaThera kriyA paNa Adare che, chatAM AtmasvasthatAne jhAMkho zukalapakSa paNa ene bicArAne sAMpaDatuM nathI. e to jyAre have mokSa pAmavAne eka ja pudgala parAvartakALa bAkI hoya evA kALamAM jIva AvI jAya, pachI ja prApta thAya che. Ane caramAvarta kALa paNa kahe che. caramAvarta kALamAM AvavAnuM jIvanI potAnI kaI hoziyArI ke puruSArthathI nathI thatuM, kintu pitAne anAdisiddha bhavyatva-svabhAva tathA anAdithI ahIM sudhI eTale kALa pasAra the,-A be tanA prabhAve thAya che. bhavyatva mokSamArga mATeno pAsaporTa: bhavyatva eTale mokSa pAmavAnI yegyatA. jema nadInI retI ghaDe banavA mATe agya che, kuMbhAranA ghare paDelI mATI ghaDo Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banavA mATe yogya che, ane dUra jaMgalamAM paDelI mATI gya chatAM ene sAmagrI na maLavAthI ene ghaDe banavAne nathI, evI rIte jagatamAM keTalAka jIva mekSa pAmavAne sarvakALa mATe taddana agya che te abhavya che, bIjA anAdinigodamAMthI bahAra nIkaLI mekSa pAmavAnI dizAmAM che e yeAgya che; te bhavya kahevAya. jyAre yogyatA chatAM je ja anAdinigodamAMthI nIkaLavAnA ja nathI, te jAtibhavya kahevAya che. Ane artha te e ke bhavyane pitAnA keI puruSArtha vinAja anAdisiddha bhavyatva-svabhAva yAne mekSe javAnA pAsaporTanI maphata bakSIsa maLela che ! mAtra ene pakavavAnI ja arthAt mokSamArganI sTImaramAM besavAnI jarUra che. je matamAM maLela A pAsaporTanuM mUlya na samajAya, ne ene pakavavA prayatna na karAya, to e keTalI badhI karuNa dazA kahevAya ? sahajamala hAsanAM 3 lakSaNa: caramAvartamAM AvavA chatAM niyama nathI ke tarataja oghadaSTimAMthI bahAra nIkaLe. hA, e niyama khare ke oghadaSTimAMthI bahAra nIkaLI gadaSTimAM AvavAnuM ane te te caramAvarta yAne chellA pudagalaparAvartakALamAM ja bane. koIne tarata ja bane, koIne kALa pasAra thayA pachI paNa bane. paraMtu sahaja maLanA neMdhapAtra hAsathI A vastu bane che. anAdine tIvra rAgadveSane AtmA para jAma thayele maLa e sahaja maLe che. carAvatamAM ene nedhapAtra hAsa prApta thAya che. tyAM duHkhI jI para dayA, guNavAna para dveSane abhAva, ane aucitya,-e traNa lakSaNa pragaTa thAya che. AmAM garbhita rIte AtmA tarapha daSTi UbhI thaI hoya che, Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emAM sadguruone upadeza vagere nimitta maLatAM AtmAne bhavanI jaMjALamAMthI mukta-zuddha svarUpa para daSTi paDe che. A makSa taraphanI daSTi che. pahelI 4 gadaSTi : mArgonusAritA: alabata hajI tatvanI tevI samaja nathI eTale ene tattvaruci nathI. paraMtu (1) pUrvane cAlI Avate tatvane dveSa zAMta thAya che. (2) pachI tattvanI jijJAsA jAge che, ane (3) pachI tava sAMbhaLavAnI IcchArUpa zuzraSA jAge che. bAda (4) tattva-zravaNa kare che. A pahelI cAra gadaSTimAM ArahaNarUpa che. ethI ene saMsAramAM janma-jara-mRtyu, rega, zoka, ISTasaMga, aniSTaviyAga, trAsa apamAna vagere saMsAranuM duHkhada svarUpa ane ethI saMsAranI nirguNatA-apakArakatAne khyAla Ave che. tethI enA pratye napharata chUTe che. manane ema thAya che ke "kyAM sudhI A viSacakamAM bhamyA karavAnuM?" tAtparya, saMsAranA AbhAsarUpa sukha uparathI AsthA bahumAna UThI jAya che, ema e virAgya-bhavanirveda pAmya gaNAya. vaLI ene saMsAranA kAraNa bhUta pApasevana karavAmAM evI hoMza nathI rahetI. A badhI sthitimAM jIvane apunabaMdhakapaNuM prApta thAya che. apunabaMdhaka eTale duHkhada karmanI 70 sAgaropama kaDAkoDI sthiti jevI utkRSTa sthiti have pharIthI na bAMdhe evI dazA. enA yoge dayA, dAna, tyAga, tapasyA, devagurusevA, vrata-niyama vagerene aze puruSArtha kare e dharmapuruSArtha che. dharmapuruSArtha jIvanA anyAya anIti, anucita vyaya, ubhaTaveza, vagere deze aTakAvI daI mArganusArI jIvananA Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyasaMpannatA, mAtA-pitAnI pUjA, atithisevA, jJAnavRddha ane cAritrazIlanI bhakti, AMtara zatrune nigraha, Indriya upara aMkuza, dayA-pAkAra-saumyatA-dharmazravaNa ityAdi ItyAdi guNabharyuM jIvana khaDuM kare che. ahIM ganI pahelI cAra daSTimAM anukrame (1) ahiMsA satya-nIti-sadAcAra-parigraha parimANu, e "yama" ane (2) tapa-svAdhyAya-IzvaradhyAna-zauca-saMteSa, e "niyama tathA (3) padmAsana, rogamudrA vagere "Asana, ane (4) bAhyabhAvanuM recana (tyAga) tathA AMtarabhAvanuM pUraka ane kuMbhaka (pragaTIkaraNa ane sthiratA) e "prANAyAma sAdhavAmAM Ave che. gabIja-vaLI (1) vItarAganuM zubhaciMtana ane praNAma, (2) AcAryasevA, (3) sahajabhavega, (4) abhigrahe, ne (5) zAstra lakhAvavA-vaMcAvavAdi, e pAMca gabIja saMgRhIta karavAmAM Ave che. yathApravRttakaraNa : graMthibheda upara kahela AtmadaSTi ane duHkhI pratye dayAthI mAMDI prANAyAma vagere sudhInA sadguNa ne sampravRtti e badhuM jIvane je zubha bhAva zubha vizvAsathI prApta thAya che, e yathApravRttakaraNa kahevAya che. e thavA chatAM pachI rAgadveSanI nibiDa gAMTha (pranthi) bhedavA je apUrva aLa UlasavuM joIe, yAne apUrvakaraNa karavuM joIe, te jhaTa prApta thatuM nathI. A graMthibheda karanAruM apUrvakaraNa ghaNuM durlabha che. e caramAvartana pAchalA ardha bhAgamAM ja prApta thAya che. te pUrva asa6 rAganuM jora rahe che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 sAMsArika sukhanA IrAde karelA dharmathI anartha: makSa mATenI zuddha sAdhanA keTalI badhI kaparI che ! keTalI durlabha che ! keTakeTalA varSollAsa mAge che ! emAM te AzaMsA ekamAtra AtmahitanI ja rakhAya. paNa jIvanI mUDhatA te evI hoya che ke hajIya sAMsarika sukha-sanmAnanA uddezathI kaparAM kaSTa sahavA taiyAra ne anahada gulAmI karavA taiyAra ! paraMtu pitAnA Atmahita mATe ja e karavAmAM ene vAMdhA paDe che ! kevuM Azcarya ? nAzavaMta kAyA ane mAyA pAchaLa tUTI marAya, avinAzI AtmA pAchaLa vAte ya nahi!te enuM pariNAma paNa keTaluM badhuM duHkhada Ave che! naraka-tiryaMcAdi gatienA jAlima duHkhabharyA bhavacakamAM pAchuM bhamyA karavAnuM ! bhamyA karavAnuM ! aMgAramaEke AcArya abhavI che. abhavIne AtmadaSTi ja na jAge, "mekSa hoI zake ja nahi evI enI sajajaDa mAnyatA, chatAM e svargAdinI IcchAthI ugra kaSTamaya cAritra pALe, zAstra bhaNe, tapa kare, paNa saravALe mIMDuM ! dIrgha durgatiomAM daTAI javAnuM ! A AcArye pitAnA bAhya tyAga ane upadezathI pratibadhI 500 zikhe karelA. emane zAstro ya bhaNAve, zAstramAM zraddhA ya karAve ! paraMtu eka divasa bahArathI gItArtha muni padhAryA, emaNe AcAryanI AMtarika sthiti parakhI, kelasI patharAvela jagA para rAtanA AcArya ekalA cAlatA nirdayapaNe zuM belatA hatA, te guptapaNe emanA munione batAvyuM ! paga nIcenI kelasInA kacuDa kacuDa avAja para AcArya belyA "vAha, mahAvIranA jIvaDA ! vAha, zuM tamAruM saMgIta sarasa ! lo le, karo saMgIta." ema kahI enA para Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 nighaNapaNe! cAlatA ethI bIje divase 500 ziSyo gurune abhavya jANI choDI gayA. pachInA bhAvamAM e 500 rAjakumAra thayelA. eka vAra kyAMka prasaMga para gayelA te rastAmAM eka UMTa joyuM ke je atula vedanAnI tINI cIsa nAkhI rahyuM hatuM! enI pITha para bhAra, uparAMta gaLe paNa bhAra laTakAvelA ! mAlikanA keTalA seTA khAdhelA ! ne zarIra paNa mAkhIo-jIvAtanA caTakAthI pIDAtuM hatuM! pAMcasene pUrvanA saMbaMdhathI kudaratI vizeSa lAgaNI thaI AvI. viziSTa jJAnI gurune pUchatAM emaNe kahyuM, "A pUrva bhave tamAre guru aMgAramaka AcArya hate. abhavI heI cAritra pALavA chatAM AtmaguNa-Atmahita sAdhavAnI vAta nahi, tethI ahIM mahA pIDA pAmI rahyo che. ne saMsAramAM bhaTakyA karaze ! ' dhamasAdhanane durlabha puruSArtha kALa: kevI durdazA ! eka mana sudhAravAnI vAta nahi, tethI mikSasAdhanAmAM koI pagathiyAM racAya nahi. mAnavabhave ArAdhanAne atidurlabha puruSArtha-kALa maLavA chatAM A tuccha IndriyonA tarpaNamAM ane mUDha mananA asa6 grahomAM ene veDaphI nAkhavAnI mahAmUrkhAI cheA puruSArtha-kALanuM eTaluM badhuM mahatva che ke mAtApitAnI AjJAnuM pAlana e eka AdaraNIya kartavya chatAM je e dharmavireAdhI AjJA hoya te enuM pAlana nahi karavAnuM, paNa dharma puruSArtha ja abAdhita rAkhavAnuM kemake e durlabha che. samyagdarzana:- - chellA ardha pudgala parAvartamAMja A puruSArtha vikasvara banI apUrvakaraNarUpa thaI rAgadveSanI nibiDa gAMTha bhede che, granthibheda Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che. tyAM utkaTa bhavavairAgya sAthe mekSadAyI ane sarvajJakathita tattva para ananya zraddhA pragaTa thaI samyagdarzananI prApti thAya che. e prazama-saMvega-nirveda-anukaMpA-Astikya e pAMca lakSaNathI alaMkRta hoya che. bIjA paNa tattvaparicaya, kudaSTijanasaMsarga tyAga, jinezvaradevanAM zAsana aMge mana-vacana-kAyazuddhi vagere aneka guNothI e vibhUSita hoya che. mahAprabhAvI ArAdhaka bhAvaH samyaktva pAmyA pachI paNa khUba sAvadhAnI jarUrI che jethI ArAdhakabhAva nAza pAmI virAdhabhAvamAM na paDAya. samyagdarzananA pAyAmAM vItarAga sarvajJa zrI jinezvara bhagavaMtanI AjJAnuM baMdhana haiye dharavAnuM hoya che, te TheTha vItarAga banavA sudhI aNI zuddha dharavuM joIe che. "dhame ANAe paDibaddha." dharma zuM? jinAjJA pharamAve te ja dharma. mATe dharma AjJAmAM ja saMbaMdhita che. samyaktva avasthAmAM jinAjJAna badhA vidhAna pALavAnuM nathI banatuM, chatAM ene AjJAnuM baMdhana ATaluM hoya che ke jinanI AjJA ja tAraNahAra che, jinavacane kahyuM te ja barAbara che, eja kartavya che, bAkI badhuM anartharUpa che. tethI jinendra ArAdhanA tarapha apekSAbhAva hoya che. eja ArAdhakabhAva. sAnubaMdha pazama - A jinAjJAnA uMcA upAdeyabhAva, kartavyabhAva haiye vasyA hovAthI vizvAsa jAgatAM badhA yA thaDA aMze AjJAnA vidhi-niSedhanA pAlanamAM je jIva Ave che, e anukrame sAdhu yA zrAvaka banyo kahevAya. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM sAvadhAnI bahu rAkhavAnI che, kemake jagatanA saMgo ane karmanA udaya evA che ke ArAdhanA bhulAvI nAkhe! eTale ja je evA bAdhaka saMgothI dUra rahevAya, sAvadhAna rahevAya, ane karmanA kSapazama TakAvI rakhAya te ArAdhanA ane ArAdhakabhAva cAlu rahI zake. jinAjJAnI ArAdhanA ane ArAdhaka bhAva e mehanIya Adi karmanA AMzika nAzathI prApta thAya che. paraMtu je A kSapazama sAnubaMdha heya te uttarottara pazama cAlu rahe che. tethI ArAdhanA ane ArAdhaka bhAva baMne Take che. paNa je niranubaMdha hoya te kSayopazama TakatuM nathI, tethI pAcho karmane udaya cAlu thaI jAya che ! ethI e gumAvI jIva virAdhanA ane AgaLa vadhIne virAdhakabhAvamAM caDI jAya che. Ane artha e ke guNa TakAva heya te kSayapazama TakAvavuM joIe, ane enA mATe anAyatananAM sevana AdithI dUra rahevuM joIe. anAyatana eTale AyatanathI viruddha, arthAta guNanA zeSaka sthaLa ke nimitta e anAyatana. dA. ta. brahmacarya pALavuM hoya hoya te vezyAvADAnA rastethI gamanAgamana karavuM, strI saMbaMdhI kathA karavI, e anAyatana. ema samyagudarzana mATe mithyASTinA paricaya ane emanA upadeza-zravaNa e anAyatana che. dAnanI ruci sAme kRpaNanA paricaya e anAyatana; kemake e vAte evI kare che ke je sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM dAnanA pariNAma maMda paDI jAya. sAnubaMdha kSayopazamanA upAyaH (1) anAyatananA tyAganI sAthe, (2) vAraMvAra potAnI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNatinuM avalokana yAne tapAsa paNa karatA rahevuM joIe ke e mana keI azubha vicAra ane azubha lAgaNIomAM te nathI kheMcAtuM ne ? sAthe (3) guNanI sahaja suMdaratAnuM sacoTa hArdika AkarSaNa saheje rahevuM joIe. ema (4) ethI viparIta doSanI dhRNu paNa jIvatI jAgatI rAkhavAnI. (5) guNapaSaka sthAna ane nimittAnuM sevana paNa cAlu rahevuM joIe. e satsaMga ane kalyANamitrane ega barAbara rAkhavo paDe. AvI badhI takedArIthI kamane kSaye pazama sAnubaMdha bane che, Take che, tethI ArAdhanA ane ArAdhaka bhAva salAmata rahe che. kadAca saMga-paristhiti ke azaktivaza ArAdhanA cUkAIne virAdhanA ubhI thAya che evuM dekhAya tyAM paNa dilamAM ArAdhaka bhAva te barAbara jAgrata rAkhavAne. dilane kamamAM kama eTale te jarUra lAge ke "jinanI AjJA te amuka ja vAta pharamAve che. huM kamanasIba chuM ke e pALI nathI zakate. bAkI pALavuM te eja pramANe joIe. je e pALe che tene dhanya che, ane mArI jAta mATe icchuM chuM ke e pramANe ja pALanAro banuM " Ama jinAjJA pratye saceTa apekSAbhAva e ArAdhakabhAva TakAve che. upekSA thAya te ArAdhabhAva jAya. naMdamaNiyArane ArAdhakabhAva naSTa - ArAdhakabhAva nAza pAme te jIvanuM bhAre patana thAya che. naMdamaNiyAra e zrI pArzvanAtha bhagavAnanA zAsanane eka zrAvaka paNa kalyANamitrarUpa sadguru ane dhamI zrAvakone saMga cUkyo. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 mithyAtvIonA saMgamAM paDyo, te dhIredhIre zrAvakapaNAnA guNa ane AcAra cUkate gaye. ekavAra ene parvanatithie piSadhaupavAsamAM rAtanA tRSA lAgI, mana vikalpamAM caDayuM ke " je pravAsI mANase ane Thera dUrathI garamImAM cAlIne AvatA haze emane tarasanI keTalI badhI pIDA thatI haze! tyAre mArA paisA zuM kAmanA ? basa, nagara bahAra eka sarasa vAva baMdhAvuM." A vicAramAM pauSadhanI pratijJA, zrAvakapaNunAM vrata, asaMkhya apakAya che ne enA saMbaMdhI bIjA agaNita trasa jIvonI dayA, vagere cUkyo ! ane pAchuM A vicAramAM kAMI khoTuM lAgyuM nahi, jinAjJAne apekSAbhAva gayA, ArAdhakabhAva nAza pAmya! ane pAcho je pote vAvaDI baMdhAvI enI anamedanAmAM paDyo! marIne eja vAvaDImAM deDakA tarIke utpanna thaye! tyAM lokone vAha naMdamaNiyAre kevI sarasa vAva baMdhAvI !" e vAraMvAra sAMbhaLatAM ene pUrvajanmanuM smaraNa thayuM ane ene tyAM khyAla AvyA " ke meM ArAdhanA sAthe ArAdhaka bhAva paNa gumAvI virAdhanA ane virAdhakabhAva apanAve tethI A tiyaya yonimAM paTakAye!" bhAre pazcAtApa kare che. pachI te mahAvIra prabhu tyAM padhAryA jANe prabhu pAse jatAM gheDAnA paga nIce chuMdA; ArAdhaka bhAvamAM marIne deva tarIke utpanna thaI tyAM prabhunA samavasaraNamAM Avyo ! Ama ArAdhakabhAve ene tA. eTaluM bhUlavAnuM nathI ke ArAdhanAthI ArAdhaka bhAva Ave che, Take che ane vadhe che. mATe ArAdhanAnI manamAM jarAya upekSA nahi lAvavAnI. "enA vinA cAle, e na hoya te ya kAMI bahu vadhe nahi, e te zakti ane bhAvanA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 hoya te karIe." AvA AvA lecA vALavAnA. nahitara ArAdhaka bhAva paNa cAlyA jAya ane virAdhaka bhAvamAM paDI javAya. kharekhara je ArAdhaka bhAva hoya te ArAdhanA zaktisaMge mujaba karyA vinA dilane cena ja na paDe, ane jema jema ArAdhanA thatI jAya tema tema ArAdhaka bhAva vadhato jAya. jagadaguru mahAvIra paramAtmA e pUrvabhave priyamitra nAmanA cakavata thayA. tyAM emaNe eka kroDa varasa cAritranI ArAdhanA cakravatI paNe mahAlelA suMvALA sukomaLa zarIre, cakrIpaNune vaibhava vilAsa phagAvI daIne, evI evI joradAra karI ke emAM ArAdhaka bhAva sArI rIte khUba puSTa thato gayo. pachI devalokamAM jaI AvI pacIsamA bhave naMdana rAjAnA bhavamAM dIkSA lIdhI. eka lAkha varasa ugra cAritra uparAMta lAkhe ya varasa mAsakhamaNanA pAraNe mAsakhamaNa, ema 11 lAkha 80 hajAra upara mAsakhamaNanI atyaMta ugra tapasyAnI ane arihaMtAdi vIsasthAnakanI ArAdhanA karI ! e adbhuta ArAdhakabhAva vadhAryo ke emAM tIrthakara nAmakarma upAmyuM! jethI pachI svargamAM jaI mAnavajaname cAritra ane utkaTa ArAdhanA sAthe ArAdhakabhAva sevatAM vItarAga sarvajJa carama tIrthapati zrI mahAvIra svAmI thayA! e jagata-dayALu prabhune ahIM TIkAkAra maharSi prAraMbhe namaskAra kare che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 paMcasUtra-1 lu ( pApapratighAta-guNakhIjAdhAna ) Namo vIarAgANaM savvaSNUNaM deviMdapUiANaM jahaTThia vatthuvAiNaM telukkagurUNaM aruhaMtANaM bhagavaMtANaM / a -vItarAga sarvajJa devendrothI pUjAyela, yathAsthita vastuvAdI traNaleAkanA guru arihaMta bhagavAnane huM namaskAra karUM chuM. vivecanaH--have pAMcasUtranI zarUAta thAya che, temAM 'namA vIyarAgaNAM' e paheluM vAkaya maMgaLAcaraNanu' che. zubha kAnA prAra Mbhe maMgaLa karavuM joie, jethI vizno dUra thAya. zubha kArya karatAMja vijJo naDe che, mATe tyAM magaLa joie. azubha kArya karatAM vizna naDe te sArUM, ke jethI azubha karatAM aTakIe; paNu azubhamAM te vizno na AvIne pApanI sagavaDa karI Ape che ! e vAta ajJAnI samajatA nathI tethI azubhathI zA sAru pAche haTe ? maMgaLa vijJonA nAza kare tevuM kauvatavALuM che. ma`gaLa iSTa devatAnA smaraNathI-namaskArathI thAya. jagatamAM devAdhideva arihata vItarAga paramAtmA e sarva zreSTha iSTadeva che, temane karelA eka namaskAra paNa viSronA nAza karavA pUratA che. bhAvanuM mahattva : kriyAnA TekAH vItarAga paramAtmA anaMta guNanA ane anaMta jJAnanA dhaNI che. evA emanuM dhyAna, ane ucca keTinA emane saMkalpa e ghaNAM kanI nirjarA karAvavAnA sAmarthyavALA che. paNa namaskAra bhAvathI thavA joie. jeTalI bhAvamAM kamInA teTalI ja phLamAM kacAza. bhAvamAM kacAza rahe te deSa ApaNA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. zubha adhyavasAya (bhAva) ucca keTinAya azubha karmo teDe che, ane zubha phaLa Ape che, tyAre azubha bhAva adhama keTinA cIkaNuM pApa karma baMdhAve che. adhyavasAyane mahimA juo ke dekhAvamAM bahu hiMsA karanAra jeTale nIce jatuM nathI, tethI - vadhAre nIce hiMsAnI ugra bhAvanAvALe jAya che. taMduLiyA macchane bahu nAnI kAyA, zakti bahu ochI, ethI dekhItI hiMsA a5, chatAM paNa pApanA vicAra eTalA halakA ke e marIne narake jAya. ahiM ema na vicAravuM ke "tyAre te hiMsA karavAmAM vAMdho nahi, bhAva zuddha rAkhazuM." A khoTI mAnyatA na dharavI, kemake hiMsAnI kriyA paNa hiMsAnA bhAvane piSanArI che; kAraNa jIva emAM lAbha dekhe che, ethI hiMsApara rAga thAya che eTale navI navI hiMsAnI bhAvanA jAge che ja. A bahu bhayaMkara che. hiMsA to hajI ya keIka ja vakhate thAya, jyAre hiMsAnI bhAvanA sadA jAgrata rahe che. kiyA karatAM paNa kriyAnI bhAvanA, vezyA, pariNAma, adhyavasAya vadhAre sabaLa vikaselA ane dIrdhAyuSka, dIrghakALa rahenArA hoya che. emAM je zubha kriyAnA sArA abhyAsathI zubha bhAva vadhAre sabaLa hoya te te azubha kiyA vakhate paNa azubha bhAva sArA dabAve che. dA. ta. kriyA khAvAnI thatI hoya paNa je gurunA vairAgya-nItaratA upadezanI zravaNakriyA bAda enA smaraNathI AhAranI saMjJA upara jugupsA thAya "rasane ane AhArane huM kyAre tyAga karIza !" evI jhaMkhanA vAraMvAra rahetI hoya, te te jhaMkhanA AtmAne bacAvanAra thAya che. kamamAM kama hadayanA bhAva te AhAra-saMjJAne kApavAnA joIe, piSavAnA na hovA joIe. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMta bhagavAnane namaskAra karI zAstrakAra maMgaLa kare che. te bhagavaMtanA cAra vizeSaNa-1. vItarAga, 2. sarvajJa, 3, deve pUjita, 4. ane yathAsthita vastuvAdI evA bhuvananA guru A cAra vizeSaNa jagadguru paramAtmAnA cAra mahAna atizaya batAve che. pahelAM cAra vizeSaNa samajI laIe. vItarAga Adi 4 vizeSaNanI sArthakatA vItarAga eTale rAgadveSa vinAnA. ahIM rAga eTale AtmAnI Asakti-pariNAma jagADanArUM mehanIya karma. teja pramANe AtmAne kaI vastu para aprIti karAvanArUM karma te TheSa. temaja ajJAna-mithyAjJAnanA-pariNAma jagAvanArUM karmate meha. TIkAmAM "rAga vedanIya karma" e pada , tene artha rAgarUpe vedanA eTale bhegavavA gya karma e samaja. rAgAdi padane artha rAga-mehanIya karmanI jema, AtmAmAM thatA rAgAdi-pariNAme laI zakAya. A rAgadveSa-mehathI atyaMta rahita te vItarAga. mehane jemaNe AtmAnI aMdara dabAvI tene udaya saMpUrNa phekyo che, evA upazAMta-mehI paNa vItarAga heya che, jyAre ahiM te sarvathA kSINamehI ane svastha (ajJAna)bhAva vinAnA levA che, mATe vItarAganI sAthe "sarvajJa e vizeSaNa mUkyuM. sarvajJa eTale bhUta, bhaviSya, vartamAna-e e sarvakALanA sarva dravyane ane enA sarva paryAyane jANe tathA jue te. nimitta zAstrAdinA AdhAre trikALavettAne paNa vyavahAramAM sarvajJa kahe che, paNa te te sarAga che, tethI ahIM sarvAnI sAthe "vItarAga"e vizeSaNa mUkyuM. vItarAga-sarvajJa te sAmAnya kevaLajJAnI paNa hoya che, te ahiM nathI levA, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa zrI jinezvara deve levA che; tethI devendrothI paNa pUjAyelA e trIjuM vizeSaNa kahyuM. paramAtmAnI jagata para hayAtI idrone ya bhaktithI gaLagaLA karI prabhunA caraNasevaka banAve che. prazna-devendra-pUjita evuM trIjuM vizeSaNa kahe ane pahelA be na kahe te kema ? uttara-devendrathI pUjya gaNadhara bhagavaMta paNa hoya che, te te vItarAga-sarvajJa nathI, eTale te ahIM levA nathI mATe pUrvanA be vizeSaNa mUkyAM. Ama traNe vizeSaNe alaMkRta paramAtmA dharma-tIrtha sthApyA pachI ja, arthAta mokSamArga ane tatve upadezyA pachIja janArA hoya che. e sUcavavA "yathAsthitavastuvAdI" e cothuM vizeSaNa kahyuM. cauda pUvI zrata kevalI bhagavAna paNa yathAsthita vastuvAdI hoya che. te na letAM, pUrvanA traNa vizeSaNe jeDI ahIM zrI jinezvara devaja lIdhA. mULamAM "aruhaMtANa" e pada che tene artha - jemanAmAM have karmabaMdhanA kAraNa nathI tethI karmaakura UgatuM nathI te," e kare. 4 vizeSaNamAM 4 mahA atizaya:-zrI tIrthakara prabhunA cAra mahA atizaye che. (1) apAyAparAma atizaya. apAya eTale doSa ane upadra. tenA apagamavALA eTale sarva rAgadveSAdi doSathI rahita banelA, mATe vItarAga. vaLI apAya eTale upadrava paNa kahevAya. prabhu apAyApagamavALA che arthAta tIrthakara nAmakarmanA udayathI vihAranAM savAsa yojanamAM mArI marakI vagere upadravane nivAranArA che. (2) sarvajJa vizeSaNathI jJAnAtizaya sUcavyuM. (3) devendrajitathI pUjAtizaya batAvyuM. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) yathAsthitavastuvAdI kahI pAMtrIsa atizaya yukta vANIne vacanAtizaya nirde. cAra mahA atizayanA dhaNI prabhu traNa lekanA guru che. "kRti kRti gue':' hitane upadeza ApanAra te sAcA guru. te zuddha ane satya dharmanA upadezaka saMsAratyAgI virAgI munie sivAya bIjA na hoya. emAM zrI ahaMtu paramAtmA e zreSTha guru, Adya gurU che. vItarAga zabdathI prabhu vItadveSa, vItAha paNa che e samajI levAnuM che, kemake rAga badhA demAM rAjA che. e jatAM bIjA TheSa vagere doSa naSTa ja che. rAga e dveSa karatAM prabaLa deza che. te A rIte- (1) rAgane nAza dazamAM guNasthAnakane aMte thAya, zreSane nAza navamAM guNasthAnake thAya. A sUcave che ke jyAre zreSa nAza kare evI Atmavizuddhi karatAM adhika Atmavizuddhi (arthAt adhyavasAyanI vizuddhi hoya tyAre ja rAgane nAza thAya. (2) SanuM mULa rAga. kayAMka rAga che, mATe dveSa che. rAga e TreSane bApa che. (3) vaiSa kADha sahele, kemake dveSamAM kALe kALe ghasAre paDe, paNa rAgamAM vRddhi thatI jAya. (4) rAganuM AyuSya dveSa karatAM ghaNuM meTuM. (5) dveSa bhUla sahele, paNa rAga bhUla kaThaNa. hada karatAM vadhAre bhejana karyuM jhaTa bhajana upara cheSa thAya, paNa jarA vAra thaI bhUkha lAgI eTale TheSa bhUlAI rAga thatAM vAra nahi. cheSa thAya teya rAga jaladIthI na bhUlAya, aMdara beThe heya. (6) dviSa karkaza lAge, rAga mIThe lAge. rAgane raMga lAlacaLaka, dveSane raMga kALe. rAga pAchaLa harSa, ne dveSa pAchaLa kheda evA anubhava siddha che. (7) cheSa kare paDe Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 che; jyAre rAga sheje thaI jAya che. (8) hajIye samaju mANusane kadAca dveSa gamatA nathI, ayeAgya lAge che, paNa rAga ayegya lAgatA nathI. kemake (9) dveSathI pariNAme nukasAna samajAya che; rAgathI nukazAna thAya che te samajAtuM nathI. hajIya dveSa bhayakara lAge, rAga bhayakara lAgatA nathI. rAgamAM kharAbI jaNAtI nathI. (10) 'dveSa na karIza' ema hajIya jagata kahe; 'rAga na karIza'--ema jagata nathI kahetuM, vItarAganuM zAsana kahe che. (11) dveSa durdhyAna karAve che ema hajIya lAge, paNa rAga tethI vadhAre durdhyAna karAve che ema lAgatuM nathI. (12) dveSa jANakArImAM pese che, rAga mIna-jANakArImAM pese che. dveSagusse thatAM mAluma paDe che, mATe teA e DhAMkavA meDhAnA, AMkhanA dekhAva prayatnathI pheravI nAkhavA paDe che. paNa rAga pesatA duzmana tarIke, ke durguNa tarIke mAlumaja paDatA nathI, sheje khuzInA dekhAva thAya che. (13) dveSa hiMsA sudhI pahoMce kharA, paraMtu te pUrve jIva jo pariNAma vicAraze te kadAca pastAze ane hiMsAthI aTakaze. rAgatA TheTha AtmAnI bhAva-hiMsA sudhI pahoMcaze, ane aTakavAnI vAta nahi. (14) rAga karanArane ane rAganA pAtrane anene bhAvathI svAtmahiMsA thAya chatAM khakhara paDatI nathI ane paDaze paNa nahi. (15) rogamAM ane bhAna vinA phasAya che, keAI prazcAttApa nahi; dveSanI pAchaLa aMtene bhAna ane pastAvAnA avakAza rahe che. (16) dveSanuM pAtra ApaNA pratye dveSI tarIke rahe te gamatuM nathI, paNa rAganuM pAtra ApaNA pratye akhaMDa rAgI rahe evuM joie che. arthAta rAgIpaNu chUTatuMya nathI, ane rAgIpaNu chUTe te gamatuMya nathI. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) dveSa bhasIne kATanAre tare che, jyAre rAga paga cATIne pheMkI phaMkIne bacakuM jorathI bharanAre che. pahelAM khabara ja na paDe. saMgonA viyoge rAganI khabara paDe, ne tyAre rAga UchaLe che. (18) rAganA pAtra mATe kaI pApa ane ghasAvAnuM karI chUTe che. TheSa poSavA te ghasAre na ya veThe. (19) dveSa durgaNa che e hajI khabara haze, paNa rAga e AtmAne svabhAva nathI, kirtA durguNa che e khabara nathI. (20) TheSa dIrgha kALa rahe te keTalIka vAra gamatuM nathI. paNa rAga lAMbe rahe te game che. paNa (21) eka ja vastu para rAga kAyama Tako nathI; kAraNa ke e svabhAva nathI. vaLI rAgane vaphAdAra rahI zakatA nathI. te jyAre rAgane vaphAdAra rahI zakAtuM nathI, tyAre rAga dhara zA mATe? enuM kAraNa jaNAtuM nathI, ane rAga karyA vinA rahI zakAtuM nathI. choDa paDaze e cakkasa che. (22) dveSa cetAvI de che; jyAre rAga ughADI de che. (23) rAga sarvathA bhayaMkara, te gaye eTale badhI bhayaMkaratA gaI. krodha, mAna, mAyA lobha badhAya rAganI sevAmAM, ane rAgane majabuta karanArA. (24) rAgane lIdhe mithyA mati Take ane mithyAtvathI rAga piSAya. rAganI vastu prApta karavA, sAcavavA, bhegavavA, kaeNdha, mAna, mAyA, ane lebha chUTathI karAya che. rAganA pAtra para kAM kAmavAsanA, kAM sneha, kAM daSTirAga rahevAne; rAganI vastu aMge hAsya ane AnaMda (rati), uga (arati) ane zeka, rAganI vastu aMge bhaya...ema rAga pAchaLa tephAna ghaNuM! TheSa pAchaLa eTalA na paNa hoya. (25) ATha kamanI jaDa mehanIya, ane mehanIyanI jaDa rAga. mehanIyanI badhI prakRtinA mULamAM rAga. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIvra keTine rAga na jAya tyAM sudhI mithyAtva na jAya. (26) rAgane pakSapAta bhAre hoya che. pakSapAtavALo rAga e tIvra rAga che. je kaSAya hitakArI lAge, kartavya lAge, "kema na karIe? emAM zuM thaI gayuM?" ema bhAse; aMtaranA uMDANamAM paNa e khUce te nahi, kintu ruce, e tIvra kaSAya anaMtAnubadhu kaSAya che. e hoya tyAM sudhI saMsArane rasa ane atattvane durAgraha hadayamAMthI khase nahi. e te kahe che, "patnI upara, putra upara rAga karIe te zuM vAMdhe? tyAM rAga na karIe te zuM tyAM jhaghaDIye ? " paNa tenA javAbamAM ema pUchIe ke duniyAmAM hiMsA, jUTha, cerI kenA mATe thAya che? eja patnI putra mATe ne? enI sAthe laDe nahi, paNa aMdha rAga e che kare te jIvanamAM durgaNe ane duSkAnA gunA ochA thAya. hiMsA, jUTha, cerI duniyA uparathI ochA thAya te sAruM, ke vadhe te sAruM? jagata zenAthI sukhI ? (27) hiMsA, jUTha, cerImAM sahAyaka tarIke draSa karatAM rAga vadhAre. cerI karAvI keNe ? rAge ke ? duniyAmAM koIne duHkhI jovA chatAM tenuM duHkha ochuM karavA zA mATe yatna nathI ? dhananA ane kuTuMbanA rAgane ageja. (28) paramArtha cUkave che keNa? rAga ja ne? eja rAgane lIdhe pachI garIba para draSa thAya, kahe "tagaDo thaIne mAge che? majurI karavI nathI'ityAdi (29) anIti karI pacIsapacAsa maLatA hoya te tenA aMge meLavAya ? rAganA aMge ke draSanA aMge ? duniyAmAM tophAna mULa rAganA ja che. rAga meLa paDe, te pApa ochA thaI jAya. (30) duniyA kadAca dveSamAM DAhI haze, paNa rAgamAM te pAgala ja che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (31) jIvananA mahAna doSane piSaka rAga che. (32) vivekI pAse paNa avivekanAM kRtya rAga karAve che. (33) baLiye ya jIva rAga pAse mAyakAMgale. (34) duHkhanI hoLI saLagAvanAra rAga che,mATe dunyavI pharajonuM mApa rAgAMdha thaIne na kADhavuM. AzritanuM piSaNa vagere karavAmAM rAgAMdha na thavuM. rAga e che thaze te geravyAjabI jarUriyAta ApoApa ochI thaze. rAga che tyAM sudhIja hiMsAdinAM pApa che. rAga be jAtanA che; 1 prazasta, 2 aprazasta, prazasta rAga baMdhanakartA nathI, baMdhanathI choDAvanAra che. prazasta rAga e auSadhanI jema aprazasta rAgathI choDAve che. prazasta rAga eTale deva-guru-dharma para rAga, samyaphazAstra, tIrtha, parva, dharmakSetra, AtmaguNa vagere para rAga; tethI pApane baMdha thato nathI. TI AzaMsA dunyavI rAga pApane baMdha karAve. prazasta rAga te aprazasta rAgane nabaLA pADe che. prazastAmAM dharma lezyA che. dharmanI legyA dharmane anurAga karAve. dharmarAga eTale dharmanI vezyAvALe rAga. e pApane kApI AtmAne vikAsa sAdhe. aprazasta rAga eTale pApanI lezyAvALe rAga. e prazastane dekhAva kare tethI prazasta na thAya. jAtane guDa hAya, paNa zAhukAranA kapaDAM paherI le, tethI zAhukAramAM na khape. guMDAgIrInI dizA pherave, dhadha pherave, vRtti palaTe, te loke vizvAsa kare. dIkarA upara, strI upara prazasta rAga tyAre kahevAya, jyAre neharAga ane kAmarAga jate karI zuddha sAdhamane ane mokSa-kuTuMbane ja nItarata rAga Ave. sAdhu upara paNa aprazasta rAga sAre nahi. "A sAdhu vAsakSepa sAre nAkhe che, phAyade thAya te, vagere te azubha Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAga banI jAya. saMsAranA lAbhanI apekSAe, hAsyAdi mehanI vRittinA poSaNanI daSTie, rAga kare te aprazasta rAga. saMsArathI nistAra pAmavA mukta thavA mATe, ane tenA upAyamAM joDAvA badala je rAga karAya te prazasta rAga. ethI dharma-lezyA ane dharmane rAga baMne vadhatA jAya. jeTalI gharma-lezyAnI mAtrA ane vega (Degree, Force) ochA teTaluM puNya kAcuM baMdhAya; dharmanI lezyA joradAra, te puNya paNa joradAra, ane ethI sAmagrI paNa UMcI joradAra maLe. zAlibhadrane vezyA UMcI hatI te devatAI navvANuM peTIe rajanI maLatI chatAM, UMcI dharmanI vezyAthI cAritra lIdhuM ane pALyuM ! UMcI dharma lezyAvALo adhurI sAdhanAne khapa na kare. gayA bhavamAM khIra vaherAvyA pachI ya gurumahArAja upara prazasta rAgane pravAha e, ke peTamAM pachI phUlanI pIDA thatI hatI te paNa mAne bhUlI, enA cittamAM ekalA gurunI yAda hatI. peTamAM La vakhate mAtA hAtha pheravatI haze, sevA karatI haze, paNa te vakhate mAtAne yAda nahi karatAM dhyAna eka mAtra gurumAM ane dAna karAvavAnA gurunA upakAramAM-"ahe ! mArA upakArI gurue ke mane tAryo?" A kayAre AvyuM ? mAtAe pharI khIra ApI-khavarAvI te lakSamAM nahi, paNa gurunA pAtre gaI te lakSamAM. "ke suMdara gakhIra ! ane dAnamAM! teya mahAtmAne ! AvI dAnadharmanI anumohanA hRdaye ! A prazasta rAga, ne tethI ucca vibhavI sAmagrIne ghaNuM banyuM ! paNa e sAmagrI pApAnubaMdhI nathI, mehamAM aMdha nathI karatI. jyAre "mAthe eka mehagrasta mAnava rAjA potAnI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemaja be hAtha be pagavALe chatAM dhaNI che" evI khabara paDI ke ratnAdie chalakAtI navvANuM piTI kathIranI lAgI. khAmIvALI A puNyAI na joIe." Rddhine choDI, strIone choDI, vahAlI mAtAne cheDI, vItarAga prabhu mahAvIra bhagavAnanAM caraNa pakaDayAM, cAritra lIdhuM, ane taryA. prazasta rAga tAre, aprazasta rAga mAre. (35) rAga karatAM dveSa kharAba lAge che, paNa vastutaH 'Sa karatAM rAga bhayaMkara che. rAga AtmAmAM vastu pratye AkarSaNane bhAva pedA kare che, AtmAne kheMce che; jyAre, TheSa AtmAne vastuthI dUra khaseDe che. Ama aneka dRSTithI rAga e dviSa karatAM khUbaja baLIo ane mahAna anarthakArI che, temaja emAM bIjA dUSaNe balAtu poSAya che. mATe rAga kADho eTale bIjA de te gayA ja. eTale ahIM "vItarAga" evuM vizeSaNa kahyuM. raMge te rAga, AtmA jenAthI raMgAya che te rAga. AtmAne vastu pratyenA AkarSaNanA raMgathI raMge che mATe te rAga, dveSa, viSa dhAtu-"apasaMda paDavuM, aThIka lAgavuM, aNagame karo" enA parathI banyA. vItarAga eTale jene ISTa tarapha AkarSaNa nathI, ane eja vItaSa che, tethI aniSTa pratye aprIti-anAdarane bhAva muddala nathI. arthAt jene ISTa ane aniSTa uparathI Adara ane aNagamo cAlyo gayo che te vItarAga. mohanI vizeSa bhayAnakatA:-eja vItamAha che, eTale meha vinAnA che. meha eTale ajJAna, mithyAjJAna, viparyAsa, mUhatA. mithyAtva, durAgraha, asat yugraha vagere. rAga, dveSa be mahAna DAku AtmAne kabaje karI AtmAnA asalI pitAnA Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAna(mekSa)thI ene parAbhukha rAkhe che. A be DAku sAthe meha vaLI gajabane lUMTAre che. rAga bhasyA vinA kuMkI cATIne bacakuM bhare che, dveSa bhasIne baTakuM bhare che, jyAre meha aMdhArAmAM rAkhIne karaDe che. rAgadveSamAM A kutare che ema mAluma paDe, mehamAM te kutaro che ema khabaraja nA paDe. meha kutarAne bakarUM dekhADe, sApane doraDuM mAnI hAthamAM pakaDAve. "duniyAmAM je kAMI kiMmatI che te te jaDa che, zabdAdi viSaye, dhana, kuTuMba, kAyA, ghara dukAna vagereja mahattvanA che, teja zreSTha che, teja sarvasva che, te ja hitakArI che" evuM evuM meha ene manAve che. ene mana kiMmata jaDanI. enI AgaLa AtmA keI vastuja nahi. e jaDathI ja jIvI jaDathI ja mare; A badhA cALA mohanA che. "AtmAne mATe deha che," e vastu bhUlI, "deha che teja vastu che, mATe enI ja kALajI karavI." ema mAne. AtmA mATe dehane badale dehane khAtara ja AtmA samaje. eTale meha jIta meghe che, mohathI jItAvuM teTaluMja saheluM che. meha na heta, ne ekalA rAgadveSa hota te e karaDI khAnArA kutarAne oLakhata. te kutarA upara vizvAsa na rAkhata. meha kutarAne bakaro dekhADe che, tethI bacakuM bIjAe bharyuM haze ema nizcitapaNe baLAtkAre manAve che. bakaruM karaDe ? kutarAne bakarUM dekhADavuM te mehanuM kAma. maha pratikULatAne anukULatArUpe dekhADe che, ane ahitane hita tathA hitane ahitarUpe sacoTa manAve che. e jagatanA bhayaMkara trAsa, AyAsa ane vedanAne paNa AnaMda manAve; jema, keI dArU pIdhelAne tamAco mAre teya e hase che. gaMdhAtI gaTarane sukhane Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgara dArU manAve che! te pramANe gaMdhAtI gaTara jevI kAyAne uparanA maDhelA cAmaDAne meha khUbasurata manAve che. maha? vAha ! meha tArI mAyA ! meha AtmAne bhayaMkara nukazAna te kareja che, paNa nukazAnane pAchA lAbhamAM khatave che. mehane kAbumAM le teja rAga kAbumAM Ave. jIva meha che tyAM sudhI ja AnaMdathI rAga kare che, ane rAgane hitakArI mAne che. AtmAmAMthI moha eTale mithyA mati khasI gayA pachI te rAgane duzmana dekhaze. rAga karatAM kALaju kapAze. meha bhAna rahevA de nahi; doSanA ja bacAva karAve. keI ApaNuM cIja mAgIne le te khamAya, bhUlamAM le teya khamAya, paNa upADI jAya, AcakI le, khUMcavI le, ane pAche pitAne ene hakadAra mAne te nathI khamAtuM. guMDAgIrI lAge che. "cerI kare ane pAche zAhukArIne phAMke ? Ate hada thaI' ema thAya che. basa, meha A koTine guDelUMTAre che, chatAM ene e mAnavAne badale paramamitra mAnIe chIe eja ApaNuM gamArI che. rAgadveSanA dUSaNanI oLakhANa hajI hAya, hRSaNa tarIke hajI mAnavAnuM bane, paNa meha dUSaNa ne dUSaNa tarIke nahi mAnavA detA, guNanI mahAra-chApa mArI Ape che. deza para guNanuM lebala lagADavuM te mahAbhayaMkara, daLelA mIThAnA DabA para khAMDanuM lebala mArI pachI te dUdhamAM naMkhAya te dUdha bagaDI jAya. dezanA DabA upara guNanuM lebala mAravAthI tenA tenA saMparkamAM AvatI guNakArI vastu deyarUpa thaI jAya che. dA. ta. eka mANasa abhimAnI che, paNa pite deSita chatAM jAtane guNavAna mAne che. "huM samaju chuM, kAMI mUrkha nathI, bheTha nathI " vagere abhimAnathI deSa Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara guNanuM lebala lagADe; heya pramAdI avasthA, tathA dharma pratye ane Atmahita pratye beparavAhI, ne pAcho te upara lebala mAre sAvadhAnInuM Atma-jAgRtinuM ! guru ghaNuM kahe, paNa abhimAna ene anya vastu samajavA ja na de. heya alpa jJAna ane jANe pitAne jJAnano mahAsAgara mAne ! AvAne AtmadeSanA spaSTIkaraNanI, pitAnI adhama dazAnA khyAlanI, ke tyAga-vairAgyanI vAta paNa na spaze. kemake mahinA gharanuM huMpada che. jAgRti nathI. A ghora nidrA che. ahaMbhAvane khoTe khyAla che. tene "anaMtajJAnI AgaLa huM kAMI visAtamAM nathI " e samajavA nathI dete. heya kRpaNutA deSa, paNa karakasara guNa mAne. hAya kharAba gussapaNa mAne prazasta TheSa ! "huM te hitanu kahuM chuM, hita mATe karuM chuM" ema mAne, A ghamaMDa che. ghamaMDa e che thAya te guNa samaje, ne avaguNa kADhavA keziSa thAya, tathA guNakArI vastunA saMparkathI guNanuM grahaNa karAya. ahaMbhAva ne kumati jAya te AtmAnuM svarUpa samajAya, guNadoSano viveka thAya, deSa upara guNanuM lebala na lagAvAya; samaje ke "puNya jAgrata haze te deSa paNa guNamAM khapaze kharA, paNa deSa te deSa ja. guNa tarIke deSanuM sevana mahAbhayaMkara pariNAma lAvaze. e ahaMbhAva choDI sarvajJanuM upazama-virAgakArI zAsana seve te ja deSanI pichANu ane nikAla thAya. bahAra pratyenA ughADA DoLAthI te bahAranI ALapaMpALa vadhaze, ane de guNa nahi thAya. jIvane kaho ke bacAva tarIke AgaLa dharelA ane poSelA deSa nahi taje te bhAre thaI paDaze. samaja samaja, vItarAganuM zAsana cheDI, mehanA jere jagatanI zAbAzInI ghelachA pAchaLa, mana kalpita khoTA Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha pAchaLa, sagavaDa sAhyabInA kheTA kadAgraha pAchaLa, tArA hAthe tArA AtmAne guNathI dUra-alaga karI rahyo che, ane AtmAne deSamAM DubADI rahyo che. mATe mehane tyAga kara. e mATe nirmohI paramAtmAnI aharniza niraMtara upAsanA kara." (2) sarvajJa -prabhunAM pahelAM vizeSaNa vItarAga'nI vAta thaI. paramAtmAnuM bIjuM vizeSaNa sarvajJa-emAM jJAnAtizaya sUcavyuM. sarvajJa eTale kevaLajJAnavALA sarvajJa eTale samasta jIva pudgala vagere anaMtAnaMta dravyanA anaMta bhUta bhaviSya ane vartamAna kAlanA, pratyeka dravya upara banatA anaMtAnaMta bhAve paryA, avasthAe)ne hAthamAM rahelA AmaLAnI mAphaka dareka samaye pratyakSa jue ane jANe che. trikALanA paramANu paramANunA paryAya ane sarva jIva uparanA bhAve anaMtAnaMta saMkhyAmAM che, te badhuM pratyakSa jue. A kevaLajJAnane prakAza jabaradasta ! emAM anaMtAnaMta kALanI kaI vastu ke ghaTanA chUpI nahi; pratyakSa zuddha jJAnane svabhAva ja ya vastune jaNAvavAne. keTaluM jANe e maryAdA na baMdhAya; kemake maryAdA bAMdhavAmAM niyama che ke ATalI ja vastu jANe? prakAzasvabhAva e ke jenuM nAma reya tene jANe, pachI bhale te anaMta kALa pUrvanA che, ane anaMtAnaMta saMkhyAmAM he; rUpI he yA arUpI, badhAM ja ya jaNAya, kevaLajJAna vartamAna-bhUta-bhaviSya sarvakALanAM samasta reya pratyakSa jue, koI prasaMga ke kaI sthiti chUpI nahi. (3) IdrothI pUjya kema? arihaMta paramAtmAnuM trIjuM vizeSaNa devendra-pUjita'. emAM pUjAtizaya sUcavyuM. asaMkhya devatAonA svAmI Indro paNa jenI pUjA bhakti kare. zuM joIne Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara pUjA karatA haze? pUjA e prakAre thAya.-(1) lAlaca, svA, parAdhInatA agara mIkathI, e adhama pUjA. ane (2) upakArI mAnIne yA guNunA bahumAnathI, ane guNu meLavavA mATe pUjA. A uttama pUjA. nirmaLa avadhijJAnanA mAlika, ane pUrva bhavanI suMdara ArAdhanAvALA indro parAdhInatAthI agara lAlacathI namatA nathI. jene asa`khya kALa sudhI paudgalika sukhaneA pAra nathI, tevA Indro arihaMtanI pUjA kare che, te (1) arihaMta paramAtmAnAM anaMtAnaMta upakAra ane guNunA bahumAnathI, tathA (2) temanA jevA guNanA svAmI khanavA mATe. jyAre Indro A rIte pUjA kare tyAre ApaNe kevI rIte ne i AzAthI pUjavA ? Indro paramAtmAnI pUjA bhautika apekSA vinA RddhinI AzA vinA kare che, mAnavabhava pAmI prabhunA jevA zuddha bhAvA, temanA jevuM vizuddha cAritra meLavavA pUjA kare che, paNa indrAsana kAyama TakAvavA nahi, pharI indranI Rddhi meLavavA nahi. je mAnavabhava Indrane va mAnamAM nathI, tene mATe Indra talase che! ane ApaNe ? ApaNane manuSya-bhava maLyA che, tethI kevI uttamottama sAdhanA thaI zake tenI paravA nathI, ke bhAna nathI! manuSya bhava phakta tuccha viSayeAne keLavavAmAM, kaiMgALa kaSAyanA pArA caDAvavAmAM ane svanA rasa-Rddhi-zAtA karatAM raddI evA rasa, Rddhi ane zAtAnI jALamAM guMthAI javAmAM pasAra karIe chIe ! ! ! indra manuSyabhava mATe jhaMkhe che, prabhunA pUjaka ane che, chatAM indranI pUjA adhurI che. kAraNa ke vItarAga paramAtmAnI savirati-cAritranI AjJAne amala karI zakatA nathI. bhagavAnanI zreSTha pUjA bhagava tanI AjJA sarvAMze amalamAM mUkavAmAM che. te sarvavirati cAritranA pAlanathI thAya. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pra-bhagavaMtanI AjJAne amalamAM gaNadhara mahArAja zreSTha mUkI zake che, te paMcasUtrakAre prabhune gaNadharapUjita kema na kahyA? devendrapUjita zA mATe kahyA ? u-devatAI atizaya sukha-sanmAnAdimAM mahAlatA Indro arihaMtanI bhakti kare e eka anerI vizeSatA che. je kSetre arihaMta bhagavaMte vicare che, te ja kSetre gaNadhara bhagavaMte vicare che. eTale ke tyAMnA rahelA tyAM pUjA arihaMta bhagavaMta vicare che, te ja kSetre kare, te karatAM bahuja dUrathI, parajAti, parakSetrI, evA devanA paNa svAmI manuSya kSetranI durgadha sahana karIne paNa ahIM prabhune pUjavA Ave te vizeSatA gaNAya. vaLI jagatanA bALa ja divya RddhimaMta ane vaibhavazALI dethI thatI pUjA jaI vadhAre AkarSAya. devethI karAtI samavasaraNAdi pUjA bahuja UMcI ! ane e asaMkhya ejanathI de nIce AvI kare che tethI bALa jIvane AkarSaNa thAya che. arihaMta zuM zuM prakAze che ? :- zuM vizeSaNa yathAsthitavastuvAdi emAM "vacanAtizaya sUcavyuM. kevaLajJAna meLavyuM, sarvajJa banyA, kRtakRtya thayA, pitAnuM prayojana siddha thayuM. eTale have mUMgAmUMgA muktimAM gayA ema nahi, paNa je tattva pitAne pragaTa thayuM, pitAne pratyakSa thayuM, tene mArga jagata samakSa mUkyo-jagatane muktimArgane upadeza Ape, ane gyane tAryA. pite akSaya ratnatrayInuM bhAtuM bAMdhyuM ane vizvamAM tenI prabhAvanA karI. e vastutatvane yathAsthita rupamAM (jevAM che te rUpe) kahenArA che; vastumAtra utpAda, vyaya, ane dhrauvyavALI che, te te rIte oLakhAvanArA che. jIva, ajIva, Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azrava, baMdha, saMvara, nijerA, ane mokSa e zeya-heya-upAdeya ta. nAma, sthApanA, dravya, bhAva e cAra nikSepe cAra bhede vastumAtra vaheMcAyelI che. vastu pramANa ane nayajJAnathI reya che. svAdasti vagere saptabhaMgIna syAdavAdathI vastune pratyeka dharma pratipAdya che. vastumAtra anaMta dharmAtmaka che. A badhuM yathArtha ane spaSTa kahenArA. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane mana:paryAyajJAna karatAMya sarvajJanuM jJAna anaMtagaNuM zreSTha. emAM emaNe joyuM ke jIva jaDamAM muMjhA, phasAye ane aTakyo che, tethIja bhavamAM bhame che, ane duHkhamAM sabaDe che. jaDanA AkarSaNa tUTe te ja muktine sAdhaka bane. e mATe prabhue jaDa kAyAnI dayA na khAdhI, paNa AtmAnI marAmata zIkhavI. e kahe che ke A mAnavabhava hAthamAM che, tyAM sudhImAM jIve pUrve je anaMtA karmane jALa bAMdhyA che, te teDI nAkhavAnA che, paNa vadhAravAnA nathI. sarvAnuM vacana hadaye pharasavuM joIe. sarva nA vacananI zraddhA AtmAnA pradeza pradeza vyApta thaI javI joIe. enAthI AtmA bhAvita thavA joIe. biTAne bacAva nahi karavAne. bacAva karavAnI Adata anAdinI che. bacAva e daMbha che. bacAva e mehanI zikhavaNI che. have te jJAnInI zikhavaNI joIe. jJAnInAM vacana hadaye ArapAra utarI javA joIe. emanA virAganA upadeza-bANethI rAga-hRdaya vIMdhAI javuM joIe. mAtra sAMbhaLatI vakhate gaLagaLA thavAya eTaluM basa nathI. sarvajJanAM vacana upara avicaLa zraddhAthI e upadeza have AtmagharamAM e ramate thaI jAya, ke e ghera, bajAramAM ke Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitromAM, sukhamAM ke duHkhamAM AtmAnI hAjarI le, jAgrata rAkhe. bacAva keInA cAlyA nathI. jinazAsanamAM te jarAka aruci ke aNagame e paNa cheSa che. duniyAmAM ApaNane aniSTa lAgatA viSaye, aniSTa che, aniSTa saMge pratye dveSa jeTalo vakhata rahe teTale vakhata e AtmAne kALo banAve che. ahe? zA sAru AtmA paramAM paDatuM haze? paranI jaMjALa karate haze ? ene pitAnuM saMbhALavAnuM, pitAnI kharAbI miTAvavAnuM kyAM ochuM che? prabhuvacananI zraddhAnI kamInA che. eka samaye mAtra paNa para-ciMtA karavAnI jarUra nathI. e te ApaNA bhAgya mujabaja vartaze. duniyAmAM rahyA tyAM ati Avazyaka dekhAva rAkhavA paDatA hoya teya, jema sarpanI dADhamAMthI jhera kADhI nAkhyuM, pachI kuMphADe nukazAna karanAre nahi; tema ApaNu dekhAvanA kuMphADA pAchaLa rAgadveSanA jhera na rahevA joIe. kaSAya-jherane samUgaLe nAza tha joIe. nAne sarakhe paNa kaSAya kare paDe e kusaMskArane poSavAnuM thAya che, ene tAjA karavAnuM thAya che, have haragIjha na bhUlAvuM joIe. manuSya jIvana maLyuM eTale dhaMdho zuM rAgadveSa ane verajherane kare? jIvanamAM AvI adhama kAryavAhI joradAra che tyAM sudhI jaganAthanuM darzana dehyaluM che. samyagdarzananI suMdara sAmagrIvALA A moMgherA mAnavabhavamAM darzananI ADe ghAtIkarmanI divAla majabUta na karAya, paNa tene toDI nAkhavI joIe. tene kharI karyA vinA tattvanuM sAcuM darzana nahi thAya, darzanAbhAsa thaze. "mAre sevaka jaganAthane banavuM che, kiMtu viSayakaSAya ke rAgadveSane nahi. mATe jinanI vANInA anusAreja Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI vicArasaraNI hevI joIe." A je nirdhAra rakhAya, paramAtmA yathAsthita vastuvAdI che, tevI rIte ja e svIkArAya, te mehanI prabaLatA na rahe. pachI kadAca mehanuM deNuM bharavuM paDe, paNa te chUTavA mATe, vaLagavA nahi. mehane AdhIna na bane, paNa meha upara pAke tiraskAra rAkhe. AMtara zatru je krodha te kadAca mAMhI udayamAM Ave. paNa bahArathI AMkha paNa lAla thavA na de. kaSAyanA udaya vakhate jAgrata rahe. kaSAyanA udayane AtmavIryanI sahAya na de. mehanA paga e bhAMge, paNa meha enA paga na bhAMge. cAra vizeSaNavALA paramAtmA traNa bhuvananA guru, traNa lokanA hitakArI, jANe lokanA jIvane eka mAtra zaraNa, e ja pitA, mAtA, bhrAtA ane trAtA che. arihaMtane aruhaMta paNa kahevAya che; a-haMta eTale jemanAmAM nAne sarakhe paNa kamane phaNage phuTe nahi, karmane aMkura ubhe thAya nahi te. tema arihaMtane arahaMta paNa kahevAya che; a-rahaMta eTale jenA kevaLajJAna AgaLa badhuM pragaTa che. kAMIja rahasya ajJAta (chupuM) nathI te. prazna-je vItarAga sarvajJa che, te yathArtha vastu kahenArA te cheja, te juduM vizeSaNa kahevAnI zI jarUra ? uttara-amAre jarUra nathI paNa jeo asat vastu svIkAre che tenA niSedha mATe A vizeSaNa che. teonI A asata mAnyatA che ke "vastu vANIne viSaya ja nathI, zabda ane arthane saMbaMdha ja lAgI zakatA nathItethI vastune yathArtha kahenArA kaI hoI zake ja nahi." paNa je vastu ane zabdane saMbaMdha ja na hatA te amuka saMketelA zabdathI amuka ja vastu kema jaNAya ? Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvadhara maharSie paNa yathAsthita vastuvAdI che te ahIM nathI levA mATe vItarAga vagere vizeSaNa mUkyA-pUcho ke "bhale ne e paNa sAthe sAthe stavAya te vadhe che? pUne stavavAnuM te sAruM ja che. paraMtu emAM viveka e che ke sarvatra guNonI parAkASThA jemanAmAM hoya che. mukhyapaNe stavavA gya hoya che. vaLI utkRSTa guNenI stuti karI, eTale e guNenI antargata samAna avAntara guNanI stuti AvI ja gaI, e nyAya batAvavA alaga rIte bIjA maharSi na lIdhA, paNa nahi ke mAtra emane bAda rAkhavA mATe ja na lIdhA, e paNa samajavAnuM che. ahIM TIkAkAra apAyApagama atizaya rAgadveSamohanA atyaMta kSayane kahe che, e vIyarAgANuM vizeSaNanA rahasya tarIke che. bAkI te prabhunA vihAra-kSetranA savAse jejanamAM mArI marakI vagere upadravanA rahitapaNAne paNa apAyApagama kahe che. A cAra atizaya sAthe avazya rahevAvALA -dehanI divyAtidivya suMdaratA, zvAsanI sugandhitA, vagere bIjA paNa ghaNe atizaya samajI levA. tethI ahIM "trIsa atizaya yukta paramAtmAne namaskAra he" evuM kathana thayuM. lekSya guru" e vizeSaNa sarva vizeSaNanA ane upasaMhAra kare che. (1) traNe lekanA vAsI ne (pAtAlavAsI devane paNa) tattvabhUta padArtho kahenAra che mATe, (2) traNa lekanA cha karatA adhika guNa, prabhAva ane upakAravALA che mATe, athavA (3) traNa lekane pUjya che mATe traNa lekanA guru. temane namaskAra he, "bhagavaMta' zabdamAM bhaga zabdathI samagra ezvarya vagere guNa-saMpatti levI. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pRSTa 97thI cAlu) :-je evamAIkukhaMti-Iha khalu aNuI jIve, aNAI jIvasya bhave, aNuI kampasaMjoga-nivruttio, dukha, dukakha, dukakhANabaMdhe. eassa zuM vacchinI suddhammAo. sudadhamma saMpattI pAvakammavigamAo. pAvakasmavigame tahAbhavruttAIbhAvae. tassa puNa vivAgasAhaNi -1, causaraNugamaNuM, 2 TukaDagarihA, 3. sukaDANa sevaNuM. ao kAyavamiNuM ukAmeNuM sayA suppaNihANuM bhuje bhujo saMkilese, tikAlamasaMkilese. artha-je (arihaMta prabhu) A pramANe kahe che,A jagatamAM jIva anAdi che, jIvane saMsAra (paNa) anAdi che, (e saMsAra) anAdi karma saMyogathI banelo che, ane te duHkharUpa, dukhaphalaka, duHkhAnubaMdhI che. ene uccheda zuddha dharmathI thAya, zuddha dharmaprApti pApakarmanA nAzathI thAya, pApakarmane nAza tathAbhavyatvAdi bhAvathI thAya. te(tathAbhavyatyAdinA paripAkanAM sAdhane -1-cAra zaraNano svIkAra, 2. duSkatagaha. 3. sukRtenuM sevana (anamedana) eTalA mATe mukta thavAnI IcchAvALAe hamezA saMleza vakhate vAraMvAra, ane saMkaleza na hoya tyAre trikALa samyapha praNidhAna sAthe A sAdhana AcaravAM joIe. (have pRSTa 98 vAMce) Page #162 -------------------------------------------------------------------------- Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 100 AtmAnI palaTatI rahetI azuddha avasthA, manuSyAdi gatizarIra vagere vibhAva dazA. "keI kALe jIva taddana zuddha hato ne tyAre saMsAra hato ja nahi" evuM nathI. jemAM prANIo karmane paravaza manuSya, deva Adi rUpe thAya che (bhavati), evA A saMsArane bhava kahe che. te saMsAra paNa anAdikALathI karma saMyogathI cAlyA Ave che. anAdinI vastu anAdinA kAraNee hoya; nahitara te je kaIka vakhate AtmA karma saMgathI rahita hoya, te te zuddha hota; ane zuddha AtmAne mukti pAmelA jIvanI jema, kadie saMsAra zarU thavAnuM kAMIja kAraNa nathI, tethI, saMsAra thAya ja zI rIte ? vartamAna saMsAranuM ane zarIra-Indriya-prANa vagerenuM kAraNa pUrvanA bAMdhelA karma che, jevAM jevAM pUrva karma, tevuM tevuM zarIra vagere maLe. mATe zarIrAdi enI pUrvanA karmane AdhIna che. tyAre te karma, zarIra vagere saMsAranA lIdhe baMdhAelA che. te zarIrAdi enI pUrvanA bAMdhelA karmathI maLelA. te karma tethI pUrvanA zarIradvArA, ane te zarIra pUrvanA karma dvArA....A rIte pUrva pUrva kALane vicAra karatAM saMsAra ane karma-saMgone pravAha anAdi siddha thAya che. yuktisiddha A anAditA na mAnatAM, "kyAreka zarUAta te thaI ja hoya ne !" AvI manamAnI kalpanA karavI te yutirahita che, kemake ema te te taddana Adya zarUAtane kAraNa vinAnI mAnavI paDaze, ane te khoTuM che. jagatamAM kAraNa vinA kArya banI zakatuM ja nathI. keIpaNa karmasaMga ke saMsAra, vyaktigata rIte utpanna thavAvALe heI, jarUra prAraMbhavALe che chatAM, enI pUrve enA kAraNa tarIke bIjo e Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 saMsAra ane karmansaM ga hate ja e anivArya che. ema pUrve pUrve vicAratAM saMsAra e pravAhathI anAdine siddha thAya che. arthAt saMsAra thavAnI kriyA anAdithI cAlu che. jema keI paNa samaya, ghaDI, varSa, vagere kALa utpanna thavAvALe che chatAM AvA kALane pravAha anAdithI cAlu che, tevuM saMsAra mATe samajavuM. A saMsAra duHkharUpa, dukhaphalaka ane dukhAnubaMdhI che (1) du:kharUpa kahyuM te sUcave che ke saMsAra dukhavALo che ema nahi, paraMtu khuda duHkha che, dukhasvarUpa che, emAM dekhAtuM viSayasukha e duHkha che. sukhAbhAsa che kemake, jema khasa, dhAdhara, ke kharajavAmAM upaDelI caLanA duHkha para khaNavAthI te dukhane kSaNika pratikAra ane kSaNika sukhAbhAsa thAya che, tema pUrve utpanna thayelA tRSNanI caLanA duHkhane viSayasaMparkathI kSaNika pratikAra ane kSaNika viSayasukha bhAse che; paraMtu pachI caLanI jema bhayaMkara navI tRNuMkhaNaja ane navA duHkhane jagAvanAra bane che. eTale, vastugatyA saMsAranI kaI vAta evI nathI ke je duHkharUpa na hoya. athavA janma, jarA, mRtyu, roga, zoka, e ja mahAna dukha che ane e ja saMsAra che (2) vaLI saMsAra du:khaphilaka e rIte ke saMsAra bhavAntaramAM bIjI gatimAM janma, jarA, jarA, mRtyu, rega, zeka, vagere Ape che, tethI phalarUpe (pariNAme) paNa saMsAra duHkha ApanAra che. AnuM kAraNa e che ke pUrva karmanA hisAbe avazya vedya evA A janmajIvana-jarA mRtyu vagere evI rIte vitAvAya che ke emAMthI na janmAdirUpa saMsAra pAcho duHkharUpa khaDo thAya che. mATe saMsAra kuLamAM paNa duHkha ApanAre che. te saMsAranuM phaLa-dukha paNa Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 miTAvavA mATe pratipakSI samyagdarzana-jJAna-cAritranI nirmala pravRtti jIvanamAM satata AcarAvI joIe. zarIramAM dIrghakALathI gADhapaNe vyApI gayela rogane dUra karavA jema auSadhanuM sevana satata karavuM paDe che, tevuM ja mithyAtvAdi gADha saMsAra-regane hara karavA samyagdarzanAdi satata AcaravA joIe. (3) satkAravaLI te dharmanuM sevana satkAra sAthe eTale ke hRdayanA AdarabahumAna sAthe thavuM joIe. jIve saMsAra-regane vadhAranAra mehane Adara sAthe sevyuM che, mATe ja saMsAramAM aneka kaSTa ane trAsa vagere anubhavavA chatAM saMsAra parane meha, jema bahu satkArelA putra parathI meha na khase tema, khasatuM nathI, ane saMsAra upara udvega thatuM nathI. e te mokSasAdhaka samyagdarzanAdi dharma paNa hRdayane bahumAna sAthe ja AcarAya te ja mokSaprIti vadhe, mohamAyA ghaTe, ane keme karIne saMsAra rega nAbuda thAya. vAta sAcI che ke zeThanI nekarI satata sevavA chatAM nekara bahumAna na dharAvate heya te tenI kiMmata nathI aMkAtI; sAre lAbha nathI maLatuM. athavA, patnInI pati pratyenI satata paNa Adara vinAnI sevA patine (AkaSa) AvaI zakatI nathI. tema dharma paNa satata sevavA chatAM Adara vinA sevelo hadayamAM AvaI zakAtuM nathI, eTale ke tenA pratipakSI mithyAtva-kaSAya vagerenuM hRdayamAMthI sthAna maTIne dharmasthAna pAmI zakato nathI. (4) vidhi-A uparAMta dharma zravaNamAM vidhinuM pAlana jarUrI che. AdarapUrvaka ane satata paNa sevA karanArA putra je vidhisara sevA na kare, te avivekIpaNane laIne pitAne teTalA pramANamAM AvI zakatuM nathI. auSadha Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 paNa satata ane bahumAnapUrvaka sevAvA sAthe te te samaya, te te anupAna, te te kupathyano tyAga vagere vidhipUrvaka sevAvuM joIe che; nahitara te rogane na kADhI zake. rAjAnI sarabharA paNa Adara uparAMta vidhine ya jarUra mAge che. tevI ja rIte bhavaregane kADhanAra dharmaauSadhanuM sevana zAstra kahelI vidhi mujaba thavuM joIe. ahIM, aucityamAM AjIvikAne gya vyavasAya, ucita leka vyavahAranuM pAlana, ucita raheNI karaNI, bhASA, ane bhejana, kuTuMba vaDila, mitra-maMDaLa vagere sAthe ucita vartAva Ama badhe ja aucitya joIe. sAtatyamAM darzana-jJAnacAritranI te te pravRttio jIvanamAM nitya niyamitapaNe saLaMga cAlavI joIe, ke jethI enA saMskAra para saMskAre daDha thatA jAya. AdaramAM te te dharma ane dhamI para ratnanA nidhAnanI jema prIti, temanI vArtA para rAga, temanI niMdAnuM azravaNa, niMdakanI dayA, saMsAranI bIjI kaI paNa vastu karatAM te dharmanI adhika kadara, dharma pAmavAnI ati AturatA, pAmavA mATe viziSTa udyama, pAmatAM saMbhrama ane romAMcane anubhava, tathA pAmyAne eTalo AnaMda ke potAnA jIvanane ethI ja mahA bhAgyavaMta mAne, ane tene kAMI bAdha na Ave tevI kALajI rAkhe. vidhimAM zAstra batAvela che te kALa sthAna, Asana, mudrA, AlaMbana, vagerenuM pAlana tathA jJAna-darzana-cAritranA ATha ATha prakAranA AcaranuM temaja tapa ane dharmanA AcAronuM Asevana, vaLI A dharma vinAnA AtmAo upara bhAva dayA; tathA dharma pAmelA hadayane saharSa prema-ityAdi vastuo paNa vidhimAM gaNAvI zakAya. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 buddhi sAthe, "te mithyA thAo" evI hArdika bhAvanA jAgrata rahe che. gurunI sAkSIe A duSkRtyenuM yathAsthita nivedana, ane aho ! A meM khoTuM karyuM " te svahRdaye pazcAtApUrvaka svIkAra e rUpI gaha-A be pUrve baMdhAyela karmanA anubaMdhane teDavAmAM apratihata (saceTa) zakti dharAve che. karmanA anubaMdha eTale karmamAM rahelI pitAnA udaya vakhate navA karma baMdhanI paraMparA calAvavAnI zakti. (3) trIjuM sAdhana sukatanI AsevanA. eTale ke arihaMtAdi AtmAonI uttama pravRttio ane uttama guNanI anumaMdanAnuM Asevana, ahiM sukRta zabdathI anumodana eTalA mATe lIdhuM ke anumodana je vivekavALuM, eTale ke daMbha vinAnuM ane vastunI kadara (mulyAMkana)vALuM heya, sAthe niyamita thatuM heya, te AtmAmAM akhaMDa zubha adhyavasAyane avazya sAdhI Ape che. jyAre, sArI pravRttine jAte karavAmAM ke bIjA pAse karAvavAmAM nizcitapaNe tevA bhAvanI siddhi thAya ja evuM haMmezAM nathI banatuM. anumodanAmAM te mana-vacana-kAyA traNenIya prasannatA joIe; ane te AtmAmAM mahAna zubha pariNatine jagADyA vinA rahetI nathI. puNya ke pApa traNa rIte thAya,svayaM karavAthI, anya pAse karAvavAthI, ke jAte anumedavAthI. AmAM uttama (zubha) anuSThAnanI anumodanA e paNa eka prakAranuM Asevana che, eka pavitra kArya che. tethI vizuddha bhAve hadayamAM jAge che. A traNe upAye auSadhanI jema aucitya, satatapaNuM, satkAra ane vidhithI sevAtA, sAdhya roganI jema tathAbhavyatvano paripAka kare che, ane te paripAka thatAM, pApa karma nAza pAmI, Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zuddha dharmanI bhAvathI prApti thaI saMsArano uccheda thAya che. je kAraNa thakI A traNa sAdhanothI avazya duHkhamaya, duHkhaphalaka, ane duHkhAnubaMdhI saMsAranA nAzarUpa prastuta tattvanI siddhi thAya che, eTalAja mATe mekSAthI bhavya jIve e upAyenuM sevana haMmezA karavuM joIe. te paNa prazasta praNidhAna (ekAgratA, bhAvavizuddhi ane kartavyanA nizcaya sAthe karavuM joIe. ahIM kALane vicAra nathI, kiMtu jyAre jyAre e karAya tyAre tyAre suMdara praNidhAna sAthe karavuM joIe, kema ke kArya-siddhimAM praNidhAna e sAdhanAnuM pradhAna aMga che. kahyuM che ke, praNidhAnathI kareluM karma utkaTa vipAkavALuM mAnyuM che, kemake, emAM avazya anubaMdha paDe che, ane ethI AgaLa pravRtti vagere lega siddhi sudhI pahoMcADe che. dazakamAM sAdhaka mATe praNidhAna-pravRtti-vihmajayasiddhi e kama batAvyuM che, te praNidhAnanI ati AvazyakatA sUcave che. zAlibhadranA jIve pUrvabhavamAM thoDuM paNa dAna karyuM, guruno satkAra karyo, aMtakALe gurunuM ane tyAgadharmanuM zaraNa-A badhuM evA praNidhAnathI karyuM ke-parabhave rejanI amUlya navANuM devatAI paTI uparAMta enoya tyAga ane prabhunuM zaraNa maLyAM! have dhyAnamAM rAkhavuM, ke je tIvra saMkaleza eTale ke rAgadveSane anubhava thaI AtmAne ati harSa-udvega, rati-arati, mada-tRSNa vagere thatA hoya te A traNa upAyanuM sevana vAraMvAra karavuM joIe. bAkI saMkaleza na hoya ane svasthatAe kALa pasAra thatuM hoya, tyAre paNa roja saMdhyAe te A traNa sAdhana avazya sevavAM joIe. AmAM pahele upAya "cAra zaraNuM kevI rIte svIkAravA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 karyA. sulasAe veza parathI kAI mithyASTi kuguru samajI ene Adara na karyAM. are ! sAmuM paNa joyuM nahi. enA manane nizcita hatuM ke ' mAre arihaMta ane nigranthamuninuM zaraNu che e puratu ja che, e ja tAraNahAra che, saMsArabhaya nivAraka che. pachI mAre kudeva kugurunI zI Aza ke emanuM sanmAna karU ? rAgI dveSI deva ane abhyaMtara mamatAdinI granthivALAM gurunAM pAkaLa zaraNAM zA dharavA ?? " 6 1 abaDe joyuM che te pAkI ! chatAM vizeSa pArakhuM karUM ' e hatA vidyAvALA te eNe kramazaH nagaranA ekeka daravAjA bahAra ThAThamadha brahmA-maheza-viSNu ane 25 mA tI karanA rUpa vikuryAM. dareka prasaMge AkhuM nagara jovA ulaTacu', lekamAM cAmera vAha ! bhagavAna sAkSAt padhAryA ! ahA ! ahA !' thaI rahyuM, harSa ghelI pADezaNA sulasAne laI javA ghaNuMya mathI, paraMtu sulasAne e jovAno keAija umaLakA nahi, te e na ja gai ! ene mana eka arihaMtanuM ja zaraNa eTaluM dRDha cAkkasa che ke "mArA eka nAtha arihaMta mahAvIranA AMtara dazanamAMthI paravArUM teA bIjA hAlatu-phAlatune jovA jAuM ne ? ne khIjAmAM jovA jevuM che paNa zuM ? sakala kalyANunuM eka kAraNa mAtra arihaMta deva che. anaMta jJAna anaMta sukhabharyo sa siddho emanI upAsanAthI ja thayA che. emanAja zAsanane sAdhu mahAtmAe ArAdhe che. emaNe bhAkhelA dharma ja zreSTha maMgaLa che. mAre te e arihaMta-siddha-sAdhu-AhuM tadharma ja zaraNu hA." khasa, emAM kAMi adhurUM ene lAgatuM ja nathI ke je pUravA khIje mana laI javu paDe. bIjI AturatA paNu karavAmAM e samyagdarzana meluM thavAnu dekhe che, pachI e jovA-jANavAnI vAte zI ? Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 . aMbaDe Ane ekeya daravAje joI nahi, samajI gaye ke prabhue kAMI kAcI picIne sukhazAtA nathI kahevarAvI. enA manane thayuM ke "kharekhara! prabhue mArA samyaphatvane vizeSa nirmaLa karavA mATe ja mArA dvArA A sulasAne sukhazAtA kahevarAvI lAge che. ahe! prabhune ke mahAna upakAra !" basa aMbaDa have zrAvakano veza sajI kapALamAM tilaka sAthe sulasAne AMgaNe jaI ubhe. sulasA zrAvakane joI tarataja sAme gaI. "padhAre, padhAre" karI gharamAM lAvI besADe che. kahe che- "dhanya bhAgya ! amArA jevA raMkanuM ghara pAvana kIdhuM !" pANI vagere dhare che. pUche che "ApanuM zubha nAma? kayA nagaranA vAsI,? ahIM padhAryA cho te amArA sarakhI zI AjJA che?" abaDa kahe " huM tamArA para prabhu mahAvIrane saMdeza lAvyuM chuM." eTaluM sAMbhaLatAM te sulasA romAMca anubhave che ! gaLagaLI thaI kahe che "he! mArA dharmaupagAri vIra prabhune mane saMdeze? ahAhA ! kahe, jadI, kahe mArA jevI rAMkaDIne prabhue zuM pharamAvyuM che?, aMbaDa kahe che ke ahiM AvatuM hatuM tyAre prabhune meM kAmakAja pUchayuM, prabhue zrImukhe mane kahyuM tyAM sulatAne amArI sukhazAtA kaheje !" basa, eTaluM sAMbhaLatAM te sulasA pANI pANI thaI gaI! jhaTa ubhI thaIne prabhu je dizAmAM vicaratA hatA te dizAmAM pote prabhune mananAM lAvI paMcAMga praNipAta vaMdanA kare che, ane belI uThe che ke "prabhu ! A te ApanI keTalI badhI dayA ke pApagharamAM beThelI mane yAda karI!! mane ApanI sukhazAtA kahevarAvI ! zI mArI lAyakAta?. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 chatAM mArA para ATalI badhI karuNuM ! belatAM belatAM enI AMkhe prabhunA anahada upakAranA jhaLajhaLiyAM AvI gayA ! raDatI raDatI kahe che "nAtha ! tame ciraMjI. ahe, tamAre moTA moTA gaNadhara mahArAjAne Idro jevA sevaka! kevA e suyogya ! ane kayAM pApa bharela huM? prabhu ! have te TheTha sudhI dayA karajo ke jethI saMyamamAM caDI jaI ApanA ja eka AdhAre bhavapAra karI jAuM." akhaMDa A jotAM pANI pANI thaI gaye! kahe che, 'sulasA ! dhanya che tamArA jIvanane ke ATalI javalaMta zraddhA bhagavAna mahAvIra prabhu para rAkhe che, ane e ja jagatamAM sArabhUta mAnI bIjI koI tuccha AzaMsA AturatA tamArA manamAM uThatI ja nathI ! saMsAramAM beThA cho chatAM prabhune tamAruM A AtmasamarpaNa kharekhara AzcaryakAraka che ! ene mArA kreDa keDa vaMdana che ! " basa ema kahIne saMbaDa pitAnA samyaktvane nirmaLa karate tyAMthI cAlI nIkaLyo. arihaMtanuM zaraNa A. ke eja tAraNahAra lAge. sakaLa- sukhanuM bIja lAge eja sarva bhaghI mukAvanAra lAge. eja darzanIya, vaMdanIya ane sevanIya lAge. mane kahe ke "jagatamAM arihaMtathI vadhIne jovA lAyaka koI cIja nathI, vaMdana karavA gya koI deva nathI, stuti guNagAna karavA gya arihaMtanI tele koI vibhUti nathI. emanuM zaraNa svIkAryAthI haiyAne bhAre huMpha heya ke have sarva bha gayA ! have te emanAmAM bhaLI jAuM, emanA saMpUrNa Adezamaya jIvana karI dauM! basa, have te saMsArathI Ama chUTI jAuM !" Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 zaraNa svIkAranI cAvI ahIM eka vastu e dhyAnamAM rahe ke zaraNane svIkAra A rIte thAya. dA. ta. ke jaMgalamAM dhana laIne mANasa cAlyA jate hoya, emAM enI pAchaLa khUnI lUMTArAo paDe tyAre e keTalA badhA bhayathI deData heya che! ane te vakhate je sAmethI keI zastradhArI rakSake maLI jAya te keTalI AjIjIthI emanuM zaraNuM mAMge che ? pelAe kahe ke tuM "phakara na karIza. kenI tAkAta che tane kAMI hAni karI zake?" ema je AzvAsana maLe che te AnA mana para pilAonA zaraNa-svIkArane kevo gagadabhAva AvI jAya che, gargada dilathI kevuM emanuM zaraNuM svIkAre che ! evI rIte ApaNane lAgavuM joIe ke "A saMsAra aTavImAM karma ane kaSAyorUpI lUMTArAothI ApaNe pIcho pakaDAyelA chIe. emAM Atma-dhananAza ane duHkhada mata nakkI che. A sthitimAM jyAre ApaNane cokkasa rUpe bacAvI zakanAra arihaMtAdi cAranI je prApti thAya che, te pachI ApaNe avazya emanA zaraNe jaIe, prArthanA karIe, "he arihaMtAdi ! mAre kevaLa ApanuM ja zaraNuM che. bIje ke mAre AdhAra nathI. keI mAre rakSaNahAra nathI, belI nathI, nAtha nathI, Aja mAre trANa-zaraNa-nAtha che." hRdayamAM karma ane kaSAyanA tIvra bhaya sAthe A zaraNuM svIkAravAmAM Ave, arthAta "arihaMtA me zaraNuM" e zaraNuM belatAM ja, (1) eka bAju karmakaSAyanI bhayaMkara julmajhaDIne trAsa anubhavAya ane (2) bIjI bAju arihaMtArdi cAranuM emAMthI bacAvavAnuM akATaya sAmarthya ane (3) e bacAvanI ApaNe mATe atyaMta Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 AvazyakatAne khyAla Ave. Ama karma-kaSAyane bhaya ane ethI mukta karanAra arihaMdAti cAra pratye rakSaNanI tIvra zraddhA ane garaja e traNa bhegA thaIne sAce zaraNane bhAva UbhuM thAya. zaraNa-svIkArane ucca bhAva lAvavA mATe ahIM eka vastu samajavA jevI che ke maraNa zayyAe paDelo mANasa keTalA gadagada ane kakaLatA hRdaye arihaMtAdinuM zaraNuM svIkAre che ! enuM kAraNa, potAnA mAnelA badhAM ja sagAMsnehI ane kAyA sudhInI potAnI badhI mAlamilakata vagere keIja pitAne rakSaNa ApI zakatA nathI, - e najaronajara dekhAya che. pitAne have taratamAM paralokamAM javAnuM che, e hakIkta mana sAme taravarI rahI che. vaLI jIvanabhara AcarelA pApa para dila kakaLatuM che. A paristhitimAM dekhAya che ke paralokamAM rakSaNa ApI zake te te mAtra arihaMtAdi cAra che. basa, AvA aMtakAle svIkArAtAM zaraNanI jema ja cAlu jIvanamAM paNa e paristhiti manamAM lAvI, vaLI, kene khabara pachInI ghaDIe huM jIvaMta haIza ke kema? ema samajIne eja pramANe gagadabhAva vagere sAthe zaraNa svIkAravAM joIe. jAvAjajIvaMme bhagavaMte paramati loganAhA aNuttaraputrasaMbhArA, khINurAgadesamehA, acitacitAmaNI, bhavajalahipoA, egaMtasaraNa, arahaMtA saraNuM , artha jIvanabhara mAre bhagavAna parama trilekanAtha, utkRSTa pUNyasamUhavALA, rAga-dveSa-mehano kSaya karI cUkelA, aciMtyaciMtAmaNa, bhavasAgaramAM jahAja, ekAMta zaraNa karavA yogya arihaMta deve zaraNa che. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana - (1) have ahIM arihaMta bhagavAnanuM zaraNa svIkAravAmAM Ave che. "jAvajajIva me..." e pAThamAM arahaMta prabhunA viziSTa vizeSaNe che. tenA dvArA te te rIte emanA pratye sacoTa zraddhA ane atizaya AdaravALA banavAnuM che e bhUlavAnuM nathI te ja zaraNa svIkAryuM saphaLa thAya. "jIvana bhara ahaMnta bhagavaMte mAre zaraNe ho" A eka jAtanI pratijJA jevuM che. je sAmAnya bhAvanA rUpa abhilASA hota, te te te bhavAMtara mATe paNa karI zakata, paraMtu yAjajIvanI maryAdA na bAMdhata. maryAdA bAMdhI che te bhavAntaramAM ajJAnatAe kadAca bhaMga na thaI jAya e hetue. ane bhaMgane bhaya pratijJAmAM hovAnuM gaNAya. paNa abhilASAmAM nahi eTale zaraNa svIkAranAre dhyAnamAM e rAkhavAnuM ke A zaraNa A jIvananA aMta sudhI have emanuM zaraNa mUkAya nahi, ane bIjAnuM zaraNa svIkArAya nahi. ahiM "ahaMta" eTale jemanAmAM kamano aMkura nathI ugate te. "arahaMta" eTale raha-rahasya vinAnA arthAta jemane jagatanI traNe kALanI koI vAta gupta nathI te. "arihaMta" eTale aSTa prAtihAryanI Rddhine je ahe che-che. bhagavaMta eTale bhaga arthAta parama ezcarya--25-kAnti-yaza-jJAna-dharmavALA. e paramavilokanAtha che, dunyavI (laukika) nAtha kadAca A lokanA keTalAka bhayamAMthI bacAve; jyAre A traNe lokanA zreSTha lokottara nAtha durgatinA bhayathI bacAve che, bhAvI daI saMsArathI bacAve che, jugajuganI janma-jarA mRtyanI jaTila jaMjALamAMthI saMrakSe che. A vizeSaNanI zraddhA manAve che ke huM nAtha te aMhaMtane ja mAnuM. hajI jagatamAM koI karoDanI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 Rddhi ApI daridrathI bacAve, auSadha ApI regathI bacAve, sahAre ApI nirAdhAratAthI bacAve, sevA karI agavaDathI bacAve, rakSaNa ApI cera DAkuthI bacAve, paNa tethI zuM bahu rIjhavAnuM? ethI kAMI jarA ke maraNano bhaya TaLyo? pharI navAM janma maraNAdi TaLyAM ? durgatine tALAM lAgyA ? bhaviSyanA kAramA rAga duHkhadAridra durbhAgyAdi dUra thayAM? nA, e karavAnI tAkAta te mArA arahaMta devAdhidevamAM ja che. kyAM samartha trilokanAtha ! ane kayAM A svaya anAtha!" kamaThanA kASTramAMthI prArthaprabhue baLatA sApane bahAra kaDhA, navakAramaMtra apAvyo, sApe paNa prabhunuM zaraNa lIdhuM te marIne dharaNe thaye! durgati TaLI. arihaMta vinA A keNa karata? "anuttara-puNya-saMbhArA' -e prabhu sarva puNyAmAM zreSTha puNya je tIrthaMkaranAma karma, te ane zreSTha yaza-saubhAgya-AdeyAdi puNyanA prArabhAravALA che. enA ge. e mAtAnA garbhamAM Ave tyArathI, IdronA acaLa siMhAsane dhrujI UThe ! janmakALe ja dikumArIo ane Idro deva sAthe prabhunA janmAbhiSeka ujave ! janmathIja sugaMdhI zvAse zvAsa, rega pasinA vinAnI kaMcana jevI kAyA, adazya AhArAdi vidhi, gAyanA dUdha jevuM abibhatsa rudhira-A atizayavALA ! kevaLajJAna-kALe apUrva aSTa prAtihArya ane samavasaraNanI RddhivALA ! temaja aneka devendra naredrothI sevAtA tathA kula cotrIsa ane vANInA pAMtrIza atizayavALA e prabhu bane che ! jagatanAM bIjAM puNya A puNya AgaLa zuM visAtamAM? bharata cakravartInA putra marIci RSabhadeva prabhunuM samavasaraNanI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 alaukika samRddhinuM puNya I A vicAramAM caDhyA, te jagatanA puNya para vairAgya thaI gaye ane prabhu pAse dIkSA lIdhI, bhavanA aMte e mahAvIra prabhu thayA. evA prabhune zaraNe javAmAM ApaNe paNa prabhu banI zakIe chIe e A puNyanI viziSTatA che. te "bIjA puNyanA svAgata, sanmAna ke gItagAna have zA sAruM mane khape? oha ! kevA uttama puNyane dharAvatA devAdhidevanI prApti mane thaI! A puNya joI jagatamAM bIje ArkaSaNa jevuM che ja zuM? jIvanamAM mAre te A puNyavaMtA arihaMta ja nAtha he," A zraddhA joIe. kSINarAgadveSatA:-vaLI rAga, dveSa ane meha (ISTa pratye Asakti, aniSTa pratye aruci ane ajJAnamithyAjJAna) jemanA atyaMta kSINa thaI gayA che, evA te prabhunuM zaraNa che. mArA prabhu bhakto paranA rAgavALA ke zatru paranA vaiSavALA nahi. tejolezyA mUkanAra gauzALA para vIra prabhue veSa na karyo. mahAbhakta gautama para rAga na karyo. temaja emanuM koI paNa kathana ajJAnatAbharyuM nahi. kemake e vItarAga sarvajJa che. evA bIjA nahi, e te eja. evA nAthane zaraNe javAmAM samyajJAna, vairAgyanI jarUra prApti thAya. e mATe ja emanuM zaraNa karavAnuM heya. vaLI kevA? "aciMtyaciMtAmaNi svarUpa che. aciMtya kema kahyuM? eTalA mATe ke ciMtAmaNI te ApaNe dhAryA mujabanuM ja phaLa Ape ane te paNa laukika A loka puratuM ja phaLa; jyAre paramAtmA te dhAraNathI paNa para (utkRSTa) evA akalpa anaMta sukhamaya mekSa parvatanA phaLone ApanArA che. AvA aciMtya ciMtAmaNI rUpa Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 prabhune prApta karyA pachI have mAre zI nyUnatA che ke huM dunyavI kaI ApattinA prasaMgamAM eAchuM mAnuM ane duHkhI thAuM?" vaLI "bhavajaladhipatA :-bhagavAna saMsArathI pAra utAranArA hovAthI bhavasAgaramAM jahAja samAna che. emanA zaraNe rahelo huM jarUra bhavasAgarane taravA mathIza evA mArA keDa che. bhava eTale catutirUpa saMsAra, tema viSaya ane kaSAya, anAdinI saMjJAo vagere paNa bhava che. e badhAthI jIvane e cheDAve che. egaMtasaraNa :-bhagavAna arihaMta deve ja ekAMte zaraNa karavA yogya che, kemake bhedabhAva vinA pitAnA aparAdhI ke niraparAdhI sarve azritanuM hita karanArA che, ane te paNa azritanA sarva hitanA karanArA che. emanA je sarva-kalyANa karavAno mahAna upakAra bIje keNa karI zake ema che ? jagatanA pRthvIkAya apakAya Adi ekendriya sudhInA jInI oLakha ane dayA karavAnuM tIrthakara bhagavAne zikhavADIne bhavya jIvane e nI rakSA karatA karyA eTaluM e jhINuM jIvonuM paNa hita karavAnuM bIjA koNe karyuM che? ane je bIjo koI tevo nathI; te evA bIjAenuM zaraNuM paNa hRdayamAM kema rakhAya? rAkhavAnI jarUra zI? mATe, arahaMtA:saraNuM arthAt azoka vRkSa, surapuSpavRSTi vagere aSTamahAprAtihAryarUpI pUjAne lAyaka evA aMta bhagavaMte mAre jAvaja jIva zaraNa che, Azraya che; emane ja mAre AdhAra che. jagatanA kahevAtA, kalpita ke nAmanA zaraNe para mane zraddhA nathI. tethI tevA nAmanA zaraNabhUta zeTha, mitro, kuTuMba, dhana, sattA vigeremAMnuM kaI avasare mane sahAya Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA na kare teA paNa huM duHkhI na thAuM, ciMtA na karU; kemake huM jANuM chuM ke e sAcA zaraNu ja nathI. meM te eka mAtra devAdhidevane sAcA ananya zaraNa tarIke dhAryA che, ane tyAM sudhI mane kaI bhaya ke Apatti nathI. pUrvanA tIvra karmanA ulye kadAca pratikULatA Avaze te paNu, nAthanA zaraNanA pratApe, te aMta pAmavA mATe ja banaze; arthAt emAMthI have navA kanA geA nahi phUTe, kanI dhArA aTakI jaze, ane duHkhanA sadAne mATe abhAva thaze. ' zrIpAla kumArane keTalIya Apatti AvatI gai, dhavalazeThanA prapaMce dariyAmAM paTakAvAnuM ca AvyuM ! te paNa ene mana te eka arihaMtAdi nava padanuM zaraNa ! jenA prabhAve magaramacche tarApAnI mAphka pITha para laI evA thANA baMdare utAryA ke jyAM rAjakanyAnA pati tarIke Ane levA mATe rAjAnA mANase AvI lAgyA ! zrIpAla A zaraNanA pratApe nava bhavanI samRddhi jovA para meAkSanI anaMta samRddhine varavAnA che. tahA pahIgujarAmarA, aveakumbhakalakA, paNa phuvAbAhA, kevalanANu 'saNA, siddhipuranivAsI, niruvasamuhasa`gayA, savvahAkayakiccA, siddhA saraNa artha tathA-jarA-maraNu rahita, kama kala`kathI mukta pIDA naSTa thaI gaI che jema ne evA, kevaLajJAna darzanavALa, siddhi nagarInA vAsI, anupama sukhasa'panna, sathAkRtakRtya siddha bhagavAna mAre zaraNu che. (2) siddAra:-have zrI aMt prabhunI jema zrI siddha bhagavAnanuM zaraNu svIkAruM chuM. te siddha bhagavAna kevA che ? Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 "pachINujarAmaraNa" jemane janma vigere bIja ja nahi hevAthI, jarA (vRddhAvasthA) ane maraNa rUpI aMkura paNa emanA atyaMta kSINa thaI gayA che, ke jethI e pharI kadIe jIvane sparzI zake nahi. eTale, sadAne mATe akSaya sthitivALA zrI siddho banyA che. ahe ! A kevI suMdara avasthA ! A vicitra vizvanI raMgabhUmi para vidUSaka (bhavaiyA) nI jema navanavI gatinA vezamAM janmavuM, pudgalanA locA levA, zarIrAdinA ghATa banAvavA, piSavAnI kAramI kaSTamaya mahenata karavI, paNa pAchA ghasAtA javuM ane pAchA gharaDA thaI maravuM ! eTale e badhuM lupta! tyAM pUrvanI badhI mahenata ane enuM phaLa-sagavaDa eLe ! ane emAM bAMdhelA pApa mAthe ! A badhI viTaMbaNAne kAyamI aMta Ave te pachI pIDAja zI? saMsAranA bIjA trAsa te pachI, paNa mAtra vAraMvAra parAdhInapaNe janmavuM paDe che e paNa vivekIne zaramAvanAruM lAge che. nAnA bALa rAjakumAra aImuttA mahAvIra prabhu pAsethI samajI AvyA ke saMsAranA pApathI pharI pharI janmavA-maravAnuM che, cAritrathI kama khapAvI siddha banyA pachI kadI janma maraNa nahi, to ghare AvI mAtAne e samajAvI cAritra lIdhuM ane mokSa pAmyA, siddha thayA. siddha prabhunI akSaya sthitino mIThe khyAla jIvane pitAnA janmamaraNAdi pratye ghaNA upajAve che, ane "mane kyAre evI manorama akSaya sthiti maLe" eze keDa utpanna kare che. emane janma aTakavAnuM kAraNa e che ke e siddha bhagavaMte "avea-kama-kalaka karmakalaMkathI rahita thayelA che. tethI sphaTikavat atyaMta nirmala thayelA che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 zraddhALune jagatanI Rddhisiddhi ApanArAM karma paNa AtmAnA kalaMkarUpa bhAse che. karma-kalaMkane dUra karanArA jIja kharekhara mahAvIra ane vikramazALI che, kemake kamane ahiMsA saMyama tapathI, sarvanAza karavAnuM kArya atyaMta kaparuM che. karma javAthI paNavAlAhA sarva pIDA, naDatara, vagere atyaMta nAza pAmI hevAthI, zrI siddho sarvathA bAdhArahita banelA che. e sarva prakAranI UMcInIcI viSamato, svarUpa-hAni, vibhAva, vagerethI para che. arthAt e zarIra, karma AdithI taddana rahita hevAthI emane yaza-apayaza, mAna-apamAna, zAtA-azAtA, ISTa-aniSTa vagere viSamatA nathI; nijanuM anaMtajJAna-sukhAdimaya svarUpa pUrNa khIlyuM haI svarUpa hAni nathI; temaja rAga-dveSa-ajJAna hAsya-bhaya-dInatA-mada-mAyA-kAma krodha vagere vibhAva nathI. AvA siddha prabhune huM zaraNe jAu chuM, ema samajIne ke "kama che tyAM sudhIja bAdhA ane viSamatA che. nibaMdha sthiti mATe niSkarma sthiti joIe; tethI bAdhAthI AkuLa vyAkula thavA karatAM karmathI ja Akula vyAkula thaI karmanA aMtano yatna karuM." vaLI zuddha svarUpavALA banelA zrI siddho nyAya darzananA kahevA mujaba ajJAna nathI, paNa "kevaLavaranANudesaNu " uttama kevaLa(saMpUrNa)jJAna ane kevaLadarzanane dharanArA sarvajJa ane sarvadazI che. kemake jJAnadarzana te AtmAno svabhAvaja che. tethI te e cetana che. nahitara enuM caitanya zuM? A jJAna eTale yamAtrane jANe. traNe kALanA samasta bhAva reya che, te taddana AvaraNa rahita banela jJAna "jagatanA sarva bhAve kema na jANe? jagatanA sarva bhAvene taTasthapaNe (rAgadveSa vinA) Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 jevA jANavAnI A kevI majhAnI ramaNatA ! mane paNa kyAre zuddha jJAnadazA maLe! vaLI "siddhipura-nivAsI" mithyA matAnusAre mukta AtmA jagadavyApI nahi, paNa lokAMte siddha zilA upara nivRtti nagarInA nivAsI che. tyAM "nivAma-susaMgatA" anupama svAdhIna sukhathI parivarelA che. keI viSaya, keI kALa, keI saMga ke kaI paristhitinI A anaMta sukhane apekSA nathI. evA asAMgika, nitya, sahaja, AnaMdanA bhakatA zrI siddha vibhu che. sukhanI ahe amArA sApekSa sukhanI yAne viSayasApekSa, samayasApekSa, saMgasApekSa ane paristhiti sApekSa sukhanI turachatA, kSaNikatA, dukhapariNAmitAdi kyAM? ane kayAM e nirapekSa anaMta AnaMdanI vAta ? e anaMta AnaMda pAmavA amAre anaMta AnaMdamaya zrI siddha prabhunuM zaraNa che. karakuMDa rAjAe puSTa baLadane pachI jIrNa thayela joI ene e vicAra AvyuM ke "are ! tyAre amArI ya A sthiti thavAnI che, pachI kyAM saMsAra sukha rahevAnA? yuvAnI, saMpatti ane Aregyane sApekSa A sukhamAM zuM paDyA rahevuM? kemake e juvAnI vagere vinazvara hAI tApekSa sukha paNa vinazvara ! sAcAM sukha te siddha avasthAnA." ema karI siddha zaraNarUpe cAritra lIdhuM. pravRtti mAtrAnuM prajana ISTanI siddhi che, ane jIvane ISTa ekAMta sukha che. zrI siddha paramAtmAne anaMta sukha siddha che, eTale have e "savahA. kiccA sarva prakAre kRtakRtya che, siddha prajanavALA banyA che. have emane koI prayojana bAkI nathI. tethI koI pravRtti sAdhavAnI nathI. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 evAe siddha bhagavate zreSThamekSatatva5 che; kemake (1) jagatamAM tattva be-jaDa ane jIva. jaDa karatAM jIva uttama che. kAraNa ke kaI jaDa kadI zAzvata zuddha nathI banI zakatuM, jyAre jIva evuM zAzvata zuddha banI zake che, ke jethI pachI kadIya azuddha na thAya. vaLI (2) jIva tattvamAMya siddha-buddha-mukta je bIjA karatAM zreSTha che, kemake te sarvathA karma kalaMkathI rahita che. (3) vaLI nava tattvamAM aMtima sAdhya mekSa tatva che, te mekSa siddha svarUpa che. mATe ya sidhdha parama tattvarUpa che. emanAthI UMcuM ke emanA samAna bIjuM kaI tatva nathI. e evA saMpUrNa kRrtAtha che ke emane mekSa maLyA pachI kAMI meLavavAnuM bAkI raheluM nathI. have emane zarIra nathI, Idri nathI; bhUkha nathI, tarasa nathI, hAjata nathI, paNaja ke vedanA nathI, icchA nathI, ajJAna nathI, tethI zuM karavAnuM bAkI rahe? mATe, mAre e siddho ja zaraNa che, e ja sevya che, e ja dhyeya che, prApya che, stutya che. tavA pasaMtagaMbhIrAsayA, sAvajajajogaviyA, paMcavihAyAra jANugA, parevayAnirayA, paumAIniMdasaNuM, jhANujhayaNasaMgayA, visujhajhamANubhAvA, sAhu saraNuM artha-tathA prazAMta ane gaMbhIra AzayavALA, sAvadya gathI virAma pAmelA, paMcAcAranA jJa-pratyAkhyAna parijJAvALA, paropakAramAM atyaMta rakta, kamaLa AdinI upamAvALA, dhyAnaadhyayanamAM parovAyelA, vizuddha thatA bhAvavALA sAdhu bhagavaMta mAre zaraNa che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RE (3) sAdhu zaraNu:-trIjA nakharamAM sAdhu mahAtmAnuM mane zaraNu che. kevaLa siddha bhagavaMtA ja zaraNu nahi, kiMtu sAdhumahAtmAo paNa mAre zaraNu che. te sAdhu bhagavaMtA kevA che ? prazAMta ane gaMbhIra AAyavALA che. kSamAne dhAraNa karanArA hovAthI emanA cittanA pariNAma (avasthA) prazAMta che, paNa uchaLatA dhamadhamatA nathI. mATe ja e kSamAzramaNa kahevAya che. temaja emanI cittavRtti agAdhatAne lIdhe gabhIra che, paNa chIcharI ane kSudra nathI. tuccha vicAra, tuccha gaNatarI tuccha lAgaNI emane nathI. sAcA sukhanu' A kevuM suMdara sAdhana ! pAmara prANI Avezane vaza thaI krodhamAM dhamadhamate pahelAM te jAteja du:khI ane che, vaLI bIjAne duHkhI kare che, ne pariNAme paNa duHkhane notare che. kSamAzIla manuSya Avezane rekI karela cittavALA anele kAI paNa AMtarika kalezano bhAga nathI pote anatA ane tethI bIjAne manAvatA. e tA karmAMnA vicitra nATakane nihALatA ApattimAM paNa sAcI prasannatA anubhave che. ethI avasare bIjAne paNa dhArmika ane prazAMta banAvI de che ! yazeAdhara caritramAM prasaMga che. sudatta munivara nagara bahAra dhyAnamAM ubhA che. rAjA zikAre javA nIkaLelA munine joI apazukana mAnIne emanA para zikArI kUtarA cheADe che. paraMtu kUtarA prazAMta muni najIka paheAMcatAM, emanA tapa-sayamanI prabhAthI aMjAI zAMta thaI ubhA rahyA ! rAjA kSeAbha pAmyA. tyAM eka zrAvakanA kahevAthI samajyuM ke A te mATA rAjakumAra hatA ne mahAtyAgI sAdhu banela che,' eTale rAjAne bhAre pastAvA thayA ke 'huM kUtarAthI ya gayA ?' Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 jaIne muninI kSamA mAMge che. prazAMtamuni jarA paNa kedha ke aruci batAvyA vinA ene pratsAhaka dharmopadeza ApI mahAna dharmAtmA banAve che. ema, muni gaMbhIra Azaya gaMbhIratAne lIdhe akAryothI bacI jaI mRdubhAvane TakAvI rAkhe che, tyAM ahaMbhAva ane garvane paNa ukaLATa kyAMthI ubhA ja thaI zake? jagatanI karmabhanita Apatu-saMpatanI mahAna vicitra ghaTanAo A sAgara-gaMbhIra cittane na DahALI zake. vismaya na pamADI zake; tuccha vicArAdimAM na tANI zake kintu ulaTa e ghaTanAo evA gaMbhIra cittamAM zAMta paNe samAI jaIne tAvika vicAraNAne vega ApI AtmAne vadhu ojasvI banAve che. tethI AtmAmAM kaSAyanI lAgaNIo-pariNatio ke viSayanI tuccha vicAraNa-gaNatrIe janmatI nathI. A sAdhu bhagavaMte vaLI "sAvajagavicA' sAvadha gathI virAma pAmelA che. sAvadya eTale pApa. pApavALe vyApAra. te sAvadya vyApAra karavArUpa, karAvavArUpa, ane kaI kare temAM anumatirUpa, ema traNa prakAre hoya. sAvadha vyApAra te sAMsarika kathale che, ghara, kuTuMba ane AraMbha parigrahanI rAmAyaNarUpa che, enAthI sAdhu bhagavaMte sarvathA phArega thayelA che, eTale SakAya jIvanA saMhAramaya ke meha-mUDhatAmaya e hiMsAdi pApa vyApAre have nathI te emane svayaM karavAnA, ke nathI bIjA pAse karAvavAnA; eTaluM ja nahi paNa bIjA kare temAM potAnI khuzI, bhAga ke sammati sarakhI paNa nahi. AmanI pAsethI ApaNuM sAvagha kAryamAM saMmatinI paNa AzA na rakhAya, te sAvadya karAvavAnI vAta ja kyAM ? Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 > 6 " nagara bahAra padhArelA AcArya mahArAjane kumArapALanA matrI havelImAM padharAvI kahe che - sAheba! A hamaNAM havelI aMdhAvI mahArAja mauna rahe che, eTale matrI pUche che kema kaI khelyA nahi, ? tyAre sAthenA muni kahe che 'mahetA ! tamAre pApanA--sAvadyanA kArya mAM sAdhunI sa`matti joie che ? na maLe; samatti tA dhakA mAM maLe ' tarata maMtrI samajI jaI kahe che aa sAheba, tyAre AjathI A dharmanuM sthAna, pASadhazALA ! have AcAya deva kahe che AmAM dharma sAdhanAe sArI thaze !' saMmatti dhama kAya mAM ApI. Ama mana vacana kAyAye pApathI sarvathA nivRttine sAdhu jIvananA eka aga tarIke dhAraNa karavA sAthe zubha pravRtti rUpa bIjA aMgane pALanArA hoya che, te mATe kahyuM - paMcavihAyAra-jANugA jJAnAcAra, darzanAcAra,cAritracAra, tapAcAra, vIryAcAra-e pAMca prakAranA AcAranA samyagajJAtA, arthAta, sa-parijJA ane pratyAkhyAna parijJAvALA, eTale ke jANanArA ane pALanArA hAya che. emAM emane sabhyazAstrajJAna, samyagdarzana-paMcamahAvratamaya samyakcAritra-bAhya-Abhyantara tapa ane e cAremAM prabaLa vIyyatsAhanA ja pASaka-samaka-vaka vividha AcArA ja pALavAnA heya che. AvuM suMdara AtmApakArI ane parane leza paNa pIDA nahi ApanArUM jIvana svayaM jIvavA, uparAMta, te mahiSa e parApakAramAM paNa rakta 'hAya che. avasara Ave bhavya jIvAne mAtra pavitra, niSpApa, jIvanane upadeza karI, deSatyAga ane guNu prAptimAM utsAhita kare che; caiAgya jIvAne sAdhupaNuM paLAvI paranA uttama upakAra karanArA A 6 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 munivare ja che. emane upakAra pitAne ane bIjAne mATe ekAMtika che, eTale ke apakAra(ahita)nA leza vinAne kevaLa zudhdha upakAra che; tathA te upakAra AtyaMtika eTale ke chelle che, arthAt je upakAranI pachI have bIjA upakAranI apekSA nahi rahe, kemake jIva A daSatyAga-guNapAlananA upakArathI aMte anaMta sukha prApta karI haMmeza mATe kRtakRtya banaze. e emane upakAra che. nAstika rAjA pradezIe "sAdhu-sanyAsI te lokone dharma tapa-dAna-vatAdi karAvI duHkhI kare che ema mAnI emane nagaramAM AvatA baMdha karelA. paraMtu zANuM maMtrInI gupta janAthI kezI gaNadhara tyAM udyAnamAM padhAryA. rAjA e jANI emane vAdathI niruttara karI ravAnA karavA mATe gheDe caDhIne tyAM gayo, ane raphathI kahe che "A zuM dhatIMga mAMDyuM che? zAne dharama? zAne AtmA? AtmA dharma pApa vagere kharekhara vastu hatI te tamArA hisAbe mAre pApI bApa narakamAMthI ane mArI dhamI mA svargamAMthI AvI mane salAha Apata. paraMtu evuM kAMI banyuM nathI. eTale AtmA, dharma vagere kalpita che. bele zuM javAba che?" kezI mahArAje jarA vimita ke kSubdha thayA vinA ene AtmA, dharma, pApa, svarga, naraka vagerenI evI tAttivaka vicAraNuM ApI ke rAjA pagamAM paDI rudana karatA kSamA mAge che, ane mahAna Astika zrAvaka banI ane sUryAbhavimAnano mAlika mahAna jinabhata deva thAya che. sAdhune rAjA upara keTale bhavya upakAra thaye ke rAjA have kamazaH mekSa pAmI kRtakRtya banaze. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 vaLI te sAdhu bhagavaMto paumAInidaMsaNuM kamaLa, zaradaRtunA nirmaLa pANuM, vageranA daSTAMta jevA (upamAvALA) che. jema kAdavamAM utpatti ane jalamAM vAsa hovA chatAM kamala e bannene sparza paNa karyA vinA uMce rahe che, tema sAdhu bhagavaMte kAmathI janmelA ane bhegathI UcharelA chatAM kAmaga banene sparyA vinA nirvAsanAmaya jIvana jIve che. evI ja rIte svarUpe nirmaLa, mIThA ane zAMta evA zarada RtunA sarovaranI jema upazamathI svaccha, karuNAthI madhura ane tRpti-gAMbhIryathI bharyA--hRdayavALA sAdhu bhagavaMte paNa pavitra, dayALu, gaMbhIra ane zAMta hoya che. Amane satsaMga ke AlhAdakArI, zItaLa ane anaMta guNAvaha bane! evA maharSinA zaraNe jaIne kyAre huM paNa kamaLa-daSTAMtanuM jIvana jIvuM! te munimahaMte saMsAranI kAmaganI galIca vRtti-pravRtti mAtrathI alaga banIne ya pAchA niSkiya ane edI nathI, paraMtu jhAjhayaNa-saMgayA" dhyAna ane adhyayanamAM lIna che. dhyAnasaMgata eTale jinAjJAnI atinipuNatAdi, rAgadveSAdi AzranA apAya-anartha, jJAnAvaraNIyAdi karmanA vipAka, tathA lokasaMsthAna-sthiti, e viSaya upara, athavA dravya-paryAya paikI eka viSaya para ekAgra cittanA anirodha(phoravaNI, vikAsadhArA)vALA che. athavA 25 mahAvrata-bhAvanA, 4 maitrI Adi ane 12 anityAdi zubha bhAvanA paikI game te bhAvanAnA eka viSaya para eka prazasta ekAgra vicArasaraNI, ke jyAM bIjA trIjA vicArane vyAkSepa (DaheLAmaNa) nahi, te dhyAnavALA che. athava samasta kiyAmArgamAM ekAgra zubha cittarUpI dhyAnavALA Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 che. ane adhyayana eTale jJAnayoga,-samyapha zAstronI vAcano, pracchanA, parAvartana, anuprekSA ane dharmakathA-e pAMcane AtmalakSI satata abhyAsa, emAM parovAyelA rahe che. jIvanamAM adhyayana ane dhyAnanI mukhya pravRtti muktine AsvAda ahIM karAve che. evA sAdhu puruSe vaLI "vimukjhamANubhAvA -zAstravihita (zAe pharamAvelA) samiti-gupti-svAdhyAya Avazyaka vagere anuSThAnathI AtmAnA bhAvane uttarottara vizuddha karanArA hoya che. jema hiMsA-jUTha-jugAra-niMdA-parigraha-viSayasevA Adi kiyAthI haiyAnA bhAva zUra-niSphara-mAyAvI Adi bane che, tema A samiti-gupti, zAstravyavasAya; pratikamaNa-paDilehaNa Adi kriyAothI bhAva zuddha zuddhattara bane e sahaja che. ahe ! mAnavabhavanI A kevI suMdara saphaLatA ! sAceja, anaMtakALathI kAma, krodha, lobha, moha, mada, mastara, hAsya, zeka, rati, arati vagere mahA malina bhAvathI atyaMta kharaDAelA AtmAnuM saMzodhana vizuddhikaraNa zrI jinAjJAkathita prazasta vRttio ane pravRttionA trikaraNa ganA pAlanarUpI jalathI je ahIM nahi karavAmAM Ave, arthAt malina bhAvene nAza ane pratipakSI brahAcarya, kSamA Adi vizuddha bhAvene AtmasAt karavAnuM ahI na karyuM, te pachI bIjA kayA bhavamAM karI zakAze? dhanya che te nigraMtha gurudevane, jemaNe e saMzodhanamAM sAruM jIvana ApyuM che. evA e munio sAdhu che. samyagadarzana-jJAnacAritratapathI mAtra muktine sAdhanArA hevAthI sAdhu kahevAya che. te mAre jAvajAjIva zaraNa-AzrayabhUta che. AvA mahAn AtmAonA zaraNe janArane eTaluM to jarUra hadayanuM valaNa bane ke jIvananA Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra Adarzo, jIvana jIvavAnI vastuo tathA paddhatio, lAbha-alAbhanA lekhAM, bhaya-nirbhayatAnI gaNatrIo, vagere jagata karatAM vilakSaNa ane A mahAtmAe nI hoya che tene anusaranArI joIe. ___ taruA surAsuramaNuapUIo. mohatimiraMsumAlI, rAgadosavisaparamamaMto, heU sayalakallANANaM, kammavaNavihAvasU sAhago siddhabhAvassa, kevalipaNatto dhambho jAvajjIvaM me bhagavaM saraNaM. artha:-tathA sura-asura-manuSyathI pUjita, meharUpI aMdhakAra haTAvavA sUryasamAna, rAga-dveSarUpI viSane nAzaka parama maMtra, samasta kalyANenuM kAraNa, karmavanadAhaka agni, siddhabhAva (mekSa)ne sAdhaka, sarvajJa bhagavAne prarUpela prabhAvaka dharma mATe jIvanabhara zaraNuM che. (4) have ethuM zaraNuM batAve che. "tathA" eTale ekaluM sAdhunuM zaraNa svIkAruM chuM ema nahi paraMtu kevalI bhagavate prarUpelA zuddha dharmanuM paNa huM zaraNa svIkAruM chuM. te dharma ke che? "surAsuramaNua-pUIo ? sura yAne jyotiSka ane vaimAnika dethI, tathA asure eTale bhavanapati ane vyaMtara devethI tema manuSya arthAt gaganagAmI vidyAdhathI pUjAele che. A vizeSaNa e zraddhA karAve che ke "jagatanI Rddhi, samRddhi vagerenA ApanArA zeTha, zAhukAra, ke rAjA karatAM A dharma mAre adhika mAnya che; kemake, A dharma te devane paNa mAnya ane pUjya che. AvA ati pUjya uccatama dharmanuM zaraNuM pAmyAnuM mane gaurava che. mAruM ahobhAgya che ke mane AvA zuddha dharmane mAnavA pUjavAnuM maLyuM! vaLI mehatimiraMsumAlI A dharma Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 meharUpI aMdhakArane haTAvavA mATe sUrya samAna che. meha eTale sat-asatnA, sAcA-khoTAnA, tAraka-mArakanA, hita-ahitanA, sva-paranA, kArya-akAryanA ItyAdinA vivekano abhAva, ane ethI AtmAnI thatI mUDha avasthA. e moha kharekhara ! vastunuM sAcuM darzana yAne udAsIna taTastha niSpakSapAta darzana nathI karavA detuM; eTale ke vastunI rAgadveSathI akalaMkti evI sAcI pichAnane Avare che. mATe meha e aMdhakAratulya che. zruta, samyakatva ane cAritrarUpa tripuTIdharma AtmAmAM sUryavat prakAzI e mehane dUra kare che. tethI have jagatanI vastuonuM sAcuM svarUpa AtmAmAM bhAse che. A pratApa dharmane che. AvA dharmanuM zaraNuM te IcchAe karuM chuM ke aMze paNa A dharma prApta thatAM jarUra aMze paNa AtmAnI mUDha dazA nabaLI paDe. vaLI A dharma "rAgadosavisaparamamaMta rAgadveSarUpI viSa(jhera)ne dUra karavA mATe zreSTha maMtra samAna che. jema jherathI prANInuM mRtyu thAya che, tema rAgadveSathI AtmAnuM bhAvamRtyu thAya che, arthAt bhAva prANa je jJAnAdi, te baMdha paDe che. sAthe ja e rAgadveSathI baMdhAyelA tIvra karmone laIne jIvane bhAvI saMsAramAM bhavabhave mRtyu pAmavuM paDe che. mATe rAgadveSa e vicitra bhayaMkara jhera che. dharma eno ghAta kare che, mATe dharma e jheranI sAme maMtratulya che. AvA dharmanuM zaraNuM te zraddhA mAge che ke "je AtmAmAM dharmanI sAcI sparza karavI haze, te rAgadveSane pUrvanI jema pALI piSI zakAze nahi, paNa ochA karavA paDaze. aho ! ke suMdara A dharma! ke e prApta thatAM rAgadveSarUpI jhera ane ethI caDelI mUccha utarI jAya." sAthe, Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 e paNa kharuM ke dharmanuM AvuM svarUpa hevAthI ja dharmane zaraNe janAre (1) dharma sevatAM kaI viSayAzaMsA ke mAnAkAMkSA na rAkhe, kemake e AzaMsA te rogaviSane piSanArI che, (2) vaLI je bIjAonI dharma pravRttimAM kadAca dharmavRttine badale rAganAM tAMDava jue to temAM e bhaLe nahi, emAM enuM dila Thare nahi; temaja (3) sAMsArika pravRttimAM rAgadveSanA tephAnamAM pite sapaDAte heya tyAM ema thAya ke "are ! Avo mahAmaMtra same zuddha dharma mArI pAse chatAM hajI rAgadveSanA jhera AtmAmAM ghAlI rahyo chuM, e kevuM mAruM durbhAgya ! kayAre A zaraNano svIkAra mane zuddha dharmanI sparzana karAvI rAgadveSathI bacAvI le !" vaLI A dharma sarvajJa bhagavAnane kahelo hAI baheU sayala kalyANuNa deva-manuSyanI sArI gati, yaza ane zAtA vagere thAvat mekSa sudhInA sakala kalyANanuM sacoTa sAdhana che. A vizeSaNa sUcave che ke adharma eTale ke hiMsA, jUTha, cerI, abrahma, parigraha vigere tathA krodhAdi kaSAye, mithyAtva, tathA kuzA ItyAdi kalyANanA sAdhana nathI. kadAcita ajJAnavaza emAMnuM keInuM AlaMbana lIdhuM hoya, to paNa ene kalyANanA sukhanA sAdhana (kAraNa) tarIke haragIjha na manAya. kalyANa ane sukhanuM sAdhana te dharmaja. A zraddhAthI ja dharmanuM zaraNa saphaLa thAya. jema sAcA vaidyane "huM tamAre zaraNe chuM" ema kahenArA daradI jarUra mAne che ke bIjA beTA vaidya tathA deSa poSaka vastu ArogyanA hitakAraka nathI, balake hitanAM ghAtaka che, (avadhaka che. tevI rIte ke I meTA mANasane zaraNe gayela duHkhI daridra samaje che ke AmanAthI ja mArI daridratA ne duHkha TaLaze; Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 vaLI lUMTArAnA trAsathI bacAvI zake evA rakSakenA zaraNe janAre rakSaNanA bahumUlya AMke che evI rIte jenA vaDe ema manAya ke-dharma e sarva kalyANanuM kAraNa che mATe dharmane zaraNe jAuM chuM, ene mana dharmanA mUlya agaNita hoya. e samaje che ke-"khAvuM-pIvuM e dharma nathI, paNa tyAga-tapa e dharma che, tethI kalyANa tyAga-tapamAM che, khAvA, pIvAmAM nahi; puNyanA paDe tyAga tapa jame thAya che. khAvApIvAnuM nahi; anAdinI khAvApIvAnI lata tyAga-tapathI ja maTe, paNa khAvApIvAthI nahi. aneka prakAranA rAgadveSanA saMkelaza vihavaLatA, kuvicAre, atRpti,-adhIrAI vagere khAnapAna pAchaLa che. tyAgatapamAM te e badhAnI zakti ! mAnava jIvananI mahattA tyAgatapamAM che, khAvApIvAmAM nahi. paraloka ujaLe sAgatapathI banaze, aneka pApa tyAgatapathI aTakaze, savicAraNAe tyAga-tapathI khIlaze, nirvikAratA tyAgatapathI Avaze, ragaDAjhaghaDA tyAgatapathI aTakAvAze, A ane bhAvanA aneka sukho tyAgata rUpa dharmathI ja thaze paNa raMgarAga ane bhegathI nahi. dharmanuM zaraNuM letAM jarUra sacoTapaNe hRdayamAM bhAsavuM joIe ke AnA sivAya bIjI kaI vastuthI mAruM kaI kalyANa nathI, bhaluM nathI." kumArapALa : jana dhamanI mahattA sakalakalyANahetatAthI -sarvajJa zrI tIrthakara bhagavAne je dharmazAsana sthApyuM che, e sakala kalyANane, TheTha vItarAga sarvajJatA sudhInA samasta zubha bhAvane pragaTa karanAruM che. evA dharmazAsananI rUe zrI hemacaMdrasUrijI mahArAje rAjA kumArapALanI zraddhA majabUta karI. banyuM evuM ke eka yegI devAdhie rAjAne Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136, gamAyAthI mahAdeva sAthe enA pitA hAjarAhajUra batAvyA, ne tyAM pitAe kahyuM: "je kumArapALa! A zaMkara bhagavAnanI bhaktithI huM svarga pAye, te tuM paNa A devane ja mAnajepUjaje." pachI kumArapALe hemacaMdrasUrijIne pUchatAM emaNe rAjAne enA pUrvajonI paraMparA cAvIsa tIrthakara bhagavAnanI pUjA karatI batAvI ! ne e pUrvajoe rAjAne jaina dharma ja ArAdhavA kahyuM. rAjA vicAramAM paDyo, tyAM sUrijIe kahyuM,-rAjana ! pelI yegamAyA; ne A paNa gamAyA. kharI rIte te jina dharma ja sakala kalyANanuM zubha bhAvenuM kAraNa hoI mAnya che e yuktitA siddha che, mATe ja e zaraNa karavA che." rAjA jena dharmamAM sthira zraddhAvALe banyuM. eNe jaina dharmane vrata niyama, AcAra-anuSThAna ne sukRta-sadguNothI jIvanane evuM gUMthI lIdhuM ke sarvatra sva-parane kalyANabhUta dayA-vairAgyAdi zubha bhAvamAM e ramatA rahetA. vaLI dhama "kammaraNa-vihAvasU- jJAnAvaraNAdi karmarUpI vanane bALI nAkhavA mATe agni samAna che. karma vanamAM duHkhanA kalezanAM phaLa nIpaje che. sarva-kathita zuddha dharmanA abhAve AtmAmAM e vana phUlyuM phAvyuM che, ane anAdi anaMtakALathI jIvane enA duHkharUpI kaDavAM phaLa cakhADA kare che. duHkha e kaMI AtmAne svabhAva nathI. e te karmanA udaye Ave che. tyAre karma hiMsAdi pApothI jame che. sarva kahe zuddha ahiMsAdi dharma A karmavanane bALI bhasmIbhUta kare che. pachI dukhanuM nAma paNa nathI rahetuM. pachI te sphaTikavat nirmaLa AtmAmAM anaMta jJAna ane anaMta sukhanI zAzvata joti jhagamage che. ahe! ke suMdara dharma ! huM ene Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 sAdhuM te mArAM karma khapI ja jAya; ethI ja karma khape. vaLI A dharma "sAha sidbhAvasya? siddhapaNane eTale ke muktine sAdhaka che, saMpAdaka che. dharma vinA siddhi nathI. temaja dharma hoya te siddhi tarapha avazya prayANa heya. arthAta jema jema dharma sAdhe, tema tema e jIva vItarAga dazA, asAMgika AnaMda (nivRttinuM sukha) zuddha jJAnadaSTi, vagerenI nikaTa jaI rahyo hoya. AvA dharmanuM huM yAjajIva zaraNa svIkAruM chuM. ahIM cAre zaraNAnuM kArya eka sarakhuM che, tethI ekane adale cAra zaraNAM karavAmAM parasparanAM kAryone virodha nathI AvavAne. vaLI arihaMta vItarAga che, ane vitarAgatAnA upadezaka che. siddha prabhu paNa vItarAga che, sAdhu eka mAtra vItarAgatAnA sAdhaka, dharma vItarAgatAne upAyabhUta; ema cAreya vItarAga anavAmAM upayogI che. mATe cAra zaraNamAM anyonya virodha nathI. pApa-pratighAta mATe A catudazaraNagamana karyA pachI duSkatanI gaha karavAnI kahI che. tethI ema bhAva thAya ke sUtra sAmuvADyo esiM nAma sunnA naM je karate vA, siddhesu vA, Ayariasu vA, uvajjJAsu vA, sAhUsu vA, sAhuNIsu vA, annesu vA, dhammaThANesu mANaNijjesu pUaNijjesu, ___ tahA mAisu vA, piisu vA. baMdhUsu vA, mittesu vA, uvayArIsu vA, oheNa vA, jIvesu, maggadvisu amaggadvisu, maggasAhaNesu amaggasAhaNesu, jaM kiMci vitahamAyariaM aNAyariavvaM aNicchiavvaM pAvaM pAvANubaMdhi, Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 suhama vA bAyaraM vA, maNeNa vA, vAyAo vA, kAmeNa vA, kayaM vA, kArAviraM vA, aNumoiaM vA, rAgeNa vA doseNavA moheNa vA, ittha vA jamme jammaMtaresu vA, garahiameaM, dukaDameaM, ujjhiavvameaM viANi maje kallANamittagurubhagavaMtavayaNAo; avameaMti roiaM saddhAe; arihaMtasiddhasamakkhaM garahAmi, ahamiNaMduHkaDameaM, ujjhiyavvameaM ittha micchA mi dukkaDaM, micchA mi dukkaDaM, micchA mi dukaDaM. huM arihaMtAdi cArane zaraNe gaye thake, te arihaMta prabhu Adi pratye meM sevelA duSyakRtyanI, huM gaha-niMdA-durgachA karuM chuM. te A rIte Aja sudhImAM zrI tIrthakarade, zrI siddha paramAtmAo, AcArya bhagavanta, upAdhyAya, sAdhu ke sAdhvIjI mahArAjAe pratye, athavA bIjA mAnanIya pUjanIya dharmanA sthAne (sAdharmikAdi, jinamaMdira-tIrthAdi. ane dayA-ahiMsAdi) pratye, temaja aneka janmanA mAtAo, pitAo, badhu, (sagAM), mitro ke upakArI pratye, athavA sAmAnyathI sarva jI pratye, te mokSamArga samyagadarzanAdine viSe rahelA athavA mithyAtvAdimAM rahelA sAmAnyathI keIpaNa jIva pratye, athavA mokSamArga jJAnadarzana cAritranA sAdhanabhUta (dharmazAsAdi) pratye ke mekSa sAdhanAmAM anupayegI pratye athavA mekSa mArgathI viparIta sAdhane pratye je kAMI kheDuM AcaryuM heya, (eTale ke je kAMI avidhi upagAdi karyuM hoya,-saMkSepamAM) je kAMI na karavA yogya ke na IcchavA gya je kaI pApa, bhaviSyamAM tenA vipAke paNa pApa baMdhAve tevuM sUkSma ke sthUla pApa, mana-vacana-kAyAe jAte (svayaM) karyuM hoya, athavA bIjA pAse karAvyuM hoya, ke bIjAnuM ThIka mAnyuM hoya te paNa duSkRta, rAgathI, Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 zreSathI, ke mehathI (ajJAnathI), te A bhavamAM ke pUrva bhavane viSe, je kAMI AcaryuM hoya te badhuM mAre gahita che, ninda che, jugupsanIya ( durgachanIya) che; kemake te samyagdharmathI bahirbhuta . mATe ja, te tajavA gya che,-evuM meM kalyANamitra (AtmahiteSI) evA gurubhagavaMtanA vacana thakI jANyuM. (ahaMta bhagavaMtanA vacananI guru thakI prApti thaI hoya tyAre prAyaH A kema bane tethI Ama kahyuM. ahiM upadezaka gurudeve ekAMte paranA hitaciMtaka che, parane kalyANa-sAdhanAmAM sahAyaka-mitra che, eTale emanuM vacana tathya ane pathya ja heya mATe emanA hitavacanAnusAre, beTI AcaraNe e duSkata che, tyAjya che e pramANe mane barAbara manamAM ThasI gayuM che.) saddagurunA kahevA mujaba ja vastusthiti che-evuM zraddhAthI mane rucyuM che. eTale arihaMta ane siddha bhagavAnanI samakSamAM te agya, adhama AcaraNone huM gahuM chuM, niMdu chuM. enA para mane jugupsA thAya che. e duSkRtya che, ne mAre tyAjya che. A prasaMge te saghaLuM mAruM duSkRtya mithyA thAo, mithyA thAo,mithyA thAo. ahIM duSkRtyo samajavA jevAM che. zrI arihaMta paramAtmAnI ke temanI mUrtinI tathA maMdiranI AzAtanA avinaya, avarNavAda, ke anAdara; emanI AjJAnI avahIlanA, emanA mArgane virodha ke virAdhanA, azraddhA ke azuddha prarUpaNa, vagere emanA pratyenuM viparIta AcaraNa gaNAya. lakSmaNa sAdhvIne enI pAchaLa AThase keDAcheDI sAgaropamanA kALa saMsAramAM bhaTakavAnuM thayuM. zrI siddha bhagavAna pratyenuM viparIta AcaraNa zuM? abhavyanA jevI mAnyatA - siddha kaI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 hoI zake ja nahi" (ne heya te emanAmAM citanya zuM?) athavA anaMta sukha viSe kuzaMkA-"tyAM khAvAnuM, pIvAnuM nahi, lADI nahi, vADI nahi, te sukha zuM ?" AvI AvI mithyA mAnyatAo ane prarupaNuM tathA zrI siddha paramAtmAnI mUrti vagerenI AzAtanAdi-A badhuM emanI pratyenuM viparIta AcaraNa che. "muktimAM sukha zu?" ema zaMkA karanArane e khabara nathI ke tyAM keI tRSNa nathI tathA khAvA-pIvAnI pIDA nathI mATe to kharUM sukha che, keI karma nathI, apekSA nathI, tethI ja anaMta svAdhIna sukha che. vaLI e sukha kAlpanika nathI, vAstavika che. kAlpanika te viSayanuM sukha che. kemake ene eja viSaya bIjA mANasane ke bIjA samaye pitAnA ja duHkharUpa lAge che, eTale saMsAramAM sAcuM sukha kyAM rahyuM ? zrI AcArya mahArAjAdi pratye paNa viparIta AcaraNamAM anAcaraNIya ane anicchanIya AcaraNa tathA prakAre samajavuM. AmAM mAtApitA yAvat keIpaNa jIva pratye kRtajanatA, droha, IrSyA, pIDA, apamAna, anAdara, tiraskAra, vagere Ave. mArga sAdhananI AzAtanA, avagaNanA, nAza, aMtarAya vagere anAcaraNIya gaNAya. amA-sAdhananA Adara, bahumAna, mulyAMkana, pracAra vagere anAcaraNIya gaNAya. TUMkamAM je kAMI mithyAmati ajJAna, aprazasta rAgadveSa, hAsya mazkarI, harSonmAda, asat kheda ke kedhAdi kaSAyavaza jIva ke jaDa pratye bolyA-cAlyA -vicAryuM te badhuM anAcaraNIya-anicchanIya gaNAya. AnI gaha karavAnI. daDhaprahArI cere brAhmaNanA gharamAM ghusatAM ADI gAya Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 AvI te krUra gussAmAM ene bicArIne talavArathI khatma karI! gharamAM brAhmaNa kAgAroLa karavA jatI hatI te ene mArI, tethI ene garbha paNa khatma! pAche bahAra nIkaLatAM sAme brAhmaNa dhasyo te ene uDAvye paNa have kedha maLe paDatAM bhAre pastA saLa. ApaghAta karavA jaMgalamAM bhAge che. tyAM munie ene Ubhe rAkhyo, kahe che "tuM te marIza, paNa tArAM ghora pApa ze maraze? pApa khatma karavAne A ucca bhava ja gumAvyo to pachI pApanAzanI bAjI hAthamAMthI gaI ! pachI te pApanA dAruNa vipAka ja narakAdi durgatiomAM asaMkhya kALa davAnA !? daDhaprahArI geMkyo! duSkatanI ati tIvra garlo sAthe muni pAsethI arihaMta prabhue kahela darzana-jJAna-cAritra-tapane mAga jANatAM cAra zaraNa svIkAra karI eNe pApane pratighAta karyo ! zudaye guNabIjAdhAna thatAM e cAritra laI, "pApa yAda Ave te upavAsa',-e niyama sAthe nagaranA daravAje dhyAnamAM rahe che. leke pApa yAda karAvI prahAra-tiraskAra kare che paNa mahAtmA daDhaprahArI svaduSkRta-gaha ane pApa-pratighAtanA majabUta pAyA upara kalyANa sAdhI gayA. ahiM zrutakevalI bhagavAna zrI bhadrabAhu svAmIe Avazyaka niryuktimAM "micchA mi dukakaDa" padanA akSarene jude artha batAvyuM che. temAM (mi " mRdumAvapaNAnAM arthamAM che. e sUcave che ke duSkRta gahamAM pazcAttApa) rUpe micchAmi durDa kahetAM AtmAe pahelAM te hRdaya ekadama kuNuM ane ahaMbhAva vinAnuM ati namra banAvavuM joIe. vAta sAcI che Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 ke je hadaya kaThera che ane ahaMva bhulAtuM nathI, to pachI "huM akArya karanAre chuM, aparAdhI chuM, adhama chuM," e bhAva hadayamAM nahi jAge. jIvane ema te pUrve ahaMbhAva kyAM mUke paDyo nathI? ane e keTale TakAvI zakyo che, ke ahIM Takaze ? Ama te paravazatAmAM ke dunyavI svArthapUrtinI lAlasAmAM anicchAe ahaMbhAvane ghaNI vAra jo karyo che, te ahIM Atmazuddhi mATe ahaMbhAvane svecchAe kAM na to? jIve e samajavuM joIe che ke e ze pitAne prabhAva ke upakAra jagata para amara thaI gayo che ke e haka sAthe ahaMbhAva bhegave che, ane haju paNa jIvanI ahaMbhAva mUkavAnI taiyArI nathI? anaMtajJAnInA vacanathI pUrva duSkatanI sAcI rAha karavA mATe hRdayanI je mRdutA jarUrI che, te arthe jIva je ahaMbhAva ahI nahi mUke, te zuM aMte UbhA rahI gayelA duSkRtanA coge karma ahaMbhAva mukAvyA vinA raheze? micchA mi" emAM (2) "cchA' no artha denuM chAdana che. deze AtmAmAM je niraMkuzarUpe che, tene dabAvavA, eTale ke doSa upara niyaMtraNa karI nAmazeSa karavA, jethI e doSe pratye pakSapAta TaLe tathA kartavyapaNAne ane hitakArIpaNAne bhAva maTI ghaNAbhAva-dugaMchAbhAva jAgrata rahe. micchAmimAM (3) bIjA "mi" ne artha maryAdAmAM rahelo evo thAya che, tAtparya ke dharmakSetranI maryAdAmAM rahelo. A vastu sUcave che ke dharma zAsananI sImAonI aMdara rahevAnI apekSA, ane vidhi tathA pUrvApara sthiti keLavavAnI AtmAne apekSA na hoya Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 te paNa duSkatanI sAcI zuddhi na thAya. "duSkarDa " mAM (4) "du" ne artha e che ke huM AvA duSkRtyane AcaranAra mArA AtmAnI dugachA karuM chuM. mane mArI jAta mATe zarama thAya che ke meM kayAM AvuM akArya sevyuM? ane (5) "ka" kahetAM mArAthI karAyelA te pApane, (6) "tuM" kahetAM upazamabhAvathI laMghI jAuM chuM. arthAta duSkRtyanA sevanamAM ane tenI anumodanAmAM mULa kAraNabhUta banelA ke pAchaLathI upayogI thayelA je kaSAye, tene tyAga karIne upazAMta banuM chuM; eTale ke kSamA, mRdutA, nirlobhatA, pApane tiraskAra, vagere bhAve dhAraNa karI te duSkAnAM ArkaSaNa-pakSapAta vagerenA sImADA oLaMgI jAuM chuM. AtmAmAMthI enA kusaMskAre UkhaDI jAya e mATe khUba sAvadhAna ane upagavALe banu chuM. saMkSepamAM ApaNAthI thaI gayelAM duSkRtyone sAco "micchA mi dukkaDa" kare che ane te karIne duSkRtyanA saMskAra ane duSkRtyathI baMdhAyelA karmo AtmA parathI bhUsI nAkhavA hoya te ATaluM jarUrI che, -1. ahaMbhAvanA tyAga sAthe sAcA pazcAttApane egya kemala ane namra hRdaya 2. do para tiraskArabhAva, 3. AtmAnI svachaMda ane niraMkuza vRtti para kApa, 4. ApaNuM deSita AtmA pratye durgachA ane pa. deSa sevanane poSanArA duSkRtyanA mULamAM rahela kaSAyanI zAMti sAthe kSamAdi dharmonuM AlaMbana jarUrI che. bhagavAna arihaMta devathI mAMDI sarva che ane sarva jaDa sAdhano pratye game te pakAre janma-janmAMtaramAM thayelA duSkRtya badala je A paddhatie niMdA, gaha, Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 duga'chA, pazcAtApa thAya, teA evA duSkRtyane saheje karAvanArU, je sa`sAra ane atattva patye rucibhAva rUpI pApa, tenA pratighAta kema na thAya ? 'micchA mi dukkaDa''mAM garbhita A pAMca bhAva AvikAsa mATe bahu upayAgI che;- (1-2 ) dASAne tathA doSita svAtmAnI dugaMchA, (3-4) namra hRdaya, tathA svaccha haiM nirakuza vRtti para kApa, doSa-duSkRtyanA mULamAM kAma karatA kaSAyenA upazama, tiraskAra, ane kemaLa temaja (5) (1:2) AmAM pahelA bethI e lAbha che ke doSa-pApa phrI sevavAnA prasaMga Ave teya emAM pUrvanA jevA rasa nahi rahe, tema e echu. echuM karavAnI vRtti rahezeH eTale ja jyAM sudhI duSkRtya-sevana cAlu che tyAM sudhI enI garha ane svAtma-dugachA rahevI ja joIe. pra-pApeA sevyA kare ane gaha karyA kare emAM daMbha yA naoAratA nahi thAya ? uAve| vicAra karIne jo vAravAra duSkRtya gA~nuM kArya na karavAmAM Ave te jIva kalyAreya UMcA ja na Ave; kemake sa'sAramAM pahele tabakake dveSa-pApa-duSkRtyone tyAga thaI zakatA ja nathI. gRhasthane ghara-saMsAranA Arabha-parigraha-viSaceAnA pApa rahe ja che, sAdhune vItarAga thavA pUrve nAnA rAga, dveSa, hAsya, rati-ati vagere naDavA karatA hAya che. have jo enI gA~ tiraskAra-svAtma duga'chA karatA rahevAnuM na hoya tA enA artha e ke dila e pApA-dASAmAM dubhAtuM nahi; paNa khuzamizAla rAkhavAnuM. pachI e kayAre chUTI ja zake ? e te Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 garhA-duga'chA cAlu hoya tA ja e doSAnAM sevana muDadAla anatA Ave. eTale A gahadamAM 'bha ke naThAratA nathI. alakhat koI dekhADa mATe ke bIjI trIjI lAlasAthI nahi, paNa aMtarathI akartavya tarIke sacATa lAgIne doSA pratye gA~-tiraskAra thavA joIe. bharata cakravatI ne A AMtarika gaha cAlu hatI enA pratApa hatA ke ArIsAbhavanamAM mArka maLatAM e rAgAdi deSA ane enA peASaka padArtha upara sUga, napharata vadhI jatAM pramaLa pApa-pratighAta thaI tarata AgaLa vadhatAM kevaLajJAna pragaTa karyuM. (3-4.) * micchAmi dukkaDaM 'mAM bIjI vAta e AvI ke ethI namratA-kAmaLatA thAya, ane svacchaMda nira'kuza vRtti para kApa mUkAya. kaThina mATImAM ghaDAne ghATa na Utare. ema kaThaNu hRdayamAM guNano ghATa na Utare, keAmaLamAM Utare. mATe doSapApanA mahattvanI pakaDa rUpI ThAza phagAvI devAya, ane duSkRtanI sAcI gaha thAya, emAM arhatvanA bhAva 'huM meATA, huM sArA, guru AgaLa mArI halakAI kema dekhADu' ?' evA aha'bhAva UMcA guNasthAnake nathI caDavA detA; mATe namratA paNa joie. sAcI doSa-gartAmAM e thAya. 6 (5) doSa-pApanA hAMze hAMze sevananI anAdi kuTeva kADhavA e tapAsavuM joie ke aMtaranI kai duSTa vRtti upara . A sevAya che. dA. ta. cakSukuzIlatA ke sparza kuzIlatAmAM nirbhayatA ane eno leAbha e hRdayanI duSTa vRtti che. ethI e khIja upara parastrInuM nirIkSaNa ke spanuM pApa karAya che. mATe e khIja ja UkheDI nAkhavuM joie. Ama dareke dareka duSkRtya 9 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane pApanA nikAla mATe enI mULabhUta duSTa vRttine ukheDI nAkhavAnI che. ene nikAla karavAthI upara duSkRtyane UgavAnuM baMdha thAya che. dA. ta. ke kaSAyane duSTabhAva e apazabda, kaThera bhASA, prahAra vagere pApa karAve che, te e ke dhakaSAyane zAMta karavAthI e apazabdAdi belavA karavAnuM aTakI jAya, e sahaja che. ema duSTa vRttio ane badhA kaSAyeno upazama karavAthI ja pApanA sImADA oLaMgI javAya. bAkI mULa kAyama rAkhyuM ane uparathI DALapAMkhaLa kApI nAkhyA, tethI zuM vaLe? sAcI cikitsAmAM ene mULabhUta deSa haTAvAya che. ema, pApa-duSkAnA nivAraNamAM mULa kAraNabhUta kuvRtti zodhI kADhI ene haTAvavAno prayatna thavo joIe; te saMgIna unnati thatI Ave. ahIM doSano tiraskAra ane svAtmAnI durgachA aMge aImuttA muni "no suMdara prasaMga che ke emaNe bAlaceSTAmAM taLAvaDAmAM pAtarUM tarAvyuM, paraMtu sthavira munio vaDe sAvadhAna karAtAM, emane thayuM ke "are ! prabhue te mane pApathI ugArI cAritra ApavAno mahAna upakAra karyo, ane meM pAchuM pApa karyuM? ke adhama huM! kevuM A asaMkhya jIva-virAdhanAnuM duSTa pApa !" tyAre emane avagaNatA munione prabhue sAvadhAna karyA ke "A te carama-zarIrI che. ahIMthI mekSe jaze. emanI kiMmata ochI na gaNe " have munie svadeSanI gaha-durgachA kare che. kevuM dhanya zAsana ! svaccheda vRttino tyAga ane namratA kumArapALanA jIve pUrvabhave karI. rAjakumAra chatAM duSTa vyasanathI e dezanikAla ka Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 thayela, tethI lUMTAra bane. abhimAna ane svaracha dapaNAmAM ghara kRtya karate muninA saMparka duSkRtyagartAmAM caDyo, namra banI gaye, svachaMdatA visArI gurubhakta-ahaMdubhakta banI marIne kumArapALa thaye. (paMca0-) hoya che tai mrihA, ho me karAniamo, bahumayaM mamaNyaM ti icchAmi aNusahi arahaMtANaM bhagavaMtANaM gurUNaM kallANamittANaM ti / artha -A mAre samyagU gaha he. mAre pharIthI A duSkRtya)na karavAno niyama che, ane A bahu mAnya che eTalA mATe arihaMta bhagavAna ane kalyANamitra gurudevonI hitazikSA IcchuM chuM. vivecana -A prakAre mArI samyapha eTale ke vidhisara bhAvathI duSkRtya gaha he, paNa mAtra zAbdika nahi, hArdika gaha evI ke jethI te duSkRtyanI leza mAtra suMdaratA yA kartavyatA have mane na bhAse. sAthe jema eka vakhata rAgadveSanI gAMTha bhedI ke pachI pharIthI karmanI utkRSTI kALa-sthiti kadI baMdhAtI nathI, tevI rIte pharI te duSkRtanA baMdha have na rahe evo tenA akaraNano niyama che. TIkAmAM "Iti sAmarthyama' ema lakhyuM che, teno artha "e arthapattithI gamya che e thAya. eTale ke duSkatanI gahanuM prakaraNa che, mATe akaraNa niyama duSkRta aMgenI samajavo, eTale ke duSkRta na karavAno bhAva che. emAM arthapattithI samajAya che. uparanA be, eTale ke pUrvane duSkRtanI gaha ane bhavivyanA duSkRtane akaraNa niyama-A be; athavA catuH zaraNagamana tevI rIte 3nI utkRSTI kA rAgadveSanI zAna Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 ane duSkatagaha-A be, mane bahu ja ruce che. eTalA mATe huM trilokanAtha zrI arihaMta bhagavaMtanuM ane kalyANamitra guru devonuM mArA para niyamana ane hitazikSAne IrachuM chuM. kemake emanI doravaNI ane hitazikSA e, cAra zaraNanA svIkArano tathA duSkRta-gahana upara kahelo je vistAra, te sAdhanAmAM bIjabhUta che. ahIM guru sAkSAt upakArI chatAM pahelAM devanI ane pachI gurunI hitazikSA IcchI; enuM kAraNa e ke tattvane aMgIkAra karanAra AtmAoe mULa upadezaka ane adhika guNI tarapha pahelAM pravartavuM e Ucita che. vaLI duSkRta-gaha uparAMta anuzAsti IcchI te eTalA mATe ke tattAnusArI mANase adhika guNe mATe ane adhika guNa tarapha jhuktA valaNa mATe prayatna kare joIe. te ja tattva svIkAryuM e sAcuM gaNAya. A eka praNidhi (ktavya-nizcaya) che, ke "huM arihaMta ane gurunI anuzAsti IcchuM chuM." vaLI praNidhAna e che ke - sUtro e begehiM saMko, phoka ke gesa supasthaLaT I hou me Ittha bahumANo, hou me io mukakhabIaM ti / artha-vivecana - e trilekanAtha zrI arihaMta devo ane kalyANamitra ane sadguruone mane ucita (samyaga-bhakti bahumAna sahitana) nizcayavALo samAgama heka zAsaka-ziSyabhAvano, svAmI sevaka bhAva, kalyANa dAtA- kalyANa asthibhAvano yega , emanA pratye samarpita bhAvavALa samAgama mane prApta thAo. ahiM dhyAnamAM rAkhavAnuM e che ke emanI hitazikSA ane samAgamanAM A be praNidhAna kevaLa korI prArthanA nathI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 sUcavatA, "kiMtu, huM A baMne prApta karavA mATe prayatnazIla thAuM? evo hRdayane daDha nirNaya sUcave che. arihaMtAdino samAgama paNa mAtra svabaLe ja nathI maLavAno, paNa devAdhideva ane saddagurunI kRpAthI thavAno che. mATe emanI AgaLa enI prAptinI dilabharI uttama prArthanA ho. prabhu ! tamAre saMga mane satata thAya, evuM jIvaMta che. ahe! parama puruSane karAtI AvI uttama vastunI prArthanAmAtra paNa jagatamAM kevI alabhya, aNamola ane anaMta upakAraka vastu che! vaLI "enA upara mane bahu ja sadabhAva ane mAna che,' jethI jIvanamAM hRdayanA ullAsa sAthe A prArthanA vAraMvAra huM karuM. "AvI rIte prArthanA vAraMvAra karavAthI mane mokSanuM bIja prApta thAo." prAthanA AtmAne namra banAve che, jenI AgaLa prArthanA karAya che enA tarapha vizeSa nikaTabhAva ane jhukAvaTa kare che, ane zubha adhyavasAyane jagADI dIrghakALa sudhI jIvaMta rAkhe che, tathA jIvane susaMskArathI samRddha kare che ! ethI mithyAtvAdi karma nAza pAme che, ane mekSabIja prApta thAya che. mekSabIja suvarNanA kaLazanI jema anubaMdhavALuM zubha karma che. anubaMdha eTale zubhanI paraMparA, jema senAno kaLaza bhAgI javA chatAM sonuM kAyama rahe che, tevI rIte prArthanAthI prApta thayeluM zubha puNyakarma vipAke bhagavAI javA chatAM e zubhAnubaMdhI karma hovAthI navuM zubha UbhuM thaI jAya che. arthAt zubhaparaMparA UbhI rahe che. ahIM suprArthanA ane bahumAna duSkatagaha aMge laIe te A praNidhAna Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 thAya, deva-gurunA saMcAgAmAM hRdayanI A jhaMkhanA thAya, ke huM haiyAthI prAtha' chuM ke duSkRtanI garhA ane a-karaNa jIvata rahe, enA 52 mane bahumAna-Adara he. mArI A utkaTa prArthanA rahyA karA. pra0-vastu te magAya; paraMtu prArthanAnI mAgaNI zA mATe ? u-prA"nA e bahu kiMmatI vastu che. dila mAge che eTale ke jhaMkhe che ke arihaMta prabhu pAse A prArthanA rahyA kare; kemake (1) e nAtha aciMtya prabhAvavatA che. (3) prAthanAthI iSTasiddhi thAya che. (3) dhana AdinI prAthanAthI zuM ? duSkRtagA~ tathA deva-guru sacAganI prArthanA, e bhavya AtmAnnatinAM sacATa sAdhananI prAnA che, ane (4) ethI AtmAmAM mahAna nirAza'sabhAva nispRhabhAva jAge che. zrI uttarAdhyayana sUtramAM prasaMga che. eka cita rAnI putrInuM buddhibaLa ane vivekazakti dekhI rAjAe ene paTTarANI banAvI. bIjI rANIe enA paranI irSyAthI rAjAne bhaMbheratA eka divasa kahe che ke ' jue tamArI paTTarANI eraDA baMdha karI aMdara kAmaTramaNa kare che. * rAjA gupta rIte khAraNAnI tarADamAMthI jue che, te dekhyuM ke priya rANI jUnAM citArAnI putrI-vakhatanAM kapaDAM paherI e prArthanA karI rahI che ke he prabhu ! sadA mArA hRdayamAM vasajo. he jIva! tuM A tArI pUsthiti yAda rAkhI kadI abhimAna na karIza, tArI zAkaca eno pratye bahu prema rAkhaje, emanu' sanmAna karaje.' rAjA cakita thai khIjI rANIone e khatAvI irSyA cheADAve che ane citArAnI putrI para adhika AdaravALA aneche. 6 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukRtagartI ane deva-guru-saMga tathA enI prArthanA e traNa para bahumAna paNa IcchanIya che, te evuM ke enI AgaLa jagata kUcA lAge, jAtaDahApaNa vAhiyAta lAge. A gaha, saMga, prArthanA ane bahumAna e melabIjasAdhaka sudaDha zubhAnubaMdha UbhuM karI Ape che. tethI jema senAno kaLaza tUTI gayA pachI paNa sonuM UbhuM che, ema ahIM mRtyu thaI e cArano aMta thavA chatAM ene sAra-sava-arka Ubhe rahe che. ane ethI bhavAMtare zubha paraMparA cAlu rahe che. guNasena rAjAne agnizarmA tApasanAM pAraNAM ajANe cUkAvyAnuM anucita thayuM lAgyuM ane ethI enA pratye vizeSa kSamApanA kare che, tathA deva-gurusahita jaina dharmanA prApta saMgane ati durlabha gaNI enA para ovArI jAya che, te ethI e zubhAnubaMdha Ubhe thaye ke pachInA bhavamAM e uttarottara AgaLa vadhatAM aMte samarAditya kevaLI bhagavAna thayA. Ama prArthanA, bahumAna, gaha Adi mekSa paryata upayegI thAya evI zubha saMskAranI ane zubha karmanI paraMparAne akhaMDita rAkhe che. prArthanAthI AvI paraMparAne ApanAruM zubha karma mane prApta thAo. A arihaMtAdino saMyoga sevAthI saphala che. saMyoga maLyA pachI arihaMtanI sevA karIe te saMga sArthaka thaye. emanI sevA satata karavI e mAnava-jIvananI lhANa che. bIjAnI sevAthI jIve sukhane badale duHkha dIThAM che. AmanI sevAthI zAzvata sukha lAdhe che. tethI ja, sUtra-ttigesu kahuM vAri sigA, zALAri vinA, paDivattijutte siA, niraiArapArage siaa| Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1para artha-vivecana -"icchuM chuM ke tAraka devAdhideva ane saddagurue mane prApta thayA che te huM emanI sevA-upAsanA karavAne gya thAuM, lAyaka thAuM." uttama puruSonI sevA sArI rItie egya AtmAo ja karI zake. vaLI, egya banIne karAtI sevA sevyanI AjJAne pAtra banAve che. mATe "emanI kalyANakArI AjJA jhIlavAne huM pAtra banuM." jinanI AjJAnuM pAlana te zivasuMdarIne saMketa che. "enI pratipattivALa thAuM, svIkAra, bhakti,bahumAna ane samarpitatAvALo thAuM jethI emanI AjJAne aticAra-rahitapaNe saMpUrNa pALI AjJAne pAra pAmanAra thAuM, arthAt niraticAra AjJApAlananI parAkASThAe huM pahoMcuM " e mATe A mArI bahumAnavAnI prArthanA che. sevA bhakti vinA AjJAnI lAyakAta na maLe, ane AjJA jhIlavAnI samyagra Atma-dazA vinA sAce svIkAra ane samarpitapaNuM azakya che. ane samarpitapaNuM vinA saMpUrNa AjJAne pALI lezapaNa khalanA ke deSa na lagADI pAra utAravAnuM azakya che. mATe e kama mUkyo, ke "sevA bhaktinI lAyakAta maLe, AjJA jhIlavAnI yegyatA maLe, AjJAnuM pAlana maLe, ne AjJApAlanane deSa lagADyA vinA akhaMDa calAvI parakASThAnI AjJAnA pAlana sudhI pahoMcuM." ahIM sUcavyuM ke deva-guru-saMga maLavA para paheluM kartaya lAyaka banI emanI sevA karavAnuM che. zayyabhava, bhadrabAhu, haribhadra, vagere brAhmaNe cAritra laIne pahelAM deva-gurunI sevAmAM lAgI gayA, te jinAjJA-jinavacanane gya banI ene jhIlatA prabhAvaka AcArya thayA. varAhamihira, kulavAlaka, bAlacaMdra vagere Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 e bhUlyA te saMsAre rulyA. 3. sukRta-Asevana prAsaMgika vastu sAthe duSkRtagahane varNavI. have pApa-pratighAta ane guNa-bIjAdhAnane trIjo upAya sukRta-Asevana varNave che. sUtra-saMvi kAsarI semi sujas, agomemi sadauM arahatANaM aNuTThANaM, savvesi siddhANaM siddhabhAvaM / / saMvigna banele huM yathAzakti sukRtane sevuM chuM.' saMvigna eTale saMvegavALo, eTale ke mokSa ane mokSamArgane athI. evuM chuM" uparAMta anuduM zu? save arihaMta paramAtmAnA dharmadezanA vagere uttama anuSThAne, sarva siddhonI siddha dazA. AgaLa, karaNa-karAvaNa ane anumodanane samAna phaLa ApanArA kahevAnA che. te ahiM sUtrakAre ucca anuSThAnone anumodavAne jANe svayaM karavA rUpe ke mahAna lAbha batAvyo ! trikALanA anaMta jinezvara denA anaMta duSkara anuSThAna ApaNe Acarate zuM gajuM? paNa e anuSThAnanI anamedanA dvArA e anukAnane karavA jeTalo lAbha ! arihaMtane anuSkAne kayA ? AH - zreSTha apramatta saMyama, ugravihAra, ghora tapa, pracaMDa parisahajaya, bhayaMkara upasargomAM lekettara sahiSNutAthI daDha hadaye dhyAna, kUra karmathI nirdayapaNe pIDAtA jagatane tAraka dharmane upadeza, bhavya jIvone ciMtAmaNithI ya adhika zruta-samyakatva-dezavirati ane sarvaviratinuM dAna, saMyama-preraNA...vagere vagere. AvAM eka eka arihaMta prabhunA keTalAe sarvasuMdara anuSThAna (kriyAo) ! dhanya jIvana ! Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 dhanya pravRtti ! evA anaMta jinezvara devenA anaMta anuSThAnanI huM pulakita hadaye anumodanA karuM chuM. "ahe! kevI emanI lokottara kAryavAhI ! ahA kevA mArA jevA dIna duHkhI jagatanA bhavyajIne ati upakAraka evA e anaMta arihaMta prabhunA uttamottama suMdara anuSThAno ! emAMnA ekAda paNa anuSThAnane AcaravA huM samartha nathI, chatAM ahobhAgya mArAM ke mane e uttamottama anuSThAna jANavA-samajavA maLyAM! enI pramoda bhAvanA maLI ! mane enI anumodanA karavAnuM maLyuM !" ahiM samajavAnuM che ke "karaNa, karAvaNa ane anamedana, sarikhAM phaLa nipajA re e kathananA anusAre dharma-sAdhanAnA e traNa rastA. emAM A trIjA upAya tarIke batAvela anumedanA (1) bhAvapUrNa hRdaye, (2) AtmAne gaLagaLo karIne, (3) saMbhrama (navAIo ane bahumAna sahita, ane (4) te anuSThAna jIvanamAM utAravAnA manoratha sAthe, je thAya te te anuSThAna AcaryA sarakhe lAbha kema na thAya ? anudana eTale anusaranAruM medana (AnaMda). anuSThAnane anusaranAre eTale saMyama-tapa-titikSA-dharmopadezAdi anuSThAnanA pratipakSI (virUddha) ta asaMyama, sukhazIlatA, kaSAya, pApopadeza vagere uparathI khasIne te anuSThAna upara AkarSita ane abhilASakapaNe mugdha thanAra hRdayane nirmaLa ane preraka AnaMda. AkarSaNa eTale ahe ! A kevAM uttama ane AdaraNIya ! " e bhAva. abhilASipaNuM eTale "A mane kyAre maLe !" evI kAmanA. have bIjA naMbaramAM sarva siddha bhagavAnanuM siddhapaNuM, eTale ke avyAbAdha (akSaya nirupadravI sthiti, anaMta zAzvata Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 sukha, arUpipaNuM, sphaTikavatu niSkalaMka zuddha svarUpa, anaMta jJAna-darzana, vagerene anumaDuM chuM. he ! amArI adhama evI vAraMvAra janmavA-maravAnI, rega-zeka-pakanI, kAma-krodha-lebhanI, mahA ajJAna ane mahA mehanI upadravamaya galIca avasthA sAme A siddha AtmAnI kevI uttama addabhUta agama avasthA ! sUtra-savvesi AyariyANaM AyAraM, sabvesiM uvajjhAyANaM suttappayANaM, savvesiM sAhUNaM sAhukiriaM, artha-vivecanaH-vaLI trikALanA sarve AcArya bhagavaMtanuM jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra, ane vIryAcAra - e AcAranuM pAlana, bhavya ane enuM dAna, ane emAM pravartana, tathA zAsana-prabhAvanAdi, e saunI huM bhUri bhUri anamedanA karuM chuM. jagatanA prANIonA hiMsaka ane mehabharyA, vivekazUnya ne kathIra, kaSTadAyI ane adhaHpAtakArI pApa-AcAre kyAM? ane kyAM vivekI ane bhAvadayAbharyA, unnatikArI, kaMcanasamA A jJAnAcAra Adi uttama AcAre! kyAM pApAcArenuM pAlana ane pracAra? ane kyAM pavitra AcAranuM pAlana ane pracAra ? AcArya kezI gaNadhare nAstika pradeza, rAjAne, ne thAvastrAputra AcArya mithyASTi sudarzana zreSThIne mahA Astika samakitI zrAvaka karyo ! evI rIte sarva upAdhyAyajI mahArAja je bhAvika mumukSu ziSya vargane gyatA-anusAra jinAgamanA maMtra-sarakhA maMgaLamaya sUtrenuM samya vidhie dAna kare che, e sUtradAna ane sUtraparaMparA-rakSaNane anumoduM chuM. kevI e mahApuruSonI Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suMdara bhAvAnukaMpA ! jenA vege anaMtakALamAM e ziSya-vargane keIthI upakAra na thaye heya te ati mahAna upakAra thayo! temaja sUtranI A rIte bhUtakALathI cAlI AvatI kalyANa paraMparA akhaMDa rahI bhaviSya mATe cAlaze. tevI rIte "sarva tyAgI sAdhu mahAtmAonA samyaka svAdhyAya, ahiMsA-saMyama ane tapa, vinaya-bhakti ane vaiyAvacca, upazama-zubhadhyAna, ane maMtrI Adi bhAve; tathA mahAvrata ane enI suMdara bhAvanA, parIsaha ane upasargamAM aDaga dhIratA, sAthe anya jIvone ratnatrayInI sAdhanAmAM sahAya, ItyAdi sAdhu bhagavaMtanA uttama anuSThAnanI huM bhAre anamedanA karuM chuM. kevI alaukika jIvanacaryA! ke nirdoSa, svapara-hitakArI kalyANAnubaMdhI, vizvavatsala vyavahAra ! kevI AtmAnI pavitra pravRtti! ke prabala purUSArtha ! ahe! je bhAgyavAna AtmAone AvuM suMdara jIvana pApta thAya che, temanA puNyanI ane temanA AtmAnI balihArI che! temane karaDe vAra dhanya che! bhavasAgarane te lagabhaga tarI javA AvyA che." dilanI e anuSThAna para pAkI zraddhA, AkarSaNabhAva, nidhAnaprApti jevo harSa-saMbhrama, ItyAdithI anumodanA karyo javAya, jIvanamAM e ja sAra, e ja kartavya, e ja zebhAspada lAge, te emAM svayaM puruSArthane yogya karmakSa pazama thata Ave. RSabhadeva prabhunA jIve pUrve vajasena cakravatInA bhavamAM pitA tIrthakarane pAmI e sukRtAnudanA karatA rahyA, te mehanIya vIryaMtarAya vagere karmone dabAvatA dabAvatAM ene kSapazama karIne cakravatIpaNuM choDI muni banyA, yAvata TheTha Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 14pUrvadhara mahA tapasvI ane aneka labdhithI saMpanna AcArya banI tIrthakara nAmakarma upAjIne anuttara vimAnamAM deva thayA. sUtra-siM sAva musAphaLanone, sarva revA, savvesi jIvANaM, houkAmANaM kallANAsayANaM maggasAhaNajoge / artha-sarva zrAvakonA mekSa sAdhanabhUta gonI, tathA sarva mumukSu ane kalyANa AzayavALA deve tathA jInA mekSamArganAM sAdhanabhUta yoganI (anumodanA karUM chuM.) vivecana-"sarva zrAvakethI karAtI devaguruonI vaiyAvacca, tatvazravaNa, dharmarAga, prabhubhakti, dAna, vrata-niyame, tapasyA, sAmAyikAdi, svAdhyAya vagere sAkSAt ke paraMparAe mekSanA sAdhanabhUta evA jJAna, darzana, cAritranA vyApArane huM anumeTuM chuM."mehano adhikAra AtmA parathI UThI gayA pachI AvA adhyAtmanA anuSThAna jIvane prApta thAya che. e AtmAne abhUta vikasita guNonI avasthA sUcave che. A avasthA deSabharelA A vizALa jagatamAM ati durlabha ane mahA pavitra hoI, jyAM kavacita dekhAtI hoya tyAM khUbaja anamedanIya che. ATaluM ja nahi paNa "sarva de, sarva jI je mumukSu che, muktinI nikaTa che, eTale ke carama pudgala parAvartamAM AvelA ane vizuddha Azaya(abhiprAya)vALA che, emanA mArga sAdhana yogone huM anumaDuM chuM." mAgasAdhana eTale mekSanA mArgabhUta je samyagdarzana-jJAna ane samyaphacAritra, tenA sAdhanabhUta go, arthAt mArgAnusArInI, AdidhArmikanI, apunabaMdhaka jIvanI ane ganI cAra daSTimAM rahelA jIvonI Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 madhyasthabhAve durAgraha vinA AcarAtI kuzaLa pravRttio; devadana-vratasevana Adi cegeAnI pUrva sevA; tathA nyAyasa pannatAdi mArgAnusArI guNA; ke je samyagdarzanAdi mAne sAdhI ApavAmAM anukULa bane che te. mithyArdaSTine paNu A zuolRAnI apekSAe prAraMbhika paheluM guNasthAnaka kahyuM che, ane te sAnya che, ayukta che. tethI paraparAe paNa meAkSasAdhaka A guNA (kuzaLa vyApArA-zubha pravRttio) anumedanIya che. ahIM samajavAnuM ke meAkSamArgopacAgitA ane jinavacanathI avirAdhanI dRSTie mAtra A guNeA ja anumAdanIya che; paNa tethI mithyAtvInI anumedanA-prazaMsA nathI karavAnI. have abhiniveza rahita thaIne, eTale ke manamAnI ke durAgrahabharI atAttvika kalpanAone tajIne praNidhAnanI zuddhi karavAmAM Ave che. praNidhAna eTale kartavyanA niya ane abhilASa, tathA vizud bhAvanAnA baLavALI, yathAzakti kriyAvALI ane temAM samarpita thayela mananI ekAgratA. tenI zuddhi A rIteH sUtra - hou me asA aNumoaNA sammaM vihipuvviA, samma suddhAsayA, sammaM paDivattijuA samyaM niraiArA, paramaguNajutta arhNtaaphalAmathayo. artha-vivecana: zreSTha leAkeAttara guNAthI yukta zrIarihaMta, siddhabhagavAna AdinA sAmarthya thI, emanA zaktiprabhAvathI upara kahelI mArI anumAdanA, (1) Agamane anusAre samyakavidhavALI heA evuM Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 huM IcchuM chuM. vaLI (2) te anumodanA tIvra mithyAtvakarmanA vinAzathI samyak eTale zuddha AzayavALI che, arthAt pagalika AzaMsA rahita ane daMbha vinAnI tathA vizuddha bhAvanAvALI che. vaLI (3) te samyaka svIkAravALI ho, eTale ke te kriyAmAM Utare. te paNa sArI rIte pALavAthI (4) aticAra (khalanA) vinAnI che. anamedanAne pApapratighAta ane guNabIjAdhAnanI sAdhaka banAvavA mATe anumodanAne A ke suMdara ane sacoTa pravRttikama batAjo ! unnatikAraka sAdhanA-aMge: anumodanA zuM, ke kaI paNa sAmAyikAdi dharmAnuSThAna, kSamAdi guNa, yA dAnAdi sukRta zuM, enI sAdhanA karavA mATenI pravRttinA A vyavasthita aMge che - (1) zAstrokta vidhinuM pAlana, arthAt zAstra yAne jJAnInAM vacana pratye javalaMta sApekSabhAva ke, "mAre e rIte e mujaba ja sAdhanA karavAnI, " (2) vizuddha adhyavasAya; arthAt dilamAM nirmaLa pavitra bhAva-bhAvanA-vicArasaraNI. tathA | (3) yathAzakti samyapha kriyA; eTale ke jenI sAdhanA karavI che tenA aMge sArI pravRtti. dA. ta. samabhAvanI sAdhanA mATe vidhisara sAmAyikanAM anuSThAnamAM joDAvuM, enI pravRtti karavI. temaja. (4) e pravRttinuM niraticAra pAlana, eTale ke emAM jarAya deSa-khAmI na lAgavA devI. A cAreyamAM ekeya ochuM na cAle; kemake, (1) paheluM te vidhine Agraha e jinavacana pratyene sApekSabhAva sUcave Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 che ane sarva dharma-pravRttimAM ja zuM, jIvana AkhAne mATe jinAjJA te Dagale ne pagale AgaLa karavI ja joIe. "mAre jinAjJA pahelI," A baMdhana hovuM ja joIe. "jinAjJAthI ja tarAya" e jhaLahaLate hadayapokAra jarUrI che. nahitara svaccheda pravRtti thavAthI ajJAna ceSTA thAya; ethI bhava pAra na thavAya. (2) vaLI, e bhAra dila para rAkhavA chatAM, sAthe dilamAM viSayalaganI, IrSA, mada, kaThoratA, mAyA, svArthodhatA, vagere kaluSita bhAva na rakhAya. nahitara e jinAjJAnuM baLa ochuM karI nAkhe. ema mAnAkAMkSA ke adAvata, tathA samRddhi ke sattA ItyiAdinI AkAMkSA paNa rakhAya nahi. deva-guru-kiyA pratye hRdayabhInI bhakti ane bahumAna joIe. A mATe citta-pariNAma vizuddha nirmaLa prazAMta hovA ja joIe. (3) tyAre A baMne chatAM pramAda te cAle ja kema? dharmapravRttine pAke puruSArtha joIe. nahitara pApane puruSArtha cAlu rahevAno. tyAM dilanA bhAva zuSka banI javAnA. tyAre anAdinI AhArAdinI saMjJAo ane kaSAyasaMjJAonA AhArAdinI pravRttithI melA kusaMskAra ethI viruddha tapa, dAna, vagere dharmapravRttinA puruSArthathI ghasAtA Ave. khA-khA AdinI pravRttithI te e SiAtA ja rahe. ema, (4) e traNe hevA chatAM dharmapravRtti je khoDakhAMpaNavALI haze, te AtmAnuM sattava haNAze. jo satva akhaMDa, te zuM kAma deSa lagADe ? tyAre pravRtti deza-aticAra vinAnI ane te ja ethI uparanI kakSAnI pravRtti Ave, uparanAM guNasthAnake caDe, ne TheTha parAkASThAe vItarAgatA sudhI pahoMcI zake. sattva vinA e kazuM na banI zake. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 tAtpaya, jinAjJAnA jAgatA khapa, nimaLa hRdaya, prabaLa puruSArtha ane sattva, e cAra unnatinAM sAdhana mATe (1) samyag vidhinuM pAlana, (2) vizuddha adhyavasAya, (3) yathAzakti samyakriyA ane (4) tenA akhaMDa nirdoSa niraticAra nirvAha,-A sAcA pravRtti-agA che. (1) jinAjJAnA a'dhanamAM jIva jinezvaradevanu sAcuM zaraNa pakaDe che. emane kharekhara zaraNe gayA eTale emane sAcA tAraka, rakSaka, zAsaka mAnyA; emaNe kahela tattva ja sAcAM; emaNe kahela ArAdhanAmArga ja sAcA'-A hArdika bhAva Ubhe karyAM, tethI jinokta tattva, mArga ane vidhi pratye bhAre Adara rahe ja. anAdinA mULabhUta doSa ahatva ane Apamatine dabAvavA A adbhuta kAma kare che. eTaluM kharUM ke 'huM jinAjJAne ja ja pradhAna karUM chuM' evuM mAtra kahevA tarIke nahi, paNa jIvanamAM jIvI batAvAya e jinAjJAkha dhana che. (2) suMdara adhyavasAyAthI bharyuM" bharyuM hRdaya, pavitra bhAvavAhI hRdaya, satata jALavavAvALAM Ave teA malina bhAvA ane halakA vicAre ghaNA ghaNA echA thai jAya; kusa'skArano hAsa thatA Ave; susa'skAranuM khaLa vadhatuM jAya. tethI tA eno sAre jaze. ekatrita thatAM ati uccakeATinA adhyavasAyane avakAza maLe. (3-4) puruSArtha ane sattvanAM vaLI bahu mUlya te tIrthaMkara bhagavAne kahelI dharma zAsananI sthApanA parathI samajI zakAya ema 11 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 che. je kALa, svaLAva, pUrvakarma ke bhavitavyatAthIja AtmAno uddhAra thaI jatuM hoya, te zAsana-sthApavAnI jarUra zI? paraMtu cha mekSamArganI ArAdhanAmAM puruSArtha pherave eTalA mATe e ArAdhanAnuM zAsana sthApyuM. emAM paMcAcAramAM vIryAcAra nAmano judo AcAra batAvyuM, e sarva pheravavA mATe, jethI nirdoSa ane sabaLa ArAdhanA thaya. ahIM khAsa dhyAna rAkhavAnuM che ke A prArthanA saviSayA che, athavA saddaviSayA che. viSaya =AlaMbanabhUta vyakti, arthAt prArthanA keI kAlpanika ke akiMcikara vyakti AgaLa nathI karavAmAM AvatI, kiMtu vAstavika ane samartha prabhAvazALI viziSTa kAryakara vyakti AgaLa karavAmAM Ave che; tethI prArthanA niSphaLa javAne saMbhava nathI. kemake prAcya puruSanI lokottara uttamatA e emanI AgaLa prArthanA karanArA hRdayane evuM bhInuM kuNuM, namra ane udAra banAvI de che, ke tethI e hadayamAM aneka guNonA Avarjana (ArkaSaNa) thAya che. prAcyuM puruSanA AlaMbane ja A bane che, e emane viziSTa prabhAva che. tethI emanI AgaLa zuddha bhAve karAtI prArthanAnA paNa mUlya ochAM nathI. prArthanA to pArasa che, e jIvane guNasuvaNanA javalaMta teja Ape che, letA jevA guNa hIna AtmAne sonA je guNa-saMpanna banAve che. anamedanA mATenI prArthanA paNa evI anumodanAnI bakSIsa kare che ke jenA yoge kamazaH niraticAra vizuddha cAritra sudhI pahoMcI, jIva ajara amara thAya che. vAha ! ahiM mAnava bhavamAM kevI mahAmUlyavaMtI prArthanAnI sulabhatA ! vastunI prArthanA vastunI Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 utkaTa abhilASA sUcave che, ane sAcI abhilASA e bIja; emAMthI phaLa Ave ja. nAgaketune jIva pUrva bhave paTela, aThThama karI zakyo nahate; paraMtu aThThamanI prArthanA, utkaTa AzaMsA, abhilASA eNe karelI, te pachI sAvakI mAtAe ene UMghamAM jhuMpaDI bhege bALI nAkhyo chatAM ArtadhyAna ane tiryaMcagatine avatAra na pAmatAM prArthanA-AzaMsAnA baLe nAgake, manuSya avatAra pAmyo ! janmatAM pUrva bhavanA jJAna para aThThama-AcaraNarUpI phaLa pAye ! ane kramazaH eja bhavanAM aMte mokSa pAme! sukRtanI sAcI anamedanA paNa mithyAtvanI maMdatA vinA na thaI zake. mithyAtva maMda karavA mATe AtmAmAM zubha adhyavasAya avazya jagADavA joIe. arihaMtadevAdi upara viziSTa saddabhAva jAge, te zubha adhyavasAya pragaTa thAya. Ama arihaMta siddha vagere tattva evA prabhAvazALI che ke emanA pratye hRdayamAM dhArele sadabhAva zubha adhyavasAya jagADI mithyAtvane maMda banAvI de che, ane hadayamAM sukRtanI sAcI anumodanA ullasita karAve che. A te bhagavatenA prabhAvathI banyuM, kRpAthI banyuM, ema kahevAya. dA. ta. dhruvatArAnA AlaMbane nAvika sAcI dizAmAM nAva calAvI ISTa sthAne pahoMce che, te tyAM nAvika mAne che ke "bhale nAva calAvavAmAM mahenata mArI ane ISTa sthAne pahoMcavAmAM sAdhana naukA, paraMtu aMdhArI rAta jevA kALe virATa samudramAM saceTa pravAsa dhruvatArAnA prabhAve thAya che. e tArAdevanI amArA para anahada kRpA !" ema ahIM bhISaNa bhavasAgaramAM IndriyaviSayadarzano Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 ane mithyAmata-dazanonA aMdhakAramAM sAcA mAkSa-rAhe pravAsa thaI ISTa mekSa sthAne paheAMcAya, te arihaMta devanA Alamane, emanA prabhAve, emanI kRpAthI. sUtra-ciMtakSattinuttA dite maLavato, vIbavALA savabhU paramakallANA paramakallA he sattANaM / a:-kharekhara te arihaMta-siddha prabhAvazALI che, vItarAga sajJa che, parama jIveAne parama kalyANanuM kAraNa che. bhagavAna aciMtya kalyANu svarUpa che, vivecana:-kharekhara te ariha'tAdi bhagavatA arcitya zakti-prabhAvavALA che, vItarAga che, sajJa che. aciMtya eTale agama, amaya, ane anupama. arthAt e zakti na kharAkhara ALakhI (samajI) zakAya, na mApI zakAya, ke na koI sAthe sarakhAvI zakAya. temaja e prabhu parama kalyANu-svarUpa che. emanuM dana karyuM. eTale jANe zreSTha kalyANu dana karyuM...! kemake pragaTa paramajJAna ane paramasukhamaya emanA AtmAnuM svarUpa e zreSTha kalyANa che. e AtmAthI abhinna che. eTale je paramAtmA pAte ja anaMta kalyANu svarUpa che, e paramAtmAnA sAcA darzanamAM parama kalyANanuM darzona karyuM" ja ne? AtmA jANe saMsAranA trividha tApathI mukAyA, ane anaMta kalyANanA AMgaNe pahoMcyA ! AcAryAdi parameSThi puruSo paNa jemane kevaLajJAna heAya, te mukhyapaNe vItarAga sarvAM naheAya che, bIjA mahAvirAgI ane mahuzruta AcAryAdi mahApuruSA khALa jIvA mATe vItarAga sarvajJanI mAphaka parama Alekhana Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 che, tathA parama kalyANu-svarUpa che. vaLI jIvAne te te upAcAthI parama kalyANu ApavAmAM e kAraNabhUta che. e paMca parameSThinI sAdhanA ane upAsanA karyuM kalyANa nathI apAvatuM ? emano upadeza kalyANanA aneka mArgo prakAzita kare che. emanAM darzana kalyANanA upAyAne jAgat kare che. emanuM ja smaraNu, emanuM ja vadana, emanI bhakti, emanA ja guNAnuM utkrIna, emanuM Ala'khana, emanuM zaraNa ityAdi e jIvAne mATe mahAkalyANanA sacATa sAdhanA ane che. mATe e aciMtya prabhAvava'tA che. tethI ja e abhaya-cakSu-mAga-zaraNa-edhi' dharmAMdAtA, e ja jina-tI-buddha-mukta anAvanArA,' vagere evI stuti gaNadhara mahArAja jevA zreSTha vidvAna paNa kare che. sulasAe zuM karyuM. hatu...? A ja ke, eNe prabhu zrI mahAvIra paramAtmAnu' zaraNu joradAra pakaDeluM,-mAre te e ja AdhAra, e ja jovA-vicAravA-haravA lAyaka; brahmAdi deve ya nahi ane zabdAdi viSaye ya nahi.' emAM eNe tIrthaMkara nAmakarmanuM utkRSTa puNya upAjyuM ! sUtra-mUDhe ahiM pAve, bagAmodyApti, baLamitte mAvo, hiAAiNa abhinne siA, ahianivitte siA, hiapavitte siA, ArAhage siA, uciapaDivattIe savvasattANaM sahiaMti ! icchAmi muru, rUkcchAmi mudraka, phnchAmi suOM / atha ane vivecana:-huM AvA viziSTa guNA ane viziSTa upakArAvALA e ahi'tAdi bhagavatAne e rUpe hajI hRdayathI nathI svIkAratA, sukRtanI hRdayavedhI abhilASA nathI karatA, e huM mUDha chu, abujha-majJAna chuM. kemake huM pApI jIva Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chuM. ajJAna ane mehanA aneka prakAranA pApoe mane gherI lIdhe che. mAre saMsAra anAdi hevAthI, anAdi kALathI abhyasta (bahu sevelA) evA mehane lIdhe mArA AtmAnA pradeza pradeza, jema lasaNanI gaMdhathI vastranA taMtue taMtu vAsita thAya tema, rAga, dveSa ane mUDhatAthI vAsita che. tenA nazAthI unmatta banele huM, "he prabhe ! anabhijJa (ajANI chuM. mArA ja vAstavika hita ane ahitanA bhAna vinAne chuM. evuM mAruM zuM gajuM ke sukRtanI vAstavika anumodanA karI zakuM? paraMtu abhilakhuM chuM ke arihaMta devAdinA sAcA zaraNa-svIkAra dvArA emanA prabhAve huM hitAhitane jANakAra banuM, ahitakArI mithyAtva, avirati, kaSAya ane azubha ganI pravRttithI pAcho haTuM, tathA hitakArI samyagadarzanacAritra-mArge pravartamAna thAuM; pravRttithI huM mokSa mArgane, mekSa mArganA dAtA devAdhidevane, sadguruone, jinAjJAne, sukRtane...ItyAdine ArAdhaka thAuM. tathA sarva jIva pratye aucityabharI pravRttivALe thAuM. huM A rIte sukRtane IcchuM chuM. sukRtane icchuM chuM, sukRtane IchuM chuM. A traNa vAranuM kathana (1) mana vacana kAyanA trikaraNa cege sukRta karavAnI IcchA sUcave che. (2) bhUta, vartamAna ane bhaviSya-e traNa kALanA sukRtanI IcchAne sUcave che; athavA (3) "sukRtane eTale ke anumaMdanAne paNa karavA karAvavA ane anumodavA-e traNa rUpe IcchuM chuM, e sUcana che. A sukRtanuM Asevana uttama kriyA che. bIjA jInA sukRtanI anumodanA paNa kevI mahAphaLadAyI che, te vizeSe karIne rathakAra gRhastha, sAdhu baladevamuni ane tiryaMca mRganA kathA Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 nakamAMthI vicAravA gya che. rathakAra e saMyamInI bhakti karanAra che, muni e saMyama pALanAra sAdhu che, ane haraNiye e sukRtanI mAtra anumodanA kare che. emAM haraNiye muninA saMyamasukRtanI ane rathakAranA dAnasukRtanI evI addabhUta anumodanA kare che ke tyAMthI e paNa pAMcamAM brahma devalokamAM utpana thAya che. ahi mRganI sukRtAnumodanA kevI uttama ke eNe saMyamanA ane dAnanA phaLa jevuM phaLa apAvyuM ! sUtra-varga khaM padamALa sumAraNa bagvemALa siDhilIbhavaMti parihAyaMti khijjati asuhakammANubaMdhA / artha:-A pramANe Ane samyapha rIte bhaNanAranA sAMbhaLanAranA ane enI anuprekSA karanAranA azubha karmanA anubaMdha zithila bane che, hAsa pAmatA jAya che, ane kSINa thaI jAya che. vivecana:-A sUtrane samyaga rItie bhaNe te kevuM apUrva phaLa che, te batAve che. "samyagra rItie" eTale ke hRdayamAM saMvegane prakAza pAtharIne. saMvega eTale pUrve kahelAM (1) cAra zaraNamAM zrI arihaMtadevAdine te te vizeSaNonI tevI tevI hRdayasparzI zraddhA ane Adara, (2) duSkata gahamAM hRdayamAMthI duSkRtanA zalya kADhI, pitAnA dukRtakArI AtmAnI pratye sAco dugaMchAbhAva, "ke ahe ! huM Avo adhamakArI? kevuM cheTuM meM karyuM ! " temaja (3) sukRta-AsevanamAM kriyA paryata AtmAne laI jAya tevI guNapramedavAlI prArthanA, (4) sAthe, te pALavAmAM devAdhideva ane sadagurunA parama sAmarthyanA prabhAva para aTala zraddhA, vaLI (5) zaraNa vagere traNa upAye anaMtakALe A Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavamAM prApta karavA badala pitAnI jAtane mahAdhanya mAnavAne bhAva, ItyAdi ItyAdi saMvegabhAvane mukhya karIne A sUtra svayaM bhaNanArane tathA bIjA pAsethI sAMbhaLanArane, temaja sUtranA arthanuM pAchaLathI paNa smaNa dvArA ciMtavana (anuprekSA) karanArane azubha karmonA baMdhAelA rasa ane anubaMdha maMda paDe che, te karmonI sthiti ane daLIyAM ochAM thAya che, tathA viziSTa keTinA adhyavasAyanA suMdara abhyAsa dvArA te azubha karmonA anubaMdha nimULa paNa nAza pAmI jAya che. azubha karmanA anubaMdha eTale AtmAmAM rahelA pragaTa ke chUpA tIvra bhAve(saMkaleze)nA saMskAra athavA te saMkalezo jagADanArA khAsa cIkaNuM karmo. AnAthI saMsAra avicchanna vallo Ave che. paNa mahAmaMtrasama, mahAauSadhi ane zreSTha rasAyanasama, parama amRta svarUpa pUrvokta sUtranuM paThana, zravaNa, manana ane nididhyAsana (ekAgradhyAna) AtmAmAM utAryAthI je zubha bhAva jAge che, tethI e azubha anubaMdhonA bhukaka UDI jAya che. pachI AtmA para cAlI AvatA saMsArapravAhane sukAI gaye ja chUTake ne? pradezI rAjA mahA nAstika ane kaThera kamI chatAM kezI gaNadhara mahArAjanA upadezathI A zaraNa svIkArAdi prApta karI e parama Astika banya, jinabhakta sUryAbhadeva thaye, kamazaH mekSe jaze. sUtra-nirayvaSe vAyume mAthe suparinAme, have via vise, appaphale siA, suhAvaNijje siA, apuNabhAve siA / artha-vivecana A rIte A paMcasUtra dvArA hRdayamAM llasita thayelA zubha adhyavasAcothI azubhAnubaMdharUpI jhera dUra thAya che, tethI azubha karmanuM have vipAkanI paraMparA calAvavAnuM Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 sAmarthya nAza pAmI jAya che. jema maMtranA sAmarthyathI kaTakabaddha (sarpAdi DasyAnAkhanI najIka sthAnamAM derI vagerethI baMdhAyela) viSa bahu thoDA phaLavALuM thAya, tema zubha bhAvarUpI maMtrathI ahIM bAkInuM azubha karmarUpI viSa paNa alpa phaLavipAkavALuM bane che, tethI sahelAIthI ane saMpUrNa paNe dUra karI zakAya evuM thAya che temaja tevuM bIjuM paNa tevI utkRSTa sthitivALuM, pharI na janme tevuM thaI jAya che ane ema thavAthI pUrvakALanI jema have bhaviSyakALamAM azubha karmane mahA kaTu vipAka bhegavavAnA rahetA nathI. ahIM e pramANe nukazAnenuM nivAraNa e phaLa tarIke kahyuM. have samyaga upAyenI siddhisvarUpa phaLane kahe che. __tahA AsagalijjaMti pariposijjaMti nimmavijaMti suhakammANubaMdhA / soNubandhaM ca suhakamma pagiTTha pagidvabhAvajjiaM niyamaphalayaM supautte via mahAgae suhaphale siA, suhapavattage siA, paramasuhasAhage siA / artha-vivecana -A sUtra ane tenA arthanA paThana vigerethI zubha karmane anubaMdhe AtmAmAM bharapUra ekatrita thAya che; vaLI zubha bhAvanI vRddhithI te anubaMdha puSTa thAya che, ane parAkASTAe pahoce che. ahe! kevuM mahimAvaMtu A pacasUtra! kharekhara! anubaMdhavALuM zubha karma atyaMta anubaMdhanI apekSAe utkRSTa pradhAna) keTinuM hoya che, tema ja tIvra zubha adhyavasAye upArjeluM heI niyamAM uttama phaLane Ape che. jemake, keI ekAMte kalyANakArI evA uttama auSadhane sArI rIte vidhisara Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 prAga thayo hoya te te suMdara phaLa Arogya-tuSTipuSTine Ape che. zubha karma anubaMdhavALuM heI, vipAke navA zubhamAM pravRtti karAve che, ane paraMparAe nivArNane parama sukhanuM sAdhaka bane che. AthI ja nidAnarahita eTale ke koIpaNa jAtanA anAtmika yAne jaDa saMbaMdhI rAga ke mamatva rAkhyA vinA, arthAt A leka ke paraloka sabaMdhI pagalika AzaMsA, mAnAkAMkSA vagere dUra karIne; tema ja azubha anubaMdhane rekIne zubha bhAva-bhAvanAone pedA karavAmAM A sUtra bIja samAna eTale ke asAdhAraNa nimitta kAraNa bane che. mATe suMdara praNidhAnathI (yAne vizuddha bhAvanA, ekAgratA-tanmayatA ane kartavya nizcaya sAthe) ane samyak rIte eTale ke cittane prazAMta karIne A sUtrane bhaNavuM gaNavuM joIe, enA vAMcana tathA vyAkhyAnane barAbara anusaratuM akhaMDa zravaNa karavuM joIe, temaja sutranA padArthonuM ciMtana manana karavuM joIe. sUtra-parivaMdhane samumAvanirof sumavi ti suppaNihANaM sammaM paDhiavvaM, sammaM soavvaM, samma aNupehiavvaM ti / _ namo namianamiANaM paramaguruvIarAgANaM / namo sesanamukkArArihANaM / jayau savvaNNusAsaNaM / paramasaMbohIe suhiNo bhavantu jIvA, suhiNo bhavantu jIvA suhiNo bhavantu jIvA / prazna-ahiM te tame niyANuM karavAne niSedha kare che, te pUrve "heu me esA aNumeyaNAM' ityAdi pAThathI vidhipUrvaka anumodanAnuM niyANuM kema karAvyuM ? Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 uttara-te niyANuM nathI. kemake niyANuM te rAga, dveSa ke mehathI karAtI AzaMsAne kahe che, dunyavI kIrti Rddhi ke bhega AdinI lAlasAthI karAtI abhilASAne kahe che. e kila9STa karmabaMdhananuM kAraNa che, bhavanI paraMparA vadhAranAruM che, ane e saMveganA abhAve karAya che. tripRSTha vAsudeve pUrvanA vizvabhUti rAjakumAra-muninA avatAre "huM athAga baLane ghaNI thAuM, evuM niyANuM karyuM; brahyadatta cakI pUrvabhave tapa-saMyamanA prabhAve cakavatInI bhega-samRddhinuM niyANuM karIne Avela; tethI e pApaniyANAnA pratApe aMte sAtamI narakamAM jaI paTakAyA. agnizarmA tApase mA khamaNanA prakAMDa tapane phaLarUpe guNasena rAjAne bhava mAravAnuM niyANuM karyuM, te pachI e mAraka banate banate ane narakamAM jate jate aMte anaMta saMsArI thaye. mATe AvA niyANa taddana akartavya che. kintu kItirAga, RddhirAga, bhegarAga, jIvaSa, vagere nidAnanAM lakSaNe sukRtAnudanAnI prArthanAmAM ghaTatA nathI. tethI pelAthI judI jAtanI A guNanI AzaMsAne niyANuM kema kahevAya? nahitara te mokSanI prArthanA vagere paNa niyANuM banI jAya. tema thavAthI, zAstramAM virodha khaDo thAya; jemake, AgabahilAbha vagere vacana zAstramAM Ave che. tyAM Arogya eTale bhAva Arogya mekSa, enA mATe bedhilAbha mane Apa-A prArthanA karI. te je niyANAnAM pratipAdana karanAra mAnIe, te niyANAMnA niSedhaka vacane sAthe virodha paDe tAtparya, AvI zubha kAmanAvALI prArthanA e niyANuM nathI. astu, adhika carcAthI sayuM. have sUtranI samApti karatAM carama maMgaLa kare che. devAthI Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 vaMdAelA evA idro tathA gaNadhara maharSie paNa jemane vaMde che evA paramaguru vItarAga paramAtmAne namaskAra che. bAkInA paNa namaskArane egya evA guNAdhika AcAryAdi mahArAjAone namaskAra he, sarvajJa prabhunuM zAsana mithyA darzanone haTAvI vijaya pAmo, jayavaMtu varte. prANIo varabadhi-lAbhathI, eTale ke mithyAtva deSa TALIne samyagadarzanaAdi zuddha dharmanI sparzanAthI sukhI thAo, sukhI thAo, sukhI thAo. A pramANe pApa pratighAtathI eTale ke azubha anubaMdha karAvanArA Asrava bhAvanA vicchedapUrvaka, "guNabIjanuM AdhAna" arthAt bhAvathI prANAtipAtAdiviramaNarUpI guNanA bIjanuM AtmAmAM sthApana, eTale ke tathA prakAranA zubhAnubaMdhakavicitra vipAkavALA karmanuM AdhAna sUcavyuM-Ane sUcavanAruM pApapratighAta-guNabIjAdhAna sutra samApta thayuM. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra 2. sAdhudharmanI paribhAvanA (1) dharmaguNanuM svarUpa-sahajasuMdaratA AdinuM citana. sUtra -kAcA dharmakuLa parivatti dvANa, mAvinA ghahiM sarva, payaisuMdarattaM, aNugAmittaM, parovayArittaM, paramatthaheuttaM / artha-dharmaguNaprAptinA bhAva jAgyA pachI e dharmaguNonuM svarUpa ciMtavavuM, enI sahajasuMdaratA, anuyAyitA, paropakAritA ane paramArthakArakatA vicAravI. vivecanaH-have bIjA sUtranI vyAkhyAne prAraMbha thAya che. bIjA sUtrane prAraMbha A rIte che- pahelAM sUtramAM dharmaguNabIjanI vAta karI, tyAM e bIja tarIke vicitra vipAkavALuM karma karyuM. e bIjane prApta karyA pachI te bIjarUpa karma pitAnI vicitratAne laIne amuka amuka prakAranI kALa puruSArtha vagere sAmagrI pAmIne pAke che, eTale dharmaguNa (prANAtipAtaviramaNa yAne hiMsAne tyAga vagere vate)nI sanmukhatA prApta thAya che ane tethI AtmAne dharmaguNa prApta karavAnI pariNati jAge che. te thAya tyAre zuM karavuM te batAve che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 tathA prakAranA mithyAtvAdi karmane kSaye pazama thavAthI AtmAmAM dharmaguNanI prAptine bhAva (IcchA) pragaTa thayethI e dharmaguNonuM svarUpa ciMtavavuM ke dharmaguNe kevA kevA svarUpa vALA che, ne jIvanA anaMtakALanA hisAdinA saMkilaSTa pariNAmane kevA vizuddha banAvanArA che. mATe ahe ! e kevA svAbhAvika suMdara che ! vaLI bhavAMtaramAM susaMskArarUpe kevA anusaraNa karanArA che ! anyane pIDAdi na karanArA hovAthI kevA paropakArI che ! ane paraMparAe mokSane sAdhI ApatA hovAthI kevA parama arthanA hetu che!--e bhAvathI hRdayamAM ciMtavavuM. ahiM samajavAnuM che ke uttama keTInuM tathA zIvra mekSasAdhaka evuM sAdhupaNuM prApta karavuM hoya te te mATenI prAthamika keLavaNuM AtmA upara karavAnI che te te zrAvakana aNuvratarUpI dharmaguNethI ja susAdhya che. eTale je aNuvratanI prApti mahAghatene AkarSanArI kahevAmAM Ave che, te aNuvratamAM evuM camatkArI sAmarthya pragaTa karavAnI prAraMbhika vidhi ahiM e batAve che ke, (1) svarUpa-ciMtana:-te sthUla ahiMsA, sthUla satya, vagere aNuvratanuM vistRta svarUpa pahelAM te khUba ciMtavavuM; jemake te ahiMsA-satya-acaurya vagerenI maryAdA zIzI? enI karaNI kaI kaI ? emAM pUrvanI kaI kaI vRttio-pravRttio TALavI? vrata kema pALyA gaNAya? temAM saMbhavita kayA kayA aticAre TALavA joIe ? sAMsArika jIvanamAM kayA prasaMge, kaI pravRttio ane kaI kaTokaTI A vratane bAdhaka nIvaDe? ane tethI te bAdhaka prasaMgane vaza na thatAM vrate kevI rIte rakSAya ? Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 A badhuM vratanuM svarUpavicAravuM joIe. e vicAratAM AtmAe nirutsAha ke kAyara thavAnI jarUra nathI. kemake, dharmaguNe sivAya Atmahita nathI. AnaMda-kAmadevAdi zrAvake e vatasvarUpa vicArI vrata lIdhAM hatAM. (ra) sahaja suMdaratA:-vaLI dharmaguNomAM nisargaka (svAbhAvika) suMdaratA che. arthAt e ahiMsA, satya vigere guNe e suMdara pavitra bhAve che, AtmA enAthI zebhe che, priya bane che. jyAre hiMsA, jUTha ItyAdinI vicAraNA, vANI ke vartAva galIca che, apavitra che. e sevanAre lokamAM halakAI -ItarAjI-niMdA pAme che. bhale kadAca hiMsA, jUTha vigerethI Arthika lAbha, paugalika sagavaDa ke mAnapAnAdi ekavAra maLI paNa jatA hoya, te ya emAM AtmA svastha nathI, asthira che, zAMta nathI, azAMta che. e durgaNe mamatA, mAyA ane kaSAyenI saMlezabharI vRttiothI kalaMkita che. A ja te durgaNanI ( nI) sahaja asuMdaratA (kharAba paNuM) che, jyAre, ahiMsA satya vagere guNamAM mamatA-kaSAyanA tevA saMkaleza hetA nathI. citta svastha rahe che, mudrA saumya ane tejasvI dekhAya che. e bIjAne vizvasanIya ane samAgama karavA gya lAge che. A svarUpanI daSTie suMdaratA thaI. phaLanI daSTie paNa suMdaratA che. kemake ahiMsA-satya-nIti AdithI upajela dunyavI bhegomAM AtmA vihvaLa-vyAkuLa, Asakta-asvastha nathI banate. A badhuM te guNonI svAbhAvika suMdaratA gaNAya. ene AtmAmAM khUba bhAvita karavuM. haribI mAchImAre muninA upadezathI jALamAM Avate pahele maracha choDI devAnuM karyuM. devaparikSAmAM Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 ekavAra nizAna AMdhIne cheDI dvIdhela pahele maccha pharI phI pakaDAvA lAgyA. chatAM vratamAM makkama rahI ene jatA karyAM, ane sAMja paDaye ghare ema ne ema gayA. strInA jhagaDAthI e ghara cheADIne cAlI gayeA. paraMtu pachI teA jIvana palaTAyuM. ahiMsAthI e suMdara banI gayeA. ema, putravadhunA vacane anItinA tyAgathI helA zeDamAM suMdaratA vikasI UThI, leAkeAne khUkha vizvasanIya ane jAte svastha cittavALe banI gayA. parastrInA tyAganI suMdaratAe sudarzana zeThane mATe zULIne siMhAsana anAvI dIdhI, ane vacUla cArane rAjyamatrI banAvyA. parigraha-parimANuthI puNiyA zrAvaka evA suMdara anyA kebhagavAne enA sAmAyikanA guNa gAyA, ane rAjA zreNika enuM phaLa levA puNiyAne tyAM pahoMcyA ! Ama ahiMsAdinI kevI kevI suMdaratA ! (3) anugAmitA-ciMtanaH-vaLI A ahiMsA, satya, vagere guNA anugAmI che, arthAt paraleAkamAM paNa saMskArarUpe AtmAnI sAthe cAlI Ave che, ethI upara kahela suMdaratAne paNa sAthe sAthe paraleAkAnugAmI banAve che. ethI paraleAkamAM saheje e suMdaratAne anukULa sati, ucca kuLa vagere guNeAnI svAbhAvika bheTa maLe che. suvrata zeTha, sudana zeTha vagerene e rIte guNAnI bheTa maLelI. hiMsA vagere paNa paraleAkAnugAmI tA che, chatAM jIvane ati sakilaSTa pariNAmavALA banAvatA hAvAthI temaja mahAdu:khamAM sakhaDAvatA heAvAthI kacarAnA ke jheranA vArasAnI jema ene paraleAkAnugAmI mUDI zI rIte kahevAya ? gaNatarI te sArabhUta ane sukhAkArI vastune vArasAmAM laI AvyAnI gaNAya. guNusena rAjAe aNuvrata lIdhAM, pALyAM, Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 te uttara bhAgamAM e vratane vArase prAta ane vikasita thate gaye. (4) paropakAritA be rIte ciMtavavI have A ahiMsA satya vagere guNo sAcA popakArI paNa che. (i) eka te ahiMsAdi guNo e bIjAne pIDA karavAmAMthI jIvane pAchA haTAvIne ane bIjAne upakAra karAvanAra bane che ane (i) bIjI rIte paropakArI eTale ke, svAtmAne para yAne zreSTha upakAra kare che,-durgatine baMdha karIne sadgatinA dvAra kholI AtmAne zAtA, yaza, UMca netra vagerene bhAgI kare che. kumArapALa mahArAjAnA ahiMsA vrate aDhAra dezamAM a-mAri phelAvI lAkha jIva ne abhayadAna bakyuM! eka vakhatanA krUra-ghAtakI-hiMsaka akabara bAdazAhane AcArya zrI vijayahIrasUrijI mahArAjanA upadezathI ahiMsAdharma maLyo, eNe ene rAjyavyApI jIvadayA, jajiyAre tyAga, vagere mahAna parAkAra pravartA ! dhanaMjaya zeTha pAse, nIla zeThe amuka hIrAnA hAranI mAgaNI karI. dhanaMjaya kahe "hAra te rU. 20) hajArane che paNa vecavAne nathI." pele kahe rU. 50) hajAra thApaNa mUkuM chuM, te amuka vakhata mATe Ape. pAche na ApI jauM te mArI badhI thApaNa jAya. e rIte lakhANa karI Ape nIlu zeThe paradeza jaI rAjAne bIjuM jhaverAta batAvyuM. paNa rANIe enA gaLAmAM A hAra joI enI mAgaNI karI. A kahe "e nathI vecavAno." paNa kiMmata te kahe. "kiMmata rU. savA lAkhanI che." rAjA kahe nA rU. 50) hajAra le ane Apa." "na maLe" kahIne gayo. paNa rANIe 12 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 khAnagImAM rU. savA lAkha apAvI hAra meLavyuM. rAjAe ekavAra e hAra jotAM puchayuM, rANI para gusse thaI eno tyAga karyo. bIjI bAju nIlazeTha savA lAkhathI harakhAtA harakhAtA deza tarapha jaI rahyA che, paNa jaMgalamAM prANa sAthe lUMTAyA! badhuM sApha thaI gayuM. ghare emanA vivega ane dhananI taMgIthI patnI kALe kakaLATa kare che. chekarAe copaDo jotAM pelA hAranI vigata lakhelI vAMcI dhanaMjaya zeTha pAse pahoMcI kahe che, "amArA pitAjIno patto nathI. ApanA hAranI rakama kApI laI bAkInI rakama Ape." zeTha kahe, "juo bhAI! hAra te mATe ApavAno ja nahoto chatAM tamArA pitA A lakhANa karI laI gayA che ke thApaNa badhI jAya." chokarA kahe, "paNa amArI mA bevaDA dukhathI kALe kakaLATa kare che." dhanaMjaya zeThe satya-nItinA marmane samajI pitAnI hAranI kharIda kimata rU. 15) hajAra kApI laI bAkIne rU. 35) hajAra daI dIdhA. chekarA ane mAtAnuM hRdaya bhAre AzvAsana pAmyuM. nIlunA asatya-anItie rANIne, jAtane ane kuTuMbane anartha karAvyuM. dhanaMjayanA satya ane nItio para upakAra karyo. Aje paNa satya nIti jALavanAra vepArI grAhakane nahi ThagavAno upakAra kare che; pitAnA kuTuMba ane bIjAone dhaDa ApI emane satyanItimAM joDavAno mahAna upakAra kare che. satya-nItimAna rAjAonA prajA para mahAna parAkAra spaSTa che. ema rAjAo ane bIjA gRhastha sadAcArathI bIjAne pApamAM nahi pADavAne upakAra ane jagatamAM jene sadAcAra pALavA mATe Adarza ane vAtAvaraNa ApavAne mahAna upakAra Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 karI gayA che, Aje ya karI rahyA che. caMDapradyotanA putra avaMtIvardhane nAnAbhAI rASTravardhananI patnI para mAhita thaI bhAInuM khUna karAvyuM. rANI zIlamAM makkama rahI bhAgIne bIjA dezamAM jaI cAritra lIdhuM. avaMtIvardhane ya pastA karI cAritra lIdhuM. rANInA sadAcAre ene unnati pamADI. alpaparigrahanA upakAra aMge te Aje pragaTa dekhAya che ke TheTha pradhAnothI mAMDI nAnA amaladAra ane anya prajAjana alpaparigrahathI saMtoSa na mAnatAM parigrahanA amApa lebhamAM keTalo anartha karI rahyA che ! (5) paramArthakAritA-citana-uparAMta, guNone abhyAsa bhaviSyamAM ethI paNa uMcA guNone AkarSI, jIvana mahA pavitra banAvIne TheTha muktinA anaMta sukhamAM mahAlate karI devAne ati uttama artha siddha karI Ape che. eTaluM ja nahi kita, anyane paNa guNethI avajI (AkaSI) kalyANa-mArge cAlatA karI de che, temaja paramArtharUpa kalyANa ane paramakalyANa sudhI pahoMcADe che. AvA upakAra ane paramArthane sAdhI ApavAnuM gajuM hiMsA, jUTha vageremAM ke dhana-dhAnyamAM nathI. ahiMsA, megharatha rAjAe devaparIkSAmAM pArevAne bacAvavA arthe apanAvI, te evA vizuddha dilathI e TheTha tIrthaMkara-nAmakarmanuM puNya upAjI zAMtinAtha tIrthakara thavAnA paramArtha sudhI pahoMcyA. zrIkAnta cere AbarU bacAvavA sat vrata svIkAryuM. ethI rAjAne tyAM corI karavA jatAM ane corI karIne AvatAM gajege rAjAne bheTa tathA prazna thaye emAM sAcuM kahI detAM rAjAe ene pAgala dhArI javA dIdhe. Ama satyathI AbarU Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 ane prANa bacatAM vratane mahA prabhAva jANuM khAnagImAM rAjAne samajAvIne sAdhupaNuM lIdhuM, paMca mahAvratanA paramArtha sudhI pahoMcyA !: rAju zeThane anItityAganuM vrata hatuM. ekavAra eka gharAka mAlanA paisA cUkavI gayA pachI joyuM ke e vadhu paisA ApI gayela che. tethI vadhArAnI rakama laI ene pAchI ApavA gayA. pele kahe "meM sadA vakhatanA bajArabhAva pramANe ja paisA cukavyA che, te vadhAro zAno?" rAju zeTha kahe "meM te be divasa pUrvane bhAva cAlu dhArI mAla vece che, te e che hato, tethI A vadhArAnA nANAM mArAthI na rakhAya." paisA ApI cAlI gayA. pelAne zeTha para eTale badho Adara thaye ke pachI pote ane bIjA aneka jaNa zeThanA pAkA zraddhALu kAyamI gharAka banyA, kamAI khUba vadhI. e rAju zeThe nItidharmane gharanI jeI ane dharmamAge ja joDatA gayA. Ama anItityAganA vrate emanAmAM maMdira-dharmazALA-yAtrAsaMghajJAnabhaMDAra vagere aneka dharmakSetramAM mahAna sukRtanA paramArtha jagAthI dIdhA. vijayazeTha-vijaya zeThANInA brahmacarye kevali-mukhe emanI prazaMsAe ane cAritra sudhInA paramArthe emane pahoMcADyA. maNikAnta zeThane parigraha-parimANa dhAreluM pUrNa thavAthI vepAramAMthI dhIkhatI kamAI chatAM, chUTA thaI gayA. bhAgIdAre joyuM ke mULa huM te garIba paNa zeThanA TekAe ATale uMce AvyA, tethI kRtajJatA adA karavA khAnagImAM zeThanA chokarAnuM nAma bhAgIdAra tarIke copaDe caDAvyuM. amuka vakhata pachI bhAganI kamAI ApavA jatAM maNikAnta levA nA pADI. ANe maNikAntanA chokarAnA nAmathI bhAre kharca karI AcArya Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 mahArAjane bhavya pravezatsava ujajo. emane abhuta dharmopadeza sAMbhaLI, maNikAnta mULa pitAnA vrata para A badhe dharmaudyota joI, dharmane atyaMta mahimA jANIne tyAga-tapasyAdi paramArtha sAdhanAmAM caDI gaye. mULa parigraha parimANa-trate A paramArtha UbhuM karyo. - A badhuM jotAM ahiMsAdi vratonI sahaja suMdaratA, paralokAnuyAyitA, paropakAritA ane paramArthahetutA joI vicAra Ave ke, "aho ! jIvane A mAnavabhave Aryadeza-kuLamAM janmIne mahAsukhamaya suMdara dharmajIvananI, jagatanA upakAranI, jIvananI pavitratAnI tathA uttarottara bhAvo mATenA sukhada nirmaLa saMskAranI kevI kalyANa-keDI maLI ! mahApuruSoe enuM bhAna karAvIne ke anaMta upakAra karyo ! jyAre e addabhuta dharmaguNa utkRSTa rIte mArA AtmAnA pradeza pradeze huM otaprata karI dauM !" A rIte dharmaguNenI suMdara bhAvanAthI hRdaya bhAvita kare. (2) dharmaguNe-tenI duSkaratAdi sUtra-tahA duraNucarattaM, bhaMge dAruNattaM-mahAmohajaNagataM, evaM artha:-tathA vratanuM duSkara pAlana, enA bhaMgamAM bhayaMkaratA mahAmahakAritA, ema durlabhatA (bhAvita kare). vivecana:-batenI suMdaratAdi bhAvita te karI, paraMtu sAthe sAthe e dharmaguNone, mahAmahanA vinakArI jhaMjhAvAtanI vacamAM paNa, samyagU rIte aNIzuddha pALavA mATe ke prabaLa puruSArtha jarUrI che e vicAre; tathA pUrve te abhyAsa nahi Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 hevAthI pAlana duSkara ane kaSTavALuM paNa che, ema samajI rAkhIne kaThinAI veThIne ya e pALavA jAIze, e nirdhAra kare. dharmaguNe e mAmulI vastu nathI, paraMtu mahA javAbadArInI apekSAvALA kiMmatI gaNe che. e bhUlavA jevuM nathI. - A javAbadArI mAthe dharIne vaMkacULa core kaTokaTInA samaye paNa cAra niyame aNIzuddha pALyA. te A rIte-munione comAsuM bharAI AvavAthI enI pallImAM cAturmAsa karavuM paDayuM, paNa e zarate ke "ahIM rahe tyAM sudhI upadeza Apavo nahi." comAsuM pUrNa thaye vihAra karatAM vaLAvavA AvelA vaMkacULane "zarata pUrI thaI " kahI upadeza Ape, ane vaMkacULa cAre 4 niyama lIdhA,-(1) ajANyAM phaLa na khAvAM, (2) keIne mArI nAkhatAM pahelAM be cAra DagalAM pAchuM haTavuM; (3) rANI sAthe vyabhicAra na kare; ane (4) kAgaDAnuM mAMsa na khAvuM. (1) eka vAra jaMgalamAM bhUkhyA thayelA bIjA sAgrIte ajANyAM viSaphaLa khAtAM maryA, paNa A bhUkhyA chatAM na khAtAM bacI gaye. (2) bIjI vAra rAtanA meDe bahArathI AvI gharamAM patnIne keI puruSa sAthe sUtelI joIne gussAmAM khaga kheMcI mAravA jatAM niyama yAda AvavAthI thoDe pAcho haTyo, emAM khaDakhaDATa thavAthI puruSavezamAM bena jAgI kahe che "A mArA vIrA?" khulAse karyo ke "rAtanA nATakiyA tane bolAvavA AvyA tethI meM ja A veza paherI kAma patAvyuM, ne meMDuM thavAthI ema ja ame uMgha bharAyAthI sUtA." vaMkacULane niyama para bhAre mAna thayuM. (3) ekavAra rAjamahelamAM corI arthe caDyo, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 rANIe A suMdara navayuvAna joI bheganI mAgaNI karI. vaMkacULe niyama jALa, rANIe beTe kolAhala karyo, A pakaDAye, paNa rAjAe bAjunA khaMDamAM baMneno vArtAlApa sAMbhaLeluM, tethI rANIne dezanikAla karI vaMkacULane maMtrI banAvyA. (4) ekavAra maraNata rega Avyo. vaida kahe "kAgaDAnA mAMsamAM davA le te bace." vaMkacULe eno InkAra karI niyama pALe. dharma arthe IhA prANanejI cheDe, paNa nahi ghama" e TekamAM maryo, marIne bAramAM azruta devaloke deva thayA. Ama niyama-dharmaguNanI javAbadArI barAbara vahI e caDatAM caDatAM kalyANane bhAgI thaye. je vrata pALavAnI javAbadArInuM ulALiyuM karI vrata bhAMgyA heta te kevI durdazAo pAmata? ethI dharmaguNa svIkAratAM pahelAM e paNa samajavAnuM che ke pratijJApurvaka guNe svIkAryA pachI je tene bhaMga thAya te te bhaMga bhayaMkara nIvaDe che. kemake, bhagavaMtanI AjJAnuM ullaMghana thAya che. lIdhuM vrata to avazya pALavuM joIe. ene bhaMga karavAnI dhiThThAI AtmAmAM mahAmaha-mUDhatA-ajJAnatAne utpanna kare che, ema ethI dharma paNa dvaSita thAya che, arthAt bIjAomAM dharma niMdAya che. leka dharma pratye arucivALA bane che. tema bhaMga karanAranA potAnA AtmAne paNa vratanI prItivALe rAkhavAne badale dezanI prItivALe banAvI de che. aMte e daSaprItinA kusaMskArane lIdhe pharIthI te guNo bhavAMtaramAM pAmavA durlabha bane che. guNe kyAMthI pAme? pratipakSI hiMsAdi durgane rasa ane paricaya AtmAmAM puSTa thavAthI paralokamAM durguNone ja egya bhave maLe ne? tyAM te saheje hiMsA ane Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 jU vagere sastA ane managamatA ! tethI ahiMsAdi guNA durlabha ! naraka gatimAM hRdayadrAvaka ati ghera trAsayAtanA veDhavA chatAM ya guNA durlabha ! kemake, nArako paramAdhArmikanA trAsa para paNa pApaghaNA na karatAM pAchAM paraspara kApAkApI kare che. ahIM have te hiMsAthI viramAya ne ? paNa nA, nathI viramAtuM. zAthI ? eTalAja mATe ke pUrve vratabhaMga karatAM durguNAne hRdayane vadhAvI lIdhA hatAM, tethI have ahI ahiMsAdi guNA kayAMthI sulabha thAya ? kuMDarIke mahAvrata bhAMgyA, rAjya lIdhuM, tA mahAmeAhamAM paDI mIThuM mIThuM hada uparAMta khAdhuM, emAM ajINu thI marI sAtamI narake gayA ! cauda pUrvI jevA mahAtmA paNa vrata bhAMgI mahAmeAhamAM paDavAthI nigeAdamAM cAlyA jAya che! tethI ahI ahiMsAdi sulabha banyA pachI ene prANathI adhika sAcavavA joie. te jIvane ema samajAvIne ke 'mahAnubhAva ! AzIvAda rUpa ahiMsAne cheDI, zrAparUpa hiMsAdine vaLagatAM pahelAM alAkhalanA e vicAra karI leje ke pariNAme ethI je guNanI durlabhatA ane durguNunI sulabhatA thaze, tene ane duHkhamaya halakA hiMsaka bhavAnA bhArane uDAvavAnuM tArUM gaju che? tane e peASAze ? jo nahi; te ahIM mana makkama rAkhI guNAno ja khapa kara. (3) vidhi ane atyaMta bhAva sAthe vrata svIkAra sUtra-vRM nAnattINa citranidAneAM atyaMtamAvasAra diva-jjijjaa; taM jahA (1) thUlagapANAivAyaviramaNaM thUlagamusAvAyaviramaNaM. thUlagaadattAdANa - viramaNaM, thUlagamehuNaviramaNaM, thUlagaparigrahaviramaNamiccAi | Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 artha ane vivecanA-A pramANe (1) zaktithI jarAya ochuM nahi ane adhike ya nahi, arthAt pitAnA sAmarthyane gopavyA vinA ke eLavyA vinA, (2) zAe kahelI vidhi mujaba (3) atyaMta bhAvabharyA hadaye prabaLa praNidhAnathI dharmaguNone svIkAravA joIe. emAM sahasAkAra (vagara vicAre jhaMpalAvavAnuM) na karavuM. kemake e rAsapaNuM pariNAme bhayaMkara nivaDe che. e dharmaguNe kayA? 1. sthUla prANutipAta-viramaNa, prANanA atipAta(nAza)thI aMze viramavuM te, "huM niraparAdhI trasajIvane nirapekSapaNe jANI joIne haNIza nahi." e vrata. A aMze ahiMsAvRta thayuM; kemake emAM sthAvara che ane aparAdhI trasa jIvenI ahiMsAnI vAta na AvI. 2. skUla mRSAvAda-jUThane aMze tyAga, saMtAna, nokara, Dhera, milakata vagere pAMca aMgenA meTA jUTha na bolavAnI pratijJA. 