Book Title: Shrimad Rajchandra Janma Bhuvan Ane Temna Aaptojanoni Jivan Rekha
Author(s): Narottamdas Chunilal Kapadia
Publisher: Prafullbhai Bhagwanlal Modi and Others
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009258/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A mad rAjajka janma bhuvana ane tenA mATe ja nonI jIvanarekhA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana ane tenA AptajaneAnI jIvanarekhA sudhAnana budhdhidhanabhAIkhAdI Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra 'Y m. 54 5 6 1 da. deha ch 9 . ' ja la- 6 , 4-21 vivA? % 24 - 1- \CA para 28 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana in ane tenA AptajanonI jIvanarekhA [ bhavana ane bhAvAMjali ] (zrImad rAjacaMdra janmabhuvana, preraka prasaMge, prasaMgavizeSa ane mahAnubhAvone paricaya ) saMpAdaka DaoN. zrI nattamadAsa cunIlAla kApaDiyA samAja amRtalAla yAjJika AcArya, mIDIbAI kaoNleja, muMbaI 56. cImanabhAI dave AcArya, ena. ela. hAIskUla, muMbaI 64. prakAzako praphullabhAI bhagavAnalAla modI ma nu bhA I bhagavAnalAla modI sudhAbahena buddhidhanabhAI modI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMmata rI. 2-00 prathama AvRtti, 196 7 kArataka pUnama, 2024 prakAzaka : manubhAI bhagavAnalAla meDhI * cetana " 6 bI, mATuMgA, muMbaI-19 mudraka : anaMta je. zAha, lipikA presa, kula reDa, adheirI, muMbaI pa9 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "dhanya te nagarI, dhanya veLA ghaDI, mAtA pitA, kuLavaMza, jinezvara." zrI AnaMdaghanajI ( dharmajIvana stavana ) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meM DAM bharIne pAna kyuM che "..meM ghaNAnAM jIvanamAMthI ghaNuM lIdhuM che paNa sauthI vadhAre keInA jIvanamAMthI meM grahaNa karyuM" hoya to te kavizrInA (zrImad rAjacaMdranA) jIvanamAMthI che. dayAdharma paNa hu temanA jIvanamAMthI zIkhyo chuM.... khUna karanAra upara paNa prema karavo e dayAdhama mane kavizrIe zIkhavyo che. e dharmanuM temanI pAsethI meM kUDAM bharIne pAna karyuM che." gAMdhIjI (15-11-1921 : zrImad rAjacaMdra jayaMti prasaMge pramukhasthAnethI ) trikALa-namaskAra je dehadhArI sarva ajJAna ane sarva kaSAyarahita thayA che te dehadhArI mahAtmAne trikALa paramabhaktithI namaskAra ho, namaskAra ho ! te mahAtmA vate che te dehane, te bhUmine, te gharane, te mAgane, AsanAdi sarvane namaskAra ho ! namaskAra ho ! " -zrImad rAjacaMdra (patrAMka 674) Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amukha manuSya paramezvara thAya che." - puruSanA A sUtranuM tAtparya e che ke manuSyamAM devatva gUDharUpe rahyuM che ane mANasa aMtarmukha banI e tattvane oLakhe che te deva banI zake che. tethI pahADa, vana, guphA ke maMdira vageremAM bhagavAnanI zodhathI thAkI jaI ne jo koI vicakSaNa puruSa sarvajJa, vItarAga evA jaMgamatIrtharUpa "dehadhArI paramAtmA" ne zodhIne temane yathArtha oLakhe ane paramezvararUpe apanAve che te kharekhara baDabhAgI che. paramakRpALu devazrIe* kahyuM che ke, " mAtra jJAnIne Icche che, oLakhe che ane bhaje che te ja tevo thAya che. tene uttama mumukSu jANavA yogya che." Ama chatAM jo koIne, evA kuTuMbI svajanane evI vyaktinI utkRSTa avasthAnuM sAcuM darzana thAya to te vyaktinI mahattA paNa vizeSa che. e AvI