3. skUla adattAdAnaviramaNa-adatta eTale bIjAe na ApeluM evAnuM "AdAna" eTale grahaNa-e adattAdAna. enAthI aMze virAmaarthAta dANacerI, khoTAM telamApa, bheLaseLa vagere pAMca adattAdAna na karavAnI pratijJA. 4. sthUla maithunaviramaNaaMze maithunanI virati. parastrI eTale svastrI sivAyanI strI, enA bhogano tyAga, ane svastrImAM saMtoSa. 5. sthUla parigrahaviramaNa-dhanadhanyAdi parigrahanuM amuka pariNAma na oLaMdhavAnuM vrata, vagere vate. arthAta A aNuvratarUpa mULa guNe ane dizA-parimANa, bhogapabhega-pariNAma, tathA anarthadaMDa-pravRttiviramaNa, e traNa guNavate tathA sAmAyika, dezAvagAsika, piSadha ane atithisaMvibhAganA cAra zikSAtratarUpI uttara Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNe, e dharmaguNa samajavA. prAraMbhamAM A dharmaguNe kahevAnuM kAraNa e ke AtmAmAM bhAvathI e ja rIte prApti thAya che. zAstromAM kahyuM che ke karmanI sthiti aMtaHkaDAkeDInI bane tyAre ja samyaktva prApta thAya. e sthitimAMthI vaLI bethI nava palyopama jeTalI sthiti ochI thAya tyAre zrAvakapaNuM (aNuvratarUpa dezavirati) maLe. emAMthI vaLI saMkhyAtA sAgarepama-pramANa sthitine hAsa thAya tyAre mahAvrata(sarvavirati)rUpa cAritra prApta thAya. emAMthI paNa bIjA saMkhyAtA sAgaropama ghaTe tyAre upazamazreNI Ave. ane te sthitimAMthI paNa saMkhyAtA sAgarepama ghaTe to zrapakazraNa maMDAya. A badhe sthiti-huAsa thavA mATe AtmAmAM kaSAyanI vizeSa vizeSa maMdatA thavA sAthe, adhyavasAye (bhAva)nI uttarettara vizuddhi thavI joIe. samakitI jIvane caDhavA mATe pahelI zarUAta zrAvakapaNAthI thAya che, tethI ahi pahelA dharmaguNa tarIke zrAvakanA aNuvrata batAvyA. je deva ke manuSya bhavamAM samyakatva gumAvAya nahI, te eka ja (manuSya) bhavamAM bemAMthI game te eka zreNI sivAya upara kaheluM badhuM prApta thaI zake che. (4) tapAlana ane Agama-grahaNu-bhAvana-pArataMtra. sUtra-parivanika pAchaLa kaLA, cAbaLATI ti, sayA''NAbhAvage siA, sayA''NAparataMte siaa| artha-dharmaguNe prApta karIne enA pAlanamAM yatna rAkho joIe. sadA AjJAnA grAhaka banavuM joIe. sadA AjJAne (dilamAM) bhAvita karanArA thavuM joIe. sadA AjJAne parataMtra banavuM joIe. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 vivecanaH-A rIte dharma guNeAnA svIkAra karIne enuM pAlana karavAmAM kharAkhara prayatnazIla rahevu joie. jema ratnakaraDiyA ke mahAmatrAdi maLyA pachI enu' rakSaNa bhAre cIvaTa ane takalIpha veThIne paNa karAya che, tema ana'takAle prApta thayelA A apUrva ratnakaraDaka-tulya dhama guNeAne sAcavavA have kahevAtI vidhi mujaba prativu joie. e khAsa dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke AmAM kadAca kaThaNAinA anubhava thAya, te paNa ati TUMkA eka bhavamAM veThelI e kaThaNAI AgAmI ana'takALa upara sat caitanyane prakAza pAtharaze. temaja jyAre ApaNA peAtAnA AtmAnu sAcuM jhaverAta paNa dharma guNeA ja che, teA pachI para evI lakSmI ane viSaye meLavavA veDAtAM ghaNAM ya kaSTonI apekSAe ahI thADAM paNa kaSTo dharma guNA mATe na veThIce ? kaSTa veThIne sAgaracadra, kAmadeva, cadrAvata saka vageree dharma guNa pALI mahAna kalyANa sAdhyAM. dha guNanA pAlananA prayatnamAM pahelu e, ke haMmezA zrI jinAjJAnA grAhaka thavuM joie, eTale ke zrI jinAgamanu` rAja adhyayana ane zravaNu karavuM joie. prazna thAya ke adhyayana karyA pachI zravaNanI zI jarUra ? te samajavAnuM ke je vrate-guNA svIkAryo che-enI tAttvika zraddhA keLavavA mATe tattvajJAna meLavavuM jarUrI che. e mATe zAstronuM adhyayana-svAdhyAya karavA (bhaNavuM gaNavuM) te jIvananuM eka pradhAna aMga che. A karavA uparAMta paNa, zrAvake bhale dhama guNA-vratAnA zAstravidhAna jANyAM te kharA, paraMtu, zrAvake guru pAse jinavANInA upadezanuM, zrAvakanI sAmAcArInu tathA vairAgyanuM zravaNa paNa rAja karavuM joie. (1) jo e nahi hAya tA e ahiMsAdinA pAlananA ane vairAgyanA caDatA Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 pariNAma banavA saMbhava bahu ocho rahe. pariNAma caDatA zuM, kadAca maMda banatA javA saMbhava che. (2) je zAstravidhAnane rahasya, yukti, dekhAte vagerenuM zravaNa cAlu nahi, te e ahiMsAdi guNanI adhikAdhika daDha zraddhA nahi bane. (3) trate sAthe zrAvakanI samAcArI arthAt AcAra-vicArenuM cAlu zravaNa nahi hoya, te juga-junA kusaMsakArathI sahaja jevI banelI mithyA pravRttio aTakaze nahi. (4) gurumukhe zravaNa vinA tattvadaSTi, sArAsAra viveka, zubhAzubha dhyAnanI pichANa, vagerenI khAmI UbhI rahevAnI, tethI keTalAMya vyartha azubha karma bAMdhaze. mATe jinAjJAnA zravaNanI ati jarUra che. Ama AjJAnAM adhyayana ane zravaNa jarUrI hovA uparAMta AjJAnuM bhAvana paNa atyaMta jarUrI che. bhAvana eTale AjJAnuM ciMtana-manana karI AtmAne enAthI bhAvita kare te. tethI AjJAnA bhAvaka banAya. sAMsArika unnatine khapI mANasa unnati-abhyadayane upayogI evI vAte-samAcAra-salAha kAna daIne sAMbhaLanAre ane enuM zikSaNa lenAro hoya che, emaja ene sArI rIte ciMtaka banI ene dilamAM vaNI lenAre hoya che. basa A rIte AjJAne hRdayamAM otaprota karI levI joIe; te evI ke tethI have dilanI daSTi jagatanI daSTimAM maLavAne adale jinanI daSTimAM maLatI rahe, eTale saMsAranI pravRttimAM paNa hadayanuM valaNa tathA vicAraNA AgamathI viruddha na rahe alka Azrava-saMvaranA Agame batAvelA vivekathI yukta hoya, enI e ja vastu ke prasaMga mehanI nahi kintu jJAnanI daSTie jevAya ke vicArAya. te ja aneka vyartha karmabaMdhana ane Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189, kuvAsanA-daDhIkaraNathI bacI javAya, susaMskArone saMcaya thAya, ane sAdhudharmanI paribhAvanA thAya, arthAt enI najIka javAya. AjJAnuM grahaNa ane bhAvana nahi hoya tethI Azrava zuM ke saMvara zuM, ene viveka nahi rahevAthI jyAM saMvara yAne pApathI rakSaNa sulabha che chatAM eja sthAne Azrava arthAtu pApa pArjana karaze! jemake, (1) cUlethI cahAnI tapelI utArI, cahA ThaMDI na paDI jAya mATe DhAMkI, e rasanA-indriyanI AsaktirUpa Azrava se. enA badale emAM jIvajaMtu na paDe e uddezathI DhAMkI, te e hiMsAnA rokANa rUpI saMvara thaye. jJAnanI daSTie jevAthI ahIM AzravathI bacI saMvarane mahAna lAbha maLe. ema (2) je hIrAne ajJAna jagata bahu kiMmatI bahu tejasvI ane sukhakArI samajatuM hoya che, eja hIrAne A bhAvita AjJAvALe jJAnadaSTithI rAga karAvanAra, AtmaguNa bhUlAvanAra ane durgatiduHkhadAtAra mahA AzravanAM sAdhana tarIke samaje che, dekhe che. A jAgRti e saMvara thaye. ema (3) jagatanI daSTimAM sArA majhenA lAgatA mevAmiThAI ene keLiye keLiye gUDAnA khaMjara-ghAnI jema svAtmAne ghAyala karatA lAgavAthI, mevA-miThAIne sAmAnya bhajana karatAM adhika rAga karAvanArA, vadhu karma baMdhAvanArA, ane paramAtmAthI vadhu dUra rAkhanArA tarIke dekhe che. AjJAnuM AvuM pariciMtana banI gayA pachI te ene have AjJAnI ja parataMtratA bahu game. ethI AgamamAM pharamAvelA dhArmika anuSThAne ane aucityanA pavitra kartavya tarapha e khUba khUba kheMcAya. hadayanI ya parAdhInatAne sAMsArika pravRttio pratyethI khaseDI A pavitra AcAra ane uttama Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 pravRttio tarapha keLavate jAya. hRdayane satata jheka jinAjJA tarapha rahyA kare. (5) jinAjJA e maMtra, jaLa, zAstra, kalpavRkSa sUtra-ANA hi mohavisaparamamaMto, jalaM rosAijalaNassa, kammavAhitigicchAsatthaM, kappapAyavo sivaphalassa / artha-enuM kAraNa AjJA mehaviSanAzaka parama maMtra che, dviSAdi-Aga bujhavanAra pANI che, karmoganI cikitsA che, mekSaphaLa denAra kalpavRkSa che vivecana - prave-jinanI AjJAnuM eTaluM badhuM mAhAsya zuM ke enAM AvAM zravaNa, adhyayana, ciMtana ane parAdhInatA vinA na cAle ? u - hadaye A khUba ja ThasAvavA jevuM che ke AjJA e te mahaviSane utAranAre paramamaMtra che. mehamAM, rAgamAM, zreSamAM ane hAsyAdi tathA kAdavamAM (1) vartamAna AtmAnI vikRta ane jugupsanIya avasthA che, (2) AgAmI kaTu karma vipAka ane kusaMskAranI daDhatA che, (3) svaparanA Atmahitane sAdhavAnA maLelA amUlya avasaranI baraba dI che, uparAMta (4) svaparanA Atmahitane ghAta ane ahitanuM upArjana che. meha-sevAmAM AvAM AvAM bhayaMkara nukazAna rahelAM che, te badhuM AjJA (sarvajJanA Agama-vacana)thI jANavA maLe che. AjJAmaMtra mehaviSane nAbUda kare che. sarvajJa sivAya bIjAnuM zuM gajuM ke e jANI zake ke (1) mehanI sUkSma ane vividha lAgaNIo aMtarAtmAmAM kevI kevI kAma karI rahI hoya che? (2) kevA kevA karma-vistAranA Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 aMdha-saMkramaNa-udvartana-apavartanA-nikAcanA vagere pravatI rahela che ? (3) bhAvI kevA kevA karmanA udaya AvanAra che, ane kevuM kevuM kArya karavAnA che? (4)AjJA-pAlana kaI vidhie kevA kevA kSapazama-karmanirjarA-puNyabaMdha karAve che?...ItyAdi. sarvajJanI AjJAthI enuM sacoTa jJAna thaI gayA pachI AtmAmAMthI mehanA jherane haTAvavAne vIllAsa ane udyama pragaTe che. AjJAne ajJAnI zuM karI zakavAne? ene te mahanI bhayAnakatA ja nathI samajAtI. e te mehane hitakArI dekhe che. pari. ma? anaMta saMsAranA ghera aMdhArAmAM DUbI jAya che ! AjJAne mahAmaMtra mehanA jhera aTakAvI nAbUda karI prakAzamaya jIvana, prakAzamaya uthAna, ane prakAzamaya prayANa UbhuM kare che ! AjJAnA maMtra vinA e mehanuM jhera AtmAmAMthI keNa kADhe ? indrabhUti vagere 11 brAhmaNa mithyAtvamehamAM aTavAtA hatA, paNa emane jinendra bhagavAna zrI mahAvIradevanuM mahAmaMtrasamuM vacana maLyuM, ene emaNe jhIlyuM, ane e jinavacanarUpI paramamaMtre emanuM mithyAtva tathA avirati mehanuM jhera nAbUda thaI jatAM e cAritra laI prabhunA ziSya ane gaNadhara banI gayA. anaMtA gaNadharo paNa jinavacanamaMtre nirmohi banyA. AjJA e jaLa:-ATaluM ja nahi, AjJA te draSaarati-zAka vagere agnine bujhavanAra pANI paNa che. kemake, je haiye AjJA vazI, e hRdayamAM have upazama arthAt kaSAyane abhAva ane udAsInatA(jaDa parathI uThI gayeluM citta, jaDanuM zuddhadarzana)nA megha varase che, pachI tyAM zreSAdi kema TakI zake? evA megha na varasatA dekhAya te AjJA hRdayamAM vasI che ke Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 kema, enI zaMkA kahevAya. jinavacana-jaLamAM reSa Adi ThAravAnI ajaba tAkAta che. AcArya zrI haribhadrasUrijI mahArAjane bauddho para gusse cale kemake bauddhoe karelA prapaMcathI pitAnA be munihaMsa-paramahaMsanA mota nIpajelA. paNa e vastu emanA guru A jinabhaTTasUrijInA dhyAnamAM AvatAM emaNe "zramaNa paNuM upazamapradhAna hoya che "safmAruM sAmai' e jinavacana sAthe samarAditya ane agnizarmAnA nI gAthA mekalI. A. zrI haribhadrasUrijI mahArAjane enAthI roSa TharI gaye. AjJA e cikitsAzAstra -evuM ja AjJA (eTale ke jinAgama) e karmaregane kema dUra kare tenI sAdhanAvidhi batAvanAra cikitsAzAstra samAna che. enA anusaraNathI karmakSaya ane meza thAya che. ahIM e samajavAnuM che ke jagatamAM karma je kaI vyAdhi nathI. e che tyAM sudhI pIDA ane parAdhInatA, ISTaaniSTanA saMga-viyoga, zeka ane pika, trAsa ane talasATa, duHkha ane dInatA, asvasthatA ane arati...e vagerethI AtmAe herAna thavuM ja rahyuM. ene dUra karavA zrI jinAgamamAM saceTa cikitsA-prakAre, amegha IlAja varNavelA che. ethI aneka prakAranA karmane nAza thaI pIDA marI jAya che. jinavacana cakkasa prakAranI sAdhanAprakiyA batAve che. IndranA tApasa babe upavAsane pAraNe babbe upavAsanuM ajJAna kaSTa karate hate. e tapa ajJAna kaSTarUpa eTalA mATe have ke bIjI bAju enA pAraNAnimitte gharaghara pAyajIvana Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMhAramaya pAkathI bhejana taiyAra thatAM, emAMthI e eka ja ghara pAraNuM karate. ekavAra bhagavAna zrI mahAvIra deva jyAM sAsaryA che e nagaramAM e AvyuM. enA pAraNA samaye prabhue gautamasvAmIne melyA. emaNe prabhunuM vacana ene jaIne saMbhaLAvyuM "mo kafpaMkiyA! wifpaMkizo te TyumiccharU "--"he aneka piDika! tane ekapiDika maLavA Icche che." tApase prabhu pAse AvI pUchayuM ke "te eka ja gherathI AhAra lauM chuM, te aneka piDika zAne?' prabhue samajAvyuM ke "bhale tuM tema kare che, paNa tArA mATe aneka sthAne piMDa yAne ghara ghara bhejana taiyAra thAya che, e tArA nAma para caDe che.' jinavacanathI iMdranAgane darzanamahatvacAritramehanIya karma vyAdhi dUra thaye, ane tarata ja eNe kAyajIvarakSA ane AhAranI nirdoSa gaSaNAmaya sAdhumArganI dIkSA svIkArI lIdhI. saMyati rAjA kUra zikArI hatA, paNa ekavAra zikAra arthe gayela, ene muni pAsethI dayAmaya jinavacana maLyAM; tethI enA karmavyAdhinI evI cikitsA thaI ke eNe zikAra cheDyo ! eTaluM ja nahi, kina, saMsAramAM karma-viTaMbaNA dekhI saMsArane paNa tyAga karyo! saMyati rAjA muni banya. AjJAthI sarva karma nAza thaI mokSa maLe che, eTale AjJA e te zivaphaLanuM kalpavRkSa che. svarganA kalpavRkSe enI AgaLa tuccha che. kemake e kAMI mekSa na Ape. jyAre jinAjJA bAhyaAbhyantara tapa dvArA karmane cUre karI mekSa Ape che, mATe AjJAnAM grahaNa-bhAvana-pAtaMtryanI jarUra che. 13 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 pra-aNuvrata laI lIdhA eTale guNa te maLI gayA, pachI AjJAnA grAhaka-bhAvaka vagere thavAnI zI jarUra che ? u0-trato mAtrathI basa nathI. kemake dA. ta. bIjA aNuvratathI e ja DuM to TALaze, paNa sAcuM bolIne maLelA lAbhamAM mahAlatA acakAze nahi! athavA, tevA keI prasaMgamAM dayAne cUkIne sAcuM pakaDI rAkhaze ! paNa je AjJA arthAt jinavacananuM grahaNa ciMtana-manana haze te dharmanAM mULabhUta tattva dayA maitrIbhAva vagerene AgaLa karIne ja cAlaze. ema jinavacananA ciMtana-manananA abhAve parigrahanA parimANane elaMghaze nahi, paraMtu bAkI rahelA parigrahamAM pite AnaMdathI mazagula banavAmAM saMkeca nahi rAkhe ! tyAre jIvane kahe ke "tArI e virati zuM kare je parigrahane mahattva ApavAnuM UbhuM che ?" trasanI hiMsA nahi kare, paNa sthAvaranI hiMsA nirbhayatAthI karaze! anIti corI nahi kare, paraMtu nItithI thatA paudgalika lAbhamAM Asakta pUre banavAno! nIti, satya ane ahiMsAthI maLatI sAMsArika sagavaDa-RddhimAM je kaMI ADe AvatuM haze te tenA upara gusse thavAne, DhaSa thavAne !" A badhA deSa TALavA mATe AgrAnAM grahaNa, bhAvana (AtmAne AjJAthI bhAvita kare te) vagerenI ati jarUra che. tethI, virati levA uparAMta, sAdhakazrAvaka Agame batAvelA jIva, karma, vagere tane, samyagavidhi-vidhAnono, AcAra-vicAreno, he pAdeyano, sAre abhyAsI bane, hRdayane enAthI bhAvita karanAre ne enuM pAlana karanAre bane, arthAta bhAvaka bane, pAlaka bane, ane parataMtra bane. AjJAna bhAvana ane parataMtrya mATe devagurunuM vaiyAvacce Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 tathA bhakti ane upAsanA, ema tattvA tathA AcArAnuM zikSaNa, paramAtmadhyAna, vrata-paccakkhANu, indriyanigraha, kaSAyajaya... ItyAdi ati jarUrI che. kemake, dA. ta. tattvAnA abhyAsathI sAvadya kAya mAtra ene AtmahitanAM ghAtaka ane heya lAge che, tethI sAvadyathI thatA paulika lAbhamAM ha-rAgAdi nahi kare. sAtheja, AjJAvaza bIjA pavitra AcArAthI keLavAtA AtmA dveSanI bhaThThIne olavI nAkhaze....vagere dASAthI mukta thaI aMte meAkSa pAme te badhu... AjJAnA prabhAve thAya. tIrthaMkara bhagavAnA paNa pUrvajIvanamAM jinavacanarUpI amRtanu sevana karatAM AgaLa vadhe che, ane a Mte mekSa pAme che. pArzvanAtha bhagavAnanA jIve marubhUtinA bhavathI mAMDI uttarAttara bhavamAM jinavacanarUpI kalpavRkSanI upAsanA kye rAkhI. aMte phaLamAM dasamA bhave e tIrthaMkara thai meAkSa pAmyA. jammU kumAre bhavadevanA bhavathI jinavacana-kalpavRkSanI ArAdhanA karavA mAMDI tA pAMcame bhave jakhUsvAmI anI mekSa pAmyA. vaLI se maNu sAkaramAMthI khUba prakriyAe sattva (arka) khe'tru... hAya tA tenI keTalI mIThAza ? gajaba ne ? tenA eka kaNamAM paNa keTalI madhuratA ? chatAM te sattva lAkheA maNa retImAM bhaLI gayethI tenI madhuratA kayAMthI dekhAya ? hA, tenu' puthakkaraNa karavAmAM Ave te arka-sattva judu paDayethI madhuratA jaNAya. AtmAnI paNa tevI ja sthiti che. AtmAnA pradeza pradezamAM ana'ta AnaMda ane vItarAgatAnI madhuratA bharI paDI che. paratu anatA kam pradezo emAM ekameka-seLabheLa thai thavAthI te madhuratA chUpAi gaI che. jinAjJAnI prakriyAthI karmInu pRthakkaraNa Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 thAya te e jarUra pragaTa thAya. jinAgamanI kasturInA puTathI vAsita AtmAmAMthI jugajUnI avaLI AdatanI badabe nAza pAmatAM vAra nahi. pachI te zuddha svarUpe mekSa thAya emAM navAI zI? AjJA e cikitsA zAstra -vaLI mithyAtvaavirati ane kaSAyarega tathA karma-vyAdhi dUra karavA Agama e cikitsAzAstra che. emAM karmaga miTAvavAnA cakkasa upAye ane vidhividhAne (priskripzano) che. e sarvajJa-vacana ja batAvI zake. enI upekSA karyethI zuM vaLe? AgAme batAvelA e upAyabhUta dAna, tyAga, tapasyA, Indriyadamana, prabhunI bhakti, e badhuM viratinA pariNAma vadhAravA mATe che, jethI avarati-mithyAtva-kaSAyAdi rega ghaTate Ave. "e dAnAdi badhAnI zI jarUra che? ApaNe te aNuvrata laI lIdhAM che, Ama lecA vALI rAMka jIva hajI paNa anAdikALanI UMdhI vRtti-pravRttine jIvaMta rAkhI rahyo che !! jIvanI e kevI ajJAnatAbharI Adata che ke devagurune potAnA tarIke sArA na sevavA, paNa zarIrane pitAnuM gaNI sAruM sevavuM ! ghara dukAna pUrNa saMbhALavA, ane maMdira upAzrayanI sAmeya na jevuM ! dharma khAtara kAMI na karavuM, ane ghara khAtara badhuM karI chuTavuM ! dharmakSetra mATe na ghasAvuM, paNa saMsAra-vyavahAra mATe bahu ghasAvuM! paramArtha mATe hRdayathI rAtI pAIna kharacavI, jyAre ghara ane dukAna pAchaLa hasathI dhanane dhumADe kare? vagara ko taiyAra, ane AtmAnI vAta-vastumAM preraNA chatAM pramAda agara upekSA !" A badhe anAdi kALane mehane Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 abhyAsa che. meha zIkhave che ke tyAga tapa te zakti ane bhAvanA mujaba karavAnA. vaLI viratimAM te vrata pALavAnuM Ave, paNa tyAga tapa nahi. tyAga tapa karavA e te IcchAnI vAta che. vaLI dhana vagere parigrahanuM parimANa ja alpa rAkhyuM che, tyAM dAna kyAMthI thAya?" mehAnvane AvA AvA keIka UMdhA khyAle che. jyAM sudhI AtmAne rAgadveSanA galabaMdhathI guMgaLAmaNuM, ane ajJAnamithyA jJAnanA jherathI sanepAta pIDe che, tyAM sudhI e jaDane ja samapita rahevAne, tyAM sudhI dharmane arpita thavAnuM ane dhanabhaMga sukhabhega ane Atmabhoga ApI dharma sevavAnuM ene muzkela! paNa je amRtasamI AjJAne grAhaka bhAvaka ane parataMtra bane, te jarUra e jhera ane sanepAta UtarI jAya, meharaga-kamareganI jinAjJAnusAra cikitsA thAya, ane e rega nAbUda thAya. (6) akalyANamitra-tyAga. sUtra-jJikkA zamamittano ! ciMtijJAminavapaviNa muLe, aNAibhavasaMgae a aguNe / udaggasahakAritaM adhammamittANaM, ubhayalogagarihaattaM, asuhajogaparaMparaM ca / artha-adharma mitrane saMparka tyaja. vicAravuM ke (ahiMsAdi) guNe navA prApta thayA che, (hiMsAdi) doSa anAdi saMsAranA lAgelA che, adharmamitra ene atyaMta sahAyaka che, ubhaya leka mATe niMdya che, ane azubha vyApAranI paraMparA (calAvanAra) che. vivecana -sAdhujIvananI pavitra ane suMdara avasthA Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 mATenI gyatA keLavavA chaThThI vastu e che ke "akalyANa mitrane saMparka tyaja." akalyANamitra eTale sAmAne AtmAnAM kalyANanA ghAtaka, hitazatru, dA. ta. jugArI vyasanI cAra durAcArI vagere mitra banIne sAmAne e ja jugAra vagerene rasi banAvI Atmahitane mahA ghAta kare che, mATe e adharmamitra che. ema je jUThaDaphANa, niMdA, kuthalI, pApabhASA, vizvAsaghAta vageremAM prere che, hiMsaka kriyAomAM tANe che, krodha-mada-mAna-mAyA-kapaTa-tRNuM-mamatA vagere kaSAmAM je ghasaDI jAya che, abhakSyabhakSaNa-asevyasevana-aprazasyaprazaMsAdinA je preraka bane che, e badhA akalyANamitra che. TUMkamAM paraleka bagADe evA deSa-duSkRtyamAM, jaDanA raMgarAgamAM ane AhAra-viSayaparigrahAdi saMjJAonI gulAmImAM phasAvanArA che, pachI te cAhya mavAlI mitranA ke vyavahArathI sagAsnehI-pADozInA yA upadezaka gurunA lebAzamAM hoya, are mAbApa, pati-patnI ke putranA rUpamAM hoya. je e bhayaMkara mehanI pariNati ja vadhAratA heya, bAhyabhAvane naze ja khIlavatA heya, ne saMsAra-rasikatA ja paSatA hoya, te e adharmamitra che. eka bAju jIva zrAvakanAM vata te le, paNa bIjI bAju akalyANamitrone saMbaMdha na cheDe te kaI durdazA pAme e vicAre. prazna-to zuM evA akalyANamitranI garaja sAratA sagAnehIne mUkI devA? uttara-uttama mArga te e che ke saMsAramAM je kaMI akalyANamitra che, te sarvane sarvathA tyAga kare. paNa te na bane. te tevA sagAMsanehIone kalyANamitra banAvavA. "je ucca Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 guNo upazama, samAdhi, tyAga, vairAgya tathA ahiMsA satya vagere che, tenAM mUlya agaNya che; te ja AtmAnA sAcA upakArI che, ethI ja bhaviSyano aMnate kALa ujajavaLa banAvanAra che, ItyAdi emane hRdayamAM sacoTa ThasAvavuM joIe. AnaMda kAmadevAdi zrAvako mahAvIra prabhu pAse samyagdarzana ane vratadharma pAmI AvyA pachI ghare patnIne e samajAvI kalyANamitra banAvI. tethI e patnIe . jAte dharmAtmA banI. patine dharmasAdhanAmAM sArI anukULa thaI. naMdamaNiyAra -AthI ulaTuM je akalyANamitrarUpa nehIparivAranA raMgamAM ApaNe taNAyA te ApaNuM behAla thAya che, pAmele dharma ThekANe paDI jAya che. naMda maNiyAra zrI pArzvaprabhunA zAsanane zrAvaka, paNa pAchaLathI munie ane dharmazrAvakanA saMga chUTI akalyANamitra saMsAranA dalAlonA saMgamAM taNAye. e loko te artha-kAmanA ja guNa gAya. naMda tyAM e jevuM bhUlyA ke "A meM munio pAsethI ahiMsAdi guNe navA prApta karyA che, ane A loko vAta kare che te AraMbha-parigrahAdi de te anAdina che ja. ene AvA kusaMgathI uzkerAvAnuM ane daDha thavAnuM thaze ! mATe AnAthI Aghe rahuM ! " nA, A joyuM nahi, tethI kalyANamitrane saMga cheDI akalyANamitronA saMgamAM rahyo dharma ane guNomAM zithila thaI asaMkhya akAya jIva ane bIjA agaNita trasa jIvonI hiMsAmaya vAvaDImAM dharma mAnI vAvaDI baMdhAvI. enI khuzInI legyAmAM tiryaMcagatinuM AyuSya bAMdhI marIne emAM ja deDakA tarIke utpanna thayo ! A parathI samajavAnuM che ke ApaNe kuTuMbIo zuM, ke bIjA zuM, emane kalyANamitra banAvavA joIe, jethI e Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 ApaNane ahiMsAdi dharma-guNeAmAM sahAyaka ane. * jAte paNa vicAravuM ke ahiMsAdi guNeA navA prApta karelA che. kAraNa ? e jo anAdikALathI jIvanI sAthe AvyA hota, te te tenI upara mamatva hota, e (guNA) bhUlAya che te na bhUlAta. navA che mATe ene khUba sAcavavAnA, bIjA saMyamanAthI sAcavavAnA. jyAre hiMsA, lAbha vagere durguNA anAdinA che, kemake avirati anAdinI che, mATe enAthI bahu sAvadha rahevA jevuM che, rakhe e jAgI na paDe ! A zreSTha bhavamAM guNAne khUba peAtAnA karavAnA ane yAda karyA karavAnA che, tema durguNAne bhUlavAnA che, aLakhAmaNA karavAnA che. ahI e nahi thAya te dugu NAne bhUlavA mATe mAnava bhavathI bIjo sArA bhava maLavA muzkela che. doSothI tA dIgha durgAMti ane akhaMDa sa'sAra thaze! jIvane e ja samajAvavA jevu che ke kSaNajIvI saMpatti ane viSayasukhA mATe dASA je sevAya che, zuM tenAM pariNAmarUpe nIpajanAra dIrgha durgati ane akhaMDa saMsAra tane khapaze ? jo nahi, tA nakkI karI de, ke * doSanI ramata pUrve ahu karI, have na joIe, have te guNAnu. ja jIvana joie. 'eTalA mATe ja akalyANa mitra sAthe sabaMdha na rAkhavA. akalyANamitro tA hiMsAdi doSAnA atyata sahAyaka che. emanA saMbadhathI hiMsAdi pagabhara rahe che. e A leAka paraleAkanI ciMtAthI rahita hoya che. A bhava ane bhavAMtaramAM vAstavika hita, zubha ane zAnti kaI ? ane zAmAM che ? tenA vicAra ja tene nathI. tethI ahita, azubha ane azAMti UbhI thAya evI salAha, sUcanA, preraNA, ane yAvat khalAtkAra paNa te durguNAne AcaravA ' Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 mATe kare che; e pApamAM saMmati ApI ene vadhAvI lenArA hoya che. dA. ta. Aje paisA ghaNA che te te kaheze ke "bIjI peDhI khole. baMgalA meTara vagere vasAve, dhaMdhe game te kare paNa pisA bhegA kare. kasara na karatA, sArI rIte khAo, pIo, bhegA," AvI pApa-vRddhinI ja salAha Ape che. kaleza-kalaha, ahaMkAra-daMbhaprapaMca, vilAsa-durAcAra, asatya-anIti vagerenI salAha akalyANamitro ApatA rahe che, sahAya paNa kare che. kemake emAM ene rasa che. AvA mANasone dAna kare, tyAga-tapa kare, ahiMsAdi vrata le, sadAcAre pALe, dharmazravaNa kare, deva-guru-sevA kare, vaDila janenI AmanyA rAkhe, zAstra bhaNo, zAsana-prabhAvanA kare, sAta kSetranI bhakti kare..." AvI AvI salAha-upadeza ApavAnuM kyAMthI AvaDe ? e te pitAnA adhama rasa, potAnA tuccha svArtha ane pitAnA paugalika Adarza mujaba ja bIjAne deravAne. evA akalyAmitranA saMgamAM phasAyA ke maryA ! dharmanA e lUMTArA che. mahAvIra prabhunA jIva marIcine durAgrahI kapila rAjakumAra akalyANamitrane vega thayo. marIcie ene rAjI karavA saMnyAsI parivrAjakapaNAmAM paNa zuddha dharma hovAnuM usUtra bhASaNa karyuM. Ama marIci navA prApta thayela samyagdarzana guNanI durlabhatA ane mahatva bhUlyA, anAdi-siddha mithyAtvane jAgatuM karyuM, ane ethI emane eka kaDAcheDI sAgaropama-pramANu saMsAra-vRddhi thaI ! akalyANamitra kapila vaLI ziSya banyA pachI paNa A mithyAtvadamAM e sahAyaka banyuM haze ke marIcie e deSanAM pazcAttApa prAyazcitta na karavAthI pachInA bhavenA bhava Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 sudhI jaina dharma ane samyagdarzanathI e dUra pheMkAI gayA! uparAMta asaMkhya ekendriyanA bhavemAM bhamyA ! akalyANamitra mithyAtvaAraMbha-parigraha-kaSAyAdi doSamAM udaga-ugra sahakArI che, atyaMta sahAyaka mATe ene tyAga karavAnuM ahIM khAsa kahyuM. kayavane dharmAtmA chatAM akalyANa-mitranA saMpake TheTha vezyAgAmI, mAtA-pitAne visaranAro ane saghaLI lakSmI phanAphAtiyA karanAra bane. ja bUkumArano kAke jinadAsa akalyANamitra jugAriyAnI saMgate jugAra Adi mahAvyasanane laMpaTa banyo. yAvatuM nidhana uparAMta jugArIone devAdAra thaI emanA hAthe bhayaMkara kUTAye. pachI bhAna AvyuM ke A saMgata beTI; tethI have bhAI RSabhadattanA kalyANa saMsargo dharmamAge caDhI gaye. (7) kaviruddhane tyAga: sva-para-adhi . sUtra-ririnA sanma viruddha vApare khisAvijja dhammaM; saMkileso khu esA, paramabohibIam, abohiphalamappaNotti / artha -leka viruddhane sArI rIte tyAga kare. loke para karuNA-tatpara rahevuM. dharmanI niMdA na karAvavI. e kharekhara saMleza che. utkRSTa adhibIja che, ane pitAnA mATe abAdhi pedA kare che. vivecana-akalyANamitranI jema lokaviruddha kAryapaNa mahAanarthakArI che, mATe ene ya tyAga jarUrI che. mATe dharmaguNonA svarUpanI vicAraNuM, bhaMganI bhayaMkaratA, guNone Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 svIkAra, AjJAne abhyAsa ane AdhInatA, AjJA e maMtrAdi, akalyANamitrane tyAga, satya, ahiMsA vagere navA guNanA ane hiMsAdi anAdi durgaNonA svarUpane pUro khyAla, e cha nI jema (7) sAtamuM lakaviruddhane tyAga karavAnuM kahyuM. emAM A leka paraphekathI viruddha je kAryo te tajavAemAM sAta vyasana, niMdA, cugalI, kharakama vagere Ave; enI jema lokane azubha adhyavasAya (cittasaMkaleza) vagere thAya tevuM vartana paNa Ave. evAM loka viruddha kArya na karavA. sAdhudharmanI paribhAvanA karavAvALo te loke para dayAbhAvavALe heya. tethI pitAnI tevI pravRtti nimitte lokene adharma na thAya, tene pUrata khyAla rAkhavAvALo hoya. prava-hAMdha mANasa koI dhama jIvane piSadha karavA jatA joIne, "A badhA bhagataDAoe Amane Ama dezane pAyamAla karAvyuM che, ema vicAre babaDe, tyAM piSadha e lokaviruddha na gaNAya? u0-nA, kemake, e azubha adhyavasAya dhamI jIe nathI karAvyuM, te te tenI aMdara paDI rahela ja hato, te jarA pragaTa dekhAya. paNa piSadhavALe laghunIti game tyAM karavA bese, tenAthI lokone je ghaNA thAya ane dharma-dhama upara abhAva thAya, te te A anucita pravRtti nimitte thayuM kahevAya; mATe ene tyAga kare. eka mANasa navakArazI karIne ghaNAM sAdharmikane jamADe te keTalAkane na rucatuM hoya, te te pravRtti lokaviruddha kharI ke nahi? ne, te lekaviruddha nahi, paraMtu jyAre ke I mANasa tenI pAse garIbI avasthAne aMge pAMca rupiyAnI madada Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 mAge, ane chatI zaktie te na Ape te te lokaviruddha kahevAya. dharmakAryamAM Ama ghaNu paisA kharacavA chatAM pAMca rupiyA mATe AnAkAnI kare, na Ape te e jANavAmAM AvatAM loke enI niMdA kare. je dharmadaMbhI!" AgaLa vadhIne loka dharmane vakhoDe ke "Amane dharma ja eve che, ane dharma pratye dveSI paNa thAya. keTalIka sAmAnya pravRttithI ekAda mANasane tenI aNasamaja ke mUrkhatAne lIdhe manamAM lAgI jAya te hajI upekSaNaya hoya, paraMtu janasamUhane na lAge te mATe sAvadhAna rahe. guNune upAsaka to sAmAnya pravRttinI paNa ghaNuM ja kimata AMke, loka bicArA adharma na pAme, dhamanI niMdA karanArA na bane, dharma para tiraskAra na kare, avahelanA na kare-e dayA ghamIne nahi Ave te kene Avaze? tene AvavI ja joIe. ane tethI loka adharmamAM paDI na jAya tevI te sAvacetI rAkhe. pite bIjAne dharma pamADe te dUra rahyo, paNa bIjAe pitAnA rahyA sahyA dharmane ke dharma pratyenA Adara-sadbhAvane gumAve, ane anAdara-tiraskAravALA bane, evuM kemaja AcarAya? e anAdAra vagere azubha bhAva heI saMkleza rUpa che. bedhi (dharma pratye arucirUpa hovAthI, enuM pariNAma ugra adhibIjanuM Ave che. jainadharmanI prAptinA virodhI bhAvane utpanna ane daDha karanAruM bane che ke je dharma prAptinA kAraNabhUta dharmaAdara-AkarSaNa-prazaMsAthI, arthAt badhibIjathI e lokane atyaMta dUra rAkhe che, ane pitAnA mATe ya parabhave adhinuM phaLa nIpaje che. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 lokaviruddha eTale lokanA dilamAM dharma pratye durbhAva karAve evA vANI vartAva. dA ta dAna tiraskArathI de, bhikhArIne jeTalI ApI paNa gussAthI, "le meM bALa, sAMDha je thaIne bhIkha mAgatAM zaramAtuM nathI ? -ema kahIne bhikSA ApI. ethI pelAnuM dila ghavAya, manane thAya ke "A lokene dharma Ave?" dharmanA aMcaLA heThaLa ThagAI karavI e lokaviruddha kArya che. kemake jyAre e ThagAIne ghaTasphoTa thAya che, tyAre aneka leke dharma tarapha abhAvavALA bane che. eka zrAvaka bahAragAma gaye tyAM eka zeThe ene pitAnA ghare AvakAryo. pilAe joyuM ke A bhAI dharma pravRtti sArI kare che, ane ethI leke emanI dukAnethI kharIdI sArI kare che, paraMtu eka bhAI sAdhamikavAtsalya mATe Amane tyAM ghI levA AvyA emAM trAjavAnA ghaDAmAM kapaTathI chAnImAnI pAMcazerI sarakAvI dIdhI, e A memAne joyuM. ene lAgyuM ke AvI rIte te e keTalAyane Thagate haze, mATe ene gUDha zikhAmaNa ApavI. e mATe eNe sAMje samUha-pratikamaNamAM jaI theyane Adeza mAge. Adeza maLe alabata e samajAtuM hatuM ke pratikramaNa jevI mahApavitra kriyAmAM AvI thAya na belAya chatAM A belavAthI e bhAIne zikhAmaNa lAge ane lokene dharmanA oThA heThaLa ThagavAnuM baMdha kare te sAruM, e hetuthI A pramANe zeya bole che - zrAvakane ghera zrAvaka AvyA, kapaTa jALa dekhANajI; pAMcazerI sarakAvI dhaDAmAM, dharma eThe na khANajI... Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 ATaluM bolatAM te pelo zeTha tarata samajI gaye, gabharAye, koNa jANe have AgaLa zuMya bolaze !" eTale tarata vacamAM ja kAusagga pArI A paradezIne bheTI paDe che. bAhAthI harakha dekhADe che ane enA kAnamAM kahe che "bhAI sAba ! mApha kare, A belaze nahi, bIjI thAya che." leke samajI gayA ane keTalAya ne enA para ane enA dharmasukRta para aruci thaI. pratijJAbhaMga, vratabhaMga paNa lokone dharma para aruci karAve che. moTA UcharaMgathI jAhera samArohapUrvaka cAritra lIdhuM heya, ane keTaleka vakhata pALIne anekane AkarSI heya; paNa pachI e je cAritra choDI de ane e ja leka vacce phare, te tethI anekane dharma pratye aruci thAya. ApaNI sArI paNa pravRtti pAchaLanI evI bedarakArI ke je lekene cittaphaleza kare e ya lokavirUddha kahevAya. dA. ta. sAdharmika vAtsalya to jamADyuM, paNa lokenA AMgaNe AgaLa ke rastAmAM paDelA eMThavADa sApha na karAvyA, te lekane jamADanAra pratye ane kadAca AgaLa vadhIne sAdharmika-vAtsalyanAM jamaNa upara paNa aruci thAya ke A lekane A dharma ?" mATe sAvadhAnI rAkhI lokaviruddha kAryane tyAga karavo. kAraNa A che - laka viruddhanI bhayaMkaratA sutra- vahu rUtto ghaNo badalyo dharamezaM saMtADavI, jaNagamaNidvAvAyANaM, aidAruNaM sarUveNaM, asuhANubaMdhamaccatthaM / artha:-(A pramANe citave-) "kharekhara A lekavirUddhathI vadhIne bIje kaI anartha nathI. e saMsAra-aTavImAM aMdhApe Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 che, aniSTa nukazAnane pedA kare che, svarUpe ati bhayakara che, atyaMta azubha anubaMdha-( bIja zaktithI )thI yukta che. vivecanaH--aAkaviruddha pravRtti sAmA jIvAmAM saphleza ane dharma tarapha glAnI-durbhAva karatI heAvAthI evA e aneka jIvAne bhavAMtara mATe paNa Adhi yAne dharma pAmavAnu` bIja je dUra karI mUke che, tema peAtAne paNa beAdhi je durlabha khanAve che, enI bhayaMkaratA vicArIe te lAge ke leAkavirUddha e mahA anatha rUpa che, sa'sArarUpI araNyamAM eka adhApe che. tethI evA ghAra pApakAmAM na phasI javAya mATe A pramANe ciMtavavuM ke,-- lAkaviruddha tyAga mATe vicAraNA:-- lAkaviruddha e ugra ana:- kharekhara ! leAkaviruddha kAthI vadhIne jagatamAM bIjo keAi anartha nathI. kemake enAthI aneka leAkeAne dharma pratye abhAva-aruci thAya, ethI e bhavAMtare paNa dharmaprApti na karI zake. dharmaprAptinuM khIja dharma pratye Adara che, AkaSa NubhAva che. e UbhA hAya tA sadgurunA sa'caiAga vagere nimitta maLatAM dharmanuM UMcu* kalyANa svarUpa jANIne dhane svIkAravA utsAhita thAya. paNa mULamAM jo e ANu ja gumAvI nAkhyuM, ne ulTu virezadhibhAva hRdayastha thayA, te pachI dharma sabhaLAvanAra maLe teA ya vireAdhibhAvanA kusaskArane lIdhe dharma svIkAra zAneA karAze ? eTale A rIte leAkaviruddha kArya nAM sevanathI bhavAMtare paNa dharmaprAptine acaiAgya anI javAya ! ethI adharmamAM ja khUMcyA rahevAnu' thAya ! tethI te bicArA cArAzI lAkha ceAninA cakramAM ghumatA ja rahe ! leAkaviruddha-sevana "6 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 sivAya A mATe anartha bIjI kaI vastu kare? mATe kahyuM ke lekaviruddha-sevanathI vadhIne bIje kaI anartha nathI. bIjI kaI vastu ATaluM badhuM duSTa pariNAma UbhuM kare ? e te lokaviruddha sevana ja evI vastu che ke je sevanAranA dilamAM e eka tIvra saMkuleza yAne mehabhAva UbhuM kare che ke mAre mAre svArtha jevAne. bIjAne huM kyAM jete besuM?" arthAt pitAnA nimitta bIjAo dharma pratye abhAvavALA bane bhavAMtare paNa dharma pAmavA asamartha bane, ne jahannamanI khADamAM jAya enI Ane keI paravA nathI. AvuM paravA vinAnuM hadaya e atyaMta kaThera gaNAya, ati saMkilaSTa gaNAya. e pitAnI saMkilaSTatA pitAne paNa dharmathI vaMcita kare che, dharmane nAlAyaka Therave che, ane sAmAne paNa bedhi bIjabhUta dharmaprazaMsA-dharmAkarSaNathI A ja rAkhe che. mATe khUba jAgrata rahI lokaviruddhanuM sevana na ja karuM." saMsAra vanamAM aMdhA-Avo saMkleza,mehamUDha kaThera cittapariNAma-vaLI jainadharmanI aprApti ane jaina dharma prAptinA bIjabhUta dharma prazaMsAdinIya aprApti, e A saMsAraaTavImAM ananya aMdhapaNuM che. mULe saMsAra eTale vanavagaDe, ISTa mukAma ane mArgathI bhraSTa pradeza. emAM vaLI lokaviruddhasevana eTale te dharmamArga jaDe ja nahi. e aMdhApamAM, vAstavika hitamArganuM darzana ja nathI thatuM. e te cittanA kamaLa pariNAma jainadharmanI prApti ane ene tANI lAvanAra dharmaprazaMsA-AkarSaNa e kharekhara cakSu yAne darzana-zakti gaNAya, ke je vAstavika hitamArgadarzana karAve. bAkI e cakSu vinA adharma ane saMlezanI aMdhatAmAM te bhavacakramAM bhramaNa ane Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 narakAdiduHkhamAM patana thAya. jIvane A mahAna aniSTa apAya che, bhayaMkara nukazAna che. ene UbhA karanAruM lokaviruddha-sevana che, sevana pAchaLa kAma karatA cittasaMkUleza che. lokaviruddha sevananI bhayaMkaratA mATe ja A lokaviruddha-sevana ane citta-saMkuleza svarUpe ati bhayaMkara che. e atyaMta azubha anubaMdharUpa che, bIja zaktirUpa che. emAMthI AgaLa bhavemAM evA kaThera cittapariNAmanI paraMparA cAle che, je anekAneka pApa karAve che, ane bIjAnA dharmanAzanI beparavAI rakhAve che. vaLI pitAne dharmavimukhatA ane duHkhanI paraMparA cAle e te juduM. tyAre bIjAne dharma para abhAva-arucicheSa thAya, e paNa svarUpe ati bhayaMkara che. kemake emAM jIva pAche anAdinI tattvaSa--atattvarucinI rItarasamamAM paDI jAya. che. vaLI e e dharmaSanA citta-pariNAma daDha sateja hevAthI anubaMdharUpa yAne bIjazaktirUpa banI AgaLa bhAmAM cAlu rahIne dharmabIjabhUta dharmarucine ja aTakAvI de che. enuM paNa pariNAma pApAcaraNa ane duHkhapIDitatAmAM AvIne UbhuM rahe che. tema pite A badhI vastunI upekSA kare e paNa atyaMta azubha anubaMdhavALo saMleza bane che. Ama, lekaviruddhasevana jAlima arnatha kare che, eTaluM ja nahi. enI IcchA paNa cittanA saMkalezane laIne thAya che, mATe e ya bhayaMkara che. eTalA mATe kahyuM ke sarve dharmasAdhakane AdhArabhUta loka che. tethI lokaviruddha ane dharma viruddha kArya darathI tajI devA joIe. 14 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 (7) kalyANamitranA yoga sUtra-sevigna dharmamitte vidyAmeLa / baMdho vivAnuGga, vAdi viva vijje, darido vi Isare, bhIo viva mahAnAyage / na io suMdarataramannaMti bahumANajutte siA, ANAkaMkhI, ANApaDiJchage, ANAavirAhage, ANAniSphAya getti / artha :-kalyANamitrane vidhipUrvaka sevavA; te, jema doranArane adha seve, vaidyane regI seve, zrImatane ridra seve, mahAnAyakane bhayabhIta seve. kalyANamitrAgathI vadhIne khIjI suMdara nathI; eTalA mATe enA para bahumAnavALA ane; (ane ene) AjJAkAMkSI, AjJA svIkAranAra, AjJAne a-virAdhaka tathA AjJAne amalI karanAra ane. vivecanaH-akalyANamitrane tyAga karavAnI vAta thaI. paraMtu have kAi sArA saMga AdaravA teA joie ne ? te tene mATe dhamitrane saMga karavAnuM kahe che. kevI rIte karavA ? vidhAnapUrvaka. arthAt , kalyANamitrane sevavA te sArI pratipatti eTale svIkAra-satkAra sAthe, athAga Adara ane AsthA sahita. 'adhamitro nahi, kiMtu tameja mArA kalyANumAM sAcA sahAyaka che,'-evI hRdayanI AsthA sAthe svIkAra emane thavA joie. A jIva evA pAgala che ke ene duniyAnI koI anukUla jaDa vastu Ape, agara te kema meLavAya tenI salAha preraNA Ape, te tenI pAchaLa marI phITe. bhale jarA jeTalA lAbha maLe, teAya pelA para khuza thaI jAya. paNa kalyANamitro ApaNane dharmamAM joDI Ape, te tenuM kAMI nahi !! Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 tyAM tene kazuM ja kiMmatI lAgatuM nathI. A khATu' che. Ama ne Ama ja satsaMga phaLatA nathI. kharI rIte sAcI ucita bhakti, vinaya, satkAra, prema, AsthA, pakSapAta, bahumAna vagere badhuM vidhAna kalyANamitra pratye sevIne ene saMga rAkhavA ati jarUrI che. kalyANamitra kone kahevA ? je kai ApaNA AtmAnuM kalyANu sAdhavAmAM sahAyaka thAya te ApaNeA kalyANamitra. jemake munipuMgave, ane guNapreraka gRhastheA. tethI ulTuM ApaNA hitanA avarodhaka ke pratikhaMdhaka thAya, agara ahitanA mAge caDhAve te akalyANamitra (hitazatru) kahevAya. kalyANamitra tA hita sAdhavAmAM sahAyaka, preraka khane, sAdhanAmAM AvatI agavA vighnA dUra kare, dharma sAdhanAnI prazaMsA karI prAtsAhita kare, dharmasAdhanAmAM thatI bhUla premathI sudhArI Ape, athavA pramAdamAM kaSAyamAM ke doSa-duSkRtyamAM paDatA heAie te e aTakAve....ityAdi. kalyANamitra sadanarekhAH yugamAhu meTAbhAI rAjAnA hAthe talavAranA ghAnA bhega anatAM tIvra kaSAya ane kALI lezyAmAM caDyo hatA. paNa ene kalyANamitra tarIke patnI manarekhAnA evA suMdara caiAga hatA ke eNe Ane aMtakALe vikaTa sa`cAgamAM kaSAyamAMthI macAvI adbhuta samAdhi ApI. vAta ema banelI ke madanarekhAnA ati sauMdaya lAvaNyathI mAhita thaI je rAjAe ene khAnagImAM peAtAnI paTTarANI banavA kahevarAvyuM, madanarekhA mahAsatIe ene kuzIlanA bhayakara phaLanAM kathana sAthe kahALyuM ke pete kAMi na-dhaNiyAtI nathI. kAmAnya rAjAe enA evA Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : khATA atha karyAM ke enA pati yAne peAtAnA bhAi yugamAhune khatma karAya teA. e rANI tarIke maLe. tethI samI sAMje udyAnamAM ekAMtamAM e bhAI bhAjAI beThelA tyAM jaI vinayathI namana karatA bhAI para talavAranA ghA ThAkI dIdheA, ane bhAgyA. satI samajI gai; have peAtAnA zIla para ane nAnA putra para mahA Aphata dekhe che. chatAM eNe atyAre peAtAnA vicAra paDatA mUkI kalyANamitra tarIke patinA paraleAkanA vicAra karyAM. maratA patine krodhamAM paDelA joi kahe che mahAnubhAva ! atyAre paraleAka javA TANe A gusse ? e kevA narakagamana di bhava-bhramaNanA ravADe caDAvI deze ? mATe zAMta-prazAMta-upazAMta manI jAe. vAMka ApaNA peAtAnA pUrva kanA che, e keAI duSkRtyathI upArjeluM, te ahIM have A vipAka dekhADI rahyuM che. javAbadAra ane lekheA. bhAi nimittamAtra che. emane kSamA Ape. ane have te tame javAne avasara che mATe ariha tAdi cAra zaraNu ane parameSThI-smaraNanuM Alakhana kare, je atyAre sacATapaNe durgatipatana aTakAvI tamane sadgatimAM lai jAya.' yugamADuM upazama-samatA-samAdhi pAmyA. ema karIne pAMcamA devale ke deva thayeA. pachI teA eNe ya kalyANamitra banI, patinA mRtyu bAda tarata ja je jaMgalamAM bhAgelI madanarekhA, kAmAMdha vidyAdhara rAjAthI naDhIzvaramAM laI javAyelI, ene tyAMthI upADI ahIM sArA sAdhvIjInA yAga karAvI ApyA. tyAM satIe dIkSA lIdhI. kalyANamitranI balihArI che. gRhastha kalyANamitra banelA putraputrI-mAtApitA, pati-patnI, sAsu-vahu, derANI-jeThANI Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 naNaMda-bhAI, mitra-mitra, snehI, pADozI, vagere arasaparasa deva-gurusevA, dAnAdi dharmapravRtti, kSamA-namratA-udAratAsahiSNutAdi guNe, sArA AcAra vicAra, vagere kalyANanI preraNA karI zake, parvArAdhana, tIrthayAtrA, oLI-upadhAnAdi tapa, dhArmika prasaMgo vageremAM joDI zake. sAdhu kalyANamitra e badhAM kalyANano vizeSa upadeza-protsAhana ApI zake; tattvabedha, mokSamArga, zAsrAdhyayana, vagere pamADI zake. dAna, vrata, tapa, jJAnArjana vageremAM nirutsAha thanArane sthirIkaraNa karI zake. 4 chAta -AvAM kalyANamitrane zAnI jema sevavA? e batAvatAM ahIM cAra daSTAMta ApI kahe che ke-1. AMdhaLe jema doranArane, 2. regI jemavadane, 3. nirdhana jema tavaMgarane, ane 4. bhayabhIta jema nAyakane seve, enI mAphaka vidhAna yAne rItinItithI kalyANamitrane sevavAM. jagatamAM jIva ghaNAne bhaje che, seve che, paNa kalyANamitra tevA gRhastha ane munine viziSTa rIte bhajavA-sevavAnA che. e viziSTa rIta A daSTAntamAMthI samajI zakAya che, ane AgaLa sUtrathI spaSTa paNa kare che. (1) vanamAM bhUlA paDelA AMdhaLAne aTavI pasAra karavAnI hoya. te paNa bhayAnaka, vAgha-vasTa AdinA vasavATavALI ane aneka jaMgalI unmArga bharelI ! tyAM ene sAcA mAge dorI janAra kaI hoziyAra dayALu niHsvArtha mANasa maLe te enI upara ovArI jaIne e AMdhaLe ke namra, garIba ane samarpita thaIne ene anusare ? enA para keTale vizvAsa mUke? ke barAbara kahyA pramANe, deryA pramANe, dhIme ke jaldI, TUMke ke lAMbe raste, visAmA sAthe ke vinA cAle ? basa, e pramANe Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 bhavATavImAM bhUlA paDI gayelA paNa bahAra nIkaLI javA IcchanAra ajJAnamUDha jIve hitamArge dorI janArA kalyANamitrane sevavAnA-anusaravAnA -kalyANamitra para e ovArI javAnuM, e athAga vizvAsa dharavAne; emanA ciMdhelA mArge kahyuM barAbara cAlavAnuM cAhya mArga lAMbe ke TUMke, manamAnyuM ke manane na ruca, kaSTa echuM ke vadhu, game te hoya. emanI AgaLa namra garIba ane samarpita rahevAnuM. A badhuM vidhAna -rIti-nIti kahevAya. goviMda brAhmaNanI patnIne jAtismaraNa jJAna thavAthI, pite rukamI sAdevInA bhavathI cUkelI te have pUrvajIvanamAM cakravata muni banelI enuM saMyama, tapa, zAsana, yAda AvyA ! pachI tyAM pati ane bIjAone sAce cAritramArga eLakhAve che. e sAMbhaLIne brAhmaNane A kalyANamitra lAgavAthI enA para ane enA ciMdhyA mArga para ovArI jAya che, pAke vizvAsa dharI namra-garIba-samarpita banIne patnI dIkSA letAM pite paNa cAritramArgane anusare che. (ra) ema keIregI keme ya ga maTate na heya, cena paDatuM na hoya, duHkhathI kaMTALI gaye heya, kaI raste ene sUjhatuM na hoya, jIvana akAruM lAgatuM hoya, have ene keI kimiyAgara ane ghaNAMnA roga maTADanAra vidyA maLI Ave te e ene ke seve ? keTalI zraddhA, bahumAna ane AturatAthI enuM nidAna tathA upAyavidhi-sAMbhaLe? temaja enI cikitsAne anusare? bhavarega ane kamaregathI pIDAtAe paNa e rIte dharma mitrane apanAva. jaMbakumAre sudharmAsvAmIne e rIte sevyA. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 pachI emAM rogavardhaka keDa seniyAnI saMpatti, 8 apsarAsamI DhA ane gharavAsa mUkavA paDe te mUkyA. kalyANamitra sudharmAgaNadhara pAse ja ziSya banI gurue kahyA barAbara cAritrarUpI cikitsApraga Adaryo. te aMte kevaLajJAna ane mikSarUpI bhAva-Arogya prApta karyuM. (3) ema, koI nidhana, gharabAra rejagAra vinAne rAjyathI daMDAyela ane bhUkhe maratA kuTuMbavALo banI gayo hoya, ene keI rAjamAnya mahAna zrImaMta maLI jAya, je ene kahe tuM jarAya ciMtA na karIza, AvI jaje peDhI para, tArI badhI Aphata gaI samaja," to enA keTalA athAga bahumAna ane bhAre parizramanI taiyArI sAthe paga pakaDe? eja rIte AtmasaMpattie nirdhana jIve kalyANamitrane anusaravAnuM che. alabata enI niHsvArtha zuddha kalyANamitratA joIe; pachI te kema? te ke pelA zrImatanI jema e rAta kahe to rAta, dahADo kahe te dahADe, je rIte je ke jyAre jyAre karavAnuM kahe, te rIte te te vastu tyAre tyAre bhAre ulaTathI Adare, ghora zrama ane kaSTa uThAve, bhAre bhoga Ape, kazuM pratikULa na gaNe. guNasena rAjAne bahu moTI uMmare kalyANamitra vijayasena AcArya mahArAja maLyA, emanI vANI sAMbhaLatAM pitAnI nirdhana dharmavinAnI sthiti samajANI, pachI te eNe emanA evA caraNa pakaDyA ke jIvana dharmathI raMgAI gayuM! te evuM ke saheja keInI mazAnayAtrA jotAM vairAgya vadhI javAthI rAjya putrane soMpI tarataja gharamAM tyAgI banI besI gayA, ane rAtanA duzmana agnizarmA devane agni-dhIkhatI retImAM zekAI baLI javAne Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 dhAra upasa ahuM samatAthI sahyo! ane svage gayA. (4) ema, kAi mahAbhayanA sthAnamAM ke julmagAranA trAsa AkramaNa vakhate hI' gayA hAya, ane ene keAI AzrayadAtA samartha nAyaka zaraNa-rakSaNa ApavA taiyAra thAya, ene kahe jarAya gabharA nA, kANu tArA vALa paNa vAMkA karanAra che? huM paDakhe UbheA chuM,' te! e mahAnAyakane keTalA ucchvAsathI kevA bahumAna sAthe, ane ene kevA parataMtra khanI seve ? khasa eja rIte kalyANamitrane sevavAnA che. zrAvaka daMpatI jinadAsa ane sAdhudAsInA e baLadiyAe emane evI rIte sevyA ke emanI sAthe patithie upavAsa kare, dharma zAstra sAMbhaLe,....yAvat maraNAnta ghAra kaSTamAM emanI niryAmaNA jhIlI samatA-samAdhi apanAvI ! teA marIne e kakhala-zakhala deva thayA, tyAM mahAvIra prabhune upasaga nivAranAra anyA ! vidhisara kalyANamitrane sevavAnu A phaLa, ke jANe aMdhane cakSu maLe, ThekANe paDyo ! rAgInA rAga gayA ! ninane dhana maLyuM ! bhayabhItane bhaya TaLyA ! mATe e adha, rAgI vagere seve tema kalyANamitrane sevavA. samajavuM ke jagatamAM kalyANamitra maLavA bahubahu muzkela che. jyAM ne tyAM akalyANamitranA ja yAga thAya che; sukhamAM ya e ane duHkhamAM ya e. sagAM-snehI vagere zuM kare che? e sukha vakhate, RSabhadevanA jIva mahAbaLa rAjAne maLelA viSayAMdha matrIonI jema raMgarAga, bhAgavilAsa, sattA-hakumata vageremAM prere che; tyAre duHkha vakhate jUTha, prapa ca, hiMsA, gusse abhimAna vagerenI salAha ApI khuvArImaya durgatinA dIdha Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 paMthe caDAvI de che. e te nAgaketune pUrvabhave duHkhamAM mahAbhAgyeAdaye kalyANamitra maLyo te UMce AvyA. je akalyANamitra maLyo hota te ugra kaSAyanA ravADe caDAvI ene nIce durga timAM paTaka heta. nAgaketune pUrva jIvanamAM kheDUta-avatAre oramAna mAtAne trAsa hoI salAha mATe kalyANamitra zrAvaka maLe hate. zrAvake e mAtA sAme jhaghaDavA-karavAnI salAha denAre adharmamitra na banatAM kalyANamitra tarIke kahyuM " A pUrve tapa nathI karyo, tethI parAbhava pAme che. mATe tapa kara. pahelAM aThThama tapanuM maMgaLa kara." kheDUte e AvatA pajusaNamAM karavAnuM nakkI karyuM. jhuMpaDImAM ekavAra e sUtele ne mAe jhuMpaDI saLagAvI dIdhI. pele aThThamanI bhAvanAmAM marI zrIkAMta zeThane putra nAgaketu thayo. janma bAda cheDA ja vakhatamAM ene pUrva jIvananuM smaraNa thayuM, ne tyAM ama karyo! dharaNenake AvI eno mahimA karyo ! ane A ja bhavamAM AgaLa jatAM e prabhunI puSpa-pUjAmAM kevaLajJAna pAmyA ! mahAvaidya jinanI upazamanI davA ApIne eka kalyANamitra zrAvake karma pIDita ajJAna kheDUtane kyAM sudhI pahoMcADe evA tapa-dharmanI salAha ApI ? mATe ja sUtrakAra kahe che. A jagatamAM kalyANamitrane sevavAthI adhika suMdara zuM che? mATe ja (1) e kalyANamitra pratye eka udAra dhanikanI jema khuba ja AdarabhAvavALA banavuM joIe, (2) vaLI emanA AjJAkAMkSI banavuM, eTale ke AjJAnA abhilASI banavuM. arthAta kalyANamitre kaI AjJA nathI pharamAvI te vakhate paNa "aho ! te mane AjJA kayAre kare ! tevI AkAMkSAvALA banavuM. eka Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 mahA upakRta sevakanI jema AjJAnI utkaMThAvALA banavuM. (3) tevI rIte jyAre AjJA pharamAve tyAre tenA svIkAranArA banavuM. jema keI bhikhArI kalAkanA kalAke rakhaDavA chatAM khAvAnuM kAMI na maLavAthI bhUkhathI pIDAI rahela hoya, tevAmAM tene kaI anna Ape, tyAre te jevA ane jeTalA AdarathI tene grahaNa kare, te pramANe AjJAne vadhAvI levI joIe. (4) sAthe A jJAnI virAdhanA na ja thAya, e takedArI rAkhavI. tahatti karIne AjJA zirasAvaMgha to karI lIdhI, paNa pachI ethI viruddha vatana kare te AjJA-viredhI gaNAya. tema na thavuM joIe. kalyANamitranI AjJAnI virAdhanAthI AtmAmAM dezanI vRddhi thAya che, guNe dUra rahe che, ane bhavAMtaramAM durgati thAya che. tethI pharI maMgaLa AjJA maLavI muzkela bane che. (5) vaLI, AjJAne ucita rIte amala kare joIe. ucita rItie amala eTale veTha rUpe nahi ke arucithI nahi, kintu bahumAnathI ane potAnI jAtane dhanya mAnIne. vaLI jevI AjJA hoya, barAbara te rUpe ene amala karavAne. emAM kadAca agavaDabharyuM ke aNagamatuM lAge, chatAM enA amalanA mahAna lAbha che. ethI jugajUnA kusaMskAre bhuMsAI susaMskArone vAraso maLe che, kupravRttio aTakI supravRttiothI jIvana jhagamagatuM thAya che ! kalyANamitra muni pratye A khAsa dhyAnamAM rahe. "bhavanI bhItara khAsa sevavA yogya mAre kalyANamitra ja che, evuM nakkI karyuM, pachI te emanI AjJAne pitAnA zvAsezvAsamAM vaNI le. ethI jIvane je anAdinI svachaMdacAritAthI karmanI mahAparAdhInatA veThavI paDI hatI, tene badale have Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 AjJAnI parAdhInatA svIkArI, eTale te e karmathI pUrNa svataMtra thavAnA dvAra khullA kare che. have kalyANamitranI kalyANa AjJA upara te eTale badhe mehita thaI gaye che ke jethI pratipakSI mohanI tAkAta nathI ke tene pitAnI tarapha jarA paNa AkaSI zake, bharamAvI zake, ke paDachAye sarakhe paNa AnA para nAkhI zake. (8) dharmaguNagya gRhasthAcAra-kriyA sUtra-vinadharmagunArirUM 2 vakriA, nidimuvihu zidismaacaaresu, parisuddhANuTANe, parisuddhamaNakirie, parisuddhavaikirie, prisuddhkaaykirie| artha:-svIkRta dharmaguNene vartana karavuM. (kayAM?) gRhasthane AcAramAM, zuddha kiyAmAM, zuddha mananI kriyAmAM, zuddha vacananI kriyAmAM, zuddha kAyAnI kriyAmAM. dharmaguNanA samartha kakalyANamitranI sevAdinI sAthe, dharmaguNone chAjatuM mana, vacana, kAyAnuM vartana paNa joIe. vizeSa gya pravRtti te pachI, paNa sAmAnyathI ya vartane ya dhamIne zebhe tevuM joIe. gRhasthane gya bhinna bhinna prakAranA AcAra-vyavahArane viSe sAmAnyathI vizuddha AcaraNavAlA te banavuM ja joIe. e mATe zAstra je AcAra, vicAra, ane vANInI zuddhAzuddhatA kahI che, te samajI laIne zAstra pharamAvyA mujabanI mAnasika kriyA eTale vizuddha vicArasaraNa rAkhavI jarUrI che. e vicAradAra evI joIe ke jemAM mAyAzalya, nidAnazalya vagerenAM mizraNa na hoya; rasa-ddhi-zAtAgAravane saMcAra na hoya, Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 aprazasta kRSNAdi lezyAne epa caDhelo na haya, Arta-raudra dhyAnAdinA ukaraDA na hoya, krodhAdi kaSAyanA raMga na chaMTAyA na hoya, ItyAdi. tevI ja vacana ane kAyAnI kriyAvALA paNa banavuM ja jAIe. eTale ke vANI asatya, AkSepa, karkazatA, apriyakAritA, aparimitatA vagerethI kaluSita na hoya, temaja kAyika AMgopAMga ke IndriyanI ceSTA (pravRti) e bIbhatsatA, kUratA, umaTatA uzRMkhalatAdithI rahita haya, arthAt vicAra, vANI tathA vartana e satya, sajajanatA ane zAstrIyatAnA pAyA para racAyelA hoya; udAratA, gaMbhIratA ane premathI suvAsita hoya; vyApaka aucitya, jIvo para sneha-bhAvadayA, tathA sahiSNutA ane dIrgha dRSTithI otapreta hAya. eka vaidyanuM dRSTAMta: AcAra pradIpa' nAmanA jJAnacArAdi paMcAcArane varNavatA zAstramAM Ave che. eka vaidya potAnA dhaMdhAmAM ghaNe DUbelo ane mUDha banelo hato. muninA upadezathI ene bhAna thayuM ke "AmAM davAo banAvavA vanaspatikAyAdi chene ke kaccaraghANa kare paDe che ! grAhaka tarIke bimAra mANaso cAra dahADA vadhu Ave mATe enI bimArI laMbAya...vagere mATe kevI mAyAvANI ane kUra kALI lezyA AvI jAya che ! paisAne malina lebha ke prarvate che !"...ityAdi. evA pApothI gabharAI eNe e badhA anucita vartAva-vANu-vicAra lagabhaga baMdha karI dIdhA, ane zrAvakanA vrata pALavA mAMDyA. paNa vakhata jatAM pAcho lobha jA ane zrAvakane anucita e pApanI malina vicAraNAdi pravRttimAM paDyo. pariNAme ArtadhyAnanI bahulatAe Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marIne vanamAM vAnara tarIke janme. gRhasthane anucita vartAva sevavAnI kevI kaTu karmasajA ! e te bhavitavyatA sArI ke tyAM kAMTa vAgavAthI aTakI gayelA munine jotAM pUrvajanma yAda AvyuM. khUba pastA, eNe muninuM vaiduM karyuM. emaNe ene upadeza karyo. pachI te eNe dezAvakAzika vrata laI prasaMge prasaMge eka niyata avakAzamAM rahI pApakriyAo baMdha karIne dharmadhyAnamAM rahevAnuM karyuM. ekavAra ema zilA para vratamAM sthira rahelA ene bhUkhyA siMhe phADI khAdho. paNa zubha bhAvanA ja pakaDI rAkhyAthI marIne e svargamAM deva thaze. azuddha ane zuddha vartAva-vicAranAM phaLamAM ATaluM moTuM aMtara che ! (9) mana-vacana-kAyAne azuddha vyApArano tyAga sUtra-jijJa jJAnegovaghAcAravAM, khinna, vastujersa, vAcaviraahgN samAraMbhaM / na ciMtijjA parapIDaM / na bhAvijjA dINayaM / ga gacchijjA harisaM / na sevijjA bitahAbhinivesaM / uciamnnpvje sigA ___na bhAsijjA aliaM, na pharusaM, na pesunnaM, nANibaddhaM / hiamiabhAsage siA / evaM na hiMsijjA bhUANi / na gihijjA adattaM / na nirikhijjA paradAraM / na kujjA aNatthadaMDaM / suhakAyajoge siA / artha-anekane pIDAkArI, ninda, bahulezavALA, ne bhavidhyane bagADanArA AraMbhane vicAra tyaje. parane pIDA ApavAnuM na citave. dInatA na vicAre. harSa na ubharAve. mithyA Agraha na rAkhe. ucita manane pravartAve. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara asatya na bole. karkaza nahi, cADI nahi. asaMgata nahi belivAnuM. hita ane parimita belanAra bane. ema jIvenI hiMsA na kare. dhaNInuM na ApeluM upADe nahi. parastrI sAmuM na jue. anarthadaMDa na Acare. zubha kAyayegavALe bane. vivecanaH-pUrva sUtramAM sAmAnya rUpe kahyA pachI have vizeSa rUpe kayA kyA mAnasika vAcika azuddha vyApAre tyajavA e batAve che. dhyAnamAM rahe ke sAdhudharma-mahAsaMyama-mahAcAritranI paribhAvanA yAne pUrva taiyArI karavI che emAM mAtra ahiMsAdi aNuvrate paryApta nathI, kintu mana-vacana-kAyAne azuddha vyApArethI kaluSita na karavAnuM paNa sAcavavuM joIe. e mATe, (1) mAnasika zuddhimAM,--(i) aneka jIvene nAza thata hoya ke emane nukazAna thatuM hoya evA AraMbha-samAraMbha na vicAre. taMduli maracha ArAmathI meM phADI pADelA meTA masyA meMmAMthI kSemakuzaLa nIkaLI jatA mAchalAne khAvAne vicAramAtra kare che, emAM marIne narakamAM cAlyA jAya che ! keNika mahAAraMbhamaya yuddhanA mAnasamAM marIne chaThThI narake gaye ! mATe magajamAM ghAlatAM pahelAM ja jovAnuM ke A viSayamAM aneka jIvane nAza nathI ne? (ii) lokamAM bahu ninya hoya tene vicAra nahi karavAne. dA. ta. corI, chinArI, mada, vagereno. rUpasena rAjaputrI sunaMdA sAthe ekAMta milanAdinA vicAramAM marIne sApa, kAgaDo, haMsa, haraNiye thaI enA rUpasparzanA vicAramAM krUra rIte marAte gaye. (ii) je bahu Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 kalezakArI haya, dA. ta. ragaDejhagaDe, khunasavALI zatrutA, kalezabharyA vepAra-vahevAra vagerene vicAra na kare. agnizarmA guNasena rAjA pratyene vairanA vicAramAM ene bhavabhava mArI narakagAmI banate gaye. aMte anaMta saMsAra rakhaDyo. je bhaviSyamAM bahu duHkha-anarthakArI hoya, dA. ta. kAna vidhavAdi kUra kharakarma, karmAdAnanA dhaMdhA, sAta vyasana vagere, enA vicAra paNa na karavA. aMgAramardaka AcArya kelasIne jIvaDA samajI ene kacaravAnA vicArathI marIne UMTa thaye. sAgaracaMdra zeTha mAla-vepAra vagerenA rAtadivasa vicAramAM marIne jitazatru rAjAne gheDe thaye. sArAMza, AvA samAraMbhenA vicAra na karavA. kemake ethI citta malina, tAmasI bane che, zubha vicAro mATe azakta bane che. (2) parane leza paNa pIDA karavAnuM ciMtavavuM nahi. kemake parane pIDA e pApopArjana dvArA pariNAme potAne ja pIDArUpa bane che. parapIDAne vicAra narakadAyI saidradhyAnamAM tANI jAya che. zrAvaka te jIve para maitrIbhAva-dayAbhAvathI bharelo kamaLa dilane hAya, e bIjAne pIDavAnuM zAne ciMtave ? pitAne mAranAra duzamana para paNa kSamA varasAvAnI. enA para ene svapna paNa krUratA kayAMthI phure? mAtAne rAjI karavA leTanA paNa kUkaDAne mAravAnA citta-pariNAmathI yazodharAnA pUrva bhayaMkara duHkhada tiyaca-avatAre thayA. (3-4) vaLI zrAvaka, kAMI dhAyuM" ISTa na thayuM ke aniSTa thayuM te, manamAM dInatA na bhAve, mana nisAsA-garIbaDApaNuMeziyALApaNuM vagere na anubhave. manamAM jarAya ochuM na Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 lAve. e te samaje che ke "para vastunA kuraMgamAM ApaNuM manane raMga zA mATe bagADa? lalATanA lekhamAM mInamekha pheraphAra thAya nahi e hakIkta che. te divasa pachI nizcita rAta paDatAM dInatA nahi ema ahIM zA sArU dInatA? vidhi vAMke enuM calAve, huM mAruM prasanna-prazAMta-udAsIna cittadhArAnuM kAma calAvuM." ema ISTa AvI maLatAM ke aniSTa TaLatAM harakhaghela na thAya. kemake e Indriyene ane manane gamatuM te AtmAne rAgAMdha karI saMsAra-jelamAM vadhu jakaDI rAkhanAra che, durgatimAM dukha denAra che. jelamAM jakaDI du:kha denAra jaDa meLavIne rAjI zuM thayuM ? tyAre aniSTa TaLyuM te ethI kaMI bhavanA pherA na maTyA pachI khuzI zAnI ? vajubAhune bahu suMdara rAjakanyA maLI paNa harakha-harakha nahete, te ene paraNIne laI jatAM rastAmAM parvata para munine dekhI vaMdana karavA javA Icche che. sALe zyAmasuMdara mazkarI kare che ke "je vairAgya che te saMsAra tyAgavAmAM vilaMba zA mATe ? tamane koIne aMtarAya nathI." vajubAhu tyAM tarata cAritra laI le che! baLadevapautra sAgaracaMdrane piSadhamAM zatru badhI AMgaLImAM tAMbAnI cUM ke bese che. chatAM sAgaracaMdra manamAM dina na banatAM sattva rAkhI zubha bhAvanAmAM rahe che, ne kALa karIne svarge jAya che. tAtparya, zrAvaka iSTaaniSTamAM harSa-kheda nahi, paNa samabhAva rAkhe. (5) ema, beTe Agraha, abhiniveza, pakaDa na seve. jemAM kAMI saravALe tattva nahi, mAla nahi, je svarUpe ke pariNAme mithyA che, phajula che, enA durAgraha zA sevavA ke "A mAruM ja che. emAM pheraphAra nahi ja thAya... huM barAbara ja varte Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 chuM-tye chuphalANuM sAthe huM na ja boluM" vagere? beTA nirNaya bAMdhI levAmAM yA pitAnI vizeSatA mAnI levAmAM A khoTI pakaDa ubhI thAya che ke huM te na ja bhUluM. evA nirNaya durAgrahe beTA che. mAnavajIvana te bhUtAveza jevA atattvane vaLagADa kADhavA mATe che, tyAM enI pakaDa zI ? nahitara ghere jIvana-kALa ati alpa ane ata amApa ! enAM ciMtanadurAgrahamAM jIvana jhaTa pUruM ! ane tattvapakaDa-tatvaciMtana-tava- sevanane senerI puruSArtha kALa khatma! mATe manane atavamAMthI uThAvI jinAga kahela tAvika vAta vastumAM ja yaMgya rIte pravartAvavuM joIe. dA. ta. (i) je sadvartAva ke bhASaNa, tevuM manamAM ciMtana rAkhavuM, paNa mananI ghelI gaNatarInI pakaDanuM ciMtana nahi. dA. ta. bhAvanA ke zakti nahatI chatAM dAna devuM paDayuM, te pachI manamAM cA na vALe ke "AvA ne AvA bhIkhaNiyA ja maLe che! kyAM ApaNe phasAyA? mAgatA zaramAtA nathI? jANe emane bApa ahIM thApaNa mUkI gayo che?--TIpavALA lakSmI nahi, lohI levA AvyA che." vagere. kAyA-vANIthI uttama kiyA hoya paNa durAgrahI mana adhama citave che. (ii) egya mana-pravartana eTale ke na maLI zakavAnI ke na banI zakavAnI vAta vastunA khoTA abhAkharA na rAkhavA. mananuM emAM anucita pravartana che. vepAramAM nazIba vAMku dekhAvA chatAM kamAInA abhakharAmAM dhaMdho kheDatAM mANasa khuvAra thAya che. vAMkA snehIne manAvavA javAthI e vadhAre viphare che. (ii) anartha daMDanA vicAro e anucita 15 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 6 mana:pravRtti che. peAtAnI ka-mUDI mujaba ja thavAnuM banatuM hAya che. mATe khATAM Ata dhyAna kare nahi. samajI ja rAkhe ke kALa,' kama ke bhavitavyatAnAM sacAlanamAM mArI dakhala-daramyAnagIrI nakAmI che. mana phogaTa zA sArU DaheluM ke Ama thavuM joIe, ne Ama na ja thavuM joIe ? A ThIka thayuM ne A ThIka nahi....' ema sinemAdi kautuka, yuddha, duniyAnA raMgaDha'ga, vagerenA vicAra na kare. tema, bIjAne pApa sAdhanA-adhi karaNA ApavAnA, mAja zAkha karavAnA, ke pApeApadeza pApa salAha devAnA vicAro nahi karavA. Ama jAte paNa asatya, anIti cArI, durAcAra, parigrahAsakti, vagerenA vicAra nahi sevavAnA, enAthI thatA dhana vagerenA lAbhamAM khuzInA ke khIjAnI saMpatti para mAhavAnA, yA irSyAnA vicAre nahi karavAnA. badhA sAme samajI ja rAkhavAnuM ke ' e A jIvana TakAvavAmAM binajarUrI ane niSphaLa pApa pravRtti che. kiMmatI samaya parmeSThInA smaraNAdi vicArAmAM na joDatAM AvA vyartha pApa vicAromAM zA mATe lagADuM"? ? (iv) ema dAna, paropakAra, deva-gurubhakti vagere sukRta kare paNa mana agADIne yA karyA pachI enA satApa karI sukRta khALI nAkhe, evI vicArasaraNI-adhyavasAya e anucita manakriyA che. ethI uttama kriyAe pratye dilamAM UMdhA bhAva jAge che, mAha vadhe che. dhama karIne meAhane teDavAnA ke pASavAnA ? khAsa khyAlamAM rahe ke uttama paNa sAmagrI ke kAya vAhI, ucita mana:pravRttinA abhAve kathIranI anI ulTI nukzAnamAM utare che! mATe A suMdara bhavamAM te nirdhAra joie - ke game tema thAe, paNa manane asuMdara nahi 6 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra27 banAvuM." A nirdhAra pAchaLa mananuM ucita pravartana joIe. e jIvamAtra pratye saneha, duHkhI ane doSita pratye dayAbhAva, guNAnurAga, anityAdi 12 bhAvanA, mahApuruSonA saccaritra, pApane bhaya paralokane vicAra, deva-guru-dharma pratye AMtara prIti yukta zraddhA, dharmanA mane ratha, svadukRtaniMdA vageremAM ja mana joDAyeluM rAkhavAmAM Ave te bane. adhama che Ama ja uttama banyA che. have bIjI vastu zuddha kriyAnI e mATe (1) asatya na bolavuM. pUrve bIjA vratamAM A kahA chatAM ahIM tyAjya vAcika azuddhionA saMgrahamAM ane pharIthI kahyuM. jUTha kema na bolavuM? (1) jUTha belavAmAM hadaya mAyAvI karavuM paDe che; agara (ii) vastunI ajJAnatA sAthe ahaMbhAvamAnAkAMkSAdi piSAya che, yA (ii) bhayathI kAyara-ni:satva banAya che; athavA (iv) haiye kheTA rAga, dveSa hAsya vagere jherathI vyAkuLatA che mATe jUTha bolAya che. paNa e jUThathI dilamAM zA mATe e cikaNI kaluSitatAo daDha karavI? bhATha bolavAthI pharI jIbha ja na maLe! yA maLe te trAsanA kapAMta bharI cIso pADanArI maLe. vasubhUti jUTha belI narakamAM jaI paDyo. dhyAnamAM rahe, bIjAnI upara ALa-Arepa caDAvavAmAM paNa dUra jUTha paSAya che, ane e vaLI dilamAM mahA adhamatA-nIcatAne paSe che. jUTha belI bIjAne halakA pADavAnI vRtti jAge e kSudra hRdayane lIdhe bane che, ne emAM te bhavAbhinaMdIpaNuM AvavAthI mekSa ruci khatma thaI jAya ! tyAM bhayaMkara karma baMdhAya ! samarAdityacaritramAM eka prasaMga Ave che ke, eka naNaMde pitAne be bhAIone patnIo karatAM Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 pitAnA para prema-vizvAsa vadhAre che ke e che, enuM pArakhuM karavA be bhejAI para ALa caDAvyA-khAnagImAM ekane kahyuM, sADI sAcavaje, bIjIne "hAtha cokhA rAkhajo." pahelo bhAI samaye ke "patnI kuzIla che, bIje samaje ke patnI cAra che." tarata ja ene piyera kADhI mUkavA taiyAra thaI gayA. bena aMdarakhAne khuzI thaI gaI! ne bahArathI bhAIne dhamakAve che, mUrakha ! keNe AvuM kahyuM? meM te emanI nAnI uMmaranA hisAbe bhaviSyamAM kayAM ya na phasAI paDe e mATe sAvacetI ApI hatI." patyuM. paraMtu bIjA bhave e bAIne lagna bAda teDavA AvelA enA patine enI kuzIlatAne bhrama thaye ! te ene lIdhA vinA ja jate rahyo, ne pachI kadI lAvI nahi. bAIe pachI dIkSA lIdhI. eka vAra be zrImaMta bAIonA ghare upadeza ApavA e jatI hatI; emAM pelI bahAra Tele hIrAne hAra caDAvI aMdara nAna karatI hatI, ne sAdhvI gaI. kaka bhUte kautukathI bhIMta paranA mera-citramAM praveza karI UDI hAra gaLI jaI pAchuM citra sthApita karI dIdhuM. sAdhvIne bhaya lAge te tarata upAzraye gaI ane ahIM pelI benA patie Aropa caDAvyA ke "sAdhvI sivAya ahIM keI AvyuM nathI mATe sAdhvIe ja hAra carco. pitAnA para ALa ane zAsananI-dharmanI niMdAthI sAdhvIjIne kalpAMtane pAra nathI, paNa pUrvakarmanAM phaLa AgaLa zuM kare? alabatta aMte e tIvra svaduSkRta gaha karatAM kevaLajJAna pAmI. pitAnI pUrva bhUla dekhAI. bIjI bAju tyAM pile hAra pragaTa thaye. paraMtu pUrva Ape bhAva bhaja. usUtra bhASaNamAM vaLI mahAjUTha ane mithyAtva poSAya Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 che ethI bhavanA bhave jaina dharmanuM darzana nathI maLatuM. marIci, jamAlI vagere ethI rakhaDI paDyA. jUThathI bacAya te A badhA bhayaMkara anarthothI bacI javAya. (2) sAcuM paNa vacana karkaza na bolAya, kemake e sAmAnA dila para ghA kare che. dA. ta. keI aMdhane kahe ke besa AMdhaLA ! tane zI khabara paDe?" mAtAne kahe "besa mArA bApanI vahuoLakhuM tArA premane." asatya bolanArane kahe "tame juThThA cho." kharI rIte te ahIM kahevAya ke "bhAI tame AMkhe akhama che tethI pratyakSa na dekhAya." "mArI mA ! ApaNuM enA aMtaramAM mane duHkha thAya che. "bhAI ! tamAruM kahevuM magajamAM besatuM nathI." kahevAnI vastu enI e, paNa karkaza rIte zA mATe kahevI? senAnI paNa lagaDI InAmamAM agni-dhIkhatI na apAya. mRdu vacana Adeya thaze, evuM karkazakaThera ghA jevuM veNa nahi. mahAvIra prabhue potAnA mahAzrAvaka zatakane kahyuM, "mahAnubhAva te dharmamAM tane upadrava karanArI patnIne, avadhijJAnathI joI bhale sAcuM kahyuM ke "tuM narakamAM javAnI che paNa zrAvakathI evuM parapIDAkArI kakaza vacana na belAya. asabhya, uddhata, madAMdhavacana paNa karkaza che. (3) cADI cUgalI e paNa anucita vacana prayoga che. "cADI =evI keInI gupta vAta, rahasya, doSa-khAmI, vagerenuM gejheTIMga na karAya. ema "cUgalI'=niMdA na karAya. baMne khataranAka deSa che. emAM jAtane ahaMbhAva, bIjA para tiraskAra, vadhArIne bolAvAne saMbhava, sAmAne e cADIcUgalIthI nIpajanAra nukasAnanI beparavAI, sAMbhaLanArane sAMbhaLIne vadhatI kaSAyanI Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 Aga para rAjIpe ItyAdi mahA anartho jAge che. vijaye varSo sudhI gaMbhIra rahyA chatAM patnInuM rahasya eka vAra putra AgaLa khAnagImAM khelyuM ke "tArI mAe te mane pahelAM kUvAmAM dhakelI dIdhela ! Aje prema dekhADe che ! tethI hasavuM AvyuM. patnI sAMbhaLI gaI ke tarata ene AghAta lAgavAthI mota nIpajyuM. (4) anibaddhatraasaMgata na bolavuM. asaMgata eTale ADAavaLAM saMbaMdha vinAnA lavArA, gapATA, kuthalI, temaja sva-paranA hita sAthe saMgata nahi evI vikathA-rAjyakathA, deza kathA, bhajana kathA ane strI kathA,-tathA darzanabhedinIcAritrabhedinI vagere pApakathA, eTale ke je sAMbhaLanAranI devaguru-dharmazraddhA, tattvaruci, zubha bhAvanA, vrata-niyama, dharmakriyA vagere ghavAya. A ghaNuM anucita kahevAya; kemake ApaNe bIjAne e zraddhAdi pamADavA-vadhAravAnI vAta te dUra rahI, urdu ene Takkara lagADavI ane tethI sAme pApamAM pAcho ThelAya, e ApaNumAM dharmanI avagaNanA, ane sAmAne dharma tarapha arucinA anarthane saraje che. tyAre vikathA bAhyabhAva, AhArAdisaMjJAo ane kaSAne puSTa kare che. kuthalI-gAmagapATA e vaLI taddana jaDarasa-nidArasa-tattvadharmakaMTALA vagerene poSe che. azuddha vANInA A badhA prakAre tyajavA. e mATe, hita-mitabhASI thavuM. 'hitabhASA " eTale svaparane hitakara evA satya vacana, paramaguNAnuvAda, paramAtma stutistotra, zAstra-svAdhyAya, tavacarcA-dharmakathA, mahApuruSanA caritra-upakAra-sukRtaprazaMsA-hitepadeza vagere, ane sAdharmikanI upakhaMhaNa Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 -samarthana-protsAhana tathA guNa ke dharmamAM sIdAtAne sthirIkaraNa karanArI vANu. AmAM ne AmAM ja rakta rahevAthI saheje niMdA vikathAdi aTake che. "mita bhASA " eTale pramANasara ugAra, khIne vicArIne bela, IzArAthI na pate eTaluM ja te paNa taddana jarUrI kathana. AmAM ghaNuM mauna jevuM AvavAthI asatya ajANya ghusI jatuM aTake che; ne jokhI-vicArIne bolavAnuM hevAthI paNa karkaza-apriya ane asaMbaddha bhASaNa tathA asatya aTake che. vicAravuM ke "mAnavajIbha e te mAtA sarasvatI che. eno sabaMdha pitA paramAtamA ane emanA Adeza sAthe ja heya. e sivAya bIjo asatyAdimAM ene jeDavI, e to mAtAne vezyA banAvavA jevuM thAya. bahu puNya khacIne A jIbha meLavI che, ane hita-bhASaNa karavAnuM kyAM ochuM che ke ahitamAM joDavI ? priya evuM hita vacana e te tapelA vizva para jaLa-varSA che. hita ane pari. mita vacana e pitAnA dilanI aMdara melI vRttione poSaNa aTakAvI savRttione pagabhara rAkhe che. kAMI paNa bolAya che te lagabhaga AMtarika keI ne kaI vRtti para. sArUM hitakArI ja bolavuM che tethI aMdaramAM melI vRttine phAvaTa nahi ke poSaNa nahi maLe. paramAtmahuti vagere hitavacanarUpI taLa cAvelA meM asatya, niMdA, kuthalI vagere kelasA cAvavA jevuM tyAjya lAgaze. asatya-ahita vacanathI A bhave apayaza, viredha, durbhAva Adi aneka vipatti ane vizeSa pApa pravRttinI taiyArI rAkhavI paDe che, tyAre parabhave kAM jIbha vinAne ekendriya Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 avatAra maLe, yA teAtaDA-khAkhaDA--mU`gApaNuM, ke jIbhapara cAMdA kaheAvATa jevI sajA AvI paDe. ' eka mAtA bahAra gaI hatI. bhUkhyA putre ghera AvI khAvAnuM zeAdhyuM, na maLyuM, mAtA gharamAM pesatAM ja e tADUko, kaLyAM zULIe caDavA gai hatI ? bhAna naheAtuM ke dIkarA bhUkhyA Avaze ?' tyAre mA paNa taDUkI,- zu kAMDA kapAi gayA hatA ? zIkethI letAM zuM thayuM ?' ahIM baMnenA dila ghavAyA. parabhave dIkarA viSNuputra, ne mAtA bIje gAma vik kanyA, baMnenI sagAi thai. ekavAra vaNikaputra paragAma jatAM vacamAM asura thavAthI sAsarAnA gAma mahAra sUtA. pelI kanyA ghara pAchaLa pharatI hatI, cAra enA hAtha paranA dAgInA levA kAMDA kApI, dAgInA laI bhAgyA. pAchaLa kATavALa AvatA jANI maMdiramAM sUtelA vaNiputra pAse dAgInA mUkI pAchaLa saMtAi gayA. sipAI e Ane bicArAne pakaDI lai gayA rAjA pAse ! rAjAe zULI bheAMkAvI dIdhI ! kha'nene ahita vacananI sajA maLI. mATe hita-mita vacana ja khelavuM. ethI nirmaLa yaza-samuddhi sadgati-puNyavRddhiAdi maLe have trIjI kAyika zuddhimAM, sAdhaka (1-4) hiMsA na kare, cArIne na le, parastrI sAme jIe paNa nahi, anaDa na seve. A hiMsAdi cAreyanA phaLa bhUDA che. (1) visanagaranA eka bhAI bhItanA khUNe saLagatI mINabattI pheravI mAMkaDa mAratA hatA. eka vakhata sTava saLagAvatAM agninI jhALa evI UThI ke hAtha ne mAM maLI gayA ! aNuvatIe teA pANI paNa ghInI jema jokhIne vAparavuM joie; kemake enA TIpeTIpe asaMkhya Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 che nirarthaka na mare. zAkabhAjI paNa saDelI na lAvavI, nahitara aMdaranI IyaLa vagere kapAI mare. badhe ja jIvajatanA =zakya jIvarakSAne prayatna joIe. (2) cerI nAnI paNa na karAya; gAvalI na kaDhAya; kara na chUpAvAya, are ! TapAla para TikiTa paNa ochI na lagAvAya, ke AvelI TapAlanI TikiTa para bhUlamAM chApa na lAgI hoya te e TikiTa pharIthI na vaparAya. te ja hRdaya pavitra rahe. kendrAkaTamAM mAla halake vAparI paisA pUrA le e cerI. paNa kudarata ene badalo vALe che. eka kanTrAkaTare pUla bAMdhI rUA. be lAkha mAryA. InsapekaTarane lAMca ApI sarakAramAM pUla maMjUra karAvI lIdhe. banyuM evuM ke je gADImAM enuM kuTuMba AvatuM hatuM ene pUla bhAMgavAthI akasamAta naDyo, kuMTuba khatma thayuM. kendrAkaTara pake poka mUkI raDate beThe. (3) parastrI sAme dRSTi paNa na nakhAya. AjanA sinemAmAM Ane zAhukArI durAcAra cAle che. raste jatI strI sAme jotAM lajavAze, paNa tyAM tAkIne aMga-pratyaMga jotAM keIneya lAja nathI ! parastrI sAme na jovAya-e mATe te kalpanAthI pAMpaNa para aDadhe maNa sIsAne bhAra joIe. nahitara jovAmAM zuM maLe che? e cakSukuzIlatAthI ulaTuM baLatarAunmAda-kuvikalpo vadhe che, cikaNuM pApakarma baMdhAyAthI parabhave aMdhApe cakSuda, napusakapaNuM...yAvatuM paramadhArmikanA bhAlAnI AMkhamAM ke cAmaNa maLe ! tyAre parastrIe jovAnuM havanamAM pachI patnI na game, gurumukha para dila na Thare, devanAM darzane harakha na ulTa e kevI durdazA ! parastrI jevAnI ya manAI, Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 te sparzanA cALAnI vAte ya zI? rUpasena rAjakumArI sunaMdAne jevAmAM gabaDyo. pelIne eka bhavamAM AnA sAta bhava! cilAtIputra zeThanI dIkarIne spezakuzIla bane, te lUMTArApaNuM, cerI, ane eja kanyAnA khUna sudhInA ghora pApa sudhI pahoMcI * gayo ! (4) anarthadaMDa na sevavA. e ja prakAre (i) durgAna na karavuM. rAga ane zekanuM citana paNa khataranAka durthAna che. lakSamaNujInA rAma uparanA rAganuM pArakhuM karavA deve devamAyAthI emanI AgaLa aMta:pura retuM kakaLatuM batAvyuM. lakSamaNajIne rAma para athAga rAga, te retI strIo pAsethI kAraNa tarIke rAmanuM mRtyu sAMbhaLatAM zekacitAnA bhAre AghAtamAM takSaNa kharekhara maryA ane cothI narake gayA ! (i) pramAdAcaraNa tyajavuM; dA. ta. dUdha, ghI, telanAM bhAjana, cUlA, vagere ughADAM na mUkavAM, nahitara emAM jIvajata paDIne mare ! evI rIte maMtra-jaDI-buTTI-vazIkaraNa, viyettejaka davAo, abhakSyabhakSaNa, zikAra, jugAra, vyasane, pApaprazaMsA, durAgraha, sinemA-nATaka-naTatamAsA-sarakasa-ramata-phAMsI-tAbUta-kustI-laDAI vagerenuM prekSaNa kAmaceSTA, hAMsI-mazkarI-kautuka-camatkAra pradarzana, rAja-dezabhajana-strIkathA, pApakathA-kuthalI, vAtavAtamAM mada-ahaMvapradarzana nadI-sarovara snAnAdi mAjazekha, vAcApaNuM....vagere vagere pramAdAcaraNa kahevAya. ene tyAga rAkhave. (ii) pApapadeza na kara, je salAha-sUcana-vAtacIta pAchaLa mithyAtva hiMsA jaTha, anIti ane durAcAra SiAya, AraMbha samAraMbha thAya, viSayavAsanA uttejita ane daDha bane, krodha-lebhAdi kaSAyanuM Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 utthAna ke vRddhi thAya,-kalaha-kusaMpAdi jAge, pApanI navI tarakIba maLe, e badhe vacanavyavahAra e pApapadeza che. ene tyAga karavo. (iv) adhikaraNa-pradAna tyAga; adhikaraNa eTale, 1 kalaha-kaMkAsa-caDAutarI na karavI; ane 2. pApasAdhane dA. ta. ghaMTI-haLa-hathiyAra, muzaLa-mogara-dheke, cAku-kAtara-dAtaraDuM, sAbukhAra-esIDa vagerenA devAmAM pahoLA na thavuM, kemake enI pAchaLa maTI jIvahiMsA che. ema vilAsI citra-nevele vagere na vasAvavA, kAraNa ke e khoTe meha utpanna karanArA che. A rIte hiMsA-corI-parastrIdarzana-anarthadaMDamAMthI kAyAne aTakAvI zubha pravRttimAM joDavI, jinAgame kahelI rItinItinA anusAre jIvarakSA, dAna-zIla-tapa, devabhakti, gurusevA, jinavANIzravaNa, zAstrAdhyayana, tIrthayAtrA, sAmAyika-paSadha-pratikramaNa, parameSThismaraNa vagere zubha anuSThAnamAM pravartamAna rAkhavI. (11) lAbhAcita dAna-bhegAdi sUtra-tahuM ahonizALe, niko, sTAphoriparivAre, lAhocianihikare siA / artha-tathA Avakane anusAra dAna karanAra, Avakane anusAre bhege paga karanAre, lAbhane yogya parivAra mATe rAkhanAre (ane Avaka mujaba mUDI saMgharanAre bane. vivecana-sAdhudharma yAne sarva pApanivRttinI bhUmikA mATe jarUrI jema ahiMsAdi guNa che, guNonI atyaMta upAdeyabuddhi che, jinAgamanuM grahaNa-ciMtana ane utkRSTa mUlyAMkana che, akalyANamitra-tyAga, lekaviruddha-tyAga, kalyANamitrasevana vagere Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 che, ema peAtAne thatI dhanakamAInuM ceAgya niyAjana yAne upaceAga che. e upayAgamAM cAra vastu che-Avakane ce|gya dAnabhAga-kuTuMba-parivAra ane sa`graha. (1) AmAM AvakaceAgya dAna nahi Aya te (i) sava tyAganI bhUmikA rUpa AMzikatyAgane abhyAsa nahi paDe; (ii) sava ahiMsAmAM garbhita parahitakaraNanI vRttinuM sAdhaka parAkaraNu nahi khIle; mAtra svArtha karaNa ja cAlyA karaze; (iii) dharma pratye kRtajJabhAvanuM pAlana ane pUjyapUjA tathA duHkhitadayArUpI pAyAnA guNa nahi Ave. pachI e vinA ati mahAna sAdhudha AtmAmAM zI rIte sthAna pAmavAnA ? dharme ApaNane ghaNuM dIdhuM che, te dharma khAte ApaNe zakya devuM ja joie e kRtajJatA. dharma pratye kRtajJa hoya e ja dharmane pUrA vaphAdAra rahI U~cA sAdhudhama ne pALaze-ajavALaze. ema dAnamAM be cIja,-1 bhaktidAna, 2. anukaMpAdAna. AmAM pahelAmAM pUjyapUjA e guNapUjA hAI guNunI samaka ane. bIjAmAM du:khInI dayA paLAvAthI AtmAmAM guNagrAhaka ke|maLatA-mulAyamatA UbhI thAya. guNanA ghATa kemaLa dilamAM Utare. sArAMza Avakane ceAgya dAna karatA rahevuM joie. (2) Avakane ceAgya bhAga joie, svanirvAha joie. (i) bhAga ja nahi haiAya, te kRpaNutA-kSudratA-dhanamUrchA vagere ASA peSAi sAcA sAdhudhamanI uttamatA nahi AvavA de. tema, (ii) ucita pramANasara bhAgavyaya nahi haiAya teA uDAugIrI, bhaTatA, indriyagulAmI vagere ASAze; tethI sAcI satyAgavRtti-zama-dama vagerenI bhUmikA ja nahi sA ya. uDAu bhAgathI kadAca devAdAra paNa anavuM paDe. mATe ucita lAga joie. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 (3) Avakane ceAgya parivAra joie; arthAt, (i) kuTuMba eTaluM ja vadhAravuM jenu' AvakanA pramANamAM pASaNa thai zake. dA. ta. joyuM ke e saMtAna thayA, have AgaLa vadhunA pAlanapASaNanI AvakamAM jagA nathI, te brahmacaryanA pAlanamAM AvI javuM joie, jethI javAbadArI na vadhe. ema parivAra yAne nekara-cAkara paNa AvakanA pramANamAM ja rakhAya. (ii) bIjI e, ke Avakane ceAgya svabheAganI jema parivAramAM thaya joie. kharca karavAmAM jAtamAM paheALA ane parivAramAM kaMjUsa hAya tA parivArane samAdhi nahi ApI zake, parivAranA sadbhAva niha pAmI zake. teA pachI e parivAra jate dahADe Ane sAdhudha svIkAravAmAM sAthe anusaranAra ke sa`mati ApanAra kAMthI thavAnA ? vadhAre paDatA parivAranI javAbadArIthI peAtAnA cittamAM saleza ane Avaka ceAgya parivAra-kharcInA abhAve parivArane citta-sakaleza rahyA kare. mATe ahI lAle cita parivAranI trIjI ja mUkI. (4) Avakane ceAgya bacAva rAkhI khacAvela bhaMDALanA saMgraha paNa jarUrI che. enAM e kAraNa che, (1) bhaviSyamAM kAi vyAdhi, akasmAt Adi UbhA thAya, tA ene ane AjIvikAne paheoMcI vaLAya; nahitara bhaDALanA abhAve devu karavu' paDe, sIdAvu' paDe, cittasa kaleza thAya, samAdhi na rahe, vagere aneka anartha nIpaje. vaLI (ii) jo pAse bhaMDALa khacAveluM na hoya tA AgaLa para sAdhudha svIkAravA pUrve Azrita kuTuMbanA jIvananirvAha mATe jogavAi nahi karI zake. tA te vinA tA kuTu'a sIdAya, ati saMkleza ne durdhyAnamAM paDI jAya, dharma Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 pratye abhAvavALuM banI badhi-badhibIja gumAvI nAkhe ane leka paNa niMdA kare ke "joyuM? A bicArAne bhUkhyA TaLavaLatA mUkI dIkSA lIdhI? zuM emane dharma ?" ema ke paNa saMklezamAM paDI bAdhibIja bALI nAkhe. mATe lAbha-Avakane ucita nidhi-bhaDaLa paNa karavo joIe. pitAne je dhana vagerene lAbha thAya tene yegya rIte niyeje. ema manAya che, ke AvakanA pramANamAM, arthAt ATha bhAga karI AThamA bhAganuM dAna kare. evuM ja lAbhane AThamo bhAga potAnA upagamAM vApare. Avakane ce bhAga kuTuMba parivAranuM piSaNa karavAmAM kharace, ethe bhAga mUDImAM saMgrahe, ane ce bhAga vepAramAM che. A agara bIjI rIte A vakanI ucita rIte vidhisara suvyavasthA karavI joIe. bIjAoe paNa kahyuM che ke AvakamAMthI ardha athavA vadhu paNa dharmamAM javuM joIe ane pachI vadhelAthI bAkInuM tuccha laukika kArya yatanApUrvaka kare. lAbhecita dAnAdithI dharmakRtajJatA sacavAya, devuM thAya nahi, dayApAtra kRpaNa dekhAya nahi, parivAra sIdAya nahi ke unmatta na bane, ane bhAvI Apatti sAme saMrakSaNa rahe. sUtra-asaMtAvane parivArasa, vAre saTTAkSatti, anujaMgA, nimmame bhAveNaM / evaM khu tappAlaNe vi dhammo, jaha annapAlaNe tti / ahiM pUrve kahelA guNothI ane sadAcArothI samRddha banele AtmA parivAra pratye ke heya? (1) saMtApa na karanAre hoya. e zI rIte bane ? zubha praNidhAnathI. arthAt niraMtara zubha pavitra bhAvanAo, pavitra nirNa ane suMdara IcchAomAM Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 ramate hevAthI, e svAtha na hoya, paNa parAthI heya. eTale potAnI nahi, paNa sAmAnI sukha-sagavaDa jue. (2) akkaDa ane krodhI na haya, (3) TUMkI dRSTivALA ke turacha vicAra karanAre nahi, paNa dIrdhadaSTinA udAra ane gaMbhIra vicAromAM ramanAre hoya. (4) parivArane pIDA na Ape teTaluM ja nahi, paraMtu (5) parivArane zakti pramANe saMsAranuM mAyAvI ane mithyA svarUpa, saMsAranI vicitratA, saMsAranI anAdi anaMta sthiti, ane saMsArane lIdhe javanI pramAdI, mehAMdha ane gulAmI avasthAo vagere samajAvI tene guNakamAI ane dharmamArgamAM prere. (6) zakya upAya chatAM te na samajI zake tyAM tenI upara dayALu bane,-"A bicArA kevA karma pIDita ke emane bodha nathI lAgatuM ! A jagatamAM je karmonI judI judI karma-prakRtine paravaza paDelA che, tethI bicArA na paNa samaje ema bane. (7) vaLI sAmAnyatA paNa parivAra taraphathI badalAnI apekSA na rAkhe, tethI parivAra pratye zuddha karuNAbhAva vAtsalyavALo bane. (8) emane pitAne upakAra na manAve, ehasAna na manAve tema (9) keI vakhate paNa zreSa karavAno prasaMga ja na lAve. ulaTuM emane thayelA zreSa-asamAdhi pate gama khAIne, khamI khAIne zAMta karavAnuM kare. ethI pitAnI tarapha raheluM AkarSaNa Adara ochA na thAya. A rIte vAtsalya-anukaMpAthI jaLavAelA AdaranA pariNAme parivAra AkarSita rahe. tethI ene saMsAranI asAratA samajAvavA taka maLe. temaja AvI pitAnI komaLa lAgaNI joIne kuTuMba e ke maLatA sAthe rahelA vairAgya pratye AkarSAya. (10) vaLI parivAra pratye anukaMpAvALo chatAM pote aMtarathI Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 emanA tarapha mamatA vinAne rahe, e mATe bhavasthitinIsaMsAravAsa ane saMsArasvarUpanI AlocanA (vicAraNA) kare; saMsAranI anaMtavAra punarpana AvRtta anitya sthiti vagere vicAre -mAtApitAdi ekeka sabaMdha ekeka jIva sAthe anekavAra thayA, ane pitA te putra, ke mitra te zatru paNa thayA. evI vicitratA hoya, tyAM kenA para mamatva karuM? je ahIM, mamatva rAkhIza te pAchuM anekavAra saMsAramAM bhaTakavuM paDaze ! mamatva ahIM paNa aneka ciMtA-saMtApa ubhA kare che. jenA para mamatva rAkhyuM pachI enA aMge keTalAMya dudhdhana ane vikalpa UbhA thAya che, ane emAM viraha paDyo zeka pAravAra ! - lalitAMgadeva potAnI svayaMprabhA devI marI tyAre mamatva vaza bhAre zekamAM paDyo! pachI pite maryo tyAre svayaMprabhAdevI zakamAM paDI ! pUrve devI marI eTale te e palaka gaI, ene have devamRtyune zoka che? virodhAbhAsa che. paNa nA, vastu e banI ke maryA pachI e brAhmaNa kanyAne bhava pAmI muninA upadezathI vrata ane tapamAM caDI. tyAM deve jaIne niyANuM karAvyuM te marIne pAchI svayaMprabhA devI thaI. emAM kAma karIne deva maratAM e mamatvavaza zekamAM paDI. mamatva jIvane ke rAMka banAve che! mATe mamatva cheDIne bhAva-anukaMpA ane sAdharmika vAtsalya sAthe kuTuMba-pAlana karavuM. alabata saMsArI kuTuMba mohAMdha che, SaTakAya jIvanA AraMbha (saMhAra)mAM paDeluM che. tenuM pAlana karavuM emAM Ama te, meha ane AraMbhanuM piSaNa hevAthI pApa che, paNa upara kahelI rIte pAlana karavAmAM Ave che, bIjA dInaduHkhIne upakAra karavAnI Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jema, te paNa dharma gaNAya. jIvavizeSathI zuM? eTale ke bIjAne pALe te ja dharma, ane kuTuMbane pALe te dharma nahi ja, evuM nathI, emAM paNa dharma banI zake. eTaluM kharuM ke e mahine dUra ja rAkhI dayAbhAve pAlana hoya. ema karatAM, te kuTuMba sAthe besI tene asAra saMsAranI bhayaMkara sthiti samajAve ane dharmamAM prerI zake. sUtra-nave navA pudo judo . mamatta vaMdhaFi re artha:-sarve jIve judAjudA che. mamatva e baMdhanuM kAraNa che. vivecana -parivAra pitAne che, te enA para mamatva kema na thAya ? enuM kAraNa e che ke jagatanA sarve jIve pitapotAnA niranirALa tathAbhavyatvathI ane karmothI judAjudA che, ema siddha thAya che. eTale jevA bIjAo judA, te parivAra paNa jude. e jI AvyA che jude jude ThekANethI ane javAnA che judejude ThekANe. enA para mamatva karyAne zuM artha rahe ? dayAthI enA pAlanamAM dharma khare, kiMtu enA para mamatA e baMdhanuM kAraNa; kemake e mamatA lobha kaSAya(svArthanI IcchA)rUpa che, rAgane e prakAra che, enAthI AtmA karmabaMdhane baMdhAya che. rAjA surendradatta cAritrane abhilASI chatAM mAtA yazedharAnA meha-mamatva-dAkSiNyamAM taNAI loTanA kUkaDAne ghAtaka ane bhakSaka banyo ! temaja eNe patnI nayanAvalInuM kuzIla 16 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 najare dekhavA chatAM enA mamatvamAM eka divasa cAritra-svIkAra laMbAvI e enA hAthe bhejana ane tabela levA ro, te e patnInA hAthe ja jheranuM pAna-bIDuM pAmI ! ane mamathI gADha pApakarmo baMdhAI enI ja samakSamAM pite mAtA sAthe aneka duHkhada tiryaMcanA avatAra pAmI zRMdA, cavA, chelA, kapAye ! mamatva aMdhakAraNama ! tyAre marudevA mAtA mamatAthI, putra RSabhadeva cAritramArge gayA pachI, zekamAM garakAva hatA; e putranA tIrthakara banavA para maLavA mATe gayA. tyAM ya putre dUrathI saMdeza na kahAvyA para e kSaNavAra zekamAM paDyA, paNa tarataja "sarve jIvA puddha pu, mamatta baMdhakAraNama -samajI mamatva cheDI anyatva bhAvanAmAM caDyA, te tyAM ja kevaLajJAna ane mekSa pAmyA ! baMdhakAraNa mamatva jAya, te mekSa thAya. mamatA e samatAnI zatru che. eTale ja e sukhanI zatru che. ane have te samajavuM joIe che ke je parivArane tuM hAro mhAro karI rahyo che, jenA snehamAM cITakAI rahyo che, jenA virahamAM AkuLa vyAkuLa thaI rahyo che, e parivAra te, jema samudramAM ekAeka pracaMDa mojuM AvyuM ane temAM ghaNAM mAchalAMo taNAI saMsargamAM AvyA, tema karma-mojAMthI ekabIjAne bhaTakAI paDyA che. pachI jema e ekabIjAne pitAnA saMbaMdhI mAnavA lAge, ekabIjAnA premI mAnavA lAge, "tAra" ane "tuM hAre, kahevA lAge; paNa te bicArAne khabara nathI ke thoDIvAramAM ja bIjuM eka evuM pracaMDa mojuM Avaze, tyAre ekabIjAthI kyAMya ane keTaleya Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 dara kheMcAI pheMkAI jaze ! evA ke jyAM ekabIjAne patto paNa nahi khAya ! ema, saMsArI sagAmAM jyAM kALanI eka thappaDa paDaze tyAM saune viyega thatAM keTalI vAra ? maLelAM sagAM-saMbaMdhIo hoM phADIne joI raheze ane te dUra dUra apAra bhavasAgaramAM parAdhInapaNe kyAMya pheMkAI jaIza. tyAre have kahe ke "mArA mArA" karyAne zo artha tyAM raheze? capaTI dhULane ya lAbha nahi. mATe DahApaNa rAkhI buddhinA A bhavamAM mamatAne phagAvI denArI ane vizvanA jI sAthe kuTuMbane samapaNe jonArI buddhi keLava. vicitra rIte saMgaviyego thayA kare, tyAM tene kene sago kahevo? ati dIdha-anAdi evA A saMsAramAM anaMta vAra navanavAM janma jyAM thAya che, tyAM koI e jIva nathI ke je anekavAra ApaNA saMbaMdhI na banyuM hoya. tethI svajana e vastu tyA svajana" ja nathI, ApaNuM mANasa ja nathI. ema chatAM, saMsAramAM rahyA tyAM sudhI ucita ane kartavya cUkavAnuM nahi. parivAre paNa e pramANe hRdayamAM cokkasa bhAvavAnuM che paNa prazna thAya ke "e saMsAranI asAratA sAMbhaLe ja nahi te ?" te je vAtamAM temane rasa hoya te vAta kADhI temane AkarSI, pachI yuktipUrvaka ApaNuM saMsAra asAranI vAta, rasa toDyA vagara joDI devI. tema chatAM te samajavA mATe azakta lAge te enA karmo gADha che, mohAMdha dazA che, e bicArAne kayAMthI A vAta samajAya" ema pite samajI emanA pratye anukaMpAvALa raheparaMtu jarAya dveSa-ukaLATAdi na kare. kuTuMbanuM pAlana karavAmAM dharma kema kahyo ? emanA AtmAne Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 upakAra thaI rahyo che mATe. saMtApa karAvatA nathI, guNa kare che, sa'sAranI asAratAthI bhAvita kare che, dharma mAM rasa letA kare che, gADha A dhyAna, raudradhyAnathI khacAve che. e badhA upakAra che. teA pachI emanA para mamatva rAkhavAmAM vAMdheA kharA? hA, jarUra vAMdhe. te eTalA mATe, ke jIvA judA judA che, darekanA kama, enI bhavitavyatA, enuM tathAbhavyatva vagere svataMtra che; temAM mamatva rAkhavuM e mithyA bhAvanA heAvAthI madhanu kAraNa che. sAdhu-dhanI pirabhAvanA karavI che, teA sAdhu banavA pUrvethI mamatva-tyAgano abhyAsa joie, nahitara pachI e naDI jAya. Ardra kumAre pUrva jIvanamAM cAritra pALeluM chatAM e pUrve patnImamatvanA tyAgano abhyAsa tevA nahi, tethI cAritra-jIvanamAM e mamatva naDI gayuM, teA ahI' A kumAra tarIke anAya dezamAM janma maLyo, rAjakumAra thayA. paNa abhayakumAre ratnamaya jinapratimA bheTa mAkalI e jotAM pUjanma yAda AvyA, vairAgya pAmI pitAthI guptapaNe nIkaLI A dezamAM AvIne cAritra lIdhuM. paraMtu pelI mamatvavALI khAi ahIM zreSThI-kanyA thayelI; tenA mamatvamAM paDI cAritrabhraSTa thayA ! mamatva kevAM baMdhana UbhAM kare che! Adra munie enI sAthe sa`sAra mAMDyo ! aMte mamatva cheDI pharI cAritra lai utkaTa tyAga-virAga-sayama-tapa vagerethI avadhijJAnI anyA. mATe kuTuMba para mamatva nahi karavuM. sUtra-tA tevu temu samAcArepu salamAC sikA, - muzeka, amuLayu che, amuttismai mudhammaTrATri| na me tAiLA, na me tAro, vuThThI mamembarsa, amiltha sA, jJa Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 mAyabhUaM, eaM hiaM, asAramaNNaM savvaM, visesao avihigahanaM / evamAha, tilogabaMdhU paramakAruNige sammaM saMbudhdhe bhagavaM arihaMte' ti / a:-tathA te te AcArAmAM smRti-upayAga jAgrat rAkhe ke "huM amuka chuM, amuka kuLanA chuM, amukanA ziSya chuM, amuka dharmasthAnamAM rahele chu. mAre emAM virAdhanA nathI thaI; mAre virAdhanAno prAraMbha (paNa) nathI. mAre e (dharmasthAna)nI vRddhi thaI rahI che. ahIM e ja sArabhUta che. e ja peAtAnI cIja che. e ja hitarUpa che. khAkI bIjuM badhuM asAra che; avidhie lIdhela (sa'patti Adi) vizeSe asAra che,' ema trilekakha', paramakAruNika, samyak sAdha pAmelA arihaMta bhagavAna kahe che. vivecanaH-kuTuMbane saMtApa nahi paraMtu guNu karanAre, anukaMpAvALA ane aMtarathI pote niLa rahI, grahasthane caiAgya je AcAreA seve che, e AcArAmAM paNa lakSa vinA mUDhapaNe yA gatAnugatikapaNe vanArA na hoya, kiMtu upayegavALA anI vicAratA rahe ke 'huM koNa chuM? mAruM kula kayuM ? huM kAno ziSya ? mArA vrata kayAM ? huM devadattAdi nAme grahastha chuM. amuka kuLamAM utpanna thayA chuM. huM amuka AcAya no ziSya chuM. eTale mArA guru amuka che. huM amuka samakita, dezavirati vagere dharmasthAnamAM rahelA chuM. meM je aNuvratA lIdhA che enI virAdhanA te me' nathI karI ne ? athavA heve virAdhanAno AraMbha te nathI karatA ne ? eTaluMja nahi paNa mAruM dharmasthAna vRddhigata thaI rahyuM che ne ? 1. peAtAno eka sAre| A mAnavabhava pAmelA tarIkeno khyAla, 2. peAtAnA uttama kuLanI khAnadAnIno " Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khyAla, 3. pite uttama guru mAthe dharyAnI javAbadArIne khyAla ane 4. pitAnA vrataniyamAdi dharmasthAnanI javAbadArIno khyAla mANasane patana pAmavA nahi de, balka uce caDAvaze. "dharma- ratnaprakaraNa", zAstramAM A jAta-kuLa ane gurunA khyAla para eka prasaMga che. brAhmaNa upAdhyAya pAse bhaNatA aMgaSine tathA rudrakane gurue jaMgalamAMthI lAkaDAM laI AvavA kahyuM. aMgaSine sUkAM lAkaDAM jaladI maLyA nahi, eTalAmAM rudraka laherathI pharI pachI lAkaDAM laI jatI eka DozIne mArI nAkhI jhaTapaTa ene lAkaDAM laI AvI gurune kahe che - pele aMgarSi te nadIe rakhaDate hato. bhAIbaMdha have eka DozI bicArIne mArI enAM lAkaDAM laIne Ave che. " guru gusse thayA. eTalAmAM aMgarSi Avya, guru kahe, "nAlAyaka! A rIte lAkaDAM lAvavAnA ? jA cAlI jA ahIMthI. mane tAruM meM na batAvIza." ahIM aMgArSi gussAno khulAso maLavAnuM ane pitAnuM nivedana karavAnuM muzkela jANI tyAMthI nIkaLI gaye. vanamAM jaI zekamAM Alecana kare che, "aho A zuM? caMdramAmAMthI aMgAra-vRSTi ? guru mArA caMdra jevA saumya che. e emaja gusse thAya nahi. tyAre huM kyAM bhUlyA ? huM koNa? AvA uttama gurune vidyArthI ? meM gurune dukha karAvyuM? ke huM adhanya ! " basa e anaveSaNa-ciMtanamAM AgaLa vadhatAM vadhatAM TheTha anAsakta yogamAM caDI kevaLajJAna pAmI gayA ! devoe mahimA karyo, guru stabdha ! ane rudrakane dee khule pADyo ! zrAvakadharmanA vrata niyamaAcAra pALatAM A maraNa vAraMvAra rahyA kare ke "huM amuka, Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 mAruM kuLa khAnadAna, mArA guru uttama.' e pachI A paNa dhyAna rahyA kare ke "vrata-niyama-AcAramAM mAre kaI virAdhanA-khalanA te nathI thaIne ? agara thavAnI zarUAta te nathI ne ?" AtmAmAM vrata pALavAnI daDhatA che, ane e zreSTha bhAvanAomAM ramavA sAthe vratane ghaNIja sAvadhAnI pUrvaka pALavAnI kALajI rAkhe che, tathA sapheda kapaDA upara DAgha na lAgavA devAnI jema vratane dUSaNa na lAge te pramANe zAe pharamAvelI vidhithI dravya-kSetra-kAla-bhAvanI maryAdAo sAcavIne tene je AcaranAro hoya che, te kahI zake ke mane virAdhanA lAgatI nathI. chatAM ya te na bhUle ke, keI kALe je jarA paNa rAgadveSanuM jera thatAM dharmabhAvanAnI zithilatA ke pramAda Avaze te AkhAya dharmasthAnane prAsAda Dagamagaze ane kadAca nAza paNa pAmaze. mATe ja te asadu yAne patana karAvanArA AlaMbanathI dUra rahIne virAdhanAdithI bacI tene pALe. sAthe,-A vicAre ke "aho ! jagatamAM samakita, virati vagere dharmasthAna sivAya zuM sAra che? e ja potAnI cIja che, kemake bhavAMtaramAM mUDI-saMpatti tarIke e ja sAthe Ave che. e ja suMdara pariNAma lAvanAruM hevAthI jIvane kalyANarUpa che. bAkI dhana-dhAnya, saMpattine hera, idrinA viSaye, vahAluM kuTuMba, mitra-parivAra, mAnapAna, sattA, sAmrAjya ke vaibhavavilAse e badhuM ja asAra che, aMte phajula che, dagAkhora che, ane vizeSa karIne avidhi-anyAyathI meLavyuM-bhogavyuM e pariNAme vipAkamAM kAramAM kaTu duHkhada phaLane ApanAruM che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 kahyuM che ke a(dhana)nA rAgamAM aMdha banelA jIva pApaneja AcarIne je kAMI lAbha meLave che, te khaDiyAmiSanI jema te rANAnya jIvano vinAza karyA vinA pariNamatA nathI, arthAt vinAzano ja pariNAma lAve che. 9 * DizAmiSa ' eTale zuM ? khaDiza=mAchalI; AmiSa= mAMsa, jema mAchImAra mAchalAM pakaDavA lokhaMDI aNIyArA kAMTAne mAMsanA TUkaDAthI DhAMkI pANImAM nAkhe che, tyAre e mAMsa atyaMta svAdiSTa lAgatuM hoine mAchalAM koIpaNa jAtanA vicAra vagara jhaDapathI tene mAMmAM AkhuM grahaNa kare che, ane khAvA lAge che tyAMja pele kAMTA tALavAne vIdhI cAMTelA rahe che. ajJAnIne zA khyAla ke svAdiSTa suMdara dekhAtA mAMsanI aMdara rahele AMkaDA (kAMTA) tArA svAda pUrA thatAM pahelAM ane e mAMsa pacatA pahelAMja tane tALave vIMdhI ghAtakInA hAthamAM pakaDAvI tArA prANane harI, jIvanano nAza karaze ? eja pramANe anItithI meLavelI sapatti ane bhAgavilAsA, dekhItI rIte te kSaNavAra ghaNAja ravAdiSTa lAgaze, paraMtu tenI AzAesa letAM pahelAMja tenI pAchaLanAM pApAthI bAMdhelA mahA cIkaNAM karmo tArA AtmAne krUrapaNe haNI nAkhaze. pavitra, suMdara, tejasvI ne mahAzaktizALI tArA AtmAne malIna, khibhatsa, tejarahita ane mahAazakta banAvI, hatA na hatA karI deze !-e jIve bhUlavuM joituM nathI. brahmadatta, tripRSTha, mammaNu vagerenAM dRSTAMtamAM e kharAkhara jovA maLe che. A badhI vastu kANu samajAve che ? AtmAne suMdara atisuMdara, ane mahAsukhI banAvavAno mArga kANu khatalAve che ? Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 bhagavAna arihaMtadeva e samajAve che. kemake e traNa lekanA baMdhu che, sAcA sanehI che, atyaMta utkRSTa tIrthakara nAmakarmAdinA puNyanA prabhAravALA che, parama kANika che. emanI anAdi viziSTa yegyatA arthAt viziSTa tathAbhavyatAnA baLe e prabhu ja tIrthaMkarapaNAnuM puNya upArjatAM jagatanA samasta prANIo para aparaMpAra ekAMtika bhAve karuNAvALA bane che. kAraNa ke, e karuNA AvavAmAM viziSTa ja tathAbhavyatva joIe ne tIrthakaranA AtmA jevuM tathAbhavyatva bIjA pAse nathI. ethIja tIrthakare sarva zreSTha samyakatvAdi bAdhi je varAdhi, tene dharanArA hevAthI, kharI rIte te bIjAnA upadeza vagara svayaM ja bujhelA che, jaDacetananA yathArtha svarUpanA nizcita bodhavALA banI mahA virAgavatA che. evA je viziSTa AtmA tIrthaMkaradeva, e ema pharamAve che." sUtraH-gvaM samAraka, tavisu samAcAra sa dina, bhAvamaMgalameaM tanniSphattIe / artha:-e pramANe vicArIne ahiMsAdi dharmasthAnone bAdha na kare evA suMdara AcAramAM ThIka pravarte. e niSpanna yAne siddha thavA para bhAvamaMgaLa bane che. - vivecana-e pramANe tIrthakara vacananuM sacoTa praNidhAna karavA pUrvaka vicArIne ane nirdhArIne dharmasthAne (samakita, dezavirati vagere)ne viruddha nahi, tema jinavacanane bAdha na kare paNa aviruddha, anukula hoya, evA vividha AcAromAM sArI rIte zAstraniyamAnusAra pravartavuM. A rItanuM vidhipUrvakanuM dhamavartana siddha thatAM bhAvamaMgI bane che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 pra-bhAvamaMgaLa te zubha adhyavasAyane kahevAya che, tyAre ahIM te ahiMsA, satyAdi, uttama AcAra vagerenAM savidhi pravartanane bhAvamaMgaLa kahyuM e zI rIte ? u0-sAdhudharmanI paribhAvanArUpe je savidhi pravartana karI uttama gya AcAra AcarAya che, e niSpanna thatAM, siddha thatAM, azubha bhAvanA karmone kSaye pazama (AMzika nAza) thAya che; ane AtmA zubha bhAva ati zubha adhyavasAyanA suMdara pariNAmavALe bane che. Ama zubha pariNAmarUpa bhAvamaMgaLanAM asAdhAraNa kAraNabhUta che vidhipUrvakanAM dharmapravartana; e paNa bhAvamaMgaLa kahI zakAya. dUdha ane ghImAM ghaNuM aMtara che. chatAM dUdha para meLavaNu, dahIM, mAkhaNa, tAvaNanI prakiyA thatAM eja ghI bane che. evI rIte vidhipUrvaka ane jinavacanane tathA vratane abAdhaka AcAra sAthe vratanuM pAlana thAya e zubha bhAvamAM pariName che; arthAta bhAvamaMgaLa bane che. dhyAnamAM rahe ahiM vidhipara khAsa bhAra mUkyo. kemake vrata le, pALe, tapa-japa kare, paraMtu pUrve kahelA Agama-grahaNa, adharmamitra-tyAga, dharmamitro pAsanA, legavirUddhane tyAga, zuddha mana-vacana-kAyAnI kriyA, parivArane asaMtApa ane guNakAritA, dayA ane nirmamatA vagere je na sAcave, te zubha adhyavasAya pAmavA durlabha che. jema, tapa ghaNe ja kare, paraMtu tapanA pAraNe AhArane ghaNuM ja svAdavRttithI khAya, temAM tanmaya bane, tema ja ghaNuM ja khAya, te tene tapane svAda kayAMthI AvI zake ? tapa karatI vakhate pelI khAvAnI ane svAdanI vAsanAne yAda lAvyA kare, tyAM tapanI suvAsa e nahi pAme. kemake tapa Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 sAthe vidhi na sAcavI. athavA jema gharamAM kaMkAsa karI kaI sAthe ragaDI jhagaDIne maMdire pUjA karavA Ave, dekhAvamAM pUjA sArI kare, phUla vagere sArA caDhAve, paraMtu tyAM gRhaphalezanA vicAre AvyA kare, kiyA bhale ne kAyAthI thatI hoya, paraMtu mane te Aaudra dhyAnamAM ja hoya che tethI pUjAne uttama paNa AcAra hadayane zI zAMti ane ze zubha bhAva Ape ? te pramANe pUrvokta AgamagrahaNa vagere je vidhi vinAnuM pravartatuM hoya te te zubhabhAva na jagAvavAthI bhAvamaMgaLa na banI zake. vyavahAramAM jeTalI zuddhi, teTalA pramANamAM dharmasthAne UMcA vyavahAramAM jeTalA zuddha bhAve, zuddha pariNati, teTalAja dharmanA zuddha adhyavasAye, teTalI ja dharmanI suMdara ArAdhanA. vyavahAramAM jeTalI azuddhi, teTalI ja ahIM pekaLatA. mATe te saMsArI jIve cAritra sudhIne mahAvate ya anaMtIvAra lIdhA chatAM AjJA-bhAvana, lekavirUddhatyAga vagere vidhipAlana vinA e niSphaLa gayA, bhAvamaMgaLarUpa na thayA. tyAre. arjuna mALInA pratibaMdhaka sudarzana zrAvakane zrAvakanAM aNuvrata paNa AjJA-bhAvana Adi vidhi yAne vyavahArazuddhi pUrvakanA hatAM, te e bhAvamaMgaLarUpa thayAM. bhAvamaMgaLatA evI thaI ke eNe AtmA para zubha adhyavasAyanuM ojasa mahekAvyuM-maghamaghAvyuM ! jenA prabhAve ajunamALInA zarIramAMthI jakSane nisteja banI bhAgI javuM paDayuM ! evI rIte nAgaketu zrAvakane paNa vidhipUrvakanAM vratapAlane evuM bhAvamaMgaLa thayuM ke enA prabhAve rAjA ane AkhA nagara para zilA vikuvane vidhvaMsa karavAne upadrava karanAra vyaMtara paNa aMjAI gayo, ane zilA saMharI nAgaketunA caraNe AvI namI paDyo ! Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para sUtra:-tahA nAgarina dhammanAribApu / a:-tathA dharma jAgRtithI jAgrata rahevuM. vivecanaH-sAdhudhama nI paribhAvanA karanArA sadA dhamajAgarikA kare. kevI rIte kare ? bhAvanidrAnA tyAga karIne. bhAvanidrA eTale meAhamaya dRSTi, atattvanA ciMtana, rAgadveSanI ramata, mithyAtvanA muMjhArA, bAhya bhAvanA tAMDava, pramAdanI paravazatA vagere. AneTALIne satata dharma jAgarikA, dharma jAgRti, arthAt jJAnamaya dRSTi, samabhAvanA abhyAsa, saMvega-vairAgyanI vRddhi, tatvanI samyag vicAraNA, ata khabhAva, satpuruSArtha-tamannA vagere rAkhavI joie. e evI ucca keATinI hovI joie, ke jIvanamAM kaThina sAdhudhama AdaravA mATe jIvane pUrNa udbhasita ane utsAhI karanArI hAya, ratnApama-mAnava-AyuSyanI khAkI(Balance)mAM je amUlya vakhata hajI zeSa che, tenu' (1) mahAmUlya upajAvavA mATe, (2) A viziSTa jIvananuM viziSTa mahAcita sAcavavA mATe, (3) jaDamukhI pravRttimAMthI sa thA chUTI AtmamukhI pravRttimAM lIna thavA mATe, ane (4) vAravAra janmamRtyunI ja jAlane TALavA, tathA (5) karma vyAdhine miTAvavA mATe dharma-auSadhane sapUrNa rIte sevavuM joie. kALane ucitanuM mUlya samajavuM joie. sUtra:-jo mamAcho ? mitratta citraM ? artha: mane kevA kALa maLyA che ? A kALane ucita (kartavya) zuM che ? ? vivecanaH-dharma jAgRti A rAkhe ke A mane kevA amUlya Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 kALa-avasara maLyo che? ane A mahA kiMmatI kALane ucita zuM kartavya che? mArI pUrva sthitimAM anaMtA pugala-parAvartana jaMgI kALa anaMtA janma-maraNa karI anaMta zarIranAM parAvartana karavAmAM gayA ! jyAre, A kALa tevAM parAvartana pharI na karavA paDe evI sthiti ubhI karavA mATe samartha maLe che! chatAM A kALane huM ke upayoga karI rahyo chuM ! ajJAnamAM, mehavAsanAmAM, ne saMsAranA vikaTa paMthamAM hajI paNa AtmAne rakhaDAvavAno ! bhAna nathI ke ethI kALanA Avarta ochA thAya che ke vadhe che?" Ane vicAra karavA pUche aMtarAtmAne zuM kahe che ? "A jIvanamAM je je vicAra-vANI-vartananA abhyAsa karyA, te A khAsa mAnava jIvananA kALamAM ucita. che ? bIjI gatinA kALamAM e nahotuM banI zakatuM ? A kALanuM mahAmUlya keTaluM ! ane enuM avamUlya huM keTaluM karI rahyo chuM ? kevA suMdara prakAzanA paMthane avagaNa keTalI ghera aMdhArI ajJAnanI khINamAM utarI rahyo chuM ? " vicAravA jevuM che ke uttama mAnavakALane ke adhama upaga thaI rahyo che ? AjanA yugamAM savAre jAgyA tyAM mahA rAgadveSakAraka vikathAothI bharacaka-bharyA denika pepara jevA sujhe che ! bajAra bhAva, sinemA, vagerenA samAcAra joI mana para jaDa. padArthonI letha upADavI game che ! AhAra-parigraha-saMjJA savArathI mAMDI kUdAkUda kare che! iMdriya viSayanI ja gaDamathalanuM te pUchavuM ja zuM? reDIyAnA progrAmanA ke bIjA trIjA AvAne AvA ja AcaraNa-vANI-vicArethI divasa rAta pUrA ! A badhuM zuM karyuM? meha vadhAryo ke ghaTADyo? saMsAra bhramaNavardhaka. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 pravRtti vadhArI ke ghaTADI? vartamAna uttama kALa A mATe che? A te te kALa che, ke jemAM prabhAte AtmAnA tyAjya ane kartavyanA vicAra karI zakyanA saMkalpa karI zakAya, jyAM paramAtmA ane mahApuruSanA bhavya kalyANa parAkame ane bhavyAtibhavya upakAre najara sAme taravaratA rakhAya, zAsananA tattva-vistAra ane ArAdhanAnA asaMkhya prakAranA bhavya prakAza jyAM mana para jhagamajhatA karAya, e karIne jyAM AtmA parathI anaMta kALanI jAma vAsanAonAM jALAM ukheDI zakAya, jyAM anaMta karmakASTane dharmasAdhanAnA jvalaMta agnithI bALIne sApha karI zakAya, jyAM anAdi, anaMtakALathI mahAmalIna AtmAne vizuddha bhAvanAothI madhyAhnanA grISma-sUryavat saMpUrNa tejasvI banAvI zakAya, evA A kALamAM vAsanAonA jALAM vadhAravAnuM, navA karmaukaraDAnA kacarAne mehanA TopalAthI bharIbharIne AtmAmAM ThAlavavAnuM ane melA adhama vicAro-lAgaNIothI AtmAne vadhu aMdhakAramaya karavAnuM karAya, e keTaluM badhuM kALane anucita ! A te te kALa che, jyAM cetanane jaDavat banAvanArI je AhArAdi cAra saMjJA, kodha-mAnAdi cAra kaSAyasaMjJA, lekavAhavAhanI saMjJA ane egha (gatAnugatikatA) saMjJA, ema 10 mahA saMjJAone naze Aja sudhI AtmAne caDyo hato, ane e nazAmAM jIva karmathI saMsAranA behudA vicitra nATaka nA hate, hiMsA-jUTha vagere duSkRtyamAM daTAe raheto hatuM, ane ethI ja karma bAMdhatAM pAchuM vALIne joyuM na hatuM, ke vicAraNA karavA sarakhI ya kurasada sakhI nahatI, te duSTa 10 saMjJAone dAna zIla, tapa, bhAvanA, kSamAdi, jJAnI para daSTi ane saMyama-vivekathI Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 nAbUda karI zakAya. saMjJAna nAzano AthI bIje ucita kALa ke maLavAnuM hatuM ? kemake rAtadivasa khA khA nI vAte, viSayane saMsarga, parigrahanI pravRtti, vArevAre nidrA ane bhaya, vAtavAtamAM garva-gussa vagere, e badhuM te manuSya sivAyanI bIjI gatimAM sArI rIte karavAnuM hoya che; ane tenAthI kusaMjJAo puSTa rahe che. A bhavane ja kALa e yeAgya che, ke e saMjJAothI pratipakSI vRtti-pravRttio ane pratipakSI bhAvanAonA amRta-kupA pI zakAya. AhAra-saMjJA sAme tapa, ane AhAra para jugupsA ke "arUpI ane anaMta sukhI evA mAre A zI lapa? A zI pugalanI gulAmI?" viSaya saMjJAnI sAme viraktabhAva ane tenuM parigrahasaMjJA sAme dAna ane nispRhatA, nidrA sAme AtmajAgRti, bhayanI sAme nirbhayatA, krodha sAme kSamA, mAna TALI laghutA-namratA, mAyA mUkI nyAya-nIti nikhAlasatA, labha cheDI nirAzaMsa-nirmamatva bhAva, hiMsAdi pApa choDI ahiMsA satya Adi. A badhAne keLavavAne sAro vakhata che, kemake ahIM tapa, zIla, dAna vagere suMdara pravRttio thaI zake che. saMsArane viparyAya dUra karavA mATe saMjJAne kATa utArI devuM joIe. e mATe udAratA, virAga, tyAga, zubha bhAve vagerethI AtmAe sArI rIte svastha banavuM joIe, ane vacce je kAMI Ave tenA para vijayI banavuM joIe. A badhuM A kALe suzakaya che. "aho ! kevo suMdara kALa mane A maLyo che! keTale durlabha ne kiMmatI kALa huM pAmyo chuM ! chatAM saMjJAenuM jora te juo ! jIvanabhara "khAuM-khAuM, A khAuM te khAuM" e dhUna, "A vilAsa karuM, A joI lauM, A bhegavI Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 lauM, mAruM zarIra kevuM suMdara lAge che, huM ke puSTa chuM," A Asakti, athavA te, "zarIra sAruM nathI rahetuM, majA mANI zakAtI nathI, UMgha nathI AvatI, paisA nathI maLatA, A ciMtAo ! mAnava kALamAM to samajavuM saheluM che ke peTane game teTaluM ane game tevuM sAruM ApIza, paraMtu savAra paDatAM te bhUkhyuM ! tuM dehane tRpta suvADe, ane e bhUkhyuM UThe! have ene tRpta karavA pAcho Akho divasa kADhavAna ! vAha ! kevI veTha dehanI khAtara AtmA ? ke AtmA khAtara deha ? vaLI suMdaramAM suMdara miSTAnna Ape, enI viSTA kare e ! nirmaLa gaMgAnA pANInA pizAba kare e! AvuM sadAnuM mAMgaNiyuM, bhUkhaNiyuM ane bhIkhaNiyuM zarIra ema tRpta nahi thAya, e te tyAga-tapathI ja tRpta thAya. evI rIte dhana game teTaluM kamAya, paNa tene saMtoSa nathI. jaDanI IcchA AkAza jevI anaMta che. pahelAM hajAranI, maLe te lAkhanI, te paNa maLethI 25-50 lAkhanI, ema lAbha ane parigraha saMjJA vadhatI ja cAle che. tene devenI paNa Rddhi ApavAmAM Ave, teya tRpti nahi. potAnAthI UMcA UMcA svarganI Rddhi joI baLe, khinna thAya. jaDa padArthanI IcchAnuM e mAhAsya che, ke e IcchA pUrI thatI ja nathI. e to e padArthonI upekSAthI mITe, "na joIe, na joIe' nA nA maMtrathI zame. te upekSA bhAva e tRNanA bhayaMkara pariNAme hadaye vicAryAthI meLavI zakAya. pachI te AhAra-viSayaparigraha-saMjJAnA bhukkA uDADI zakAya. e mATe A yogya kALa che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 257 devane kALa paNa meM joye. ghaNuM ja Rddhi-siddhi joI tyAM khAvAnI jarUra nahatI, paNa puNyAI maLI hatI. tethI uttama khAnapAna khAvAnI je IcchA, tene mAtra divya suMdara oDakArathI zamAvI zakAtI. bIjA parizrama vinA mAtra oDakArathI zamI jatI AvI siddhi hovA chatAM, je IcchAo para IcchAe deDatIja rahI, te AhAra-saMjJA kyAMthI tUTe? suvA-besavA mATe, haravA-pharavA mATe, Ameda-pramoda mATe, bAga-bagIcA, mulAyama vastro, makhamalanA gAlicA, ati suMdara puSpa, suMvALI ramaNIe, eka devabhavamAM kare devIo, e je maLyuM hatuM, te badhuM rAgane vadhAranAruM hatuM, tyAM viSayasaMjJA kayAMthI tUTe? AhAra-saMjJA, viSaya-saMjJA teDavAne tyAM kALa ja kyAM hatuM ? kSetra kyAM hatuM? jyAre ahIM badhuM ja anukULa che. ahIM te vicAravA jevuM che ke sAruM che ke rAga vadhAranArA sAdhane tevAM nathI, dA. ta. divya svAdiSTa khANuM ke mahAbha nathI, ke jethI saMjJAo piSavAthI bahu sAra nIkaLe. tathA tapa ane tyAga ahIM karI zakAya ema che. tethI ja A kALa ghaNe ja uttama che. AhAra karatAM, viSamAM iMdrione joDatAM, parigrahanI mamatA tathA kaSAye karatAM ema thavuM joIe ke-"are ! duzmanane haju huM piSI rahyo chuM? duzmana sAthe dostI karI rahyo chuM? duzamane mArA ja AtmA para halle karavA AmaMtrI rahyo chuM? kayAre avasara maLe ke enAthI bhAgI chUTuM." keI kaheze ke A zarIrane TakAvI rAkhavA sArU te khAvAnI jarUra che ne? paNa ene khabara nathI ke (1) jarUra 17 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 hoya e badhuM ja gamADavA jevuM nathI hotuM. dA. ta. AjanI kAyadAnI AMTIghUMTIne lIdhe harAmI nekarane kADhI na zakate heya ane enAthI kAma levuM paDatuM hoya, chatAM IcchA e ja rahe che ke kyAre A TaLe. evuM AhAranI veTha aMge che. vaLI (2) je ema thAya che ke amuka amuka vastu mAre khAvI joIe, ATalI vAra khAvuM joIe, e badhuM zarIranA piSaNanA nAme saMjJAne piSaNa apAya che. mAnyuM ke "dUdha khAuM eTale zarIra majabUta thAya," are ethI to saMjJA majabUta thAya che ! ane A te bakaruM kADhI UMTa pesADavA jevuM thayuM ! mAtra A ja jIvananA zarIranI apaSTatA TALavA mATe janmajanma cAlanArI saMjJAnI vRttine sateja karI puSTa banAvI ! nahitara, ApaNe te evuM karavuM che ke zarIra dharmasAdhanAthe TakAvavuM che khasa, paNa saMjJAne mArIne. jema, vIMchI pakaDe che, paraMtu e rIte ke DaMkha de nahi. te pramANe AhAzadinI pravRttine pakaDavAmAM Ave te bhaya nahi.' vaLI vicAre che ke mama kAle? ki eaksa uciaM? A mAre kaye kALa che? A kALane yogya zuM che? A te kALa che ke jyAM AmasvarUpanI ADe AvelA karmanA paDadAne cIrI zakAya; jyAM mehanI nadImAM taNAI bhavasamudramAM DUbI javAne badale jyAM vItarAganA zAsanarUpI nAvamAM besI bhavapAra utarI zakAya, e kALa che. pUrva nAva maLI hatI te kANI hatI, kemake mekSanuM lakSya nahatuM. Aje e sUjhayuM che, te akhaMDa cAritranAvamAM besI karma jaLathI bahAra kAM na nIkaLI jAuM? Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 tiyacanA kALa paNa jocA hatA. aLada hatA, gADAmAM pacIsa maNu bhAra bharelA hatA, madhyAhna samaye caitra vaizAkhanA dhUmadhAkha taDakA tapI rahyA hatA, jamIna agnivat uSNu hatI, dhIkhatA tApA, tRSAnA pAra rahyo nahi, ati parizrame bhUkha paNa joradAra, zarIra parasevAthI rebajheba, meAMmAMthI xINu chUTI jatuM hatuM, tyAre uparathI gADIvALA leAkha'DI AranI parANI mArA jIvatA zarIramAM gheAMcatA hatA, tethI mane aMtaramAM bhAre gusse thatA. kema gusse ? te kALa gussAne hatA. mAthe paDayuM samatAthI bheAgava, kama khape che,' ema tyAM kANu samajAve ? ane samajavA jeTalI muSkriya kayAM hatI ? jyAre Aje mAnavabhavamAM e kALa che ke jyAM samatA, samAdhi ane sahiSNutA lAvI karmAnI suMdara nirA karI zakAya. pUnA kALa asaMyumaneA hatA, Aje sayamanA che. pUnA kALa rAganeA hateA, Aje virAganA che. pUrva nA kALa dveSanA hatA, Aje upazamanA che. pUnA kALa mana-vacana-kAyAnI kupravruttioe daDAvAnA hatA, A kALa e da'DathI bacavA mana-vacana-kAyAnI guptine che. jIva ! ghaDIbhara esI vicAra te kara ke, kevI A uttama kALanI bakSIsa tane maLI che ? mAtra A mAnavakALanA pratApe ja keTakeTalI viziSTatAonA lAbha thayA che? e lAbha thavAnA hisAbe Aja sudhI te zuM karyuM ? ne have zuM karavA ceAgya che ? mAyAnidAnanA zalyA UkheDavAnA kALamAM zalyA UkheDI rahyo che ke jUnAne sAcavI navA vaLI pedA karI rahyo che ? mithyAtva cArane pASI rahyo che ke bhagADI rahyo che ? vAghavarunA bhavamAM zalya ane miAsa bahu rAkhyA, paNa have zA Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 sArU vAgha varU banavuM ? anAryapaNAnA kALamAM pApa nidAna (paugalika AzaMsA) bahu ryA, paraMtu have anArya banavAnI zI jarUra? jina nahotA maLyA tyAre kutsita kumata bahu sevyA, paNa have e hoya? A te te kAla che ke jemAM rasa, Rhi ane zAtAnI layalInatA ane enA gauravanA parvata para caDhavAnuM have sahelAIthI mUkI devAya. e traNanI Asakita zilAjatu jevI che. zilAjatune tarasya vAMdara pANuM mAnIne pIvA jAya che, paraMtu meM eMTI jAya che. tene kADhavA hAtha ghAle che, te hAtha ceTe che. ema karatAM Akhe ne Akhe eMTI jAya che. pachI tenA UkheDavAnA game teTalA dhamapachADA ke game teTalA prayatna nakAmA jAya che, ane aMte vadhu tarasya, bhUkhe, ane baMdhAeloakaDAyele maraNa pAme che. ema rasa, Rddhi ane zAtAmAM ciTakelA pAmara che vadhu tRSNa, vadhu bhUkha ane vadhu baMdhanothI pakaDAI aneka janmamaraNanA kAtila duHkha pAme che. evuM ciTakyAnuM devAdibhavamAM sulabha hatuM, kemake tyAM bacavAnA sAdhane tevA nahi. jyAre, bacAvanI vipula sAdhana-sAmagrIthI saMpanna A kALa che, ene ucita zuM? rasa-Rddhi-zAtAnA zilAjatumAM na lepAvuM te ja ne ? vaLI, A te kALa che ke jyAM jIvane AkarSatA rasaRddhi-zAtA e kUcA che. kemake jenI AgaLa A te zuM, paNa cakavatinA rasa-Rddhi-zAtA paNa hisAbamAM nathI gaNAtA evA devakanA rasa-Rddhi-zAtA kaI gaNatrIe ? tAtparya, denA raMgarAganI sAdhana-samRddhi AgaLa mAnavanA raMgarAganI sAdhana Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 samRddhi kaI visAtamAM nathI. dA. ta. AjanA gabharyA zarIramAM zAtAnA zA lekhA? tyAre mATI-pASANa ane DhApittaLanI samRddhi zI moTI? te AjanA turacha svAda-eka divasa khArUM ane eka divasa khATuM,-evA DhaMgadhaDA vinAne svAde kayA hisAbamAM? jema eka zrImaMta mANasa keIne tyAM memAna thaI pAMce pakavAnnanA svAdiSTa suMdara bhejana upara jamavA beThA haiya, temAM jAtajAtanI miThAIo heya ane temAMthI nIkaLatI seDamathI dUra dUra sudhI beThelAone memAMthI pANu chUTatuM heya, jamavA mATe galagaliyAM thatAM heya; have tyAM enI sAthe beThelA pUrvanA tevA ja keI zrImaMta paNuM hAlamAM raMka-darIdra banelAne gheMsa pIrasI hoya te te kevI zobhe ? e raMka jIvane kevI mazkarI lAge? pachI e gheMsamAM zuM rAce e pramANe karmo ekavAra pIraselI devatAnI divya Rddhi, divya ra ane pAMce IndriyanI tathA zarIranI divya zAtA AgaLa kameM have pIraselI mAnavanI Rddhi-rasa-zAtA kevI ? je mAnava samaje to ene bhAre kalaMkarUpa lAge ke "je karmasattAe ekavAra mane e divya sAmagrIthI sanmAnya, te have mane ahIM enI apekSAe gaTara. kalAsa sAmagrIthI navAje che? zarIra gaMdakIne gADe ? rasa azucimAMthI janmelA ? ane Rddhi divya AgaLa jhuMpaDA-kalAsa ? A te mArI mazkarI thaI rahI che. emAM huM zuM rAcuM? ane devaRddhithI paNa je mane kAyamI tRpti thaI nathI e vartamAna atRpti kahI rahI che, te zuM A janmanI tuccha Rddhi-rasazAtAthI kAyamI tRpti thavAnI hatI ? kAyamI tRpti te enI AdhInatA choDavAthI thAya. enI AdhInatAne phagAvI devA mATe Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 ja aha! mane ke suMdara devagurudharmanI sAmagrIvALe A kALa maLyo che !" ' vaLI vicAre, " mama vADha: vimegarU ni?" A ka kALa mane maLe che? ene yegya zuM che? A te kALa che ke jyAM saMsAranI cAra gatimAM cirakALa bhramaNa karAvanArI (1) kaSAya cekaDI, enI kAraNabhUta (2) saMjJA-cekaDI, tathA e be cekaDImAMthI janmatI (3) Arta-raudra pratyekanI durgAna cekaDI, ane (4) deza-bhajana-strI-rAjya saMbaMdhI vikathA cekaDI, A cAra caMDALa cokaDIone aMta lAvI zakAya. bIjI gationA kALamAM AnuM bhAna ja kyAM hatuM temaja ene haTAvavAnA yoga ke sAmarthya paNa kyAM hatA ? ahIM te bhAna che, saMga che, zakti che, tyAre huM e cekaDIone vadhArI rahyo chuM? ke ghaTADI? maLavA khAvAnuM te puNyanA hisAbe ja che, te pachI nAhaka krodhAdi zA mATe karuM ? ethI te ulaTuM pApa jame thAya che, jenA vipAka bhAre ! paNa mAre have evA kaTu vipAka nathI joItA. Ame ya AtmA karmathI ane pApathI bhAre che. emAM phegaTa vadhu bhAra bhare te bhavAMtare mAre DUca nIkaLI jAya ! mATe kaSAya na karuM, saMjJA na paDyuM, durthAna na levuM, vikathA na AcaruM kemake mAre mekSa joIe che; ne mekSamAM te anAhAranuM sukha che, AhAranuM nahi, viSayatyAganuM sukha che, viSayabhoganuM nahi, aparigrahanuM sukha che, parigrahanuM nahi. vaLI vikathA te satkathAne gya maLelA A durlabha mAnava-samayane lUMTe che! mana bagADe che, kaSAya vadhAre che! mATe ene paDachAyo ya na lauM. durgAnane badale Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 263 zubha dhyAna karavAnuM mAre ghaNuM che, ane te jyAre ahiM zakya che, te eja karIza."--A nizcaya ahIM zakya che, ne amala paNa ahIM zakya che. "vaLI A te kALa che ke jyAM viSaya pratye virAgI banI sarvavirati AdarI zakuM. bIjA keI bhavamAM sarvavirati paNa je zakya nathI, te pachI apramattatA, kSapakazreNI, vItarAgatA, kevaLajJAna, zilezI, ane mekSanI te vAta ja kyAM? oha AvA amRtakALane huM viSayonI gulAmImAM viSakALa karI rahyo chuM ! bhAna nathI ke je jhera pAchA mane ja pIDavAnA che! mATe have te ahiMsA-saMyama-tapanA zreSTha dharmanI sAdhanAne yegya A amRtakALane e sAdhanA dvArA saphaLa karI lauM. "ke mama kAle, kima easa ucitaM 'enA para AvI AvI dharmajAgarikA karavI, ane mehanidrAne aTakAvavI. mANasane IdrinA viSaye muMjhave che, tathA mRtyunuM smaraNa ane mRtyunI bhayAnakatAne jAgate khyAla nathI rahetuM tethI mehanidrA caDI bese che. e aTakAvavA, A paNa dharma jAgRti rAkhe ke, sUtra-sArA vicA, nigama miLo, virAvavALA | bhIsaNo maccU, savvAbhAvakArI, avinAyAgamaNo, 4aNivAraNijjo, "puNo punno'nnubNdhii| artha -viSe asAra che, avazya chUTA paDanArA che, ne aMte kaTu phaLa denArA che. mRtyu bhayaMkara che, sarvathI rahita karanAruM che, ajJAta AgamanavALuM che, anivArya che, pharI pharI AvanAruM che. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecana:-viSayasukha para madAra na bAMgha. kemake e viSaye zabda-rUpa-rasa-gaMdha-sparza (1) asAra che, (2) nakkI janArA-nAza pAmanArA che, (3) aMte virasa-kavipAka denArA che. vinazvara viSayomAM ze mAla che? game tevA raLiyAmaNuM rasa, ramaNIya rUpa, suMdara saphedo, sukumALa sparze ke sugaMdhI maLe, paNa e asAra che. kemake e jaDa ane parivartana pAmI kutsita-kharAba thanArA athavA kSaNadeNanaSTa yAne jotajotAmAM nAza pAmanArA che. vaLI asAra eTale ke AtmAne kazo guNa te nahi karanAra, upakAraka te nahi kinatu ulTA AtmAne vikRta, dukhI ane parAdhIna karanAra che. tethI ja e viSaye AtmAnI anaMtI jJAna-sukhAdi tradi AgaLa tuccha che. vaLI enA saMga kAyamI nahi ja, eTale bhagavaTAe ke aMte mRtyue avazya viyogathI chUTA paDavAnA che; eTaluM ja nahi, balake pariNAme AtmAne asIma kamabaMdhanA vipAkarUpe bhayaMkara duHkhamAM rIbAvanAra che. zuM A mAre mahAsArabhUta, ane anaMtasukhadAyI mAnava-samaya AtmasamRddhinA ghAtaka, tuccha, vinAzI ane duHkhadAyI viSayo pAchaLa veDaphI nAkhuM ? nemikumArane paraNAvavA mATe rAjImatInA AMgaNe laI AvavAmAM AvyA; paNa e te virAgI hatA. tyAre rAjakumArI rAjImatI te kharekhara dilathI paraNavAnA kaDavALI hatI. chatAM jyAM nemikumAra teraNiyethI pAchA pharI gayA eTale bhale kSaNavAra AghAta lAgI gaye kintu pachI tarata ja A vicAryuM ke "viSayasukha pAchaLa mAre meha cheTe che, kemake viSaya asAra, vinazvara ane pariNAme kahuphaLadAyI che. bAkI nemikumAra pratye Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 cAmaDAne prema mUkI sAce Atmaprema te huM TakAvI zakuM chuM ane te emanI pAse cAritra laI emanI ziSyA banIne caritArtha karIza !kharekhara emaja karIne ekaja varSamAM mehanIya sahita ghAtI karmano kSaya karI kevaLajJAna pAmyA. dhanAjI saMsAramAM rahyA hatA chatAM lamIne hAthane melA ane viSane viTaMbaNAkAraka lekhatA tethI ja potAnI kamAyelI lAkha koDanI lakSamI paNa meTAbhAIone asaMtoSa TALavA badhI ja paDatI mUkIne guptapaNe paradeza cAlI nIkaLyo. te pachI paNa mahAzrImaMtAI ane ATha yauvanAonA viSayasukha pAmyA chatAM jyAre eka patnI subhadrA pitAne bhAI zAlibhadra virAgI banI 1-1 patnI reja tyaje che e para rue che, tyAre dhanAjI kahe che "e kAyara, nahitara vairAgya thayA pachI dhIredhIre zuM cheDavuM?" subhadrA kahe che "bolavuM saheluM che karavuM kaThIna;" tyAMja dhanAjI UbhA thaI gayA, ne viSaye vagere tyajI cAritra levA nIkaLyA. vaLI kALanA bharose besI na rahetAM vahelA samajI levAnI jarUra che ke (1) avazyabhAvI mRtyu bhayaMkara che, bhayane karanAruM che e akaya evA agaNita bhayane UbhA kare che. jene mRtyu nathI ene kaI bhaya nathI. (2) mRtyu sarva vastune abhAva karanAruM che, eTale ke AtmAne sarva vastuthI rahita karanAruM che. maryA pachI ahIMnA mAla, milakata, baMgalA, bagIcA, kuTuMba, yAvat pitAnuM mAnela zarIra, iMdriye Adi paNa koIja pitAnuM nahi. (3) mRtyu aNadhAryuM Ave che. te koI divase ApaNI kurasade ke jANa karIne AvatuM nathI. re Atmana ! Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM tArI game teTalI hoziyArI haze, tAruM game teTaluM mAna haze, tArA eka zabda pAchaLa hajAre mANasa prANa ApavA sudhI taiyAra thatA haze, paNa jyAre mRtyu Avaze tyAre ene rekavA emAMnuM kAMIja kAma nahi Ave. cakravarti, Indra ke anaMtabaLI paramAtmAnI paNa koI tAkAta mRtyune rokavA samartha nathI. mRtyu tArI atyaMta kAkaludIbharI vinaMti paNa nahi sAMbhaLe. tArA mAnanI ke tArI Rddhi-siddhinI mRtyune koI ja paravA nathI. te te tane A deharUpI bhUmi parathI DhaphAnI jema Thokare uDAvaze. kemake (4) e anivAraNIya che,-rokAya nahi evuM che. mRtyu Ave tyAre tuM tene je kahIza ke "bhAI ! jarA thaMbhI jA, huM jiMdagImAM dhana dhAnyAdi te bahu kamA, (te thI te puNya vaTAvAI gayuM), paNa meM dAna-puNya karyuM nathI, ane adharmo bahuja karyA che. kuTuMbanI jALamAM, dhananI lelupatamAM, viSayenA mohamAM huM bahu lapaTAye; A badhAthI te AtmAmAM mAtra pApanA gaMja khaDakAyA have tuM phakta jarA thobhI jA, te huM dAna daI dauM, dharma karI lauM," tyAre mRtyu jANe khaDakhaDATa hasaze ! te tane bhayaMkara lAgaze. tuM tharathara kaMpIza, te ya te tArI mUrkhatA upara ane tArI pAmaratA upara jANe vadhu hasIne tane kyAMya aMdhArAmAM upADI jaze! (5) "maNU puNe puNepaNubaMdhI" AvuM mRtyu pAchuM ekaja vakhata AvatuM nathI, paNa pharI pharI tenI AvRtti thAya che. enuM kAraNa e che ke maryA eTale A jIvana pUruM thayuM, paraMtu karma nathI maryA. ane karma UbhA che tethI janma thavAne, jyAM janma thaye ke mRtyu nakkI thayuM ja, rAgadveSa ane mana-vacana-kAyAnI pravRtti che, tyAM sudhI Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 karma ane janma che; ane janma che, te avazya mRtyu che, e paNa paMDita-maraNa nahi kintu bALa-maraNa havAthI cAre gatimAM aneka yoniomAM, vAraMvAra mRtyu lAve che. ethI kSAtravaTanA praNidhAna kare ke "A te kALa che ke jyAM huM rAgadveSanA liSTa baMdhanene kAcA tAMtaNAnI mAphaka teDI nAkhIza. zuM kAma che mAre cheTA rAga-dveSamAM taNAIne? ethI mArA AtmAmAM kaze ja guNa nathI thatuM. mATe mAre te have A pheragaTiyA rAgadveSane nikAla ja karI nAkhavAne. e karIne huM mRtyu upara vijaya meLavIza. tethI ja "ApaNe te bhAI! DhIlA, suMvALA, sukumAra; AvA vakhatamAM ApaNAthI zuM thaI zake?' evA vevalA zabdane kADhI nAkhI, pratikSaNa mRtyune najara sAme rAkhI prabala zubhabhAvanAnA jemathI hRdayamAM rahelA ajJAnanA aMdhakAra ane mahinA nazAne phagAvI nAkhavAno. janakarAjAne maMtrI pUche che, "Apa AvA rAjazAhI sukha bhego cho chatAM loko kema Apane videhI kahe che? rAjAe avasare javAba ApavAnuM kahI eka vAra mijabAnI gaThavI maMtrIne paNa cAra vAge AvavAnuM AmaMtraNa mokalyuM. e divasa be vAge DhaMDhare piTA ke maMtrIne pAMca vAge phAMsI devAnI che. maMtrInA te e sAMbhaLIne hozakoza ja uDI gayA ! jamaNamAM AvyuM paNa ene pakavAnnamAM rasa nathI. rAjA pUche "kema Ama ?" e kahe che, "zuM pUche che ? kalAka pachI mRtyu najara sAme hoya tyAM mAlasevAmAM rasa rahe?" rAjA kahe che, te basa, tamane te kalAka pachI, paNa mane te bIjI ja kSaNe mRtyu bhAyA kare che eTale rAjazAhI sukhamAM ya zo rasa rahe? Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATeja mAre vyavahAra nIrasa joI loka mane videhI kahe che." kharekhara! mRtyunI bhayaMkaratA-sarvanAzakatA-ajJAtAgamanaanivAryatA vagere najara sAme hAI mahArAjA kumArapALa jevA ya zrAvaka dharmanI karaNImAM bhAre udyamI rahetA ! ane RSabhadeva bhagavAnanI pATa paraMparAmAM asaMkhya rAjAoe mRtyune oLakhI saMsAra tyajIne cAritra laI paMDita-maraNa evA sAdhyA ke pachI keTalAyane te mRtyunI paraMparA je baMdha, mRtyunuM mRtyu thayuM ! ane bAkInAne pachI be janmamAM mRtyune aMta thaI mukti maLI. zrAvaka viSayavikArane ane mRtyune AtmA para lAgele eka jherI roga samaje, ane te nivAravA dharmane ja ekamAtra auSadharUpa samaje. tethI A dharmajAgarikA kare e dharmajAgarikAmAM A vicAre ke, sUva-gho kAraNa zodhuM, viyuddho, mahApuripavitro, savvahiakArI niraiAro paramANaMdaheU / athA-dharma AnuM auSadha che. te ekAMte zuddha, mahApuruSoe sevelo. sarva hitakArI ane aticAra rahita tathA parama AnaMdane janaka joIe. vivecana-dharma e anAdikALanA lAgelA viSayavikAranA ane punaH punaH mRtyunA asAdhAraNa rogane kADhanAra ekamAtra auSadha che. enuM sevana khUbaja karuM. A jagatanA lAlapILAmAM jIvane hiMsAdinA avrata ane IndriyonA viSayee muMjhavI nAkhe che. tethI AtmAnI zakti taddana ochI thaI gaI che. e paTAvavA dharma ja eka auSadha che. te dharma ke je ekAMte Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 vizuddha heya, eTale ke sarva pratyakSa nihALI vAstavika dharma tarIke prarUpe hoya tathA kaSa, cheda ane tApanI parIkSAmAM pasAra thayelA zAe kahelo hoya, eTale svAvAdathI vibhUSita jIvAjIvAdi tattvane prakAzaka ane mokSamArganI sAdhanAthe parama nivRttirUpa hoya. teja ekAMta nirmala kahevAya. hiMsA, jUTha vagerenI aviratine ane aDhAre pApakathAnakane sarvathA tyAga te parama nivRtti. vaLI je dharma tIrthaMkaradeva ane cakravartisarakhA mahApuruSoe sevele heya mitrI-karuNAdikathI vAsita hevAthI svapara sarvane hita, AnaMda, nivRtti ane zAMti apAve te heya; e dharmane aticAra rahita, arthAt je vizuddha maLe te paLAya, te je paramasukha (mokSa)dAyI hoya e dharma e enuM auSadha che. AvuM dharma-auSadha sevyA pachI viSaya-vikAranI zI majala che ke e UbhA rahI zake? te mRtyunI paNa zI tAkAta che ke e jIvane vArevAre AkamyA kare? jyAM dharma-auSadhathI sarva karmakSaya ane zAzvata mela thaye, pachI mRtyu zuM? pachI te aja-avinAzIpaNuM, ajara-amaratA. dharmagraMpa bALa rAjA pUrva bhave bhAre regathI trAsele bhikhArI, te muni maLatAM karagare che. "mane kaI auSadha batAve." muni kahe che, "auSadha tArI pAse che. A je te ane bahu khAI khAIne rega thayA che te baMdha kara, e ja auSadha." eTale tyAM niyama karyo ke "reja ekaja dhAnya, ekaja zAka, ane ekaja vigaI (dUdha dahIM-ghI-tela-geLa-taLeluM, e cha vigaImAMthI ekaja) khAvI. bAkI tyAga. A tyAgarUpI auSadhe zarIranA rega Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 miTAvyA uparAMta aMtarAya-kamarega tUTavAthI kramazaH zrImaMta bane. chatAM e tyAga cAlu eTale jAta kharca mAmulI, te supAtradAnAdi khUba dharma karyo. marIne evA nagare vaNika-putra thaye ke jyAM nimittiyAe bhAkhelI bAra varasanI dukALI AnA puNya rada thaI! ane rAjAe ene bALapaNamAM ja rAjA banAvI pe te ene AjJAMti pAlaka banI rahyo. pele pachI moTe rAjA thaI dharmane khUba ArAdhaka ane prabhAvaka bane. vizuddha dharmaauSadhathI zuM raMka ke zuM rAjA, zuM abhaNa ke zuM buddhimAna, zuM nirbala ke baLavAna, dareke sAdhu yA zrAvaka banI mahApuruSonA paMthe sva-para hita sAdhyA, ne mRtyu-rogathI saMdatara mukti meLavI. dharmasevana deSa-aticAra lagADyA vinA thavuM joIe. devapUjA, gurubhakti, vrataniyama, sAmAyika pratikamaNAdi zrAvaka-dharma niraticAra pALatAM AnaMda kAmadevAdi zrAvakane traNa bhavamAM saMsAra sameTAI gaye. sUtraH-namo rUmarasa ghasa | namo gadhamapAsaTIi | namo eaghammapAlagANaM / namo eadhammaparUvagANaM / namo eadhmmpavanamALa . artha-A dharmane huM namuM chuM. A dharmanA prakAzakone huM namuM chuM. A dharmanA pAlakane namuM chuM. huM A dharmanA upadezakone namuM chuM. A dharmanA svIkAranArAone namuM chuM. vivecana:-have kRtajJatA ane anumodanA rUpe namaskAra karavAmAM Ave che. athavA AgaLa sAdhudharmanI prArthanA-AzaMsA vyakta karavI che te te maMgaLa karIne ja karAya. vaLI A dharmane Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 temaja jemanI pAse e vyakta karIe temane namaskAra karIne ja karavI ucita che, mATe namaskAra kare che,-"A sAdhu dharmane huM namuM chuM, vaMdu chuM A dharmanA prakAzaka zrI arihaMtadevane huM namuM chuM. A dharmane hRdayamAM utArI pAlana karanAra sAdhu maharSione huM namuM chuM. A dharmanA upadezaka AcArya bhagavaMtene huM namuM chuM. A dharmane mokSanA hetu ane satya dharma tarIke svIkAranAra zrAvakAdine namuM chuM.' have praNidhAna karavAmAM Ave che - sUtra-chAmi zanibaM dha rivatti sanma maLavArAcajogehiN / hou mameaM kallANaM paramakallANaM jiNANamaNubhAvao / artha mana-vacana-kAyAnI pravRttithI sArI rIte A dharma svIkAravA parama kalyANarUpa jinabhagavAnanA prabhAve mane A kalyANa prApti thAo. - vivecana:-"huM dharmane pAmavA IcchuM chuM. kemake have mane A dharmane ja pakSapAta che, te paNa samyapha mAnasika vAcika ane kAyika pravRttiothI vaNAelA dharmane pAmavA icchuM chuM, AthI huM saMpUrNa sarvAga dharma svIkAranuM khAsa praNidhAna (kartavyanizcaya) karuM chuM. A dharmarUpa kalyANa ane prApta thAo. mAruM te kaI sAmarthya nathI, paraMtu parama kalyANa svarUpa zrI jinezvaradevanA parama prabhAve (prabhAvika prasAdathI) e prApta thAo, evuM huM abhilakhuM chuM." A rIte khUba ekAgratA ane vizuddha hadayathI vAraMvAra citave ane bhAve. alabat pitAnA vizuddha adhyavasAyathI AmA dharma pAme che e vAta sAcI, paraMtu e emaja nathI Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 jAgyA, e te paramAtmAnuM nimitti pAmIne ja pitAne upakAra thaye che; ne hajI paNa thaze. mATe ahIM bhagavAnanA prabhAve prApta thayAnuM IcchayuM. sUtranuSaNiAmevuM viMtijJA puLA pujA kuttAnamvvaaykaarii siaa| pahANaM mohaccheaNameaM / evaM visujjhamANabhAve bhAvaNAe kammApagameNaM uvei eassa jugAyaM / tahA saMsAra-viratte saMviggo bhavai amame, aparovatAvI, visuddhe, visuddhamANabhAve / iti sAhudhammaparibhAvaNAsuttaM samattaM / / artha:-sArA praNidhAna sAthe A pramANe vAraMvAra citave, A (sAdhu)dharmayukta AtmAone page paDate rahe. mukhyapaNe mahine cheda karanAra e che. e pramANe vizuddha banatI bhAva nAthI karmano nAza thavA dvArA (AtmA) e dharmanI gyatA pAme che tathA saMsArathI virakta, saMvega (dharmaraMga)vALe, nirma, bIjAne saMtApa na pamADanAre, nirmaLa, ane vizuddha thaye jatA bhAvavALo bane che. A pramANe sAdhudharmanI paribhAvanAnuM sUtra pUrNa thayuM. vivecanaH-upasaMhAra : sAdhusevaka: bhAvavizuddhiH have upasaMhAra karatAM, je pUrve (1) dharmajAgarikAmAM "A ka avasara ! ene egya zu? viSaye asAra, mRtyu bhayaMkara ane sAdhudharma enuM auSadha' vagere citavavAnuM kahI, zrI arihaMtAdine namaskAra karyA bAda (2) arihaMtaprabhunA prabhAve sAdhudharma svIkAravAnI tIvra AzaMsA ciMtavI, enA mATe have sUtrakAra kahe che ke khUba tIvra praNidhAna yAne vizuddha bhAvanAgarbhita mananI caeNTa sAthe A badhuM vAraMvAra ciMtavyA karavuM. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 pUrvaka ane kahela acinI abhilASA ApI auSadhana A citavanAmAM dhyAna rAkhavAnuM ke sAdhudharmarUpI auSadhanuM ati mahattva citavyA bAda enI abhilASA-prArthanA-AzaMsA karavAnI. te pUrve kahela arihaMtAdi parameSThIne namaskAra karavA pUrvaka karavAnI. sUtrakAre "namo namianamiANuM.... vagere namaskAra karIne pachI ja AzaMsA karavAnuM kahyuM che. maMgaLa mATe ane aucityapAla tarIke e jarUrI che, jethI bAdhaka karma tUTatA jaI e AzaMsA zIdhra saphaLa thAya. namaskAra-vinaya-sevA-AjJAMkitabhAva, e bahu moTI cIja che. mATe sUtrakAra sAdhudharmanI paribhAvanAmAM ATaATaluM karavA-citavavAnuM pharamAvI have kahe che ke A sAdhudharma pAmelAnA "avavAyakArI" banavuM, arthAt e dharma sevanArA munipugane page paDatA rahevuM, yAne emane bahumAnabharyo namaskAra, emane vinaya, emanI sevA ane emanI AjJAMkitatA barAbara sAdhatA rahevuM. paisAne arthI e ja rIte zrImaMtane ArAdhate rahe che, tyAre paisA pAme che. sutrata zeTha vagere e ja rIte sAdhu mahAtmAnA upAsaka banI cAritramehanIya karmano nAza karavA pUrvaka sAdhudharma pAmyA. sUtrakAra kahe che ke A tIvra praNidhAna pUrvakanAM vAraMvAra dharmajAgaraNa-ciMtana ane sAdhu sevana e mehane chedavAne mukhya upAya che. kemake sarvaviraticAritra saMyamanA adhyavasAya-sthAnakanI pUrvabhUmikArUpa ati suMdara adhyavasAyone pidA kare che, te jarUra cAritramehanIyane teDatA Ave. mATe ja sUtrakAra A rIte upasaMhAra kare che, Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 upasa`hAra:-A pramANenA kuzala abhyAsamAM vizuddhavizuddha banatA upara kahelI bhAvanAthI ghaNAM karmanA aMdhana teADI nAkhe che. kamane tevA viziSTa nAza thavAthI te mumukSu sAdhudharmanI ceAgyatAne prApta kare che. saMsAranI bhayaMkara doSamaya sthitinI vicAraNAthI sa'sAra pratye virAgI anelA te, have sAdhudhama ane meAkSanI eka ja abhilASAvALA che. have ene sa'sAranI keAI cIja pratye mehamAyA nathI; ane mamatA rahita te 'A sArUM ane A mArUM' karavAnuM cheADI paranI ciMtAe aLavAnuM karatA nathI, temaja parane sa`tApa ApavAthI paNa dUra rahe che. sarve pratye anukaMpAvALA anelA te, rAgadveSanI pakaDa mUkI devAthI zubha adhyavasAyanA kaMDakanI vRddhi pramANe AgaLane AgaLa vizuddha banatA jAya che, enA bhAva vizuddha vizuddhatara thata Ave che. A rIte sAdhudharmanI parabhAvanAnA vikAsakramane ArAdhe che. --'sAdhudha-paribhAvanA' sUtra samApta-- Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // mUtra-rU-pratrayApravidhi: paribhAvie sAhudhamme jahodiaguNe, jaijjA sammameaM paDivajjittae aparovatAvo / parevitAvA hi tappaDivattivigdhaM / aNupAo khu eseo / na khalu akusalAraMbhao hiaM / a:-yathAkta guNavALA sAdhu-dhanI pirabhAvanA karyA bAda bIjAne saMtApa pamADyA vinA e (sAdhudhamaeN) svIkAravA sArI rIte prayatna kare. anyane saMtApa e enI prAptimAM vighnabhUta che. e upAya nathI. khareja ! azubha prayatnathI hita na thAya. sUtra-3 pratrajyA-grahaNu-vidhi. pAchaLanA sUtramAM dharma guNa pAmavAnI zraddhA thayethI je vya che, te kahyuM. te karavAthI sAdhudharmanI paribhAvanA thaI. te thayethI have eNe zuM karavuM joIe, te kahe che. vivecana:-paribhAvie....!-pUrva sUtranI kahelI vidhie sAdhudhanI pirabhAvanA karyA pachI, pUve kahelA guNeAvALeA anya thakA, arthAt sa`sArathI virakta, mAkSanA abhilASI, nima, parane asaMtApI, nirmala hRdayI, ane adhikAdhikavizuddha banatA bhAvane guNAvALA anI cAritra-dharmane samyag vidhie ane bIjAne sattApa pamADyA vinA. prApta karavA prayatna kare. anyane pIDA upajAvavI e dhama pAmavAnI ADe aMtarAyabhUta che, Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 [paMcasUtra-3 tethI e dharmasAdhaka upAya nathI. dharma pAmavAmAM ya parane pIDA thAya evo prayatna akuzaLa che (azubha) che. arthAt sAMsArika svArthanA kAryomAM parane dukhakArI e yatna te azubha che ja, kintu dharma prApti mATe udyama paNa je parane pIDA karIne thatuM hoya, te te paNa akuzaLa che; ane akuzaLa prayatnathI kadi ya koInuM hita thayuM nathI, tethI para-saMtApane tyaje. sUtra-maNUdiyuddha hiM iparidinA gApicare ! ubhayaleogasaphalaM jIviaM, samudAyakaDA kammA samudAyaphalatti / evaM sudIhA avioge|| artha:-nahi bujhelA mAtApitAne keIpaNa rIte pratibodha pamADe. (kahe) jIvatara te ubhaya lekanI saphaLatAvALuM heya. (vaLI) samUhe karela karma samUhagata phaLa Ape che. mATe e rIte (ApaNe) bahu dIrghakALa sudhI viga nahi thAya. vivecanaH-have bIje te para-saMtApa sAdhupaNuM levA taiyAra thayelA AtmAthI thAya evuM prAyaH saMbhavatuM nathI paNa mAtApitA kadAca na bujhelA hoya, to temanA manane viyegane saMtApa thavA saMbhavita che. A saMbhavita saMtApane dUra karavA mATe zuM kare? na bujhelA mAtApitAne saMsAratyAga mATe kaI paNa rIte pratibaMdha kare. A sUcave che ke je jIva tAmasa nahi paNa sarva-prakRtine yAne atyaMta sAtvika ane puNyazAlI tathA tattvAnusArI hoya, te tenI sAdhudharmaparibhAvanAnI carcA ane guNonA prabhAve tenA mAtApitA bujhayA vagara na rahe. "mahAsatva e apUrva ane addabhuta vastu che. mahAsAttvika virAgInuM jIvana tapAsavAmAM Ave, ane tenI dinacaryA Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA grahaNa vidhi] 277 jovAmAM Ave te dekhAya ke (1) enI sAme divya bhego paNa Ave, te tethI tene harSane unmAda thatuM nathI; temaja (2) aniSTa ane pratikula prasaMgo ke viSaye Ave, te lAni paNa upajatI nathI. (3) e uparAMta kaSAyane eNe eTale badhe upazama karyo hoya che, ke jethI mAtApitA vagere cakita ane AkarSita banI jAya che. keI tenA upara game teTalo gusse karI jAya, tenuM bagADI jAya te paNa tenuM mana lezamAtra vikRta na thavA devA sAvadhAna hoya che. tene have huMpada nathI, ke mAyA-khaTapaTane sparza nathI. ene jIvananI jarUriAte ghaNuM echI, eTale IcchAo bahu ochI. ema "tavAnusAritA paNa e guNa che ke jethI e vastumAtra ke prasaMgamAtrane upalaka na jatAM tattvanI daSTie jue che; sarvatra vastutattva zuM e tapAsanAre hoya che. tethI pAmara jI kare evA atAtvika vAta-vicAra-vyavahAra ane pasaMda nahi, e Adare nahi. enA vAta-vicAra-vyavahArane jhoka vastunA ke prasaMganA paramArtha tarapha tattva tarapha hoya che. A pramANe mahAsattvathI kaSAyane mRtaprAyaH banAvyA heya che. pachI tanhAnusAritAthI prApta samyakatvanI sAthe mahAsatva bhaLe, tene prabhAva aneka guNe vadhI jAya che. pAre bheLavI rasAyana banAveluM hoya, te te keTalo badhe prabhAva dharAve che? vAta e che ke e prabhAvane sakriya banAvavuM joIe, kriyAmAM utAravuM joIe. jema ke ThAramAM ghaNuM ja bharyuM hoya, te maLyA pachI jiMdagIbharanuM duHkha jAya tema hoya, paNa upara DhAMkaNuM DhAMkeluM rAkhI tene upayoga na thAya te zuM kAma lAge? Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 [ paMcasUtra-3 tema, bhagavAne gaNadhara maharSione tripadI ApI, ne dvAdazAMgInI racanA thaI. e mRtanA akhUTa bhaMDAra ApaNane maLI te gayA, paNa have je mehanA DhAMkaNA khaseDI tattAnusAritA samyaphatva ane AtmAnA nirmala bAdha tathA sarva ne jagADIe, te anusAra vartAva nahi, te pelA bhaMDAra kAme lagADavAnuM kayAM kayuM? kAme lagADavAnuM A, ke bIjA sUtramAM pharamAvyAne anurUpa vartana rakhAya. te tenI asara mAtApitA para paNa evI suMdara paDe, ke emane paNa e joI vagara upadeze mAnavajIvananI ItikartavyatA cAritra-sAdhanAmAM ja lAge. tethI eja sAdhavAno vIhvAsa emane ya pragaTe. eTale putranI sAthesAthe e paNa cAritra mATe taiyAra thaI jAya. jaMbUkumAranI sAthe emanA mAtApitA emaja taiyAra thaI gayA. dIkSAthIne mAtApitAne pratibaMdha Ama chatAM, dhAre ke mAbApa je karmanI viSamatAthI vagara upadeze pratibaMdha pAmyA nathI, te temane game te prakAre pratibaMdha kare. e emane samajAve ke "juo, ApaNane je uttama AyuSyanI mUDI maLI che te A bhava ane parabhava baMne mATe saphaLa karavAthI prazasya gaNAya. jeNe jIvatara sukRtathI saphaLa karyuM, teNe ja jIvI jANyuM. A suMdara jIvataranI saphaLatA (1) A bhavamAM sarvajIvane abhayadAyI pavitra jIvanathI che, ane (2) paralokamAM uttama sthAna, sthiti ane susaMskAranA vArasAthI che. A baMne vastuno upAya ekamAtra zuddha dharma cAritra dharma che. have e na sevyuM, te ya mRtyu te nakkI ja che, e bhUlavA jevuM nathI. mATe cAritra-dharma laI laIe ane Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravrajyA grahaNa vidhi ] 29 sarvane abhayadAna tathA bhavAMtara mATe susaMskAra-nidhi kamAI laIe. nahitara jue ke ApaNane manuSyanA AvA to keTalAya jIvatara maLI gayA hatA, paNa te A loka ane paraloka baMne mATe veDaphI bagADI nAkhelA. tethI have Ane jarUra saphaLa karI le." dIkSArthInI A samajAvaTa yathArtha che. zaMkha-kalAvatImAM zaMkha rAjA, bhavadeva (jaMbUkumArane jIva) vagere enA aneka daSTAMta che ke je cAritrathI UMce AvyA che. bIjI paNa eka vAta che, te kahe che, "tamane mArA para prema che. ApaNe viga na thAya evuM Icche che. Ama te mRtyue te viga nizcita ja che, kemake pachI te ApaNe darekane judAjudA karma mujaba jude jude sthAne javAnuM hoya che. paraMtu jo ApaNe badhA sAthe eka sarakhuM cAritra ArAdhIzuM te lAMbA samaya sudhI eTale ke bhAvI bhavamAM paNa ApaNe aviyega (saMga) cAlu raheze, paNa viga nahi thAya. kemake, samudAye karelA karma- (sukRta ke duSkRta)nAM phaLa sAmudAyika rIte bhogavavAnA bane che. koI Aga, lUMTa, phAMsI vagerene eka sarakhA rasathI karanAra ke jenAra samudAya, e bhavAre bhegA thaI koI tevA ja Aga, rela, dharatIkaMpa vagere eka sarakhA akasmAtathI ekI kalamanA kumRtyune pAme evuM bane che. emAM koI viziSTa dharmasukatanI sAdhanA sAthe karIe, te e eka sarakhI sAdhanAnA prabhAve eka sarakhA puNyathI bhavAntare koI sadgatimAM badhA bhegA thaI zakAya; tyAM paNa samAna sukRta sAdhI krame karI badhA sAthe mekSa sudhI pahoMcIe. ema kadi ya viyAga na thatAM, ApaNe kAyamI dIrgha saMyoga rahe. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pAMcasUtra-3 a'gAramaka AcAya abhavI hatA. emanA 500 ziSyA gIta nI salAhathI emane oLakhI lai cheADI jAya che. bIjA ceAgya gurune pakaDI eka sarakhI ArAdhanAnA pratApe svargamAM jaI pachI mAnava bhave 500 rAjakumAra thAya che ane eka rAjaputrInA svayaM varamAM gayelA tyAM pelA abhavI AcAryanA jIvane du:khI UMTa tarIke thayeleA joi jJAnInA vacanathI ene oLakhI vairAgya pAmI AtmahitanA mArge caDhe che. A samAna ArAdhanAnuM phaLa thayuM. dIkSArthI jIva mAtApitAne e samajAvatAM kahe che,-- 280 sUtra:-baLaddA pAravavanivAsisaLatuSTamergAmo mallU, paccAso a / dullahaM maNuattaM samuddapaDiarayaNalAbhatulaM / a:-nahitara eka vRkSa para AvI vaselA 5khImeLA jevA A meLA) che. mRtyu na aTakAvI zakAya evuM ane najIka Avatu' jAya che. samudramAM paDI gayela ratna phrI maLavA sarakhuM manuSyapaNu' durlabha che. vivecana:-nahitara teA, jo huM cAritra sAthuM ane tame na sAdhe te sAmudAyika sarakhI sAdhanAnA abhAve sAmudAyika phaLa paNa nIpaje nahi. tethI parabhave bhegA thavAnuM thAya nahi. eTale, eka vRkSamAM bhegA rAtavAseA karI, prabhAte UDI chUTA paDI janAra aneka pa kherAnA jevI sthiti thAya. arthAt A bhavane aMte ja bhaviSya kALa mATe eka bIjAthI atyaMta chUTA paDI javAnuM thAya. zAstromAM kahyuM che ke jema nivAsa athe vRkSa para bhegA maLelA pakSIo turtaja judA paDI jAya che, tema jIvAno ahIM TUMkA samAgama paNa bhaviSyanA mahA vicAgamAM pariNAma pAme che. tyAM ApaNA sacAga kathAMthI banI rahevAno ? Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA grahaNa vidhi ] 281 tyAre ekavAra mRtyu nizcita ja che. e kAMI thoDuM ja aTake evuM che? mRtyu te uddAma che. tenI gatine kaI alanA pahoMcADanAra nathI. cauda rAjalokanA koIpaNa pradezamAM te jaI zake che. emAM vaLI AjanuM ApaNuM AyuSya yAne jIvanaderI TUMkI hovAthI mRtyu najIka AvatuM jAya che. tethI, hAthamAM kALa thaDe che, ane temAM dharma sAdhyA vinA rahI jaIzuM, te mRtyu bAda mAnava-janma ane sAdhanAnA saMga pharIthI maLavA muzkela hovAthI A aNamola taka gumAvAze. saMsArasAgaramAM mAnavabhava pAcho maLa, e, samudramAM paDI gayelA ratnane pAchuM meLavavAnI jema, ati muzkela che sUvA- mUnA maLe mevA duradu, mohaMcIrA, akusalANubaMdhiNo, ajuggA suddhadhammassa / juggaM ca evaM poabhUaM bhavasamudde, juttaM sakajje nijiu saMvarauiacchidaM nANakaNNadhAraM tvpvnnjvnnN| artha-bIjA bhave ghaNuM ! (te paNa) duHkhabharyA, mohanA aMdhakAravALA, azubha paraMparA-janaka, ane zuddha dharmane agya che. yogya te A manuSya bhava che ke je bhavasAgaramAM jahAjabhUta che. AvA manuSyabhavarUpI jahAjane saMvarathI (AAvarUpI) chidro baMdha karI daIne, jJAnane sukAnI karIne ane tArUpI pavanathI vegabaMdha rAkhIne pitAnA (taravAnA) kAryamAM ja yukta che. vivecana-manuSyabhava dulabha kema? cAritrane abhilASI jIva mAtApitAne ema samajAve ke, "samudramAM paDI gayela ratnane pAchuM meLavavuM ghaNuM duSkara, Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 [ pa casUtra-3 ema A manuSya janma eLe kADhI nAkhyA pachI pharIthI mAnava janama meLavavA atyaMta duSkara che. kemake jo ahIM zuddha dharmanI sAdhanA nathI te pazu-zupa khI, kIDA-makoDA Adi jIvAmAM hAya tevI mamatA, viSayAsakti, aniSTano dveSa, vagere kAyAnI lAgaNI ane hiMsAdi duSkRtyeAbharyuM jIvana rahevAnu...! ethI saheje pharIthI manuSyabhava na maLe ane tiya ca pazu-pa`khI kIDA Adino bhava maLe emAM teA ahIMnI ja kaSAyavALI lAgaNIo tathA duSkRtyAnA saskAra enI e AvRtti cAlu rakhAve ! tethI evA ne evA tiya canA avatAra cAlyA kare. evA tiya capaNAnA bhava ghaNA thayA kare. emAM vaLI jo gADha mUrchA-AsaktinA kAraNe TheTha ekendriya pRthvIkAyAdinA bhavamAM UtarI javAnuM thAya te tyAM tA kAsthiti ghaNI lAMbI!! eTale dhama vinAnA A manuSyabhavanI pachI teA, ahIMnA gADha mUrchAdine kAraNe sa'bhava che ke pRthvIkAyAdi-saMbadhI bhA, dI kAsthitie karIne, ghaNA ghaNA thAya. emAM paDI gayeA kayAre manuSyabhava pAme ? pRthvI, ap, agni, vAyu ane pratyeka vanaspatikAyanI kAyasthiti asakhya kALanI che arthAt te te pRthvIkAyAdi paryAyanA eTale ke marI marIne khIje gayA vinA e ekendriyapaNu pAmavAnA saLaMga utkRSTa kALa asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI (asakhya kALacakra) pramANa che; vadhAremAM vadhAre eTalA kALa sudhI pRthvIkAyAdimAM ja janma-maraNu kare. jyAre sAdhAraNa vanaspatikAyapaNAne utkRSTa paryAya anaMta kALacakra sudhI jIvanA keDA pakaDe che. kadAca emAMthI vacamAM bahAra nIkaLe a2 evA bhavamAM na jAya te paNa naraka ane Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA grahaNa vidhi ] 283 tiryaMca pacendriya tathA vigalendriyanA bhAvamAM cAlI gayelAne evA bhanI paraMparAmAM paDavuM paDe che, tyAM manuSyabhava zI rIte sulabha bane ? durgatinA e bha kevA ? bahulatayA duHkhabharyA, moTA bhAge azAtA vedanIya bhegavatA, ane meharUpI kAramAM aMdhakAravALA! arthAt tIva mehadayavALA, tathA saheje asat ceSTA karAvanAra hovAthI akuzalakarmanA anubaMdhavALA te bha hoya che. tyAM mehanuM ghara aMdhAruM ! buddhi, viveka, vinaya, pavitratAdi je ahiM sulabha, tenuM nAmanizAna nahi. duHkhane nivAravAnA upAye paNa tyAM na maLe. tyAM duHkha upara duHkha che. zuddha dharmanI prApti ja nahi. mAtra duHkha ane mehanI kAramI gherAmaNa ! ethI ja e bha zuddha dharma (cAritra dharma) mATe agya bha. yogya bhava te manuSyane ja. mAnavabhava jahAja:-bhavasAgarathI tAranAra hovAthI, jahAja samAna A manuSyabhava ja che. devene paNa mokSa prApta karavA mATe manuSyabhava pAmavuM ja paDe che tethI mekSanI icchAe devatAI sthitimAMthI teo manuSyapaNAnI sthitimAM AvavAnI jhaMkhanA kare che. zA sArU? saMsAramAM mahAlavA nahi, saMsArane sarvathA tyAga karavA. dharmathI karma para saMpUrNa vijaya prApta karavAnuM manuSyabhavamAM ja thaI zake che. ethI ja dharma e ja mAnava-kartavya che. e kartavyamAM ja jIvana javuM e gya che. paNa te kevI rIte javuM? saMsArathI taravAnA jahAjarUpI mAnava-AtmAmAM paDelA AzravanA, arthAta hiMsAdinI avirati, kedhAdi kaSAya, vagerenAM kANune saMvarathI arthAt virati, Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 [ paMcasUtra-3 cAritra kSamAdi yatidharma vagere DhAMkaNathI baMdha karI devA joIe. nahitara e chidromAMthI kamarUpI pANI mAMhI bharAvAthI DUbavAnuM thAya. taravA mATe A asAdhAraNa bhava DUbavA mATe banAvAya, e kevuM kAramuM sAhasa? te ya nAzavaMtA AraMbha parigraha khAtara ? chidro DhAMkavA uparAMta A jIvana-jahAjane jJAna-sukAnI joIe. jema sukAnI vAraMvAra upayega (sAvacetI) rAkhI jahAjane dore che, tema samyak jJAna paNa puna: puna: zubha upagathI sukAnInI jema jIvane taravAnA mArge AgaLa dhapAve che. e jJAnane upayoga na hoya te saMvara Adarelo chatAM ajJAna-Alasya-pramAda vagerethI unmArge javAnuM thAya, rAgadveSanA khaDaka sAthe athaDAI guNasthAnakanA bhukkA thavAnuM bane. zAstra "upage dharma" ThIka ja kahyo che. mAtra pratijJA e dharma nahi. enA pAlananI sAvadhAnI paNa joIe. mAne ke sukAnInI madada paNa maLI, te paNa vadhArAmAM taparUpI anukULa pavana joIe. nahitara jahAja DAmADela rahe; ane tyAMthI AgaLa paNa na dhape. anazanAdi cha bAhya ane prAyazcittAdi cha atyaMtara tapa joradAra karmanirjarA sAdhI Ape che. tArUpI anukULI pavanathI bhavapAra utaravAnuM prayANa vegavaMtu thAya che. pUrvokta saMvara-DhAMkaNathI navAM karmo AvavAnAM nathI, ane tapathI karmakSaya joradAra cAlu che, temAM vaLI jJAnane zuddha upa ga jAgrata che, pachI saMsArane tarI jatA zI vAra ke zI zaMkA ?" Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 pravajyA grahaNa vidhi ] A pramANe putra mAtApitAne samajAve. sUtra:-Le kude saavovamAUM siddhisAdhamasAjonA uvAdeA ya esA jIvANaM / jaM na ImIejammo, na jarA, na maraNaM, na idvaviyogo, nANidvasaMpaogA, na khuhA, na pivAsA, na aNNA kAi doso / savvahA aparataMtaM jIvAvatthANaM asubharAgAirahiaM saMtaM sivaM avvAbAhaMti / artha -(svakAryamAM jIvane joDavAna) avasara durlabha che, sarvakAryonI tulanAnI upara che, kemake e kSasiddhinA sAdhaka dharmano sAdhaka avasara che, ane A siddhi jIvoe prApta karavA yogya che. kAraNa ke tyAM janma nathI, jarA nathI, mRtyu nathI, ISTaviga nathI, aniSTasAga nathI, kSudhA nahi, tarasa nahi, bIje koI doSa nathI. siddhinA jIvanI avasthA sarvatha aparataMtra, azubharAgAdi-rahita, zAMta, nirupadrava ane avyAbAdha (pIDA rahita) che. vivecana-dIkSAthIe mAtApitAne e samajAvyuM ke mAnava jIvanane bhavasamudra taravAnA potAnA kAryamAM ja cha devuM joIe. kemake ene avasara maLa durlabha che, kSaNelabha-AvI kSaNa, A meko, A avasara pharIthI nahi maLe. jagatamAM kaIpaNa kArya sAthe Ane nahi sarakhAvI zakAya. sarva kAryonI tulanAthI para A kArya che. ene avasara eTale atizaya caDhiyAte A prasaMga che. kemake mokSano sAdhaka je dharma samyagadarzanazAnacAritra eno sAdhaka arthAt enI sarvAga saMpUrNa sAdhanAmAM upagI Aja avasara che. bIjA jIvanamAM bIjAM kArya bIjI trIjI sAdhanAo Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 [ 5'casUtra-3 te ghaNI ja karI, paNa ethI jIvanI kAMI siddhi thai nahi. nahitara hajI sudhI ApaNe mekSane badale sa`sAramAM kema hota? are! meAkSanI nikaTatAya kema na dekhAya ? jIvane prApta karavA ceAgya siddhi ja che; kemake siddhimAM janma, jarA, mRtyu vagere kAMi pIDA ja nahi. A vAta sUtrakAra kahe che, 'na imIe janmA, na jarA..... pra.- meAkSamAM zuM sukha ? jyAM majenuM khAvAnuM nahi, pIvAnuM nahi, vADI-baMgalA mAla milkata nahi, ezaArAma nahi, premALa snehI kuTuba nahi, tethI ze! lAbha ? zuM sukha ? ze! AnaMda? 90-bIjA aneka trAsanI vAta teA zI karavI ? paraMtu eka mRtyunI mAtra AgAhI jo kAi veda ke joSI kare, teA paNa te jIvane Dagale ne pagale akaLAvI nAkhe che, te jyAM kadi mRtyu ja nathI tyAM keTalI zAMti ? janmano trAsa tamane game che ? iSTanI icchA thai, ane te maLe nahi, ke maLeluM dUra bhAge teA kheda thAya che ? aniSTa AvI paDe te muMjhAe che ? bhUkhatarasathI vAravAra pIDAe che ? parAdhInatAnuM duHkha lAge che ? Adhi, vyAdhi, vRddhapaNuM nathI gamatA ne ? te A badhuM jyAM nathI te meAkSanu` kevuM ane keTaluM anupama sukha ! tyAM zarIramAM keda purAvArUpa janma ja nathI, eTale prANunAzarUpa mRtyu paNa nathI, vayanI hAnIrUpa ghaDapaNe ya nathI. iSTano viyeAga nathI, kAraNa ke tyAM anaMta sukha zAzvata che. vaLI icchAnu ke rAganuM nAma nathI eTale iSTa zuM? temaja zarIra-indriya-mana nathI tethI aniSTe ya kAMi ja nathI. anubhava che ke aniSTa badhuM zarIra-indriya Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravrajyA grahaNa vidhi ] 287 ke manane hoya che, paNa zarIrAdi ja tyAM nathI, tethI aniSTane saMga thavA jevuM ya kAMI nathI. bhUkhanuM duHkha ja nathI, tethI khAvAnuM kAma nathI. tRSA nathI eTale pIvAnuM nathI. temaja bIjA keI doSa arthAt vyAdhi, apakIrti, azAtA, veTha vagere vagere kAMI nathI. zarIra ja nathI pachI vyAdhi kone ? nidA-prazaMsA karanArA loko ja tyAM nathI eTale apakIrti kyAM thAya? zarIra nahi te koI zItauSNatAdinI azAtA ja nahi, pachI paheravAoDhavA, bheguM karavA, ke haravA-pharavAnI veTha zI? tyAre mokSamAM che zuM? sarvathA svataMtra jIvavA-rahevAnuM, koI aMze, koI rIte ya parataMtra nahi. AtmA savarUpamAM ja masta rahe. AtmAnuM svarUpa zuM? kAlokanA dareka dravyanA traNe kALanA anaMtAnaMta bhAvane jovA, jANavA, ane avyAbAdha anaMtasukha tathA akSaya ane avikArya sthitinA prazAnta sAgaramAM jhIlavuM. parataMtratA kema nahi ? tyAM azubha rAgAdi vikAre nathI mATe. jIva rAgAdinA vikArothI ja parataMtra che, rAgAdinA kAraNe ja enA viSayamAM aTavAya che, enA AdhAre ja cAle che. ethI rAgAdinA vikArene lIdhe ja pIDA bhogave che. siddhapaNAmAM te vItarAgatAne lIdhe parama svAtaMtrya che. sAthe parama zAMti che. kemake tyAM vyaktarUpe te nahi, paNa zaktirUpe ya aMdara chUpA paDelA ya kodhAdi kaSAye nathI ke je azAMti kare. tema sakaLa upadravane kAyamI aMta thavAthI tyAM zAzvatuM ziva che. tyAM gamanAgamanAdi koI kiyA nathI, kAMIpaNa khasavAnuM, hAlavAnuM, bolavAnuM, cAlavAnuM, dabAvAnuM, vagere kAMI nathI. siddha haMmeza mATe sarvathA akiya Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 [paMcasUtra-3 A badhA yA ekAMta A AvA mokSa che, mATe avyAbAdha sthiti che. kriyA che tyAM aneka bAdhA (pIDA) naDe che. Ave mekSa keTale badhe ISTa bane ! jIvane bIjuM joIe paNa zuM che? AvuM badhuM te ene bahu game che. sarva vAtanI jANakArI ene pasaMda, svAdhInatA ja ene game; badhuM manamAnyuM barAbara hoya, te ene gusse, repha mAyA vagere karavA jarUra nathI; taddana nirupadrava sthitine e aharniza cAhaka ene beThe hoya tyAMthI UThavuM na game, arthAta zakaya hoya tyAM sudhI kriyAne parizrama na hoya to ThIka lAge; ane A badhA uparAMta saMpUrNa ane svAdhIna, tathA ekAMta ane anaMta sukhane te rasiye. basa, A badhuM mekSamAM ja che. mATe he tAta ! AvA mekSa mATe AkhA saMsAramAM eka ja upAgI evA ucca mAnavabhavanA A maLelA avasarane niSphaLa na javA do, saphaLa kare. anyathA kinAre sAme chatAM, pAchuM saMsArasAgaramAM ghasaDAI DUbavA bhamavAnuM raheze." hanumAnajI vidyAdhara rAjA hatA, vidyAnA baLe meru upara yAtrAe gayelA, lAkha jejana UMcA meru parathI pAchA nIce utaratAM nIcethI upara 800-900 jejana vacamAM rahelA sUryanA prakAzane nIce nIce kSetramAM madhyAhna, sAMja, asta, saMdhyA vagere judA judA svarUpa joyA. vicAre che, "aho ! jIvana paNa jotajotAmAM yuvAnI, proDhatA, vRddhapaNuM, yAvatuM aMtakALamAM paTAtuM che! te kema gaphalatamAM beThe chuM ? kyAM sudhI AvA janma-maraNAdimAM athaDAyA karavAnuM? mekSa mATe yatna karuM jethI ethI chUTI kAyama mATe ajara amara sthiti pAmuM." tarata vairAgyathI cAritra lIdhuM sarva karma kSaya karI mokSe sidhAvyA. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA grahaNa vidhi] 289 sUtra-vi i saMsa Ara, aLagibasa ! ittha khalu suhI vi asuhI, saMtamasaMtaM, suviNuvva savvamAlamAlaMti / tA alamittha paDibaMdheNaM / artha -saMsAra AnAthI viparIta caMcaLa svabhAvavALe che. emAM kharekhara, sukhI paNa duHkhI che, sata paNa asat che, svamavata badhuM ALapaMpALa (jUTha) che. mATe AnA para mamatva rAkhavAthI saryuM. vivecana:-saMsAra kevo che ? - vaLI dIkSArthI pitAne mAbApane samajAve che ke, tame jANe che ke mekSa e che, tyAre saMsAra enAthI ulTA lakSaNavALo che. kemake (1) mekSamAM kaI ja upadrava nahi, tyAre saMsAra e Adhi-vyAdhi-upAdhi, janma-jarA-mRtyu, rega-zeka-viyega, kiSTa-iSTa-aniSTa vagere sava upadranuM ja ekamAtra ghara che. saMsAramAM upadrave ja che, aresaMsAranA agaNita upadrave to dUra raho, mAtra eka janma pAmavAne upadrava e, ke emAM gulAmaDA naTanI jema jIvane vAre vAre navanavA bhAre halakA bhavaveza dharavA paDe che, e ya virapuruSane zaramabharyuM che. vaLI (2) mekSa eka sthira svabhAvano, tyAre saMsAra palaTAtA A upadrathI caMcaLa svabhAvane che. dA. ta. bhava phare che. mAnavamAMthI pazu thAya, vagere, zarIra phare che, vaya phare che, sagAvahAlA pharI jAya che. svabhAva phare che, mANasamAMthI bhUMDa thAya to vijhA khAvAnA svabhAvavALo bane che! sthAna pharI jAya che, manuSya hAla ahIM, te pachInA 19 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 [paMcasUtra-3 bhave bIje! bhAva phare che, ghaDImAM harSa ghaDImAM kheda ! ema rAgAdi phare ! kevA pheraphAra! ethI ahIMne sukhI paNa paramArthathI sukhI nathI. kemake e sukha duHkharUpa che, tathA sukha-paryAya caMcaLa che. arthAta e sukha (1) vartamAnamAM utsuktA bharyuM, ciMtAbharyuM tathA anekanI apekSA rAkhatuM hovAthI duHkharUpa ja che, ane (2) pariNAme pApakarmanA udaya AvI sukha avazya nAza pAmI du:kha ubhuM thanAruM che. ahIM paNa dekhAya che ke Arogya maTI roga thAya che, kamAI maTI khoTa Ave che, nehI maTI vidhI thAya che, bIjo bhAI ke bena janmatAM mAbApane prema ghaTe che, paraNyA pachI patnIne prema ghaTate Ave che, saMtAna thatAM ciMtAo vadhe che, e mAMdA paDatAM duHkha thAya che, bIjI paNa pADozI, vepAra, vahevAra vagere taraphathI aneka viTaMbaNuo Ave che.....vagere keTalIya ApadA ahIM; tyAre paralokamAM ahIMnA ne pUrvanA bAMdhelA azubha karmonA udaye keTalAMya duHkha UbhA thAya che. (3) vaLI ragaDA jhagaDAmAM, ke bIjAne sukha vadhu dekhI baLavAmAM duHkha thAya che. tyAre (4) mAthe mRtyu hovAthI sukha duHkharUpe che. jema ke kedIne phAMsInI sajA pharamAvelI hoya, enA paMdara divasa bAkI hoya, ane tene kahevAmAM Ave ke, "tuM tAre mAla miSTAnna khA, saMgIta sAMbhaLa, bagIcAmAM phara, badhI meja kara, " paNa phAMsInI kalpanAmAM te bicAre kyAMthI leza paNa moja anubhave ? tema jIva janme eTale amuka mudata pachInI mRtyunI phAMsI pharamAvAI gaI. have kedIne te paMdara divasa pachInI nizcita mudata khabara che, paraMtu saMsArIne te mRtyu kayAre pakaDaze tene nizciya Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 291 papapaLa nI vastu maLI, pravajyA grahaNa vidhi ] ja nathI. AvI mRtyunI laTakatI talavAra nIce saMsAramAM sukha zuM? evI rIte saMta pi asaMta arthAta saMsAramAM je vaibhavavilAsa sat che, e asata paNa che; kemake enA paryAye palaTAtA vAra nahi, vastu phare, kSetra phare, mAlikI phare, guNa phare, jIvanI ruci phare, apekSAe eja mAmulI lAge, ema aneka rUpe ene nAza sarjAelo che. svamanI jema A badhuM ALapaMpALa che, jUTha che, mithyA che, enA upara AsthA rAkhavI khoTI che. svamanI vastu para koNa samaju madAra bAMdhe? svamamAM moTuM rAjya maLyuM, zrImaMtAI maLI, paNa AMkha khUthe badhuM phUla ! jIva bhikhArIne bhikhArI. ema jIvanamAM ghaNu ya maLyuM, paNa AMkha mIMce DUba gaI duniyA. jIva ekale ema ja saMsArane bhaTakato bhikhArI! tethI ahIMnI svamavat saMpattisagAo upara mamatva rAkhavAthI saryuM. mATe he tAta ! he mAtAjI! saMsAramAM ahiM kyAMya mamatva rAkhe mA. sAMsArika keI paNavastu upara vizvAsa ke rAga, he pUjya ! na dharaze. ema karavAmAM ThagAvuM paDaze. sUtra-deha me juduM kAmaha Adhya yuchitti | ahaMpi tumhANumaie sAhemi eaM, niviNNo jammamaraNehiM / samijhai a me samIhi guruppbhaavennN'| artha:-mArA upara kRpA kare A saMsAra UkheDI nAkhavA udyama karo. huM paNa ApanI saMmatithI Aja sAdhuM. huM janmamaraNathI kaMTALyo chuM. Apa vaDilenA prabhAve mAruM manovAMchita siddha thaze. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 [paMcasUtra-3 vivecana:-he putravatsala ! mArA upara kRpA kare, ne A saMsArane ucheda karI nAkhavA ujamALa thAo. huM paNa tamArI anumatithI saMsAranA uchedane sAdhuM. kemake, saMsAramAM avazya AvatI janma-maraNanI jaMjALathI have huM trAsI kaMTALI gaye chuM. have te jIvanabhara sadgurunA caraNe besI jAuM. A5 vaDila tathA gurUdevanA prabhAve mAruM vAMchita samRddha thAya. mane ISTa e bhavaviccheda jarUra nIpajaze; ane aho! A bhavanA aMta sAthe ja saMsAranA anaMta paribhramaNane zAzvata aMta thAya, ke e aMta najIka Ave, e kevI madhurI ISTasiddhi ! " sUtra-gvaM sevi voAi ! tamo samameThuiM sevizva varmA karijjociakaraNijja nirAsaMso u savvadA / eraM paramamuNisAsaNaM / artha-ema bAkInAone paNa bujhave. bAda, emanI sAthe dharmane seve, sarvadA nirAzaMsa rahI ucita kartavya bajAve. e jinAjJA che. vivecana:-A rIte mAtApitAne bujhave. temaja patnI vagere bAkInA parivArane paNa aucitya jALavIne pratibaMdha kare. vajubAhu rAjaputra paraNIne AvatAM rastAmAM parvata para dhyAnastha munine jaI vaMdanArthe javA cAhe che. sAthe mazkarImAM "zuM vairAgya thaye che?" A kahe che, zrAvakanA dIkarAne te pahelethI, vairAgya heya ja," "te keNa roke che? vinna hoya te huM sahAyamAM chuM." vajabAhu mazkarI sAmI kare che. tarata muni pAse jaI cAritra mAge che. sALAnI kSamAyAcanA ane rokAvA AjIjI chatAM vajubAhu saMsArane svapnavat jotAM cAritra mATe makkama che, upadeza de che. e tathA sALo, patnI, jAnamAMnA rAjaputro Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravrajyA grahaNa vidhi ] 293 cAritra le che! ghare e sAMbhaLI mAtApitA paNa ' ahe ! ugatI yuvAnImAM A parAkrama ? amArA dhALAmAM dhULa paDI ! ' vicArI cAritra le che! dIkSAthI zakayatA hoya teA mAtApitA tathA khIjA patnI Adine pUrve kahyuM te rIte pratibeAdha karI emanI sAthe pachI saunI sAthe cAritra dharmane ArAdhe. kevI rIte ArAdhe ? haMmezA nirAza`sa bhAvathI,-leAkanI Rddhi ke mAnapAnanI, temaja paraleAkanA paulika vaibhavavivalAsanI koi apekSA rAkhyA vinA ucita kabya khajAve. e samaje che ke vaibhavavAdinI zI AzA karavI ? je jaDa sadA para che, tathA AtmAne apavitra banAvanAra heAvAthI apavitra che, ane aMte jAte pAyamAla thanArUM ane AtmAne pAyamAla karanArUM che, zuM enI AzA karavI? AzA tA eka mAkSanI karUM. je sthira, zAzvata ane pavitra che. ' A vidhie cAritra dharmanI ArAdhanA karavI te parama muni zrI vItarAgadevanI AjJA che. 6 sUtra-bavuAmAsutra pariLai, viddiSnA nAsatti taduvakaraNaM AovAyasuddhaM samaIe / kayaNNuA khu esI, karuNA ya, dhammappahANajaNaNI jaNammi / tao aNuNNAe paDivajjijja dhammaM / a:-karmanA udaye (mAtApitA) jo na mujhe, te emanA jIvananirvAhanuM yathAzakti sAdhana kare; te paNa svamati anusAra zuddha Aya-upAyavALuM sAdhana heAya. A kRtajJatA che, ane leAkamAM dharmanI pradhAna mAtArUpa karuNA che. tyAra bAda (emanI) anujJA pAmI cAritradhama agikAra kare. vivecana: have je mAtApittAdinA kanI evI ja Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 [paMcasUtra-3 pariNati eja udaya hoya, ke e ATaluM kahevA chatAM baMdha nathI pAmatA, ane putrane pitAne saMsAramAMthI cakkasa nIkaLavuM te che ja, te zuM kare? ema ne ema na nIkaLI jAya, paraMtu pahelAM pitAnI zakti anusAre paisA vagerethI emanI sevA kare; temanA jIvana-nirvAhanI zakya ciMtA-vyavasthA kare. te svamatie zuddha Aya-upAyanuM upArjana hovuM joIe. temAM bIjAnI pAsethI upajAvAya te Aya, ane vyAja vagerenI je niyata Avaka te upAya. pitAnI zakti hoya, teTalA pramANamAM e karI Ape. thAvAputra kaDonI saMpatti choDI cAritra levA taiyAra thAya che tyAre enAthI prabhAvita thaI kRSNa dvArikAmAM DhaMDhero pITAve che ke AvA thAvaracA putra jevA cAritra le che to je je kaIne cAritra levuM hoya te khuzIthI le. enI pAchaLanI kuTuMbanI AjIvikA, aMdha azakta mAtA-pitAnI saMbhALa, vagere citA kRSNa vAsudeva saMbhALI leze." A pachI thAvaggAputra sAthe 1000 vaNika cAritra le che. tyAre emAM keTalAka AjIvikA saMpAdana Adi arthe aTakI gayelA haze tene paNa have enI ciMtA patI javAthI cAritra lenArA haze. pra-bIjAnI sahAya laIne zuM mAtApitA dharmAdAnuM khAya ? u0-A prazna cAritranI ja vAta Ave tyAre kema UThe che? saMsAramAM rahe evA aneka prasaMga bane che ke jyAM anivArya saMjogomAM yA bIjI rIte anyanI sahAya levAya che ne temAM dharmAdAnuM khAdhuM nathI manAtuM. dA. ta. dIkarA-dIkarI paraNAvavI ati jarUrI hoya te saMjogavaza lena levAya che, ne cAMllA te khuzamizAla levAya che ! emAM udAra zeTha Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA grahaNa vidhi ] 295 jevAnA cAMllA hajAra be hajAra jevI moTI rakamane paNa hAya che. chokarAne bhaNAvavA nAta vageremAMthI phI, pustakA levAya che, ne AgaLa bhaNAvavA skAlarazIpA levAya che, jenA mATe te udAra dAtAre mATI rakama kADhI hoya che. vaLI vepAra karavA ke makAna samarAvavA aMdhAvavA lena levAya che. pAchu, evI lAna pAchI vALavAnI zakti na rahetAM ane ghara ghareNAM mege ja (MORTGAGE)mAM mUkela mudata pUrI thaye peAtAnI mUDI tarIke UDI jatAM aTakAvavA jo e leAnavALA rakama jatI kare agara bIjA sahAya kare teA te vadhAvI levAya che. tyAM kAMi dharmAdAnuM khAdhuM nathI manAtuM. pachI cAritra levAnA prasaMga Ave tyAMja kema evA prazna ? vizeSa, evuM paNa mane che ke samajI dAtAra peAtAnA dhaMdhAmAM bhAga, dalAlI jevuM rAkhI rakama Ape che, guptapaNe Ape che, jethI bIjA kAIne enI khabara ja paDatI nathI. khAkI teA putra zakaya hAya tA pAteja rakama kamAi UbhI karI laI sagavaDa kare che. prazna-jene peAtAne saMsAra choDavA che, te bIjAne sa'sAranI vastu dhana vagere zA mATe Ape? zuM e pApa nathI ? ubnanA, je upakArI mAtApitAmAM sa`sAra choDavAnu hajI sAmarthya nathI, e peAte sauMsAramAM jIvananirvAhanA aMge durdhyAnamAM TaLavaLI na maLe, tathA leAkeAmAM ethI dharma na niMDhAya, e mATe mumukSu putra emane dhana vagere Ape che. e pApa nahi paNa sevA kare che. mAtApitAnI A sevA karavI e tA kharekhara kRtajJatA ane karuNA che. kRtajJatA e tA hRdayane meAkSamArgApayeAgI prathama guNa che; e meAkSasAdhakanI caiAgyatA Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 [paMcasUtra-3 sUcave che. ane, karuNAne te lokane viSe dharmanI pradhAna mAtA kahI che. kemake, cha pratyenI karuNAmAMthI dharma jame che, ane karuNAthI zAsananI unnati thAya che. tIrthakara de cAritra letAM pahelAM varSadAna de che. guru praveza-mahotsavAdimAM chUTathI dAna devAya che. tethI zAsana prabhAvanA thaI leka AkarSAIne guru pAse AvI dharmazravaNa karI dharma pAme che. bIjA pratye je karuNA heya te mAtApitA pratye kema na hoya? are ! e karuNuM nahi paNa kRtajJatA che, bhakti che. A pramANe mAbApanI ciMtA TALI, emanI anumati meLavIne, cAritra-dharmane aMgIkAra kare. sUtra-aour gvade va vavanu sigA | ghamarAii khu hiaM savvasattANaM / tahA taheaM saMpADijjA / savvahA apaDivajjamANe caijjA te aTThANagilANosahatthaMcAganAeNaM / artha-nahitara (aMtarathI) niyI rahIne ja mAyAprayoga kare. (mAyAthI) paNa dharmanI ArAdhanA sarva jIvane hitakArI che. te te prakAre e mAyApravega Acare. (Ama chatAM mAtApitA) sarvathA na ja svIkAre te asthAna-glAna-auSadhArtha tyAganA nyAye (emane) choDIne jAya. vivecanaH-paraMtu je mAtApitA mehane vaza thaI rajA na Ape, te je ke mumukSunA hRdayamAM mAyA nathI, chatAM te mAbApa pAsethI rajA meLavavA mATe bahArathI-dekhAvathI mAyAprayoga kare, pitAnuM duHsvapna kahe, jethI mAbApane lAge ke AmAM putranA AyuSyanuM jokhama che te ene cAritranI rajA ApI Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA grahaNa vidhi] 297 de samarAditya caritramAM cothA bhavamAM yazedhara rAjAnI kathAmAM enA pahelA bhave e surendradatta rAjA che, ane cAritranI bhAvanAthI mAtAne svapna kahe che ke "huM jANe meru para caDyo, UMcA Asane beThe, paNa tyAM keIke mAre paga tANuM mane nIce khINamAM paTakyo ! " mAtA e sAMbhaLI kahe che ke "tuM muninA kapaDAM paherI gharamAM besa." Ama saMmati maLI. pra-zuM mAyA karAya ? u0-hA, jyAM sva ane paranA dIrdhakALanA hita para hitanA udaya dekhAtA hoya, tyAM hadayathI mAyA rahita rahI, jarUra paDaze keka sthAne mAyAne sevAya. dhamanI ArAdhanA sarvane hitakArI che; ethI e mATe ja karAtI mAyA e mAyA nathI. kemake, zANuM mAbApa aMtaramAM baccA para game teTaluM vahAla UbharAtuM chatAM, enI pratye dekhAvathI rAganA uchALA vinAne gaMbhIra vartAva dAkhave che. tyAM aMdaramAM juduM, ne bahAra dekhADavuM juduM, zuM e mAyA nahi? chatAM saMtAnanA hitArthe hovAthI e doSarUpa nathI. jema vaidya aMdarathI cikitsAkALa lAMbe samajavA chatAM, adhIrA dadIne bahArathI evuM dekhADe che, ke jANe basa have turatamAMja sAruM thaI jaze. kemake, "ethI enuM mana prasanna ane auSadhapara zraddhALu bane, temaja e pathya pALe, tethI Arogya sulabha thAya," evuM vidyanuM mAnavuM che. zuM A mAyA nahi? nA, regInA hitArthe hevAthI mAyA nahi. te rIte zALAe javAnI ruci vinAnA bALakane mAbApa samajAve che ke "jA nizALe tane majhA paDaze, mAstara sArA che, mAraze Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 [ paMcasUtra-3 nahi," vagere. AmAM paNa kaDaka ane zikSA karanArA hovA chatAM, kema baccAne pheraphAra batAvAya che? enA bhAvI hita mATe. emAM duniyA mAyA-kapaTane durgaNa nathI gaNatI. evI rIte A ghara saMsAramAM mehanA kSaNika saMbaMdhomAM ja jIvana pUruM karI karmavaza anaMtavAra bhaTakavAnuM kyAM nathI karyuM? paNa have te mehanA saMbaMdhe phagAvI daI, saue ratnatrayInI sAdhanA karavAnI che, jethI bhavabhramaNane aMta Ave. emAM mAtApitA jAta mATe na ja samajatA heya, ane saMtAnane ya na javA detA hoya, te saMtAne A anaMta kalyANane mAge javAnI rajA aMdarathI hRdaya nirmAya rAkhI bahArathI hoziyArI karIne paNa kAM na levI? e mATe mAtApitAne duHsvapna kahe, joSIne lAve. joSI pAse pitAnA keI aniSTanI zaMkA kahevarAve. e sAMbhaLI mAbApane ema thAya ke "je aniSTanI saMbhAvanA hoya, te bhale ene cAritra aMgIkAra karavA do." ema mAnI mAbApa AjJA Ape, eTale pite cAritra le. pra-ahiM satyane vAMdho nathI Avato? A vacanavyavahAra asatya nathI kahevAtuM ? u-nA, vacana ke vyavahArane tenA pariNAmanI daSTie jevAne che. je zuddha hRdaye karAtA kathananuM ke vyavahAranuM pariNAma svaparane hitakArI hoya, te vacana-vyavahAra asatya nathI, paNa satya che. dA. ta. keIne mAravA doDatA khUnIne bIjA mArganuM kareluM kathana ene e bAju vALI khUnanA pApathI bacAve che, ane dhArelA jIvanA prANa paNa bacAve che. Ama ubhayanuM hita kare, e vacana-vyavahAra satya ja kahevAya. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 pravajyA grahaNa vidhi ] upAya javA chatAM ya mAbApa rajA na Ape, te te "asthAna-glAna-auSadha arthe tyAganA nyAya pramANe mAbApane tyAga karI dIkSA aMgIkAra kare. nyAya A pramANe, sUtraNe nAnA ve pariNe hRtti tArI mAraphag, tappaDibaddhe vaccijA / tesiM tattha niyamaghAI purisamittAsajjhe samava osahe mahAyaMke siaa| tattha se purise tappaDibaMghAo evamAlocia'na bhavaMti ee niyamao osahamaMtareNa, osahabhAve a saMsao, kAlasahANi a eANi' tahA saMThavia saThavia, tadosahanimittaM savittinimittaM ca cayamANe sAhU / esa cAe acAe, acAe ceva cAe / phalamittha pahANaM bahANaM / dhIrA eadaMsiNo / sa te AsehasaMpAyaNeNa jIvAvijjA / saMbhavAo purisociameaM / artha-keI game te nAmane mANasa keIka sagavaza mAtApitA sAthe aTavImAM AvI paDyo hoya ane emane vaLagIne ja jaI rahya heya. tyAM emane keI mahAna rega thAya, (te pAcha) avazya prANaghAtaka hoya, (auSadha vinA) ekalA puruSamAtrathI maTe tema na hoya, ane enA mATe auSadha saMbhavita heya. tyAM te mANasa mAbApa pratyenA mamatvathI ema vicAre ke "auSadha vinA A avazya jIvaze nahi, auSadha hoya te (jIvavAno saMbhava che. ane (hajI auSadha lAvavA sudhI) A kALa kADhe tema che." vicArIne (emane samajAvI) emaja tyAM besADIne, emanA auSadha nimitte tathA pitAnI jIvikA arthe emane choDIne jAya e sAruM che. A tyAga e a-tyAga che. ne (auSadhArthe) cheDIne na jAya e atyAga (kharekhara) tyAgaja che. AvI bAbatamAM DAhyA lekene mana pariNAma e mukhya Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 [paMcasUtra-3 che. dhIra gaMbhIra puruSe A pariNAma jenArA heya che. (ema) e mANasa auSadha lAvIne mAbApane jIvADe. (jIvADavAne) saMbhava hevAthI mANasane ucita A tyAga che. vivecana -asthAna-glAna-auSadhAthe tyAgane nyAya zo che? e spaSTa karavA ahIM "asthAne" arthAt kaI vana jevAmAM, "lAna=bimAra paDelA mATe gAmamAM jaI auSadha laI AvavA e bimArane tyAga kare" arthAt cheDIne jAya, enuM daSTAMta ahIM samajAve che. pachI e cAritra levAmAM kevI rIte ghaTe te batAvaze. daSTAMta A pramANe -ke eka game te nAmano puruSa mAbApa sAthe aTavImAMthI pasAra thaI rahyo hato. aTavamAM asthAne ja, ke jyAM auSadhAdi kAMI na maLe, tyAM tenA mAtApitAne ekAeka e bhayaMkara roga thaI Ave, ke tene maTADavAmAM na Ave te temanA prANane nAza thAya tema che. vaLI mAtApitA eTalA azakta che, ke have te cAlI zake tema nathI. chatAM teo hajI thoDo vakhata jIvI zake tema che. rega ekalA prayatna maTe tema nathI, tene yogya auSadhanI jarUra che. te auSadha zaheramAM maLatuM hovAthI, te levA javA mATe putra mAtapitA pAse rajA mAge che. paraMtu mehane vaza thayelA te pitAnA putrane rajA nathI ApatA. "ame marazuM te marazuM, paNa tuM ne jaIza," ema te kahe che. have DAhyo putra zuM kare ? nA jAya? jAya. mAbApanI ghaNuM nA chatAM paNa, pele vivekI mANasa pote auSadha levA nimitta je jAya che, te dekhItI rIte te mAtA-pitAne choDanAre che, paNa vastutaH kahIe te emane nahi cheDanAre che, emane sAcavanAre che; kemake e Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trijyA grahaNa vidhi ] 301 auSadha lAvI emane enAthI naregI karI jIvaMta rAkhI zake e saMbhava che. eTale auSadha levA javA arthe e tene tyAga ja DahApaNabharyo che. e putra sAco sevaka che, mAtApitA tarapha bhaktivALe che. je temane atyAre tyAga karIne na jAya, te regI mAtApitA jarUra marI jAya. eTale e a-tyAga te ulaTe haMmezanA tyAgamAM pariName. sAthe te vaLI bhUkhyo mare e juduM. pravRttinuM mUlyAMkana upalaka daSTie na thAya, paNa phaLathI thAya. paMDita puruSo keIpaNa pravRtti vakhate pariNAmane mukhya karanArA hoya che. dhIra puruSo sUma daSTie phaLane lakSyavALA hoya che. ahIM saMbhava che ke e auSadhI laIne Ave enAthI te mAtApitA bacI jAya; kemake hajI e kALa kADhe tema che. jyAre, na jAya te maravAne ja nirNaya che. tethI emane AjIvikA-vastrAdi daI tyAM besADI temanuM auSadha levAne mATe ane potAnA nirvAha mATe jAya. ema mAtApitAne choDI janAra e prazaMsApAtra che. auSadha lAvI ApIne temane jIvADe e saMbhava hevAthI ema AcaravuM e ja ucita che. sUtra-purva suvigha malhApurine saMparvatArahig - piisaMgae dhammapaDibadhdhe viharijjA / tesiM tattha niamaviNAsage, apattavIjAipurisamittAsajJa, saMbhavaMta sammattAIosahe, maraNAivivAge kammAyake siA / tattha se sukkapakhie purise dhammapaDibaMghAo evaM samAlocia-"viNassaMti ee avassaM sammattAiosahaviraheNa / tassa saMpADaNe vibhAsA / kAlasahANi a eANi vavahArao" / artha -e rIte zulapAkSika mahApuruSa saMsArarUpI aTavImAM paDelo (paNa) dharmane vaLagI rahI mAtApitA sAthe Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 [ paMcasUtra-3 rahete hoya. emane tyAM avazya vinAzakArI karmavega hoya, (je) dharmabIja Adi vinAnA puruSamAtrathI maTe te nahi, (maTADanAra) samyakatvAdi auSadha maLavAne saMbhava che, tenA mATe te) maraNAdi pariNAma (nizcita) che. tyAM e zukalapAkSika puruSa dharmanA mamatvathI A pramANe vicAre ke-"samyaktvAdi auSadha vinA A avazya nAza pAmaze. e auSadhane lAvI ApavAmAM vikalpa che (kadAca bace) ane e vyavahArathI hajI kALa kADhe ema che. vivecana -have dRSTAMtane ghaTADe che,-e pramANe je zuklapAkSika mahApuruSa che, (zukalapAkSika eTale maryAdita saMsAravALa kriyAruci jIva jene have ardhapudagalaparAvarta kALathI paNa e che saMsAra bAkI che te; kRNa pAkSika tethI adhika saMsArI) te zulapAkSika jo saMsArarUpI aTavImAM paDelA ane mAtApitA patnI vagerethI parivarelA chatAM dharma upara rAgI ne dharmanA mamatvavALA banI vicare. temanI daSTi nirmaLa hoya che, eTale sAcuM joI zake che, sAcuM pArakhI zake che, ane TheTha pariNAmaparvatane vicAra karI le che. have te jue che ke, "saMsArarUpI mahAaraNyamAM paDelA mArA mAtApitAne karmane rega (liSTa karmo) lAge che, je roga avazya mAraka che. kamaragathI ekaja vAra maraNa nahi, paraMtu bhavobhavanA aneka maraNane bhaya che. te karmaga, je puruSe dharma bIja vagere auSadha prApta nathI karyuM, tenA ekalAthI yAne auSadha vinA TaLe tema nathI. jyAre, kamaregane haTAvanAruM samyaktvAdi auSadha lAvI zakAvAno saMbhava che. anyathA auSadha vinA te Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 pratrajyA grahaNa vidhi] karega e maraNa, punarbhava, vagere vipAka denAra che. vaLI te mumukSu zukalapAkSika jIva dharma upara rahelA pakSapAtane lIdhe vicAra kare che ke "A mArA mAtApitA samyaktva vagere auSadha vinA te avazya A bhavasAgaramAM khuvArI pAmaze; jyAre, e auSadhathI bacI zakaze. jo ke samyakatva-auSadha ANI ApavAmAM vikalpa che; kadAcit ANa zakAya, kadAca na paNa ANI zakAya. chatAM evuM nathI ke na ja ANI zakAya. tema vyavahArathI hajI mAtApitA zeDo kALa kADhe tema lAge che. jo ke nirNaya te nathI, chatAM hajI jIvaMta rahevAne saMbhava che. tethI te daramiyAna je huM cAritra laI lauM, ane pachI emane paNa samyaktvAdi auSadha lAvI ApuM, te te auSadhathI emane karmaroga maTI bhAvajIvana prApta thAya; tethI e saMsAra-aTavIne pAra utarI zake." prave-mumukSu jIva AvI utAvaLa kare, enA karatAM theDI DhIla kare te ze vadhe? u0-DhIla kare eTale zuM ema iche ke "A mAtApitA kyAre mare ne huM cAritra lauM?" evI mAtApitAnA motanI IcchA te cAritrane pAyAne je bhAva, maitrIbhAva, tene ja naSTa karI nAkhe che. pachI cAritra zuM AvavAnuM? e evuM I che nahi. mATe emane jIvaMta rAkhI cAritra le. paNa DhIla na kare. e samaje che ke "mArA AyuSyane bharese nathI. AyuSya eTale jIvanaderI; enA upara upasarga bahu jhajhume che, tethI AyuSya e pavanathI prerAtA pANInA parapeTA karatAM ya vadhu anitya che. AyuSyanI AvI ati capaLatA hevAthI, jIva je UMce zvAsa Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 [paMcasUtra-3 laIne nIce mUkavAmAM saphaLa thAya che, temaja sUIne pAchA jAgI zake che, te Azcarya che. mATe Ayu dhyane bharose rAkhyA vinA jaladI cAritra laI Atmahita sAdhavuM." sUtrA-ta saMvika saMvidha sva tA, tehiM samattAioshnimittN, visidgurUmAibhAveNa savittinimittaM ca, kiccakaraNeNa cayamANe saMjamapaDivattIe, sAhU siddhIe / 'esa cAe acAe' tattabhAvaNAo ' acAe ceva cAe' micchaabhaavnnaao| tattaphalamittha pahANaM / paramatthao dhIrA eadaMsiNo AsannabhavvA / / artha:-tathA (mAbApanI) A jIvananA nirvAhanI ciMtA vyavasthA karavA dvArA emane svastha karIne, emanA samyaktvAdi auSadha nimitta ane viziSTa guru (zAstra) Adi pAmIne pitAnI bhAva AjIvikA nimitte, kartavya bajAvavApUrvaka saMyama svIkArIne (mAbApane) choDI jate e ISTasiddhi thatI hovAthI ThIka che. paramArthane vicAra karatAM A tyAga e a-tyAga che. mithyA kalpanAmAM taNAtAM atyAga e tyAga ja che. tAtvika pariNAma eja pradhAna che. nikaTabhavI dhIra puruSa paramArthathI A jenArA hoya che. vivecana-tyAga e atyAga kema? A pramANe vicAra karIne mumukSu jIva mAtApitAnA A lokanA nirvAhanI yathAzakti ciMtA kare, arthAt emanI ahIMnI jarUriyAta mATenI ThIkaThIka sagavaDa pitAnI zakyatA mujaba kare, ane e rIte emane svastha kare. pachI emane samyaktvAdi prApta karAvavA nimitta ane pitAnI bhAvaAjIvikA (ratnatrayI) Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA grahaNa vidhi ] 305 nimitte saMyama svIkAravA dvArA mAtApitAne cheDI jAya. arthAt emane cheDI cAritra grahaNa kare. have tyAM viziSTa keTinA gurumahArAja ane zAstra vagere sAmagrI pAmIne jANelI suMdara dharmakathAo ane dharmacarcAo dvArA dIkSita putra mAtApitAne samyaktvAdi-auSadha pamADI zakaze. tema pate paNa gurudevanA sAnnidhyamAM grahaNa-Asevana zikSA pAmate tapa-saMyama-svAdhyAyAdinA kRtya bajAvIne, AtmapaSaka je jJAnAdirUpa bhAvaprANa, tenuM nirvAhaka jIvana (AjIvikA) pAmI zakaze. A rIte mAtApitAne cheDI jato e ja sAdhu che, eTale ke siddhinA viSayamAM dharmazIla che, prayatnazIla che, mokSanA vAstavika kartavyane bajAvanAre che. jyAre mAtApitA anumati nathI ApatA, ruve che, ema karI mehathI emane na cheDI jaI saMyama na le, te e sAdhu nathI, arthAt dharmazIla nathI. ane, svadharmazIla na hoya e svanI ke paranI hitasiddhi kyAMthI karI zake? Aje evA keTalAya dAkhalA che ke jemAM dIkSAthI hovA chatAM mAtApitAdinA mehamAM dabAI rahyA che e saMsAramAM phasI gayA; na pite cAritra pAmyA, ke na emane kazuM pamADavuM, mATe emane choDI cAritra levuM e ja hitAvaha che. prava-dIkSA jevI pavitra vastumAM mAtApitAne tarachoDI javAnuM zobhe? e tyAga ucita che? u0-pUrvokta badhI vidhi sAcavyA chatAM, je mAtApitA rajA nathI ApatA, emane have mahAna AzayathI cAritra levA Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 [ paMcasUtra-3 mATe tyAga kare che te sAco atyAga che; mATe te ja ucita che. kemake tattvabhAvanAe, arthAta vastunA paramArthanI vicAraNAe, e tyAgamAM tAttvika daSTie emanA hitane mATe prarvatAya che. ulaTuM atyAga yAne na choDI javuM e kharI rIte tarachoDavA jevuM che, kemake atyAgathI emane ema vaLagI rahevAmAM mithyA (TI) dhAraNanI vicAraNA che. ethI emanA vastutaH ahitamAM pravartAya che. e eTalA ja mATe, ke ema saMsAramAM vaLagI rahIne te mAtApitAne samyaktvAdi zuM pamADI zakaze? ane na pamADI zake te pitAnA mAtApitAne samyaktvAdinA abhAve dIrdha durgatimAM gumAvanAre e bane. e mAtApitAne bhayaMkara tarachoDyA nahi te bIjuM zuM karyuM? vastune viveka karAvanAra ane bhayaMkara rAgamAMthI bacAvanAra evA samyaktvAdi pAmavAne uttama bhava mAnavane ! tyAM ja e samyakRtva pAmyA hoya, te bIjAne dIkSAmAM aMtarAya na kare; ane je kare che, te tethI te bhavabhramaNamAM paDI jaze! ahIM zANA puruSonI daSTie zubha anubaMdha ane samyaktvAdivALI avasthAnI paraMparA sarjanAruM sAtvika zubha phaLa e ja vastusthitie mukhya hoya che. je pravRttinuM vartamAnamAM saheja sAruM phaLa hoya, paNa pachI bhayaMkara phaLa Ave, te te pravRttinI mAtra keDInI kiMmata te nathI, paNa nukazAnakAritA che, tethI tyAjyatA che. dhIra vicAraka puruSe je nikaTamAM muktigAmI che, te paramArthathI mukhya evA tAtvika phaLane jovAvALA hoya che. jeTalI vadhu dIrdhadaSTie hitapravRtti thAya, eTalI vicArakatA gaNAya, ane e mokSane najIka kare. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA grahaNa vidhi ]. 307 | maradevA mAtA, Sabhadeva bhagavAna cAritra mArge saMcaryA tyAre, retA hatA. te evuM ratA rahyA ke AMsu lUchavAne avakAza nathI te sukAI sukAI AMkho ADe enA paDaLa baMdhAI gayA ! eka hajAra varasa sudhI e duHkhI rahyA te zuM e prabhue ajugatuM karyuM ? nA, hajAra varSa pachI prabhu kevaLajJAna pAmyA ane tarata marudevA mAtA tyAM AvI prabhunI dezanA sAMbhaLI kevaLajJAna pAmIne mokSe gayA ! keTaluM suMdara ! mAtAnA rudana para prabhu ghare besI rahyA hatA te mAtAne zuM pamAData? mAtA ema AyuSya khUTa rAga paSAto rahevAmAM kyAM jAta? - kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjane mAtAe emanA pitAnI gerahAjarImAM gurune vaherAvI dIdhA, te pitA ghare AvI dhuMA phuA thatAM levA upaDyA. udAyana maMtrIe enI AgaLa senayAne Dhagale ane pitAnA devakuMvara jevA be putra vAbhaTTa ane AmrabhaTTane AgaLa karI kahyuM-A senaiyA ane A be putramAMthI game te putra laI jAo, paNa tamArA zAsana prabhAvaka tejasvI putraratnane gurune soMpI de. cAritra laI, e zAsananA sUrya pAkaze ! hajAro lAkho lekene dharma pamADaze!" bApe pIgaLI jaI kazuM lIdhA vinA dIkSA apAvI, jAte dharma prApti karI. vAsvAmIe mAtAnI nArAjImAM dIkSA lIdhI, te pAchaLathI mAtA pratibodha pAmI cAritra lenArI banI. avaMtI sukumALe gharamAM guptapaNe sAdhuveza paherI lIdhe, te retI mAtA tathA strIe zAMta paDI gaI ane mAtAe putrane jAte jaIne gurune soMpI dIkSA apAvI, ane avaMtInA svargamana para eka Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 | [ paMcasUtra-3 garbhiNa patnI cheDI 31 patnI tathA mAtA paNa dIkSA lenArI banI. Aje paNa dekhAya che ke putranI dIkSA pachI mAtApitA ane kuTuMbIo dharmamAM AgaLa vadhyA che. e prabhAva e dIkSitane che, pachI bhale eNe mAtApitA-kuTuMbIonI eTalI haze nahi chatAM dIkSA lIdhI heya. sUvAra te tamattArUpALA nIvavijJA vaMtirtha, amaraNAvaMjhabIajogeNaM / saMbhavAo supurisociameaN| duSpaDiArANi a ammApiINi / esa dhammo sayANaM / bhagavaM ittha nAyaM pariharamANe akusalANubaMdhi ammApiisogaMti / artha:-e (putra) mAbApane samyaphavAdI auSadha prApta karAvavA dvArA atyaMta (zAzvatakALanuM) jIvana pamADe, kemake amapaNAnuM sacoTa bIja maLI gayuM! (auSadhasaMpAdanAdina) saMbhava hevAthI A (mAbApa-tyAga pUrvaka auSadhasaMpAdanAdi karavuM e) sapuruSane ucita che. mAtApitAnA upakArane badale vaLe ema nathI. puruSono A dharma che (kartavya che.) AmAM mAtApitAnA azubhAnubaMdhI zekane aTakAvanAra bhagavAna daSTAMta che. vivecana -ema mAtApitAne mUkIne gayA pachI e zukUlapAkSika puruSa emane pitAnAM cAritra-baLe samyakatvAdiauSadhi lAvIne pamADI zake che, ane ethI zAzvata jIvana ApI zake che. kemake, samyaktvAdi te jIvane mRtyunA sImADA oLaMgI javA mATe amegha upAya che. arthAta chelluM maraNa eTale ke maraNane aMta lAvavA mATe e sacoTa sAdhana che. enAthI ja cAritra Adi prApta thaI sarva karmakSaya thAya, ne mokSa nIpaje. kahevAya ke samyaktvanA yogathI ja Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA grahaNa vidhi ] 309 mAtApitA ajara amara banI zake. A emane cheDIne javAmAM sabhavita che, mATe satpuruSe cAritra levA mATe emane cheDI javuM e cegya che. zAthI ceAgya ! mAtApitAnA upakAranA badalA vALI zakAya tevA nathI, bhale sAMsArika game teTalA sukhanAM sAdhana-sagavaDa lAvI Ape, game teTalI temanI sevA cAkarI kare, teA paNa badalo na vALI zake. kemake emaNe putranI garbha ane khALapaNAnI kaTokaTImAM je upakAra karyAM che, tevI mAbApanI kaTokaTI thAya ane evA upakAra kare, te tulya upakAre emanA khadalo vALyeA kahevAya. paNa te zakaya nathI. zakaya hAya tAya te eka ja janmanA upakAra thAya. e tA eka mAtra dhama auSadha pamADIne ja badalo vALI zakAya. have jo e dhama pamADI zakavAnA jIvanakALamAM mithyA kalpanAthI gharamAM besI rahI, dhama pamADavAnA prasaMga gumAvAya, tA emane karAge bhavanA du:khAmAM rIkhAvuM rahyuM. paramAnI dRSTie A emanI pratye keTalI krUratA ? tethI ja satpuruSone e dharma che ke mAtApitAnA upakAranA badalo vALavA joie. trilokanAtha zrI mahAvIra prabhunu' AmAM sacATa dRSTAMta che. jJAnathI emaNe pAte cAritra le te tethI mAtApitAne bhayaMkara akuzalAnukha dha zAka thAya,' ema jANI garbhamAM ja abhigraha dhArIne e zekane aTakAvyeA. sAtame mAse garbhamAM ja rahyA pratijJA karI ke 'mAtApitAnA jIvatA huM dIkSita nahi thAu" ahiM e khAsa samajavAnuM, ke zrI mahAvIravibhu gA~thI avadhijJAne saMpanna hatA. ethI e jANI zake che ke A mAtApitAne jo zAka thavAnuM nimitta na apAya, te| emanI Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310. [paMcasUtra-3 bhavAMtare sadgati ane zubhanI paraMparA thAya, tene badale je zekanuM nimitta apAya te tathAvidha karmanI pariNatithI azubhAnubaMdhI zeka sAthe emanuM evuM akALa mRtyu thAya, ke e bhavAMtaramAM azubhanI paraMparAmAM ja phasAI jAya; ane tethI sadagati te bha sudhI durlabha bane. AvuM je karAya te upakArane badalo kyAM rahyo? eTale jyAre vizvoddhAraka prabhu jevAe mAtApitAnI bhAvadayA vicArI, te pachI bIjAoe kema na vicAravI ? hA, eTaluM kharuM ke e viziSTa jJAnI avadhijJAnI hovAthI emaNe mAtApitAnI e sthiti joI tethI A rIte karavuM yaMgya dhAyuM; ane RSabhadeva prabhue jJAnathI mAtAnI bhinna prakAranI sthiti jANe emane retA mUkIne dIkSA levAnuM cagya dhAyuM hatuM, tyAre ApaNA mATe eja prabhue bhAkhelI dIkSAgrahaNa-vidhinI kalyANa-AjJAnuM pAlana e ja ucita che. emAM ja mAtApitA pratye sAcI kRtajJatA jaLavAya che, arthAt emane upakArano badalo vALI zakAya che, ane ethI e sukhI thAya che. sUtra-zavamavitAva saMgha, su mIre (2) pUrUttA mAvaMte dhIarAge sAhU a, (2) tosiUNa vihavociaM kivaNAI, (3) suppsattAvaraNa, (4) suvimuddanimitte, (1) sahivAlig, (6) vimuksamaanno mahApamoeNaM sammaM pavvaijjA loaghammehiMto loguttrdhmmmaLa. artha -e pramANe bilakula saMtApa pamADyA vinA suguru pAse (1) vItarAga bhagavAna ane munionI pUjA karIne (2) kRpaNaAdine svabhAvAnusAre teSa pamADI, (3) avazya kartavya Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA grahaNa vidhi ] 311 sArI rIte khajAvI, (4) ativizuddha nimitto joi, (5) vAsakSepathI adhivAsita chanI, (6) vizuddhi pAmatA pAmatA bhAre AnaMdapUrvaka laukika dharmamAMthI lokeAttara dharmamAM javA vaDe sArI rIte pravrajyA svIkAre. 6 vivecanaH-A pramANe bhAvathI kAIneya jarApaNuM satApa pamADyA vinA, suguru pAse AvI samyak rIte cAritra aMgIkAra kare. (1) * guru vinA jJAna nahi, guru dIvA guru devatA. ' alakhat gurunA lekhAzamAM kugurunA palle na paDI javAya e khUkha jovAnuM. te paNa suguru vinA te eka ghaDIya na cAle. suguru vinA dIkSA ya nahi, ane suguru vinA zikSA ya nahi. AnuM kAraNa e che ke dIkSA ane te pachI grahaNuzikSA arthAt zAsragrahaNa-zAsrodha, ane AsevanazikSA arthAt sAdhvAcAranI tAlima e emAM niSNAta thayelA guru ja ApI zake. jAte ne jAte, gurunA Alakhana vinA, e levAnA durAgraha rAkhe tA bhUlo paDI jAya. anAdi-abhyasta mAha kacAre ya paNa chaLI na jAya, e mATe svayaM sayama-virAganA prakhara anubhavI ane mehanI cikitsAnA zAsrarUpI zrI jinAgamanA pUrNa gItA sugurunI nizrA joIe ja. emanI pAse cAritra svIkAratAM pahelAM, (2) peAtAnI zakti anusAre zrI vItarAga tItha karadevanI aSTAhnikAdi pUjA-mahApUjA kare, ane (3) munirAjone AhAravastra-pAtra-pustakAdithI sanmAne. (4) temaja kRpaNu du:khI jIvAne peAtAnI saMpatti anusAre dhana ApI saMteSe. tyArabAda (pa) laghuvaDInItinuM Avazyaka, tathA muMDana, maMgaLasnAna, ucitaveza vagere avazyakaraNIyane sArI rIte sAcavIne, (6) pachI sArAM Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 [ paoNMcasUtra-3 nimitto yAne prazastayAga zukana-zabda pAmI guru pAse dIkSAnI kriyA kare. (7) tyAM dareka kriyA vakhate gurudvArA gurumaMtre matrAyela vAsakSepathI vAsita thatA, (8) atiutsAha ane AnadathI cittane vizuddha vizuddha karatA, bhAveAhvAsa vadhAratA tathA lokeAttara samyaga bhAvavaMdana vagere zuddhi sAcavatA, mahAAnaMda sAthe pravajyAne aMgIkAra kare, je laukika sa'sAravyavahArane saMpUrNa tyAga karavA pUrvaka lokottara cAritravyavahAromAM joDAI javArUpa che. gurunI AvazyakatAnA hetu: A vidhAnA sahetuka che. pahelI tA gurunI AvazyakatA eTalA mATe ke, (1) cAritradhama nAM anuSThAna-sAmAcArI vagerethI aparicita mumukSune enA paricayavALA guru pAsethI ja enuM mAdana maLe. (2) zAstramAMnA utsa-apavAda guru jANutA hAya tethI emanI dekharekha nIceja ene anusAre cAritrapAlana thaI zake. katyAM utsarga mAga sAdhavA, kayAM apavAda mAgatuM AlaMbana karavuM, e guru cIkhI zake; kemake emAM guNa-doSa (gaurava-lAghava)nA TakA mApavAnuM gajuM emanuM hAya che. (3) chUpA kusaMskAre kayAre ya udaya na pAmI jAya e mATe mAthe gurune aMkuza jarUrI che. (4) ArAdhanAmAM sAcu protsAhana eTale ke kacAMka upabRMhaNA (samarthana-anumedana), ne kayAMka saMzAdhana gItA ane hitasa guru ja karI zake.... (2-3-4)dIkSAsvIkAranI kriyA eka mahAgaMbhIra anuSThAna che. sAmAnya zubhAnuSThAna paNa iSTadevane namaskArAdirUpa magaLa karIne hAya che, te AmAM te e avazya joie, ne e Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA grahaNa vidhi] 313 vizeSarUpe ja hoya. tethI arihaMtaprabhunI pUjA-mahApUjA karavAnuM kahyuM. (3) ema gurune jIvana meMpavuM che, te emanI pAsethI cAritra levuM che, te pahelAM guru-munionI bhakti karavI e eka avazya kartavya che. cakravatI pAsethI kaMI kAma karAvavuM heya te pahelAM enI bhakti karAya che. (4) cAritra eTale te jIva pratye bharapUra karuNAbharyo mAgI. emAM praveza karatAM saheje dIna duHkhI che para dAna ApI karuNa kare. vaLI e jIvonI duA maLavAthI vAtAvaraNa paNa zubhecchAbharyuM sajaya, je cAritrasvIkAranA prasaMgane ullAsamaya banAve che. (5) dIkSA grahaNa karavI che te enI kriyA-vidhi cAle eTalA samaya sudhImAM laghuzaMkAnI bAdhA vagere na thAya, e mATe pahelethI bAdhA TALI levI joIe e yuktiyukta che. tyAre muMDana yAne kezoccheda e rAgadveSAdi lezecchedanuM samAraka che, enA para nAna e maMgaLa che, bhAva snAnanuM sUcaka che. dIkSAthIne tyAM khyAla Ave ke "A have huM rAgadveSAdinA ucheda sAthe bhAva-azucinivAraNanA mArge jaI rahyo chuM." veza parivartana e hadaya parivartananuM pratIka che, ane bhaviSya kALa mATe paNa saMsAranuM vismaraNa akhaMDa rAkhanAra che. AraMbhasamAraMbha ane parigrahAdinA dilane sUcaka gRhasthaveza mUkI sAdhuveza dharavAthI sarvaviratinA bhAra dila para Ave che. e ghaNuM ghaNI rIte pachI muni paNAnuM rakSaNa kare che. prasannacaMdra rAjaSine kalezamAM calyA tyAre aMte munize emane pAchA vALyA. Ame ya cAritrajIvanamAM pitAne muniza ja najara sAme haI gRhasthajIvananI ghaNI ya kalpanAothI bacavAnuM thAya Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 [paMcasUtra-3 che. Ama dIkSA latAM sAcavavAnI Avazyake rahasyabharyA che. (6-7) have dIkSA svIkAra karavAne te prazasta nimitte yAne zubha zukana, zubha zabda, zubha tithi-vAra-nakSatra-karaNa-cAgalagna joIne karavAne, kemake e kAryamAM ullAsa prere che, ane kAryane yazasvI banAve che. kharAba nimittemAM AdareluM kArya pAchA pADe che, ne anartha kare che e jagatane ghaNe anubhava che. mATe sArAM nimitta pakaDIne dIkSA grahaNanI kriyA karavI. kiyA eTalA mATe jarUrI che ke ethI "gurunA hAthe huM dIkSita thaye chuM" e bhAva para namratA rahe, AjJA-pratibaddhatA rahe. arihaMta-munio vagerenI sAkSIthI dila para javAbadArIne bhAra Ave. temaja kalyANa guruonA haste kArya thAya temAM vizeSa pavitratA-prabhAvakatA Ave. kriyAne badale, emane ema huM have sAdhu" evI kalpanAthI besI javAmAM A lAbha na maLe. (7) "maMtrita vAsakSepa mArA mAthe paDe che" e khyAla cittanA bhAvane vizeSa ujajavaLa ane utsAhI banAve che. maMtritane prabhAva ajaba heya che. (8) cAritra svIkAratAM samaye samaye ati utsAha, AnaMda ane vizuddha bhAvollAsane vadhArato cAle che te svIkAra vakhate UMcA saMyama adhyavasAyane sparzavA mATe jarUrI che. enI, pachInA AkhA cAritrajIvana para, asara paDe che. cAritra siMhanI jema laI siMhanI jema pALavAnuM bane che. tyAM lokottara bhAvavaMdana-devavaMdana-guruvaMdananI zuddhie dilane vizeSa bhAvellAsathI bharyuM bharyuM karI de che. Ama A badhuM sAcavIne pravajyA svIkAre, te samyaga rIte, Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajyA grahaNa vidhi ] 315 arthAta vicitra prakAranA laukika, dunvayI, sAMsArika saMbaMdha, kartavyo, pravRtti, vyavahAra, javAbadArIo vagere lekadharmane tyAga karIne lokettara dharmamAM pravacana yAne utkRSTa gamana kare,yAjajIva mATe lokottara dharmane svIkAre. have e satata guru-pratibaddhatA,mahAvratasamiti-gupti, kSamAdi, nirdoSa bhikSAcaryA jinAgama-svAdhyAya, jJAnAcArAdi paMcAcAra vagerenuM jIvana banAvI pilI laukika vAtethI eTale ke gRhasthajIvanathI sarvathA para (alaga) thaI jAya, e rIte zramaNa jIvanamAM praveza kare. ' arthAta sarvavirati sAmAyika yAjajIvanuM uccare. emAM sarva sAvadya vega yAne pApa vyApAramAtra manathI vacanathI ke kAyAthI na karavAnA, na karAvavAnA, ane karatAne na anumodavAnA paccakakhANa karI samabhAvamAM Ave; e sAvadya ganI mamatA ane rAgadveSa-harSazokarUpI viSamatA cheDI samatA dhAraNa kare. dhana-mAla-kuTuMba, sArAM khAnapAna-veza-alaMkAra, makAna-dukAnavADI, vagere bAhya saMga, ane AraMbha samAraMbhAdi hiMsA, juTha, anIti ane pApavRttipravRttio vagere kazA sAthe have saMbaMdha ja nahi, manathI paNa saMbaMdha nahi, anumodanathI paNa saMbaMdha nahi. have saMbaMdha guru sAthe, jinAjJA sAthe, saMyama-svAdhyAya-tyAgatapa-sAdhvAcAra sAthe AgaLa vadhIne jyAre paMcamahAvratanI pratijJA uccAravAmAM Ave tyAre enI sAthe vaLI savizeSa saMbaMdha, AvA jIvanamAM praveza e lokettara dharmamAM pravrajana kahevAya. sUtra-gNA AiLAnamALA mArutti = virAphikaLyA purva mahANatthabhayAo siddhikNkhinnii| iti pavvajjAgahaNavihisuttaM samattaM / Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 [ paMcasUtra-3 artha-jinezvaradevonI A AjJA mahAkalyANa svarUpa che. tethI mekSAkAMkSI samaju mANase (virAdhanAmAM) mahAanarthane bhaya heI, jinAjJAnI virAdhanA na karavI. ema "pravajyA-grahaNa vidhi" sUtra samApta thayuM. vivecana-zrI jinezvara bhagavAnanI A AjJA che, ke A rIte pravrajyA levI joIe. A AjJA mahAkalyANakArI che; tethI mokSane abhilASI DAhyo samajadAra puruSa tenuM ullaMghana karavAmAM mahAna nukasAnane bhaya rAkhI tenI virAdhanA na kare; arthAt AjJAthI jarAya viparIta na varte. jinAjJAnI virAdhanAthI dIrgha durgati-bhramaNa jevA mahAna anartha nIpaje che. jagatamAM jinAjJAnI virAdhanA karatAM vadhu mATe kaI gune nathI, pApa nathI, anartha nathI. jinAjJAnI virAdhanA ja mahAna pApa, aparAdha, anartha che, tyAre, jinAjJAnI aArAdhanA, e ja hitakArI che. mATe mekSarUpa sarvazreSa-kalyANanA abhilASIe samajI rAkhavuM joIe ke jinAjJAnI ArAdhanA karatAM bIje kaI sAce mokSamArga nathI, e ja vAstavika mekSepAya che. A "prajyA grahaNavidhi sUtra eTale ke vastutaH pravajyAgrahaNa-vidhinI vastune sUcavatuM sUtra pUrNa thayuM. 3 juM sUtra pratrajyAgrahaNa-vidhi samApta Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satra-4 ne pracA-rivAhanama ! sUtrasa jIvamamivzvarUNa samALa, suvidimAvo ribAje jujjai / visuddhacaraNe mahAsatte na vivajjayamei / artha: te A rIte pravajyA lIdhA pachI samyagU grahaNa vidhinA prabhAvathI kriyArUpI phaLano saMbaMdha pAme che. vizuddha cAritravALo ane mahAsattvazIla (AtmA cAritramAM) viparyaya (brama)ne vaza thato nathI. vivecana-sAdhu-dharmanI AtmAmAM paribhAvanA karyA pachI zuM karavuM te pUrvanA 3 jA sUtramAM batAvyuM, arthAt vidhipUrvaka dIkSA grahaNa karavI te kahyuM. have A dIkSita thayelAe cAritrajIvanamAM kaI kaI sAdhanA karavI ati Avazyaka che, te cothA sUtramAM batAve che. te mumukSu pUrve kahelI dIkSA-grahaNanI samyagU vidhithI cAritrI banela suvidhinA arthAta dIkSAnI prazasta grahaNa vidhinA prabhAve samyakakriyArUpI phaLane pAme che. graMthanA prAraMbhe kahyA mujaba A padArtho A ja krame prApta thAya che, eTale ke Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 5'casUtra-4 pratrajyA-pAlananI je samyak kriyA e suvidhie dIkSA grahaNa karyA vinA na khanI zake. temaja vidhi-grahaNa karyuM, eTale tenA phaLa rUpe vidhi-pAlana AvIne UbhuM rahevAnuM. mumukSu atyAra sudhI gRhasthapaNe AcAranI vizuddhivALA hatA, have sAdhupaNAmAM cAritranI vizuddhivALA bane che. eTale e cAritra ane gurunizrA zAsra svAdhyAya, sAmAcArI, saMyama, tapa anuSThAnAdi cAritrayeAgasAdhanA tarapha atyaMta ahumAna ane athI paNuM, tathA cIvaTa, ciMtA ane cAkkasAi sAthe pAkA puruSAtha rAkhI cAritrane jarA ya malina na thavA de. samaje ke cAritranI ujjavaLatAmAM AtmAnI ane AtmAnA bhaviSyakALanI ujjavaLatA che. vartamAna jIvana paNa je niSkalaMka cAritravALuM rakhAya tA te khUba ja svastha, zraddheya, ane navIna navIna savega tathA manerathA sahita pragatizIla rahe che. cAritrane dUSaNa lagADanAra manamAM zakita rahe che, dubhAyelo rahe che. Adya patananA svabhAvathI adhikAdhika patana pAmatA jAya che. ane navIna pragatithI va"cita banI nirAzAmAM DUbI jAya che. pachI durdhyAnanA vamaLAmAM athaDAya che. AvI sthiti aTakAvA e vicAravuM ke * jyAre AkhA saMsAra tyajyeA che te have cAritranA dUSaNa TALavAnuM zuM kaThina che ? ' ema vicArI jarAya dUSaNa na lAge e mATe cAritra-zuddhi sapUNa sAcave. 6 318 cAgAva'caka-kriyAva'caka:-sUtrakAre ahIM suvidhibhAvathI kriyAphaLa sAthe ceAga pAme ema kahyu, tenuM rahasya A che ke traNa prakAranA ava'caka,-ceAgAva'caka, kriyAva'caka ane lAva'caka,emAMthI je kharekhara 'ceAgAva'caka ' pAmyA arthAta guru ke Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 pravajyA-paripAlana] guNane barAbara vidhipUrvaka yoga pAse, e vega have avaMcaka bane che. "avaMcaka" eTale nahi ThaganAra, niSphaLa nahi janAre, arthAta avazya saphaLa thanAra. saphaLa vegamAM phaLa che kiyA, eTale ke e kriyAvaMcaka avazya pAme che. dA. ta. guru ke aSa-jijJAsAdi guNa sAthe je sAce vega , te enA phaLarUpe gurunA vinaya-vaMdanAdi kiyA tattva zravaNa-kiyA sAthe joDAya che. je bIjA viSaya ke vyavasAyamAM utkaTa rasa Asakti hoya te guru pAse javAnuM ja nahi thAya. pachI guruyoga kyAMthI thAya? are ! guru sAmA AvIne maLe te ya pelo idriyaviSaya rasa ahIM dilathI guruga nahi karavA de. je gAvaMcaka nahi, te kiyAvaMcaka zAno? ema prastutamAM cAritraguNa jo vidhipUrvaka nahi, paNa avidhie taphaDaMcI karyo, te te samyaga nahi bane, tethI pachI kriyAvaMcakanA vAMdhA ! suvidhithI cAritraga pApe e have enA phaLarUpe kriyAvaMcaka pAme che, cAritranI pavitra kiyA sAthe ene AtmA bhAvapUrvaka tanmayatAthI joDAya che. AnA upara ja AgaLa pAMcamA sUtramAM kaheze te phaLAvaMcaka prApta thaze. cAritranuM phaLa avazya pAmaze. mATeja kithAvaMcaka cAritranI sarva kiyA dilanA bhAvapUrvaka tanmayatAthI ArAdhavI joIe. A mATe sUtrakAra have enA upAye batAve che. 1. vadhatI bhAvazuddhi, mahAsatta, abrAtatA cAritra pAmelo AtmA pitAnA cAritra arthAt sarvatyAganA, ane sarvAze jinAjJApAlananA, bhAva have adhikAdhika tejasvI karate cAle. A mATe cittavizuddhi vadhune vadhu vikasva rahevI joIe. AgaLa kaheze te sAdhanAobharyA cAritrajIvanamAM Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 [ paMcasUtra-4 maMdatA A saMbaMdhIta vaDa a8 Adivaza ema brAti na AvavA devI, azraddhA, anAdara, na thavA devA, vagere akhaMDapAlana mATe vadhatI bhAvavizuddhi ane cittavizuddhi bahu jarUrI che. * bhAvavizuddhimAM cAritranA bhAva yAne pariNAma je bagaDyA, citta je malIna thayuM te e akhaMDa pAlana nahi thAya. cAritra-pariNuti bagaDavAnuM e rIte thAya che ke (1) je ullAsa-utsAha sAthe cAritra mArga svIkAryo, te ullAsa-utsAhamAM maMdatA Ave, utsAhabhaMga thAya. (2) sarvatyAga karIne nIkaLyA pachI sAMsArika saMbaMdhIne AkarSaNa jAge, sneha UbharAI Ave; dhana-mAlanuM mahatva lAge; sagavaDa anukULatA mATe AraMbhasamAraMbhAdinI IcchA jAge, krodha-lobha-bhaya Adivaza asatyabhASaNano bhAva thAya; vArevAre dhaNane avagrahane ze yAco?" ema karI adattAdAnanI vRtti jAge; dhaNIne pUchayA vagara sthAnasevana, pATapATalAdi-upabhega, vagere karavAnuM mana thAya; strIonA suMdara rUpa-gAtra jevAnI ke madhurA zabda sAMbhaLI levAnI vRtti thAya; kAmakIDA yAda karI mana miThAza anubhave; cAritranA upakaraNane saMgraha vadhAravAnuM ane darzana jJAna cAritrane nirupayegI vastu rAkhavAnuM mana thAya. Ama sarvatyAgane bhAva cukI ahiMsAdi paMcamahAvratanuM aMze paNa ullaMghana karavAnI legyA jAge, ema jinAjJAe cAritrajIvana aMge pharamAvela vidhi-niSedha yAne pravRtti-nivRttinA ullaMghananuM mana thAya; sAdhu jIvananI dinacaryA parvacaryA ane prAsaMgika caryA ArAdhavAmAM pAchI pAnI karAya. dA. ta. ahorAtramAM pAMca pahora akhaMDa svAdhyAya rAkhavAmAM aNIzuddhatA na rakhAya, ema jinAjJAe je je vAtane niSedha karyo hoya tenI eka yA bIjI bAbatamAM pravRtti karavAnuM mana thAya. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana] 321 Ama cAritranA bhAva malIna thAya che. e aTakAvavA vizuddha vizuddhatara cAritrabhAva banAvye javAnA, bhAvavizuddhi vadhAryo javAnI, e dareke dareka doSa TALavA satata jAgarUka ane udyamI rahevAnuM. bIjuM, citta-vizuddhi vikasvara rAkhavA cittamAM malInatA na AvavA devI. IrSyA, asahiSNutA, beTI jijJAsA, AturatA, Urmi, taraMga, ahaMkAra, indriyavazatA, saheja paNa krodhAdi kaSAya, Arta raudradhyAna, 3 gArava, 3 zalya, 4 AhArAdi saMjJA, 4 rAjakathAdi vikathA, svArthodhatA, kRtajJatAvismaraNa, anaucitya, jaDanuM mUlyAMkana, rAgadveSAdinA saMkaleza, lokasaMkalezanI beparavAI, avinaya, pavitra kiyAomAM bedauga, usUtra, umAga vagere vagerene bhAva e cittanA deSa che, mela che, ene sarvathA AghA ne AghA rAkhI cittane adhikAdhika vizuddha karate cAle. mahAsattva-bhAvavizuddhi ane cittavizuddhi te rAkhI, tethI sAdhanA mATe UMcI tamannA UbhI che, paraMtu je prabaLasatva, mahAsatva, nahi heya te (1) jyAM kyAreya tevuM kaSTa, upadrava ke pratikULatA Avaze tyAM ene vadhAvI levAne badale TALavA mATe citta mathaze! (2) ema viziSTa tyAga-tapa-sevA vagerenI sAdhanAmAM ahIM maLelI ati durlabha puNyAI ane zaktine kharacI e sAdhanA karavAnuM nahi bane. (3) vaLI sattva nahi hoya te upasthita prasaMgomAM lahevAI jaI citta pAchuM paDaze. (4) cittamAM UThatA asat vika95 TALavAnI hAma nahi hoya. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 [ paMcasUtra-3 (5) keInA aniSTa bola sahana nahi thAya, dInatA Avaze. (6) sattva nahi hoya te devAdhidevanI sanmukha karelI cAritranI pratijJAne kheDakhAMpaNa lagADatAM vAra nahi lAge....ItyAdi khAmIo kADhavA sattvanI jarUra che. cittavizuddhi ane mahAsa keLavavA mATe (1) mahApurunAM jIvana-prasaMgenuM AlaMbana karavuM, e prasaMge najara sAme taravaratA rAkhI emAMthI citta-zuddhi ane sattvanI preraNA meLavavI. (2) vaLI e vicAravuM ke jyAre sAmAnya evI saMsAranI javAbadArI paNa sattvanI apekSA rAkhe che, tyAre vizeSa evI ekSa-sAdhanA te mahAsatva vinA kema ja zuddha pAra utare? ethI game tevI ApattimAM paNa acala sattva jALavI, evA udAsInabhAve rahevuM joIe ke "bananAra haze te banaze. banavAnuM mithyA thanAra nathI. to pachI zA sAru aMjapi ane rAgadveSanI pIDA bhegavavI ? pratikRlatAmAM te ulaTuM parIsaha-saMvaramArganI ArAdhanA che, saharSa kaSTa-sahanathI pApa karma khape che, te pachI cAritrane deSa lagADI ApattithI bacavAne bhrama kema karAya ? AtmAnI bhAvazatrubhUta iMdriAnA tarpaNa kema karAya ? kema sevAya?" abrAntatA-A cAritranA bhAvanI ane cittanI vadhatI vizuddhi tathA mahAsattvanA sahAre paheluM A eka ati Avazyaka kArya bane che ke e cAritravAna AtmA melanI upAyabhUta cAritra-sAdhanAo saMbaMdhamAM viparyane na pAme. brAtimAM na paDe. unmArge na jAya. zrI AcArAMga sUtrane upadeza che ke jJAI sApa nivAravato tameva azupAkinA" arthAt je zraddhA-vairAgya Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratra jyA grahaNa vidhi ] 323 nirdhArathI cAritra le tene barAbara akhaMDa rAkhe; e zraddhAdimAM bhaMga na thavA de; viparItabhAva azraddhA, rAga, saMzaya, brAnti, vagerene na AvavA de; unmArge na caDe. "AcArAMga sUtra" kahe che ke vinaMdittA vinotti vitasikA arthAta mArgakhalanAne tyAga kare. azraddhAthI viparyaya TALavA mATe azraddhAmAM na taNAI javA vicAre ke "sarvajJa atIndriyArthadazI paramapuruSe A cAritra mArga upadezya che. svayaM Acaryo che, mahAbuddhinidhAna gaNadhara ane moTA rAjAmahArAjA-zeTha-zAhukAre pAse AdarAvyuM che. tethI emAM mInamekha pheraphAra hoya nahi. A kAMI ItaradarzananI jema asarvajJanuM zAsana nathI. A te pratyakSadaSTa kalyANa sAdhanA che. mATe "he? ATaATalA cAritra-kaSTanuM phaLa Avaze ?" vagere vamaLamAM na paDe. ema utsarga-apavAda baMnenI azraddhA TALe. "mukhya mArga ATalo jhINo haze ?" A utsarganI azraddhA. ema apavAda aMge azraddhA e thAya ke A apavAda vratabhaMga na kare?" metAryanA jIva pUrvabhave munine manamAM thayuM ke "ahiMsAdi jainacAritra te uttama, paraMtu acitta pANIe jarA snAna karyAno zuM vAMdhe te eno niSedha karyo?" A utsargamAM cittabhrAntithI emane nIca gotra bAMdhI bhaMga nA peTe avataravuM paDayuM ! ema zivabhUta munie apavAdamAM AzaMkA karI ke "munine vastra-pAtrano parigraha zA mATe ? tethI e digaMbara mata kADhavA sudhI bhramamAM paDyo ! abahumAnathI viparyayamAM-brAtimAM na paDe eTale ke cAritranA aMge pratye jarAya abhAva na thAya. kahe che ke Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ paMcasUtra-4 gauttamabuddhe pahelAM jaina dIkSA lIdhelA paraMtu pachI tapasyAparisaha-vagere para abhAva thavAthI cAritra mUkI dIdhuM, ane sukhe khAI pI dhyAna karavAnA madhyamamAga 8 mAdhyamika bauddha dhama" calAvye . e jovuM bhUlyA ke tyAga-tapa-parIsahunA sahu abhyAsathI iMdriyA ane manane akuzamAM lIdhA vinA anAdinuM viSayalaMpaTa mana zubha dhyAna zuM karI ke TakAvI zake? rAganA uchALAmAM viSaya evA thAya ke e cAritrabhraSTa kare. araNika muni ragilI strInA lobhAyA paDyA. cAritranA kaSTanI dhagaza UDI gaI ane viSayAnA AkaSa NamAM enI sAthe ghara mAMDI beThA ! mATe muni vItarAgane satata najara sAme rAkhI rAgane jarAya UThavA na de. 324 vaLI viSaya eTale ke zrAnti aneka prakAre thAya che. dA. ta. (1) indriyaviSaye| kumati ane mAnasanmAnAdine parIsaha samajI enA tyAga ane upekSA karavI kahI che, te tyAM ene iSTa karavAnA bhrama na seve. tema (ra) sAdhucaryAnA kane upAya kahyo che, te tyAM 'A aniSTa che' evA bhrama na seve. evA mithyAjJAnathI have e gherAtA nathI. indricAnI anukULatA ane mAna-sanmAnAdi maLatAM enuM hRdaya ' hAza ! sarasa maLI gayuM ! e te ApaNane ja maLe, bIjAne khicArAne kayAMthI maLe ? ' ema e vadhAvI letuM nathI; ke jIvana enAthI saddhara ke saphaLa thavAnu mAnatuM nathI. ema kaSTa paDatAM, ' huM ahIM kayAM Avye ? kayAM meM A cAritra levAnI utAvaLa karI ? A ApaNAthI kAMI paLe nahi. keTalI parAdhInatA ! keTalAM apamAna ! keTalI pratikUlatA ! AnA karatAM te pahelAM ghaNuM sAruM hatuM. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 pravajyA grahaNa vidhi ] grahastha hatuM tyAre A A sAdhu premathI belAvatA. basa, sAdhu thayA eTale have ApaNe keDInA ! samAja paNa jANe sAdhune nirAdhAra lekhe ! sAdhuno kaNa belI !" vagere mithyA vika rUpI viparyAya pite pAmate nathI. kemake "cauda rAjalokamAM rakhaDatA jIvanI Indriyavaza ane karmavaza kevI mahAna nirAdhAra sthiti che !' enuM ene bhAna che. tyAM bhAvazatru-indriyanI anukULatA thI sarasa lAge ? ke kaNamAM ahIM zI nirAdhAratA lAge ? have te e samaje che ke - IndranAM tarpaNuthI te kAramAM du:khabharI durgationA bhamAM bhaTaktAnuM sarjAya che. ne ahIM paNa AtmA nisatva banI viSayone bhukhA ane tethI ja tyAga-tapazAsaramaNatA vagere sAdhanAmAM gaLiye thAya che. tema mAnapAnane rasi banavAmAM paNa e sthiti samaje che. mATe IndriyonI anukULatA ane mAna-sanmAnAdimAM sukha-sarasatAzAbAzIne bhrama e karato nathI. vaLI kaSTamAM ya arihaMtanAtha pAmyAthI e magarUba che, masta che. tethI kAmacalAu karmaviTaMbaNAne lekhAmAM gaNatuM nathI. anaMtAM bhavabaMdhanene bhedI nAkhanArUM cAritra hAthamAM che, tethI kaSTamAM enA manane kAMI ochuM AvatuM nathI. narakanigAdinA kAramA dukhone e jANuM che. e duHkha kADhanAre eka ja rAmabANa IlAja cAritra, emAM zuM dukha ! munio taraphathI ThapakA rUpe paNa maLatA sAraNa vAraNudi (ArAdhanAmAM preraNuM, ane virAdhanA thakI nivartana) "e te zreSTha keTinA sAdhu premanuM pratIka che." ema samaje che. "mehamAM ke mAnamadamAM joDanArA bIjA Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 [ paMcasUtra-4 prema te AtmaghAtaka che. ? vagere sAvadhAnIvALA e mithyA vikalpathI sparzAte nathI. meghakumAra munine rAtanA bIjA munione paganI raja saMthArAmAM paDavAthI UMgha na AvI. "kyAM mulAyama makhamalanI zayyA ane kayAM A dhULa bharyo saMthAro ! A kaSTa sahana na thAya.' ema citavI pAchA ghare javAne vicAra karyo. A vipayarya thayo. paraMtu mahAvIra prabhue pUrvane hAthInA bhavanI dayA yAda karAvI " tyAM prANasATe dayA pALI, te mahAmunionA paganI raja zI visAtamAM? vagere kahI sthira karyo. rAjaputra AdrakumAra mahAvairAgyathI ati utkaMThAe bhAgIne cAritra lenAra chatAM pUrvabhavanI patnI ahIM zreSThi-kanyA banelI tenA rAgamAM taNAyA viparyaya pAmyA, te mArga cUkyA, gharabArI thayA. pachI pazcAttApa saLage ane rAganAM baMdhana phagAvI daI mahAmuni avadhijJAnI banyA. vaLI brAti evI thAya che ke huM ghare hatI tyAM AvA AvA UMcA dravya vAparate, AvI sattA dharata; tyAre ahIM cAritramAM kUce maravAnuM thAya che." kaMDarIka e brAtimAM paDyA, 1000 varSa cAritra pALyA pachI ghare AvI bephAma banyA te sAtamI narake gayA ! athavA brAnti evI thAya ke "sanmatitarka Adi zAstrAdhyayananA kAraNe AdhAkarSika AhAranI zAstra chUTa Ape che. te ApaNe AjanA chevaTThA saMghayaNanuM zarIra ThIka TakAvI rAkhavA ane magaja puSTa rAkhavA AdhAkarmikaAdi AhAra lo, ghI-dUdha Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA grahaNa vidhi ] 327 rItasara vAparo." A beTI buddhi che. Arya maMgu AcArya vigaIemAM paDavAthI halakI kakSa yonimAM gayA. athavA viparyAsa pAma eTale ke (1) je A cAritrane mArga lIdho, tene aMge ke tenA vividha anuSThAne ane maryAdAo aMge bhrama thAya ke "zuM A cAritra sAce ja mekSanuM kAraNa haze ? bIjAe te jJAna ane vairAgyathI mekSa "jJAna vairAyAkhyAM mokSa" kahe che. te pachI cAritranA kaSTa zA mATe ? athavA (2) "cAritramAM ATalI badhI kriyAo ? ATaATalI jhINI maryAdAo ? ATale badhe paMcAcArane vistAra ! apavAdanA sthAne paNa zAstra kahyAM nathI kahyA? ene kema na AcaravA?" athavA, (3) "apavAde te kAyara mATe. makSa te ekAMte utsarga mArgathI ja maLe."--ItyAdi bhramaNAmAM e nathI paData. kemake, (1) ene khyAla che ke saccana jJAna-vAritrANa gva mokSamA ! jJAnAdiyAkhyAmeva mokSa ekalo vairAgya zuM karI zake je sAthe acAritra-asaMyamanI kriyA ane AhAra-viSayAdisaMjJAnA baMdhana tathA sApekSabhAva cAlu hoya? e to pratijJAbaddha cAritra ane saMyamanI kriyAo ja hoya te ja vairAgya vadhatAM vadhatAM vItarAgabhAve pahoMcI zakAya. vaLI sAce vairAgya hoya te acAritrabharyo gharavAsa rahe ja nahi. cAritra Ave ja. tyAre (2) cAritranI kriyAothI na kaMTALavA A vicAra rahe ke saMsAranI ghaNuM paNa kiyAe, rasa hevAthI, kaSTavALI ke bahubahu lAgatI nathI, te ahIM kaNarUpa na lAgavA mATe rasa joIe. avaLI kriyAonA gADha saMskAra vipula ane sabharI savaLI kriyAo vinA kema TaLe? tyAre cAritranI jhINI maryAdAo Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 [ paMcasUtra-3 te mahAvratanA rakSaNArthe che. vaLI paMcAcAranA vistAra te jJAnAdine AtmAmAM vyApI de che. vistAra vinA AtmAmAM sAnubaMdha ekamekatA na thAya, ke je bhavAMtare cAle. tyAre (3) apavAdanA rasiyA na banavA, "apavAda e utsarganI rakSA arthe hoya, utsarganA umUlana arthe nahi." e vicAravuM. tethI apavAda jema tema na AcarAya. temaja ekalAutsarganeya Agraha khATa; kemake prasaMgavizeSamAM taddana bhraSTa thavuM paDe ke asamAdhi thAya, tenA karatAM utsarga surakSita rAkhavA tevA prasaMge apavAdanI AvazyakatA ya rahe. tyAM apavAdasevanane uddeza utsarganA uddezane samAna hovo joIe. ratnatrayInI samAdhi artheja e sevana hoya. Ama sahaja vicArasaraNI, ke keIpaNa prasaMga ke vastunuM avalokana, mane rathanuM ghaDatara, vageremAM (1) zAstrajJAna, (2) saddaguru, ane (3) sanmA-sevananA ja AgrahavALI sanmati, e traNanI sahAyathI koI paNa bAbatamAM brAnti, UMdhI samaja, cittane viparyAsa na thavA de. viparyAsa na thAya to ja ISTa sAdhI zakAya. A mAtra sAmAnyathI. vizeSathI te viparyAsa na hovA sAthe ISTasAdhaka sAmagrI paNa joIe. eTaluM kharuM ke viparyAsa na hovAthI kAryanA zuddha upAyamAM pravRtti thaI zake. sUtra-gbamAve amiQsiddhI pAyAvittio | nAvivAttho'nnuvaae payaTTai / uvAo ya sAhao niyameNa / tarasa tattaccAo aNNahA, aippasaMgAo / nicchayamayamevaM / arthaviparyAsa na hovAthI (samyagu) upAyamAM pravRtti thavAnA kAraNe ISTa siddha thAya che. a-brAnta puruSa mithyA upAyamAM pravRtta thatI nathI. upAya te (te ke je kAryane) avazya Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA grahaNa vidhi ] (329 sAdhaka hoya. nahitara enAmAM tattva yAne upAya paNuM UDI jAya, kemake atiprasaMga thAya. A nizcayanayane mata che. vivecana:-upara kahyuM tema, pravajyA--paripAlana vakhate keI brAntine vaza na thavAya ane cAritranA je upAye AgaLa kahevAmAM Avaze temAM pravRtti karavAmAM Ave, te vAstavika cAritrapAlana ane tenuM ISTa phaLa mokSa siddha thaI zake. je koI prakAranI bhrAti UbhI thaI te dekhAvamAM cAritrapAlana rahevAnuM, paraMtu enA vAstavika upAyamAM pravRtti nahi heya. dA. ta. zikSA grahaNa eka upAya che, paraMtu vidhinI viparItA yAne vinayane abhAva vagere zikSAnI vidhinA viparyAsathI ke cittanA bIjA keI khoTA hisAba sAthe zikSA levAya te te zikSA vAstavika cAritrane upAya nahi banI zake. eTale e zikSAmAM kharekhara upayapaNuM ja nathI. ema AcaranAre e viparyasta brAnta puruSa kahevAya. aviparyasta yAne brAnti vinAne mANasa evA AbhAsarUpa upAyamAM eTale anupAyamAM pravRti nahi kare. e te sAcA sAdhanamAM ja pravRta rahevAne. A parathI nakkI thAya che ke phaLanA sAcA upAya samajI emAM ja pravarte, te ja enI abrAntatA kahevAya, ane tyAre ja phaLanI niSpatti thAya. sAce upAya ja kAryane niyamo sAdhI Ape. ema upAya sAco hoya te kArya phaLa avazya nipaje. anyathA je kArya pedA karavAnuM enAmAM sAmarthya ja nathI, te te sapAdana karela upAyamAM upAya paNuM ja nathI. kAryanuM e kAraNa ja na kahevAya. arthAt pitAnA kAryane na karanAre potAnAmAMthI upAya paNAne Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 [paMcasUtra-4 tilAMjalI ApI gaNAya. kemake AvuM na hoya te te atiprasaMga Ave; arthAta je kArya karavAnA svabhAva-sAmarthya vinAnA A kAraNubhAsa-upAyAbhAsane kAraNa kahevuM che, dA. ta. vidhi-vinAnA zikSA grahaNane cAritrane upAya kahe che, te pachI jagatamAM evA kArya karavAnA sAmarthya rahita game tene paNa kAraNa tarIke kema na apanAvavA ? dA. ta. kuthalI-vikathA paNa cAritranA sAdhaka banavAnI kema Apatti na Ave ? aviyAdi sAthe grahaNa karela zikSAnI jema e paNa phaLasAdhaka nathI, chatAM e vikathA evI avidhibharI zikSAnI jema upAya tarIke gaNAvI joIe ! mATe jema vikathAdi trAhita, tema A avidhiyukta zikSAdi mAnelA upAya paNa kAryasAdhaka na levAthI sAcA upAya na gaNAya. prate pachI prAthamika dazAmAM kema evA avidhiyukta zikSAgraNAdi calAvI levAya che? zuM e upAya nathI? u0-upAya kharA, paNa vyavahAra dRSTithI. ahIM je kahyuM te nizcayamatanA hisAba. nizcayamata sUkSmabuddhigamya che. sUkSmatA A ke je phaLane na utpanna kare tene upAya kahevAya ja nahi; nahitara te bhaLatA padArtha paNa upAya kema nahi? jema e phaLane pedA nathI karatA mATe upAya nahi; ema mAnelAM kAraNa paNa phaLane pedA nathI karatA mATe upAya nahi; dA. ta. vItarAga banavuM che to rAga-dazA enuM kAraNa na banI zake. e mATe te anAsakta dazA ja joIe. prIti-bhakti-vacanAnuSThAna rAgadazAvALA che, mATe e upAya nahi, kintu asaMgAnuSThAna anAsaktabhAvavALuM anuSThAna ja vItarAgatAne upAya che. rAga hoya tyAM Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA grahaNa vidhi ] 331 sudhI te vItarAgatAne e aTakAve, pratibaMdha kare. pratibaMdhakane kAraNa kema kahevAya ? pra-te pachI jinabhakti vagere prIti-bhakti-anuSkAne tathA zuddha jinAjJAnI mamatAthI thatAM vacanAnuSThAna kema ArAdhavAnAM kahyAM che? ue ArAdhavAnuM vyavahAranayathI jarUrI che. enuM kAraNa e che ke vItarAga banavuM che te sarvathA rAgacheda kare joIze. paraMtu jIvane indriyaviSaye-paisA-parivAra vagere para eTalA badhA gADha rAganA saMskAra vaLagelA che ke ethI e rAga ema haTe evuM nathI. enA mATe te pahelAM zrI vItarAga prabhu, nirgatha guru dayA-dAnAdi dharma, jinAgama, tIrtho vagere para rAga jamAvAya, te pachI emanAM AkarSaNa ane upAsanAmAM pelA azubha sthAnenA paricaya ghaTe, pravRtti ghaTe, AkarSaNa ghaTe. ema karatAM karatAM enA rAga ochA thatA Ave, ane eka dhanya ghaDIe ene saMpUrNa nAza thaI prazasta sthAno devAdhidevAdimAM tanmayatA vadhI jatAM rAgane badale hadayanI ekAkAratA thavAthI anAsaMga ga anAsakta dazA AvIne UbhI rahe. pachI vItarAga banatAM vAra nahi. Ama, mULa pAyAmAM zubha rAganA prIti-bhaktivacanAnuSThAna khUba ArAdhAya te ja asaMgAnuSThAne pahoMcAya che, mATe e jarUrI che, nirupayegI nathI. pra-te pachI nizcayanaya kema ene upAya mAnatuM nathI? u0-nizcayanaya sUkSamatAe vastu jue che, tethI kArya avazya utpanna kare ene ja kAraNa kahe che. nizcayanI A Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 [ paMcasUtra-4 dRSTi kharAkhara khyAlamAM rAkhI vyavahAra Adare e nizcayanA upAya sudhI paheAMcI zake che. mATe evA vyavahAra ja zuddha vyavahAra che. tethI ja viparyAsa TALI vidhipurasara ArAdhanA karavI joie. pra-tA zuM prAthamika abhyAsadazAmAM grahaNa-AsevanazikSApratilekhanA-AvazyakAdi kriyAmAM viparyAsathI gheADI avividha thaI jatI heAya te te kriyA nakAmI ? 60-nA, nakAmI nathI. alakhat nizcayanayanI dRSTie e upAyabhUta nahi, tema zuddhe vyavahAranayanI STie paNa nahi, chatAM jIvamAM prathama takhake sarvathA zAstrokta vidhipAlana AvavuM muzkela che. e tAvidhi-avidhi-mizra kriyAnA abhyAsa paDatAM paDatAM AvI zake. arthAt saraLa nirdaya dilathI zuddha vyavahAranuM lakSa rAkhI vI ke kheAdhanA abhAve azuddha vyavahAra AdarAya, te paNa zuddha vyavahAra mATe upayAgI che. anatA jIve e rIte UMce AvyA che. alabat e badhA vyavahAranayathI upAya kahevAze, temaja tyAM paNa vidhi-pAlananA pakSapAta ane avidhi mATe heyabuddhi tathA pazcAttApa jAgRt joie. te ja kayAreka avidhinA e aNugamAthI avidhityAga savita banaze. Ama vidhinA atyaMta rAga sAthenA cAritra-a MgAnuM pAlana e nizcayanA lakSyavALA vyavahAra gaNAya. e AgaLa laI jAya che. paraMtu jo mati-viparyAsa thAya ane avidhi vagere tyAjya tattvane ja upAya mAnI pravRtti kace jAya tA tA e bhUleA paDI gayA! sAcA upAyane badale upAyAbhAsamAM taNAyA. pra0-(1) tA pachI je chelluM kAraNa kAya nIpajAve che, Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA grahaNa vidhi ] 333 tene ja upAya kaheA; tenI pUnAne zA mATe upAya kaheA che ? athavA (2) jyAre amuka upAya e sAmagrInA abhAve kAya nathI karatA te tene upAya ja zA sArU kahevA ? (3) athavA zuddhi sacavAya te ja jyAM kArya thAya che, tyAM zuddhi ja kAraNa kahevI, upAya zA mATe kAraNa ? u0-A traNanuM samAdhAna e che, ke (1) chellA kAraNane janmAvanArAM kAraNe| vyavahArathI A kAnAM paNa kAraNa kahevAya. dA. ta. vItarAga para avihaDa rAga thAya te ja duniyAnI Asakti ochI thatI Ave. ema karatAM e chUTI, pachI khAkInI Asakti chUTatAM vAra nahi. mATe sa thA anAsakti mATe vItarAga para rAga upAya thayA. ene vyavahArathI vItarAgatAmAM kAraNa kahevAya. nAgaketu jinabhaktimAM evA lIna khanelA te AgaLa vadhatAM anAsakta khanI vItarAga thayA. (2) khIju` vyavahAramAM tA kAI upAya dA. ta. khIja-sa'graha karavAnuM AdaravAthI, bIjI khetara vagere sAmagrInA abhAve pAkanuM phaLa na Ave te paNa te bIjane upAya tA kahevAya ja che. kAraNa ? bIjA anukULa sajAgA maLe teA te kArya karI zake che mATe. vaLI jo kAI upAya bIjAne AkaSI lAve che, dA. ta. magaLa vijJanAzane UbhA kare che, te aMtarAya javAthI siddha thatA kAryamAM maMgaLa paNa upAya manAya che. (3) emaja dA. ta. gurune ga cAritrazuddhimAM kAraNa e rIte ke e bIjA kAraNeA guruvinaya, vAcanAgrahaNa-AsevazikSA ane kSaye pazamane tANI lAvI che. je guruyAga ja nahi, te gurunA vinaya zI rIte kare ? vAcanA, zikSA, kayAMthI ane ? e vinA kSaceApazama zI rIte thAya ? Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 [ paMcasUtra-4 brAhmaNa iMdrabhUti gautama mahAvIra prabhu pAse AvyA te ja cAritranA aMgA pAmyA. mATe gurujyeAga kAraNa kahevAya. upAyamAM zuddhi thayA pachI eja zuddha upAya kArya sAdhI zake che. mATeja ekalI zuddhine nahi paNa e zuddha upAyane kAraNa kahevuM. ekalI zuddhi kAnA AdhAre heAya ? zuddha vidyAthI paDita kahevAya che, kevaLa zuddhithI nahi. azuddhi hoya te ya upAya vyavahArathI tA kAraNa tarIke kahevAzeja, nizcayathI nahi kahevAya. vyavahArathI sAdhana tarIke kahevAnuM eTalA mATe ke zuddha hRdaye azuddha paNu upAyane AdaratAM AdaratAM emAM zuddhi AvI jAya che. bAkI nizcayathI tA upAyanI pAchaLa kArya Ave ja. kAM na AvatuM hAya te emAM upAyapaNuM kayAM rahyuM ? ema nizciya-dRSTi kahe che. tAtpaya, cittano kAi paNa prakAre viyayyasabhrama UbheA na thavA detAM mahAsattva jIvaMta rAkhI ane vizuddha bhAva vadhatA rAkhI cAritramAnI sAdhanAe kace javI. e pratrajyALane jarUra sAdhI Apaze. jammU kumAranA jIve pUrva bhave cAritra lIdhA pachI ghare navADhA mUkelI nAgilAnA mehamAM cittaviparyAsa pAmyA, sattva gumAvyuM, te pariNAma paDI ghare javA nAgilAe kalyANamitra manI emane Uttejita karyA te e mahAsattva keLavI pAchA cAritramAM sthira thai evuM pALyuM ke pachI svarge jai zivakumAra rAjaputra banIne pitAnA aMtarAye gharamAM cAritra jevuM pALyuM. bAra varasa ne pAraNe AMkhela karyA pachI dhruva thai ja prUsvAmI banyA. AvyA. paNa Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 pravajyA-paripAlana ] (2) samabhAva-grahatyAga-zikSAgrahaNa sUtra - samaruMvaLa, samarasumitte nittAtu, 4pasamasuhasamee, 'sammaM sikkhamAiai / artha-te (1) mATInuM DhekuM ane suvarNa para samadaSTivALa, (2) zatru-mitrane samAna gaNanAre (3) Agraha-agraha-grahanA duHkhathI rahita (4) prazamanA sukhathI saMpanna (5) samyapha rIte zikSAne prApta kare che. vivecana-have sAdhu thayo eTale mATInuM DhekuM ane senA tarapha samabhAvavALA e bane. arthAt "sonuM-cAMdI kimatI che, mATe saMgharavA jevuM, mATI DhephAM mAla vinAnA, mATe tarachoDavA jevA" ema nahi mAne. senA pratye meha nahi, mATI pratye tiraskAra nahi. evI rIte zatru ke mitra pratye samabhAva hoya. tene zatru upara dveSa nahi, ke mitra upara rAga nahi. prave-A samadaSTi guNa to vItarAgane, arihaMtane ja heya ne ? sAmAnya dIkSitane zI rIte? u0-guNamAM ke deSamAM kakSAbheda hoya che. "samadaSTibhAvanA guNanI parAkASThA vItarAgamAM Ave; ane vacalI abhyAsanI avasthA sAdhumAM hoya. abhyAsano upayoga na rAkhe, te parAkASThAe na pahoMce. abhyAsa paNa ke joIe ? sAdhaka avasthAmAM samadaSTi Adi guNa utkRSTapaNe siddha karavAnI dhagaza rAkhIne abhyAsa thavo joIe. je ema samajI le ke, "ApaNe te A kALamAM kyAM vItarAga thavAnA hatA? mATe kALAnusAra sAdhI te samabhAvanI sAdhanAmAM jema nahi rahe. AdarzaUdeza UMco haze te zakya eTalA baLavAna vIllAsathI rAga Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ paMcasUtra 4 dviSane dabAvI samabhAva sadhAze. mATI-senAne samAna samajaze te A samajathI ke senuM te AtmAne meha pamADI karmathI kharaDanAruM che." A samaja hoya te mATInAM DhephA karatAM tenuM zuM suMdara lAge ? are ! mATInuM DhekuM te zuM, kintu viSTAnA ya pudagala eka divasa senAnA aNu-pudgalaga hatA ! ema vartamAna yugala eka vAra mATI viSTAnA pudgala hatA ! jagatamAM aNuomAM parivartana thayA ja kare che, eTale enA e ja aNu ekavAra kolasArUpa bane che, te bIjIvAra ratnarUpa bane che ! ema viSTAnA aNunArUpa banI jAya che. viSTA para keIe gulAla chAMTyo tethI zuM ene suMdara mAnI meha karavAne ? eka vakhatanA viSTAnA pudgala upara pheraphAra thaI cakacakATa raMga, sparza vagere AvyA, eTale Aje senuM dekhAya che. kALe karIne e ya pAchuM palaTAI jaze. karoDapatinA gharethI AvelI patnI nakkI palTAI javAnI khabara paDe pachI enA para samaju patine AkarSaNa kyAM rahe che ? ema avazya paTAI janArA senA upara rAga zAne thAya? tyAre mATI paNa palaTAI ratnarUpe ya banI jaze, te vartamAna mATI para draSa zo ? vAsvAmI vicaratA eka dezamAM padhAryA tyAM eka zeThe kahyuM "A mArI putrInI IcchA che te tame ene paraNe. sAthe huM tamane eka kreDanuM dhana ApuM " vAsvAmI te samaleSNukAMcana hatA. e lobhAyA nahi, paNa ulaTuM emaNe chokarIne A mAnavabhavanAM sAcAM dhana darzana-jJAna-cAritranI samaja ApI, ane paramAtmAne ja kAyama svAmI banAvavA upadeza Apyo; eTale chokarI vairAgya pAmI sAthvI thaI Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana] 337 vaLI zatrumitra para paNa samabhAva rAkhavAne, zatru mATe ema thAya ke "A mAruM zuM bagADI zake ? A te, A bicArAnI pAse karmagUDe baLAtkAre AvuM kAma karAvI rahyo che. emAM Ane zo doSa ? zA sArU AnA para dveSa karUM ? e te uhuM mArA karma kacarAne dUra karavAmAM sahAyaka che, to ene te upakAra mAnuM aMdhakamunine rAjAe rANIne yAra samajI mArIne muninI khAla utArI lAvavA mokalyA. muni vicAre che, "e rAjA te bhAI thakI bhale ! kemake mArAM tevAM pUrvakRta karma choDAvavA A kare che. AmAM te sarva karma naSTa thatAM ISTa mekSa maLaze." ema samazatrumitra banI khAla utAravA dIdhI, ane samatAthI kevalajJAna pAmI mekSe sidhAvyA! rAjAe pachI jANyuM ke "A te rANInA bhAI hevAthI rANIne ghaNuM varase emanAM darzana thavA para AMsu AvelA." rAjAne bhAre pazcAtApa thayo. e paNa ema ja samaleTukAMcana ane samazatrumitra banI cAritra ArAdhI mekSa pAmyo. zatrunI jema mitra upara paNa mana vihvaLa karavAnI jarUra nahi. kemake AjanA mitra-snehI-sagA paNa avasare zatru banI jAya! tethI enA para rAga zuM kare? (3) "nibattamada-suva" eTale ke dIkSita AtmA nivRttAgrahaduHkha, nivRttApagrahaduHkha ane nivRttagrahaduHkha bane. AmAM nivRtta Agraha, agraha ane graha ema traNa zabda levAya-tethI 22. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 [ paMcasUtra-4 artha ema thAya ke (i) AgrahaduHkha vinAno, (ii) agrahaduHkha vinAne, (ii) grahaduHkha vinAno. (i) muni pote asad AgrahI na bane; AgrahanA duHkha yAne kaleza vinA na bane. Agraha eTale ahaMkAra ke lobha vagere kaSAyanI pakaDathI atatvane abhiniveza, haThAgraha. e duHkha che, kaleza che. e AtmAne pIDe che, duHkhanI paraMparA sarje che. makSasAdhaka sAdhu enAthI rahita hoya. e samaje che ke "evA kahAgrahathI te bahu te puNyakarmanA vipAka SiAya che, eTale ke yaza vagere maLe che, paNa tethI sattattva-sanmArgathI vaMcita rahI mada pioSAya che. emAM AtmAnuM mekSepagI zuM vaLyuM ?' AgrahanA pApa bhayaMkara che. "A Ama ja thavuM joIe, athavA A Ama ja heya, -e Agraha aneka kuvikalpa ane durgAnane saje che. A grahavALe dA. ta. pratikamaNa karavA gaye. bArI pAse jagyA na maLI. tethI pavana Avato nathI. te aneka kuvikapa ghaDaze, "A mANasa beThe tethI ja pavana rokAI gaye. je te Ama beThe hota to tenuM zuM jAta ? buddhi heya to ne ? besatAMya nathI AvaDatuM. gharanA mANaseya evA che. khabara na rAkhe ke mAre pratikramaNa karavA javAnuM che. kaTAsaNuM ThekANe rAkhyuM hota, te vahele Avata, ane cekakasa sArI jagyA maLata." athavA "ATalo moTo upAzraya che. to bArIo vadhAre rAkhavI joIe. haM, pelI bArI baMdha che. zuM te baMdha na karI hatI te na cAlata ? pavana keTalI chUTathI Avata ? vicAro ke "pavana Avavo ja joIe--A AgrahathI e keTalo duHkhI thaI rahyo che ! ene ema nathI thatuM ke "bArI pAse Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 339 pravajyA-paripAlana ] jagyA na maLI, tethI zuM thaI gayuM ? na ya maLe; kyAM badhA bArI pAse beThA che? pavana na maLatAM, A kAyAmAMthI zuM ochuM thaI javAnuM che ? ghara-dukAnamAM kyAM pavana maLe che? athavA Akho divasa te pavanamAM pharuM chuM, te ghaDI pavana na maLyo, tethI zuM ? pavana karatAM to mArI kiyA vadhu mahattvanI che, lAbhadAyI che. pavananI IcchAmAM te vAyukAya jenI virAdhanAnI anamedanA che." Agraha na hoya, te e pramANe vicAre. tethI kuvikalpa, durbAna ane kaSAyathI mukta thAya. A sAmAnya dAkhalA parathI samajavAnuM, ke je Agraha AvI tuccha-najIvI vAtamAM ATaATalA kuvikalpathI pIDe, te meTI vAtamAM keTalA bhayaMkara vikapanI hoLI saLagAve ? puNya dubaLuM maLyuM hoya tyAM Agraha zA sAru rAkhavA ke A zAtA, A Rddhi, ke A mAnapAna maLavuM ja joIe? sukha sagavaDanA mAla puNyanA nANAM pramANe ja maLe. nANAM na pahoMcatA heya, ne mAlane Agraha rAkhavo e khoTuM. vaLI anaMtA karma jyAM jIvane gulAmanI jema veThamAM ghasaDI rahyA hoya, tyAM gulAmane vaLI Agraha zA ke "mAruM A mAna rahevuM ja joIe ? mAruM bIjAe mAnavuM ja joIe ? evA AgrahamAM puNya anukULa nahi hovAthI mAna na maLatAM bhAre citta-kaleza thAya che. ema mAyAnA ke kaMdhanA Agraha paNa phogaTa che. jIvane saMge zIkhave che, ke "tuM kedha kara, abhimAna kara, mAyA kara, pachI pote tene Agraha rAkhavA chatAM na phAvyo te kaheze, "duniyA badhI evI ja che. ahaMbhAvI che, uThAvagIra che." A kevuM? jagatane dabAvavA gaye, paNa puNyAI Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 [paMcasUva-4 kAcI, tethI jAte ja dabAye, chatAM hajI Agrahane vaza vAMka puNyane nahi paNa malina hadayathI vAMka jagatane jue che. jema mUrkha mANasa gAmanuM baLatuM jue, paNa pitAnA paga nIce baLatuM nahi jue; ema AgrahI loka jagatane prapaMca, jagatanuM abhimAna e vagere joze, mAtra potAnA enA e ja chatA paNa avaguNe nahi jue. ane dhAre ke e kaSAyanI pakaDamAM pakaDAye che, ne temAM potAnuM dhAryuM thaI gayuM. te kaheze, "AvI rIte ja badhuM karavuM joIe. mahe ne tuM kIdhuM ke Ama karIe te ja nabhe? Ama pakaDa ja vadhavAnI, Agraha vadhavAne, tethI jUnA de te jIvaMta rahevAnA, paNa sAthe navA de paNa pagabhara thavAnA ! Ama Agraha eja mahAduHkha che. e na hoya, te kAM krodha-mAnAdi kaSAye karate nahi, ane thaI jAta te "kyAM kazuM ApaNe sAthe lAvyA chIe ?" ema vicArI kaSAyathI pAchA pharata. ema mithyA kalpanAne Agraha paNa beTe che. emAM ya mArga bhraSTa thavAya che. jamAline Agraha baMdhAI gaye ke " ziSya saMthAre pAtharavAnuM kAma pUruM karyuM nathI ane e kema kahe che ke saMthAre thaye ? mATe kArya thatuM hoya tyAre thayuM kahevAya nahi." A AgrahamAM jamAli samyaktvathI bhraSTa thaye, ane ene saMsArakALa vadhI gayo ! mahAvIra prabhunI putrI ane jamAlinI patnI priyadarzane sAdhvI thayelI, te paNa enI pAchaLa AgrahamAM paDelI; paraMtu zakaDAla zrAvake ene sADAne saheja cheDo saLagAvatAM e bolI "are ! A zuM karo ? A mAre sADA saLagyo?" tyAre zakaTAla kahe che ema kema kahevAya? Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 341 tamAre te pUro saLagI rahyA pachI ja saLagya kahe joIe." e tarata bhUla samajI ThekANe AvI gaI, Agraha choDI dIdho. | (ii) evI rIte "agaha eTale agraha, ajJAna, aNusamaja, aviveka. enuM paNa duHkha-kaleza bahu bhAre! e be rIte-(1) eka te adha-ajJAnatAthI udhI khatavaNI, cittamAM TA vikalpa, khoTI vyAkuLatA, karmabaMdha bahu rahe. tethI muni zakya jJAna-samaja-viveka prApta kare, bAkI jJAnInI nizrAe cAle; pachI kaI cittaleza nahi. (2) bIjuM e ke emAM ya pitAne jeTaluM jJAna karmodaye prApta na thAya, arthAt jeTalo agra rahe enuM duHkha na ghare, paNa ajJAna-parIsaha samabhAve sahana karate cAle; arthAta samaje ke "mAruM kAma jJAnInI AjJAnusAra sUtra-artha-perisI dattacitte sAcavavAnuM, kRta-Agama svAdhyAyamAM pUrNa citte paga rAkhI parizramI banyA rahevAnuM. bAkI te pUrvabaddha jJAnAvaraNakarmano udaya zAMtithI veThI levAne." yava rAjaSine guru kahetA chatAM e jJAnedyama karatA nahatA. pachI jyAre putrane pratibaMdha karavA jatAM emaNe rastAmAM kheDUta, kuMbhAra ane chokarAnI 3 gAthA sAMbhaLI, e raTatA cAlyA, enA para pitAne prANurakSA, putranI drohI maMtrIthI rakSA, ane maMtrIe chUpAvela pitAnI putrIne maMtrInA kabajAmAMthI chUTakA,-ema traNa mahAna lAbha thayA ! tyAre e joIne agrahaajJAnanuM du:kha samajI gayA, ane pachI jJAna mATe parizramI banyA, ane agrahanA duHkhathI bacyA. uttarAdhyayana sUtranA cothA adhyayananI mAtra 13 gAthA yAda karatAM eka munine 12 varSa lAgyA, to paNa e Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 [ paMcasUtra-4 agraha-ajJAna-parIsaha sahana karI bAre varasa gekhavA sAthe AMbela karyo gayA, te jJAnAvaraNAdi karmonA bhAre vidhvaMsa karanArA banyA. (ii) vaLI "gaha grahaparigraha, pUrvagraha ke yugraha, tenuM paNa duHkha bhAre! saghaLA kalezanuM mULa parigraha che. ema pUrvagraha, bugraha paNa kalezarUpa che. e pApa te sAdhumAMthI dUra ja hovuM joIe. parigrahanAM duHkha "Aye duHkha vyaye duHkhama vagerethI prasiddha che. arthanA upArjana-vardhana-saMrakSaNa-vyaya ItyAdimAM dukhano pAra nathI. citta saMkalezamAM rahyA kare che. ratnAkarasUrie matIne saMgraha rAkhela, tenI khabara paDavAthI zrAvake vyAkhyAna sabhAmAM sUrine prazna karyo ke "muni parigraha rAkhI zake ?' sUrijIe aneka rIte vivecana karI prazna uDAve. ema roja cAlyuM, chevaTe pote samajI gayA ke "mAre motIne parigraha mane A rIte saMkalezamAM mUkI rahyo che, tethI metIne sUre karI AkAzamAM UDADI dIdhe, ane pachI je vyAkhyAna ApyuM tene zrAvaka para addabhuta prabhAva paDyo. zrAvake pUchatAM emaNe khulAso karyo. sUrijIe e pachI suMdara "ratnAkarapaccIzI' racI. pUrvagrahanuM duHkha paNa bhAre. emAM amuka jAtanA pUrvabaddha anucita khyAlane lIdhe cAritra dharmanI sAdhanAnA aMgamAM khAmI Ave che. Arya rakSitasUrinA pitA munine pUrvagraha hato, tethI e caLapaTTAne badale pItAMbara paheratA, chatra pAvaDI rAkhatA, gocarI nahotA jatA. paraMtu AcArya mahA Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana] 343 rAje kunehathI dhIre dhIre e badhuM mukAvyuM. te e pitAmuni mahAna sAdhu banyA, cittaleza rahita thayA, samajI gayA ke pUrvagrahanI caryAmAM kaleza hate. ema graha byugrahanuM duHkha paNa bhAre, kemake ethI koInA dvArA khoTI rIte vyagrAhita thatAM gurnAdi para aruci, aNagamo thAya che. agara sAdhanAnA aMga pratye abhAva ke bedarakArI thAya che ane kadAca cAritramArgathI bhraSTa thavAnuM paNa bane che ! siddaSigaNu gurunA nA kahevA chatAM bauddha maThamAM enuM jANavA mATe gayA. paNa tyAMya pelAoe emanI tejasvI buddhi dekhI evA caDAvyA ke "ahIM amArA AcArya bane." have evA vyuhvAhita thaI pAchA pUrvanI kabulAta mujaba gurune e (rajoharaNa) pAche soMpavA AvyA. tyAM guru samajAve che, chatAM bauddhanuM AkarSaNa chUTatuM nathI. eTale gurue emane zrI haribhadrasUri-racita jina ane jainazAsananI avvala vizeSatAo samajAvatA zrI "lalitavistarA" grantha vAMcavA Ape. ethI bugraha chUTI pakkA sAdhu banyA, ane emaNe vizvamAM apratIma rUpaka grantha upamiti bhavaprapaMcA kathA lakhI ! (4) "pasamasuhasamee:-agraha ane grahanI pakaDamAMthI je ba, eNe te mahine lapaDAka lagAvI kADhyo ! mahAna karmabaMdha sahelAIthI aTakAvya! dene piSaNa na ApyuM, ane guNene AvavA adabhUta avasara ApyuM. tethI kaSAyonI hoLI zAMta thaI gaI. eTale have muni divya prazama sukhathI bharelA heya. krodha duHkha che, kedha nathI e mahAna sukha che. mAna ke Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 [ paMcasUtra-4 lobha nathI e mahAna sukha che. icchAo che, mATe te reIe chIe, are ! jIvatA marI rahyA chIe. tRSNa ane ahaMtva e bhayaMkara apUrva kSayaroga che. AtmAnA prazama-sukhanAM phephasAne e kerI khAya che, ane jIvane bhAvamRtyuvaza kare che. kaSAyenA Agraha choDyA eTale prazamasukha samIpa banyA. prazama eTale jemAM krodhanI Aga nahi, mAnane udhamAta nahi, mAyAnA guMcaLA nahi, ne lAbhanI vyAkuLatA nahi. A dazA sthira thaI jAya pachI te jagatanI evI kaI cIja nathI ke jagatane e kaI prasaMga nathI, ke je tenI sAgaragaMbhIra prazAMta hRdayanI sapATIne paNa halAvI jAya; pachI aMdaranuM te hAlavAnI vAta ja zI ? namirAjAne dAhajavara vakhate rANIoe caMdana laTatAM, kaMkaNone avAja bAdhaka lAgavAthI ekeka kaMkaNa rAkhI bAkInA utArI nAkhyA. rAjA pUche-"have kema avAja nathI?" te kahyuM "aneka kaMkaNanA gharSaNathI avAja hatuM, have ekeka (I avAja nathI." rAjA enA para AdhyAtmika vicAramAM huM kAyA, karma, rAjya, aMtaHpurAdi anekamAM bhaLe hoI gharSaNamAM chuM, ekalo heu te kaI gharSaNa nahi, kaI duHkha nahi." A bhAvanA bAda javara zame tarata e muni thaI nIkaLI paDyA. iMdra vipra rUpe pArakhuM karavA Ave che. mithilA-baLatI dekhADI kahe che, "mahArAja ! A olavIne jAo. tyAM sarvatyAgathI prazama sukhamAM jhIlatA rAjarSi kahe che "mihilAe DajajhamANIe, na me DajajhaI kicaNa mithilA baLatI hoya temAM mAruM kazuM baLatuM nathI" mithilAne rAga-mamatva, vagere kaSAye pIDe che. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 345 ene upazama thavAthI koI pIDA nahi. mahAsukha ! ethI sAgara-zA prazAMta nami idronA ghaNA prazna para paNa caLyA nahi. A guNasaMpanna muni kare zuM? te have kahe che ke e (3) gacchavAsa-gurupratibaddhatA-vinaya-sabhUtadarzana sUtra-gurukustravADI, musAphiraddho, viLI, mUgarathariNI, 'na io hiaM tattaM ' ti mannai / artha:-(1) gurukulavAsI (2) gurune pratibaddha (3) vinIta ane (4) sabhRtArthadaza banI "A(gurukulavAsa)nA karatAM (bIju) hitakArI tatva nathI" ema mAne. vivecana -A guNasaMpanna muni adhikArI (hakadAra) hevAthI grahaNazikSA ane Asevana-zikSAne sArI rIte grahaNa kare. grahaNa zikSA eTale zAstromAMnuM tattvajJAna, tathA Asevana zikSA eTale samyapha paMcAcAra kevA ane kema sevavA, tenuM zikSaNa ane abhyAsa. grahaNa-Asevana zikSAja kamane zikSA karI sadaMtara dUra karaze. e mATe "gurukuLa vAsI" gurukuLamAM gacchamAM vasanAro bane. vasanAre eTale ? temAMthI vacamAM bahAra nIkaLI yatheccha pharanAro nahi, paNa satata saMsargamAM rahenAro bane, ane gurukulavAsanI eTale ke suvihita gacchamAM rahI gacchanI badhI maryAdA pALanAre bane. gurukulavAsanA lAbha : tattvadarzI muni "jAgaraNa herU mAlI, thiyaro saLe pitta cA. ghaNA bAvA , gusavuvAsaM na muvaMti" "gurukulavAsane te dhanya Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 [ paMcasUtra-4 AtmAe yAjajIva cheDatA nathI. kemake ethI samyajJAnanA prakAza maLe che, ane tethI miththAmati ane pApavyApAramAMthI jIva caMcaLa thaI UThIne samyagdarzana ane cAritramAM atyaMta sthira thAya che, " AvAM zAstravacanano anugAmI hovAthI ema mAne che ke gurukulavAsAdithI adhika UMcuM kaI tattva ArAdhavA yogya nathI. enI apekSAe bIjuM kaI hitakArI tatva nathI, je AdaraNIya heya. kemake gurukulavAsamAM svacchatA nathI TakatI. tethI meha durbala banI jAya che. kadAcit mehanI vRttio jAgavA jAya, te ya samudAyamAM zarama ke bhayane lIdhe, athavA sArA AtmAonA AlaMbanane lIdhe e vRttio zamI jAya che. vaLI gurukulavAsamAM vidhisara yogya jJAna ane zikSaNa maLe che. tethI pragatinA sAcA paMtha pragaTa thAya che, mekSanI najIka thavAya che. A gurUkulavAsa maLethI AnaMda keTalo hoya? gajaba ne ? gurukulahanane nukazAne : AcArAMga sUtramAM sudharmA gaNadhara mahArAja kahe che "vasaMte mAvA vamaravA bhagavAna pAse vasatA meM emanAthI A kahevAyeluM sAMbhaLyuM" AmAM jJAnaprApti gurukulavAsapUrvaka kahI. gurukulavAsa na hoya, ekalo phare, te (1) vidhisara guru pAsethI zikSA na maLe; (2) guruvinayAdi dharmasAdhanA na maLe; (3) sAdhusevAdi lAbha na maLe; (4) tyAga, tapa, parIsahasahanAdi karatA munionuM AlaMbana na maLe; (5) adhama mANasonA upadrava Ave; (6) strIo taraphanA AkarSaNane bhaya ane adhama strIonI lalacAmaNamAM sapaDAvAnuM Ave; Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 347 (7) mithyAtvInA AkramaNano bhaya ne ethI lalacAvAne saMbhava rahe; tema (8) apavAdamArganI avasare khabara nahi tethI anucita utsa-dharmanA Agrahe AtmavirAdhanA-saMyamavirAdhanAdi pApamAM jaI paDe. mATe A dethI bacavA gurukulavAsamAM ja rahevuM. - ASADhAbhUti AcArya gaccha mUkIne nIkaLyA, to devatAI nATaka jovA lobhAyA ! ne 6 mAsa sudhI e jevA ubhA ! pachI AgaLa paNa ekalA bALakane joI enA dAgInAmAM lobhAIne ene mArI nAkhI dAgIne laIne cAlyA ! gurukulavAsa garachavAsa heta te vyavahArathI paNa saMkecAI AvA pApamAM na paData. (2) vaLI "gurune pratibaddha rahe. pratibaddha eTale sarvesarvA baMdhAyela. te paNa guru para atyaMta bahumAna ane ananya mamatva rAkhI "ahe ! bhISaNa ddhAraka mArA aMtIma upakArI guru ! zI vAta mArA guru !" ema samajI, traNa lekanA sAmrAjya denArA karatAM ya gurunA upara ghaniSTa Adara bahumAna ane pakSapAta dharanAre hoya. emanA pratye atyaMta hArdika prIti ane pUjyabhAva dhare. jIvananI zvAsa levA, AMkhanA palakArA thavA, vagere kriyAne choDI bAkInI sarva pravRttimAM gurune ja sukAnI kare. guru-vimukhane nukazAna : guru para pratibaMdha, atyanta mamatva, ne bahumAna nahi hoya te (1) saMsAroddhAra jevA ati mahAna upakAranI pAchaLa paNa kRtajJatA cUkAze; (2) gurunI sAravAraNa sahana nahi thAya; (3) gurunI kadAca AzAtanA ke AjJA-ulaMghana karavAnuM banI Avaze; (4) gurune badale jAtanI prazaMsA gAvAnuM ke Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 [ paMcasUtra-4 jAtanI hoziyArI dekhADavAnuM paNa thaze; (5) prasaMge gurunI salAha levAnuM mana nahi thAya; (6) khATAM sAhasane saMbhava rahe che. siMhaguphAvAsI munie guru-bahumAna gumAvyuM te emanI salAha oLaMgI kezAne tyAM comAsu karavA gayA, ane paDayA! (7) bahumAna nahi tethI abhimAna piSAya; ethI jJAnAvaraNAdi karma vadhe! bIjI sAdhanAo niSphaLa jevI nIvaDe. guru-bahumAnathI mRgAvatI, caMDarudrAcAryanA ziSya, puSpacUlA vagere kevaLajJAna pAmyA. (3) temaja muni "vinIta eTale bahArathI paNa atyaMta vinaya-maryAdAvALo hoya; zuzraSA, sevA, ane bhaktimAM tatpara ja raheto hoya; gurunI AjJAne zaMkA vagara harSathI uThAvato rahe eTaluM ja nahi, balake ghaNuM te IzArAthI samajI, tema dravya kSetra-kALa-bhAva parathI samajI, gurunI sevA bajAvIne "viNayamUla dhame" dharmanA pAyAmAM vinaya joIe e samajI, ene anukULa vatI le. ene kahevuM na paDe. gurunA avinayathI nukazAna : guruvinaya cAra jJAnanA dhaNI, pa0000 kevaLajJAnInA guru, ane svaMya dvAdazAMgInA racayitA tathA prathama gaNadhara zrI gautamasvAmI jevAe suMdara ArA! te ApaNe te emanA AlaMbane avazya sAdhavo ja joIe, guruvinaya nahi hoya te (1) avinaya, uddhatAI Ave, mada poSAya. (2) kAyAnI sukhazIlatA anAdi kALanI jema ahIM paNa akabaMdha rahI bhAre karmabaMdhana karAve. (3) vAraMvAra vinaya sAcavIne mada vagerenA kusaMskAra bhUsatA javAnI suvarNa taka jAya ! (4) Itara paNa Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 349 vidyAgurune bhAre vinaya kare che. te e je munine avinaya jue te jainadharma tarapha arucivALA thAya, ethI zAsanahIlanA thAya, ane e durlabhadhi banAve. (4) vaLI te "bhUtAthadazI heya. bhUtArtha eTaletatvabhUta padArtha; ene daza eTale enI upAsanAnA lakSavALo. tavabhUta padArtha A ke "A gurukulavAsa karatAM bIjI (gurukulanirapekSatAdi) keI hitakara vastu nathI. evuM A gurukulavAsarUpa tava che,- ema mAne. A mAnavAnuM kAraNa, ke cAritra lenAra AtmA jinavacana-zAstravacanane anusaranAre hoya che. ane zAstravacana pUrve kahyuM te "bALarasa mArI...A vacana kahI rahyuM che ke gurukulavAsamAM samyagra jJAnanI prApti ane samyapha darzana tathA cAritramAM adhikAdhika sthiratA thAya che. mATe dhanya AtmAe jIvanabhara gurukulavAsane cheDatA nathI. A vacanathI enA hRdayamAM nizcita-ThaseluM hoya che ke eja hitarUpa che, paramatatva che, bhUta=sadbhUta yAne sAce sevya padArtha che. tattva-atAnAM daSTAnta : ahIM "bhUtArthadaza" zabda bahu sUcaka che. ene vyApaka arthamAM A pramANe vicArI zakAya ke muni satya tAtvika vastuneja jenA-mAnanAre heya. tAttvika eTale sat ane paramArthavALI vastune ja jevAnI dhagaza rahe. atAtvikane manamAMja na pesavA de kAlpanika jaThA padArtho tarapha daSTi ja na laI jAya. sata padArthomAM paNa tuccha prajanavALA padArthonI bahu vicAraNA na kare. tavamAM ja te ramate heya. mithyAdarzanIoe kapelA kahevAtA ta, jevAM ke,-ekAntavAda, Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 [ paMcasUtra-4 sarvathA nityatva ke kSaNikatva, AtmAnuM dravyathI jagavyAtvi, hiMsaka yajJa vagere e svarganA sAdhana -A badhAM atatva che, asatya che. temaja atatva eTale tuccha padArtho, kutsita varatu, AtmighAtaka tatve; jemake tavabhUta dAna, zIla, tapanI apekSAe parigraha, viSaya ane AhAra e atatva che. AtmajJAnanI sAme jaDavijJAna atattva che. parepakAra AgaLa svArtha-sAdhanA atatva che. ahiMsA-saMyamAdi dharmasthAnakonI sAme pApasthAnaka atatva che. jJAna-kSamAdi kSApazamika dharmo AgaLa yaza, saubhAgyAdi, rasa, Rddhi-zAtA vagere audayika dharmo atattva che. have e atatvane avagaNI tane ciMtaka, pUjaka, pakSapAtI ane upAsaka bane. jemake AtmAnI apekSAe deha atatva che. tethI te dehane bhUlI AtmAneja jenAre hoya. AtmAmAM keTalI zuddhi ane pragati thaI? enA vizuddha jJAnadarzanacAritranA paryAya keTalA vadhyA ? zubha dhyAna keTaluM jAmyuM? tapasyA keTalI karI? AtmA haLukamI keTale bane? deha te atattva che, svaMya pAyamAla thanAruM ane bIjAne pAyamAla karanAruM che. tenI bahu TApaTIpa zI? te sukAI jAya agara jADuM thAya te paNa zu? dehanI marAmatamAM nijanA ja AtmavikAsane rUMdhI nAkhavAnI mUrkhAI kyAM sudhI ? ata to alapakAle nAza pAmI jaze; paNa enI ghelachAmAM UbhA karelA du:kha ane duSTa vAsanAo cirakALa sudhI paNa nAza na pAmatAM mArA ja AtmAne herAna karaze. te zuM asuMdara to pAchaLa mArA suMdara AtmAne gumAvIza? Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana] 351 Ama sahadaya uMDA ciMtana sAthe tava atattvano viveka karI tAvane ja have avalaMbe. keI ato jaza ApIne sagavaDa sAcavI, tu tatvanI pachajha mAtmAnA amUlya puSyane ane puSyopaarjnnaa puNya avasarane kharacI nAkhavA, e to kevI mUrkhAI che!, ke jema, cha mahinAnI lAMbI musApharIe nikaLelo pravAsI, tApathI tRSA lAgatAM, pitAne zarabatane glAsa ApanArane bhAre InAma ApI de, ghaDInA AnaMdamAM jAtane lUMTAve, ane bAkInI lAMbI musApharInI viTaMbaNuo vadhAre te pramANe saMsAranI lAMbI sapharamAM atattva evA zarIra tathA Indriye parivArAdine tattvabhUta mAnI tene khuza karavA mATe puNya khacI nAkhe, eTale te pitAnA AtmAne ja bhavATavImAM gumAvI bese ne? Arya prajA tavadazI banI jAya, te pite evI sukhI bane ke tenI AgaLa deva paNa duHkhI gaNAya. rAvaNe laMkA bathAvI paDelA vizravaNane harAvyo. vaizravaNane yuddha-bhUmi para lAgyuM ke have jagatane meM zuM batAvuM ? mATe ApaghAta ja karuM." paNa pachI tarata saddabhUtAtha-darzana karyuM ke "emAM kiMmatI jIvana ane mahAkiMmatI cAritrasAdhanAnI takanuM nikaMdana nIkaLaze. tethI hArIne paNa tyAM ja saMsAra tyajI cAritra svIkArI lIdhuM ! vAlInA hAthe rAvaNa hAryo. vAlI jItyo chatAM eNe sabhRtArtha jo ke A rAvaNa jema ene caMdrahAsa khaDUganA vizvAse ThagAye, ema huM paNa A rAjya, A baLa, AdinA vizvAse besI rahevAmAM ThagAIza" tethI eNe dIkSA lIdhI. Arya samitasUrie zrAvakene zIkhavyA mujaba zrAvakoe Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35ra [paMcasUtra-4 pAdalepathI nadI para cAlI AvatA brahmadviIpanA tApane ghare 'tarI satkAra rUpe enA paga dhoI nAkhyA ! lepa levAI gaye. pachI ene jamADIne pAche vaLAvavA cAlyA pelo lepanA bharese nadI UtaratAM bUDavA lAgyA. lokamAM hAMsI thaI. sUrijIe tyAM AvI nadIne kahyuM "amane mArga Apa." tarata nadIne be bhAga thaI dvIpa sudhI raste nirjala thaI gayo. tyAM jaIne 500 tApasane pratibodha karyo. tApasee saddabhUtAtha je ke pAdalekhamAM camatkAra nathI, ne maMtrazaktimAM ya camatkAra nahi. camatkAra te jIne abhayadAnamaya tathA aDhAra pApasthAnakarahita paMcAcAranA cAritra-jIvanamAM che." pAMcaso ya sAdhu thayA. gurukulavAsane bhUtArtha sadabhUta pAramArthika hitakara padArtha tarIke dekhanAre e, dariyAmAM paDelAne vahANa maLI jatAM jema ene ja atyAre khare AdhAra samajI pakaDI rAkhe, vaLI mahAyogI jema sacoTa rega-nivAraka mahAvaidane sabhRtArtha samajI pakaDI rAkhI ene ja seve, ema muni gurukulavAsane sadabhUtArtha samajI pakaDI rAkhe tyAM gurune pritabaddha rahe, emanA vinayamAM sajAga rahe, mAne ke A badhAne choDIne hita zuM che? (4) zuzruSAdi-tavaAgraha-maMtravat sUtrAdhyayanAdi sUtra-suratUsArUTrytte tattAminivesA vihi pAmamaMtotti jahijjai suttaM baddhalakkhe AsaMsAvippamukke AyayaTThI / artha -te (1) zuzruSAdi guNayukta banI, (2) tAvanA saAgrahathI (3) vizvatatpara rahIne (4) sUtrane parama maMtra samajI bhaNe, te paNa (5) lakSya bAMdhI (6) AzaMsA rahita rahI mekSane arthI thaIne (bhaNe). Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrayA-paripAlana ] 353 vivecanaH--pUrve kahela gurukulavAsane sevatA zuM kare ? te ahI' batAve che. muni guruzruSAdi guNasa...panna nI ane tattvanA AgrahathI vidhitatpara rahI sUtranu adhyayana kare, jinAgama bhaNe, tethI adhikAdhika sajJokta tattva ane mAnuM jJAna thatuM jAya, temaja pavitra zrutApayeAga satata cAlu rahevAthI, pApavicArA, mAha-vikalpA, durdhyAna vagerethI jakharadasta macAva maLe. A sUtrAdhyayana zuzruSAdi guNa sAthe ja thAya. (1) zuzrUSAdi 8 e buddhinA guNa che :'zuzrUSA zravaNaM caiva grahaNaM 4 dhAraNaM tathA / U ho' poho'rtha vijJAnaM 'tattvajJAnaM ca dhIguNA : // tatvajJAna mATe SA zuzruSAdi ATha guNu kramasara ArAdhya che. temAM pahelI zuzrUSA eTale sUtre kaheluM tattva sAMbhaLavA mATe tIvra AturatA joIe. AturatAvALA ja vastuno sArA grAhaka ane che. 2. vaLa=AturatAthI guru pAse jai sUtreAkta tattvane dattacitte sAMbhaLavuM. sAMbhaLe ja nahi, athavA sAMbhaLatAM citta khIje hoya te tattva pAmI zake nahi. rU. prA-sAMbhaLelA tattvane manamAM pakaDavuM; arthAt khAsa cIvaTa ane prayatnapUrvaka, sAMbhaLelI vastune samajatA javuM. samajI lIdhA vinA te manamAM dhArIne laI paNa zuM jaze ? 4. dhArA=samajelAne lakSa rAkhI manamAM ceAjanApUrvaka dhArI rAkhavu; jethI pachI enA para vicAraNA karI zakAya. . =(vyApti) guru pAsethI sAMbhaLI samajIne yAda rAkhelI vastu para tarka karI bIjA anubhaveAmAM ke dRSTAMtAmAM ' e vastu ema ja lAgu paDe che, arthAt e mujaba ja mane 23 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 [ paMcasUtra-4 che ' enI gaveSaNA karavI, 6. no=(vyatireka) ceAthA guNumAM 'dhArI rAkhelI vastuthI viparItapaNe nathI khanatuM ne ?' evI anubhava-deSTAMtAmAM tapAsa karavI. dA. ta. dhUmADA agnimAMthI janme che. ema sAMbhaLyuM. enA para 'UhA'thI vicArAya ke * barAbara che, raseADu', parvata, yajJakuMDa vageremAM emaja dekhAya che;' ane 'apeAha'thI vicArAya ke sarAvara vageremAM agni vinA dhUmADA UThatA nathI dekhAtA. A e tarkaNA vinA padArthanu sAMgeyAMga sacATa jJAna nahi thAya. 