vizeSa mahattAnuM sadbhAgya jene prApta thayuM che tevI eka vyakti che pU. javalabA. pU. javalabA eTale zrImad rAjacaMdranAM suputrI. kauTuMbika saMbadhe zrImad rAjacaMdra pitAjI hovA chatAM, zrImadnA aMtaramAM virAjatA "IzvarI aMza "nuM darzana pAmI temane paramAtma svarUpaparamezvara-lekhIne vavANiyAmAM AvatA zrImanA bhakto, anuyAyIo ane dazanAthI yAtrALuonuM bhAvabhInuM Atithya karIne temanI bhaktibhAvapUrvaka zuzraSA karavAnuM pU. javalabAe vrata Adayu che. vAtsalyamUti mAtezvarI pU. javalabAne A sevAbhAva kharekhara rastutya ne preraka che. * zrImad rAjacaMdra sarvajJa, vItarAga, jaMgamatIrthasamA dehadhArI paramAtmasvarUpa hevAthI " paramakRpALu deva', 'bhagavAna', " prabhu', devazrI, zrImad vagere saMjJAothI temane ullekha thaye che, Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vavANiyAnI bhUmi zrImad rAjacaMdradevanA janmathI ane punita pagalAMthI pAvana thaI che; tethI ja Aje vavANiyA eka puNya tIrtha dhAma banI gayuM che. e paramapuruSanA paramAtmasvarUpanuM dyotaka te " zrImad rAjacaMdra " nAme mahad grantharatna che. tenI punarukti karavAne ahIM Azaya nathI. ahIM' tA. pU. javalabAnI udAtta ane saMskArapreraka bhaktinA mUrtimaMta svarUpa " zrImad rAjacaMdra janmabhuvana ne lagatI keTalIka hakIkato, pR. javalabAnA udAtta jIvananI AchI rUparekhA tathA temanAM svajanonI AcherI jhAMkhI ane vizeSa to paramakRpALu devanA prasaMgocita thADAM samaraNo, vacanAmRtA ane mumukSuo sAthenA keTalAka prasaMgonuM Alekhana ane saM'lana kayu" che. A sAtvika ane preraka hakIkatonuM vAMcana-manana sarva jijJAsu-mumukSuone zrI paramakRpALu deva pratyenI premabhaktimAM yatkiMcita vRddhi karavAmAM kAraNabhUta banaze te A namra prayAsa eTale aMze saphaLa thayAne saMtoSa ane AnaMda huM anubhavIza. -saMpAdaka Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvika karAMcImAM bharAtA amArA kuTuMbameLA, amArA sva. pU. pitAzrI bhagavAnalAlabhAI ane mAtuzrI pU. javalabAnI zILI chAyAmAM koI anero AhalAda anubhavatA. sva. pU. zrI bhagavAnalAlabhAInI sau pratyenI rakhevALa lAgaNI ane pU. javalabAnI amIdaSTibharI sarvanI saMbhALa Aje paNa e kuTuMbameLAnA eka avismaraNIya aMga tarIke najara samakSa taravarI rahe che. pU. zrI bhagavAnalAlabhAInA nidhana pachI thoDAM varSe ame sau jyAre muMbaImAM maLyAM tyAre pU. javalabAnA traNa putro : buddhidhanabhAI, praphullabhAI ane nAnA manubhAI; temanI putravadhUo : sudhAbahena, surabhibahena ane kusumabahena; tema ja traNa putrIo : vidyAbahena, lIlAbahena ane zAMtAbahena paNa parivAra sAthe tyAM ja hatAM. pU. javalabAnAM bahena kAzIbahenanA putra nagInabhAI ane putravadhU iMdirAbahena paNa tyAM sAthe ja hatAM. temane moTA putra ane putravadhU te samaye raMgUna hatAM. Ama daivAnuyege pU. javalabAnI AsapAsa jAmelo A kuTuMbajhamelo, A samaye temanA svAsthanI UMDI ciMtA anubhavatA hatA. saunuM aMtara pU. javalabAnA hadayanI abhilASA ukelIne temanI IcchAnusAra vartavA taiyAra hatuM. AthI zrI buddhidhanabhAI e pR. javalabAne pUchyuM: "tIrtha sthala vavANiyAmAM cAlatI dharma pravRtti ApanA sukhanA balidAnanI dyotaka che. meM paNa mAruM jIvana temAM parovavAno vicAra karyo che to te aMge Apa zuM sUcave che ? atyAre badhAM kuTuMbIo ahIM che to Apa ApanI aMtarechA jaNA ema ame Apane vInavIe chIe. vavANiyA tIrthanI mahattA tyAre ja sthapAya ke jyAre paramakRpALu zrImannA anuyAyIone ApanA anubhavanA akhUTa bhaMDArane lahAvo maLe. zrImadbhA ja-masthAnanA gauravane prasthApita karavAnI sAmagrIthI sajaja evuM ApanuM aMtara khole, jethI e aMtarapaTa UpaDatAM, vavANiyAnI tIrtha bhUminA kaNekaNamAM zrImaddanA punita jIvananuM mAhAmya jIvaMta prakAzathI jhaLahaLI UThe !" Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 vavANiyAne tIrtha sthaLa tarIke sthApavAnA vicArane sarva kuTuMbIjanee UbharatA AnaMdathI jhIlI lIdhe. e AnaMde pR. javalabAnA aMtarane ukelavA vinaMtI karI: " bA, have maunano parityAga karIne jIvana-pRSThane zabdAMti kare. zrImanA sAMnidhyamAM vitAvelA jIvanapaTa para UpaselAM mRticitrone zabdadeha ApIne vavANiyAnI bhUmie anubhavelI e parama AdhyAtmika jIvananI jhalakane amane paricaya karAve. ApanuM jIvana eTale zrImad pratyene nitAMta bhaktibhAva. Ama ApanA dareka halanacalanamAM zrImanu parAkSa darzana pragaTatuM hovAthI ApanI sAthe saMkaLAyelA jIvanaprasaMge zrImad nI ja mahattAnuM eka prabodhaka gAna banI raheze." samayanA vahetA vaheNanI sAthe saune Agraha phaLyo ane pU. javalabAe noMdhe lakhAvavI zarU karI. tene vyavasthita karIne sugama zailImAM samAjanA lAbhArthe A pustaka taiyAra karavAmAM AvyuM che. tenuM adhyayana saune AtmazreyarUpa thAo e ja abhilASA. A pustakane suvAcya ane suMdara banAvavA mATe atizaya khaMta ane utsAhapUrvaka sAkSara AcArya zrI amRtalAlabhAI yAjJike tathA zrI cImanabhAI davee kImatI samayano saprema lAbha Apyo che te mATe temane dhanyavAda ghaTe che. amane ApelA AvA sAttvika sahakAra mATe ame temanA hArdika AbhArI chIe. a -prakAzake Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMmArjana vize A pustakanI hastaprata joIne tenuM saMmArjana karavAnI jarUriyAta prakAzakone lAgI. e kArya karavAnuM mane sUcavavAmAM AvyuM tyAre meM e saharSa svIkAyu', kAraNa ke e nimitte mArA hRdayamAM zrImad rAjacaMdra pratye je premAdarabhAvabhakita hatAM tene anurUpa sevA karavAne avakAza maLe che e vastu mAre mATe mUlyavAna hatI. hastaprata vAMcyA pachI mAtra bhASA ke zailInI dRSTie ja nahi paNa aMtaraMganI dRSTie thoDA pheraphAra karavAnI mane jarUra lAgI. te vize meM zrI amRtabhAI tathA anya sajajane ke jemaNe mane A kArya saMpyuM hatuM temanI joDe vAta karI. temaNe pheraphAra karavAnI mane saMpUrNa chUTa prasanna manathI ApI hatI. mAru daSTibindu emane rucyuM hatuM eTale ja huM paNa mokaLe mane saMmArjanakArya karI zakyo chuM te mATe huM vizeSa karIne zrI amRtabhAIne AbhArI chuM. temanI tathA temanA sahakArIonI udAratAne lIdhe meM mukta mane pheraphAra karyo che. meM pheraphAra karyA che temAM eka daSTibindu pradhAna rahyuM che : mULa lekhakanA bhaktibhAva ke hetune vaphAdAra rahI tenA vaktavyane suvAcya karavuM che. keTalAkamAM meM dharamULathI pheraphAra karyA che ane thoDe aMze meM lakhANa karyuM che, paNa lekhana pAchaLanA mukhya Azayane pUrNataH vaphAdAra rahevA huM jAgrata rahyo chuM. keTaluMka lakhANa gALI paNa nAkhyuM che. paNa mULa AzayamAM jarA pheraphAra na thAya tene anulakSIne pheraphAra karavA jevuM lAgyuM hoya teAye karyo nathI. eTale jo AmAM pheraphArathI saheja paNa doSa AvI gayo hoya to javAbadArI mArI che. alabatta, keTalAka patramAM je bhAga aspaSTa hoya chatAMya AkhA patra utAravAno hoya to temAM meM kaze pheraphAra karyo nathI. keTaluMka lekhana apekSita kATie na pahoMcyuM hoya chatAM bhaktibhAvane anulakSIne rAkhyuM che-rAkhavuM paDayuM che. eTale samagra pustakamAM keTaleka sthaLe lekhanakoTinI ekavAkyatA jaLavAI nathI e huM kabUla karuM chuM. koIke sthaLe thoDI aspaSTatA rahI hoya to tene ATale khulAso karuM chuM. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 A kArya karavAmAM mane zrImadnI pratibhAbhaktithI je sAttvika sa MtASa maLyA che tene huM mAruM sadbhAgya samajuM chuM. tethI A kA karavAnI mane taka maLI temAM huM kharekhara vidhine kAI saMketa rahyo hoya tema samajuM chuM. A kAryamAM mane mArA mitra zrI cImanabhAI daveneA sAtha maLyA che tethI temane ghaNA AbhArI chuM. amRtalAla yAjJika mIThIbAI kaoNleja, vile pArale (pazcima), muMbaI-56. esatuM varSa 2024 3-11-1967 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . TIT! zrImaMdira (pratiSThAnA samaye ) Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *********.........- janmabhuvana pratiSThA mahAtsavajaya vavANiyA saurASTranI bhUmi eTale sa`tAnI bhUmi. aneka saMta--mahAtmA puruSAnI te janmadAtrI che. zrI. AnaMdaghanajI, narasiMha mahetA, prItamadAsa, mIrAMbAI, svAmI dayAnaMda, pU. gAMdhIjIe--AvA aneka mahAtmAoe te bhUmine pAvana karI che. jagama tIrUpa satpuruSA jema e bhUmi para thaI gayA che, tema tI siddhAcala ( zatrujaya ), giranAra, taLAjA, dvArakA vagere sthAvara tIrthA paNa tyAM ze|bhI rahyAM che. evA e saurASTranA vizALa paTa para eka nAnI paNa zrI saMtanI janmadAtrIne kAraNe tIrUpa anelI parama pAvanI zrI vavANiyAbhUmi, kacchanI khADInA saurASTranA kinAre ze|bhI rahI che. mANekavADAthI tyAM varasAthI AvI vasela paMcANa mahetAnA kuTuMbamAM temanA putra ravajIbhAI ne tyAM devIsamAM pU. devamAe vi. sa vata 1924nA kArataka sudI pUnamane ravivAranI rAtrIe jagaudhdhAraka putraratnane janma ApyA hatA. kArtikI pUrNimAnA divasa devadivALI tarIke manAya che. mahAprabhAvaka zrI hemacaMdrAcAya jInA janma paNa kArtikI pUrNimAe ja thayA hatA. jainomAM te divasa zrI siddhAcalajInI yAtrAnA mahimA dina gaNAya che. evA A mahAna pAvanakArI divase dedIpyamAna jyAtisamA mahApratApI jJAnabhAnune vavANiyAnI bhUmimAM udaya thayA. ahAhA ! A nAnAsarakhA gAmamAM A zu? jANe mAnavamaherAmaNa UbharAI rahyo che! vAjiMtrAnA nAda ane neAkhatanA gaDagaDATa ! A zaiA che badhA kAlAhala ane zenA che A Anada? Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana utsava prasaMge spaSTa thAya cheH jJAnabhAnu zrImad rAjacaMdradevanA janamasthAne Aje eka vizALa bhavananA vistRta gherAvAmAM, vacce zikhara ane be bAju be gaDha sahita gurumaMdira parama zobhA ApI rahyuM che. temAM AjanA maMgaLa dine prabhunI pratiSThA thavAnI che. | e paramapuruSanAM darzana mATe ArasamAM teonI mudrA banAvIne e vizALa bhuvanamAM padharAvavAnA keDa mArA aMtaramAM keTalA vakhatathI ghoLAI rahyA hatA ! ane te vicAromAM ne vicAromAM keTalIya rAtanI mArI UMgha paNa UDI jatI. mana khUba vyAkuLa rahetuM. chevaTe AvA pavitra vicArone udAracitta zrI bhagavAnalAlabhAI e saharSa jhIlI lIdhA. ane varSothI aMtaHkaraNamAM guMjI rahelI eka mahAna irachAne mUrtimaMta karavAno Ajano saM'. 