7. arthavijJAna=UhApeAha karIne te dhArelA padArthane sAMgeApAMga asadigdha medha karavA. te sivAya temAMthI tattvanA niSkarSa kADhavA muzkela. 8. tattvajJAna= padArthanA viziSTa edhamAMthI tattva-siddhAMta nizcita karI, enA Agraha sAthe pakSapAta rAkhave. yuddhe huM tattva-viSAAM 25 TIkAkAre 'dhAraNA' pachI 'vijJAna' paheluM lIdhuM, ane te pachI 'IhA' guNa lIdheA. tyAM ema samajavuM ke dhAraNA karelI chUTaka chUTaka vastuonA aMkADA goThavI padArthAnuM kramabaddha sAMgopAMga jJAna karavuM e vijJAna; jethI pachI enA para ihA eTale anukULa vicAraNA thaI zake. A rIte padA aMge tattvaniNaeNya karavAnuM ene sUtra bhaNatAM maLaze. tethI sUtra bhaNatI vakhate, eNe buddhinA ATha guNanA upayAga karavA ja joie. e rIte tattvanA niNaeNya thAya e mATe e tattvanA bhAre pakSapAta rAkhI have te sUtrane vidhi jALavIne bhaNe. ja (2) tattvAbhiniveza :-pUrve khIjA sUtramAM vatatha abhinivezane tyAga karavAnuM kahyuM che, ahIM tattvanA abhina Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 355 veza rAkhavAnuM kahe che. ethI sUcita thAya che ke atatva, tuccha vastu, akiMcikara vastu, khAna-pAnAdi aMgenA abhiniveza yAne durAgraha beTA che. enI pakaDa nahi rAkhavI. nahitara utsava-umArganA bhayaMkara pApamAM caDI javAze! evA abhinivezathI bacavA tattvano abhiniveza, Agraha, pakaDa, mamatva e sacoTa upAya che. kemake e je haze to mane kaheze "jagatamAM sAcuM te A ja sArabhUta A ja. bAkI badhuM asatya che, asAra che. tattva ja jIvanane sacetana banAve che, AtmAne prajJatAne mAge caDAve che, manane nirmaLa kare che. atatvathI te jIvana jaDe, AtmA muDha, ane mana meluM rahe che. tattvanI balihArI che. emAM mati sApha ane pravRtti sanmAga bane che. e mATe te tatvane abhiniveza joIe ja. tattvanI daDha pakaDa Agraha nahi haya, gADha mamatva nahi hoya, te (1) "bhAI ThIka che A ya" evI ThIkaThIka zraddhAthI citta avasare calita thatAM vAra nahi lAge. (2) abhiniveza yAne daDha mamatva nathI tethI avidhi karI nAkhaze. (3) viSayarUpI atattvanAM AkarSaNavaza, bhaNatA sUtranI vAte hRdayamAM jacaze nahi, sthira nahi rahe, sAmAnyarUpa lAgaze. (4) eTale pachI game teTalAM Agama bhaNe chatAM AtmA kerAdhAkara ! ema (5) bIjA prasaMgamAM paNa tatvanA Agraha na hovAthI pramAda, khelanA, mithyA vastunAM AkarSaNa vagere ema ja UbhA raheze. AnaMda kAmadevAdi zrAvako tatvanA abhinivezavALA hatA tethI dethI paNa calita thayA nahi! mArgane jarAya bAdha pahoMcADyo nahi. ema suvratamuni, dhane, zAlibhadra, vagere munie tatvanA abhinivezathI kaThora Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa6 [paMcasUtra-4 tapasyA, saMyamapAlana ane sUtra-svAdhyAya AdimAM atyanta daDhapaNe pragati karatA rahyA. (3) vidhipatA:tatvane abhiniveza hovAthI vidhitava para paNa daDha Agraha hoya. tethI e vidhi daDhapaNe sAcave. sUtrAdhyayananI vidhimAM te te sUtrane cagya kALa, gurnAdinA vinayabahumAna, gadvahana (niyata tapasyA, vaMdana, kAryotsarga vagere vidhAna), gurune anapalApa, vagere jJAnAcAranAM pAlana sAthe, vAcanA-mAMDalImAM yathAkrama sthAna, gurunuM AsanasthApana, sthApanAcAryasthApana, vagere vidhi sAcavI sUtra, artha ane svArthanuM adhyayana kare. (4) sUtrane parama maMtra samajI bhaNearthAta koI apUrva mahAna lAbhadAyI zreSTha maMtrane abhyAsa jeTalI ekAgratAthI ane je bhAllAsabharyA hRdayathI thAya, te rIte sUtrane bIjA pAsethI sAMbhaLavAnuM ane svayaM bhaNavAnuM kare. maMtranI upamA eTalA mATe, ke jema maMtra sarpAdinA eka bhavanAzaka jherane kADhI nAkhe che, tema anaMtajJAnIe upadezela sutro sarvazreSTha maMtra hei, aneka bhAvanAzaka rAgadveSarUpI jhera kADhI nAkhe che. mATe sUvAdhyayana tevA atiucca ekAgrabhAva ane uMcA zubha bhAllAsapUrvaka karavuM joIe. nAnA bALa vAkumAre ghoDiyAmAM paDayA paDayA sAdhvIjIthI gokhAtA sUtra para evuM ekAgra dhyAna rAkhyuM ke e bALane Agame kaMThastha thaI gayA ! brAhmaNa haribhadra sAdhu thaI jinAgane maMtravat bhaNatAM prakhara zraddhALu, dhuraMdhara vidvAna, ane TaMkazALI zAstronA samartha nirmAtA banyA ! jethI gopa bALa rAkhyuM ke Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana] 3pa7 (5) badalakSa-baddalakSya :- vaLI sUtra bhaNe te emAM AvatA kartavyanuM lakSa rAkhIne, arthAta jema jema sUtra bhaNatA jAya, tema tema emAMthI "A A mAre kartavya che, evo nirNaya karate jAya. kartavya pratye je lakSa na bAMdhyuM, te (1) khAlI vidvattA arthe adhyayana thaze; yA (2) gatAnagatikapaNe ke lakSa vinA thaze ke (3) hariphAI mATe thaze; yA (4) mAnapAnAdi athe thavAnuM. emAM (5) cittanI azuddhi piSAI anuSThayakartavya satkRtya tarapha durlakSa-beparavAI-niSkriyatA rahevAnI. jJAna te pravartaka heya te upayogI; nahitara te gadheDAmAthe caMdanabhAra jevuM nIvaDe, ane pravartaka te ja bane ke emAM satkartavya tarapha lakSa jAgatuM hoya, baddalakSatA heya. ema baddha-lakSya eTale ke baddha lakSyavALA yAne dayazuddhivALo banIne bhaNe paNa sUtrazravaNa ane sUtrapAThanI kriyAmAM uzahIna saMmaIima kriyAvALo (zUnya manasaka) agara malina uddezavALe na bane. lakSya A ke, "(1) mAre jinAjJApAlana karavuM che; (2) jinavacananA prakAza meLavavA che, (3) kuvikalpa -durgAna-asatyavRtti AdithI bacavA bedha joIe che (4) karmane kSaya kare che; (5) asat mana-vacana-kAyAgathI bacavA zrato pagamAM ramatA rahevuM che !" AvA lakSya sAthe zAstrAdhyayana kare. sAthe, (6) AzaMsAthI rahita hoya. eTale ke A lekanA mAnapAnAdinI athavA parAkanA baLa, Rddhi, bhavAdinI AzaMsA pRhA sevyA vinA, eka mAtra "Ayata" "eTale ke mokSane ja atha banIne sUtra bhaNe, ane sUtrakathitanusAra kartavyaniSTha bane. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 [ paMcasUtra-4 jJAna e te AtmasaMzodhaka auSadha che, rasAyaNa che, tyAre AzaMsA e kupathya che, rega vadhAre mela che, kacare vadhAre. jagatamAM jJAna vinA AtmAnA kacarA keNa sApha kare ? tyAre e maLyA pachI paNa je kacarA vadhArAya te e kevI mahAna mu khaMI thAya ? mATe AzaMsA tyajavI. vaLI jagatanI koI paNa vAtanI spRhAthI rahita banavAmAM e lAbha che ke sUtra bhaNavAmAM pachI jaDa svArthanI daSTi nathI rahetI. nahitara to, "huM jaladI sAre vidvAna taiyAra thaI jAuM, pagabhara (svataMtra) thaI jAuM, bahAra nAma kADhuM," vagere lAlasA rahevAthI Atmahita, sAcI gurusevA, ane guru samarpaNa bhUlAya che. dhAryuM AvaDe to gumAna thAya che, eAchuM AvaDe te durgAna thAya che. gurunI sagavaDatAne badale potAnI ja anukULatA javAnuM bane che. nirAzaMsa bhAvamAM e kAMI paMcAtI rahetI nathI. kemake vartamAna ke bhaviSya mATe kaI laukika dhAraNe ja ghaDI rAkhyA nathI. sAthe, mekSanI tIvra abhilASA jAgrata rahevAthI sUtrAdhyayana khUba ullAsa ane dhIkhatA udyamathI thAya che; paNa ema nahi ke "thaze dhIme dhIme; zI utAvaLa che?" bhavavAsa para bhAre kheda che, mekSanA zAzvata sukha, svAtanya ane taddana vizuddha AtmasvarUpanI ja eka bhUkha che, utAvaLa che, temaja jinAgama e ja eka ene upAya dekhe che, mATe AgamasUtranA adhyayanamAM layalIna bane. (5) samyaku viniye sUtrA-sa tame sadava, to tame niraMgarU. thIf sAsaNaM / aNNhA aNiogo, avihigahiamaMtanAeNaM // Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-paripAlana ] 359 artha :- sUtrane te sava thA jANe, tyArapachI enA samyak niyAga kare. A dhIra puruSAnI AjJA che. nahitara (samyak adhyayana dvArA prApta jJAna vinA) avidhigRhita matranA dRSTAMtathI niceAga thAya nahi. vivecana :-A rIte bhaNI sUtranA sarvathA eTale yathAsthitapaNe edha meLave, ane vidhipUrvaka bhaNelA sUtranA kharA khAdhathI sUtrane samyak prakAre niyAga kare. nizcita yAga, ke nitarAM yAga e niyAga. te 4 prakAre, 'niyAga' eTale (1) cAkkasa prApti, (2) sadupayega, (3) adhikAra, ke (4) viniyAga. dA. ta. (1) AtmAmAM sUtrane niyeAga karyA, eTale samyak prApti karI. (2) sadrupacAgathI e sUtranA ane peAtAnA vanamAM utArI bhaNelAne sArA upayAga karyo kahevAya (3) pete vidhisara e bhaNyAsamajyA, tethI sArI rIte enA adhikAra prApta karyA-e paNa niyega karyA kahevAya. (4) tevI rIte bIjAemAM paNa e sUtrane artha utarAve e paNa niyAga karyo kahevAya. dhIra ga'bhIra puruSanu e zAsana che. e zikSAvacana che, ke dIkSita banele e pUrve kahelI vidhi mujaba sUtrane bhaNe, te samyak rIte e sUtrane niyAga karyo manAya. nahitara avidhithI jo adhyayana karyuM, te tyAM avidhie lIdhelA maMtranA dRSTAMta mujaba niye.gathI viparIta aniyAga thaze. arthAt, adhyayananI mahenata karavA chatAM sUtra sArI rIte meLavyuM nahi gaNAya, sadupayAga nahi thAya, vAstava adhikAra nahi maLe, khIjAmAM paNa ceAgadAna nahi nIpaje. jema keAi matra avidhithI lIdheA hAya, teA ma`tranI Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 [ 5'casUtra-4 grahaNaprAptine badale vastugatthA agrahaNa yAne aprApti ja thAya. athavA, ke i graha vagerenI pIDA UbhI thavAthI maMtra viparItatAmAM pariName, eya vastugayA maMtranI prAptine badale aprApti ja thai gaNAya. te pramANe sUtra paNa vidhi ullu ghIne levA bhaNavAmAM Ave, te tethI sUtranA niceAgane badale viparItAthI aniyAga thAya. maryAdA utthApI lIdhelA mAlanI nyAyI prApti ke nyAyI adhikAra na gaNAya, enA ceAgya upayAga na banI zake e svAbhAvika che. sUtranuM' vidhipUrvaka grahaNa nahi, e jinAgamanI ArAdhanA ja nathI. anArAdhanA che. (6) anArAdhanA-ArAdhanA-yuktane mA dezanA, sUtra:baLArALA, niiSa taLAramo dhruvaM / tha maLetesnnaae dukkhaM, avadhIraNA, appaDivattI / nevamahIamahIaM avagamaviraheNa | a:-anArAdhanAthI kAMi nIpaje nahi; kemake nizcitarUpe tyAM ArAdhanAnA prArabha thayA nathI. ahI mA dezanAthI ( utkRSTa-madhyama-jadhanya jIvo kramazaH )duHkha, avagaNanA, ane asvIkAra kare che, e rIte zIkheluM e edhanA abhAve (vastuta:) zIkheluM ja nathI. - vivecana :--have jene vidhinI paravA nathI ane ema ja sUtra bhaNe che, e kharekhara ArAdhanA karanArA na gaNAya; te evAne kai lAbha thAya kharA ? e ahI batAve che. sUtranI ekAMte anArAdhanA ( avidhi-adhyayana ) mAM pravRta thanArane kazuM iSTa ke aniSTa phaLa maLatuM nathI. ahIM iSTa Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 361 eTale mekSa ane aniSTa phaLa eTale unmAdAdi. anuSThAnanuM phaLa mokSa che. pratijJAbhaMgAdinuM phaLa unmAdAdi che. kahyuM che ke sAdhupaNAnuM sAcuM phaLa mekSa che, mekSa sivAyanuM phaLa e khetImAMthI pAkanA badale ghAsanA phaLa jevuM che. e vastugatyA phaLa ja nahi gaNAya. vidhi sahita zramaNapaNAnuM phaLa mekSa che, tethI ulaTuM, lIdhelI pratijJAnA bhaMgaAdinuM, arthAt ArAdhanAne badale ghera virAdhanAnuM phaLa unmAda vagere ghaNuM ghaNuM Ave; nahi ke ekale samyaktvano nAzamAtra ! kemake emAM thayelA saMkilaSTa bhAva enA nirmaLa cittane nAza kare, ke pratijJAne bhaMga karanArane unmAda (cittabhrama, gAMDapaNa vagere) thaI jAya, kaI dIrgha kALane roga-vyAdhi maLe, athavA kevaLI sarvajJA bhagavAne bhAkhelA zuddha dharmathI bhraSTa thavAnuM maLe. prave-anArAdhanA(avidhithI sAdhanA)nuM kema kAMIja phaLa nahi ? u0-eTalA mATe, ke nizcitapaNe eTale ke vastugatyA te, eNe ArAdhanAne prAraMbha (udyama) ja kyAM karyo che? heya tattvathI anArAdhanA ane ArAdhanAnuM phaLa Ave, e kevI rIte bane? sAmagrI je ArAdhanA karatAM jUdI, te ArAdhanAnI sAmagrInuM phaLa na jame. nahitara atiprasaMga Ave; dA. ta. sAmagrI heya vastranI, sutara, vaNakara, zALa vagere, ane kArya juduM nIpaje ghaDe, evuM kAM na bane? paNa ema banatuM nathI. ema AnArAdhanA thakI ArAdhanAnuM phaLa na nIpaje. prave-sUtrAdi mATe parizrama karavA chatAM, vidhinI upekSA karIne e anArAdhaka banI rahyo che, e zI rIte oLakhAya? Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 [ paMcasUtra-4 u0-anArAdhaka e hoya che ke jyAre ene unmArgathI jude pADIne zuddha nirdoSa mokSamArgane tAvika upadeza devAmAM Ave, ne kahevAmAM Ave ke "A rIte amArga kahevAya, Ama Ama unmArga (mArganuM ullaMghana) kahevAya, mArga te A heya," tyAre e sAMbhaLatAM enA manane duHkha thaze; athavA enI tarapha avagaNanA karaze; athavA ene svIkAraze nahi. sAmAnya rIte anArAdhakanA traNa prakAraH- (1) pahelo bhAre kamI jIva, tene zuddha mArgane upadeza vakhate, siMhanAdathI mRgalAM trAse, ema trAsa-phaphaDATa thaze. AvuM AvuM baMdhana kema rAkhyuM haze? AvAM jhINuM jhINuM vividha prakAranAM keTalAM kaSTa ! ema duHkha thaze. zratadharma sUtra te amRta che, e te ekAMte kalyANakArI hoya. emAM vaLI amuka vidhi na sAcavI eTale zuM kalyANakAritA maTI gaI? ItyAdi ItyAdi ene duHkhakara vikalpa thaze. (2) evA jIvathI jarA karmalaghu madhyama jIvane evuM dukha te nahi, paNa evA vidhimArganA upadezanI avadhIraNuM avagaNanA thaze; mana kaheze "ThIka che, zAstra te A vidhi ne te vidhi kahe, ApaNe te karatA hoIe te kare ...vagere (3) trIje ethI paNa vizeSa laghukamI ane traNemAM sauthI ochA agya jIva mArga dezanAnI avadhIraNuM ya nahi kare, paraMtu ema te svIkAra paNa nahi kare ke "A vidhimArga barAbara che, jarUrI che." A traNe prakAranA jIvanI sUtrAzcayanAdi pravRtti ArAdhanArUpa nathI anArAdhanA che, kemake vidhimAgane svIkAra ja nathI, pachI pAlananI zI vAta ? e jIva sUtra bhaNyo e vastu Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 383 gatyA bharyo ja nahi gaNAya; kemake ene ethI samya bedha thatuM nathI. e te pUrve kahela samale Tu-kAMcana daSTi, gurupratibaddhatA, bhUtArthadarzitA, zuzruSAdi 8 guNa, tattvAgraha, nirAzasabhAva, mekSaka-kAMkSA vagere sAcavIne meLaveluM jJAna e ja sAcA jJAnarUpe pariName; jJAna sAthe e samadaSTi vagere guNane ajavAsa rahe. e guNaprakAza vinA te ekalA jJAnathI AtmAmAM ajavALuM ja nahi. pachI evuM jJAna prakAzarUpa sabhyodharupa kevI rIte kahI zakAya ? e badhuM uvekhIne game teTalAM sUtra bhaNa kADhyA, paMDitAI meLavI lIdhI tethI zuM? adhyAtma vinAnuM pAMDitya te saMsAranI vRddhi mATe thAya che. emaja vidhi vinA ane mArganI upekSA karI karAtuM sUtranuM bhaNatara anArAdhanAmAM jAya che. vAsvAmI pAraNAmAM sutA sutAM 11 aMga bhaNelAM, chatAM gurue emane anArAdhaka na bane e mATe gohanadi vidhimAga sAthe pharIthI bhaNAvyA. sUtra -na isA mAmiLo, virALA gaLAmu mathaka, tassAraMbhAo dhuvaM / ittha maggadesaNAe aNatbhaniveso paDivattimittaM, kiriyAraMbho / evaM pi ahIaM 'ahIaM' avgmlesjogo| artha -mArgagAmIne A anArAdhanA nathI hotI ke jemAM sUtravirAdhanA anartha mukhI heya (kintu e te paraMparAe moTA doSathI bacavAnI apekSAe) artha hetu che, mokSanuM aMga che; kemake ene nizcitapaNe ArAdhanAno prAraMbha che. ahIM mArga dezanA anAgraha, svIkAramAtra ke kriyAne AraMbha karAve che. ema paNa bhaNya e bharyuM che, kemake aMze baMdha thAya che. vivecana:-have je AtmA mArgagAmI che, zAstrokta Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 [ paMcasUtra-4 vidhimArganuM dukha, upekSA ke asvIkAra nathI karatA, mArganI zraddhA rAkhI pravRtti karanAra che; enAthI kadAcita tIvra zraddhAbaLa, vilAsa, ane sacoTa cipaga AdimAM khAmIthI vidhimAM kyAMka cUkAI javAya, te paNa ene ekAte anArAdhanA nathI; kemake mArga zraddhAthI enAmAM samyakatva che, ane samyaphavAdi hoya tyAM sarvadA sat kiyA sanuSThAna hoya; asadunuSThAnarUpa anArAdhanA te mArgAnusArImAM na hoya. kemake A unmAdAdi anartha e te bahu moTA doSane laIne bane che. mArgAnusArImAM e doSa nathI. tethI je kadAca vidhinI keka khalanArUpa virAdhanA enAmAM hoya; teya paraMparAe arthane hetu eTale ke mokSanuM aMga che; kemake eNe mArgArAdhanAthI vastu tyA te mokSagamanane AraMbha karI dIdhuM che. mArgAnusAritAnA ge virAdhanAvALAne paNa ene sAdhavAne puruSArtha e mekSanI sanmukha gamana che; jema, kAMTAvALA, ke tApa sahita, yA muMjhavaNe ke brAnti sahita paNa sanmArge prayANa karanAre ISTasthAnanI tarapha jaI rahyo che. kahyuM paNa che ke mArgamAM kAMTA hoya, pitAne tAva hoya, yA muMjhavaNa ke bhramaNuM heya tethI jarA dhIme calAtuM hoya, paNa e mArga sIdhe mAga hoya te evuM paNa cAlavuM e phalavAna bane che. tevI rIte, muninI mArgane anusaratI pravRtti skUlanAvALI hoya, toya te ISTa mekSaphaLasAghaka ja che. mArgAnusArInI ja pravRttinI saDake mekSa sTezana Ave che. virAdhaka mArganusArInA 3 prakAraH-virAdhanA thaI jatI hoya chatAM mArgagAmI heya emAM traNa prakAra che. (1) pahele je sAdhaka vidhinI virAdhanA karate haze, ene mArgazraddhA hovAthI Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 365 mAganI tAttvika dezanA sAMbhaLatAM pelA ekAte anArAdhakanI jema duHkha, avadhAraNA, ke asvIkAra nahi thAya. alabat heyaupAdeyanI sAmAnya zraddhA te karaze, chatAM paNa enA para ene abhiniveza nahi thavAne; mArga rUpe varNavatA vidhiniSedha para mAna kharuM, paraMtu e ja kharekhara mukhya che, sUtra ArAdhanAnA kaSTa karatAMya enI vadhu kiMmata, e vidhimArgane Agraha, pakSapAta e nahi seve. enuM kAraNa hajI tevA prakAranI ene amUDha dazA nathI. matimUDhatA che, jema aMdha ke badhira nara samalevalanI jagA yA spaSTa samabhAvanA zabda para khalanA pAme; ane mUMge guMgaNe nara saraLa zabda bolatAM paNa khacakAya. ema A mUDhatAthI mArga-AgrahanA abhAve khalanA virAdhanA kare che. (2) bIje enAthI je e che virAdhaka haze, te e pakSapAta rAkhaze khare, paNa mAtra svIkAra ane pakSapAta karIne e besI raheze, kintu utsAha-vIryanA abhAve amalamAM nahi utAre. (3) trIje ethI paNa e che, eTale ke bahu o che virAdhaka, e te svIkAra uparAMta vartanamAM ya mUkaze ! chatAM pramAda-chadmasthatAdi doSe karIne kyAMka kyAMka virAdhanA enAthI thatI haze; kintu e meTI nahi heya. Ama virAdhanAthI yukta paNa mArgonusArIe bhaNeluM sUtra e paramArthathI bhaNeluM ja che. kemake, ethI ene thoDo paNa samyagadha thAya che. virAdhanA na hatA te vipula samyAdha thAta. beghanI A samyakatAne AdhAra AtmAne e badha pariNamavA upara che, arthAt AtmA bodhane anusAre mana, vacana, kAyAthI ke pravarte che enA para che, nahi ke mAtra paMDitAI Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 [ paMcasUtra-4 para. alabata have e pariNamanamAM mArgavirAdhanA khalanA pahoMcADe che. paraMtu jIva mArgAnusArI hovAthI, enI virAdhanA chatAM, sUtrAdhyayanathI ene bhale alpa paNa samyagadha thAya che. tethI ja te vAstavika sUtra bharyo kahevAya. 7 sApAya-nirapAya sAdhaka bALa-rakSaka-pravacanamAtA sUtra-arca vImo nija mAmi avArabhulss / niravAe jahodie suttuttakArI havai pavayaNamAisaMgae paMcasamie-tigutte / aNatthapare eaccAe aviattassa sisujaNaNIcAyanAeNa / viatte ittha kevalI eaphalabhUe / sammameaM viANai suvi pariNA ! artha:-A (sAdhaka) niyamo (samyagdarzanAdi) bIjavALA heya che. mArgagAmIne "apAya" kilaSTa karma bahu udayamAM hoya te A virAdhanA thAya che. te mArgagAmI apAyarahita hoya te e zAstrokta (vidhi) kArI hoya che. e pravacanamAtAthI saMpanna (arthAta) pAMca samiti traNa guptavALo hoya che. bALane ane tyAga anarthakArI hoya che. emAM daSTAMta mAtAne tyAga karanAra bALaka che. ahIM abaLa kevaLajJAnI che, je A (samiti-guptiyukta cAritra) nuM phaLa che. (sAdhu) be prakAranI pariNAthI A(pravacanamAtA) ne jANe, (samaje ane Adare). vivecana -mArganA A ArAdhakane khalanA-virAdhanA thaI javA chatAM e kSaphaLadAyI (samyagdarzanAdi) bIjane avazya dhAraNa kare che. zuM enI virAdhanA mekSamArgaprayANane bAdha nathI karatI? nA, kemake e bIjavALe heI mArgane anusaranAro Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana] 17 che. pelA anArAdhakane te mArga dezanA sAMbhaLatAM ja trAsa Adi thAya che! tethI ene mArganusaraNa ja nathI. samyagdarzanAdi bIja ja nathI. Ane e che tethI Ane mokSaprayANa bAdhita nahi. mArgagAmIne ja AvI a-bAdhaka virAdhanA hoya, kemake eNe bIja prApta karyuM che. pravarte zuM sAmAnyathI badhA mArgagAmIne AvI virAdhanA thayA karatI haze ? u0-nA, mArgagAmI be jAtanA hoya che,-1 apAyavALA, sApAya, ane ra. nirapAya, apAyarahita, apAya eTale bahu kilaSTa mehanIya-aMtarAya Adi karmanA udaya je karmanirupakrama hoya, arthAt teDavAne puruSArtha chatAM tUTe evA na hAya, paNa pitAne bhAva bhajave ja ane virAdhanA karAve, tevAM karmane bhegavaTA e "apAya." emAM virAdhanA-khalanA thaI jAya che. bAkI jene a-nirupakama arthAt sepakama karma che, tene te e karma puruSArthane dhakko lAgatAM tUTI jAya evAM che, ene kSApazama thaI jAya che, vipAkedaya raheto nathI. e AtmA nirapAya kahevAya. e mAgagAmI AtmA virAdhanA na karatAM barAbara zAstrokta mArganuM pAlana kare che, vidhi-vidhAna bakAbara sAcave che. paNa emAM pramAdI zithila nathI banate. A baMne ya samyagyadarzanAdi bIjavALA hoya che, tethI jo ke baMnene puraSArtha te mArgapAlana mATe; emAM deSa na lAge, unmAgasevana na thAya e mATe; paraMtu jene nirupakama= atUTa joradAra mehanIya-aMtarAya Adi karma hoya e bicAre kare zuM? evAM karmane udaya brAnti, rAga, zithilya vagere karAvI Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 [paMcasUtra-4 virAdhanA AcarAvI de che. paNa sepakrama karmavALAne puruSArtha e karmanAviyAkedayane aTakAvI kSapazaya pamADI de che, tethI virAdhanA nathI thatI. A sUcave che ke samyagyadarzanAdi bIja prApta hoya ene doSathI bacavA puruSArtha te heya ja, upekSA na hoya. nahitara upekSA-beparavAImAM te bIja ja prApta zAnuM? A pramANe dIkSA laI samyaphakriyAmAM joDAyelo AtmA vikasatA zuddhabhAva ane mahAsatranA prabhAve viparyAsa na pAmate, samadaSTi, gurupratibaddha, gurukuLasevI, tavadazIM, zikSArakta, nirAzasa, maMtravatu sUtra-adhyetA, liSTa karmanA abhAve avirAdhaka, ane zAstrokta Adeza barAbara pALanAra e ke heya? te ke aSTa pravacanamAtAne samyapha pAlaka hoya. "pravacana eTale zrI sarvajJa bhagavAnanuM cAritradezaka vacana (AjJA). emaja pravacana eTale AjJAe pharamAveluM cAritra, e bALa jevuM che. ene sAcavanAra mAtA joIe, te pAMca samiti ane traNa gupti. e ATha pravacananI mAtA kahevAya che. e pAMca samitie samita, ane traNa guptie gupta hoya. samiti-guptinuM khUba cekasAIthI-cIvaTathI pAlana kare. samiti eTale samyagU-upaga ane maryAdAvALI pravRtti AtmAne emAM doSa na lAgavA devAnI sAvadhAnI (jAgRti) hoya, ane pravRtti maryAdAvALI hoya. gupti eTale gopana, nivartana. zAstra samitine pravRttirUpa ane guptine pravRtti-nivRtti Ubhaya svarUpa kahI che. guptimAM jema azubha thakI ane anAvazyaka thakI pAchA haTavAnuM che, tema zubha ane AvazyakamAM pravRtta paNa thavAnuM che. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 68 pa samitiH-(1) Isamiti-saMyamayogAthe jyAM cAlavuM paDe, tyAM mAtra jIvarakSAno upayoga (lakSa) rAkhI cAle te. (ra) bhASAsamiti-le temAM sAvaghatA, svaparane ahitakAritA, jUTha vagere na Ave, enuM dhyAna rAkhe che. (3) eSaNa samiti-gocarI (bramaravat bhikSAcaryA)mAM jIvahiMsAdi doSa TALavA gaSaNa kare che. doSamAM uddagamanA 16, utpAdananA 16, eSaNanA 10,-ema 42 deSa TALI bhikSA le; ane saMjanAdi pAMca deSa TALI bhikSA vApare te. (4) AdAna-bhaMDa-mAtra-nikSepaNasamiti-saMyamanA upakaraNa (sAdhana) letAM mUkatAM jIvarakSArthe paDilehavAno (daSTithI barAbara jevAne) ane rajoharaNAdithI pramArjavAne upaga rAkhI varte te. (5) pAriSTApanika samiti-nijIva nirdoSa bhUmi joIne ja malamUtrAdi taje te. 3 gupti -(1) mane gupti-e mana para aMkuza che. azubha ane binajarUrI evI zubha paNa vicAraNA rekI, Avazyaka zubha vicAraNAmAM ja manane parovI rAkhavuM te. evuM (2-3) vacana ane kAyAne azubhamAM jatI rekI zubhamAM rokI rAkhavI te vacanagupti ne kAyagupti. samiti-guptinA A daSTAMte :- (1) eka muninI IsamitinI parIkSArthe deve emanA mArgamAM bahu deDakIo dekhADI. muni bahuja AstethI DagaluM DagaluM bhare che. tyAM sAmethI hAthI doDI Avate dekhADyo! te paNa prANanI paravA karyA vinA deDakI na mare enI kALajIthI ja DagaluM bhare che. emAMya muzkelI 24 Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 [ paMcasUtra-4 dekhI tyAre muni kAusagnadhyAne UbhA rahI gayA. deva prasanna thaI namI paDyo. (2) bhASA samiti aMge mahAnizItha sUtramAM rukamInI kathAmAM Ave che ke munine eka vAra bolavAmAM samitibhaMga thaye tethI enI sajArUpe emaNe jIvanabharanuM mauna rAkhyuM, enA phaLarUpe bhavAMtare e rAjaputra sulabhadhi, bALapaNathI prabhAvaka brahmacaryavALA, ane gRhasthapaNe avadhijJAnI thayA! (3) kRSNaputra DhaMDhaNa aNagArane abhigraha hatuM ke svalabdhinI bhikSA maLe te ja bhikSA levI have aMtarAyakarma udayamAM AvavAthI jyAM ne tyAM bApanI ke gurunI oLakhANa AgaLa AvI! cha mAsa sudhI bhikSA na maLI. ane kRSNa rastAmAM emane vAMdhA pachI maLela modaka mATe temanAtha prabhue kRSNanI oLakhanA kahyA, tethI jarAya mana bagADyA vinA deSayukta tarIke paraThavavA, vanamAM mUkI devA, cAlyA. tyAM paraThavatAM bhAvanA vadhI gaI kevaLajJAnI banI gayA ! (4) valkala cIrI rAjatApasaputra, e bhAI rAjA prasannacaMdrathI laI javAyelA kAlAntare pAchA AvyA jhupaDImAMnA pUrve mUkelA bhAMDene pramAI rahyA che, tyAM manemaMthanathI jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrvabhavanAM cAritranI samiti nihALI bhAvanAmAM caDatAM kevalajJAna pAmyA!-(5) dharmaruci aNagAra kaDavI tuMbaDInA zAkanuM TIpu paraThavatAM emAM gaMdhathI kIDI kheMcAI AvI maratI dekhI; tethI na paraDavatAM badhuM peTamAM padharAvI dIdhuM! jhera caDatAM zubha bhAvanAmAM marI anuttara vimAnamAM gayA ! (6) kumArapALa mahArAjA dara comAse brahmacarya dhArI manathI paNa bhaMga thAya te upavAsane abhigraha rAkhatA. A mana para aMkuza e mane gupti. (7) metAraja mahAmuni mAsakha Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 pravajyA-paripAlana ] maNanA pAraNe sonIne tyAM vaherI pAchA vaLatAM jue che ke kauMca pakSI senAnA javalA caNI jhADa para beThuM. ajANa senI bahAra AvI pUche che "javalAM kyAM ? muni bolavAmAM pakSInI hiMsA joI mauna rahyA, vacanagupti pALI. sanIe munine taDake mAthe vAdhara bAMdhI UbhA rAkhyA. muni bhAvanAmAM karma apAvI mokSe gayA ! (8) dhyAnastha gajasukumALa muninA mAthe mila sasarAe mATInI pALa bAMdhI mAMhI aMgArA bharyA. muni rakhe hAluM te aMgAre nIce paDI java mAre!" tethI sthira UbhA rahyA. kAyagupti sAthe mane gupti vacanagupti rAkhI karma khapAvI mekSa pAmyA ! A samiti-gupti anAdikALanA hiMsA ane pramAdanA abhyAsI AtmAne have sUkSama jIvane paNa mahA dayALu banAve che, ane potAnAmAM apramAdanA zubha upayogane jAgrata rAkhe che. e zubha upagamAM sahaja zubha bhAvane poSI puNyathI, ane zubha dhyAnane piSI vipula sakAma nirjarAthI, AtmAne puSTa ane samRddha kare che. jagatane niyaMtrita karavA samartha chatAM pitAnA AtmAne ja niyaMtrita karavA deva paNa samartha nathI. te puruSa vizvamAM keI virala ja jaDe. samiti-gupti A AtmaniyaMtraNa karavAnuM mahAna kalyANa-sAmarthya bakSe che. ethI ajJAna evA mASatuSa muni jevA paNa sarvajJa banI mese sadhAve che. "ahe! kevI e samitiguptinI kalpavelaDI! jIva! bIjuM na AvaDe te kAMI nahi, A samitiguptine niSNAta (Expert) banaje,' ema manane protsAhita rakhAya. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 [ paMcasUtrabhAvanI pakUvAparavatA: bALa-pukhta cAritra:muni samaje che ke jema mAtAnA tyAge bacuM vinAza pAme, e daSTAMte A pravacanamAtAno tyAga e cAritrarUpI bALakanA prANanuM kSaraNa-kSaya-kArI thavAthI anarthamAM pariNamaze. bhAvanI vicAraNue chadmastha yAne a-vItarAganA cAritra-bhAva e bALa cAritra che, ane sarvajJanuM cAritra e ja pukhta uMmaranuM che. e pravacanamAtAnA niraMtara sahAganuM phaLa che. kemake pravacanamAtAnA prANavat pAlanathI ja samyagU rIte ucharI bALa-cAritranA bhAva e kevaLI-cAritranA bhAvanI parAkASThAmAM pariNata thAya che. (bacuM moTuM-pakvavayanuM thAya e dravya pariNatithI.) eTale, e abALa caritra na Ave tyAM sudhInA avyakta-apakava vayanA cAritrabALane pravacanamAtA vinA na ja cAle. lApazamika cAritrane sattAmAM rahelA cAritramohanIya karmathI AvarAvAne bhaya che, tyAre pravacanamAtAnA pAlanamAM manane satata upayoga e bhayanI sAme jabaradasta saMrakSaNa Ape che. vItarAga sarvane sakala mehanA atyaMta kSayathI nIpajelA kSAyika cAritrane kadI AvarAvAne bhaya nathI. paNa te na thAya tyAM sudhI bALacAritrane mAtA samitigupti joIe ja. enA satata upayogathI AtmA kaSA ane pramAdathI mukta thate Ave che. dvividha parijJA sAdhu A badhuM ja jANe che, te dvividha pariNAthI temAM eka jJaparijJA, bIjI pratyAkhyAna parijJA. aSTa pravacanamAtAnuM svarUpa, upayogitA, AvazyakatA, ekSaphalakatA,ItyAdinuM samyapha zraddhApUrvaka zikSAthakI jJAna karyuM te jJaparijJA. e jJAnane anusaratI samitiguptinA AcaraNanI Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 373 kiyA te bIjI pratyAkhyAna pariNA. AnAthI taddana bhinna saMsAranI vAtenuM sacoTa jJAna ane kiyA jIvane kyAM sulabha nathI? pUrvanA anaMtAnaMta bhavamAM kayA eka paNa bhavamAM jIva ene bhUlyA che? ethI taddabhavamAM pApamaya jIvana Adhi-vyAdhiupAdhi-tRSNa ane atRptinI pIDAo, tathA pachI bhavanI paraMparA sivAya bIjuM zuM maLyuM che? paNa have je A be pariNAthI samitigupti AtmasAt thaI jAya, te A lokamAM parama svasthatA, ane pachI bhavano aMta thaI jAya. ke suMdara durlabha ga 8. AzvAsaddhIpa-prakAzadIpa sUtratA mAsA-jayAsarIva saMrathirUmezaM zILathirtthmujjmi / atha -tathA AzvAsa dvIpa-prakAzadIpa caLa ane asthirAdi prakAranA heya tene kAyamI ane sthira banAvavA mathe. vivecana-have cAritrI samaje che ke A lekamAM samyapha cAritra ane jJAna kevI lakattara vastu che ! e AzvAsa prakAza dIva che. "dIvanA be artha. 1. dvIpa ane 2. dIpa. cAritra e AzvAsa-dvIpa che, ane jJAna e prakAzadIpa che. bhavasamudramAM kaSAya ane aviratinA kAramA vikAromAM taNAI DUbI rahelA jIvane cAritra e dvIpanI mAphaka AzvAsana Ape che. samudrajaLanI jema avirati ane kaSAyenA vikAre AtmAne Akula-vyAkula karI guMgaLAvI bebhAna karI nAMkhe che, tyAM cAritra e vikArenI virati (zAMti) karI mahAna sukha ane svasthatA Ape che, tyAre jJAna e ekAMta duHkhathI vyApta Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 [ pa casUtra-4 evA mAhanA arthAt mithyAtva ane kumatinA aMdhakArane haTAvavA dIvAnI jema prakAza Ape che. e dvIpa na maLe tA e vikArAmAM pIDAi saDI maravAnu thAya; ane e dIvA na maLe te AtmagharamAM sanidhAna hAvA chatAM ajJAnanA aMdhArAmAM kAMI paNa dekhyA * vinA kuTAI maravAnu' thAya. * kei gharamAM ratnanI peTI hoya, mevA pakavAnna ane amRtapAne bharelA bheAjana hoya, paraMtu jo gharamAM aMdhakAra aMdhakAra che, prakAza nathI, te e na dekhAvAthI levAnuM tA muzkela, paNa urdu gharamAM aMdhAre vacamAM thAMbhalA vagere sAthe athaDAyA kuTAyA karavAnuM thAya. tyAre jo prakAza hoya, te turataja eno grahaNa ane upabhAga thai zake. te pramANe aMdhakAramaya saMsAramAM jJAna jo bhAvaprakAzamaya dIveA che. udAyana rAjA prabhAvatI rANI para atyaMta mugdha hatA; rANI jainamadiramAM nRtya karatI prabhunI bhakti arthe; tyAre rAjA tyAM vINA vagADatA rANInI prasannatA mATe! evA viSayAdi vikArAvALA paNa rAjAe, prabhAvatI cAritra pALI deva thayela enAthI pratiSedha pAmI, zrI mahAvIra prabhu pAse cAritrarUpI dvIpanuM Alakhana karyuM, teA vikArAno vidhvaMsa karI kSAyika cAritre caDI kevaLajJAna ane mAkSa pAmyA. vAdI siddhasena brAhmaNu dhuraMdhara vidvAna chatAM sarvajJAkta tattvanuM jJAna nahi pAmelA, te mithyAjJAna-abhimAnanA-aMdhakAramAM athaDAtA hatA. jainAcAya vRddhavAdIjI sAthe vAdamAM hAravAthI zarata mujaba e emanA ziSya thaI jaina siddhAntA bhaNyA. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana] 375 eTale utkRSTa jJAnadIpakane tattva prakAza pAmyA ke ethI rAjA vikramAditya jevAne ya pratibadhI jinazAsananAM prakhara prabhAvaka banyA, ne emanI "siddhasena divAkara" tarIke prakhyAti thaI! AvA cAritradvIpa ane jJAna pradIpanA darekanA 2-2 prakAra che. dvIpanA be prakAra-1. keTalAka DUbatA, 2. keTalAka taratA. DUbatA beTa eTale eTale enA para samudranA pANI caDhI jAya tyAre devAI DUbI jAya evA. bIjA taratA,-sthira jovAI na jAya evA dvIpa. ahiM kSApazamika cAritra e pahelA prakAranA dvIpa jevuM che, ane kSAyika cAritra e bIjA prakAranA dIva paNa be prakArane -1. asthira-vinAzI; 2. sthira-avinAzI. niyatakALa-niyatakSetravALe te asthira telane dIve; arthAt te tela Adi sAmagrI vinAnA ke vaTALa Adi vinavALA bIjA kSetrakALe bujhAI jAya. tyAre kSetra ane kAlanuM jene baMdhana nathI e mahA ratnadIpaka nitya sthira dIve. kSApazamika mati zrata vagere jJAna asthira dIve che; sthira dave kSAyikajJAna, kevalajJAna. dIpa dvIpa baMnemAM prathama je kSApazamika, e vilabe ISTa kSasiddhi mATe thAya, kemake, vyAghAtanA bhayavALuM che. bIjuM kSAyika dIpadvIpa e vilaMba vinA ISTa mokSasiddhi mATe thAya, kemake vyAghAta-rahita che. sAdhaka A badhuM mAtra jANe ema nahi, paraMtu asthira kSApazamikamAMthI sthira evA kSAyika cAritrane kSAyika jJAnamAM javA udyama kare. e e dvIpa zuM cIja che? dariyAmAM paDelAne dvIpa maLyAthI jema sAgaramAM taNAI javAnuM rahetuM nathI, dvIpa ene Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 [ paMcasUtra-4 AzvAsana rUpa che, tema bhavarUpI sAgaramAM paDelAne cAritrabeTa e AzvAsana dvIpa che. ahiM dvIpa vinA samudramAM kevI kevI ApadAo che te varNavI, tenI sAthe cAritra vinAnA saMsArasamudranI ApadAo sarakhAvavAmAM Avaze. ane cAritranA lAbha batAvAze. jJAna-davA vinA saMsAra-araNyamAMnI vikaTa sthitinuM paNa e pramANe. dvIpa zuM kare ? - 1. cAritra-dvIpanI kiMmata samajanAra ane garajavALe vicAre che, ke dhAre ke kaI mANasa dariyAmAM DUbate hate. tarI javA taraphaDI mArato hato, tyAre bIjI bAju dariyAmAM rahelA vikarALa jaLacara prANIo ene Akhe ne Akhe gaLI hayAM karI javA mathatA hatA. tyAM je dvIpa maLI gayo te ene lAge ke ahe ! A dvIpa emAMthI ke bacAvI lenAre!" (2) vaLI dariyAmAM bhUkhe ne tarase marI jAta. khAvA mATe miThAI phaLa-phaLAdi na hatA. are suko reTa paNa na hatuM, ane pIvA mATe ThaMDuM te nahi, paNa unA ya mIThA pANInuM ekAda cAMgaLuMya kyAM hatuM? ulaTuM evuM khAruM pANI hatuM jethI zarIra khavAI kahevAI jAya, pachI mahA vedanAe UThe ! ene saMbhALanAra paNa koNa ? tyAM dvIpa maLatAM lAge ke ahe ! tyAre A dvIpe mane ke uddha! (3) dariyAmAM DUbelo hatuM, tyAre ghaDIkamAM upara ane ghaDIkamAM TheTha sAgarane taLIe ! kyAMya sthiratA ke svasthatA na maLe. emAMya zaktihIna ane mUcchita thaI jatAM samudranA gherA pANI nIce kAyamane mATe daphanAI javAnuM ! dviIpa-prApti para thAya che tyAre A dvIpamAM kevI sarasa Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 377 unnata ne svastha avasthA ! (4) sTImara (jahAja) tUTIne jhaverI dariyAmAM sAi jAya, tyAre enuM jhaverAta kayAMya kheravAi jAya tenuM bhAna na maLe ! are ! jyAM peAtAnuM ja bhAna na maLe, mRta prAya : jevA dInahIna ane dula pote khanI jAya, tyAM jhaverAtanuM zuM bhAna ! tyAM jhaverAtanI ane jAtanI salAmatIvALA dvIpa maLI jAya e kevuM aheAbhAgya ! have te e dvIpamAMthI peAtAne ghera jai jhaverAta tathA khIjI mAlamikta, kuTu khakakhIlA vaibhavavilAsanA bhaktA anI zakavAnA ! e ja pramANe, cAritra-dvIpa zuM kare ? : (1) sa'sAra-sAgaramAM rAgadveSa e mahA vikarALa jalacara prANIe che. enAthI jIva AkhA ne AkhA evA gaLAi jAya che, ke jenI kAramI pIDAne pachI pAra nahi ! cAritradvIpa jIvana ane sacegeAne pachI nAkhI, e rAgadveSathI bacAvI le che. (2) sAmAnya aSTa pravacanamAtAnA jJAnathI mAMDI ucca dravyAnuyAga sudhInuM jJAna, dharma dhyAna ane zukaladhyAna, vAcanAdi svAdhyAya, vinaya, vaiyAvacca ane kAusagga; temAM vaLI sAthe mAhya tapa, ane prazasta anityAdi tathA maitrIAdi bhAvanAo, saMyama, vagere, e adbhuta amRtanAM khAnapAna cAritradvIpe maLe che. ethI je apUrva tRpti ane parama AnaMda thAya, emAMnuM saMsArasAgaramAM zuM maLe ? e na maLe, ne je kaSAyA, durdhyAna, kusa'jJAo vagere maLe, tenAthI tA jIvane bhayaMkara atRpti, tRSA ane saMtApa ! uparAMta jAte evA khavAvAnuM, kaheAvAnu, ane tItra saphlezanI vedanA bheAgavavAnI, ke je miTAvanAra guru ya na maLe ! e gurukuLavAsa tA cAritramAM ja sulabha ! sa`sAramAM Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 [ paMcasUtra-4 te piDAo evI, ke AtmA jANe mAMhIthI vadhu kahevAya, ane pharI pharI e viSaya-kaSAyanI ane Adhi-vyAdhi-upAdhinI vedanAo UThe cAritradvIpa emAMthI ke sarasa bacAve ! (3) vaLI bhavasAgaramAM jIva anata kALathI mohamAyAmAM DUbate, ane tethI cAre gatinA vizALa paTamAM DUbakAM khAte, ghaDImAM upara Avate, te ghaDImAM nIce, te TheTha taLIye jAte! kyAreka pote puNyathI mAyA para hakumatavALe eTale upara thate; ane bahuvAra te mAyAnuM sAmrAjya pitAnA upara, eTale pite taddana nIce dabAte ! vaLI upara eTale kyAreka devagatimAM, te kyAreka nIce, ghara sAtamI narake ! ethI paNa vadhu nIce bebhAnapaNe zaktihIna ane mUchita thaI nathI anaMtaguNa duHkhI nigodamAM pheMkAI anaMtA kALacake sudhI daTAI daphanAvI javAnuM banatuM ! tyAre have cAritradvIpa maLyAthI keTalI rAhata! mehamAyAnA Avarte-bhamarIo have ahIM na naDe. saMsAramAM UMce nIce have nahi athaDAvAnuM. (4) bhava samudramAM paDelA jIvanuM kSApazamika ane kSAyika samyaktva, kSamA, tRpti, saMyama, jJAna, vIrya, avyAbAdha sukha, akSaya sthiti vagere jhaverAta beravikhera thaI gayeluM. saMsArasAgaranI guMgaLAmaNamAM jIvane enuM te bhAna nahi hatuM, paNa jAtanuM ya bhAna na maLe ! pite koNa che, ke che, kyAM paDyo che, e kAMI samaja nahi! tyAM ahe! have te jAta, jhaverAta baMnene salAmata karI ApanAre cAritradvIpa maLe! keTalo AnaMda! kevuM anaMta puNya ! Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana] 379 dIpa vinA kevuM: - ema ja jJAnane prakAza ghera saMsAra-araNyamAM prakAza Ape che. vanamAM prakAzanA eka paNa kiraNa vinA aMdhAre athaDAtA, * page kAMTA, kAMkarA, bheMkAI jatA, jyAM tyAM athaDAI paDAtuM ! coraDAkune bhAre bhaya, keTalAka te rane cerI paNa jAya. raste jaDe nahi, mana muMjhAya, jaMgalI pazuonI cIsothI kALajuM phaphaDe, hadaya kaMpa, kAyA thatharekeTalAka vanacare te potAne phAve tema bacakAM bharI jAya, ane eNe eka vakhata lohIne svAda cAkhyo eTale te, vAre vAre baTakAM bhare. kevI duHkhada sthiti! emAM hAza! have ajavALuM pAtharanAra dIva maLyo eTale keTale nirbhaya! jJAna-dIpane prabhAva: ema A saMsAranI aMdara kumati ane ajJAnanA aMdhArAmAM rakhaDatAne jJAna prakAza maLI jatAM, have krodha, mAna, mAyA, lobharUpI cera DAkuo dekhAI jAya che, tethI enAthI AtmAnA kSamAdi guNaratna cArAI na javA mATe kALajI rAkhI zakAze. ema anAcArarUpa jaMgalI pazuthI paNa sAvadha rahevAze. jJAna prakAzathI AsravarUpa kAMTA-kAMkarAne mArga ane saMvaranirArUpa rAjamArga eLakhAI jAya che. ke apUrva jJAnamahimA ! jJAnadIpaka jIvAjIvAdiya-heya-upAdeya tane prakAza Arta-raudradhyAna-kuvikalpanI pichANa, syAdavAdAdi siddhAntanI samaja, vagere evuM Ape che ke je aDhaLaka pApothI bacAvI pravRtti-nivRttinA rAha dekhADe ! AtmAnuM anaMta jJAna-vIrya-sukhamaya svarUpa, ene prakaTa karanAra bADhA-Abhyantara tapa, pAMca mahAvrata, samatigupti, vinaya, vairAgya, bhAvanA, Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 [paMcasUtra-4 mohamAyAkaSAyane tyAga, dharmazukaladhyAna vagerene jJAna dI. evA batAvI Ape che, ke pachI te mAtra alpakALanA prabaLa purUSArthanI ja jarUra. AvA dIpa ane dIvAne pAmI, taratA dIpamAMthI sthira dIpamAM javAnuM che. asthira dIvAmAMthI sthira dave meLavavAne che. javAnuM kevI rIte bane ? zubha bhAvanAo ane zukaladhyAnanI phalAMga mArIne kSAyika cAritra ane sarvajJatAmAM pahoMcAya eTale bane. asthira dIvAmAMthI sthira dI kevI rIte meLavAya ! asthira dIvAnI lApazamika samyaktvavALI anitya jJAnadIvaDAnI vATa, tela, vagere sAmagrIne joradAra ane akSaya karI nAkhe. samyakatvane saDasaTha prakArane vyavahAra joradAra banAvI de, tatvabhAvanAnA vegane vadhArI darzanasaptaka khaMDavAnI kSapakazraNa lagAve, te kSAyika samyapha thAya. lApazamika dharmonuM pAlana bahudhA zAstravacana, gurudAkSiNya, lokalajajA, karmavipAkanA Dara vagerenA AlaMbane cAle che. jemake "bhAI ! zAstra Ama pharamAve che, mATe ApaNe ema ja cAle. nahitara AjJAnA ullaMghananI sajA bhAre thaze ! gurumahArAja jue ke jANe, te Thapako Ape mATe ema na vartavuM. loka joze te kharAba kaheze" ItyAdi, navyajIvananA nava upAyaH have je kSApazamikamAMthI kSAyika bhAvamAM javuM che, nitya navIna sat jIvana prApta karavuM che te A nava upAya amalamAM utAre. (1) paheluM te jinAjJAe niSiddhane heyane tyAga ane vihitanuM-upAdeyanuM sevana svabhAvagata banAvavA mathavAnuM. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 381 arthAta zAstra kahe che, paraloka sudhare, vagere hetu te barAbara kiMtu jJAna AtmAmAM evuM khUba ja pariNata karI de ke vidhiniSedhanI AjJAnuM pAlanane svabhAva banI ja joIe. te mATe. (2) deSadurguNo pratye yAvat para pudagalanI pravRtti pratye suga thavI jarUrI, dA. ta. bhavAntare azAtA maLe mATe hiMsA na karavI emaja nahi, paNa jIvanI hiMsA thAya ja nahi, hiMsAdi kriyA bahu kharAba ! e mArA AtmAnI cIja nahi, ema karI, ahiMsAne svabhAva banAvI de. gurumahArAja kahe che mATe A tapa vagere karuM, ema nahi, paNa bhejanakriyA pratye suga che, mATe tapa karuM. jema abrahma (mathuna)nI kriyAthI saMsAramAM rakhaDavuM paDe tethI, athavA zA ene niSedha karyo che mATe e taje-ema nahi, paNa enA pratye sugaja thAya, ane tethI taje. evuM bhejana rasamAM. (3) vaLI ahiMsA tapa, brahnacarya vagerene svabhAvamAM lAvavA enI suMdara bhAvanAo bhAvyA kare, "aho ! A guNa keTalA uttama, kevA lAbhadAyI, keTalI AtmAne zobhA ApanArA !" ItyAdinI, temaja pratipakSI durguNanI adhamatA vagerenI ciMtavana khUba kare. (4) vaLI guNapAlana ane daSatyAga mATe bAhya sAmagrIthI je preraNA meLavate hato, tene badale have aMtaramAMthI preraNA meLave. A mATe zubha sAmagrI maLatAM maLelI preraNAne, sAmagrI khasavA chatAM, TakAvI rAkhe. prAraMbhe prabhunI mUrti jete have, tyAre ja je zubha bhAva UThatA hatA, ane prabhunA guNe je yAda AvatA hatA, tathA prabhunuM je anupama jIvana ane svarUpa Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 [paMcasUtra-4 sAme tAdaza dekhAtuM hatuM, te have mUrti sAme na hoya, chatAM paNa aMtarathI e zubha bhAva, guNasmaraNa, ane jIvananuM tathA svarUpanuM darzana karavA mAMDe. ane enA paranI bhAvanAthI akhUTa preraNA meLave. (5) vaLI bAdhaka vastuo sAme na AvatI, tyAM sudhI svasthatA rahetI, paNa sAme AvatA te asvasthatA, cittacaMcaLatA, zubhabhAvane bheda vagere thatuM. have te na thAya evI makkama mane zubha bhAvanI daDhatA keLave-dA. ta. amuka jaDa cIja na maLI te enI laganI nahetI lAgatI, ane tyAM sudhI cAritrarUpI dI jhagamagate hate. paNa jyAM zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparza Idri samakSa AvIne ubhA, tyAM dIve DagamagavA lAge. te e vakhate te evuM karI de ke cAritrarI jarA ya Dagamage nahi. IndriyenA viSenI rAga-rati thavA ja na de-e mATe, . (6) pUrvanA mahApuruSa jaMbU kumAra, zAlibhadra, dha, sanakumAra, tIrthaMkaradeva vagerenA parAkrama yAda karyA kare ke emaNe A duniyAnA keTalA badhA UMcA kayA kayA vaibhava, ramaNIo, saMgIta, khAnapAna, zaNyA vAhane, sevaka vagere sAmagrI ane enA bhagavaTA tarachoDyA ane visaryA ! pachI keTalI kaThera sAdhanAo karI! te mane te zuM ya maLyuM hatuM ke maLe che? (7) sAdhanAmAM e mahApuruSonA utkRSTa Adarzo pahoMcavAnuM ja lakSa rAkhe. tathA e mATe vairAgyanA mUlyAMkana evA daDha kare ane rAganI bhayaMkaratA evI vicArI daDha kare ke sarvocca virAgya sAme tenA pratipakSInuM jarAya na cAle. (8) kadAcita azubha vicAra ke kaSAyane bhAva e aMtaramAM Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 pravajyA-paripAlana ] jAgI jAya, teya ene aMdarane aMdara zamAvI de, paNa e azubha bhAvane AtmAnA vIryanI sahAya na kare, dA. ta. aMtaramAM gusse thaye paNa pachI lAla AMkha, kaThora vacana, tamAca, prahAra vageremAM AtmavIrya na pherave, arthAt e na kare. (9) vaLI guNavikAsa ane daSatyAganA vAraMvAra suMdara manera sevyA kare, kemake, A jIvane anaMta kALane A eka abhyAsa che ke AtmAnA dezapaSaka viSaya kaSAyanA, artha kAmanA, ne AhArAdi saMjJAnA manorathe khUba kare. "AvuM AvuM maLe te bahu sAruM. Ama Ama bhegavI lauM. keI mane pratikULa vate te mAre pitta (gusse) ene batAvI dauM. ApaNe te ATaluM, ne AvuM khAvAnA. ATaluM bheguM karavAnA. basa barAbara cha kalAka UMgha Ave te sAruM. ATalA paisA, AvI strI, amuka bhAgavilAsa vagere maLe te kevI majhA !" ItyAdi pApavikalpa karavAmAM heza ghaNuM. ethI kSApazamika guNa vadhatA nathI. have e viSayakaSAyAdinA pratispardhi virAga ane upazamanA manoratha evA bhAvyA kare, ke pelA adhama manoratha svapna paNa na Ave. "jANe mane koI cakavatanuM sukha ApavA AvyuM che, paNa mAre te na joIe. rUmajhuma karatI IndrANu sAme Ave che, te paNa mArA adhyAtma-ciMtanamAMthI tene jovAnI ya phurasada nathI. nirdhAra ke "e kacarA mATe A mana ke A jIvana nathI." vaLI upasarga, parisaha ane kaSAyatyAganA saMkalpa ghaDe. jANe mane kaI mAravA AvyuM, tyAre meM vrato cAraNa, kSamApanA, arihaMtAdi zaraNa karI, kAussagamAM paMcaparameSThInA dhyAne upasarga sahAema kSudhA vedanAdi parisahanA saMka9pa Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 [paMcasUtra-4 ghaDe. mAthAvADha duzamana para paNa kSamAnA saMkalpa ghaDe. manamAM keIe karela pitAnA mahAna apamAnane prasaMga kalpI, tyAM namratA mRdutAne mane ratha kare. ema mAyAtyAga, lebhatyAgane manoratha kare. AvI rIte iMdrANI ya jovAnA jene keDa nathI, mane ratha nathI, te A saMsAranI game tevI suMdara strIne zuM juve? maLa, mUtra, ane mAMsanI gaMdakIne ghADe ! mAtra uparathI taddana pAtaLI cAmaDIe maDhela. anaMtaguNanidhAna paramAtmAne mUkI, emAM zuM javAnuM ya hatuM? bhayaMkara parisaha upasargamAMya dhIratAnA mane ratha jeNe karyA ane sAmAnya pratikULatA zuM adhIra banAve? Ama upara kahelA upAye sevI zuM karyuM ? guNa ane dharmane AtmAnA svabhAvarUpe Ubho karyo. sAmagrI vinA paNa aMtaramAM dI prakAzita karyo. Ane artha e nathI ke zubha sAmagrI uvekhe; paNa e kahevuM che ke zubha sAmagrI rahita kALamAM ya ane bAdhaka sAmagrInA sogakALamAM ya zubha pariNAmane tejasvI rAkhe. pachI te dA. ta. rasane thALa nahete tyAreya je vairAgya nahete, te e thALa sAme Ave, vinave, lalacAve, chatAM enA pratye daDha vairAgyathI lakSa paNa na Ape. kSAyika guNemAM javA mATe te, Atmapatana karAvanAra saMga Ubho thAya teya tenI koI asara AtmA para na thAya tevuM acalapaNuM prApta karavuM che. Aja sudhI evuM hatuM ke koI gusse na karAve tyAM sudhI kSamA rahetI. ane pratikULatAmAM kSamA bhAgI jatI. e asthira dIva kahevAya. paNa have ene sthira karavAnuM che. tyAM e vicArAya ke "jyAM gusse thavAne prasaMga nathI, badhI sArAsArI che, tyAM zI kSamA karavAnI ? Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-paripAlana ] 385 6 kSamA tA kAi pratikULa ane tyAM karavAnI UbhI thAya. mATe AvA manAratha ciMtavA ke koI mane mAravA talavAra kheMcIne Ave, te, paNa mArA jIvane huM pUrNa kSamAvALA rAkhuM huM kSamAmAM jhIlate rahe ! kSamArUpI hIMcakAmAM hIMcyA karUM ! kSamAnA AnaMdamAM masta khanuM ! zatru mArA karmoM khapAvavAmAM sahAyaka thAya che tethI e zatrune mAre mitra mAnu', 'e bicArA pApathI saMsAramAM rulI jaze!' evI enI dayA khAuM. jo huM kaSAya karuM, teya mAre pUrva upAjelAM mArAM karmone te avazya bhAgavavAM ja paDe che; ethI ApattimAM te kAMI sudharatuM nathI, paNa vadhArAmAM AkulatA-vyAkuLatAe karelA kaSAyAthI AtmAnA ka kha dhana vadhe che! kusaskAra jarjarita thavAne badale tAjA ane dRDha thAya che ! mAnavabhavanA kSamA keLavavAnA seAnerI gumAvAya che ! ane sAmAne paNa A badhuM nipajAvAya che !' ityAddi vicAraNAthI zatrune mitravat lekhe. A nava upAcAnuM sevana karatAM karatAM AtmA apramattabhAvane khIlavavAnuM jarAya na cUke. e mATe pudgalanA paricaya mAtrathI gabharAya. anukULa pratikULa sacaiAgeAmAM udAsIna rahevA khUba sAvadhAna hoya. e mATe AtmAnuM avikArI ane akSaya svarUpa asAMcAgika AnaMda, jaDathI taddana aliptatA-vagere khUba ciMtave, anubhave, ane bhAve. e mATe jIvanane saMyama-svAdhyAyanA cAgA ane tapathI ja vyApta kare. Ama karatAM karatAM adhyavasAyanI UMcI vizuddhi thAya, tethI kSapaka zreNI thaI, kSAyika cAritra, ane kSAyika jJAna rUpI sthira dvIpa ane dIpa pragaTa thAya. 25 Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 [ paMcasUtra-4 9. asaMbhrama-anutsukatA-asaMsakutArAdhana, sUtra-jJAtti saMmaMti kapUrane saMpattanoussNAe mArU I atha- yathAzakti saMbhrAnta ane utsuka banyA vinA saMyamone asaMsakta sAdhaka bane vivecana -asaMbhrama-anutsukatA 3 rIte sthira dIvA mATe ke udyama kare che, te sUtrakAra ahiM saMkSepamAM batAve che, ke ArAdhaka muni yathAzakita asaMbhrAnta ane anusuka heya. (1) pitAnI mana, vacana, kAyAnI sarva zaktine anusAra phaLa agenI bhrAMti, ane utsuktA(adhIrAI)ne TALe che. ane te manamAM nakkI ja hoyake "phaLa jJAnIe bhAkhyuM che te nakkI AvavAnuM che." eTale enuM kAma jarAya phaLanI bhramaNa rAkhyA vinA supravRttimAM rapa rahevAnuM. temaja phaLanI evI utsukatA na rAkhe ke je vartamAna pravRttine cuMthI nAkhe. jema cUle caDatI raImAM e thaI ke nahi, thaI ke nahi" evI AturatAthI vAre vAre halAve, te raseI ja bagaDI jAya. ema phaLa kyAre maLaze? kevuMka maLaze ? evI adhIrAIthI mana caMcaLa ane vyagra rahe, te tethI cAlu gemAM mana tadapita na rahe tethI praNidhAna na jaLavAya; ane praNidhAna vinAnI pravRttithI siddhi na thAya. (2) vaLI asaMbhrAnta ane anusukanA bIjA arthathI, nivRtti mArgamAM brAnti rahita ane pravRtti mArgamAM anutsuka bane. arthAta kuTuMba-viSaya-AraMbha-parigraha-sagavaDa Adi jenA jenAthI muni nivRtta thaye, "te te rAkhyA hatA te anukULatA raheta" evI bhramaNa kadI na seve. "cheDeluM te AtmAnI daSTie Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 387 mahA pratikUla hatuM, mATe ja cheDayuM che,' e e abhrama (nirNaya). rAkhe. tema, pravRtti mArgamAM adhIrAI utsukatAthI vyagra na bane. pitAnA vikAsamAM nizcita AgaLa vadhe, paNa "hAya ! huM rahI gaye ! A keTaluM bhaNyA, AmaNe keTale tapa karyo, phalANA keTalA vadhyA?" evI utsukatA (jANavAnI AturatA) e nathI seva. kemake, pariciMtAmAM svaciMtA cUkAya che, kheTa kheda ane hatAzA thAya che. | (3) vaLI asaMbrAnta ane anusukane trIjI rIte vicAratAM, AtmAnA be bhAva-AMtara bhAva ane bAhya bhAva; emAM AMtarabhAva zuddha svAtmAnulakSI vyApAra, emAM brAntirahita nizcita hRdaye tallIna rahe. AtmahitanI jeTalI pravRtti, je koI saMyama cega, zubha bhAvanAo, zAstra-svAdhyAya-parihAdi sahana, samAdi yatidharma, zubha vANI-vyApAra, bAhyAntara tapa. vagere, e badhAnuM sevana lezamAtra bhrAnti vinA vizvasta hadaye kare. tyAre bAhya bhAvamAM tANI javAnA saMbhavavALA AhAravastrapAtra-vasati vagere aMge hA ! ThIka maLe te sAruM. jyAre maLaze?".....vagere aMge anusuka rahe, utsukatA na rAkhe. jyAre maLe tyAre bhale. jevuM maLe te barAbara lekhe. enuM mahatva na Ake. udAsIna bhAve emAM pravarte. anukUlanI prAptinI ke rakSAnI, ane pratikRlanA viraha ke anAgamananI keI utsukatA na rAkhe. asaMsata gasAdhanA:- vaLI abhrama ane anu. sukatAthI sAdhupaNAnA rogonuM asaMsakta ArAdhana kare. bIjI bhaLatI ke sArI vastuthI je mizrita hoya, te vastu saMsaktamizrita kahevAya. loTamAM jIvAta paDI te te saMsakta bane. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa McasUtra-4 prastutamAM zramaNapaNAnA je je kALe je je cegane AcaravAnA hAya, te te kALe te te ceAgane, bIjA koI paNa azubha AganuM te nahi kintu zubha yAganuM ya mizraNa karyAM vinA, are bIjA zubha yAganIvicAraNa sarakhIce karyA vinA sAthe; kemake, ene sUtrAnusArI rahevuM che. sUtra kahe che, ke asapatnasAdhanA:-zrI jinazAsanane viSe mahAna kaduHkhanA kSaya karavAnA hetue ArAdhanAnA dareke dareka joga * asapatna * yAne ekabIjAthI bAdhita ke khAdhaka na ane evA bina-harIpha sAdhavA joie. eka caiAga vakhate mAMhI bIjo bhaLe teA harIpha AvyeA kahevAya. te na AvavA joie. dA. ta. rastAmAM cAlatAM irSyAsamitinA yAga vakhate svAdhyAya na calAvAya, tAja asa`sakta sAdhanA thAya. sa`sakta sAdhanAmAM khIjA cegAne praveza thavAthI cAlu yoga pratye akheda, anudvega, AkSepa, anutthAna, abhrAnti, ananyamudda, aAga ane anAsaMga nathI sacavAtA. enA pratipakSI dASA AvI javA sabhave che. A khedya-udvega-vikSepa vagere 8 dveSa A cegaSTine kramazaH khAdha karanAra doSa che. kamasara e ekeka doSa TaLe teAja upara uparanI yAgaSTimAM caDI zake. vartamAna ceAgamAM khedya, aruci vageremAM kAMI AvyuM, tethI azubha manAyeAga peThe. jyAM bIje zubha paNa yAgamAMhI na pesave joie, tyAM koIpaNa azubha cega tA bhaLavAnI vAte ya zI ? A bAbatane khyAla hoya te ghaNA ja aticArAthI mukta thaI niraticAra anAsaMga cAga sudhI pahoMcI zakAya, jethI vItarAgatA ane sanatA pragaTe, gRhasthe paNa dhArmika cAgeAmAM 388 Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA--paripAlana ] 389 anya zubha ke azubha cAgane mizrita na karavA joie. prabhunI pUjA karavA bahuja bhAvapUrvaka jAya, paNa sAthe rastAmAM dhaMdhe karI Ave, e azumizraNa thayuM. sAthiyA karatI veLA caityavaMdana calAve e zubhamizraNa thayuM. A badhuM pUjAne saMsakta kayu* kahevAya. te cegya nathI. vaLI eka zubha caiAga bIjAne rUMdhI nAkhe teya aAgya. dA. ta. pUjAmAM khUba majhA AvI gaI, vakhata ghaNA pasAra karyAM, paNa tethI vyAkhyAna sAMbhaLavAne samaya vItI gaye, e ceAga ruMdhAyA. emAM pUnA cAMga khAdhaka anyA. ema pUrvanA caiAga madhya paNa na khanavA joIe, pUjA karatI vakhate ciMtA thayA kare ke vyAkhyAna zarU thaI jaze te?" A ciMtAthI pUjAmAM khAmI AvI. AtmAmAM jema saMsAranI dareka kriyA jUdIjUdI pAtapeAtAnA kALe mukhyapaNe vaNAI jAya che, tema zubhayAgA AtmA joDe mukhyapaNe vaNAI javA joie, jethI enA mATe enIja jarUrI vicAraNA manamAM, enI ja jarUrI vANI vacanamAM, ane enIja jarUrI hilacAla kAyAmAM rame. 10 uttarAttara yAsiddhi-vizAdhana sUtra:-uttarottarano sidvIr mucara pAvamutti / aH:-AgaLa AgaLanA cega siddha thatAM pApakarmathI mUkAya che. vivecanaH-Ama abhrAnta ane anutsuka banI, saMyama jIvanamAM asa'sakta cege ArAdhatAM uttarAttara ucca ucca dha pravRtti siddha thAya che. dA. ta. tapanA yAganI pachI pAraNuM thAya te paNa adhika unnatti mATe; jemake zrI gautama svAminA Alabane pAMcase tApaseAne Arthika samatA ane samAdhirasa Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 [ paMcasUtra-4 sAthe AvuM pAraNuM thatAM, kevaLajJAna pragaTayuM ! TUMkamAM, dareke dareka dharmavyApAra AtmAnA vikAsanuM iMdhana na kare, paNa uttarottara vega vadhAre evI rIte sadhAvo joIe. dA. ta. Aje eka vigayano tyAga karyo. majhA AvI. kAle be taje. ema, sAmAnya parisahane AnaMdathI sahatAM zIkhe, pachI AgaLa tethI ugra parisaha sahana karatAM zIkhe. emaja vadhatAM vadhatAM sApekSa yatidharmamAMthI nirapekSa yatidharme caDhI jAya. arthAt sAdhupaNAnI sAdhanA evI kare, ke aMtaraAtmA sAkSI pUre, ke huM uttarottara UMcA UMcA pega siddha karI rahyo chuM. gRhastha paNa vairAgya ane upazamane vega siddha karavA mAgatA hoya, to te pAMce indriyanA viSaya pratye hadayanAM AkarSaNane, ane cAre kaSA pratye AtmAnI parAdhInatAne ghaTADatA jAya. dA. ta. pahelAM ImITezana hIrA tarapha paNa AMkha kheMcAI jatI hatI te AkarSaNa ghaTADI evuM karyuM, ke have sAce hIre Ave teja jevAI jAya che, ane vakhata jatAM "e paNa AtmAne kharaDanAra che," ema mAnI tenA pratyenuM AkarSaNa ochuM karI nAkhe. evuM kaSAmAM saMyama e keLave, ke pahelAM je saheja vAtamAM krodha-mAnAdi UThatA, te have amuka gaMbhIra prasaMgeja UThe, paNa sAmAnya prasaMgamAM te nahi ja. AvuM itaretara ane vyatirekI saMjJAthI A rIte thAya, ke ATalAM viSayAkarSaNa ane ATalI kaSAyAdhInatA hajI mAre UbhI che, ane ATalI te bAda thaI gaI che. haju UbhAmAMthI paNa dhIme dhIme bAda karuM." ema karI, gayA mAsa karatAM A mAse gaNatrI sAthe ochI kare. A jema vairAgya ane kaSAyopazamanA vegamAM, tema bIjA tapasyA, svAdhyAya, Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 391 pravajyA-paripAlana] dhyAna, ekAgratA, manana vagere yogomAM paNa samajavAnuM. AnuM phala apUrva ane alaukika ! jema jema dharmagamAM pragati sAdhe, tema tema te te AtmaguNane aTakAvanAra pApakarmothI sukAI jAya che. tethI te te guNe pragaTa thAya che, siddha thAya che. dA. ta. tapane vega siddha thato jAya, tema tema AhAra saMjJAnA uttejaka pApa karmathI e mukAte jAya, ke have je tapa karatA bhUkha lAgI, ane manamAM laDaI thAya, te te tapa sAthe nahi, paNa AhAra-saMjJA sAthe, jugalanI parAdhInatA sAthe thAya. ahIM abrAnta anutsuka banI anya anya bAdhA vinA, dAnAdi kiyA ane zubha bhAva, virAga ane upazama, saMyama ane svAdhyAya, ahiMsA ane satya, pavitratA ane nispRhatA, viveka ane virati, vinaya ane vaiyAvaca, zramaNapaNuM ane apramAda, bhAvanA ane dhayAna vagerenA vego uttarottara evI rIte sAdhe, ke te te ghAtI karmathI e mukAte jAya. tethI te te guNone pragaTa karate asthiramAMthI sthira dIva tarapha jaI rahyo hoya. sUtra-vimuksamANe mavaM mAririjhamArA ! artha -(uttarottara) vizuddha thatA bhavanA aMta sudhI bhAvakriyAne ArAdhe che. vivecana -ema ghAtI pApakarmathI mukAte je AtmA uttarottara adhikAdhika vizuddha thato jAya che, te A janmaparyata ke saMsAra paryata karega TALI bhAva-Arogya (mekSa, nirvANa) sAdhI ApanArI bhAvakiyA (AtmareganI cikitsA) ne ArAdhe che. sAdhe che. kaI bhAva-kriyA ? aucitya, AraMbha, ane nirva Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 5'catra-4 haNa-svarUpa kriyA. meAkSa-sAdhaka te te sayama ane khAdya-abhyaMtara tapane aucityanA kharAkhara pAlana sAthe Arabhe che, ane e Arabhela ceAgeAnA kharAkhara nirvAha paNa kare che. arthAt TheTha guNanI parAkASTAe paheAMcADe, evuM enuM akha'Da pragatizIla pAlana kare che. sUtraH-pasamasukSmajIvara, bIki saMjJamataribA avyatita parIsa hovasaggehiM vAhiasukiriAnAeNaM / artha:- sayama ane tapanI cikitsAthI pIDA na pAmatAM temaja parIsaha ane upasargathI vyathA pAmyA vinA, sArI cikitsA letA rAgInA dRSTAnta prazama sukhane anubhave. vivecana: A rIte kaSTa sAthe sayama-tapane sAdhavA chatAMya prazama sukha anubhave che....paNa kheda, glAni, pIDA vagere pAmatA nathI....deha ane manane anukUla paDe, evA paNa AsravAne dabAvavAmAM, eTale ke sayamamAge sa'sArathI pratisrota yAne ulTA pravAhe gamana karavAmAM tathA upavAsa vagere bAhya tapamAM ane prAyazcitArUipa abhyaMtara tapamAM jarAya duHkhI thayA vinA hRdayathI prazama sukhane anubhave che....citta khUbaja prazAnta, prasanna, ane evuM tRpti-masta rahe che...ke tIvrakSudhA, tRSA, zIta, uSNu, vyAdhi, mAra, apamAna vagere pariSahe, ane deva, manuSya ke tiryaMcanA bhayaMkara paNa upasargAnI jhaDI varase tA ya e sArI cikitsA karanAra rAgeAnI jema jarAya manathI kSeAbhAyamAna ke pIDita nathI thatA. prazama sukhathI e anubhave che ke AnAthI AtmAne kAI hAni thavAnI nathI. AtmAnA ke AtmAnA jJAna-sukhanA eka pradeza paNa haNAtA nathI. ulTu pApakama khapavAthI Atma-vikAsa thavAnA che.... 392 Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 393 bhAva-cikitsAne prayoga samajAvavA kaI zarIrano rAgI cogya cikitsA karAvata sukha-zAMti anubhave, tenuM daSTAMta ahIM batAvAya che, te A pramANe - 11. zarIroga cikitsAnuM daSTAna sUtra-se nAnAma rU mAvAhiNi laghutUtane viNNAyA sarUveNa niviNNe ttto| suvijjavayaNeNa sammaM tamavagacchia jahAvihANao pavaNNe sukiriaM / nirudvajahijchAcAre, tuccha pacchabhoi. muccamANe vAhiNA, niattamANa veaNe, samuvalanbhA''roggaM pavaDhamANatavbhAve, tallAbhanivvuIe tappaDibaMdhAo sirAkhArAijogevi vAhisamArUggaviNNANeNa iTuniSphattIo aNAkulabhAvayAe kiriovaogeNa apIDie avvahie suhalessAe vaDDhai, vijjaM ca bahumaNNai / artha jema, game te nAmane kaI puruSa mahAvyAdhigrasta heya, eNe tenI vedanA bhegavI heya, (jAlima vedanAnA) svarUpane samajanAra hoI, e dilathI kaMTALyo hoya; ne suvaidyanA vacanathI sArI rIte ene jANIne vidhi mujaba sArI cikitsA e svIkAre, vecchAcAra baMdha karI nisAra pathya vApare, vyAdhithI mukata thate AvatA tethI vedanArahita banate Arogya prApta thatuM joI (vizeSa Arogya pratye enA) bhAva vadhatA Ave; ArogyalAbhanA nirmANathI enA para mamatvane lIdhe nasavedhakSAraprAgAdi javAM chatAM, vyAdhinI jema Arogyane khyAla hevAthI ane ISTa Arogya niSpanna thatuM hovAthI, jarAya AkuLa vyAkuLa thatuM nathI; (kintu svastha citta) cikitsAkiyAnA prayegathI jarAya pIDA-vyathA lagADyA vinA zubha legyAmAM AgaLa vadhe che ane vaidyane bahu mAne che. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ paMcasUtra-4 vivecanaH-koi mANasa kADha vagere mahAvyAdhimAM sapaDAye hAya, ane e rAganI bhUkha pIDA anubhavatA hoya, temaja vedanAnA svarUpane kharAkhara jANa hoya; paraMtu kharajavuM khaNunAranI jema ene pIDArUpa samaje ja nahi evA bhrAnta nahi. vaLI e vedanA svayaM anubhavavAthI e vedanAthI kharekhara kaMTALyo hAya; tevAmAM koi sArA vaida maLI jAya te e vaidyanA vacanathI abrAntapaNe sAcI rIte te vyAdhine eLakhe. pachI e devapUjAdi cegya vidhi--vidhAna sAcavI rAMga pakavavArUpa samyak cikitsAkriyA(Treatmant)ne Adare. temAM peAtAne nukazAna thavAnA bhayathI peAtAnA game te kupathya sevavA vagere managamatA vartAvane aTakAvI, rAgamAM pathya evI nIrasa halakI vastu khAte hAya, tA e vyAdhithI mukAtA jAya che. ahiM varSothI pIDAvAmAM divase divase rAga vadhatAja rahyo hoya, pAchI pIDA eTalI badhI ke have sahanaja karI zakAtI na heAya, * arere ! 'ne 'hAya vAya' thatuM heAya, pUve peAtAne rAga nahotA tyAre tA bIjA kAine duHkha thatuM tyAM e duHkhane samajyA vinA DAhI rIte kahe teA ke 'haze bhAI ! duHkha te Ave, eTalAmAM zuM rue che ? eTaluM sahana nathI thatuM ?' vagere. paNa have jyAre peAtAne duHkha AvI paDyu che, ane te eTaluM badhuM AMtiraka bhAvAne paNa phlezamaya kare che, tyAre te ene vedanA zuM che, e anubhavamAM AvyuM, eTale tA have e tattvathI eTale sAceAsAca, ethI emAM keI sArA vaidya maLyo, ane te kahe che amuka bahuja bhaya'kara rAga thayA che. tenu' kaMTALI jAya che, " ke tamane A svarUpa ane 394 A Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 395 A pariNAma che. te jo dhIme dhIme vadhI jaze, teA zarIranI sAte dhAtuomAM prasarI kAramI pIDA ane kadAca mRtyu paNa karaze. paraMtu jo mArA khatAvyA pramANe auSadhanuM sevana karazeA, tA jarUra phAyadA thaze. temAM pathya te pALavu ja paDaze. bIjo badheAja khArAka cheDI daI, mAtra gheADu maganuM pANI levuM paDaze. te paNa divasanA e ja vAra, te sivAya kazuMja nahi. bhUlecUke paNa bIjA khArAkane aDAzeya nahi; game teTalI bhUkha lAgaze, paNa kAMija khavAze nahi. pANI paNa bahuja echuM pIvAnuM; tarasa lAge te paNa sahana karavI paDaze. auSadha jUduM ane ahu kaDavuM haze, teya divasamAM dasa vakhata levuM paDaze; te paNa vakhatasara, temAM bhUla nahi cAle. tethI kadAca peTamAM pIDA thaze ke tAva Avaze, zarIramAM kaLatara thaze, nidrAya nahi Ave, e badhuM sahana karavu. paDaze. pavana vinAnA sthAne pathArImAMja rahevu' paDaze. uThAze ya nahi, ane bahAra javAze paNa nahi. ema karavAthI rAga maTI jaze. ' jU ATaATalA niyame chatAM, mahArAgathI du:khI daradI rAgane nAza karavA te dhyAnapUrvaka sAMbhaLe che, ane cikitsA zarU kare che. have te AjasudhI khAnapAna haravuM pharavuM, besavuM, uThavuM vagere yatheccha-manaphAvatI rIte karatA hatA. te have tene aTakAvI de che. have vaidya jema kahe che, te pramANeja badhuM kare che. A prakAre sevana karyAthI te kADhanA cAThA vagerenI sAthe jema jema vyAdhithI mUkAtA jAya che, tema tema pIDA dUra thatI jAya che. have mastakAdimAM tevI ugra vedanAo ke zarIre caLa nathI UDatA. zarIre kaMika svasthatA anubhavAya che. ethI AreAgya Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 [paMcasUtra-4 pAchuM AvatuM joI ArogyanI cAhanA vadhe che. aMze AregyanI prApti thaI tethI Arogya upara mamatva jAge che. tethI tyAM vaidyanA kahevAthI aMdarane roga kADhavAne hajI paNa vadhu kaDaka cikitsA Adare che. jarUrI nasa vidhAve che, upara kSAra nakhAve che. AvI aneka kaSTamaya kriyA karAvavA chatAM, reganI zAMtithI kevuM sarasa Arogya maLe ene khyAla hevAthI ane ISTa Arogya prApta thatuM hovAthI, jarAya AkuLa vyAkuLa thata nathI. adhIrAI, kaMTALe ke asahiSNutA lAvyA vinA pitAnI ItikartavyatAmAM manane upayoga hevAthI, pavana vinAnA dhAmavALA sthAne ja beThaka, kaTu auSadhanuM sevana, vagerethI jarAya pIDita ke calita thatuM nathI. paNa ulaTuM, sArA utsAhita bhAvathI emAM AgaLa vadhe che, ane vedanA upara bahumAna dhare che. jemake A vaidya te mArI mahAna pIDAne haTAvavAmAM kAraNabhUta che. ANe te mAtra Aregya nathI ApyuM, paNa vepAra, bhega, vilAsa majhA badhuM ja ApyuM che, evuM ene sArI rIte jaNAI gayuM che." A daSTAnta thayuM. have enI sAthe upanaya ghaTanA) A - (11-5) kamaragacikitsA : cAritra-AregyavRddhi sUtra - avaM vAgi a[mUgaramAveza vinAyA dukaaruuvennN niviNNe ttto| tao suguruvayaNeNa aNuThANAiNA tamavagacchia puvvuttavihANao pavanne sukiriaM pavvajjaM, niruddhapamAyAyAre, asArasuddhabhoi, muccamANe kammavAhiNA, niattamANiTuviogAiveaNe, samuvalabbha caraNA''roggaM pavaDDhamANasuhabhAve tallAbhanivvuie, tappaDibaMdhavisesao parIsahovasaggabhAve vi tattasaMveaNAo kusalAsayabuDhIe thirA''sayatteNa dhammovaogAo sayAthimile teullesAe pvddhii| Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 397 artha -e pramANe karma (ga)thI pIDita, janma AdinI vedanAne anubhavanAre, (dIkSita AtmA kamarogane) duHkha rUpe jANa paramArthathI enAthI udvigna heya che. tethI sugurunAM vacanathI anuSThAnA dvArA ene pichANuM pUrvokta vidhie cikitsA tarIke pravajyAne svIkArI, pramAdAcaraNane aTakAvI daIne asAra nirdoSa bhejanavALA (banI) karmarogathI mUkAte jAya che; ISTaviyogAdivedanA maTatI Ave che. cAritra-Arogya (prApta thatuM) joIe lAbhanA nirmANathI zubha bhAva vadhate Ave che. enI vizeSa mamatAthI, parIsaha-upasarga Ave chatAM, tattva saMvedanane lIdhe kuzaLa AzayanI vRddhi thavAthI zubhAzayanI sthiratAnA baLa upara saMyama dharmane ja upaga rAkhI sadA prazAMta mahAsAgara jeva) rahI te jelezyAthI vadhatuM jAya che. vivecana -te pramANe karmavyAdhimAM sapaDAyelo prANI, janma-jarA-maraNa, roga-zeka-ciMtA Adi vedanAne anaMtavAra anubhavato have e vedanAne duHkhasvarUpa jANanAre bane, paNa nahi ke hajI paNa emAM Asakta rahevAthI e duHkhane ja sukha mAnavAne viparyAsa bhrama saMvata hoya. duHkharUpa jANuM tenA pratye hArdika kaMTALe ya upaje. "are! ke A eka ja karmaga, ke jethI Ama ajara amara, arUpI, nityAnaMdI, akSaya, evA paNa AmAne vArevAre janmavuM, vArevAre maravuM ! navAM navAM rUpa dhAraNa karavAM ! mahAroga, zeka, bhaya Ave ! aniSTakAyA, aniSTa saMga, nirdhanatA Ave, apazaya Ave ! jarA Ave, gAtro ane Indriye zithila thaI jAya ! pote paravaza thaI jAya, maravAne vAMke jIve ! mare te pAchA eTalA badhAM navAM navAM janma Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 " [ paMcasUtra-4 ane navAM navAM upadra, ke jene koI aMta nahi! karegathI kevI kevI vedanAo! AmAM kyAM sukha che! Azcarya te e che ke jIvanabhara AtmAnuM kArya bhAre puNya khacI pudgalanA lecA levA poSavAnuM ! jyAre e lAcAnuM kArya AtmAne bhAre pApAnathI virATa vizvamAM kyAMya nirAdhAra pheMkI devAnuM! chatAM kareganI A vedanAne duHkharUpa nahi samajanAra mehamUDha pAmara prANI navanavAM zarIrAdinA khokhAM racavAM piSavAne ja dhaMdhAmAM rapa ! AkhA ya divasanI kAramI mahenatathI kare LiyAe banAvela jALa (ghara) sAvaraNanA eka lasarake chinnabhinna thatAM, tenI sAthe sAthe bAMdhelI AzAo, manerane paNa bhAMgIne bhUko thaI jAya ! te chatAM jema te badhuM bhUlI jaI kaLio vaLI pAcho pharI jALa bAMdhavA mathe che, tenI mAphaka jIva paNa navA navA bhavamAM navI navI majUrI kare ja jAya che! jIvanI karuNa dazA karanAra kevI A janmAdinI veTha ane vedanAo ! ema vicArI A vedanAone duHkharUpa, duHkhaphalaka, duHkhAnubaMdhI samajI enA pratye bhAre kaMTALe bhAre kheda, bhAre udvega ene upaje. have suguru vaidya maLyA. emanA vacanathI e jANyuM ke AvA AvA anuSThAnAdi hoya te saddaguru kahevAya; ane AvI AvI kiyAe lakSaNe ane janmAdi vedanAo Ape te karma roga kahevAya. e roga e bhayaMkara che ke ene je nahi TALyo te pachI pIDAne pramANathI ane kALathI pAra nahi. tAva vagerene roga TALavA mahenata nahi karI, te cAlazeare! kSayane vyAdhi TALavA mahenata nahi karI teya cAlaze, paNa je Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 399 pravajyA-paripAlana] A karma-vyAdhi TALavA mahenata nahi karI, te jIvane durgatinAM janmanI ane enA ge ja nislIma trAsanI pheja mahAduHkhI karaze ! A jagatamAM jIvane je kaI sAmAnya zire vedanAthI mAMDI maTI bhayaMkara soLa roganI kAramI pIDA thatI hoya, kAMI paNa aniSTa ke pratikULa thatuM hoya, game te duHkha, trAsa ke yAtanA hAya, e badhuM karegane AbhArI che. karmanI vicitra lIlA kevI, ke jIva jhaMkhaze mahAna Rddhi, paNa karma dekhADaze daridratA ! jIvane joIe pUrNa svAdhInatA, paNa karma Ape bhAre parAdhInatA ! jIvane IcchAnusAra ghaNuM ghaNuM banavA joIe, karma ghaNuM ghaNuM na banavA de! jIvanI kAMkSA che ke pitAnI dhAraNA akhalita pAra utaravI joIe, karma e dhAraNAne vacamAM ja kApe che ! narakanA jIvanA zarIra upara kAramAM tADana-pITana, gharSaNa-paSaNa, chedana-bhedana, dahana -pacana, e saghaLuM karma rogane lIdhe ! are ene pyArA mRtyunI paNa aprApti karmarage na marI zakavAthI asaMkhya varSa sudhI eka kSaNanA virAma vinA ghara asahya mAra karmAge tiryaMca gatimAM bhUkha, tarasa, ati tApa ThaMDI, baMdhana, khullA zarIra para rAtribharaDAMsa maccharanA DaMsa, bhAravahana, prahAra, vadha vagere duHzrava pIDAo kamAge manuSya lokamAMya daridratA, dAsapaNuM daurbhAgya, ajJAna, apayaza apamAna, mAra, parAdhInatA, vIrya-lAbha-bhegamAM aMtarAya, ISTaviyega, aniSTa saMsarga, roga, zeka vagere badhuM karmage ! deva gatimAM IrSyA, dveSa, gulAmI, sukhanA vizvAsamAM rahyA rahyA ekAeka cyavana,AvuM AvuM paNa karma rege! je e kamarega Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 [paMcasUtra-4 na TaLe, te e vedanAo jAya ja nahi. AvA paNa anAdinA karma rogane TALavAnA upAya zubha Azrava, saMvara ane nirjarA che. zubha Azrava e puNyAnubaMdhI puNya ApI saMvara nirjarA mATe anukuLa sAmagrI Ape che. saMvara navA karmarogane pasavA nathI detA, ane nirjarA jUnAM karmane kApe che. A upAya sAdhavA mATe bAhyabhAvamAMthI AMtarabhAvamAM javuM joIe. prabhubhakti, gurunI vaiyAvacca, dharmazravaNa vagerenI bharacaka pravRttiothI jIvana maghamaghAyamAna joIe. mArgAnusArInA guNo, dharmagyatAnA guNe, mezaruci, tatvazraddhA, samyakatva vagere jIvanamAM jarAya aLagA na mukAya. ene yogya zubha karaNIe sAdara ane satata sevAvI joIe. indriyane zubha vyApAra, prazasta kaSA, dhArmika samAraMbhe, manavacanakAyAnI zubha pravRtti, ItyAdi zubha Azra, samiti-gupti-parisaha-yatidharma-bhAvanAsaMyamarUpI saMvara, ane bAhya atyaMtara tArUpa nirjarA tatva, AnuM sevana karegane dharamULamAMthI nAza kare che. sadgurunA vacanathI kiyAe AdidvArA karmane barAbara samaje, pachI e auSadhanuM uttama rIte sevana, eTale ke pUrve trIjA sUtramAM kahelI vidhithI pravrayArUpI samyapha cikitsA svIkArIne, svecchAcAra ane pramAdAcaraNane tyAga karI, apramattapaNe saMyamayege pALavA joIe. dehane paNa e saMyama arthe TakAvavA puratuM ja pathya eTale asAra-antaprAnta e zuddha (nirdoSa ane prAsuka) AhAra sevI zakAze. jagatanI sarva hospITale karatAM UMcI kamAga kADhanArI hospITala saMyama jIvana; emAM UMcAja niyamana hoya. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-paripAlana ] 401 A pramANe saddaguru pAse samajI ene guru upara akhaMDa AsthA ane bahumAna vigere thAya. mAnavajIvanane sAra eka mAtra cAritra! ene vidhisara grahaNa karI apramAda ane saMyamazuddhimAM e pUrNa prayatna Adare. ema karatAM karmajema jema nAbuda thatuM jAya che tema tema tevA prakArane mohi haTatuM jAya che. tethI have ISTanA vige tene duHkha ke durdhAna thatAM nathI. ane aniSTa saMgathI ke zULa vagere vedanAthI hAryAya nathI. kAma, kaSAya, ke rati, arati, hAsya, zeka, bhaya, jugupsAnI pIDAe zAMta thaI jAya che. e zAMta thaI gayA, tethI cAritra eTale ke kSamAdi dazavidha yatiguNorUpI Arogya prApta thAya che. samyapha avalekanathI e prApta thatuM joIne, AtmAne zubha bhAva vadhatuM cAle che ! adhika UMcA cAritrarUpI ArogyanI kAmanA vadhe che. jema jema atighaNuM karmavikAra zame che, tema tema teTalo adhika adhika Arogya-lAbha maLavAthI te cAritra upara enuM mamatva era vadhe che. have AnA sivAya pRhaNIya, jagatamAM koI vastu ene nathI lAgatI. kyAMthI lAge? devo jevA paNa aneka kaSAyonI pIDAmAM ane viSayanA vikAromAM saDatA hoya, evuM jANyA pachI zI rIte cAritra sivAya kyAMya saheja paNa ruci thAya? ema cAritra-Arogya para ati Adara jAgyAthI pUrve kahela daradInA nasarvidhana vagerenI jema A cAritranI paNa game tevA ugra sudhAdi parisaha ane devatAI ghora upasargo veThavA taiyAra rahe che. ethI jarAya DaryA ke DagyA vinA, "tethI roga zamIne Arogya Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 [pacasUtra-4 vadhe che ne?" e rIte AtmAmAM tatvanuM saMvedana (samyaka jJAna) ane Atmateja vadhArate jAya che. - eka vakhata koI saMyamI pitAputra vagaDAmAM vihAra karatA cAlyA jAya che. bhara unALAne divasa che. mAIle cAlI nAkhyA che. madhakha tApathI raste jANe saLagI uThyo che. tyAM dIkarAne thAka uparAMta tRSA lAgI che. uMmara bAla che. zarIra parasevAthI rebajheba che. mukha karamAyuM che. tarasa vadhatI cAlI. bhayaMkara pIDA thavA lAgI. bApe A sthiti jANI. tevAmAM eka taLAva najare paDayuM. bApa manamAM vicAre che ke je A pANI chokaro pIe te sAruM. snehane vaza thaIne tene kahyA kare che ke je A pANInuM taLAva che paNa bALa e pANInI IcchA vinA dhImedhIme bApanI pAchaLa cAlyo Ave che. bApe mAnyuM ke A mArAthI zaramAya che, eTale pANI nathI pIte, tethI te jhaDapathI chokarAne pAchaLa mUkI AgaLa cAlyo. chokaro badhI paristhiti pAmI gaye. bApanI tevI IcchA jANI taLAva pAse jaI khobAmAM pANI uMcakavuM, tane belAvI rahelI tRSAne bApanI IcchAnusAra saMtoSavA khUba moDhA sudhI lAvyo ya khare; paNa tatva saMvedanathI tyAM teNe zuM vicAryuM ? ahAhA ! khelA pANImAM kalela karatAM asaMkhya che kema jANe pitAnuM meta najIka AvyuM jANuM taraphaDatA prANanI dayA mAge che. tamArA eka jIvana khAtara zA sArU amane asaMkhyane mAro ? vaLI saMyamanI A parIkSA vakhate nApAsa kema thavAya ? ema vicAratAM tene anukaMpA AvI gaI. tenI vicArasaraNI pharI. eha ? A huM zuM karI rahyo chuM ! je tRSA-parisahathI kamaraga maTe che. bhAva Arogya vadhe che, tene evI rIte TALavA mathuM chuM ke jethI cAritra Arogya ghavAya ane karmaroga vadhe ? zA mATe evuM karuM? pachI karega kADhavAnuM kyAM maLaze ? meM uttama cAritra lIdhuM tethI keTalAya duHkha nAza pAmyA! evA e cAritrane huM nahi virodhuM. ema tattvasaMvedanethI ghera pipAsA parisaha, meta sAme AvIne UbhuM che chatAM, sahyo. sAcavIne nIce bebe karI pANI pAchuM mukyuM. paNa kAMThe mUchita thaIne paDo. kSaNavAramAM A sthUla kAyAne choDI Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-paripAlana ] 403 gaye. marIne deva thaze. tyAM pUrvanuM badhuM jANuM ahIM AvI yukti karI bApane Thapake A .) Ama parIsaha Ave chatAM tattvasaMvedanathI te sahIne daDha cittathI kSAyopathamika bhAvane (zubha saMyamanA adhyavasAyane) vadhAre che. AmatavamAM manane zuddha upayoga rAkhI potAnI ItikartavyatA(mokSa parvatanI niyata sAdhanA)mAM sadA jAgrata rahI, have e rati-arati, kAma-kaSAya, rAgadveSa, harSa-zeka, vagere bhAva nho (yugale) nahi hevAthI nistaraMga, prazAMta mahAsAgara je te nirvikalpa masta rahe che. prazAnta e te AtmAnA prazasta teja-zuddha ojasarUpI bAramAsanA cAritraparyAyamAM te anuttaravAsI devanI cittanA prazamasukharUpI tejelezyAne laMghI jAya che, arthAt adabhuta prazamasukha anubhave che. prazamasukha kevuM? jagata jyAre hasIne a5 kALa mAmulI khuza thAya che, tyAre A gaMbhIra rahI tethI ya kAMI guNo nitya prasanna rahe che. jagatane krodhamAM, gumAnamAM, mAyA-lobhamAM kSaNika a5 rAjIpe; tyAre Ane kSamAdimAM vipula kAyamI teSa ! leka rasaddhizAtAne meLavIne, bheLavIne, sAcavIne tuccha kSaNajIvI sukha anubhavanAra; tyAre A alipta rahIne, tyAgI tapasvI banIne akSaya akhUTa sukha anubhave! A prathama sukhanI vizAlatA ane dIrghakALasthitinuM kAraNa e ke ene keI bAhasaMga ke paristhitinI apekSA nahi, temaja keI AturatA nahi. e te AtmAnA zuddha banelA svarUpamAMthI pragaTe che. AtmasamudramAM vikanI bharatI oTa ja duHkha upajAve che. ahIM zuddha cAritrajIvanamAM vikalpa UThatA ja nathI, tethI emAM zAMtapaNe nItaratuM sukha anubhavAya che. Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 [paMcasUtra-4 12. gurabahumAnathI ja paramagurusaMga : abahumAnathI saMsAra, gurUM ca bahu mannai jahociaM asaMgapaDivattIe, nisggpvittimALa | esA gurui viAhia, bhAvasArA visesao bhagavaMtabahumANeNaM / 'jo maM paDimannai se gurUM' ti tadANA / annahA kiriA akiriA kulaDAnArIkiriAsamA, garahiA tattaveINaM aphalajogao / visannatattI(?tti) phalamittha nAyaM / AvaTTe khu tatphalaM asuhaannubNdhe| Ayayo gurubahumANo avaMjhakAratteNa / ao prmgurusNjogo| tao siddhI asaMsayaM / ___ eseha suhodae pagiTThataya[baMdhe bhavavAhitegicchI na io suMdaraM paraM / uvamA ittha na vijjai / artha: yAcita asaMga (neharAga rahita) bhaktithI sahaja pravRttibhAve gurune bahu mAne. A (asaMga bhakti)ne mahAna kahI che, kemake e (dayika bhAvathI rahita hAI) vizeSe bhAvabharI che, ane bhagavAna uparanA bahumAnathI prarvatamAna che. bhagavAnanI A AjJA che ke "je mane svIkAre che te gurune (svIkAre che. gurubahumAna vinAnI kiyA te kulaTA nArInI (upavAsAdi kriyAnI jema sat kiyA na bane. e anya phaLa (saMsAra)ne denArI heI tattvavettAethI niMdya che. AmAM viSamizrita bhejanathI tRmiphaLanuM daSTAnta che, (ne) enuM phaLa azubha anubaMdhavALo saMsAra che. (tyAre) guru-bahumAna te (mekSanuM) nizcita kAraNa hovAthI mokSarUpa che. guru-bahumAna dvArA parama guru(paramAtmA)ne soga thAya che. pachI mokSa thavAmAM kaI Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-paripAlana ] 405 zaMkA nathI. (eTalAja mATe) A guru-mahumAna 'ahI' (zubhanuM kAraNa hAvAthI) zubhanA udayarUpa che, ra(tevI ArAdhanAnI vRddhithI) pradhAna zubheAdayanA anubandharUpa che, bhavarAganI cikitsA karanArUM che. guru-bahumAnathI vadhIne bIjuM kAMI suMdara nathI. (bhagavad-bahumAnarUpa hovAthI) AmAM upamA nathI. gurubahumAna : asaMgapratipattiH * vivecanaH-A badhuM Arogya pamADanAra ane ATalI ucca sthiti para mUkanAra bhAva vaidya sadgurunA keTalA ane kevA anupama upakAra ! tevA guru pratye ene anahada mAna vadhI jAya emAM zI navAI ? tethI have te gurune bahu mAne che ane kharAkhara ucita rIte asa`ga pratipattithI seve che. asaga pratipatti ? eTale (1) bhakti-bahumAnamAM sevAnA kAi paNa adalAnI Aza'sA rakhAya nahi. tema (2) gurunA sneharAgamAM paNa prerAvAnuM nahi, e rIte sahajabhAve-svabhAve karIne emanI sevAbhakti sanmAna-sarabharA kare. emanA gurupaNAnA ('Amane hRdayanAtha guru mAnavA ja joie,'-e) bhAvane svIkArI pravarte asa'ga pratipatti kahevAnuM kAraNa e che, ke e sahaja svabhAve pravartatI heAIne bhagavate ene mATI (UMcI) pratipatti kahI che. emAM koI paudgalika cIjavastu ke kIrtivAhavAhanI apekSA yA guru para vyaktirAga vagere mAhanIya karmanA uddaya nathI, tethI guru-bahumAna karavAmAM auyika bhAvanI eTale ke AvaraNabhUta rAgamAhanIya Adi karmanA udayanuM kAraNa nahi heAvAthI, hRdayanA bhAva sArA zuddha keTinA rahe che. karmanA udayanA joramAM te malina rAgAdibhAva sAthe guru-mahumAna kare che; tethI e - Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 [ pa`catra-4 sasaMga pratipatti thaI jAya ! ane emAM tA jyAM icchita sayu* ke rAga damAyAthI guru-pratipatti adha paDI jaze. ene badale AtmAnA svabhAvamAM pratipatti AvI, eTale te e ratnaprakAzanI jema vizuddha ane sthira (kAyamI) banavAnI. ArAdhya zuru tarIke pratipatti karI, eTale have gurunI icchA e peAtAnI pravRttinuM enjIna khanaze, athavA pravRttirUpa enjIna calAvanArI banaze. gurunA Adarzo ane uttama bhAvanA teja peAtAnA khanaze. A thAya teja sAcuM ane UMcuM khahumAna thayuM gaNAya. A gurunI je asa`ga sevA che te ahuja UMcA prakAranI ane sUkSma kATinI kahI che; kemake emAM guru paranA atyaMta ahumAnathI jANe svAtmAnuM gurumAM vileApana thavAthI gurune AtmA eja peAtAnA AtmA, gurunI anukULatA eja peAtAnI anukULatA; gurunI icchA, Ada, mata, eja peAtAnI icchA, Adarzo, mata. jevI lAgaNIthI peAtAnA AtmA sAthe varte, tethI adhika rIte sahajabhAve guru sAthe varte. A asaMga pratipatti tA mithyAtva ane kaSAyamaiAhanIya karmanA umadA kSaceApazamanA gharanI heAvAthI, bhAvapradhAna uccabhAvavALI che. eTalA mATe, ke gurunI pratipattimAM vizeSe karIne aciMtya ciMtAmaNIsama zrI arihaMta bhagava tanI pratipatti che, kharekharUM emanA para bahumAna che; kemake, bhagavaMtanI AjJA che ke je mane svIkAre che.' te (avazya) gurune svIkAre che.' A rIte asa'gabhAve bahumAnathI gurupratipatti karavAnuM tattva niNI ta thayuM. guru-abahumAna kulaTAupavAsavat bhayaMkaraHAma jinAjJA heAvA chatAM, gurubahumAna karavA je taiyAra Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 407 pravajyA-paripAlana ] na hoya, te je kAMI paDilehaNAdi zAstra-vihita kriyA kare, te satakriyA nathI. te te kulaTAnArInA upavAsAdi kriyA jevI che. patinuM eThuM sAcavavA patinI cAkarI karanArI, paNa pativratane UlaMdhI patinA parane ananya rAga cheDI, parapuruSa sAthe gADha rAga bAMdhI svaviSaya-gRddhithI durAcAramAM rakta bananArI strIne upavAsa ISTa lAbha pamADato nathI. te pramANe gurunuM eThuM sAcavavA gurunI cAkarI paNa kare, chatAM guru pratye bahumAna na dhare. ane tuccha svArtha lAlasAmAM rame to tenI cAritranI kaSTavALI paNa kriyA ISTa phaLa mokSa nathI ApatI, paNa ulaTuM bhavabhramaNarUpI phaLa Ape che. - prave-cAritra kriyAnuM phaLa te mokSa che, te ahIM kadAca e phaLa na maLe, paNa urdu saMsAra phaLa kema? u0-emAM viSAnnanI tRptinA phaLanuM dRSTAMta che. pauSTika anna Ama te zarIrane sArI puSTi kare, paraMtu emAM jhera paDyuM heya te taddana ulaTuM ja phaLa Ave che. jhera bheLaveluM anna khAvAthI kSaNavAra tRpti thAya kharI, paNa e viSAkta zarIramAM tuta pariNamatA bhayaMkara nIvaDe! tethI puSTi te nathI thatI, paNa ullu nase kheMcAI karuNa mRtyu nIpaje che. tema ahIM gurunuM bahumAna karavAnI je jinAjJA, te virAdhavAthI saMsAra-phaLa saMpaje che. cAritra kiyA AtmAne poSaka tattva che, paNa jinAjJAnI virAdhanA e jhera che. enAthI dharmaprANa nAza pAme che, ane meha vadhe che. tethI kahevAya ke prANIo jemAM punaH punaH Avarte che, virAma vinA phare-AthaDe che, e saMsAra eja virAdhanA viSanuM phaLa che. e saMsAra pAcho mehanA lIdhe azubhanA anubaMdhavALe Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 5'casUtra-4 che, eTale AgaLa AgaLa bhaveAmAM virAdhanAnI vRddhivALA ane che. guru-bahumAnanA lepa AvA mahAbhayaMkara che ! gurubahumAna kalyANudhAmaHhave jue ke gurunuM mahumAna kevuM kalyANu dhAma che. guru upara bahumAna eTale guru para ApaNA hRdayanA vizuddha zubha sadbhAvanA samadha athavA bhAvathI pratimadha, 'aheA ! mArA gurudeva !' e mamatva. (1) e atyaMta dIrgha-cirakALajIvI che. kemake bhavAMtare paNa guru pratye bahumAna prApta thavAmAM vartamAna guru-bahumAna e avasthya-amAgha kAraNa che. ethI e uttarIttara bhAvamAM vadhAre ne vadhAre bahumAna laI Ave che; ane (2) chevaTe temAMthI ja paramaguru paramAtmAne saceAga thAya che. eTale paramAtmAne saMbaddha evA meAkSa nakkI thAya che. ema gurubahumAna e mAkSanu avaghya kAraNa hAvAthI eTale mekSa pedA karavAmAM pratibaMdha (naDatara) vinAnu` sacATa sAmarthya dharAvatuM heAvAthI, kAraNamAM kAryAMnA upacAre gurumahumAna khuda 'Ayata' eTale mAkSa che. (3) vaLI gurunuM bahumAna zubhanA udaya che; kemake zubhanA udaya emAMthI janme che. gurumahumAna e zubhedayanuM evuM apratIma kAraNa che ke ethI zubhanA udaya ekajavAra AvI jAya ema nahi. paNa ethI uttarAttara UMcI UMcI ArAdhanA vadhavAthI UMcA UMcA zubhedayanI paraparAne Ape che. Ama asAdhAraNa anupama kAraNamAM kAya tarIke vyavahAra thatA heAvAthI, kAraNabhUta gurubahumAnane kArya zubhedaya kahyuM. dA. ta. vaidyanA kahevAthI kAI ghI para jIvatA hAya, te kahevAya che ke ene te AyuSkRtam' ghI eja AyuSya (jIvana) che. kemake ghI e AyuSyanu khAsa 408 Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 400 kAraNa banyuM che. (4) vaLI zubheAdaya vadhArIne gurubahumAna e saMsAra-vyAdhine cikitsaka bane che. gurubahumAnanA sevanathI saMsAra-rogane aMta Ave che. - zAlibhadrane pUrve saMgamagapALanA bhavamAM guru bahumAna thavAthI zubhane udaya e thayo, ke A bhavamAM zubhedaya ane gurubahumAna beya vadhyA. pUrvanA gurubahumAnathI ahIM apUrva . divya Rddhi-vibhavamAM ya guru zrI mahAvIra prabhu uparanA jAgelA : bahumAne ene zreNika rAjAnuM svAmitva khuMcyuM, prabhu para bahumAna vadhyuM ! evuM vadhyuM ke ucca bhegavaibhava-nItaratA saMsAra-sukhe parathI mAna UThI gayuM, ne e sukhone tajI prabhune caraNe cAritra lIdhuM. zubhedaya e sateja thaye ke tyAMthI kALa karI anuttara vimAnamAM pahoMcyA, jyAM guru-bahumAnanI vRddhi evI, ke gurunI jema satata nirvikAra ane vItarAgaprAyaH dazAmAM ramavAnuM ! tyAMthI videhamAM jaI kSe jaze. Ama gurubahumAne alpabhave saMsAra-rogane aMta ! gurubahumAna sarvasuMdara - AvA muktiphalanI ka2velaDI samA gurubahumAnathI adhika suMdara bIjuM kAMI nathI. suMdara te zuM, paNa samAnatA mATe ya A jagatamAM evI koI upamA paNa nathI, ke jethI ene samAnatAye sarakhAvI zakAya. pra-guru bahumAna karatAM ahaMdubahumAna adhika suMdara nahi? u0-zI rIte ? "no maM paripatra te guNa' e jinAjJAthI guru mAnya thAya che tethI gurubahumAnanA mULamAM jinendrabahumAna rahyuM, kahe, enI aMtargata ja banyuM. pachI e ahaMdubahumAnathI UtaratuM zI rIte ? Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 [pacasva-4 gaDha-te paNa samAna upamA te lAge ne ? u -nA, AnuM kAraNa e che ke gurunuM bahumAna e prabhuthI AdiSTa suMdara AtmaguNa che, ke e karavAmAM zrI arihaMta paramAtmA pratye bahumAna karyuM gaNAya che. eTale ke paramAtmA ane emanA vacana pratyenA bahumAnathI ene juduM nahi pADI zakavAthI, gurubahumAna e bhagavabahumAnaja thayuM; arthAta bane ekaja banyA. te banne vacce upamA kyAMthI ghaTAvAya? 'bhagavada-bahumAna e te jagatamAM sarva suMdara ane anupama che tethIja, tadarUpa gurubahumAna paNa sarvasuMdara ane anupama banyuM. a gvaMghaom, gamAve, vaMriNAmesahi, vaThThamANe teullesAe duvAlasamAsieNaM pariAeNaM aikkamai savvadevateullesa evamAha mahAmuNI / tao sukke sukAbhijAi bhavai / artha -e (dIkSitAtmA nirmaLa vivekanA lIdhe) evI prajJAvALe, (vivekanA abhAvathI guruge saheje) evA bhAvavALe, ane (gurunA abhAve paNa kSaye pazamathI) evA pariNAmavALo, pariNAma patana pAmyA vinA, tejalezyAthI vadhate jAya che. mahAmuni (zrI mahAvIra prabhu) e pramANe kahe che ke, bAra mAsanA cAritra-paryAyathI sarvadevatAnI teje lezyAne laMghI jAya che. tyArabAda te zukala (akhaMDa cAritrI. amasarI, kRtajJa, saAraMbhI, hitAnubaMdhavALo) ane zukalapradhAna (prAya karmAnubaMdha rahita) bane che. vivecanaH-muninuM prazamasukha 3 kAraNe vadhe. te dIkSita AtmA (1) nirmala vivekathI pUrvokta guru bahumAnAdinuM atula kalyANa-vastu-svarUpa ane avazya karta Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 411 vyatArtti aMge eja prakAranA viziSTa nirNayavALA anelA hAya, athavA (2) tathAvidha jJAnAvaraNIya kramanA udaye tevA viveka na karI zake, teAya gurunA sAMnidhyathI svabhAve evA prakAranA zubha bhAvavALA aneleA hoya, athavA (3) gurunA abhAve paNa tathAvidha kSaye pazamathI mAtunI jema evA prakAranA AtmapariNAmavALA banelA heAya. ethI emAMthI patana pAmyA vinA tejolezyAthI yAne cittanA prazama-sukhathI vadhe che. ahiM kahyuM che ke sAdhune zAstranA prabhAve viziSTa viveka Ave, gurukRpAe zubha bhAva Ave, ane kadAca e aprApta hoya, tAya kanA kSApazame AtmAmAM cAritranA pariNAma hoya ja. eya na hAya tA kamanA kSayApazama ja nathI thayA, tA dIkSA zI ? AtmAnA A pariNAma, bhAva, ane viveka e uttarAttara U'cA UMcA guNA che. (1) AtmapariNAmamAM, te te guNunI pariNativALu' arthAt guNane anukUla Atmadravya khanI gayuM. avasarasAmagrI maLatAM guNu pragaTa dekhAya. (2)zubha bhAvamAM, e pariAma uparAMta, sAmagrI tathA avasara maLavAthI, pragaTa guNumAM viziSTa ucchvAsAdinA zubhabhAva sakriya che. (3) emAM vaLI, jJAnazaktithI zAstraoAdha thayA, eTale te adbhuta viveka pragaTe che. vivekamAM, sAdhanA amRtAnuSThAnanA gharanI thAya che. kAIpaNu vastu enA hetu, evuM viziSTa svarUpa ane enA phalathI nirNIta thAya che. ethI, sAdhanA AtmAnA sahaja svabhAvamAM Utare che. ahIM AtmAmAM traNa kakSAnA vikAsa matAngeA-1. pariNAma, 2. bhAva, ane 3. prajJA. (1) kAI tI yAtrA, devadarzana, tapasvidarzona pAmI peAtAne saheje thatA kSaye pazamathI zubha maneAlAva Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 [ paMcasUtra-4 jAge te pariNAma kahevAya. (2) emAM guru-saMyoga prApta thAya tyAre vizeSa ullAsa vadhe, "e "bhAva" ane (3) jinavacana maLe eTale viveka ubhuM thAya e prajJA" kahevAya. prastuta gurubahumAna jetAM, mASatuSa munine guru nahotA maLyA tyAre paNa otmAnI tevI laghukarmitA ane tathAbhavyatvanA hisAbe saheje kSapazama thavAthI gurubahumAna e ati Avazyaka sAdhanA tarIke mAnavAnI cittapariNati yAne "pariNAma" Ubho thayelo, pachI guru malyA eTale gurubahumAnane vizeSa "bhAva" pragaTyo. tyAre jaMbusvAmI vagere jevAne jinavacanane tattvadha maLyAthI viziSTa vivekabharyo ullasita gurubahumAnane bhAva jAgyo e prajJA" kahevAya. A pariNAma-bhAva-prajJA jAgela TakI rahe, khaMDita na thAya, te AtmAmAM tejalezyA vadhatI cAle che - jema jema IndriyonA vikAre-AturatA-khaNaje ochI thatI Ave tema tema e azAtA ochI ochI thavAthI cittanA ukaLATamAM zamatA Ave che, ne cittamAM tejalezyA yAne prazamaprazAMtatAnuM sukha vadhatuM Ave che. ema kahI tejalezyAe vadhata e ke bane e saMbaMdhamAM paramamuni zrI mahAvIraprabhu bhagavatI sUtramAM kahe che ke, bAra mAsanA cAritra paryAya (avasthAkALa) thakI te te sarva devatAnI tejalezyA(cittaprazama-sukhAnubhavone laMghI jAya che. te A rIte-cAritra laIne ArAdhanA ekeka mAsa vadhethI bAra mAsamAM te kamasara vyaMtara-bhavanavAsideva asuraI-grahAdideva-pacaMdrasUryadeva-saudharmaIzAna-sanatakumAramAhedra-brahmalAtaMka-zuka sahastrAra-degAnata prANuta AraNAcuta-navaraiveyaka ane anuttaravAsI devanI UMcI UMcI Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 413 pravajyA-paripAlana] tejalezyAne laMdhI, ethIya UMcA nirvikAra cittanA prazamasukhanA prazAntasAgaramAM jhIle che. tethI te guphala, ane AgaLa vadhIne zuklAbhijAtya bane che. - ahIM upara uparanA devalokanA devatAne tetezyA yAne prazamasukha adhikAdhika tejasvI hoya che, kemake ene vikAre ochA ochA hoya che. emAM 9-10-11-12 mA devalokamAM mAtra manane vikAra hoya che, ane te devInuM ciMtanamAtra karavAthI zAnta thaI jAya che. pachI uparanA nava raiveyaka ane pAMca anuttara vimAnanA deve te nirvikAra ja hoya che. e eTalI badhI UMcI zAtAmAM vihare che ke emane Indriya ane mananI kaI khaNaja-AturatA ja UThatI nathI. tethI viSayavikArajanya sukha karatAM kaMIguNa UMcA prazama sukhane anubhave che. muni cAritranI ArAdhanAmAM indriyane pratyAhAra tathA bhAva prANAyAma pachInA pAMcamA gAMga viSayanivRtti) karatAM karatAM bAra mahine eTalA badhA rAgAdivikAra-rahita banavA sAthe zrato paga lIna bane che ke tyAM emanA cittanuM prazamasukha anuttaravAsI devanA prazamasukhane TapI jAya che. cAritra lIdheluM pramANa kema thAya, cAritramAM AtmapariNati kevI ghaDatA AvavAnI che, e AmAMthI jANavA maLe che. vidvattA keTalI AvI enA para saphaLa cAritraparyAyanuM mApa nathI, paraMtu rAgAdi vikAra zamAvI daI kRpAgamAM lIna thavA sAthe prazamabhAvanI ramaNatA kevI AvI enA para mApa nIkaLe che. prathama vizeSa vikasyA pachI AtmA zukala-zukalAbhijAtya bane che. guru eTale ujajavaLa cAritravALe amatsarI arthAta Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 [ paMcasUtra-4 pitAthI hIna, adhika, ke haripha pratye tiraskAra IrSyA ke khAra rAkhyA vinA, kamasara karuNuM pramAda ane premavALe; vaLI kRtajJa yAne keinA lIdhelA upakAranI kadara karanAre; sata kAryomAM ugI, (asatamAM nahi), ane kalyANanI paraMparAvALo che. AmAM AtmA "zuphala" eTale ke ujajavaLa saMyamabhAvavALe bane ema kahyuM, ne e ujajavaLatAnAM pAMca lakSaNa batAvyA, e sUcave che ke - AtmAe anAdisiddha "kRSNa maTI zukala banavuM hoya te (1) cAritra-mahAvrata-pratijJAonuM pAlana akhaMDa rAkhavuM joIe. ahiMsAdi vratane kyAMya kheDakhAMpaNa lagADavAnuM thAya emAM AtmapariNAma kRSNa bane che, tAmasabhAva kAma karI jAya che. kRSNabhAva be rIte-eka te hiMsA-asatyAdinA bhAva thAya te, ne bIjuM pratijJA-pAlananI beparavA thAya te. AnAthI bacavA vRtta-cAritra-vrata-AcAra akhaMDa vizuddha rAkhavA joIe. (2) amatsarI banyA rahevuM. kadIya mAtsarya, asUyA, paraguNa-paravaibhava-parakItinI asahiSNutA, IrSA, khAra, jhera, vagere manamAM UThavA ja na devA. svaya akhaMDa cAritra pAlana hovA chatAM jagatanI vacce rahetAM bIjAonA saMyoga sAme ubhA hoya che. dA. ta. pitAnA karatAM bIje vadhu vidvAna hoya, tapasvI hoya, vyAkhyAtA hoya, ziSya parivArAdisaMpanna hoya, tyAM IrSyA, asahiSNubhAva Ava saMbhava che e cAri. trane vAstavika bhAva je kaSAyane zapazama che, tene nAza kare che. paNa pUrvokta samazatrumitrabhAvAdi, sUtrAdhyayana, gurubahumAna, vagerenI ArAdhanAthI prazamabhAva vadhAratAM e mAtsarya Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-paripAlana ] 415 aTakAvI zakAya che. (3) vaLI gurnAdi pratye kRtajJabhAva jAgate rahevuM joIe. emanA upakAra A sthAnane karanAra hoI mahAna che. mATe e kadIya na vIsarAya. vIsaravAmAM kaTheratA, jAtanuM abhimAna ane svArtha paTutA kAma karatA hoya che, je dharmanA mULa pAyAbhUta dilanI kamaLatA, sArI vastunI kadara, ne guNa mATene hRdayamAM DhALa aTakAve che. zukla banavA mATe A kaThoratAdi doSane AtmaghAtaka samajI e dUra karI kRtajJabhAva satata jhaLakta ane sakriya rAkhavuM joIe. (4) zukla banavA uparokta traNe guNa akhaMDa rAkhIne paNa niSkriya nathI besI rahevAnuM, yA asapravRttimAM paDavAnuM nathI. paraMtu sadA sa AraMbhI banyA rahevAnuM che. munine saAraMbha sUtrapATha, zrutasvAdhyAya, Avazyaka pratikramaNa-pratilekhanA-vihArAdi kriyAo, gurnAdikanI sevA-vinaya-vaiyAvacca vagere pravRtti svarUpa hoya che. je A sata pravRtti na hoya te jIva kAM te kuthalI-vikathAbhramaNa-vikamAM caDe, athavA nidrA-ALasamAM paDe. (5) sa-AraMbha paNa evA hoya ke je hitAnubandhI hoya, arthAt kalyANanI paraMparA calAve evA heAya. A mATe 'nirAzasabhAve niraticArapaNe sAdhanA karavI jarUrI che. vaLI niraMtara vairAgya ane mitrI Adi bhAva vahetA rAkhavA Avazyaka che. temaja "jinAjJA pratye ananya mamatva ane enuM prasaMga-prasaMga tathA pravRttimAtramAM puraskaraNa yAne jinavacanane AgaLa karavuM,A bhAvI hita-paraMparAnA bIjarUpa che, hitAnubaMdhanA kAraNa che. mATe ene hitAnubaMdha kahI zakAya.-basa A akhaMDa cAritra vagere dhAraNa karanAra AtmA "zukala" kahevAya. jyAre, Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pacasUtra-4 jAminAstra eTale te guNAne ati tejasvI karI zukala jIvAmAM mukhya, AgaLa paDatA akhaDa cAritra, amAsaya vagere zreSTha kaeNTinA thaI jAya che. 416 13. lAkasa jJAtyAga-pratizrotagamana sUtraH-pArtha chiLamANuvaSe savar josAM, DisobavAmI, aNusoanivitte, sayA suhajoge esa jogI viyAhie / artha :-prAyaH karmanA anubaMdha ucchinna karanArA leAkasa jJAnA kSaya kare che, (iMdriya-mananI anukULatAnAM peASaNa na karatAM) sAmA pUre janArA, anukULa (pASaNarUpI) pravAhathI pAche pharanArA, sadA zubhayAgasa'panna e ceAgI kahevAya che. vivecanaH-gula-zulAbhijAtya anelA munimAM A vizeSatA che ke prAyaH karIne enA karmAnA anukha dha chedAI gayA hAya che. AtmAnI silike-rahela kamadegmAM e udayamAM AvIne navAM karma ubhA karavAnI je bIja zakti, te nAza pAmI gaI hAya che. dA. ta. mahAvIra prabhu kAnamAM khIlA ThokAvAnu` karma laI AvelA; paraMtu emAMthI anuSa dha-bIjazakti tADI nAkhI. eTale te kama bhAgavatAM AgaLa navA kama UbhAM na thayAM. arthAt zuklAbhijAtya have te te kavipAkane vedatAM tevA prakAranAM navAM karmIne prAyaH nathI khAMdhatA. ' prAyaH ' eTalA mATe kahyuM ke karmAnI zakti acittva che. tethI koIkavAra koIka sama sAnukha dha karma rahI gayuM hoya, te te veThatAM pharI tevuM kama khAMdhe paNa che. A anubaMdhanA uccheda pUrve kahelI tejolezyA ane A guNone AbhArI che. 'zukla' manAvanAra guNAne sthAne avaguNA hAya tA te AtmAne kRSNa rAkhe che, jethI Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-paripAlana ] 417 ' azubha karmonA anubaMdha puSTa rahe che. anukha'dhAnA uccheda karIne e sAdhu bhagavadvacanane khAdha kare evI leAkasa'jJAne khapAve che; arthAta dIrgha sa'sArI bhavAbhinaMdI jIvAnI kriyA para prIti karavI e lAkaDerI che, leAkasa'jJA che. emAM * evA ajJAna leAkamAM kema sAre| dekhAu...! e leAka zuM karavAyAgya mAne che ? ene anusarUM' evI manevRtti rahe che. muni leAkasajJAne jItI enA tyAga kare che. have tA ene jinavacananI eTalI mAyA lAgI che, ke enI virUddha jatI eka paNa leAkapravRtti ene gamatI nathI, pachI bhale te vyavahArathI lAbhadAyI hAya. leAkasa jJAne jItI, eTale tA have e pratisrotagAmI ane anusrotathI nivRtta banyA. leAkAcAranA pravAhanI nadImAM anusrota (cAlu pravAha)thI pAche pharI, pratisrote (sAme pure, pravAhanI sAme) cAle che. eTale ke sa`sArarasika jIvAnI saMsArava ka evI indriyA ane manane anukUla pravRttimAM pAte bhaLatA tA nathI, kiMtu enAthI ulTI pravRttimAM e tatpara rahe che. lekasvabhAva indriya-manane anukULa AtmaghAtaka bhautika unnatimAM Asakta heAya che, temaja satata aDhAra pApasthAnakanA maneArathe, ceAjanAe, sevavAnI hAMza hoMziyArI ane udyama, sevyAnA AnaMda, na sevyAnA zAka, ItyAdimAM leka lIna hAya che. sAdhakane manerathA-hAMza-heziyArI-udyama vagere badhuM pApasthAnake| tajavAmAM ane dharmasthAnake sevavAmAMja ISTa hAya che, tethI leAkanI pravRtti ane indriya-mana parathI rAga uThAvaveAja 27 Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 [ paMcasUtra-4 paDe. mATe ja e sudhA-tRSAdi parisahIne vadhAvI sAme pratikULa pravAhe cAle che. e bhAre abhyAsathI eTale satata prayatnathI banI zake. A nyAyayukta che. kahyuM che ke jyAre ghaNe janasamUha lekapravAhe cAle che, tyAre lokathI viparIta lekettaramArgamAM jeNe lakSya bAMdhyuM che evA mekSarAgIe pitAne sAmA pravAhe ja pravartAvavo joIe. bahujana te anusrota gamanamAM ja khuza rahevAne. paraMtu AcAravALAnuM te e pravAhanI sAmeja Agamana jeIe kemake lekapravAhe taNAvuM e saMsAravardhaka hovAthI saMsAra che tyAre, pratizrota AvavuM e saMsAranI bahAra nIkaLavAnuM che. meghakumAra, zAlibhadra vagere mahAtmAo e rIte jIvana jIvyA. cakI sanakumAra mahAmuni pUThe lAgela parivAra ane rAjAonA lalacAvanArA kAlAvAlAne avagaNI lakattara cAritra-mArgeja cAlyA. upara kahyA pramANe niraMtara laukikathI judA ja loke ttara sAdhudharmanA zubha mAM ra pa rahenAre bane, tethI tene bhagavaMte e yegI ko che. kemake kahyuM che ke lokadharmathI nirALa) samyaktva, jJAna ane cAritrane vega eja sAce yuga che. eTale e ga-sAdhanAnA saMbaMdhathI AtmA yogI bane che. yogI paramabrahma(mela)ne sAdhanAre banI zake che. sAdhanA saMbaMdha anya melApathI thAya,-arthAtu cAritra AtmasvarUpamAM parovAya, ane AtmA cAritramAM ekamekapaNe upayukta thAya. samakita(tatvaci)nA bhAvamAM AtmA jAya, ane AtmAnA bhAvamAM samakita Ave. jJAna AtmasAt thAya ane AtmA jJAnamaya, prakAzamaya bane. mekSasAdhaka je paraspara saMbaMdha, Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaka che kAraNe ane anya pravajyA-paripAlana ] 419 te ga. vegavALo te yogI kahevAya. 14. cAritraphaLa : caramabhavasaMdhAna sUtraNa kArA sAmaUrasa, kApi , savArehaasuddhe, saMdhai suddhagaM bhavaM sammaM abhavasAhagaM bhogakiriAsuruvAikappaM / tao tA saMpuNNA pAuNai avigalaheubhAvao asaMkilisuharUvAo aparovatAvaNo sudarA aNubaMgheNa / na ya annA saMpuNNA, tattattakhaMDaNeNa / artha -lIdhelI pratijJA pramANe sarva vizeSaNathI saMpanna sarva mAyAthI rahita A zramaNapaNAne ArAdhaka, bhegakiyArtha surpAdinI jema, mekSa sAdhaka zuddha bhavanuM saMdhAna kare che. pachI e saMpUrNa kAraNo prApta thavAthI asaMkaliSTa sukha rUpa, parane asaMtApakArI ane anubaMdhe suMdara evI (bhega-kriyAo) saMpUrNa prApta kare che. bIjI (lakSaNa vinAnI kriyA) saMpUrNa nathI, kemake enAmAM evuM svarUpa rahI zakatuM nathI. vivecana:-ahIM sudhI munie karavAnA sAdhanAnA prakAre batAvyA. have enuM phaLa batAve che. A rIte banelo sAdhaka e sAcA zramaNabhAvanI (sAdhupaNAnI) jevI pratijJA lIdhI, te AtmAmAM zramaNapaNanA mahAna guNane rUDha karanAre che. kemake prAraMbhathI pratijJA lIdhI tyArathI, eka sarakhI rIte samyaphapaNe ene anurUpa pravartanAre banyo che. emaja ArAdhanAmAM khalanA rahita niraticAra rahyo hovAthI sarva prakAranI mAyA-AzaMsAthI rahita eve e bhAvIphaLa tarIke mokSasAdhaka zuddha carama bhavanuM AtmAmAM saMdhAna kare che, arthAta keTalAka bha pachI e zuddha bhava AvIne UbhuM rahe enI cejanA kare che. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 [paMcasUtra-4 caramabhavanuM saMdhAna kevI rIte ?:-- AtmA para asaMkhya janmanAM karma ane anaMtA nI vAsanAo jAmI hovAthI e sarvane saMpUrNa nAza thaI sIdhe mokSa thavAnuM te A bhavanA aMte ja sIdhe mekSa thavAnuM muzkela che. tethI vacamAM hajI bIjA bhava te thavAnA. (dA. ta. pRthvIcaMdra, samarAditya, vagerene prathama bhavanI ucca sAdhanA chatAM pachI paNa bhave te karavA paDyA.) paraMtu e bha prathama bhavanA suMdara anubaMdhathI evA saMkaleza rahita bhagavALA nIpaje, ke jemAM uttarottara Atmazuddhi vadhatI Ave. ethI aMte chele bhava e vizuddha banavAne, ke je samyapha sarvathA zuddhakriyA karavA vaDe karIne abhava(mela) sAdhaka banaze. arthAt e bhava pachI keI bhava ja nahi, paNa amara mekSa thavAne. asaMkaliSTa bhega:- siddha thavAnA zuddha bhAva vinA makSa siddha thaI zake nahi. zuddha bhAvathIja abhava siddha thAya. jemake, (surUpa vagere bhega sAdhana) vinA saMpUrNa bhegaThiyA bane nahi, paNa surpAdithIja saMpUrNa bhegakriyA bane. surpAdi eTale sAruM rUpa, vaya, vicakSaNatA (caturAI), saubhAgya (jenAthI bIjAne gamIe te), madhuratA (kemaLa mIThe svabhAva), aizvarya (saMpatti-mAnamartabe pratiSThA vagere), ene bheganAM sAdhana kahyAM che. evA sArAM rUpa vagere ApavAne samartha evA puNyavaMtA bhava thakI ja saMpUrNa bhegakiyAe pratye A sAmagrI akhaMDa kAraNatA (nimittabhAva) dharAve che. te evI paripUrNa (bhegakiyA) hoya che ke je bilakula saMkUleza rahita sukharUpa hoya che. vivecanakAra lakhe che ke ahiM zUnyatA hevAthI Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 421 pravajyA-paripAlana] saMkuleza hete nathI. ("zUnyatA" zuM? e cokakasa samajAtuM nathI. atyaMta pUrNa sAmagrIne lIdhe "jhaMkhanA, adhIrAI gRddhi vagere durguNothI zUnyapaNuM-rahitapaNuM" athavA zUnyatA eTale udAsInatAbhAva" e artha lAge che). ethI rAgadveSAdirUpa keI cittasaMkleza nahi hovAthI bhegakriyA asaMkilaSTa svastha sukharUpa hoya che. evI rIte pUrNa bhegaThiyAo bIjAne paNa saMtApa karanArI hotI nathI. te ahIM vicakSaNatA vagere guNone laIne zakya che. kemake, vicakSaNatA, madhuratA vagere guNo keIne saMtApa nahi thavA de. vaLI eja kAraNe e pUrNa bhegaDiyAe anubaMdhathI eTale paraMparAe paNa TheTha carama bhava sudhI suMdara heya che; kemake, saMklezathI ke paraparitApathI ene AcarI nathI. AvA svarUpavALI bhogakriyA sivAyanI bIjI saMkalezavALI parasaMtApaka ane pariNAme asuMdara evI keIpaNa bhegakiyAe saMpUrNa nathI; kemake, emAM saMklezAdine laIne Aloka paraloka bannenI apekSAe bhegakriyAnuM svarUpaja khaMDita karI nAkhyuM che. bhegakriyAnuM svarUpa te evuM joIe ke je A lekamAM svAtmasaMkuleza ane parAtmaparitApathI akalaMkita sukha Ape, ane paralokamAM yAvat carama bhava sudhI sAnubaMdha suMdara sukha Ape. pra-ahIM zramaNapaNunI ArAdhanAnA phaLarUpe bhegakiyA kema batAvI ? u0-mukhya phaLa te prAraMbhe mokSa sAdhaka caramabhavanuM saMdhAna ja batAvyuM che. paraMtu e saMdhAna pachI vacce bhave te thavAnA ne ? emAM paNa ArAdhanAjanya puNyathI UMcA rUpa-rasAdi deg Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 [paMcasutra-4 viSaye maLavAnA ne ene amuka kALa sudhI upaga paNa rahe. vAne. kintu e bhega kevA? te kahe che,-niraticAra nirAzaMsa ucca ArAdhanAne e prabhAva che ke e bhega saMkuleza-parasaMtApa -azubhAnuMdha vinAnA rahevAnA. AtmA emAM jANe aMtarathI kamaLavata alipta ! tethI ja meke Avye e chUTatAM ane cAritramArga hAtha lAgatAM leza paNa saMkeca, vilaMba ke kaThinAI nahi. eTale ja cAritrArAdhanA vaLI ora UMcI keTinI thavAnI. ethI UMce devaloka, ane pachI mAnavabhave vaLI vizeSa UMcI ArAdhanA. ema karatAM karatAM carama bhava AvIne Ubhe rahe. enuM saMdhAna yAne ghaTanA ahIMnA prathama bhavanA cAritranI ArAdhanAthI thAya che. AmAM vaccenA bhAmAM je saMkaleza Adi vinAnI bhegakiyA maLe che enI vizeSatA che ke cittanI saMkalezArirahita sthiti AtmAne nirlepa jevo rAkhe che, ane uccatara ArAdhanAmAM joDe che. samarAdityakevaLIne nava bhAmAM A dekhAya che. A AzayathI ahIM bhegakriyAne nirdeza che. 15. samyajJAnakriyA : pravartaka bhAva sUtra- a nA ti gurU gni sugosidhdhI vigapddivttiphaannaa / Ittha bhAvo pavattago / pAyaM vigyo na vijjai niraNughA suhakammabhAveNa / akkhittAo Ime jogA bhaavaaraahnnaao| tahA tao sammaM pavattai, nipphAyaI agaaule| artha-A jJAna che ema kahevAya che. emAM zubhAganI siddhi thAya che. e ucita svIkAra-pradhAna hoya che. emAM pravartaka bhAva che. (ahIM udayamAM AvatAM) azubha karma niratubaMdha hovAthI prAya vidma nathI AvatuM. A go bhAva Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 423 pravajyA-paripAlana] ArAdhanAthI kheMcAI Ave che tathA te pachI samyapha pravarte che ane AkuLatA vinA e phaLe che. vivecana : samyaga jJAna-kriyAnuM svarUpa jJAnakriyAkhyAM mokSa: " e sUtramAM "jJAna" zuM ? ane kiyA" kevI ? e batAvatAM ahIM kahe che ke pUrvokta ArAdhanAone atIya zraddhAsaMpanna samyagra bedha e "jJAna" che; kemake ISTa vastutatvane jaNAvanArUM je jJAna e ja jJAna kahevAya che. ane kriyA te che ke je AvI jJAna-dazAmAM zubhaga siddha thAya che, arthAta A leka paralekamAM InTahitane pedA karanAra zubha pravartana nIpaje che. e zubha yegamAM samyaphajJAnadazAnA avalokanathI bhinna bhinna anubaMdha aMge nipuNa nirIkSaNa che. jJAnadazAthI joyA kare che ke A zubhakiyA vakhate hRdayamAM anubaMdha kayA paDI rahyA che ? je bhAva vizuddha haze te zubhAnubaMdhavALe puNya UbhuM thaze. paNa je kaI viSaya, kaSAya ke kriyAnA kheda vagere bhAva AvyA te te azubhAnubaMdha nAkhaze. mATe vizuddha bhAvanuM lakSa saceTa rahe, e rahetuM havAthI, sarve ucita ja vAtavastune svIkAra mukhya hoya che, ethI kaI anucitane svIkAra nathI karavAmAM AvatuM. teja e zubhayoga jJAnadazAne gaNAya. nahitara je anucita AcarAtuM heya, ucitatAnI beparavA hoya, te jJAnadazA zI? ajJAna mUDha paNa evuM te Acare che. pra-jJAnanI ATalI badhI kaDaka ucca bhUmikA kema bAMdhe cho? Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 [ paMcasUtra-4 u0-jagatamAM jJAnavALe DAhyo bhaNele te gaNAya che, ke je svavinAzakArI keIpaNa prayAsa na kare. vinAza karyo hoya te anucitane tyAga ane ucitane svIkAra joIe. e vinA vinAza TaLe nahi. jIva anucita AcarIne ja mare che ne? rAvaNe sItAne upADI saMgharI rAkhavAnuM anucita karyuM te sarvavinAza pAme. rehaguptAe jIva-ajIva-jIvanI trirAzInI karelI anucita sthApanA pakaDI rAkhI te saMgha bahAra mUkAye, ninava gaNo A badhAmAM jJAnadazA zI gaNAya ? jJAnI evuM na Acare je potAne vinAza kare. pravartaka che bhAva-AvI prastuta jJAnayukta pravRttimAM keNa pravartAve ? te ke pravartaka mAva che. bhAva eTale pavitra abrAnta hRdaya, paNa malina mUDha hRdaya nahi. aMtaHkaraNa mehanA zreSa-ISya-Asakti-mada-mAyA-dInatA vagere azubha bhAvathI bhareluM hoya, yA enI asarovALuM hoya, te kadAca dharmavyApAra thAya to ya te samyajJAnayukta kayAMthI banI zake ? evA dharmavyApArane pravartAvanAra kaI ne kaI mehanI lAgaNI hoya che. tethI e kharekhara dharmayoga ja nathI. sajJAnamUlaka dharmaga e sAco dharmayoga che, ane ene pravartAvanAra che pavitra abrAnta hRdaya. mATe e pahelI Avazyaka cIja che. A vastu je lakSamAM rahe te sAdhanA hAthamAM letA pahelAM hadayane evuM zuddha svaccha pavitra karI devAya, ke emAM ke I melI lAlasA, mAnAkAMkSA, mada, mAyAdi nahi hevAthI have je dharmasAdhanAnI pravRtti karAya e sagyajJAnayukta kiyA bane. asAra-sAMsArika vAtavastuthI kheda-galAnI pAmI e Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravrayA-paripAlana] 425 nimittanA malina bhAvothI virameluM svaccha mana dharmasAdhanAne jIvana-sarvasva mAnI emAM parevAya che, ekAkAra thAya che. e sAdhanA zuddha dharma samajanI pariNativALI hAI samyajJAnayukta kahevAya. pAMDitya e samyajJAna nathI, kintu DI paNa zuddha vastu-samaja aMtaramAM pariNAma pAme e samyajJAna che. bhAva yAne svaccha zuddha aMtaHkaraNa evI pariNativALI ja dharmasAdhanAmAM pravartAve che. samyapha sAdhanAmAM vizna kema nahi ? - A zuddha manathI prerita samyadhasaMpanna sAdhanAne e prabhAva che ke emAM prAyaH vidhra hetuM nathI; kemake A prastuta sAdhanA-pravRttimAM samyagU upAyane upayoga thayo hoya che. samyagU upAye kayA ? e ja pUrve kahelA catu zaraNagamana -duSkRtagartA-sukRtA sevanathI mAMDI guNabI jAdhAnAdinA pAyA para UbhI thayela pravayAmAMnA nirAzaMsa vizuddha caraNa, mahAsatta, samazatrumitratA, AgraharahitatA, prazama, samyak dvividha zikSA, guru-bahumAna-pratibaddhatA, maMtravat kRtapAsanA vagere. A upAye pagabhara hoya tyAM vidhra zAnuM Ave ? . pra-vigha te kaI pUrvanA tevA azubha karmane AdhIna heI, saMbhava che ke sAdhanAnI ADe kAM na Ave ? u0-alabat bahArathI vihvarUpa dekhAtA saMgo UbhA thAya e saMbhavita che, kintu satata samyagU upAyamAM pravartamAna sAdhakane enI AMtarika sAdhanAmAM kazo bAdha karI zakatA nathI. sAdhanA akhaMDa cAle che. are ! vizeSa kutiMbaMdha sAdhanA cAle che. eTale vidhra tarIke eNe kazuM kAma karyuM nahi. saMgamadeve Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 [ paMcasUtra-4 prabhune cha mAsa sudhI geAcarI-prAptinI ADe kAMI ne kAMI vijJa UbhA karyAM, paraMtu prabhu kSudhAparIsaha jItIne aMtarathI asa`ga avyAkuLa rahI cAritrasAdhanAmAM AgaLa vadhatA ja rahyA. tyAM sa'game UbhA karela saoNMcAga kayAM vinnarUpa banI zakayA ? samyag upAcAnA e prabhAva che ke prAyaH vinna na UbhuM thAya. A sad upAcAne lIdhe vizrva vidmarUpa na thavAnA mULamAM niranukhanya azubha karma kAma kare che. arthAt AtmAmAM zubha azubha ane jAtanA karmonA saMcaya che eTale azubhanA udaya te thAya. paraMtu A karmomAM anubaMdha yAne nUtana azubheApAnanI khIjazakti nathI. tethI e niranukha'dha azubhakama che. sAnukhadha azubha karmanI e sthiti hoya che ke e udayamAM Ave tyAre aniSTa UbhuM' te kare, paNa emAM sAthe nUtana azubhanI khIjazakti hAi buddhi ya khagADe, malina bhAva pedA kare, kaSAya yAne lezyA-vRtti azubha UbhI kare. duHkha kaSTa bhagave te bhAgave paNa sAthe haiyuM ya meluM sakilaSTa kare, tethI navAM azubha theAkakhadha UbhAM thAya. kharI rIte AvA sAnubaMdha kavALA te evA bhAre kamI hAya ke ene te mULamAM samyak pratrajyA2ega ja na hAya; pachI evA samyag upAyeAmAM pravavAnI vAte ya zI ? na dibanIdarAhyaM pravartate niranubandha azubha kavALA na hoya e A rIte samyag upAyAmAM pravatatA hotA nathI, samyag jJAna sa'panna supratrajyA yAgAmAM evA khicArAthI pravRtti thAya nahi. 'akikhattAe ime joga....' A sajJAna zubha cAritrayeAgA zI rIte Ave che ? tA ke bhAva-ArAdhanAthI sArI rIte e Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravrajyA-paripAlana] 427 AkarSAI svIkRta banI jAya che; ane bhAva-ArAdhanA pUrva janmamAM enuM bahumAna-prazaMsA Adi karyuM hoya che enA prabhAve UbhI thAya che. Ano artha e, ke samyapha cAritrayego aneka janmonI sAdhanAthI UbhA thAya che. pApapratighAta-guNa. bIjAdhAna Adi kramathI sAdhanAo karatAM rahevuM paDe. pravajyAnA jJAnadazAvALA zubha vyApAre vinna rahita tyAre ja AtmAmAM svIkRta ane sthApita thAya ke jyAre pUrvajanmamAM enA para bahumAna, enI prazaMsA, enuM jijJAsA-zravaNu vagere karyuM heya, ane tethI ahIM hRdayamAM bhAvathI ArAdhakadazA sAthe bhAva-ArAdhanA arthAt ArAdhanAne guNapariNAma UbhuM thayuM heya. evA hRdayane te saheje sajJAna cAritravyApArane Adara -svIkAra thaI ja jAya; kemake e niyama sajJAna zubha cAritravyApArane niSpAdaka che, eTale avazya emAM pravartAve che, ane AkuLa-vyAkuLatA vinA ISTaphaLa tarapha caDAve che. (16) sakriyAnuM phaLa ane vizeSatAo sUtra-gvaM ziriSa suzirikA, nirdA, niraMvADIsaahiaa, tahA suhANubaghA uttaruttarajogasiddhIe / tao se sAhaI paraM paratthaM samma, takkusale sayA, tehiM tehiM payArehiM sANubandhaM mahodae, bIja-bIjAdiTThAvaNeNaM kattiviriyAijutte, avaMjhasuhaciTTe, samaMtabhade, suppaNihANAiheU, mohatimiradIve, rAgAmayavejje, dosANalajalaNihI, saMvegasiddhikare havai aciMtaciMtAmaNikappe / artha e rIte kriyA (1) sukriyA bane che e (2) ekAnta niraticAra hoya che, ane (3) niSkalaMka artha (mela)nI sAdhaka bane che; tathA (4) viccheda vinA uttarottare yoga siddha Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 [ paMcasUtra-4 thatA javAthI, zubha anubaMdhavALI thAya che. tethI (5)e pradhAna para arthane samyagrIte sAdhe che. evA savArthamAM kuzaLa haMmezA te te (bIjanyAsAdi) prakAre anubaMdhavALA mahAna udayane sAthe che. te A rIte, ke e) samyaktvabIjanA bIjabhUta (dharmaprazaMsAdi) ne sthApita karavA pUrvaka e (parama satyArtha pratye) kavIya AdithI yukta banI avazya phaLadAyI zubha pravRttivALe bane che tathA (e ja parama savArtha pratye) sarvAmukhI kalyANa vALa ane sata praNidhAnAdine janaka hoya che. meharUpI aMdhakArane haTAvanAra dIve, rAgarUpI rogane kADhanAra vidya, ane zreSarUpI agnine ThAranAra samudra banI aciMtya ciMtAmaNa-samAna e saMvegane siddha karanAre thAya che. vivecana:-pragati -have AgaLa sAdhu kevI pragati kare che te batAve che. (1) upara kahyA pramANe bhAva ArAdhanA sAthe jJAnapUrvaka samyapha cAritrage je sAdhavAmAM Ave che e kriyA sukiyA bane che. enuM kAraNa e che ke e samyaga jJAnanA pAyA para AraMbhAyelI hoya che, ane emAM aucityapUrvaka pravRtti thaI hoya che. jJAna samyaku che eTale zraddhApUrvakanuM hoI emAM AdhyAtmika uthAna ja mahatvanuM lAge che. tethI temaja pUrva bhUmikAmAM badhuM aucitya jALavIne cAritrajIvanane prAraMbha karyo che eTale hRdaya zuddha ane mahAvivekasaMpanna hovAthI have sadhAtA cAritrayAga saheje suzobhana kriyArUpa heya. 0(2-3-4), (2) A cAritrayogasAdhanA ekAMte niSkalaMka arthAt kaI paNa jAtanA deza-aticAra vinAnI heI DAghaazuddhithI taddana rahita hoya che. sukriyA sAdhavI che eTale doSa Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 429 zuM kAma lagADe? saheja paNa rAgAdi pramAdavaza na thAya eTale deSa lAgavAne saMbhava nathI. (3) AvI niSkalaMka sAdhanA heI, e niSkalaMka arthanI yAne sarva karmakalaMka vinAnA mekSanI sAdhaka bane che. A sUcave che ke kukiyA, yA doSavALI sukriyA, ke malina AzayathI nirdoSa paNa sukiyA mekSa sAdhI zake nahi. (4) bAkI sakriyAne e prabhAva che ke e, evA keI vyAghAta-viracheda vinA uttarottara zubha yoga siddha thatA AvavAthI, zubha anubaMdhavALI bane che. sAdhanAnI gADI upaDI te upaDI. have e aTakavAnI nahi. eTale ke sAdhanA maTIne pramAdAcaraNa AvavAnuM nahi. e to eka cAritrayoga pachI bIje, pachI trIjeema uttarottara te te kALane ucita go sadhAtA AvavAnA. ethI AtmAmAM evI saLaMga avicchinna cAlatI yogasAdhanAomAM citta rokAyuM rahevAthI e cittamAM eka evo saMgIna zubha pariNAma vahete thAya che, ke je e kriyAne zubha anubaMdhanazALI kare che. arthAta AgaLa AgaLa evI vizuddha yogasAdhanAonI paraMparA saje evI banAve che. e kriyA sAthe rahetA cittapariNAmanI moTI kiMmata che. je e evo, udAra, vizuddha ane ojasvI che te e kiyAmAM eka evuM sAmarthya UbhuM kare che ke je AgaLa paNa viziSTa sAdhanA kheMcI lAve evA zubha karmane utpanna kare che. pradhAna parAthI kayo ? - A rIte potAnI zuddha kalyANasAdhanA to pravAhita thaI gaI. paraMtu eTaluM karIne e besI raheluM nathI. kintu zubhAnubaMdhavALI uttarottara akhaMDa cAlatI cAritroga-sAdhanAnA Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 [ paMcasUtra-4 prabhAve parArtha paNa sAdhe che. parArtha eTale bIjAnuM bhaluM. e be jAtanuM hoya, (1) gauNa parArtha annadAnAdi, vA mithyAdaSTi kalpita AtmA-mekSa-makSahetu aMgenA tavanA bedha AdinuM dAna; (2) pradhAna parArtha dhibIja vagerenuM sthApana. A sAdhaka "para" yAne pradhAna parArtha sAdhe che, te paNa samyagrIte, aviparIta paNe, arthAta parahita sAthe te kamathI sAdhe, kintu game tema nahi. dA. ta. A paMcasUtranI AdimAM batAvyuM tema pahelAM pApapratighAta-guNabI jAdhAna karAve, pachI sAdhudharma-paribhAvanA karAve...vagere kamathI sadhAvyuM kahevAya; paNa nahi ke pahelAM enAM ThekANuM na hoya, ne sIdhI pravrajyA ja sadhAvavA mAMDe. ema aviparItapaNe eTale A cothA sUtranA prAraMbhe batAvyuM tema viparyAsavALe parArtha sadhAvavAne nahi. parAthI satyArtha ke sattvArtha ? :- ahIM TIkAmAM chApelI pratamAM parArthane artha "satyArtha' chapAye che. e pATha je barAbara hoya, te bhAva ene e che ke "satya" eTale "satane hitarUpa sata eTale AtmA, ene hitarUpa kahevAya dravyahita, bhAvahita, dravyadu:khanAza, bhavaduHkhanAza. A bemAMthI "para" arthAt pradhAna che bhAvahita, ane e che Atmavizuddhi -Atmazakti vikAsa, lApazamika ane kSAyika guNone prAdurbhAva, Ane e sAdhe che. bAkI sAce pATha "sarvArtha " saMbhave che. sava' eTale jIvo, ene "artha eTale ISTa, prayojana. eTale ke jIvanuM prayojana, jIvonuM ISTa e ja ahIM pArtha tarIke levAnuM che. TIkAkArane 'parAthane A artha mUkavAnuM kAraNa e che ke ene bIjo artha e Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 431 pravajyA-paripAlana ] paNa thAya che ke "para" eTale ke zreSTha evo artha" yAne prajana, te che mekSa. paraMtu prastutamAM e artha saMgata nathI. kemake pAchuM "para" evuM vizeSaNa paDyuM che te nirarthaka Thare; temaja AgaLa "bIjabIjAdika-sthApana dvArA " ema kahe che te bIjA jInI apekSAe ja saMgata thAya. mATe ahIM "para" eTale bIjA cha ja levA che. te spaSTa karavA TIkAkAra maharSie parArthane artha "savArtha " karyo, e saMgata thAya. astu. sAdhaka pradhAna parArthe sAthe te "sayA taskusala arthAta AvaData vinA nahi, paNa sadA parArtha-sAdhanAmAM kuzaLa rahIne. jyAre jyAre sAme je je jIva Ave, enuM kema hita thAya e tyAre tyAre te te jIvanI gyatA, kakSA, samajIne tadanusAra hitane sadhAvavAmAM kuzaLatAvALo rahIne parahita sAdhe. bIjabIjAdi-sthApana kevI rIte ? e parArtha sAdhe te paNa "tehiM tehi payArehiM... bIjabIjAdiThAvaNeNaM arthAta zAsana-prabhAvaka te te prakAre vaDe bIja bIjAdinA sthApana dvArA. ahIM "bIja"=makSabIja samyakatva. tenuM "bIja'=tene AkarSanA zAsana prazaMsA Adi. AdipadathI jinakti dharmanI abhilASArUpI aMkura, e dharmanuM samyapha zravaNa vagere. viziSTa upadezadAnathI, yA svaMya viziSTa tapa sAdhavAthI, athavA jinekta tavanA sthApaka vAdathI, ke zAsanaprabhAvaka pratiSThAdi saMghayAtrA sAmuhika tapa-anuSThAna vagerethI bIjA ne jinazAsana pratye AkarSaNa thAya; "aho ke suMdara dharma !' vagere prazaMsA thAya, e emanAmAM bIjabIja=samyakatvarUpI bIjanuM bIja paDayuM bIjanyAsa thayo kahevAya. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 [ paMcasUtra-4 vaLI AgaLa e upadezAdi prabhAvaka kAryomAMnA keI prakAranuM nimitta apAya eTale e jemAM jainadharmanI abhilASA jAge A aMkura uge kahevAya. A rIte parArthane sAdhe. e parArtha pAche "sAnubaMdha' sAdhe; arthAta (1) itara jIne bIjI kaI paugalikaAzaMsAmAM tANyA vinA zuddha kalyANamArga emanAmAM Ave e rIte prayatna kare; jethI e jImAM e zAsanaprazaMsAdi vizuddha AzayavALA jAgavAthI AgaLa enI paraMparA cAle. evA anubaMdhavALA e Ave. (2) ema A parArtha sAdhaka paNa parArtha sAdhanA kare te anubaMdhavALI hoya evA nirAzaMsabhAva ane vizuddhAzayathI kare, jethI pitAne AgaLa paNa parAkaraNanI paraMparA cAle. parArthasAdhakanI vizeSatAo:-"mahadae arthAt svaMya siddha dharmane kamazaH bIjA jemAM sAdhate hevAthI e pite mahA udaya-unnativALe hoya che, kema ke dila bahu vizALa thaI gayuM ane sAthe parArtha kuzaLatA-gyatA vikasI UThI. vaLI te. stavIryAdiyukta hoya; yAne pradhAna parArtha sAdhavA mATe kAraNabhUta vidyAsaMdithI yukta hoya evuM pitAnuM vIrya usAha, pratibhA, vagere pragaTa rahe. te ja vAstava parArthe sadhAya; nahitara adhavacce thAke, yA mAyakAMgale prayatna thAya, athavA guMca paDatAM parArthakAryamAM vacce aTakI paDe. vaLI "avadhya zubha ceSTa arthAta parArtha sAdhavAnI zubha pravRtti evI Adare calAve ke e niSphaLa na jAya; paNa avazya amegha, saphaLa nIvaDe. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-paripAlana ] 433 pra-parArtha-pravRtti dA. ta. upadeza kyAreka niSphaLa jAya che ne ? u0-paropadeze pAMDitya heya tyAM potAnA AtmAmAM ThekANuM nathI eTale niSphaLa jAya; kemake AcAra sAthenA upadezanI asara paDe che. bAkI uttarottara yoga siddhivALA mahAtmAonI dezanAmAM ApaNe jene niSphaLatA samajIe chIe e upalakiyA nirIkSaNa che. kharI rIte zrotAonA dilamAM kAMIne kAMI asara dA. ta. pApa pratye kamakamATI vagere thayuM hoya che. tyAre vyaktigata upadezamAM te e parArthakuzaLa mahAtmA agya para prayatna karavA jatA ja nathI, pachI niSphaLatA zAnI maLe ? samaMtabhadra arthAta te parArtha sAdhaka mahAtmA cAre bAjuthI kalyANarUpa hoya che, kemake e sarva AkAre saMpanna che. emanI mudrA saumya, nayana AkarSaka, vANI ekAMta kalyANanI, pravRttimAtra kalyANarUpa, svabhAva bahuja mulAyama ane madhura, cAla karuNAbharI, bIjA sAthe vyavahAra atizaya saujanya bharapUra ane udAra...vagere hoya che. evA e supraNidhAnAdihetu arthAta (1) pitAnI aMgata sAdhanA zuM, ke parArthasAdhana zuM, sarva sAdhanAmAM samyapha praNidhAna, pravRtti, vidhrujaya ane siddhivALA hoya che. kAraNa, kyAMya paNa e nyUnatA-khAmI-gaphalatavALA hotA nathI. ethI (2) sAmAmAM paNa praNidhAnAdi jagADanArA bane che. dekhAya che ke sarva vAte cokkasa zikSaka yogya vidyArthIne paNa cokasAIvALo taiyAra kare che. ema AvA suyogya samaMtabhadra mahAtmAthI pAmelA bhavyAtmAe paNa praNidhAnAdivALA bane che. 28 Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 [paMcasUtra-4 "mehatimiradIve... Ave e parArtha-parahitasAdhaka mehadhakArane dUra karavAmAM dIpa samAna bane che. e pitAnI mudrA ane vANIthI jIvane pratibuddha karI emane meha arthAt ajJAnakumati-kadAgraharUpI aMdhakAra naSTa karI devAnA svabhAvavALA hevAthI eka dIpaka che. rAgamaya jaje arthAta jInA rAgarUpI roganI cikitsA karavA mATe vaidya che, kemake vairAgyanI mUrtisamA emanI pAse e samartha tapa-cAritra-jJAna yoga che ke je enA rAgane hacamacAvI nAkhe evA vairAgyathI raMgI nAkhe che, e rAgagane kamazaH maTADatA Ave che. vaLI desAnalajalaNihI arthAta e mahAtmA jenA dvaSAgnine zAMta karavA eka samudra che. kemake emanI prazAMta upazamarasa-jharatI mudrA ane vANImAM sAmAnA draSadAvAnaLanuM zamana karavAnI avvala zakti che. ema, A parArtha sAdhaka mAhAtmA "saMgasiddhikara che; saMvegane janmAvanArA kAraNe tarIke svayaM dharmamaya jIvana, jaDanI anukULatAonI beparavAI, AMkhamAM nivikAratA ane adhyAtmateja, mehadhane kamakamI karAve evI tyAga-tapomaya kaSTasAdhanAo, vANImAM nItarate dharmapravAha-ityAdi to evA jAgrata che ke e bIjA jIvone saMvegabhInA karI de che. saMsAra pratye thAkavALA karI mokSanI tIvra abhilASA sAthe zuddha dharmanA raMgamAM taraboLa banAvI de che. evA e aciMtya ciMtAmaNikalapa che, jIvone mehanAza, rAgadveSazamana ane saMvegasiddhi karAvanArA hevAthI ekAMte sukhanuM Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-paripAlana ] kAraNu ane che. kemake sAcuM sukha rAga-dveSa-mAha-pApara`ganA joramAM na ja anubhavAya. tyAre e dASA zamavAthI kalpanA ahAranI sukhazAMtinA anubhava thAya che. tethI e aciMtya siddhi karAvI ApanAra mahAtmA aciMtya ciMtAmaNisamA che. A sUcave che ke ucita pratipattipradhAna bhAvaprerita uttarAttara cAritraye gasAdhanA siddha thayethI jIvamAM e evI niLa sahaja parA kuzaLatA UbhI kare che ke enA zubha vIceTlAsa, zubhapravRtti ane samatabhadratA jonAranA mAhane phagAvI de, rAgane bhagADI de, ane dveSane ThArI de che! eTaluM ja nahi paNa enA AtmapradezamAM sumati-samyakRtvanA prakAza pAthare che, virAganu Arogya vikasAve che, upazamanI zItalatA sarje che, ane saMveganI maghamaghatA kare che. peAtAnI aMtamu khatA, vastumAtranu nile pa uDDAsIna dana, ugra parisaha-upasarga mAMya AtmAnI nirvikAra sthiti, ane ceAtracaryAM, bhAvayA, ga bhIratA, tattvaparizuti, prauDhabhAva, kAmaLa madhura vANIe sa'vegajharatI dhamanI dezanA, niHsvArthabhAvanI parAkASThA,--A badhuM jIvomAM savegane janmAvI savegane vadhAre che. 435 (17) vadhatA saMvega : caramabhava sUtraH-saa paraMparathasAdachu. taddALAmAvo, aneodi bhavehiM vimucamANe pAvakammuNA, pavaDDhamANe a suhabhAvehiM, aNegabhaviAe ArAhaNAe pAuNai savvuttamaM bhavaM caramaM, acaramabhavaheDa, avigala paraMparattha nimittaM / tattha kAuNa niravasesaM kiccaM vihUarayamale sinna, vuA, muzara, parinivAra, savvayuddhALamAM re / , ( - ia pavajjAparipAlaNAsuttaM samattaM ) Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 [ paMcasUtra-4 artha -tevA prakAranA karuNAdi bhAvathI e ema pradhAna parArthane sAdhaka aneka bhae pApakarmathI mukAte Ave che, ane zubha bhAvamAM vadhate e aneka bha saMbaMdhI ArAdhanAthI sarvottama aMtima bhavane prApta kare che, je have chellA-pahelA keI bhavanuM kAraNa nathI, ane saMpUrNa pradhAna padArthanuM kAraNa che. tyAM kArya saMpUrNa karIne karmamaLane nAza karI e siddha buddha mukta thAya che, nirvANa pAme che, samasta dukhane aMta vivecana - carama bhavanI sAdhanA - pratrajita uttama puruSa pradhAna gyatAvALA hoI tevA prakAranA karuNAdibhAvane lIdhe jue "aho ! A jagatamAM ja bicArA mohavaza pApamAM DUkhyAM rahe che ! ane karmane panAre paDI bhAre duHkhI thAya che! huM prabhunuM zAsana pAme chuM, te lAva, emane pApa ane dukhamAMthI chUTavA sahAyaka thAuM ! anaMta karuNAsAgaranuM zAsana emane pamADuM! zAsananA Adeza e pALe evuM karuM!" evA dharmanuM dAna karIne uttarottara viziSTa pradhAna parArthane paNa sAdhaka bane che. evI aneka jAnI sAdhanA karIne jJAnAvaraNIya vagere karmothI rahita banatuM jAya che ane saMvegAdi zubhabhAvathI vadhatuM jAya che. ema aneka bhavanI pAramArthika ArAdhanAvaDe sarvazreSTha evA tIrthakara gaNadhara vagerenA bhavane pAme che. pra-vadhate saMvega eTale zuM? u0-jema enA eja sUryane ApaNe hajArevAra jevA chatAM, navI savAre sUryamAM camakAre jude ja joIe chIe, eja Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 437 pravrajyA-paripAlana ] pramANe AtmAmAM enI e ArAdhanA chatAM saMvega pratidina na ne na AvI vadhatuM ja jAya. prave-te zuM navA sUryanAM darzananI vacamAM rAtrinA aMdhakAranI jema, ahiM vacamAM asaMvega lAvavo ? u0-nA, ema nahi, paNa saMvegIe navuM navuM kiyArahasyanuM darzana, adhikAdhika paravimukhatA, ane navuM navuM samyajJAnAdi keLavatAM jotA rahevuM joIe ke "A kriyA, A sUtra, A sAdhanAmAM vaLI zuM rahasya che? ema bAhAnAM AkarSaNa ghaTatAM Ave che ne ? paranA rAga dveSa kapAI, para pratye daSTi ochI jAya che? navo navo zAstra-dha hRdayamAM nakakara mAlarUpe vadhata Ave che ne? samyagdarzananA 8 darzanAcAra adhikAdhika sevAI. rahyA che ne? vrata niyama sahaja svabhAvarUpa bane evuM mamatva vadhe che? pAchuM A badhAne yatna cAlu. emAM pramAda TALavA vicAravuM ke "are ! hajI mArA hRdayamAM mehanuM aMdhAruM che? mane kevI uttama mokSamArganI sagavaDa maLI che ! e maLyA pachI meM enI keTalI kadara vadhArI ? keTale moha TALe ? keTalo dharma vadhAryo ? ane huM mekSa kyAre pAmIza ?" ema roja ne rAja vicAratAM navI dhagaza, navuM joma saMveganuM vadhe. vaLI judA judA daSTibiMduthI vicArI zAsananI AtmIyatA vadhAratAM paNa navanavo saMvega jAge. A sarvazreSTha bhava e have saMsArane chelle janma che. kemake e samApta thaIne chellA ke pahelA keI jAtanA bhava vinAnA mokSane ApanAra che. A uttama janma ati uttama yaza-Adeya-saubhAgya-susvara vagere puNyanA thakavALo hovAthI Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 [ paMcasUtra-4 enA prabhAve paranA paNa ekAMta sarva hitanuM nimitta bane che. sAdhaka ahI mahAtmAone ucita saghaLuM kartavya pUrNa kare che; ane pachI vartamAnamAM baMdhAtI kamarajane, ane pUrve saMgrahela karmamaLane dUra karI vyavahArathI kamazaH siddha, buddha, mukta, parinivRta thAya che, temaja sarva duHkhone aMta kare che. nizcayanayathI te AtmA sadA niraMjana nirAkAra che, paNa vyavahArathI karmavALe ane duHkhI che, tethI vyavahArathI ene choDAvavo rahyo. "siddha thAya che eTale, sAmAnyathI aNimAM ladhimAdi labdhionuM Azvarya meLave che. "buddha eTale kevaLa jJAnavALA arthAt sarvajJa. "mukata" eTale bhavamAM pakaDI rAkhanArA aghAtI karmothI rahita; ane "nita' eTale sarvathA karmathI banI have bhaviSyanA sarvakALamAM haMmezane mATe duHkhane aMta kare che. siddha vagere padene bIjo artha e che, ke e "siddha thAya che eTale sarva kAryane samApta kare che; "buddha thAya che eTale apratihata anaMta jJAnathI jJAnI bane che; "mukta thAya che eTale sakala karmathI mUkAya che, ane "parinirvANa pAme che eTale sarvasukhanI prApti kare che. e rIte, sarvaduHkhane aMta kare che. sarvanuM A nizcita pariNAma kahyuM bIjA nizcaya nayane abhiprAyanuM nirAkaraNa karavA A Ama kahyuM, kemake nizcaya nayathI te AtmA sadA saccidAnaMdapUrNa che ja, te tene siddha buddha vagere thavAnuM hatuM nathI. paraMtu vyavahArathI asiddha-abuddha vageremAMthI siddha buddha vagere bane che. -: sUtra cothuM samApta : Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrapa || pravrukyA- tram | sutrAsa vamamisiddha pama maMtrAjha jharamarApi pahINAsuhe aNubaMdhasattivajjie sNpttniysruuve| akirie sahAvasaMThie aNaMtanANe aNaMtadasaNe / se na sadde, na rUve, na gaMdhe, na rase, na phAse / artha:-te ema siddha, paramabrahma zuddhaAtmA), maMgaLaghara, janma-jarA-maraNarahita, duHkhamukta, anubaMdhazaktirahita, ane nija svarUpane prApta, akiya, svabhAvastha, anaMtajJAnI, ane anaMtadarzanI heya che. emane nathI zabda, nathI rU5, nathI gaMdha, nathI rasa, nathI sparza. sUtra-5 pratrajyAnuM phala. (1) mokSa-svarUpa vivecanaH-siddhanI vizeSatAo -- cothA sUtramAM pravrujitanI (dIkSitanI) caryA kahI ne mokSa phaLa kahyuM. ahIM enuM svarUpa batAvavA ema kahe che, ke pratrajyAnA prastuta pAlaka, pUrve kahyA mujabanI uttarottara sukhanI paraMparA prApta karavAnA keme karIne, siddha banyA thakA, parama brahmasvarUpa yAne ekAnta zuddha AtmA-paramAtmA svarUpa bane che; kemake have e sadAziva che, arthAta kAyama mATe kaMIpaNa Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 [paMcasUtra-5 jAtanA karma AdinA upadrava vinAnA che. karma, kusaMskAra, ane vikRtinA upadravathI pIDAtAne paramAtmA zI rIte kahevAya? paramAtmA potAnA mATe sadAziva banavA uparAMta emanAmAM anaMta guNo vikasvara thaI javAthI e bIjA mATe paNa aziva upadrava dUra kare evA maMgaLanuM ghara banI jAya che. emanuM nAmasmaraNa, stuti, dhyAna, prazaMsA vagere karatAM, e sarvavikAra-sarvaazuddhithI rahita hovAne lIdhe emanuM AlaMbana maLyAthI zubha adhyavasAye aMtarAye naSTa thAya che; ne ethI upadrava rahita sthiti bane che. mATe AlaMbanabhUta siddha paramAtmA e mahAmaMgaLa che. vaLI have kaI karma ke kAyArUpa nimitta na rahevAthI, e janma-jarA-maraNa vinAnA banI gayA che. kahyuM che ke jema atyaMta baLIne zekAI gayelA bIjamAMthI kadI ya aMkure phUTatuM nathI. tema kabIja baLI gayethI sAMsArika janmarUpa aMkura phUTatuM nathI. emaNe azubhane ekAnta (atyaMta) kSaya karyo hovAthI, azubhanA anubaMdhane yaMgya bhAvI baMdhanI paNa zakti have rahI nathI. kahe ke badhA azubhane enA gAMsaDA piTalA sAthe vidAya karyA che. ethI ja AtmAe anaMta timaya ane anaMta AnaMdamaya pitAnuM svarUpa prApta karyuM che. jIva karma rahita ekAkI baLe, tethI have ene gamanAgamana vagere kaI jAtanI kriyA karavAnI rahetI nathI. prave-samaye samaye palaTAtA vizvane jovA jANavAnI kriyA te che, te akriya zI rIte ? u0 -akiya e rIte, ke kAyA-vANI-mana kazuM ja emane nathI, tethI kAyA-vANIthI to zuM paNa manathIya vicAra Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 441 pravajyA-phalasUtrama ] karavA sarakhIya kaI parizramanI kriyA nathI. kevaLajJAna te AtmAne nirmala darpaNa jevo svabhAva che, jemAM vizvanA padArtho sahajabhAve pratibiMbita-arthAta bhAsita thAya che. darpaNamAM pratibiMba paDe, temAM darpaNamAM zI kiyA? eTale, AtmA have pitAnA svabhAvamAM AvI gaye, svAbhAvika dharmavALo banya; karmodayathI nIpajatA sarve vibhAva-dharmo nAza pAmI gayA. mATeja reya ane dazya arthAta vizeSarUpe ane sAmAnyarUpe pratyakSa dazya anaMta padArthonA jJAtA ane sAkSAta daSTA e banyA. have jIva zaradapunamanA nirmaLa caMdranI jema kSAyika bhAvathI vizuddha svabhAve rahyo che. kahyuM che ke jJAna e caMdranA prakAza ( tsanA) jevuM che. ane ene rokanAre karmanAM AvaraNa e vAdaLa jevA kahevAya che. siddha AtmAnI kevI suMdara ane kevI anupama kalyANa avasthA ke vAdaLa rahita zuddha caMdranI jema anaMta svaccha jJAnAdimayatA ! tyAre saMsAramAM jIvane kazuM nityasiddha nahi; eTale (1) anaMta majurI karavA chatAM ya ene pharI pharI sAdhavA-karavAnuM bAkI ! (2) paramAtmadazAne badale daridra cIMtharehAla jevI ajJAna, duHkhI, durbala ane nirAdhAra avasthA ! (3) apamaMgala ane upadrava Dagale ne pagale ! (4) janma-maraNano pAra nahi! (5) aDhaLaka azubhanA dhADAM ! pAcho bhAvI mATe azubhane akhUTa vArase ! sva svarU5 ramaNane badale jaDa pudgalanA rUpa ane ramatanI gulAmI ! (7) bhramaNaparAvartana evAM ke eka bhavathI bIjA bhavamAM, eka rAgAdi bhAvathI bIjA dviSAdi bhAvamAM, eka jaDathI bIjA jaDa tarapha, eka citAthI bIjI ciMtAmAM,ityAdimAM phUTabolanI jema jIvanI pheMkApheMka Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 [ paMcasUtra-pa' karAvAnI sthiti ! (8) karmodayane parAdhIna dazA ane tethI ja vibhAvadazA! (9) mehamUDhatA evI ke jAtanuM ja jJAna na maLe, ane tethI sukha-buddhie duHkhanA ja upAyamAM pravRtti !" ahAhA ! kevI dArUNa duHkhada dazA ! paNa have A durdazAmaya sthitine mRtyughaMTa vagADanAra prakAzane paMthe' maLyA pachI zA sArU e hRdayaMgama mekSane mArga sAdhavA sivAya bIjuM kAMI karavuMja ? mahenata te Ame ya kyAM ochI che? mahenata te te karavI ke jenA pariNAme AtmA e ja jALathI mukta thaI ethI ulaTuM pragaTapaNe, sadAsiddha, sadAziva, maMgaLamaya, akSaya, azubhAtIta, zuddhasvarUpI, sthira-akiya, svAdhIna, ane 9 anaMta jJAnAdimaya bane. sUtra:-ravI sattA dhiMthasaMDALA, kAMtavArikA, jA, savvabAhAvivajjiA, savvahA niravikkhA thimiA psNtaa| artha - e siddhanuM) astitva arUpI che, tevA tevA saMsthAna vinAnuM che, anaMtavIrya saMpanna che, samApta prajanavALuM che, samasta bAdhArahita, sarvathA nirapekSa avyAkuLa ane prazAMta che. vivecana-AvI siddha avasthA pragaTyA pachI AtmA kaI zabda,rUpa, rasa, gaMdha, sparza svarUpa nathI; kemake zabdAdi te jaDapugalanA dharma che. pahelAM AtmA para mULa svarUpe nahi kintu jaDa karma ane zarIranA saMbaMdhane lIdhe upacArathI zabda, rUpa vagere hatA, paNa AtmA have te daMDasaMgathI (jaDanA anuvedhathI) atyanta mukAelo che, tethI zabdAdi svarUpa nathI. tyAre zuM AtmA zUnya che? nA, AtmAnI arUpI sthiti Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama ] 443 che. jema jJAnanI arUpI sthiti che ne? tethI evuM nathI ke e AvA AvA prakAre rahelA saMsthAnavALo che. ene jaDanI mAphaka keI AkRti nathI. have emanI avasthA anaMta vIryayukta che. te bAhya nimittanI apekSA vinA svabhAve karIne ja kRtakRtya che. emanA saghaLAM kRtye saryA hevAthI kAryazakti baMdha paDI jAya che. have kazuM kArya karavAnuM rahetuM nathI. keI ja projana bAkI nathI vaLI dravyathI ane bhAvathI-bAhya ane AtyaMtara sarva prakAranA naDatarathI, pIDAthI rahita banyA che. emanI sthiti have sarvathA apekSA rahita che, kemake evI apekSA-AdhAra rAkhavAnI zakti have rahI nathI. vaLI nirapekSa hevAthI sukhanI utkRSTatAne lIdhe stimita che, avyAkuLa che. vaLI UchaLatAM mojAM vinAnA prazAMta sthira mahAsAgaranI jema, siddha avasthA sthira prazAMta che. ahIM ekAMte avyAkula kahyuM, kemake sukhanI ochAza heya te keI vikalpathI haiyuM khaLabhaLene? (2) asAMyogika sthitinuM mahatva : rahasya sUtra:-asaMjogie esA''NaMde. ao ceva pare mae / avikravA aNANaMde / saMjogo viogakAraNaM / aphalaM phalameAo viNivAyaparaM khu taM, bahumayaM mohAo abuhANaM / jamitto vivajjao, tao aNatthA apajjavasiyA / esa bhAvariU pre| artha-A AnaMda asaMgika che. tethI ja zreSTha manAya che. (saMyoganI) apekSAe AnaMda nathI. saMyoga e viyogane pedA kare che. evA saMgathI thatuM phaLa e ISTa phaLa nathI. e phaLa te vinazvara che, ne ajJAnIone mehane lIdhe e bahu Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 [[ paMcasUtramAnya bane che. je kAraNathI emAMthI viparyaya thAya che, eTalA mATe pAra vinAnA anartha pedA thAya che. e meha utkRSTa bhAva zatru che. vivecana -siddha bhagavAnane pUrNa AnaMda koI paNa dravya, kSetra, kALa ke bhAvanA saMganI apekSA vinAne che. emane kaI ja zabda-rUpa-rasAdi saMga nathI, tema enI apekSA paNa nathI ethI anaMta AnaMda che. eTalA ja mATe e ja kharA vAstavika AnaMda tarIke ISTa che. paNa e ahiM anubhavamAM AvA muzkela che. keI regI, jyAM sudhI sejAnI lAlI anubhavate heya, tyAM sudhI ArogyanI lAlI kyAMthI anubhave? te pramANe jyAM sudhI saMgane AnaMdanA anubhavamAM lIna che tyAM sudhI asagane AnaMda kyAMthI anubhave? kyAMthI samaje? kharuM jotAM jaDasaMganI apekSAvALuM sukha e sukha ja nathI. kemake apekSA e vihavaLatA che, e AnaMdano abhAva ja che. apekSelI cIja kyAre maLe ! pUrI kema maLe ! cirakALa kema rahe !" vagere utsukatA AtmAne satAvavAnI; emAM sukha zuM ? AnaMda zAne ? e te duHkha che. ISTa maLyA pachI paNa pAche ene viga thavAne ! e che duHkha-saMgano svabhAva ke e viyogamAM pariName ja. sayogathI thatuM phaLa e phaLa nathI; kemake e sAMgeka phaLa nAza pAmanArUM che, pariNAme rahevAnuM ja nathI; pachI ene ISTa phaLa zuM kahevuM? Ama chatAM mohathI ajJAna lokane AvA sAMgika phaLa (lAbha) bahu game. kemake e mehathI saganI sanAtana vizvavyApI vinezvara vastusthiti upara AMkhamicAmaNA karI, mati-viparyAsathI aphalane viSe ja Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravrajyA-phalasUtram ] 445 phaLanI buddhi rAkhe che. pachI e mAhathI buddhibhrama yAne viparyAsa thAya che. tethI buddhi-bhramathI aMta vinAnA anarthI janme che. sAMcAgika sukhAbhAsa khAtara asat pravRttie karI evA anukha dhavALA anartho e saje che, ke je anartha veThavA pAchaLa paNa eneA aMta na AvatAM anarthAnI akha Da dhArA cAlu rahe ! mehathI A thatuM hoI mAha e utkRSTa bhAvatru che. dA. ta. mAnyuM ke paisAnA saMcAgathI ja sukha, te paisA laI Ave hiMsA, asatya, anIti vagerethI; ane pAche temAM phulAya. leAkeA AgaLa pAtAnI mahAdurInI vAta kare, paisA kamAvavA eTale zI meATI vAta ? ApaNe te Ama capaTI vagADatA DhagalA paisA laI AvyA,' vagere. tema, paisA lAgye tA lAbyA, paraMtu pAchA kRpaNu krUra ke ghama'DI thAya; athavA have viSaya-sayAgathI sukha mAnI gheAra AraMbha-vilAsamAM chakelapaNe paisA UDAvaze, ADA rastA calAvaze! tevI ja rIte aneka prapa`cA karI peAtAnA mAnapAna UbhAM karaze ! ane e mATe sajjanane ane guNavAnane ya vageAvaze ke daMDaze! AvI rIte bIjI ya asat pravRtti karaze. e asata pravRttithI A lekamAM rAjadaMDa, apakIrti, kala'ka, jIvanabhaya vagere anartha, ke paraleAkanA bhayaMkara ana Ave, tyAMya ana sarjaka vaLI navI asat pravRttio Acaraze ! A badhuM zAthI ? sacAgAdhIna sukhanA mRgajaLamAM sukha manAvanAra meAhane lIdhe. teTalA ja mATe zrI tIrthaMkara bhagavate A mAhane AtmAnA utkRSTa duzmana kahyo che. meha eTale ajJAna, mithyAmati. tenAthI caDhIyAtA jIvonA bIjo keAI zatru nathI. kemake eja durlabha Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ paMcasUtra-5 mAnavabhava sudhI UMce AvelA jIvone paNa zatrubhUta asata kAryomAM jeDe che ne cAre kerathI anarthamAM gabaDAvanAra eja che. A badhAthI siddha bhagavAna alaga che. temane meha nathI, viparyAya nathI, keI asat pravRtti nathI, keI anartha nathI ke sukhAbhAsa nathI. emane asAMgika anaMta AnaMda che. saMga che tyAM te duHkha che. sUtra--nAmeLa no IjharaNA re vasaMdig / nAsamajyA na sattA sadantaramuvei / aciMtameaM kevaligammaM tattaM / nicchymymeaN| vijogavaM ca jogotti na esa . jogo| bhiNNaM lakkhaNameassa / na itthAvekkhA / sahAvo khu eso, aNaMtasuhasahAvaMkappo / artha -A siddhane AkAza sAthe (karma je) saMga nathI. e te pitAnA svarUpamAM rahe che, jemake) AkAza bIje nathI rahetuM (eka) vastRsattA anya svarUpa nathI banatI. A tava aciMtya che, kevaLajJAnIthI samajAya evuM che. A nizcita che. saMyoga te viyogavALe heya; tethI A (siddha-AkAzane e) saMga nathI. enuM lakSaNa juduM che. AmAM (siddhane) apekSA nathI. e (saMbaMdha enA) anaMtasukhanA svabhAva je eka svabhAva ja che. vivecanaH-siddhine AkAzasaMga nahi: pra. te pachI je saMgamAtra duSTaja che, te siddha bhagavaMtane AkAza sAthene saMga kema duHkhadAyI nahi ? utemane AkAza sAthe saMga ja nathI, te to pitAnA Atma-svarUpamAM ja rahelA che. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 447 pravajyA-phalasUtrama ] pra-AdhAra vinA kevI rIte sthiti hoya? kevI rIte vastusattA hoya ? u-jema bIjA keI AdhAramAM AkAza nathI rahetuM; chatAM enI sattA che, tema siddha bhagavAna aMge samajavuM. AmAM yukti paNa che. eka sat padArthanI sattA (sthiti) kadApI bIjA sat padArtha svarUpa nathI banatI. kadIya jaDa e cetana nathI banatuM, ane cetana dravya e jaDa nathI banatuM. arthAt e sattA taddana palaTAI bIjAja rUpe nathI banatI; eTale ke bhAva e taddana abhAva nathI banate; ema e bIjI ja taddana vilakSaNa vastu nathI banI jatI. dA. ta. dravya dravya maTIne guNa nathI banatuM. tevI rIte kaI vastu bIjImAM nathI rahetI; pitAnA svarUpamAM je rahe che. je eka vastu bIjImAM rahI zakatI hoya, te prazna thAya ke emAM sarvAza rahe ke dezathI (aMze) rahe? sarvAze rahe te tadrupa banI jAya; tenA guNa-paryAya e potAnA banI jAya, kemake sarvAze eTale badhI ja rIte rahevAnuM mAnyuM che. dezathI rahe te pAcho prazna thAya ke e deza saze rahe ke dezathI ? ema anavasthA cAlavAthI tattva-nirNayaja na thAya. tethI mAnavuM paDe ke vastumAtra bIjAmAM na rahetAM, pitAnA svarUpamAM ja rahe che. A prastuta viSaya acittva che. enA rahasyane kevaLajJAnI sarvajJa joI jANI zake che. e nizcaya-nayane abhiprAya che. vyavahAra nayane mata te bIjI rIte che. arthAta e mate eka vastu bIjI AdhAra vastumAM saMga pAmIne rahe che. e spaSTa anubhavAya che. Ama hovA chatAM siddhone AkAza sAthe saMga Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 5'casUtra-pa nathI e nizcaya-mata paNa sArI rIte yuktiyukta che ja, kemake siddha thayelAmAMthI sacAganI zakti nAza pAmI che, sa'ceAgaja nathI. saMyAga te vicagavAna hoya. arthAta saMcega te che ke jenI pAchaLa vicAga heya. eTalA mATe siddhane AkAza sAthe sacaiAga nathI. chatAM leAkAntabhAganA AkAzamAM je caiAga che, tenuM lakSaNa judu che. saMcAga lakSaNa tyAM ghaTe nahi. je saMbaMdha che, temAM siddhane keAinI apekSA nathI. 448 prazna-tA pachI leAkanA cheDe AkAzamAM siddhanuM gamana ane sthiranizcala rahevAnA cAga kevI rIte ? u-e jIvadravyanA karma kSayathI pragaTa thatA anaMta sukhanA svabhAvanI jema eka svabhAva che. e mATe kAinA upara apekSA rAkhavAnI hotI nathI. tethI apekSA para nabhatA saMyeAga judA, ane svabhAva para nabhatA siddhanA leAkAnte yAga judA. svabhAvanA gharanI vastu AgaLa kAinI apekSAthI jIvatI vastu e kaMgALa ane asAra che. indriyA ke zAstrathI thatuM jJAna kevuM, ane kevaLajJAnathI svabhAve thatuM jJAna kevu ? zuddha anelA jIvamAM anaMtajJAna, anaMta sukha, Urdhva gamana, leAkAnta zAzvata sthiti, ajara-amaratA vagere badhuM svabhAve bane che. svabhAvavALAnI alihArI nyArI ! apekSAvALA padArthAne keTalI gulAmI !! sApekSa jJAnane kSaceApazama ane upayAganI parAdhInatA ! viSayasukhane viSaya ane tenA sAdhanAnI kAramI gulAmI ! gamanane karmanI ane kAyayeAganI apekSA ! avasthAnane nirAbAdha jagA ane anyanA minanaDataranI parAdhInatA ! ghaDapaNane rokavA aneka vyAyAma Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama ] 448 ane vasANA-rasAyaNanI, mRtyune aTakAvavA AyuSyanA TakavAnI, ema anekanI duHkhada gulAmI! e karavA chatAM ya, apekSAvALI vastune pAcho avazya viraha! ethI kAme udvega ane zeka! ATaluM chatAM A vastunA abujhane te apekSAmAM jIvavAnuM ane apekSAmAM maravAnuM jarA ya nathI khaTakatuM ! apekSelI cIja maLI eTale joI le bhAIne rUvAba ! enuM cAle te dharatI para pitAne paga na aDavA de! addhara ne addhara ja cAle ! bIjAne rephamAM addhara rAkhe ! kema jANe vaibhava enA ekalA pAse ja haze ! ane te ya vaibhava kadI ya ene cheDavAne ja nahi hoya ! tathA cheDavA vakhate rudana ane e pachI durgatinA duHkha dekhavAnA ja nahi hoya! "pekSAvAM mad durNa, nirapekSo mahAsukhI' / sUtra -vamAM rUlya 7 vi jarU. tamAkumavo paraM tarasevA atha -AmAM upamA nathI. siddhasukha havAmAM anubhava te siddhano ja che. vivecana -anupama siddhasukha: siddhane sakala karmakSayathI anaMta sukhane svabhAva pragaTa thaI gaye, te sukhane keI sAthe sarakhAvI zakAya ema nathI. jema mahAsAgara kevo ? te ke mahAsAgara je. tene bIjI upamA nathI. evuM AmAM. kumArikA strIne prathama saMge thatA AnaMdanI jema anaMta sukhamaya siddhasvarUpa parama brahmane AnaMda e te pitAnAja anubhavathI anubhavI zakAya. te sukhane binaanubhavI kaI pUche ke e sukha kevuM hatuM haze? te kahevAya 29 Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 [paMcasUtra-5 ke e upamatIta che. e te tuM jAte anubhava karIne jANaze. mahAgI siddha bhagavaMtanuM bhegavinAnuM sukha agI evA bhogIo ne samajI zake. bhegIone anubhava te apekSAvALA sukhane che; e siddhanA svabhAvasukhane zuM samajI zake ? janmane AMdhaLo e ghaDAne ze pratyakSa anubhava karI zake ? siddhanA sukhane anubhava te siddhaja thAya, saMsArIne nahi. (3) siddhasukhanuM dRSTAnta-vibhASA-aciMtyatA sUtra-gALA ghaNA nibaLA saMaoqi vitA to na vitahatte nimittaM / na cAnimittaM kajjati / . nidasaNamittaM tu navaraM-savvasattakkhae, savvavAhivigame, savvatthasaMjogeNaM, savvicchAsaMpattIe jArisameaM, ittoNaMtaguNaM / atha-A sarvajJa jinezvarenuM vacana che. e ekAMte satya che. asatya hevAmAM keI nimitta nathI. nimitta vinA kArya thAya nahi. kintu daSTAntamAtra ApI zakAya. sarva zatrunA kSayamAM, sarva roga maTADavAmAM, sarva ISTanA saMyogathI, sarva IcchAnI pUrtithI jevuM sukha thAya enA karatAM (siddhasukha) anaMtaguNa che. vivecana - pra-evuM anaMta siddhasukha che e zI rIte jaNAya ? u0-zrI sarvajJa vItarAgaprabhunuM e vacana che, ethI jaNAya che. e sarvajJanuM vacana hevAthI ekAte taddana nirbheLa satya che, leza paNa asatya nathI. kemake asatyanA kAraNabhUta je rAgadveSa ke ajJAna, temAMnuM emanAmAM kAMI nathI. rAgathI, dveSathI ke mehathI jU huM vAkya belAya che. jene e deSa nathI temanA Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama 451 jUThanAM kAraNo ja nathI te jUTha rUpI kArya paNa kyAMthI saMbhave? kAraNa vinA kArya janmI ja na zake. AvuM zrI jinanuM kathana che. siddha sukhanI kalapanAthe duSTAnta: siddhanuM sukha svasaMvedya ja che, e pote ja ene anubhava kare, e Asa (Adeya) puruSone upadeza che. chatAM enuM daSTAMta, e siddhinA sukhane A che khyAla A pramANe sarva zatruo je bhayaMkara julama gujAratA hoya, te badhA nAza pAmI gayA haya, sarva roga je varSo thayA sakhta pIDA karatA hatA te saghaLA ya tadana nAbuda thaI jAya, Ama bAhya duHkha zatruonuM ane AMtara duHkha regenuM saghaLuM ja dukha dUra thavA uparAMta, sarva prakAranA artha yAne ISTa viSayo ane enI sAdhanasAmagrInI prApti thaI jAya, ane tethI janmathI mAMDI Aja sudhI thatI lAkho IrachAe badhIya sArI rIte pUrNa thaI jAya, te ya jevuM sukha anubhavAya, enA karatAM anaMtaguNa sukha siddhonuM che. sukha te AtamAne svabhAva che, karmathI AvarAyela che; AvaraNa haTI jatAM e pragaTa thAya emAM navAI nathI. (4) bhAvazatru-bhAvaga-paramaartha-anicchA sUtra-taM tu mAvajIvalacArito to mArajU kammodayA vAhiNo / paramaladdhIo u aTThA / aNicchecchA icchA / evaM suhumameaM na tattao iyareNa gammaI jaisuhaM va ajaiNA, AruggasuhaM va rogiNa tti vibhAsA / aciMtameaM sarUveNaM / artha-te te bhAvazatruyAdine lIdhe che. rAgAdi e bhAvazatru che. karmanA udaya vyAdhio che. zreSTha (kaivalyAdi) labdhio e artha che. anicchA(nispRhapaNu)nI IcchA e Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 [paMcasUtra-5 IcchA che. Ama A sukha sUkrama (buddhi-agocara) che, vastutaH asiddhathI kaLAya evuM nathI, jemake yatinuM sukha ayatithI, ArogyanuM sukha regIthI. AmAM vibhASA karavI. (bAkI) svarUpe e aciMtya che. vivecana -e siddhasukha anaMta zAthI? anaMtaguNa eTalA mATe ke te bhAvazatru ane bhAvaganA nAzathI tathA bhAvaartha ane bhAvaIcchAnI saMpUrtithI thayeluM che. dravyazatru ane dravyare eTale ke A jIMdagImAMnA bAhya zatruo ane zarIranA rege, e te nAza pAmyA; paraMtu rAgadveSa vagere Ata zatruo-bhAvazatruo ane vividha karmanA udayarUpI bhAvavyAdhio UbhI che tyAM sudhI anaMtagaNuM sukha nathI. kemake mAnI tye ke puNyanA jore bahAra ke zatru nathI rahyo eTale nirbhaya thaI phare che. paraMtu bhAvI pAdiya UbhA che; temaja AtmAnA mahAna apakAra karanArA aMdaranA rAgadveSa je zatrunI jema ciMtA karAve che, deDadhAma karAvI paDe che paNa kharA, herAna paNa kare che, zAMta rIte japavA ya nathI detA, ane pariNAme paNa mahAna apakAra kare che, te anaMta sukha kyAM ? kamaraga-eTale kharI vAta e che ke jIvane jyAM sudhI karmanA udaye vyAdhinI jema paDe che, tyAM sudhI anaMta sukha nathI. tAvanI azakti te hajIya rasAyaNe, bhasma auSadhe ane paththasevanathI miTAvAya; paNa vIryAntarAya karnanA udayathI AvelI azaktize miTAvAya ? athavA zArIrika rogo te upazamyA paNa karmanA udaye UbhA che, e ahIM karatAM ya bhAre veDa, parAdhInatA, hAyeya, ke unmAda vagere karAvatA heya, ane ethI Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama] 453 upAjelA navA karmanA udaya bhavAMtare bhayAnaka rIte pIDatA hoya, tyAM sudhI anaMta sukha zA ? kharuM duHkha ja rAga-dveSa-mehanuM ane karmanA udayanuM che. e bhAvapIDA zame nahi, tyAM sudhI anaMta sukha nahi. rAgAdi vikAre ane karmanA udayanI gulAmI TaLyAthI je sukha thAya, tene aMza paNa rAgAdi vikArothI khadabadatA ane karmanI gulAmIbharyA jagatamAM jovA kyAMthI maLe? anicchAnI IcchA kema mahatvanI? : vaLI, viSaya ane enA sAdhanarUpa artha e te anartha che, emAM sukha nahi. sukha te zreSTha kevaLajJAnAdi labdhio svarUpa arthamAM che. kemake ethIja parArthe saMpaje. parArthanA be artha-(1) parArtha eTale bIjAnA iSTa padArtha, eTale ke popakAra; ane (2) parArtha eTale zreSTha artha "mekSa." evI rIte kharI icchA te anicchAnI (aspRhAnI) IrachA che; je pUrNa thayA pachI zAzvata anicchA maLI. kyAreya kaI icchA ja nahi, tethI have icchAmUlaka dukhanuM nAma nahi, ane sukhano pAra nahi. jyAre jagatanA padArthonI sarva IcchA Aje bhale pUrNa thAo. tethI Aje bhale jagatanA padArtho maLI gayA. chatAM paNa bhaviSyamAM IcchAo acUka jAgavAnI. A jIva e bheLe nathI ke teNe bhUtakALamAM ghaNuM meLavyuM bhegavyuM che, tethI have ahiM IcchA nahi kare ! e ema nahi mAne ke "ThIka che, devAdi bhavamAM bahu joyuM che. mATe amuka vastu nahi maLe to cAlaze. vartamAnanI sarva IcchAo kadAca pUrNa thAya teya bhaviSyamAM te bAkI ja rahe che. lagne lagna kuMvArAnI mAphaka jIvane IcchAe cAluja rahyA kare che. kemake Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 [paMcasUtra-5 padArthonI IcchAe te ekavAra nivRtta thaI, ane padArtho maLyA, paNa pRhAnI jaDa nivRtta nathI thaI, tethI aspRhA nathI maLI. tyAre spRhA che tyAM duHkha ja che, kemake, hajI te pUrva IcchA pUrNa nathI thaI, tyAM te navI IcchA utpanna thaI saMtApanI akhaMDadhArA cAlu rAkhe che ! jema saIne dIkare jIve tyAM sudhI zIve; athavA sonI-luhArane reja eja eraNa ne eja hathoDI kapALe lakhAyelI! ene aMta ja na Ave ! tema saMsArI jIvane janma janma IcchAe karyo javAnI ane ene pUravA eNe jhajhUme javAnuM ! juo viTaMbaNA !tene badale anirachAnI nispRhapaNAnI je pRhA, e pUrAya te nispRhapaNuM siddha thAya. pachI te kAMIja saMtApa nahi; basa parama zAMti ane apAra sukha! kemake kazuM joItuM nathI. pachI vivalatAsaMtA-uccATa zA? eTale sattarase kAmanA rahe enA karatAM have eka niSkAmapaNAnI bhAvanA thAo, ke mAre eka paNa kAmanA na joIe " jyAre A niSkAmanI IcchA pUrNa thAya eTale te te niSkAma banI gaye. have tene koI viSayanI ke kaI kaSAyanI jarUra nathI, tethI te anaMta sukha meLave che. AtmAmAM anicchAnI IcchA kyAre siddha thAya te vItarAga bane tyAre. vItarAgatA virAga vinA na Ave, ane virAgamAM aMze paNa IcchA ochI thavI joIe. tenuM paheluM pagathiyuM sAmAnyataH pahele guNaThANethI zarU thAya che, ane e utkRSTataH vikasvara sAtame guNaThANe bane che. bhAvazatrukSayAdithI ja zreSTha sukhajagatamAM sarva zatrunA kSayamAM, sarva vyAdhinA nAzamAM, Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-phalasUtram ] 455 sa arthAnI prAptimAM, ane sarva IcchAo pUrNa thavAmAM je sukha nathI, tethI anaMtagaNu' sukha bhAvazatrubhUta rAgAdinA kSayamAM, bhAvarAgabhUta kanA nAzamAM, bhAvapakArabhUta zreSTha kevaLajJAnAdi labdhinI prAptimAM, ane anicchAnI IcchA pUrNa thavAmAM che. A uparathI samajAya evuM che ke Ane anubhava keANa karI zake ? samajavA mATeya A eTalI sUkSma vastu che, eTaluM badhuM sUkSma tattva che, ke jevA tevAthI e yathArthapaNe nahi samajAya. ene vAstavika khyAla khIjA asiddhane eTale ke mukta nahi evA sa'sArI jIvane na Ave. jemake yati smRtipaNAnA pAlanathI je AnaMda anubhave che, te grahastha nahi anubhava zake; ane bhAgala'paTa teA samajI ya na zake, pachI anubhavI te zuM ya kare? sa'yamane! Anada asayamIne kayAMthI heAya ? kemake e AnaMdanA anubhava mATe asaMyamanA tyAga ane viziSTa evA cAritramAhanIya karmanA kSaye pazama joie. e mAtra veSa dhArI cAlanAra yatine ya nahi thAya. ema ArAgyane Anada rAgIne thaI zakatA nathI. sannipAtanA dadI sanipAta vinAnI nirogI svasthatAthI thatA AnaMda kayAMthI anubhave ? ke samajI zake? ema bhAvazatru-rAgAdimAM Ana`dita rahenArA enA kSayathI thatuM sukha zuM samaje? te te jina vItarAga ja jANe. eTale A te yati-ati, nIrAgI-rAgI vagere jagatanA dRSTAMtathI siddhasukhanI vibhASA, tulya paribhASA, AchI vivecanA mAtra thaI. bAkI enI upamA nahi maLe. kemake siddha bhagavaMtanuM sukha svarUpe sarvathA aciMtya che. te eTalA mATe ke ApaNI pAse je matijJAna che, tenA e viSaya nathI. game tevA sUkSma ciMtanathI paNa Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 [paMcasUtra-5 e sukha barAbara kaLAya evuM nathI. (5) vicitra tathAbhavyatve sahakAri-bheda sUtra-sArU-pajJAtigaM gifsaddhAvavANa, pravAha baLAphA tevi bhagavaMto evaM / thaabhvvttaaibhaavo| vicittameaM thaaphlbheenn| nAvicitte sahakAribheo / tadavekkho tao tti / atha -eka siddhanI apekSAe (e anaMtasukha) sAdianaMta che, pravAhanI apekSAe anAdi che. te siddha bhagavAna paNa ema ja che. tathAbhavyatyAdi bhAvane lIdhe te te rIte phaLabhedane laIne e tathAbhavyatva judI judI jAtanuM che. judI judI jAtanuM na hoya te sahakArI-bheda na paDe. sahakArI-bheda tathAbhavyatvanI apekSA rAkhanAre che. - vivecanaH-te sukha eka siddha vyaktinI apekSAe prAraMbhavALuM che; chatAM siddhonI paraMparAnI dRSTie kALathI aMta vinAnuM che. pravAhathI to anAdi kALathI cAlI AvatA sakala siddha bhagavaMtanA samudAyanI apekSAe te sukha anAdinuM che. A rIte te siddha paramAtmA paNa siddha svarUpe pratyekanI daSTie sAdi ane akSaya che, ane samUha paraMparAnI daSTie anAdi anaMta che. prasiddha thanAra te bhavya jI ja hoya che, ane bhavyamAM bhavyatva eka sarakhuM che, te pachI siddha thavAmAM jude jude kALa, judI judI sAmagrI vagere zAthI ? u-sAmAnyathI bhavyatva samAna chatAM bhavyamAM tathAbhavyatva arthAta vaiyaktika bhavyatva juduM juduM hoya che. tathAbhavyatva e judI judI rIte mokSanI sAmagrI ane mokSarUpI phaLamAM paripAka pAmanAruM hoya che, mATe te jIvadITha juduM juduM hoya che eTale Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4pa7 pravrayA-phalasUtrama] kALa vagerenI bhinnatAne anusarIne ja mokSa thAya che. pra-tathAbhavyatva juduM na hoya chatAM judA judA sahAyaka nimitta kAraNane laIne mekSaphaLa judI judI rIte pAme evuM kema na bane ? u0-paNa paheluM te sahAyaka kAraNomAM bhinnatA ja zAthI Ave che? bIjA samAdhAnanA abhAve kahevuM paDaze ke tathAbhavyatvAdinI bhinnatAne laIne. kemake sahAyakone e svabhAva che ke tathAbhavyatyAdine AdhAre cAlavuM. nahIMtara te te sahAyaka cekasarUpe AvI maLe nahi. AnuM kAraNa e che ke keInI apekSA vinA nimitte maLI jatA hoya te prazna e thAya ke sarva bhavya jIvone te ekI sAthe kema na maLe ? athavA keIne kadIye na maLe evuM kema na bane ? vastusthitie banemAMthI eke vAta banatI nathI. ane te e che ke amuka amuka cakkasa rIte amuka amuka cokkasa samaye te nimitte AvI maLe che. te samAna nahi paNa vicitra prakAranA tathAbhavyatvAdine AdhAra rAkhatA hovAthI bane che. Ama bhavyatvathI bhavya samAna chatAM tathAbhavyatvathI asamAna che, ema anekAnta che. evI rIte siddha sAdi paNa che ane anAdiya che, e anekAnta che. . (6) anekAMtavAdathI ja tattvavyavasthA : (7) badanI ja mukti : arUpIne baMdha kema? sUtra--baLatarA tattavALo vastu gharSa, saMto . micchattameso / na ito vavatthA / annaarihmeaN|.sNsaarinno u siddhattaM / nAbaddhassa muttI sddtthrhiaa| atha:-anekAMtavAda e tatvavAda che. (tathAbhavyatvAdi Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 [ paMcatra-pa hAvAnA hisAbe) anekAMtavAda e rIte che; nahitara teA (bhavyatvanA) ekAMta thai jAya che. e mithyAtva che. enAthI vyavasthA na thAya. ekAMtanuM AzrayaNa e AhUta siddhAnta nathI. sa`sArIne ja siddhapaNu Ave. na khaMdhAyelAnI mukti (mAnavI e) zabdArtharahita che. vivecanaH-anekAMtavAdathI ja vyavasthAH-anekAMtavAda e tattvavAda che, tAttvika siddhAnta che, ekAMtavAda e mithyA siddhAnta che. anekAntathI thatuM padArthanuM nirUpaNa eja tAttvika nirUpaNa che, kemake e vastumAM ghaTatA aneka dharmo ane aneka kA-sAmarthIne nyAya Ape che, paNa ekAntavAdanI jema amukanA. svIkAra ane amukanA apalApa karatA nathI. prastutamAM bhavyatvamAM anekAnta A rIte, ke bhavyatva meAkSaprAptinI yAgyatArUpa hAI, e meAkSanI jema meAkSanAM sAdhanA ane sAdhanAe pratye paNa kAraNabhUta che. mULa ceAgyatA hAya tA ja A badhuM prApta thAya. have dareka jIvane judA judA ja kALa vagere sAdhanA ane judI judI ja sAdhanA-mAkSayeAge maLe che; teA emAM kAraNabhUta bhavyavAmAM judI judI ja kAraNatA mAnavI paDe. Ama, badhAnA meAkSanI ekasarakhI kAraNatA; paraMtu sAdhana-sAdhanAnI ceAgyatA tarIke judI judI kAraNatA. A anekAMtavAda ja thayA, paNa samAna ja kAraNatAnA ekAMta nahi. ekAMtavAda e tA eka pAkSika ja sthiti mAnaze ! ethI bhinna bhinna jAtanA aneka kArcIne nyAya nahi ApI zake. bhavyatvAdi khadhAne sarvathA sarakhuMja mAnavuM e ekAnta tA badhAnI samakALe samAnayeAgathI ja meAkSanI Apatti lAve! hakIkatamAM Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-phalasUtrama ] 459 tema che nahi. mATe ekAntavAda mithyAvAda che. kemake ekAMtavAdathI vastunI vyavasthA nathI thaI zakatI. bhavyatvamAM je bhinnatA na heya arthAt ekAte bhavyatva samAna ja hoya, te kALa vagere sahakArI judA judA maLe che te zAthI? tethI kaho ke anekAMtavAda eTalA mATe svIkArya rahe che ke bhavyamAM ja judI judI jAtanA tathAbhavya paNa mAnavAmAM AvyA che, tethI enA baLe sAdhana-sahakArI ane mekSAgo aneka prakAranA ghaTI zake che. ema hovAthI kALabheda ghaTe, ane enA ge sarva bhavyane makSa eka sAthe thavAne prasaMga na Ave. bhavyatva eTale mokSabhavananI yogyatA. mAlabhavana eTale mokSaprApti, ene gya bhavyajIva e prAptinuM kAma che. (bhavya arthAt kartA mokSa AvIne jIvane prApta thAya tyAM jIva mekSa mATe prAthya. e arthamAM bhavya zabda e vidhyartha kRdaMta che. "" pratyaya karyatA sUcave che.) vyAkaraNanI daSTie karma e cha kArakamAMnuM eka kAraka che, ane kAraka e kriyAmAM kAraNa hetu) hoya che. vastumAM mULamAM svabhAva ja judo na hoya, te sahakArI. bheda kAMI na karI zake. dA. ta. ghauM-cokhAnA bIjanA svabhAva judA che te ja judI judI vAvetara paddhati paNa pAka bhinna bhinna kare che. ema ahIM jInA svabhAva judA judA hoya te ja judI judI sAmagrIthI bhinnabhinnakAlIna mokSa prApti thAya. ahIM dhyAnamAM rahe ke, "bhavya mekSa nahi paNa jIva che, karmaNi vidhyartha kadaMta che. e A rIte saMgata thAya ke prAptinI kriyA karanAra Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 [paMcasUtra-5 kartA, yAne AvI maLanAre "mekSa' che, ne kriyAnuM karma"jIva" che. mekSa AvIne jIvane bheTe che; tethI prApaka mokSa bane. prApya eTale bhavya. e prApita-kiyAmAM karma"jIva" paNa kAraNabhUta hAI kriyAnA cice jIvasvabhAvabhUta bhavyatvamAM paNa vicitratA siddha thAya che. bhavyatva judA judA kema ? have ahIM juo ke dA. ta. zrImaMtAI ekasarakhI paNa aneka mANasane bhinna bhinna kALe AvI maLatI hoya, te tyAM e bhinna bhinna kALanA ja puNyodayanA svabhAvavALA mAnavA paDe. evA bhinna bhinna svabhAva upara ja vepAra, samaya, AdinA bheda paDe che. evI rIte ahIM mokSa eka sarakhA chatAM aneka bhavyane bhinna bhinna kALe AvI maLe che, tyAM kAraNabhUta bhavyatvavipAka svabhAva bhinna bhinna ja mAnavA paDe. e vicitra vipAka paNa vicitra vicitra bhavyane AbhArI che. vicitrabhavyatvene laIne ja bhinna bhinna kALAdi sAmagrIthI jude jude kALe enA paripAka ane mokSa thAya. A hisAbe vyakitadITha bhavyatva yAne tathA bhavyatva samAna nahi paNa a-samAna che. sAMkhyamAnya anAdi-abaddha jIva sukata na thaI zake: siddha thavAnuM anAdi kALathI cAlu che, emAM jema bhavyajIvonI vicitra vicitra tathAbhavyatA siddha thAya che, tema che anAdi kALathI zuddha-buddha-mukata nathI, paNa kamalathI lepAyela hovAthI saMsArI che, asiddha che, abuddha che, amukta che, te ja emane siddha buddha mukta vagere thavAnuM hoya e paNa siddha thAya che. kemake je saMsArI heya, eTale ke asiddha Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama ] 461 heya, eneja siddha thavAnuM heya, bIjAne nahi. mULathI ja siddha hoya, ene zuM siddha thavAnuM hatuM? je baddha (baMdhAyelo hoya, ene baMdhanathI chUTI mukta thavAnuM hoya; enI mukti vAstavika gaNAya. bAkI kadI ya je baddha nathI, enI mukti vAstavika na gaNAya. baMdha ja nahi hevAthI enAmAM mukti zabdano artha na ghaTe. kadAca enAmAM muktane vyavahAra upacArathI kara hoya, te asalI mukti te "prakRti" vagere kaI bIjAnI mAnIne, ene upacAra AtmAmAM karavAmAM AvatuM hoya evuM bane - A sAMkhyAdine mata che. paraMtu te beTa che. kemake jo AtmA nahi paNa prakRti baddha che, te prakRti bhale duHkhI heya, kiMtu zuddha svarUpI AtmAne zuM? pachI mukti mATe puruSArtha paNa AtmAe zA sArU kare? "prakRtinA kAryane potAnAmAMthI bhrama TALavA mATe"--ema je kahevAmAM Ave, te eno artha e ke "AtmA pite baddha nahi chatAM prakRtinI baddhatA pitAnAmAM Aropita karavAnA bhramavALe te che ja. evuM svIkAravAmAM Apatti e Avaze ke e bhramavALI dazA pUrata paNa AtmA azuddha ane baddha gaNAze ! te ja pachI "bhrama TaLe AtmA zuddha ane mukta banya" e kathana sArthaka thaze. Ama AtmA baddha che te ja mukta thavAnuM ghaTI zake. abaddhanI mukti thatI hoya, te abaddha jaDa AkAzAdinI paNa mukti kema na thAya? arUpIne baMdha kevI rIte : pra-ThIka che AtmA baddha che ema mAnIe paNa arUpI amUrta AtmA para mUrta karma pudgalane baMdha kevI rIte ghaTe? u0-AkAzanI jema kevaLa zuddha arUpI AtmA para rUpI Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 [ paMcasUtrakarmane baMdha na paDI zake e vAta sAcI che. paraMtu ahIM te pUrva kALathI AtmA karmanA lepe lepAyela hovAthI rUpI mUrta je che. tethI enA para na karmabaMdha lAgI zake che. vaLI pUrve e lepa paNa enI pUrve AtmA bIjA kamathI lepAyela je hatuM, enA para lAgyuM hatuM ane ethI dUra pUrvanI lepAyelI sthiti paNa enI pUrvabhavamAM AtmA ethI pUrvethI lepAIne Avele tenA para banelI. eTale e keIja bhUtakALa nathI ke jemAM jIva karmathI lepAyale na hoya, ne karma bAMdhavAnI kiyA na karI hoya. arthAt AtmA para karmabaMdhapravAha anAdithI cAlyo Ave che. ahe! jIvanI A kevI mUrkhatA ke eNe karma bAMdhavAne eTale ke pitAne malina karavAne jANe svabhAvaja banAvI dIdhe! dUdhanI saphedAI, khAMDanI mIThAza, ke kAjaLanI kALAzanA svabhAva mULathI. enI jema jIvano karma bAMdhavAne svabhAva mULathI. kaI bhUtakALamAM baMdhanI kiyAnA svabhAva vinA jIvI rahyo nahi! khUbI te e, ke karmamaLa svayaM cAlIne jIva para ceTavA nathI Avate; tema chatAM AtmA ene nimitta ApIne pitAnI para cuMTADyA vinA ane tethI anaMta duHkhI banyA vinA rahyo nathI! Ama anaMtAnaMta kALanI A bALaceSTAnI bhayaMkaratAnuM paNa hajI ene bhAna nathI thatuM, e eka mAnavapaNumAM kamanasIbI che! have te e bhAna lAvIne baMdhanI kriyAne aMta lAvavuM joIe. e aMta lAvavAnuM sAmarthya mAnavabhavamAM ja che, mATe mAnavabhava e mATe ja maLe gaNAya, ane e aMta lAvavAthI ja saphaLa thAya. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtram ] 463 sUtra:-baLArUma cho vAdeLa, lacAtuko | avatubaMdhaLe vAmuttI, puNo baMdhapasaMgao, aviseso abaddhamuttANaM / aH-ka ba`dha (vyaktigata sAdi chatAM) pravAhathI anAdi che. dA. ta. bhUtakALa pUrve a-khaddha pachI aMdhAtA heAya. tA kAyamI mukti ja na thAya; kemake (kAmacalAu mukata thavA chatAM have akhadra hAI phI) khaMdha thavAnI Apatti UbhI che. kAraNa anAdithI amRddha dazA ane pachInI mutadazA emAM (AtmasvarUpamAM) pharaka nathI. vivecana:-anAdi badhapravAha: Ama dareka kriyA pote vyaktigata navI utpanna thayelI chatAM, pUrva pUrva vica ratAM jaNAze ke pravAhe-paraparAe AtmA para anAdi kALathI karma baMdhana cAlu che. te bhUtakALanI jema yuktiyukata paNa che. kAI pUche ke bhUtakALa kacArathI zarU thayA? tA kahevAya ke dareka bhUtakALa prArabhavALA navo navo nimitta thayela hovA chatAM, pUrva pUrva pravAhanI dRSTie bhUtakALa anAdithI cAle che temaja vartamAnakALa anubhavavAnuM paNa anAdithI che. kemake, bhUtakALa tenuM nAma, ke je kALa va mAnatA pAmI cUkaco che; ane bhaviSyakALa tenuM nAma ke je vartamAnatAne pAmaze. jyAre pravAhathI bhUtakALa anAdinA che te pachI enA khIjabhUta vartamAna paNa anAdivALA che. AkAza vyaktigata anAdi che, eTale peAteja anAdithI che. A karma baMdha, bhUtakALa, vagere pravAhathI anAdvi che, eTale pete nahi paNa peAtAnI jAtane phAine koI anAdithI hAya ja. pra0-keAI paNa vastu, ema ka baMdha paNa, katyAre ne kayAre zarU tA thaI ja hAya ne ? Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 : [ pa casUtra-5 u0-nA, pravAhathI Ama baMdha je anAdi na mAnIe, arthAta bahu pUrve AtmA taddana abaddha mAnIe, ane pachIthI abaddha AtmA para baMdha zarU thaye ema mAnIe, te AtmAnI kadI "mukti" eTale ke kAyamI zAzvata siddhapaNuM thaI zake nahi. kemake AtmA bhale ahi ekavAra kadAca kAmacalAu sarvakarmabaMdhana teDI nAkhe, te paNa have abaddha banyA hovAthI ane tamArA mate abaddhane baMdhana lAgatuM hovAthI, pUrvanI jema bhaviSyamAM na baMdha kAM zarU na thAya ? ane jo e thaI zake che, te kAyamI mukti asaMbhavita banI. alabat "abaddha ane "mukta" be zabda judA che, paraMtu e baMnemAM AtmAnI zuddha avasthA samAna che, kaI tAtvika pharaka nathI. tethIja je abaddha paNa baMdhAya, te mukata paNa baMdhAze ! eTale kharI rIte zAzvata muktapaNuM ja nahi ! (8) anAdi karmacAga nAzya kema? : didakSA asata sUtra:-zrAphanovi vizo jaLovaDhanANavi vividha akaraNassa / na yAdiTThami esA / na sahajAe nivittI / na nivittIe AyaDhANaM / na ya'NNahA tassesA / bhavvattatullA nAeNaM / na kevljiivruuvmeaN| na bhAvijogAvekkhoe tullattaM. tayA kevalatteNa sayA'visesao / tahAsahAvakappaNamappamANameva / eseva doso prikppiaae| artha:-(karma) anAdi saMbaMdha hovA chatAM suvarNa-mATInA dAktathI viga thAya che. iMdriya-rahita(zuddhAtmA)ne dikSA (prakRti-darzanecchA) na thaI zake. na joyelA viSayanI darzanecchA thatI nathI. svabhAvabhUta (hoya to e)nI nivRtti na thAya; nivRtta thatI hoya te pachI AtmAnuM astitva nahi rahe. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama ] 465 nahitara (je AtmA UbhuM rahetuM hoya te) e dikSA enI nahi kahevAya. daSTAntathI (didakSA) bhavyatva jevI nathI. bhavyatva zuddha jIvasvarUpa nathI. (didakSAne) bhAvI ganI apekSAe tulyatA nathI, kemake pUrve ekalI ja heIne sadA samAna che. (mahat tattvAdivikAra-darzane sadA nivRtta thavAne) svabhAva kalpa aprAmANika che. e ja deSa kalpita dikSAmAM che. vivecana:-anAdi karmabaMdhane aMta kevI rIte? pravarte pachI, ema te AtmA sAthe karmane saMbaMdha je anAdine che, te te svAbhAvika Tharyo! tethI tene kadIya aMta na Ave, tethI mela thaIja na zake ! jemake, AkAza ane mene saMbaMdha anAdine che, to kadI tene aMta AvanAra nathI. u0-daSTAntamAM saMbaMdha pravAhathI anAdi nahi, kiMta vyakitasvarUpe anAdi che, tethI te bhale zAzvata che. paraMtu kamane saMbaMdha te te te vyakitarUpe prAraMbhavALe che, tethI tene aMta AvI zake che. AmAM suvarNa-mATInuM daSTAMta che. khANamAM jyArathI suvarNa utpanna thayuM, tyArathI mATInA saMbaMdhavALuMja utpanna thayuM hoya che. chatAM agni tejAba vagerethI e saMbaMdhano aMta AvI zake che, ane suvarNa maLathI taddana mukta banI zuddha thaI zake ja che. evI rIte karmabaMdhananA hetuthI ulaTA hetuo maLe, tethI suvarNanI jema AtmA tape, te jUne karmamaLa dUra thaI jAya, sAthe navA baMdhanA hetu na sevIne baMdhane aTakAvI devAya te AtmA sarvathA mukta thaI zake. AtmA (1) abaddha-(ra) baddhamuktamAM bheda ? - Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ paMcasUtra-5 sAMkhyamatanI zAkhAnuM kahevuM che ke,-anAdi baddha mAnavAne badale anAdithI abaddha evA jIvane pAchaLathI baMdha thaye mAnIe te zuM vAMdhe? alabata baddhamAMthI mukta thayelAne pharI baMdha A rIte nivArI zakAze. pUrve kadI baMdha naheAte thaye te vakhatane AtmA te "abaddha AtmA ane baMdhAyA pachI mukata thayela AtmA te "baddhamukata AtmA. emAM sAMkhyamatanI mAnyatA e che ke AtmA-cetana puruSa sadAne akartA arbhakatA che; kartA te jaDa prakRti che. enAM sarjana mahattattva-ahaMkAra-zabdarUpAditanmAtrA-Indri ane paMcabhUta che. AtmA emAM abhedabhrama sevI mAne che ke "huM kartA chuM, A badhuM mAruM che." sAMkhyanI eka zAkhA je anAdi saMsAra nathI mAnatI, te kahe che ke cetana puruSane jyAre dikSA thAya, darzanechA thAya, tyAra pachI saMsAra zarU thAya che. arthAta anAdi "abadaAtmAne dikSA thAya che. didakSA eTale satva-raja-tamasusvarUpa triguNa prakRtine vikAra jovAnI IcchA. prakRti e jaDa jagatanuM mULa kAraNa che. te jovAnI irachAmAMthI AtmA baMdhAIne saMsAra janme che. asala te prakRti ja baMdhAya che, paraMtu prakRtimAMthI nIpajatuM mahatatava sphaTikadarpaNa jevuM nirmaLa hovAthI temAM puruSa jue che, ane temAM paDatA pitAnA pratibiMba sAthe bhAsamAna, prakRtinA baddhatva-katva-jJAtRtvAdi dharmone AtmA pitAnA mAnI le che, tethI aneka bhavarUpI saMsAranAM sarjana thAya che. emAM viveka khyAti bhedajJAna thAya ke "huM prakRti nahi, prakRtithI judo, sadA abaddha akartA cetana puruSa." tyAra pachI kramazaH AtmA Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama] 467 mukata thAya che. have evA "buddhayukta AtmAne dikSA thatI nathI. kemake teNe prakRti joI lIdhI che, tethI te tRpta che. dikSA nathI tethI baMdhAvAnuM nathI, eTale baddhamuktane have baMdha karI nahi thAya. te AtmA para anAdine baMdha zA sArU mAna? sAMkhyanI " dikSAmatanuM khaMDana:jo baMdha AdivALe mAnIye te baMdha thavAnI pUrve jyAre Atma baddha nathI tyAre tene Idriya nathI, zarIra nathI, mana vagere kAMI nathI, te dikSA thAyaja kevI rIte ? baMdha vinA karaNa eTale ke indriya maLe nahi te vinA didakSA nahi. dikSA vinA baMdha nahi, eTale saMsAra nahi. bIjI paNa eka vAta e che ke - | sarvathA ajJAtanI dikSA nahi - kavimi sA-(1) ahiM "adi' zabdamAMno pratyaya kartA arthamAM laIe ane sAtamI vibhakita sati samI gaNIe, te e artha thAya ke je kaI draSTA na hoya, te dikSA ja na thaI zake. jovAnI icchA te dikSA. jonAra vinA jovAnuM ke ne ? anAdi abaddha te, ene aMtaHkaraNa paNa nathI, Idriya-zarIrAdivALa ja nathI, te pachI ene jenAra daSTA kema kahevAya? ene aMtaHkaraNa paNa nathI te pachI ene dikSA zI ? vinA kAraNe ene didakSAvALo ane darzana karanAre mAne che te evo svabhAva banavAthI nitya didakSAvALo ne nitya draSTA bane. (2) rimimAM pratyaya karmaNibhUtakRdantane laIe ane saptamI vibhakti viSaya" arthamAM laIe, te e artha thAya ke je cIja bilakula adaSTa che, eTale ke je vastu kadIya nathI pratyakSa joI ke Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 [ paMcasUtra-5 nathI sAMbhaLI, e viSayanI darzanecchA=didakSA nathI thatI. ethI abaddha avasthAmAM taddana na joyela ke na sAMbhaLela je prakRti tene jovA jANavAnI IcchA ja na thaI zake. ahetuka dikSA zAzvata ! : jevAnI IcchA te dikSA e jAgavAnuM kAraNa zuM? projana zuM? thavAnAM sAdhana kayAM? amuka ja kALe kema jAge? pUrve ke pachI kema nahi? A kazuM vicAryA vinA dikSA thAya ema kahe, te te te AtmAne svAbhAvika guNa mAna paDe. te svabhAva hevAthI anAdi kALathI ja hoya. tethI baMdha vagere paNa anAdinA mAnavA paDe. Ama didakSA sahaja mAnavA jatAM (1) zAzvata mAnavI paDaze ! (2) tema baMdha paNa zAzvata ! vaLI zAzvata dikSAthI (3) mekSano abhAva thaI jaze ! cetanyanI jema svAbhAvika dikSA kadIya nAza na thaI zake. chatAM je didakSAne nAza mAne te tasvabhAvabhUta AtmAnuM paNa niHsvabhAvatva (nAza) mAnavuM paDe. didakSAne tame zuddha Atma-vastune svabhAva kahe che, te svabhAva gayA pachI vastunuM avasthAna zuM? vastu kyAMthI UbhI rahe? alhA-chatAMya je AtmA Ubho rahe che, te ema kahe ke dikSA sadA UbhI rahe che. yA kahe ke e ene svabhAva nathI. ema kahetAM te dikSA AtmAnI raheze ja nahi. kemake abheda saMbaMdha vinA bIje saMbaMdha (ga) AtmA sAthe didakSAne ghaTI zakatA nathI. tethI AtmAne didakSA thaI, ema nahi kahevAya. saMbaMdha vinA A vastu AnI che ema kema kahevAya? didakSAnI bhavyatva sAthe tulanApra-bhale abheda saMbaMdha mAnIzuM. paraMtu AtmAthI abhinna Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama ] 466 rahIne jema bhavyatva anAdi hovA chatAM mokSa vakhate nAza pAme che. tyAM AtmA nAza na pAmatAM Ubhe rahI zake che, tema didakSA prakRtidarzanathI bhale nivRtta thAya chatAM AtmA TakI zakaze. u0-nyAyane anusAre dikSA bhavyatva jevI nathI; kemake bhavyatva te zuddha abaddha jIvasvarUpa nathI, jyAre dikSAne te tame zuddha abaddha AtmasvarUpa kahe che. pra-e rIte tulyatA bhale na hoya, paraMtu bIjI rIte bhavyatva hisAbe bhaviSyamAM je kaivalya-muktinAM utthAna thaze, ema didakSA hisAbe AtmAthI prakRtinA mahatatattvAdi vikAronA je bhaviSyamAM darzana ane kaivalya karAze, te bhAvI ganI apekSAe samAnatA te che ja. bhavyatvane paNa svanAzaka e bhAvI muktine yoga che, tema dikSAne paNa bhAvadarzanane vega thaI, svanAzaka kaivalya-avasthAne yoga che. te bhavyatvanI jema dikSA jIvamAM svAbhAvika kema na mAnavI? u0-ema mAne te paNa dikSAnI A vizeSatA te UbhI ja che ke e pUrve abaddha zuddhAtmAmAM hatI. te pachI have kevalya avasthA thaI gayA pachIya bhAvI ga thavAnuM rahetuM nathI, eTale pAchI samAna eTale ke pUrvanAM jevI abaddha zuddha avasthA AtmAnI banI. ethI sahaja evI dikSA keI eka kaivalyaavasthA thaI gayA pachI paNa pAchI kema na khaDI thAya? evuM thatAM te zAzvata mukti ja nahi bane. bhavyatvamAM evuM nathI kemake e te anAdithI baddha azuddha AtmAnI avasthA hatI, te have AtmA abaddha zuddha banI gayA pachI emAM zI rIte e AvI zake ? dikSAne te pahelAM ya zuddha abaddha AtmA Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 [paMcasUtra-5 vasthAnI jema kaivalya pachI paNa evI zuddha abaddha avasthA maLe che. te tyAM kema e pharIthI na jAge? pra-didakSAne e svabhAva ja mAnazuM ke e ekavAra mahatatatvAdi vikAranAM darzana thayA pachI kaivalya avasthAmAM nAza pAmI jAya pachI UThatI nathI. pachI kyAM Apatti che ? u0-mahatatattvAdi vikArenI pUrvenA anAdi vizuddha kALamAMnI kevalya-avasthA, ane e vikAranAM darzana pachI viveka khyAtithI thatI kaivalya-avasthA-e be kevalyanI zuddha avasthAmAM kAMIja pharaka nathI. tema chatAM, ekamAM (pUrvamAM) dikSAne sabhAva mAna, ane bIjI pAchaLanI kaivalya-avasthAmAM didakSAne abhAva mAna,-eka ja AtmAmAM zuddha evA be virUddha svabhAva kalpavA e pramANaviruddha che. chatAMya ema mAnavA jatAM dikSAne AtmAthI bhinna ja mAnavI paDaze. kemake prakRti ne puruSa (AtmA) karatAM e adhika mAnI tethI ja e didakSAnuM astitva evuM ja heya. AtmAne anAdikALathI nahi, paNa keI vacalA kALathI prakRtivikAro--mahatatattvAdi-ne vega pragaTe che, tyAre didakSA paNa vacalA kALathI UThe che. tethI dikSA Agantuka thaI. e AtmarUpa -puruSasvarUpa ke Agantuka prakRtivikAsasvarUpa mAnavI yuktiyukta nathI; kemake (1) prakRti svarUpa hoya to te "dikSA eTale prakRtidarzanecchA" kema bane? zuM dikSA arthAta prakRtine prakRti jevAnI IcchA thaI? (2) AtmasvarUpa paNa nahi, kemake te te e AtmAnI jema zAzvatI banI jAya ! mATe prakRtithI ane anAdisiddha puruSathI e taddana judI ja sAbita thaze. tevI dikSA sarvakALa-zuddha evA puruSane kAMI ja na karI zake, te pachI Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 471 pravrayA-phalasUtrama ] baMdha mokSa ke nA ? kadAca kahe ke dikSA kalpita che, te kalpita dikSAmAM paNa A ja pramANa-viruddhatA doSa che, tethI A kalpanA ja nirarthaka che. mAtra kapelI didakSA e kalpanAthI vadhIne koI vastu nathI, tethI temAM zI rIte koI paNa pramANa hoya? pramANuvinAnI vastu vastu ja nathI, tethI dikSA amAnya che. tema kalpitaArepita dikSA kazuM sata kArya na karI zake. (9) baMdha-mekSa pariNAmavizeSa : bauddhanA mekSamatanI samIkSA sUtra-pariNAma megA vAMdhAmeco tti , vanaviyuddha niruvacariobhayabhAveNaM / na appabhUaM kammaM / na parikappiameaM / na evaM bhavAdibheo / na bhavAbhavo u siddhI / na tducchede'nnuppaao| na evaM samaMjasattaM / nANAImaMto bhavo / na heuphalabhAvo / artha:-(AtmAnA) pariNAmavizeSathI baMdha-meSabheda che, e ja sarvanayazuddha ane upacArarahita mukhya baMdhamAkSa hevAthI ThIka che. karma AtmasvarUpa nathI, tema) e kalpita nathI. kemake ema te saMsAra-mokSane bheda na paDe ! mekSa kAMI mAtra saMsAranA abhAva svarUpa (arthAta kSaNa saMtAna-paraMparAnA sarvathA nAzarUpa) nathI. saMtAnane uracheda thato hoya to saMtAnotpatti na thAya evuM nathI. (thAo ema kahe teya) ema nyAyayuktatA nathI, (kemake asata utpanna na thAya. thatuM hoya te) saMsAra anAdimAna nahi rahe (temaja) kArya-kAraNabhAva nahi sacavAya vivecana -kharekhara baMdha-mekSa zuM? jainamataHtyAre have prazna che ke baMdha-mela saMbaMdhamAM pramANathI Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 [ paMcasUtra-5 saMgata tava zuM che? tattva A, ke e be judI judI AtmAnI avasthA che. AtmA nitya kharo paNa pariNAmI nitya eTale ke e AtmA tarIke kAyama rahIne emAM judA judA pariNAma parivartana thAya. AtmA ja manuSya maTI deva thAya, deva maTI pazu thAya, AmAM ja baMdhanabaddha bane, ne e ja baMdhanamukta thAya. Ama AtmAnA evA evA pariNAma-vizeSathI baMdha ane mokSanI bhinna bhinna avasthA e pramANasiddha che. AtmAmAM je koIpaNa prakAranI avasthA palaTAya nahi, te jIva "jIvate che," "marI gayo, "AtmA tiryaMca maTI manuSya thayo, manuSya maTI deva thayo," vagere mukhyapaNe vAstavika vyavahAra thAya nahi. "AtmA pUrva baMdhAyelo hato, have mukta thaye," vagere vyavahAra paNa avasthA pharyA vinA na bane. tyAre A kAMI kAlpanika vyavahAra nathI. ane AtmA sAthe bAhA keI bIjI vastunA vAstavika saMga-viga vinA zuddha ekalA AtmAmAM avasthAmAM parivartana, saMsAramAMthI mukti, anAdi saMsAra,-e badhuM nyAya daSTie na ghaTI zake, sarvanayathI vizuddha evA mate saMgata na thAya. kemake baMdha mokSa ubhaya e aupacArika nathI, paraMtu mukhya vAstavika che. mATe ja e puruSArtha mAge che, enA mATe te zAstra che, saMta-zetAnanA bheda che, sAcA-khoTA mArgabheda che....vagere. A dravyAstika matanA hisAbe prarUpaNuM thaI. arthAta anAdibaddha Atmadravya ane mukata Atmadravya e pramANasiddha che, e kahyuM. paryAyanayathI vicAraNuM:- have paryAyAstika matanI Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-phalasUtrama ] 473 apekSAe aMdha-meAkSa paryAyane vAstavika jaNAve che. te ema kahe che ke maMdhAtA kama e te AtmaparyAya UbhA kare che, paraMtu e kama kAI khuda AtmA nathI, arthAt kheAdhasvarUpa nathI. tema e karma ke e vAsanA ikalpita asat paNa nathI. kemake, e jo kalpita hAya, asat ja hoya, tA AtmAne bhinna bhinna jAtanA bhAva zI rIte thAya ? karma ane vAsanAne mAtra AtmasvarUpa ke kalpita mAnavA jatAM te zuddha jJAnasvarUpa AtmAthI e kAMI judA na TharyA ! have e paryAyarUpa arthAt kSaNa kSaNa bhinna hAI cAhya bhavaparyAya ke cAhya meAkSaparyAya, badhI ya kSaNeA zuddha jJAnAtmaka kama kSaNA ke vAsanAkSaNA banI. tethI bhava-mAkSa vacce bheda na rahyo! mAtra AtmasvarUpa ke kalpita hAvAmAM, nAma bhava meleA ke meAkSa, bheda ze! paDe? kama ane vAsanA e koI alaga cIja nahi, paNa kSaNika jJAnamAtrarUpa ! tethI e kSaNe bhale bhinna bhinna heAya, chatAM muktinI aneka kSaNeAmAM jema vicitra aneka bhava nathI, tema ahIM sa`sAranI kSaNeAmAM paNa aneka vicitra bhava nahi ane. tethI tA sa`sAra ane meAkSa vacce kAMI taphAvata nahi rahe ! mATe karma-vAsanA vagerene paNa pramANasiddha sat mAnI khaMdhameAkSane alaga jIvadravyanA vAstavika paryAyaja mAnavA joize. pra0-ema zA mATe ? dravya kAMI nahi, paNa azuddha karmavAsanAkSaNAnI para'parA e ja sa MsAra che; ane e kAraNapUrvaka hAya e mATe bhale sasAra anAdinA hai. para`tu e kSaNasaMtati mujhAi gayelA dIvAnI jema atyaMta ucchinna thaI jAya e ja meAkSa, evuM kema nahi ? pachI pAchaLa kazuM ya khAkI zA mATe rahevuM joie ? dIvA mujhAI gaye kazuM rahetuM nathI; ema bhava Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 [ paMcasUtra-pa kSaNonA ata thaye kazuM rahetuM nathI. ne enuM ja nAma meAkSa thayA. bauddhamata-atyaMta kSaNeAccheda meAkSa'nuM khaMDana:ujo kAMI bAkI na rahe te ene atha e thaye ke eka vakhatanI sata vastu have kAI paNa svarUpe sata na rahI, paNa sadna atya'ta viccheda thavAthI asat thai gai !' tamAre bauddhone sthira dravya tA mAnavuM nathI, eTale kSaNika jJAna paraparAnA taddana aMta e meAkSa kaheA che. jo ema asat thAya te taiA muktinI pachI paNa phrI sa`sAra nahi ja utpanna thAya evuM zA mATe ? pharI paNa utpanna thazeja. kemake jyAre satane taddanA uccheda thai asat thaI zake, teA mukti pachI tadna asat e pAchuM sat manI evA saMtAnanI (bhavAnI) utpattiya kema na thAya ? jo sat asat thAya, teA eka vakhatanuM taddana asat e pharI sat paNa thaI zakavuM joie. niyama te e che ke 'nAsato vidyate mAvo, nAmAvo vidyute sataH !' arthAt asatnI utpatti nathI, ane satanA atyaMta nAza nathI thatA, satanuM rUpAMtara thAya, paNa kazuM UbhuM teA rahe ja. tema emAMthI kAMI navuM utpanna thaI zake, kintu AkAza-kusumanI jevA tadna asatamAMthI kazuM utpanna na thaI zake. have kahA, tamAre jyAre A niyama nathI mAnavA ane sata bhavakSaNAnA taddana nAza mAnavA che, te pachI evA meAkSa khAda taddana asatamAMthI pAchI sata bhavakSaNupara'parAya kAM na utpanna thAya ? asatmAMthI utpatti mAnavAmAM doSa: pra-thAo; ema mAkSa pachI paNa sa'tAnanI punaH utpatti kadAca mAnI laie te ? Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-phalasUtrama 475 u0-e nyAyayukta nahi kare, kemake ethI te pUrve paNa saMsAra (saMtAna) anAdisiddha nahi thAya. kAraNa ke sarvathA asata e utpanna nathI thatuM, mATe te saMsAra anAdisiddha thAya che. paNa jyAre sarvathA asata paNa utpanna thaI zake che ema kahe che, te pUrve saMtAna game tyAre vacamAMja astitvamAM AvyuM evuM mAnI zakAze, pachI zA sArU anAdi astitva mAnavuM ? pra-te te vadhu sarasa? kemake anAdi mAnavAnI khaTapaTamaTI! u-zuM rAkha sarasa ? ema te jagaprasiddha kAryakAraNa bhAvane lepa thai jaze. kemake akasmAta thatA saMtAnanI pahelI kSaNa kaI paNa kAraNa maLyA vinA janmI, eTale ke "kAraNa rahita kArya thayuM," ema mAnavuM paDaze. tyAre "saMtAnanI chellI kSaNanuM keI kArya ja na rahyuM, ane e kSaNa nAza pAmI," ema mAnavuM paDaze. kharI rIte kAryakAraNanI vyavasthA sanAtana che. kAraNa vinA kArya naja jame. nahitara "dahIM mATe dUdha vinA cAle ! bhejana vinA ja tRpti thaI jAya ! prakAza vinAja aMdhakAra TaLI jAya !" evuM kAM na bane? vAstavamAM bhava-ekSa zuM ? : saMkSepamAM, kAlpanika nahi paNa vAstavika evA karmane anAdi kALathI AtmA para saMga thavAthI saMsAra, ane karmane taddana viga thavAthI mokSa thAya che. A saMga-viyoga e AtmAnA tevA tevA pariNAma yAne avasthA ghaDe che. AtmA, karma, baMdha, mokSa, ItyAdimAMnuM kazuM kAlpanika nathI, saghaLuM vAstavika che. jeo AtmAne dIpaka-tinI jema jJAna-dhArA Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 [ paMcasUtra-5 svarUpa mAne che, ane e taddata bujhAI aTakI jAya, asata thaI jAya ene mekSa kahe che; e yuktiviruddha che. jyoti bujhAyA pachI paNa enI kAjaLanA pudgalo AkAzamAM vyApI jAya che, te kAyama che. ema ahIM paNa vicitra bhAna avasthA-pari NAmanI dhArA bhale aTakI, paraMtu ene anubhavanAra AtmA have mekSamAM zuddha svarUpe kAyama che. nahitara te je sat asat, thAya, te asat sat kema na thaI zake. asata kadI ya sat nathI thatuM, mATe te saMsAra anAdikALathI cAle che. tema sata paNa kadI atyaMta asata na thaI zake, mATe sarvanAza e mokSa nahi, kiMtu karmanAza ane zuddha AtmA e mokSa. bauddhakSamAM sava asanI Apatti: sarvanAza e mekSa, ema mAnavAmAM badhuM asata thaI jAya, te A rIte-carama kSaNa akAraNa banavAthI keI kArya karanArI na rahI, eTale ke "athakiyAkArI na rahI. ane niyama e che ke "je artha kriyAkArI hoya te sata arthAta kazuM kArya utpanna kare te sata. have caramakSaNa kazuM utpanna nathI karatI, mATe te carama kSaNa asata banI ! tethI te enI pUrvanI enI pUrvanI ema badhI kSaNe paNa asatanI kAraNa hovAthI saghaLuM asata Tharaze! Ama "mokSa eTale kSaNasaMtAna-paraMparAne atyaMta uccheda evuM nahi mAnI zakAya. sUtra-tata tANAvapUnamartA, nirAhAragannacabo nigogennN / tasseva tahAbhAve juttameaM / suhumamatRpayameaM vicintiavvaM mahApaNNAe tti / artha-"caramakSaNane taddana nivRtta thavAne svabhAva ja che, Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama] 477 ema kalpavuM (paNa) ayukta che; kemake emAM te tame) svataMtra anuzAsanathI (kSaNaparyAyanI) nirAdhAratA yA ananvaya ThekI besADyo. te (AtmA)ne ja (sarvakarmanAza pachI) sadA abaddhabhAva-abhevabhAva mAne te te yukta che. A sUkSma padArtha sthAna mahA prajJAthI vicAraNIya che. vivecana-dravya vinA mAtra paryAya na hoya: prava-saMsAranI chellI kSaNane e svabhAva ja mAnIe ke "e taddana nivRtta thaI jAya che, pachI navI kSaNa utpanna ja nathI thatI, ane e ja mokSa, te ze vadhe? svabhAvamAM prazna na rahe ke "A Ama kema, ne Ama kema nahi? agnine svabhAva bALavAne che, tyAM keNa pUche che "kema bALavAne ?" u0-A svabhAva mAnave yukitaviruddha che, mAtra eka jAtanA rAjAnA kAyadA jevuM anuzAsana, baLAtkAra, takarahita haThAgraha che. kemake emAM te nirAdhAratA athavA ananvayane baLAtkAre "svabhAva'nA nAma heThaLa ThekI besADavAnuM thAya che. te A rIte - nirAdhAratA-anavaya eTale ?: carama kSaNane atyaMta nivRtta thavAne svabhAva kahe che, tyAM "svabhAva" eTale "svane bhAva nahi, kemake "sva" jevI keI judI vastu tamArA mate nathI ke je UbhI rahIne ene bhAva yAne emAM bIjI kSaNe kazuM thAya; kintu svabhAva=tva e je bhAva yAne AtmIya sattA. carama kSaNane svabhAva nivRttine; arthAta "carama kSaNa pachIthI nivRttisvabhAva che, ema kahevA jatAM, (1) pachIthI "svabhAva" yAne AtmIya sattA UbhI rahI. tethI Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 [ paMcasUtranivRtti nirAdhAra banI! nivRtti te atyaMta nAzarUpa che, jyAre tyAM tame mAnelo caramakSaNane svabhAva svasattA UbhI che, te e nAza kayAM rahevAne ? sattA=astitva ane nAza, be ekarUpa te kahevAya nahi, tema nAza palAmAM rahe nahi. eTale nAza yAne nivRtti ekalI aTulI AdhArarahita banI. athavA, (2) je kahe ke "nA, tyAM pachIthI caramakSaNanI svasattA che ja nahi, ekalI nivRtti ja kharekhara UbhI che, te nivRtti anavayavALI banI ! arthAta nivRttine koInI sAthe anvaya yAne saMbaMdha na rahyo. "camakSaNanI nivRtti" evuM nahi kahI zakAya. dravya vinA ekalA paryAya mAnavAmAM A Apatti che, dravyasahita mAne te nahi; kemake emAM te dA. ta. agni-dIvAnI nivRtti thaI eTale ke pachI bacelA bhasma-tAmasapudagalamAM pUrve je uSNu sparza, prakAzamaya rUpa Adi paryAya hatA te have maTI zItasparza, ta-zyAma rUpa vagere..paryAya thayA, enuM ja nAma agninI nivRtti. e te UbhelA pudagaladravyanA dharma hoI tenI sAthe saMbaMdhavALA che, anvayavALA che. ekalA paryAyamAM te A ghaTe nahi. mATe ananvayanI Apatti. tame A "niyogathI svabhAva mAnyo, arthAta tame kahyuM "svabhAvamAM prazna na hoya ke "A Ama kevI rIte? nahitara "svabhAva" zabdano artha na ghaTe. svabhAva eTale svabhAva, e ene ja che. Ama kahevAmAM pachI bhale camakSaNanivRtti nirAdhAra bane ke ananvayavALI bane, e ene svabhAva ja che ke e ema ja hoya." kiMtu AvuM tame kahevA jatAM te tarka-yukita vinAnuM tamAruM eka A anuzAsana thayuM ! baLAtkAra thaye ! Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-phalasUtrama ] 479 paraMtu A vidvAneAnI sabhAmAM na cAle ke 'khasa huM kahuM chuM ke A Ama ja che. ema mAnI le.' e te niyutika durAgraha kahevAya. khauddhamata ekAMtaparyAyavAdI che, eTale ene AvA nirAdhAratA ane anavayanA svabhAva ThAkI besADavA paDe che. khAkI jagatamAM spaSTa dekhAya che ke dravya UbhuM rahI emAM kSaNe kSaNe paryAya--avasthAe kre che. pUrvakSaNunA paryAyanuM dravya khIjI kSaNanA paryAyeAmAM Utare che. dUdhanA mULa pudgale khilADI rAtanA cATI nathI gaI, teA ja e pachI UbhA rahIne savAre dahI...-avasthA tarIke dekhA de che. jo pUrvanuM kazuM paNa bIjI kSaNanI vastumAM UtaratuM ja na hAya, teA te pUrva kSaNe dekhAtA kAipaNa guNeAnA dA. ta. saphedAi-suMvALAza vagerene khIjI kSaNanI vastumAM anvaya=saMbaMdha, arthAta utAra na anIzake. guNAnA anvaya te kAI AdhArabhUta dravyane laine ja khanI zake, paraMtu nirAdhAra nahi. ema nivRtti paNa nirAdhAra na thaI zake. dUdhanI nivRtti enA upAdAnabhUta mULa pudgalanA AdhAra para che. ne dahIMnI utpatti ya tyAM che. tamAre tyAM paryAya sivAya te kSaNikaparyAya ne kAI sthira AdhAra ja nathI, tethI AdhAra vinA guNA bIjI kSaNanA draSyamAM nahi UtarI zake; teA khIjI kSaNanuM dravya guNe karIne prathama kSaNanA dravyanI samAna zI rIte bane ? kSaNekSaNe eja ghaDA dekhAya che e kema bane ? ema chatAM mAtra guNAnA peAtAnA anvayi dravya vinA anvaya yAne saMdha mAnavA, e aprAmANika che. ethI kharI rIte anvayane abhAva AvI paDaze, anvaya nahija manI zake. kemake tannivRttastatvAta'vastunI nivRtti eja, tamAre tyAM, svabhAva che. jyAM kSaNamAM - Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 [ paMcasUtra-4 sarva nivRtti thaI, sarvanaSTa thayuM, tyAM anvaya ke ? dA. ta. sonAnA kaDAmAMthI kuMDala banAvyAM. tyAM kharI rIte te kaDAmAMnuM suvarNa dravya kAyama rahI kuMDalamAM Utare che, arthAta eja anacha suvarNanA kuMDala bane che. tethI kaDAmAM dekhAtA keTalAka dharmo-pILuM rUpa, amuka Taca, kaThIna sparza, vagere suvarNarUpI AdhArane laIne kuMDalamAM Utare che. paraMtu je kaDAnI upara kaI rasAyaNa prayoga thavAthI te bhasma banI gayuM hota, te have suvarNa ja nahi hevAthI pILuMrUpa vagerenA anvayane prasaMgaja nahi UbhuM thAta. bauddhamate te, je Ameya kaDuM bIjI kSaNe sarvathA nivRtta thavA chatAM pILuM rUpa vagere pachInA kuMDala dravyamAM anvita thaI zake che, te bharUmamAM kema avita na thAya ? pra.-ema to tamArA sAdhAra anvayavAdanI apekSAe, bharUmamAM dekhAtA vilakSaNa dharmone kyAMthI anvaya thaye? u0-kaDAnI avasthAmAM suvarNa dravyanI jema, eja suvarNanI avasthAmAM sUkSama aNu dravya che, te kAyama rahI bhasmamAM Utare che. tethI tenA dharmone anvaya thAya che. AthI, tame te nirAdhAra ane ananvaya-svabhAva nigathI haThAgrahathI ja je lIdhe, e sUcave che ke e tarkasiddha nathI. kemake vastusvarUpe pUrvottara kSaNamAM eka AdhArabhUta dravya che ja. nahitara, A kAraNanuM A kArya e zabdone keI artha ja na rahe. jevuM carama kSaNe thatuM sarvathA naSTa thavAnuM vicAryuM, tevuM prathama kSaNe sarvathA asatanI utpatti aMge vicAravuM. baMne vicAraNumAM ekAMta paryAyavAdIne upara kahelA aneka dUSaNe lAgu thAya che, tethI nIce mujaba sUcave che. Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama ] 481 tava tAmAve"-prathama kSaNanuM dravya ja bIjI kSaNe kAyama rahI navI avasthAvALuM bane che," ema je mAne, te ja vastune bIjI kSaNe nivRtta thavAne svabhAva mAnave yuktiyukta karaze, kemake vastu dravyarUpe sthira rahIne ja pUrva paryAyarUpe nivRtta thAya che. ema AtmAnA saMsAraparyAya-bAlyAvasthA cAlatI hatI, have sarvakarmakSaya thavAthI te nivRtta thaI abhavaparyAya abaddhAvasthA cAlaze, eTale ke AtmA ja saMsArI-baddha tarIke nivRtta thaye ane mukta-abaddha tarIke utpanna thaye. e rIte prava rahela AtmadravyanI ja "baddha paryAyarUpe nivRtti svIkArAya te nivRttisvabhAva, anAdi saMsAra, kAryakAraNabhAva vagere yuktiyukta banI zake. A badhuM sUma padArtha sthAna che. mATe e mahA prajJA eTale ke vizALa ane gaMbhIra tavabuddhithI vicAraNIya che. te vinA e samajavA-pakaDavAnuM muzkela che. (10) siddhanuM sukha Adi dazanenI mekSakahapanA sUtra-apa navavivameva sisurAM / rUtto revuttama rUma, davA aNussugatte'NaMtabhAvAo / logaMtasiddhivAsiNo ee / jattha ya ego, tattha niyamA aNaMtA / akammuNo gaI, puvvapaogeNa alAuppabhiibhAvao niamo ao ceva aphusamANagaIe gamaNaM / ukkarisavisasao iaM / arthaA siddhasukha avinAzI ja che. mATe ja e zreSTha che, kemake sarvathA anutsukatA sAthe anaMtatA che. e (siddha) lAkAte rahelA che. jyAM eka (siddha) che, tyAM niyamA anaMtA che. (tyAM emanuM) javuM karmathI nathI, kemake tuMbaDA vagerenAM daSTAMtathI pUrva pragathI che. eTalA ja mATe A niyama che ke e Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 [paMcasUtra-5 aspRza6 gatithI jAya che. (gatinI) uSkRSTatAvizeSathI A gamana che. vivecanaH-siddhonuM sukha, sthAna, gati have mULa viSaya siddha-avasthA upara Ave. (ahIM sarvajJadarzananI tulanAmAM Itara darzane mokSanA arthAt siddha avasthAnA kevA svarUpane mAne che, tenI jarA jhAMkhI joIe mekSa svarUpa aMge dArzanika mAnyatAo - nyAya-vaizeSika darzanavALA AtmAnuM parimANa "vibhu sarva diga vyApI ane svabhAva jJAnazUnya mAne che. eTale mekSa thatAM (1) ene kaI sthAnamAM javAnuM e mAnatA nathI, temaja (2) mokSanuM svarUpa Atyantika duHkhadhvasa, vizeSaguNa che, ItyAdi kahe che. paraMtu te yuktisaMgata nathI. kemake (1) AtmaguNe jJAnasukhAdi zarIramAtramAM ja upalabdha thAya che, tethI AtmA vibhu sarvavyApI nahi, paNa mAtra dehavyApI che. vaLI (2) mokSamAM je jJAnAdi sarva vizeSa guNene uccheda thaye hevAthI taddana abhAva che, te evI mukti jaDamukti thaI! e zI rIte prAcya bane? kema ja ISTa bane ? sukhane sarvanAza koNa Icche? vaLI tyAM je jJAnane sarvathA abhAva hoya te pachI AtmAnuM caitanya paNa zuM rahyuM ? citanya te e jJAnasvabhAva che, ke je AtmAne jaDathI juduM pADe che. svabhAvane nAza kema thAya? ane je jJAna e AtmasvabhAva na hoya, paraMtu kAraNathI utpanna thanAra AgaMtuka guNa heya. te jaDamAM dA. ta. jaDa IndriyamAM e kema na janme ? idriyaviSayasaMbaMdha vagere te IndriyamAM paNa Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama ] 483 che ja. sArAMza, jJAnasukhAdi AtmasvabhAva na mAnavAthI mekSa-svarUpa jaDa pathara jevuM banI Ave ! sAMkhya-cagadarzana te vaLI kahe che ke "jJAna-sukhAdi te jaDa prakRtinA ja dharma che, cetana "puruSa'nA, AtmAnA nahi" te pachI tyAM AtmAnuM citanya zuM ? mokSanI pUrva bhUmikArUpe RtaMbhara prajJA, saMprajJAta-asaMprajJAta samAdhi, navanididhyAsana, vagere zuM ? vaLI AtmA je sadAne kamaLapatravata nirlepa che, te ene baMdhAvAnuM ya zuM ? ane mukta thavAnuM paNa zuM ? | vedAntI AtmAnI zuddha paramabrahma-avasthAne mokSa kahe che, je nirguNa, nirdhamaka, ane sajAtIyavijAtIyabhedazUnya che. A mata paNa niyuktika che, kemake te pachI enuM kAMI svarUpa ja na rahe, tethI paramabrA AkAza pupanI jema asata banI jAya! kadAca sata cidarUpa kahe te ene kaI jJAna hoya. viSaya vinA enAmAM cidrupatA yAne jJAnasvarUpa zuM ? jo jANavAnI kaI vastu ja nathI, te jANakArI zI? vaLI e mekSa eTale jIvAtmAne eka ja zuddha brahmarUpa banavAnuM kahe che, paraMtu emAM te evA ekaja paramabrahmanA aMzarUpa sarva jIvAtmAone laya thaI gayA vinA keInI paNa saMpUrNa mukti zI rIte ? bauddho kahe che, "mekSa eTale, kSaNika AtmAnI saMsArakALamAM cAlatI je vijJAnakSaNa-paraMparA viSayAkArathI kaluSita che, e have taddana svaccha thaI nirAkAra cityaMtativijJAnadhArA nirupaplava niviSayakarUpe cAle e mekSa athavA samULa kSaNo cheda vijJAna-dhArAne AtyaMtika nAza e mekSa." A mata paNa ThIka nathI, kemake vijJAnadhArA jo nirAkAra-niviSayaka che, Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 [paMcasUtrate enAmAM vijJAnapaNuM zuM? temaja sarvathA nAza eTale te mokSamAM kazuM rahyuM nahi! paraMtu satane sarvathA nAza thaI ja kema zake? temaja evA pitAnA ja sarvanAzarUpa mekSane I che. paNa keNa? pAzcAtyadarzano svataMtra jIvasvarUpa, anAdi kAryakAraNa bhAvathI enI anAdi baddha avasthA, vagere kazuM mAnatA nathI. pachI mekSa eTale Salvation kahe kharA, paraMtu enuM vAstavika kAyamI zAzvata svarUpa zuM. e kahI zakatA nathI, tema enA vAstava upAya svIkArI zakatA nathI, e te kahe che pahelAM AdamaIva hatA emAMthI jIvAtmA banyA. have IzvaranA darabAramAM jyAre sarva jIve bhegA thaze tyAre nyAya cukavAze. pachI navesarathI svarga dejakha mRtyu leka zarU thaze. A mata tarkaviruddha che, ane vastunA cakkasa svarUpane batAvI zaktA nathI, ke zAzvata mekSa zuM e darzAvI zakatuM nathI. avatAravAdavALA te mokSamAMthI paNa pAchA dharmaglAni haTAvavA saMsAramAM janma levAnuM mAne che. kiMtu e kathana "mAtA me vaMdhyA jevuM che, kemake je mukta che, arthAta bhavajanma projaka kama AdithI sarvathA rahita che, te pachI janma ze? ane je janma che, te e sarvathAmukta zAnA? astu.) anaMta sukha-siddha avasthAnuM sukha niyamo aparyavasita che, aMta na ja pAmanAruM che. mATe ja e sarvazreSTha che, vinazvara sukha zreSTha nathI. A te avinAzI che. tyAM sarvathA utsuktA nathI. temaja e sukha anaMta che. eka sukha maLyuM. chatAM bIjAnI je utsukatA che, ke jAgI, te sukha khaMDita thavAnuM. Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama] 485 sarvathA utsukatA TaLe teja sukha sadA akhaMDita Take. siddha zilAnuM sthAnaH e siddha bhagavate cauda rAjalokanA aMte siddhi nAmanA suMdara sthAnamAM eTale ke siddhazilAnI upara lokanA TheTha mathALe rahyA che. A siddhazilA 45 lAkha yojana lAMbI-pahelI goLAkAra sphaTika rananI che; kemake 45 lAkha janonA aDhI dvIpanA keIpaNa bhAgamAMthI AbhA karmamukta banI tyAM jAya che; ane te taddana saraLa gatie jAya che. eTale e pramANe rahevA tyAM sthAna joIe ne? e vacamAM 8 jana jADI ane bIjanA caMdranI jema cheDe jatAM taddana pAtaLI hoya che. enI uparanA eka yajananA lekAkAzamAM chellA ejanamAM siddho rahe che.) jyAM eka siddha che, tyAM teja AkAzapradezanA kSetramAM niyama bIjA anaMtA siddha bhagavAna che, kemake jaga parimita che, ane siddha anaMtA thayelA che. e sAMsArika bhavane atyaMta kSaya karI nitya mukta thayelA che, ane sarvazubhane pAmI ekAMte sukhI banIne arUpI hAI ekabIjAne jarA ya naDatara karyA vinA tyAM rahelA che. siddhigamana kevuM ? tuMbaDAnuM dRSTAnta pra-ahIM sakala karmane jyAre kSaya thaI gayo, tyAre ahIMthI emane lekAMte keNe pahoMcADyA ? u0-ATha jAtanI mATInA lepathI lepAI, pachI pANImAM nakhAI, taLIe raheluM tuMbaDuM jema mATIne sarva lepa nIkaLI jatAM sahaja upara AvavAnA svabhAvavALuM che, tema tuMbaDA vagerenA daSTAMte ATheya karmathI rahita banelA jIvanuM pUrva prayogane Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 [ pa'casUtra-pa laIne sahajabhAve leAkanA aMte gamana thAya che. pUrve prayAgathI eTale ke sauthI halakA hAI, jIva TheTha upara rahevAnA svabhAvavALeA hovAthI, temAM aTakAvanAra pUrva lAgela kamanA pratibaMdha dUra thatAMja sahajabhAve upara jAya che. ethI ja e niyama che ke e aspRzad gatie upara jAya che. pra-tyAMthI pAchuM nIce AvavuM, pAchuM upara javuM, ema vAravAra gamanAgamana kema nathI thatuM ? u-eja tuMbaDAnA dRSTAMtathI pharI nIce AvavAnuM nathI thatuM, paraMtu 'ekaja samayamAM ekajavAra TeDa upara javAnu vagere niyamA sacavAya che. pra0-ahIMthI sAta rAjaleAka jeTale UMce ekaja samayamAM javAnuM zuM kamaLanI se| pAMkhaDI eka sAthe vIMdhI janAra bhAlAnA dRSTAMte khanatuM haze ? 70-nA, bhAle tA pratyeka pAMkhaDIne aDIne jAya che, tethI ene asaMkhya samaya lAge che. paraMtu mukta jIva ekaja samayamAM leAkAnta je paheAMce che, te vacalA AkAza pradezane aDakavA vinA paheAMce che. Ane aspRza-gatie gamana kahe che. pra0-camAM thaine jAya che, chatAM aDake nahi ! e kema ane? u-gamanamAM khAsa utkaSaeNthI Ama banI zake che. jema sAmAnya vega karatAM viziSTha jhaDapathI thatA gamanamAM vizeSatA hoya che, tema ati uMcA vegavALA utkRSTa gamanamAM aspRzat avasthAnI vizeSatA ghaTI zake che. Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487 pravajyA-phalasUtrama } (11) bhavyane kadI ucheda nahi sUtra -laghugo mavALa vatamALa, gutAtA samacA ittha nAyaM / bhavvattaM jogayAmittabheva kesiMci paDimAjuggadArUnidaMsaNeNaM / vavahAramayameyaM / artha -bhanI anaMtatA hovAthI (saMsAramAMthI emane kadI) ucheda nathI. A (anaMtu) "anaMtAnaMta" nAmanuM che. AmAM samaya daSTAnta che. bhavyatva pratimAcogya kASThanA duSTAntathI keTalAkane yogyatA mAtra svarUpa ja hoya che. A jIvane bhavyatva svabhAva) vyavahAra-mata che. vivecana - anaMtAnaMta bhavya kadI khUTe nahi prasiddha thayelA pAchA te AvatA nathI, ane siddha thavAnuM anAdikALathI cAlu che, tathA cha cha mAse ochAmAM ocho eka siddha te thayA kare che, to pachI bhAvIkALe bhavya saMsAramAMthI khUTI kema na jAya? u0-bhavyonI saMkhyA anaMta che, tethI khUTe ema nathI. - pravavanaspatimAM kAyasthiti anaMtakALanI chatAM ene ya kSaya te thAya che, te siddha thatAM thatAM, anaMtI bhavyarAzine paNa aMta kema na Ave ? u0-bhanI anaMtanI saMkhyA "anaMtAnaMta'svarUpa che, paNa "yuktaanaMta' AdisvarUpa nathI. saMkhyAzAstramAM nava asaMkhyAtanI saMkhyA vaTAvI AgaLa vadhatAM, nava anaMtA Ave. emAM pahelA traNa te "paritta' anaMtA, pachI AgaLa vadhatAM bIjA traNa te "yukta, ane tethI AgaLa traNa "anaMta" anaMtA Ave. bhavyonI saMkhyA AmAM madhyama "anaMta" eTale ke 8muM Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 [ paMcasUtra-pa anaMtuM che. anantAnaH saMkhyAmAM traNe kALanA samayanuM daSTAMta che. tethI jema samaye pratyeka kSaNe vahI jAya che, chatAM e kadI khUTe ema nathI; tema kadI bhavya khUTe ema nathI. ahIM pAchuM evuM nathI ke vahI gayela samaya pAchA AvatA hoya tethI kALa akhUTa rahetuM hoya ! e te navA navA ja samaya Ave che. kALa pAcho na Ave: vahI gayela kALa pAcho na Ave te pachI ema kema kahevAya che ke gayelI Rtu pAchI Ave che, kSaya pAmele caMdra punaH Ave che, arthAt eka vAra zukala pakSa vItyA pachI paNa kRSNa pakSa para thaye pharI zukla pakSa Ave che; paraMtu vahI gayeluM nadInuM pANI ke mANasanuM AyuSya pAchuM pharatuM nathI." u0-ahIM Rtu vagere samayanuM pAchuM AvavAnuM kahyuM, te vyavahAramAtrathI samajavuM. arthAt nizcayathI=vastusthitie te bIje na ja RtukALa Ave che, paNa jUne nahi. kemake nizcayathI paNa je ene eja kALa pAcho pharato hoya, to to bAlyakALa vagere nivRtta ja na thAya. arthAtu bAlyAdi avasthA cAlyA karavI joIe; kAraNa ke, pakSa vagere kALane svabhAva ja bAlyAdi avasthA karavAnuM che. have je kALa eno e ja rahe paNa phare nahi, to e avasthA paNa na pharI zake, enI eja rahe ! bhavya na khUTe? emAM dalIla ane AgAmaH TUMkamAM, kALa phare che, cAlu kALa vahI jAya che, ane ne. Ave che; chatAM kALa khUTato nathI. tema bhaLe paNa mekSe javA chatAM khUTatA nathI. kALa anAdi, ema siddha thavAnuM anAdi Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-phalasUtrama ] 489 kALathI; eTale ke amaryAditakALathI. bhavya khUTI javAnuM je A amaryAditakALamAM na thayuM e havenA bhAvI maryAditakALamAM ze thAya ? anaMtajJAnInuM vacana che ke saMsArane kadI aMta nathI. jyAre pUcho tyAre kahevAze ke eka nigadanA anaMtamAM bhAga jeTalA ja siddha thayA che. A Agamagamya padArtha che. e zraddhAthI svIkArya che. bhavya -jAtibhavya-abhavya - bIjI e paNa vAta che ke sarva bhavyone ya siddhi maLavAno prazna nathI Ubhe thate te eTalA mATe, ke keTalAeka bhavyajImAM te mAtra yogyatA (siddha thaI zakavAnI lAyakAta)rU5 bhavyatva che, kiMtu bhavya chatAM paNa te kayAreya siddha nathI thavAnA; kemake sadA nigodamAM rahevAthI emane mokSa pAmavAnI sAmagrI ja kadI maLavAnI nathI. AvA bhavyane jAtibhavya kahevAya che. emanAmAM bhavyatvane sarva joI zake, jue che. prave-to pachI jAtibhAgya ane abhivyamAM zAthI phera ? - u-pratimA ghaDavAyegya kASThane daSTAMte phera che. pratimA ghaDavAnuM bhale samAna hoya, chatAM kASTha kASThamAM pharaka hoya che. gAMTha vagerethI rahita keI kASTa te pratimAne yogya gaNAya che. tyAre tevuM gAMTha AdivALuM kASTha pratimA-gya ja gaNAtuM nathI. tyAre pratimAyegya keTalA ya kASTha saMga-sAmagrInA abhAve pratimArUpe ghaDAvAnuM banatuM nathI. svayaMbhUramaNadvIpanI mATInA ghaDA keNa ghaDavAnuM hatuM? chatAM zuM e mATI ghaDAyogya nathI ? che ja, vaMdhyatva vinAnI suzIla vidhavAne kadI putpatti nahi thAya. chatAM enAmAM gyatA kharI. evuM jAtibhavyo che. tyAre Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 [paMcasUtra-pa nadInI retI ghaDAne, ne vaMdhyA strI putrane ayogya ja che. A vastu moTA paMDita ke ajJAna strIo paNa samaje che. bAkI bIjAomAM mekSe javAnI yegyatArUpa bhavyatva tenA kArya uparathI ka9pI zakAya che. gyatA ja na hoya te sAmagrI game teTalI maLe, chatAMya mekSa zuM ke samyakUvAdinA pariNAma zuM, e na ja thAya. vaLI A yogyatA paNa jIvamAM anAdikALathI hoya che. (ahiM e vicAraNIya bane che ke AvuM bhavyatva ke je lAkha karoDe game upAya javA chatAM ghaDyuM ghaDAtuM nathI, ke meLavyuM meLavAtuM nathI, paNa anAdisiddha hoya che, te je ApaNane maLI gayuM che, te ApaNuM sadabhAgyanI kaI avadhi che? bicAre abhavya anaMtavAra narakanI kAramI pIDA bhogavI Ave ke anaMtavAra prabhunA samavasaraNa joI Ave te paNa je bhavyatva na ja pAmI zake, ane tethI ja kadIya TheTha naraka-nigodAdi sudhInA kAraNe trAsamaya saMsAramAMthI chUTI ja na zake, evuM mahAmUluM bhavyatva ApaNane sahaja maLyuM che, kAMIja kiMmata kharacyA vinA maLyuM che, kaI parizrama karyA vinA maLyuM che, te pachI enuM mahattva ApaNe keTaluM samajIe chIe? e bhavyatya saphala karavA eTale kAryasAdhaka banAvavA keTalI garaja, keTalI kALajI, ane keTalI mahenata laIe chIe? je ciMtAmaNine phale--kha (phaLasAdhako karavAthI mahAsukha maLatA hoya, tene cIMthare bAMdhI rAkhI, kAcanA TUkaDA pAchaLa kAramI majurI karI reTela -maracuM upArjanA ke mUkha ane bhAgyahIna gaNAya ? ciMtAmaNi cAlI gayA pachI e zuM karI zakavAne ? evI rIte bhavyatvane pakavavAnA A suMdara kALamAM e karyA vinA je jIvana Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtram] 491 gumAve, pachI bhavyatva pakavavAnI saMyoga-sAmagrI vinAnA bhAvamAM e bekAra zuM sAdhI zakavAne? bhavyatva e ciMtAmaNi che, ene ArAdho. bhavyatva e bIja che, ene pakavo. bIjAo meze. gayelA sAMbhaLIne, "tyAre, mArI mela thaze ke nahi!" A pramANe thatI zaMkA paNa potAnAmAM bhavyatvane sAbita kare che. ema mArA AtmAmAM nizcita thayelA bhavyatvane, aho ! huM kema jaldI pakavuM ! ' e tamannA joIe. ) bhavyatva e anAdi sAnta svabhAva zAthI? : prava-bhavyatva nivRtta thavAnA svabhAvavALuM che ke nitya che? nitya hoya to mekSamAM paNa bhavyatva rahe, arthAt mokSagamanayegyatA rahe ! tethI te vastutaH mekSa thaye ja na gaNAya. tyAre je bhavyatva nivRtta-svabhAva hoya te kyAranuMya nivRtta thaI javuM joIe. jo ema kahe ke kAraNe sAmagrI pAmIne nivRtta thAya che, te paNa nivRtta thanArA evA bhavyatvane jIvane svabhAva kema kahevAya ? svabhAva te te kahevAya ke je vastu sAthe kAyama rahetA hoya. tethI A rIte te bhavyatva asiddha nahi bane ? u0-nA, bhavyatva aMge upara mujaba vika95 uThAvavA nakAmA che. kemake yadyapi bhavyatva zAzvata nitya nathI, paNa nimitta pAmIne mekSa thatAM e nivRtta thavAnA svabhAvavALuM che; chatAM e bhavya jIvane je svabhAva gaNAya che, te vyavahArathI. nizcayathI te jIvamAM sadA sthAyI evA jJAnAdi dharmane ja svabhAva kahevAya. tethI bhavyatva e jIvane svabhAva khare, paNa nizcaya nayathI nahi, hitu vyavahArathI. vyavahAra e ja rIte vyavasthita che, ke bhavya karma prerita yA karmAdhIna nahi, kintu jIva jyArathI Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 [ paMcasUtra-5 che tyArathI enI sAthe jaDAI gayela che, ane gyatArUpa che, tethI svabhAvabhUta che; temaja upAya dvArA e bhavyatvane pakavI ene mokSanI regyatAmAMthI mekSarUpI phalamAM pariNamAvI zakAya che...vagere pUrve vicArAI gayuM che. (12) vyavahAra e tattvanuM aMga sUtraH-gNo jIva tatta, pavittiviyoge, baLatasiddhio , nicchayaMgabhAveNa / artha-A vyavahAra paNa tatvanuM aMga che, kemake, e pravRttinuM saMzodhana kare che, anekAMtavAdanI siddhi ethI thAya che, e nizcayanuM aMga che vivecana-vyavahAra sane AlaMbI: jagatanI bhinna bhinna jAtinI sthiti ne yegyatAne Ave vyavahAra paNa vAstavika tevA tevA vicitra sat padArthone avalaMbIne pravarte che; nahi ke vinA padArtho e mAtra jJAnasvarUpa arthAta kAlpanika che. ethI have keIema durAgraha rAkhe ke nizcayathI te AtmA anaMta jJAnasukhAdi svabhAvavALe che, jyAre bhavyatvAdi vyavahAra to kalipata che; mATe bhavyatvane pakavavA karavAnI vAta phajula che, te ene A durAgraha oTo Thare che. bhavyavAdino A vyavahAra satpadArthane avalaMbato hovAthI, e ahIM mokSa-sAdhanAnA prakaraNamAM tattvanuM arthAta pAramArthika mokSanuM aMga che. yegyatA savastu che -vastusthiti te e che, ke yogyatAnA paripAkanI prakiyA te zuM, paNa yogyatAnuM bhAne ya arthAta A vastu egya che evI buddhi ya, vastu kharekhara evI hoya te ja thAya. eTale e buddhi asaduhetuka nahi, paNa sad. Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA phalasUtrama 5] 493 hetuka hoya che, arthAta e bhAna sata evI yegyatAvastune AzrIne ja janmI zake che, paNa asatane laIne nahi. vastumAM yegyatA-agyatA jevA svabhAvamAM je kAMI taphAvata na hoya, te kema egya ja vastu zodhatA javAya che? kema yogya uparaja kAryanI mahenata thAya che? e kAMI 'vastu badhI ya sarakhI, mAtra pitAnI kalpanA amuka para gyatAnI lagAvIne kArya thAya che, evuM nathI. nahitara te kyAreka kharekhara yeya nahi evI vastu para gyatAnI kalapanA karI karelI mahenata niSphaLa kema jAya? kAlpanika gyatAnI buddhi to tyAM che ja, pachI kArya kema na thAya? talamAMthI ja tela nIkaLe che, retImAMthI nahi; e sUcave che ke talamAM cagyatA che, retImAM nahi. magamAM raMdhAvAnI yogyatA che, koraDumAM nahi. A vastusthiti sata na hoya te keraDumAM A maga pacanagya che evI kAlpanika buddhi pramANabhUta Thare! ema gAMThAdi hita 5 kASThanI jema agya kASThamAM paNa A gAMDALuM kASTha mUrti ghaDavA mATe agya che." evuM jJAna apramANa kare ! A badhuM te bIje vicAryuM che. vyavahAra tatvanuM aMga che: have anuSThAnane AzrIne kahe che ke A vyavahAranaya paNa tattvAMga che; eTale ke pravRttimAM mokSanuM eka aMga che. mekSasAdhaka puruSArthamAM jema nizcayanaya e sAdhyadaSTi rakhAvIne upayogI che, tema vyavahAranaya e puruSArthane AgaLa ne AgaLa vizuddha banAvavA dvArA upagI che. mATe kahyuM che ke je vItarAga sarvajJanA ja siddhAMtane anusaratA he, te vyavahAra-nizcaya baMnene cheDatA mA. vyavahAranayanA paNa nirNayamAM (arthAta vya Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 [ paMcasUtravahAranaya paNa makSasAdhanAnuM aMga che, evA nizaMka nizcayamAM) muMjhAze nahi. kemake vyavahAranayana niSedha karavAthI avazya mokSamArga rUpI tIrthane ja ucheda thaze. je vyavahAra nahi te sAdhanA zI ? zAsananI sthApanA zA sAru prave-AtmAnA zuddhasvarUpa taraphanI daSTine nizcayanayathI laI, ene ja sAdhanA kema nahi kahevAya? u0-A nizcayanaya tamArA mate ya jUThe che. kemake AmAM nizcayathI te sarvathA zuddha kSAyika samakita ane pUrNa jJAnanA savabhAvavALo che, apUrNa azuddha jJAnAdisvabhAvavALe nahi. te zuM e tamArI azuddha apUrNa dRSTi A svabhAvamAM Avaze ? nahi ja. tyAre tamAre mAnavuM paDaze ke e daSTi paNa vyavahAra che. chatAMya te je jarUrI che, te evI daSTine poSanArI mahAvratanI pratijJA vagere dharmakriyAo paNa vyavahAra chatAM jarUrI che ja. tethI ja mokSasAdhanAnuM e aMga che. kemake, vyavahAra tattvAMganA 3 kAraNa: (1) gvattivirohana-vyavahAramate bahArathI cAritra vagere pALavAthI AgAmI paralekanI pravRttinuM saMzodhana thAya che. A anubhavasiddha che ke ahIM jeTalA pramANamAM vrataniyama-tyAgatapa paLAtA Ave che eTalA pramANamAM pachI pUrvanA jevI pApapravRttirasa-caDasa-amaryAditatA nathI rahetI; emAM hAra thaI jAya che. enA saMskArathI paralokamAM paNa e hAsa anusare che. AnI asara AtmAnA AMtarika pariNAma upara paDe che. mATe kahevAya ke bhAvI bhavamAM jhaLakanArA evA vizuddha vizuddhatara bhAnuM, A cAritrathI ghaDatara thavA mAMDe che, Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama ] 495 (2) "aegatasiddhio -nizcayanI sAthe vyavahArane pradhAnapaNe mAnavAthI ja anekAMtavAda pramANasiddha kare che. (3) "nicchayaMgabhAveNu-vyavahArathI cAritra vagerenuM pAlana karatAM karatAM, Antara puruSArtha zuddha banIne apUrvakaraNAdi nizcayasAdhanA prApta thAya che. Ama A traNa prabala hetue vyavahAra paNa mekSAMga che. kiMtu. eTaluM khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevuM che ke daMbha yA malina AzaMsA AdithI rahita zuddha vyavahAra eja AjJAnusArI puSTa Alambana che. arthAt nizcayadharmanI prApti mATe zuddha evA vyavahAranuM AlaMbana puSTa AlaMbana gaNAya; athavA zuddha ja vyavahAra nizcayarUpI puSTa AlaMbanavALe gaNAya azuddha thavavahAra te A jIve anaMta karyA; chatAM e sarvathI je kArya na sidhyuM, te kArya nizcayanA dhyeya sAthenA zAstrokta cAritrAdivyavahArathI siddha thAya che. vyavahAra jarUrInA dAkhalA: nizcaya-cAritra trIjI kaSAyanI cokaDInA upazamathI pragaTatA AtmAnA zuddha pariNAmane kahe che. enuM saMpAdaka, saMvardhaka ane saMrakSaka vyavahAra-cAritra che. arthAta sa sAranA saMbaMdha vosirAvI, haraNAda sAthe, prabhu samakSa, guru pAse cAritranI pratijJA karI. jJAnadi paMcAcAranuM pAlana, zAstrAdhyayana, 1 AtmA apramata sarvaviratinA bhAvathI AgaLa vadhI zapaka zreNI para caDhavA je abhUtapUrva AtmavI pherave che, te apUrvakaraNa kahevAya. ethI AgaLa vadhI Ana takaraNa, mokSapaNa, ghAtikarmane nAza vagere nizcaya-sAdhanA kare che, kevaLajJAna pAmI zilezIkaraNa karI mukta thAya che. Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa'casUtra-pa parIsaha-upasarganuM sahana, vagere karavuM, e je vyavahAra-cAritra che, te ja vAstavika kaSAyakSaceApazama ane viratibhAvarUpI nizcayacAritramAM AtmAne kharekhara ramatA rAkhe che. bhANAmAM pIraselI rase.ine joyA karavAthI AMtarika tRpti na thAya. AMtarika tRpti tA ene hAthamAM laI mAMmAM mUkI cAvI peTamAM utAravA vagerainA khAdya vyavahArathI ja thAya. upadezaka ke kavinA hRdayamAM game tevA upadeza ke kAvya ramatA hatAM, e uccAraNa ke lekhanarUpa vyavahAramAM na Utare tyAM sudhI khIjA ene svAda kAMthI anubhave ? vastu ke vyakti para prema hovA chatAM jo enA para zaiAbhA ke enI sarabharA jotAM prema vadhI jAya che, tA e vyavahArane ja mahimA sUcave che. unmArge caDhI gayelAne sasamAgama, paramAtmadarzana, vairAgyazravaNa, dhArmika anuSThAna, kartavya-pAlana vagere vyavahAra maLe che, te te nizcaya-sanmA pAme che; ne e vyavahAramAM na AvanArA ane tethIja iMdriyagulAmI, bheAgala'paTatA, dhanaleAbha, kaSAyI ceSTA, vageremAM lIna rahenArA, e AtmAmAM zubha bhAva nathI jagADI zakatA, e pratyakSa dekhAya che. e nizcayane zuM pAme ? nizcayanayanA ekAMta mAnI mAhya bIjA vyavahArane uDAvanArAne paNa sAmAmAM nizcayanI zraddhA-samaja karAvavA mATe upadeza, lekha vagere bAhya vyavahAranuM ja zaraNuM levuM paDe che. e sUcave che ke vyavahAra e nizcayanI siddhi mATe pravRttinuM anivArya Avazyaka aMga che nizcayanI prApti vyavahArathI. nizcayanI vRddhi vyavahArathI. nizcayanuM zeAdhana vyavahArathI, nizcayanI pUrNatA vyavahArathI. teramA guNasthAnakane a Mte cegeAnA nirodharUpI vyavahAra AdaravAthI ja sthira AtmapradezarUpa nizcayanI pUrNatA thAya che. 49 Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama ] 497 (13) jinAjJA sAmaMtabhadrA : pAtra keNu? sUtra-gNA bALA rUchuM mAvo samaMtamA tipiriyudvIpa, apuNabaMdhagAigammA / athara-ahIM bhagavAnanI A (ubhaya nayanI) AjJA samaMtabhadrA che, trikeTi-parizuddha che, apunabaMdhakAdi jIvathI samajAya evI che. vivecana-samaMtabhadraH 3 parIkSAzuddhaH ahIM zrI arihaMta bhagavaMtanI ubhayanayagarbhita arthAta nizcaya-vyavahAra baMne nayane prarUpanArI A AjJA, athavA A paMcasUtramAM anuvAda karelI sarva AjJA samaMtabhadra che-sarva rIte nirdoSa che. kemake e kaSa, cheda ane tApanI vikeTi-parIkSAmAM zuddha sAbita thayelI che. jema suvarNane kaseTIe kasI, vaccethI kApI, jarUra paDe agni para tapAvI pArakhavAmAM Ave che, tevI rIte zAstravacananI parIkSA karAya che. temAM aviruddha kalyANa kartavyanAM vidhAna, ane viruddha kAryonAM niSedha, je zAstra pharamAvyA hoya, te zAstra "kaSa parIkSAmAM nirdoSa TharyuM. vaLI e vidhiniSedhanI prApti ke pAlana karAve evI kriyAo-AcAro batAvanAruM zAstra cheda' parIkSAmAM pasAra gaNAya. tathA e vidhiniSedha ane AcAra saMgata thaI zake arthAta vihitane svIkAra ane niSiddhane tyAga tathA AcAra-kiyA ghaTI zake, evAM tava ane siddhAntanI vyavasthAvALuM zAstra e "tApa" 1 vidhipratipedhau kaSaH / 2 tatsaMbhavapAlanAceSToktizchedaH / 3 tannibandhana-bhAvavAdastApaH / - 32 Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 [paMcasUtra-pa parIkSAmAM zuddha nIvaDyuM kahevAya. zrI tIrthaMkaradevanAM vacane A trividha parIkSAmAM pasAra che; kemake, (1) emAM tapa svAdhyAya-dhyAnAdinAM vidhAna che, ane sUkSama jIvanI paNa hiMsA vagerenA niSedha pharamAvelA che; (2) e vidhiniSedhane eTale ke ke tapa-dhyAnAdipAlana ane hiMsAdi-tyAgane pamADe ane saMrakSe evI samiti gupti tathA nirdoSa bhikSAcaryAdi kriyAo upadezI che; ane (3) e vidhiniSedha-AcArakiyA ghaTI zake evAM tatva yAne nityAnitya AtmAdi padArtho tathA syAdavAdAdi siddhAnta kahelAM che. niSiddha hiMsAdine tyajIne vihita tapacAritrAdi sAdhavAnuM ekAMte nitya aparAvarya AtmAmAM kyAMthI ghaTI zake ? temaja ekAMte kSaNika anityamAM paNa na ghaTe, kemake hiMsAdi tyajanAra ane tapa-cAritra sAdhanAra te kSaNamAM sarvathA nAza pAme, tyAre enuM phaLa pAmanAra keI bIjo na ja ja ! eTale sAdhanA ane phaLa pAmanAro ekaja AtmA na bane tyAre, nityanitya svarUpavALo ja AtmA e baMnemAM pariNamI zake, emAM ja e ghaTI zake. AvAM triTiparizuddha satya jinavacana keNu pALI zake? te ke e saghaLAya je gamya heya, arthAta labhya ane yathArtha jaNAvA gya hoya te te apurbandhakAdi AtmAne ja gamya che. "apunabaMdhaka eTale sittera keDAcheDI vagere utkRSTI karmanI sthitine have pharI kadIya nahi bAMdhavA (upAvA) rUpe khapAvanAra AtmA. eja jinavacananA baMdhane che. Adi zabdathI - Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama] 49. mArgAbhimukha, mArga patita vagere AtmAo levA. ahiM "mArga" zabdathI samyakRtva(jinavacananI zraddhA)ne pamADanAra mArga le, eTale ke viziSTa guNasthAna(samyakatva)nI prApti karAvavAmAM tatpara e ghAtI karmane amuka kSapazama le. tethI cittanuM tavazraddhA sanmukha je saraLa gamana nIpaje che, e mArga kahevAya. e mArgamAM pravezelo te mArga patita, ane ane mArgapravezane gya bane te mArgAbhimukha. pravarte kema eLakhAya? u0-emanA AcAravicAra parathI e eALakhAya; jemake e lIdhelI pratijJAne daDhapaNe pALanArA hoya che. kadAca emAM khalanA thAya te gurusamakSa enA Alecaka prakAzaka hoya, ema vastutatvanA ciMtaka-parIkSaka hoya che, ghara saMsAra para bahumAna vinAnA hoya che, ItyAdi. AvA ja jinAjJA pAmavAne gya hoya che, paNa bhavAbhinaMdI jI nahi; kemake e to apunarbandhaka karatAM ghaNuM pAchalI dazAmAM che. bhavAbhinaMdI jIvene te keI jinavacana saMbhaLAve, te paNa tethI, emane e mAtra jaDapugalAnaMdI, saMsArarasika ane mokSanI arucivALA tathA asatpApapravRttimAM lIna heIne viSayapratibhAsa jJAna thAya che, kintu pariNatijJAna nahi. eTale ke dA. ta. "IndriyonA ISTa viSaye AtmaghAtaka che? evuM jinavacanathI mAtra pratibhAsa rUpe jANI zake che kharA, paraMtu e jANakArI emanA dilane asarakAraka nathI, e viSayane draSya tiraskArya tarIke lagADI zakatI nathI. evuM lagADe te pariNati jJAna kahevAya. Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 [paMcasUtra-5 pariNati jJAna eTale manane camakAre kare tevuM jJAna. pADezIne kare paDI gaye" evuM sAMbhaLIne hRdayane kAMI AMcake na karAve te patananuM pratibhAsa jJAna. paraMtu "nA, nA, pADozIne nahi, e te tamAro chokare paDyo, ema sAMbhaLatAM hadayamAM dhrAsakA sAthe "he ! he ! zuM kIdhuM? kyAM paDyo ? kema paDyo?" vagere camakAre karAve te patananuM pariNati jJAna. raste jatA dArU pIdhelAne keI kahe, "alyA ! A bAju cAla, nahitara te bAju kUve che. temAM paDIza !" tyAre tene kU. hevAnuM jaNAya te kharuM, paNa dilane keI Dara nahi te kUvAnuM pratibhAsa jJAna. tyAre ghena vinAnA sAvaceta mANasane kUve hovAnuM sAMbhaLatAMja "he! kU? bApare ! hamaNAM marata!" e camakArAvALuM jJAna thAya te kUvAnuM pariNatijJAna bhavAbhinaMdI jIva eTale mehamadirAthI chAkaTe banele dArUDiye. ene viSe bhayaMkara evuM sAMbhaLavA chatAM viSa pratye koI Sa na thAya. ne tethI ja viSayatyAganAM jinavacanane e yathArtha pAmyuM na gaNAya. azraddhALu AtmA jinavacanane saMgrahanArA zAstrane yathArtha rIte pAmI zakatA nathI, pachI bhalene evA jIve svargIya samRddhi AdinA uddezathI cAritra paNa lIdhuM ke zAstrapaThana karyuM hoya. - pravarte pachI te bIjAne zI rIte keTalIka vAra tAranArA bane che? jAtamAM asara nathI te anyane asara kema kare ? u0-jema darpaNamAMnAM melA paNa mukhanA pratibaMba thakI e darpaNa mukhane UjaLuM nathI karatuM, kintu pratibiMbane joIne mANasa potAnA egya sAdhana dvArA mukha ujjavaLa kare che; ema A bhavAbhinaMdI jIvanA bAhA vartAva-vANIrUpI darpaNamAM megya Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratrajyA-phalasUtrama ] 501 jIva pitAnI malinatA dekhI pitAnI lAyakAta ane zramathI UjaLa bane che. sUtraH-gbatti raju rUtha Dhi zocittipittiyaM, saMvegasAhagaM giamaa| artha:-ahIM apunabaMdhakatAdinuM jJApaka liMga AjJApriyatA che, je aucitya pUrvakanI pravRttithI jaNAya. e avazya saMvegasAdhaka che. vivecana-AjJApriyatA-aucitya sUtrakAra maharSi AjJApriyatAne apunabaMdhakAdi AtmAnuM liMga (cihna, lakSaNa) kahe che. AjJAnI priyatAnI sAthe AjJAnuM zravaNa ane abhyAsa paNa liMga tarIke samajI levA. bhavAbhinaMdI avasthA vaTAvIne apunabaMdhaka avasthA pAmanAra te che ke je jinanI AjJA priya kare che. tyAM ene ema thAya che, ke "ahe ! bhagavaMtanI AjJA rucavA, jANavA, ane AdaravAne A ahIM avasara maLyo che ! je ahIM e cUkIza, te pharI kyAM maLanAra che?" jinAjJApAlananuM ja jJAna anaMtu kevaLajJAna pamADe che, jinAjJApAlanamAMja kharcela zakti anaMtu vIrya pragaTAve che, jinAjJApAlanamAMja hANeluM sukha anaMta sukha dekhADe che. jIvanamAM AjJAne vizuddha prema AvyAnuM, aucityathI thatAM prarvatanadvArA, jaNAya che. kemake aucityane yogya vartAvane) jALavavAmAM ja AjJA para bahumAna rahe che. aucityane bhaMga karIne pravartAvAmAM te AjJApriyatA nathI kiMtu mehane nAca che. AjJA je samagra jaDa saMsArane asAra, tuccha, kathirane kahe che, evA saMsArane je Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 [ paMcasUtra-5 barAbara e ja samaje, te avasare enA prabhanane jatuM kare. paNa aucityane jatuM nahi kare. Ama aucityane akhaMDa jALave, te manAya ke e AjJA para bahumAna karanAra che. juo ke aucityane bhaMga keNa karAve che? tuccha saMsAranA viSaya-kaSAyanA bahumAna ne? e bahumAna jene che ene AjJAna Adara kyAMthI hoya? kemake saghaLIya AjJA yAne samasta jinavacana viSayakaSAyanI bhayaMkaratA ane mekSa-makSasAdhaka dhamanIja kalyANa-maMgaLarUpatA darzAvI viSayakaSAyane atyaMta tyAjya ane mokSa tathA saddharmane ja upAdeya-AdaraNIya kahenArA che. dharAra anucita vartanAre AvAM jinavacananI avagaNanA karI viSayakaSAya ane arthakAmane Adara sAthe sevI rahyo che. AthI samajAze ke AjJAne premI, jemAM sarvatra mana-vacanakAyAe ucita vartAvane khapI hoya, tema niyama saMvegane sAdhaka heya. "saMvega eTale mekSane ane mAkSasAdhaka jinekta dharmane tIvra abhilASa, daDha raMga. mekSa ane dharmanI AjJA gamI eTale saheje mokSa ane dharmane raMga e jamAve ne vadhAre. AjJA pAmavA chatAM je AtmAmAM saMvega nathI, te vastu te hadayamAM AjJA pAmya ja nathI. saMvegIne te AjJAnA pratApe sanmAna, samRddhi ke svargAdi maLe, teya tyAM e aucityA sAthe saMvega-virAgamAM jhIlate heya. tethI ene bhAvavRddhi ke durgati na thAya. paraMtu saMvegavinAnA bhavAbhinaMdIne te sanmAna samRddhi maLatAM, saMvegAdinA abhAve e evA kaSAya-hiMsAdinA ghora pApamAM paDe che, ke tethI ene dIrgha durgatinA bhave sarjAya. Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 503 lakSaNathI) pivI. evAnana"dhakAdi sivA pratrajyA-phalasUtrama] (14) apAtrane jinAjJA na devAmAM kasaNuM sUvA-7 ghA jhIM re ! DhivivajJayAgo tapArA tayaNuggahaTTayAe AmakuMbhodaganAsanAeNaM esA karuNatti vuccai egaMtaparisuddhA, avirAhaNAphalA, tiloganAhabahumANeNaM nisseasasAhigatti pavanasuttA (rUti zrI vasUtra ) artha-A jinAjJA (apunabaMdhakAdi sivAyanA) bIjA jIvane nahi ApavI. evAnI oLakhANa (apunabaMdhakAdinAM lakSaNathI) viparIta lakSaNee thAya. (jinAjJA na ApavI emAM) kAcA ghaDAmAM pANI bharavAnA daSTAMte tenA upakAranuM prayojana hevAthI e karuNA che ema kahevAya che, ne te ekAMte vizuddha che. (emAM jinAjJAnI) virAdhanA nathI thatI. trilekanAtha paranuM bahumAna hovAthI e mekSanI sAdhaka che. e pramANe pravajyAphaLa sUtra pUruM thayuM. (zrI paMcasUtraka pUrNa thayuM.) vivecana-jinAjJA kene na ApavI ? - have sUtrakAra A paMcasUtre kahela mArgamAM aMkita thayela jinavacana-jinAjJA kane na ApavI te batAvatAM kahe che ke jene evI jinAjJA priya nathI, jene evAM jinavacana gamatAM nathI, ene enuM dAna na karavuM. kemake A jinAjJA-jinektamArgamAM je ucca AdhyAtmika hitakara kaDaka vidhAre che, e evA bhautika vilAsanA rasiyAne hAsyAspada ane avagaNanApAtra lAge che. evAne A jinAjJA sAMbhaLatAM e hAMsIavagaNanAne unmAda jAge che. tethI te e bicArAne duHkhada durgatinA bhava sarjAya. mATe ja apunarbandhakAdi sivAyanA bIjA je asaMvegI ane anucitakArI evA bhavAbhinaMdI che, Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 [ pA~casUtra-pa tene zrI jinabhagatanI sad AjJA ApavI nahi, arthAt zAstra-rahasyA kahevA nahi, temaja AjJAe Adezela mAga ApavA nahi. pra0-evA aAgya jIveA zI rIte oLakhAya ? 90-apunakhadhakAdi jIvA karatAM uTAM lakSaNathI, dA. ta. tIvra viSaya-parigrahAdanI anAdi saMjJA, mukti pratye dveSa, anucitakAritA, vagere cihnothI e ALakhAya. kSudratA, lAbharati vagere enAM lakSaNa tA pUrve kahevAI gayA che. tAraka jinAjJA ayeAgyane kema sArI nahi ? :koine ema dayA Ave ke evA jIva saMsAramAM athaDAtA kuTAtA mAMDa mAMDa manuSya bhava pAmyA che, teA e bicArAne tAraka jinAjJA ApeA ne;' paNa nA, naja apAya. ene jinAjJA na ApavAmAM enI dayA karI kahevAya, kemake enuM citta prazAnta nathI tethI, jema navA AvelA tAvamAM e tAvane tarata zAnta karavAnu auSadha apAya te e sanepAta vagere vadhu kharAbI kare che, tema azAnta (viSayakaSAyathI vihnala) mativALAne zAstranA samyag bhAvAnuM' kareluM pratipAdana ene nukasAna karanArUM bane che. bIjI paNa dRSTAnta kAcA ghaDAnu` che. jema kAcA ghaDAmAM nAkhelu pANI ghaDAne nAza kare che, tema jineAkta siddhAntanuM rahasya nAnA (aceAgya)pAtramAM nakhAya, teA tethI apAtra jIvanA unmAda vadhavAthI vadhu vinAza thAya che. tethI ayeAgyane AvI U'cI jinAjJA na ApavI, e enI dayA che. evI yA ja ekAnta zuddha che. kemake ethI pUrve kahelA apAtradAnanA nukasAna nivArAya che. evI zuddha dayA ja samyag vicArapUrvakanI hAvAthI peAtAne ane Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravajyA-phalasUtrama ] 505 sAmAne virAdhanAmAMthI bacAvI lenArI bane che, nahi ke dayAbhAsa bacAvI zake ! ayogyane jinAjJA ApavAnI dayA e te bimArane agya kupathya ApavAnI karAtI upalaka dekhAvanI dayAnI jema dayAbhAsa che, khoTI dayA che. kemake apAtra jIvane bhavane AnaMda che, iMdriyaviSaye ane kaSAmAM nirbhIka ramaNutA che, e pApa te che ja. have ene viSayakaSAya bhayaMkara ane tyAjya kahenArAM jinavacana Ape eTale e vacananI hAMsI kare che, vacana para suga ane dveSa kare che. A vadhu pApa ene dugatiomAM rIbAve che. AmAM enI dayA kyAM thaI? mATe evAne jinavacana ApanAro beTI dayAmAM taNAya che. e dayA ene jinavacananI virAdhanAthI bacAvatI nathI. tyAre apAtrane jinAjJA na ApavArUpI zuddha dayA karanArane e dayA jinAjJAnI virAdhanAthI bacAvatI hovAthI, ane ema karavAmAM ja trilekanAtha zrI tIrthakaradeva uparanuM bahumAna akhaMDa rahetuM hovAthI, e mAkSasAdhaka bane che. arthAta bhavAbhinaMdIne jinavacana na denAro ene ya vadhu anarthathI bacAve che, ane svayaM virAdhanAthI bacI mekSa sAdhI zake che. AvI sAcI dayAnuM svarUpa kahenArA zrI paramAtmA upara kharekhara bahumAna dharanAro e ja gaNAya che. tAtparya e che ke jene jinekta Agama nathI pariNamyA, Agamana pariNatirUpa dha nathI thayo, e evI sAcI dayA nathI sAcavI zakatA; kiMtu jemane Agama pariNamyA che, e ja evI dayA jALavI zake che. pariNamavuM eTale ke pacavuM tene kahevAya ke jenAthI rasakasa vadhe, paNa ajIrNanA vikAre na thAya. Agamane pacAvI pariNamAvI zakanAre te, ke jene Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 [ paMcasUtra-5 enAthI, bIjA trIjA vikAranI jema, apAtradAnanuM sAhasa, TUMkI daSTi, AgamavacananI uparavaTatA, vagere vikAre paNa na thAya. AvAne jagazuru upara AMtara bhakti khUba heya ja, emAM navAI nathI; ane ethI ja e Agama-pariNativALo AvI je sAcI dayA kare, te dayA paNa anubaMdhavALI supravRtti dvArA, arthAta samyapha paramArthamaya pravRttionI paraMparA dvArA, mekSane avazya sAdhI Ape che. A rIte pravrajyAphala-sUtra samApta thayuM. ethI paMcasUtranI vyAkhyA paNa samApta thaI. vyAkhyAnI sAthe paMcasUtra pUrNa thayuM. have TIkAkAra maharSi nIce mujaba vaMdana vAMchA kare che. zratanI adhiSThAtrI zrI sarasvatI devIne namaskAra ho. namaskAra karavA gya saghaLAyane namaskAra ho. sarve vaMdanIyane huM vaMdana karuM chuM. sarve upakArIonAM vaiyAvacca(sevA)ne huM Irachu chuM. e sarvanA prabhAve aucityanAM pAlanapUrvaka dharmamAM mAre puruSArtha che. sarve ja sukhI thAo. sarve ja sukhI thAo, sarve ja sukhI thAo. iti zrIcirantanAcAryakRta-paJcasUtrakasatkamAcAryapurandara-samartha-zAsrakArazrIharibhadrasUrikRtaTIkAnusAreNa siddhAntamahodadhyAcAryazrIvijayapremasUrIzvaraziSyANupaMnyAsabhAnuvijayakRtam 'ucca prakAzanA paMthe' nAmakaM bAlabhASAvivecanaM samAptimagAt / vivecane'smin yadi sUtrakAraTIkAkArAzayaviruddhaM zrIjinavacanaviruddhaM vA kiJcitpralapitaM syAt tadA tanme mithyA duSkRtaM bhUyAditi / Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paMcasUtra mULa Na vIarAgANuM savaNUNuM devapUIANuM jahaThivasthavAIzuM telugurUNa ahaMtANa bhagavaMtANuM je evAIphakhaMti-Iha khalu aNAI jIve aNAI javamsa bhave aNAI kammasaMjoganivattie dukakhare dukakhale, dukakhANabaMdhe eassa zuM luchattI suddhadhammAo. suddhadhammasaMpattI pAvakasmavigamAo. pAvakasmavigo tahAbhavattAIbhAva. tasya puNa vivAgasAhaNANi, 1 causaraNagamaNuM, 2. dukkaDagarihA, 3. sukaDANa sevaNuM, ao kAyadhvamiNuM he ukAmeNuM sayA suppaNihANuM bhuja bhuja saMlise tikAlamasaMkileze. jAvajIva meM bhagavate paramati nAhA aNuttarapuNasaMbhArA khINarAgadesamehA, aciMtaciMtAmaNI, bhavajalahipoA, egaMtasaraNA arahaMtA saraNuM. tahA pINujarAmaraNa aveyakampakalaMkA, paNuThThavALAhA, kevalanANudaMsaNu, siddhipura nivAsI, nisamasuhasagayA, savvahakayakigrA, siddhA sarakhuM, tahA pasaMgabhIrAsayA sAvajagaviyA paMcavihAyArajANajhA parevayAniyA paumAInisaNuM jhANujhayaNasaMgayA, visujhamANubhAvA sAhU saraNuM Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 [ paMcasUtra mULa tahA surAsuramaapUIo mohatimirasumAlI rAgaddAsavisaparamamate heU sayalakalyANAruM kavaNavihAvasU sAhaga siddhabhAvarU kevalipatto dhammo jAvAjIva me bhagavaM saraNuM. saraNamuvagao a eesiM garihAmi dukkaDa. ja chuM aratisu vA, siddhasuvA, Ayarie su vA vijhAcenuM vA, sAhUnuM vA, sAhuNasu vA, anesu vA, dhammaTTANesu mANijesu pUNije, tahA mAsu vA, piisu vA, baMdhUmu vA, mittasu vA, uvayArIsu vA, eheNa vA vesu, magnaphiesa amagakriesu vA mammasAhaNenuM vA amasAhaNesu vA kiMci vitahamAyarie aNAyariavuM aNichievuM pAvaM pAvANubadhi, suhUma vA bAyara vA, maNeNa vA, vAyAe vA, kAyeNa vA, kayuM vA, kArAvie vA, aNumeiaM vA, rAgeNu vA deNa vA, maheNa vA, Itha vA janme jammatare su vA, garahiame dukkaDamee ukjhiazvameaM, viANie mae, kalANumittagurubhagavaMtavayaNAe evame aM ti riiaM saddhAe, arahaMtasiddhasamakakhaM, garihAmi ahamiNuM dukkaDame ujhiyavyame intha micchAmi dukkaDa, micchAmidukkaDa micchAmi dukkaDa, he me esA samma garihA, heu me akaraNaniame, bahumaye ameti icchAmo asa iarahaMtANu bhagavaMtANuM gurU kalANumittANuti. hou meM eehiM saMjoge. ume esA supatthaNA, ume itya bahumANe, heu me io mukhabIe ti, pattasu eesa aha sevArihe siA, ANArihe siA, paDivattijIesu siA niraIArapArage siA. saMvige jahAsattie semi sukAM aNumemi savvasiM arahaMtANa aNuThThANuM, salaeNsiM siddhArNa siddhabhAva, sasiM Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-1 509 AyariyANaM AyAra, sanvesi uvajjhAyANa suttapayANa, santhesiM sAhUNa sAhutiira', santhe isa sAvagANa muk khasAhuNajoge, sabvesi jIvANa. heOMkArmANa' kalAsayANa` magasAhuNajoge. hou me esA aNumAaNA sammaM vihipubdhi, samma muddhAsayA, sambha pavittivA, samma niraiyArA, paramaguNajIttaarahu tAisAmartya, acintasattijIttA hi te bhagavA vIarAgA savaSNu paramakallANA, paramakallANAheU sattANuM. mUDha ahiM pAve. aNA mahuvAsie abhinna bhAva, hiAhiNa' abhinne sigma ahiManivitta sigma, hia pavitta sicya, ArAge siA, ciaDavattIe savva sattANa sahiSmati icchAmi sukkaDa icchAmi sukkaDa icchAmi sukkaDa.... evamecya' sanma' paDhamANassa suNamANasa aNuptehumANussa siDhilIbhavati parihAya'ti khijja ti asuhukammANumadhA, niradhe vAsuhaka bhaggasAmanthe supariNAmeNa kaDagakhaa viccha vise, appale siA, suhANijye sicya, apuNabhAvesiA tahA Asalijjati pAisijja ti nimmavijjati suhukammANubadhA sANadha ca suhukama pagiz pagaaibhAvajija niyamalaya sutta vie mahAgae muhule siA, suhapavattage sigmA, paramamuhusAhuge si. ae aDidhamea' aNuhubhAvitAhe suhabhAvakhIati, suppaNihANa` samma` paDhiAvyuM, samma' aNupahiavva' ti. nameA naminamiNa paramaguruvIagANa, nameA sesanamukkArArihANa. jayau savaSNusAsaNa, paramasa beAhIe, suhiNA bhavatu vA, suhiNA bhavatu jIvA, suhiNA bhavatu jIvA. (iti pApapratidhAta-guNukhIjAdhAna sUtra) Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 paMcasUtra mULa dvitIya satra sAdhudharma-paribhAvanA jAyAe dhammaguNapaDivattisaddhAe bhAvijA eesiM sarva payaisundarata, aNugAmitta, parevayAritta, paramathaheutta tahA duraNacarad, bhaMge dAruNatta, mahAme hajaNagad, evuM bhUo dulahattati. evaM jahAsattIe uciavihANeNaM acaMtabhAvasAre pativajijajA (dhammaguNe) jahA 1-thalagapANAivAya-viramaNuM, 2-thalaga-musAvAya-viramaNa, 3-thalaga adattAdANu-viramaNuM, ka-thalaga mehuNa-viramaNuM, pa-thalaga parigraha-viramaNamiccAI. paDivajijaUNu pAlaNe jaIjA, sayADaDaNagAhane siA, sayAjINAbhAge siA, sayADaDaNaparataMte siA, ANuM hi mohavisaparamamate, jalaM resAIjalaNa, kambavAhitigacchAsattha, kapAya sivaphalasa. vajijajA adhammamittaga, ciMtijajAbhiNavapavie guNe, aNuIbhavasaMgae ya aguNe, udaggasahakAritta adhammamittANuM, ubhayalegagarAhaatta, asuhagaparapara ca. pariharijA same lokaviddha, karaNapare jaNAvyuM, na biMsAvija dharmo, saMkilese khu esA, pare ahibIe, ahikula capatti. evamA eja-na khalu itto para aNu, aMdhattame saMsArADavIe, jaNagamaNiThThAvAyANuM, adANuM sarUNuM, asuhANabaMdhamartha, sevinja ghamitte vihANeNaM, adho vivANakae, vAhie viva vije, darido viva Isare, bhIe viva mahAnAyage. na ie Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra 2] 511 suMdarataramanaMti bahumANaju siA,ANakakhI, ANapacchige, ANAavirAha, ANaniphAyagatti. pahitanadhammaguNArihaM ca phrijA gihisamuciesu gihisamAcAresu, parisuddhANuThThANe, parisuddhamaNakirie, parizuddhavakirie, parisuddhakAkirie. vajijajA aNegavaghAyakAraNuM, garahaNijaja, bahukilesa, AyaIvirAhaga samAraMbha na ciMtijajA parapIDa, na bhAvijA diNiyuM. na gachijA harisaM. na sevijA vitahAbhinivesaM. uciyamaNu-pavage siA. na bhAsiktA ahiaM, na phasaM, na pasunna, nANibaddha, hiamiabhAsage siA. evuM na hiMsijA bhUANi na giNihaja adatta. na nirikikhajaja paradAre. na mujA aNasthadaMDa. sahakAyoge siA. tahA laheci adANe, lAhaciabhege, lAhaciaparivAre, lAhe cianihikare siA. asaMtAvane parivArasa, guNakare jahAsatti, aNukaMpApare, nimmame bhAve, evaM khalu tapAlaNe vi dharmo, jaha anapAlaNe ti, sarve jIvA pupu, mamatta baMdhakAraNuM. tahA te su tesu samAyosu saIsamaNugae siA, amugeDahuM, amukula, amugasise, amugadhazmaThThANuThuie, na me tathvirAhaNa, na me tadAra, vRddhI amearsa, eamithasAraM, emAyabhUyaM, e hiaM, asAramaNe savaeN, visesae avihiMgahaNaNuM. evamAha tilegabaMdhU, paramakANige, same saMbuddha, bhagava arahaMtetti evaM samAcio tadavisu samAyAsu samma vajijjA, bhAvamaMgalamee taniSphatIe. Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 paMcasUtra mULa tahA jAgarija dhammajAgariAe ke mama kAle? kimaaksa uci aM? asArA visayA, niyamagAmiNe virasAvasANA. bhIsaNe magna savvAbhAvakArI, avinAyAgamaNo, aNivANije, puNe puNebaMdhI. dhammo eassa osahuM, egatavisuddho, mahApurisasevio, savahiakArI, niraIAre, paramANuM dahepha. name Imasya dhammaksa, name eadhammapagAsagANuM. name e adhammapAlagANuM, name e adhammaparUvagANuM. namo eadhammupavanyajagANuM, icchAmi ahamiNuM dharma paDijittae samma maNavaNakAyogehiM. heu ame kalANuM paramakalANANuM jiNuNamaNubhAva. supaNihANumeva ciMtijajA puNe puNe. e adhammajuttANamavavAyakArI siA. pahANuM mehaaName. eva visujhamANe bhAvaNAe, kampApagameNuM uI eassa jugayuM. tahAsa sAraviratte saMvi bhavaI, amane apavitAvI, vizuddha visujhamANubhAve. (Iti sAdhudharma-paribhAvanA sUtra) tRtIya sUtra pravajyA grahaNa vidhi paribhAvie sAyudhame jaheAdiyaguNe jaIjA sammameaM paDivajijatae apAvatA. pAvatA hi tampaDivasivizrva. ApAe khu ese, na khalu akasalAraMbha hiaM, Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra 3] 513 apakSuidre kahi~ci himeAhijjA asmApiyare 'ubhayalegasala' vi', samudRAyakaDA kammA samudAyalitta eva sudIhA aviegA. aNNA ega++nivAsisallamea.. uddAmA mac, paccAsaNNA ya. dulaha` maNuatta' samuddhiarayaNalAbhatulla'. appabhU aNNa bhavA dukhamahulA mehu dhayArA adbhusalANa'viNA anuggA suddhadhammasa, jIgna`ca ea' pAabhUa bhavasamudde, jItta' sakabje niuji saMvaraIcchit` nANakaSNadhAra - tapavaNajavaNa, khaNe dulahe, savvaka jovamAie siddhisAhugamasAhagatteNa, uvAde ya esA jIvANuM ja na imIe janmA, na jarA, na maraNa, na IviegeA, nANijjusa paegA, na khuhA, na pivAsA. na aNNA kAI dAsA, savvahA aparataMta jIvAvasthANuM anubhAgArihiM saMta' siva' avvAmAhu' ti. vivarIe ya saMsAro imIe, aNuviThThaasahAveA. itya khalu suhI vi suhI 'tamasata', suviSNuL savamAlamAla' ti / tA amitha paDi dheNaM, karahu me aNuhu. ujjamahu ea' lucchi ttie. huMpi tumhANumaie sAhemi egma' niSviNNA jammumahiM sabhijjII ya me samIhuia gurupabhAveNa eva sesevi ehijjA, taA samameahiM sevijja dhumma karajjocia-karaNija nirAsa'so u savadA. ea... paramamuNi sAsaNa, abujsamAtru a kammapariNaie vihijjA jahAsatta tahuvagaraNa' AvAyasuddha samaie. kayajIA khu esA. karuNA ya dhammapahANajaNaNI janma. tae aNuNNAe piDavijjaja dhamma aNuhvA aNuvahe ceva uvahijItte siA dhammArANa' khu hiMa` savvasattANu, tahA tahea' sapADijjA. savahA apaDiva Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 [paMcasUtra mULa jjAmANe caIjjA te aDDAgilANAsahatvacAganAeNa se jahAnAmae keI pusei kaci katAragae ammApiisamee tapaDiolR vacijA. tesiM tatya niyamaghAI purasamittAsajhe sabhavae sahe mahAyake siA. taltha se purise taDabadhAe evamAlAciya ta bhavati ee niyamae Asahamatare, esahabhAve A sa`sae, kAlasANa a eNi tahuA sasvicDa sa'havie tadde sahanimitta savittanimitta` ca cayamANe sAhU. esa cAe acAe. acAye ceva cAe. mitha pahANuM buhANuM, dhIrA easiNA, sa te esahusAyaNeNaM jIvAvijjA, sastaMbhavAe pusiAciame, " eva sukrapakhie mahApune sasAraka tAraDie. ammApiIsa gae dhaDindre vijjiA tesa tatva niamaviNAsage, adhattabIjAipusimettAsajhe. saMbhavatasammattAi-e sahe, maraNAivivAge, kaCAyake si. tatha se sukikhae pusei dharmaDibadhAe eva'samalaicia-visati ee avasa sammettAisahavarahe, tasa sAhaNe vibhAmA, kAlasANi aeNi vavahArae.." tahA sa'vi sAvie IhaleAgaciMtAe, tesiM sammattAI-sanimitta. visinDrugurumAibhAveNa, vittanimitta' ca, ficakaraNeNa cayamANe sajamaDivattIe, sAhu siddhIe. esa cAe acAe tattabhAvAo, acAye ceva cAe, micchAbhAvaNA, tattamithaSahANa, pamartyae dhIrA eadasiMNA AsanabhavyA. sa te sammattA sahusa'dhANeNa jIvAvijrajA acaMtia amaraNAva jIbIajogeNaM, saMbhavA supurrisaciameaM duhi ANi a ammApiiNa, esa dhammA sayANa. bhagatra tye nAya pariharamANe kusalANubadhi ammAiisAga ti. evaM arAvatAva' savahA, mugurusamIve pUrNattA bhagavate Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-4] 515 vIAroge sAhu a, tesiUNa vicie kivaNAI, supauttAvassae suvisuddhanimitte samma paaIjA adhamaeNhiMto legasara dhamagamaeNa. esA jiNamANu "mahAkalANu" tti na virAhiallA buheNuM mahAtthabhayAe siddhikaMkhiNa. pajAgrahaNavihisutta samatta. caturtha sUtra pratrajyA-paripAlanA. sa evamabhipaDyuie samANe suvihibhAva kiriyAphaleNa jujaI vizuddhacaraNe mahAsare na vivajayameI. eaabhAve abhipe asiddhI uvAyAvittio nAvivajaDaNavAe payaTTa, uvAe auveasAho niameNuM. tasa tattAe ahaNahA, aIpasaMgAo, niyamasaM. se samalekacaNe samasattamitte nittagahadukhe paramasuhasAmee samma sikamAIAI. gurukulavAsI gurupaDibaddha viSNue bhUaWdarisI "na io hie tatta" ti mannaI susyusAI guNatte tattAbhinivesA vihipare paramamita tti ahijaI sutta baddhalakane AsaMsAvi pamuke AyayadI. sa tamaI savahA. teo samma niujaI. emaM dhIrANu sAsaNuM. aNahA aNioge avihigahiyamatanAeNu aNurAhaNAe na kiMci. tadaNaraMbhAe dhuvaM. magadesaNae dukha avadhIraNa apavittI, nevamahI avagamaviraheNuM na esa magagAmiNe virahaNu aNuthamuhA, atyaheu tasmAraMbhAe dhuvaM. Iltha magnadesaNue aNubhinivese paDivattimidaM kiriAra. Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 516 [ pa'casUtra mULa evaM pi ahIMa' ahIM avagamalesajogae aya sakhIe. niame. magAmiNA khu esA avAyabahulaksa, niravAe jaheAdie sunnuttakArI hui payaNamAisa gae paMcasamie tigutte aNutthare ea yAe aviattassa siguNaNIcAyanAeNa, vitta Itya kevalI eaphalasUe. sambhamea viAi duhAe pariNNAe. tahA AyAsapayAsIva' saMdINAthirA bhea', asa'dIthiratyamujjamai jahuAsatti, asaMbhate aNusage asaMmattajogArAhue bhai, uttarettara jogasiddhIe muccai pAvakambuNu tti. virujsa mANe Abhava bhAvikiraamArAhei, pasamasuMhamaNuhuva, apIDie sajamatava-kiriAe, avyahie parisahevasahiM vAhiasukiriAnAeNa, se jahAnAmae kei mahAvAhihue aNuhUtavemaNe viSNuAyA sarUveNa niviNA tatta, suvijavayaNa samma tamavagacchiSma jahAvihANa patraNe mukiricyuM. niruddhahicchAcAre tucchapathamei muccamANe vAhiNA tiattamANaveaNe samuvallabhAreAga'padma mAnaCAve tala bhatiSNujIe tapaDibadhAe sirAkhArAijoge vivAhisamArugaviNANeNa iznaniphttIo aNAkulabhAvayAe kariovaegeNa apIDie avyahie muhulessAe vahuI. vija ca ahu maNa. eva kambhavAhagahue, aNubhUba jammA veNe, viNAyA dukharUveNaM, viSNu tattae, tame suguruvayaNeNu aNuThThANANA tamavagacchi, putruttavihANae patrane suriya vajra, niruddhapamAyAre asArasuddhabhAi, muccamANe kavAhiNA, tigmattamANiviegA veNu, samuvalabha caraNAruga, parjumANasuhabhAve, tallAbhaniSNue. tapahima'dhavisesa, parisahAvasaggabhAve vitattasaMveaNA kusalAsayavuThThI cirAsayatteNa, dhammA Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-4 ] 517 vagAe sayA thimie, teullesAe pavahRi, guruM ca bahumanaI jaheci asaMgApaDivattIe nisagapavittibhAveNu. esA gurai viAhi, bhAvasAra vise bhagavaMtabahumANeNuM. "je maM paDimanaI se gusaM" ti tadANu anahA, kiriA adiriA, kulaDAnArI kiriAsamA, gArahiA taINuM aphalaje.e. visaNatarIphalamitha nAyuM. Avakhu tapula, asuhAbaMdhe. Ayae gusabahumANe avaMjhakAraNuNa, ae paramagurasaMjogo. tao siddhI asaMsaryA. e seha suhedae pagidyuta badhe bhavavAhitegichI. na e sundara paraM. uvamA intha na vijai. sa evapaNe, evabhAve, evaM pariNAme, apaDivaDio, vaThThamANe teukalesAe duvAla mAsieNuM pariAeNuM aIkamaI sabhyadevateulesa, emAha mahAmuNuM. tao sukake sukAbhijAI bhavaI. pAye chiNakamabadhe khavAI legasaNuM. paDiseagAmI aNuanivitti, sayA suhajoge esa jogI viAhie. esa ArAhage sAmaNussa, jahAgahiapachaNe, savahAsuddha, saMdhaI suddhAM bhava samma abhavasAhaga bhegakiriA surUvAikapaM tao tA saMpuNuM pAraNuI avicalahekabhAva AsakiliyusuharUvAe avatAraNe suMdarA aNubadheNu na ya aNA saMpuNA. tatattakhaMDaNaNa e nANuM ti luccAI e agni suhagasiddhI uciapavitti pahANuM. Ilya bhAva pavAge. pAyaM viSpo na vijaI niraNabaMdhAsuhakamabhAveNu. akhinnAe ime jemA bhAvarahiNA tahA. teo samma pavattaI niphAyaI aNuule. evaMkiriyA sukiriyA egatanikalaMko nikalaMkathasAhiA tahA suhAbaMdhA uttarottaragasiddhIe. tao se sAhaI para paratve samma takakusale sayA, tehi tehiM Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 [ paMcasUtra mULa pagArehi sANabaMdha mahedae bIjabIjAdiThAvaNezuM. kativiAiIjItte avaMjhasuhaciThe samaMtabhade supaNihANAiheU mahati meraragAmaje desAnalajalanihI saMgasiddhikare havaI acitaciMtAmaNikape. sa evaM paraMparatnasAhae tahArANadabhAva, akhegehi bhahiM vimuccamANe pAva--NA, pavaThThamANe a suhabhAvehiM, aNagabhavioe ArohaNae pANiI sabuttama bhAva carama acaramabhavahe avigalaparaMparathanimitta. taltha kauNa nirava sesa kicca vihucaryAmale sijajhaI, bukjhaI, muda, parinivAI, savyadukakhANamaMta karei. paMcama satra pravajyA-phala sa avamabhisiddhe paramabaMbhe maMgalAlale jammajarAmaraNarahije pahINAsuhe aNubaMdhasattivajjio saMpattaniasarUve akirio sahAvasaMThio aNaMtanANe aNaMtadasaNe. ___ se na sadde, na rUve, na gaMdhe, na rase, na phAse, arUvI sattA, aNitthaMthasaMThANA, aNaMtaviriyA, kayakiccA, savvabAhAvivajjiA, savvahA niravikkhA, thimiA pasaMtA. ____asaMjogile asA'NaMde ao ceva pare mo. avikkhA aNANaMde, saMjogo viogakAraNaM, aphalaM phalameAo, viNivAyaparaM khu taM bahumayaM mohAo abuhANaM, jamitto vivajjao, tao aNatthA apajjavasiA, asa bhAvariU pare ao vutte u bhgvyaa| nAgAseNa jogo aassa. se sarUvasaMThio. nAgAsamaNNattha. na sattA sadantaramuvei. Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra-4 ] 519 arcitameaM kevaligammaM tattaM nicchayamayameaM. vijeogavaM ca jogotti na asa jogA. bhiNNaM lakkhaNameassa. na itthAvikkhaNa. sahAvA khu aso, anaMtasaha sahAyakappo. uvamA ittha na vijjai. tabbhAve'NubhAvA paraM tasseva. avitahA agaMtao. na ANA asA jiNANaM savvaSNUNaM vitahatte nimittaM na cAnimittaM kajjaMti. nidaMsaNamitaM tu navaraM savvasattukkhao, savvavAhivigame, savvattha saMjeogeNaM, savicchAsaMpattIo jArisameaM, ittoNaMtaguNaM. taM tu bhAvasattukhayAdito. rAgAdao bhAvasattU. kammodayA vAhiNo. paramaladdhIo u aTThA. aNicchecchA icchA. avaM suddumameaM na tattao iyareNa gammai, jaisuhaM va ajaiNA, ArugasuhaM va rogiNatti vibhAsA. arcitamea saruveNaM, sAi- apajjavasiaM agasiddhAvekkhAo, pavAhao aNAI / tevi bhagavaMto avaM tahAbhavvattAibhAvao. vicittameaM tahAphalabhebheNa nAvicitte sahakAribheo. tadavekkhA tao tti, agaMtavAo tattavAo. sa khalu evaM ihara hegaMto / micchattameso / na itto vatthA aNArihaaaM / saMsAriNo siddhattaM / nAbaddhassa muttI saddattharahiA / aNAima bAMdhA pavAheNaM aI akAlatullA / abaddhabaMdhaNe vA'muttI puNe baMdhapasaMgao | aviseseA a baddhamukkANaM / aNAijeoge vi viogo kaMcaNovalanAeNaM na didikkhA akaraNassa / na yAdiTTha mi esA / na sahajA enivittI / na nivittIya AyaTThANaM / na ya annahA tassesA na bhavvattatullA nAeNaM / na kevala jIvarUvameaM / na bhAvijeoga Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 520 [ paMcasUtra mULa vikkhAe tullattaM, tayA kevalatteNa sayA'visesao, tahAsa hAva kappaNa - mappamANameva / aseva dAsA parikappiAo. pariNAmabheA baMdhAibheo tti sAhU, savvanayavisuddhi niruvacariobhayabhAveNaM. na appabhUaM kammaM / na pariphappiamea / na avaM bhavAdibheo. na bhavAbhAvA u siddhI / na taducchede'NuppAo, na avaM samaMjasattaM, nADaNAimaMto bhavA na heuphalabhAveA. tassa tahA sahAvakappaNamajutta. nirAhAra'nnayakao niogeNaM / tasseva tahAbhAve juttameaM. suhumamadupayameaM. viciMtaavvaM mahApaNNAatti / apajjavasiameva siddhasukkhaM itto cevuttamaM imaM savvahA aNussugatte'NaMtabhAvAo. lAgaMtasiddhivAsiNA oo. jattha ya ogo, tattha niyamA anaMtA ammuNA gaI puvvapaogeNa alAuppabhiinAyao / niyamA ao ceva aphusamANagaIo gamaNaM ukkarisavisesao. iaM avvuccheo bhavvANa anaMtabhAveNa aamaNaMtANaMtayaM, samayA ittha nAyaM bhavvatta' jogayAmittameva kesiMci paDimA juggadArunidaMsaNeNaM aso vi tattagaM, pavittivisohaNeNa, aNegaMtasiddhIo, nicchayaMgabhAveNa parisuddho, u kevalaM / asA ANA iha bhagavao samaMtabhaddA tikoDiparisuddhIo, apuNabaMdhagAIgammA. aappiattaM khalu ittha liMgaM ocittipavitti vinneaM saMvegasAhagaM niamA. na asA annesiM deA liMgavivajjayAo tapariNNA. tayaNuggahayAo AmakuMbhodganAsanAoNaM asA karuNatti vuccai agaMtaparisuddhA, avirANAphalA tiloganAhabahumANeNaM nisseasasAhitti patrajjAphalasutta / ( iti zrI paMthasUtra ) Pin Pin Jie Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 i I eka jhaTa kai kai pU0 paMnyAsajI zrI maMgaLavijayajInA pustakonI yAdI 1. upadeza prAsAda (hiMdI bhASAMtara) bhA. 1-2-3-4 darekanA rU. 4-00 2. upadeza prAsAda (hiMdI bhASAMtara) bhA. 5 ( rU. 6-00 3, zAMta sudhArasa bhAvanA bhA. 1-2 baMnenA rU. 8-00 (sva. zrI motIcaMda gIradharalAla selIsITaranA anuvAda) 4. ucca prakAranA paMthe rU. 4-00 (paMnyAsajI zrI jJAnavijayajI gaNivaranuM paMcasUtra upara vivecana sAthe ) prApti sthaLa : 1. sva. A. zrI vijayanItisUrIzvarajI pustakAlaya * gAMdhIroDa, amadAvAda, 2. zrI vardhamAna jaina tava pracAraka vidyAlaca, zivagaMja (rAjasthAna) 3. zAha zAntilAla jagajIvanadAsa * sAMkaDIzerI sAme amadAvAda. pU. paMnyAsa zrI bhAnuvijayajI gaNiva ranuM mananIya sAhitya 1. gadaSTi samuccaya ( piThikA ) 2-00 2. gaMgA pravAha 1-00 3. arihaMtanI oLakhANa 1-25 4, guNasena agnizarmA ( samarAditya bhava 1 ). 2-02 5. siMha ane AnaMda ( sa Aditya bhava 2) presamAM 6, kalyANamitra manarekhA ane adhyAtmarUDha namirAjarSi 1-00 7. vAta -vihAra 1-00 8. paramateja bhA. 1 (lalIta vistarA gujarAtI vivecana ) 6-00 9. pumateja bhA. 2 (lalIta vidvarA gujarAtI vivecana) 10. lalita vistarA hindI 11. nizcaya vyavahAra 12. jaina dharmanA saraLa paricaya bhAga 1 1-50 13. jaina dharmanA saraLa paricaya bhAga 2 alakSya 14. mArgAnusArI jIvana yAne utthAna 050 15, dharmArAdhanAnA mULa tatva (Dazaka ) 0-75 0 : prAtisathAna : presamAM divya darzana kAryAlaya kALuzInI pALa, pUThuM dIpaka prinTarI - amadAvAda