2000nI kArtikI pUrNimAnA parama pavitra divasa AvI pahoMcyA. prabhu mudrA"nI pratiSThA karavAnI dhanya ghaDI pratikSaNa najIka ne najIka AvatI jAya che. jaya ghoSaNA, jayanAda havAmAM gAjI rahyAM che. sI keAI AturatAthI rAha joI UbhAM che. parama prabhujIne padharAvavAno mahAna lahAvo koNa le che te jovA sau koI mITa mAMDI rahyA che. vidhiniSNAto " jaladI karo, jaladI karo, kema vAra thAya che ? muhUrta najIka AvI rahyuM che," evI bUmo pADI rahyA che. loko kahe che, " are bhAI, zrI bhagavAnalAlabhAIne to sakhata tAva Ave che. prabhune have kezu padharAvaze ? " A gaDamathala cAlatI hatI tyAM moTethI buddhidhanabhAIno avAja Ave che, " rasto karo, bAju para khasatA jAo. pU. bA padhAre che, prabhune pU. bA padharAve che." e pramANe badhAne jaNAvIne mArA hAtha jhAlI AgaLa AgaLa cAlIne zrI buddhidhanabhAI gurumaMdiramAM mane laI AvyA. pAchaLa sau kuTuMbIjano paNa AvyAM. | maMtroccAra ane jayaghoSanA nAda vacce, " paramakRpALu devanI jaya ho 'nA bulaMda avAje sAthe zubha paLe prabhu padharAvIne huM kRtArtha thaI ane dhanya banI. aneka divasanI bhaktithI sevAyelA svapara upakAraka vicAro phaLIbhUta thaIne mUrtimaMta thayAne anerA AnaMda meM anubhavyA. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana www A pratiSThAmahetsava para mukhaI, gujarAta tema ja saurASTranA pradezeAmAMthI ghaNA mumukSubhAI e kuTu'kha sAthe padhAryA hatA. teo badhA maLIne lagabhaga sAteka hajAra jeTalI sakhyAmAM hatA. A maheAtsava kArtika suda 13thI 15 sudhI dhAmadhUmathI UjavavAmAM AvyA hatA. te vakhate anAja, khAMDa vagerenI mApakha`dhI hatI. paNa mArakhInareza ThAkeArasAheba zrI lakhadhIrasiMhajI mahArAjAe A prasaMge asAdhAraNa sahAnubhUti darzAvI ane jeTalI joI e teTalI khAMDa, anAja vagere pUruM pADayu. te uparAMta gAdalAM, geAdaDAM, sAmAna laI javA temaja mahemAnAne dahIMsarAthI vavANiyA javA-AvavA meTara, khasa, khaTArAe vagerenI anya sagavaDo ApIne teozrIe prazasya anukULatA karI ApI hatI. vyavasthA sAcavavA peAlIsa-pArTI paNa gADhavI ApI hatI. tyAre AjanI jema dahIMsarAthI vavANiyA sudhInI TreIna cAlatI naheAtI. uparAMta ThAkArasAhebe meArabIthI dahIMsarA speziyala TreInA doDAvI hatI, ane yAtrALuo dahI'sarAthI vavANiyA sahelAIthI AvI zake te mATe paNa asanI sagavaDa karI ApI hatI ane te paNa madhu vinA mUlye. pachI mahArAjAsAhebanA zubha haste madiranA udghATanidhi thayA. teeAzrI sAthe meATA rAjyAdhikArIo tathA agragaNya vyApArIe paNa padhAryA hatA. mahArAjAsAhebe ane anya bhAI ee prasa`gane anurUpa suMdara bhAvavAhI vyAkhyAne ApIne maheAtsavanI ze|bhAmAM vRddhi karI hatI. A prasaMge meArakhInAM mahArANIzrI prabhunAM darzanArthe padhAryA hatAM. temaNe prabhunI AratI utArI hatI. gAmamAMthI prabhunA varaghoDA 'jJAnaprakAza madira' sudhI laI javAmAM AvyeA hatA jemAM sarakArI baeNnDa, peAlIsa-pArTI ane mumukSu bhAI e tathA mahene pAMcathI cha hajAranI saMkhyAmAM joDAyAM hatAM. A vyAvahArika kAryamAM mahArAjasAhebanI amane mATI mada maLI hatI. teoe bhaktibhAvabharyA bhAga laI supuNya Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana upArjana karyuM che. ThAkorasAheba lakhadhIrasiMhajI merabIthI vakhatovakhata phenathI khabara pUchatA. je kAMI jaI e te tarata ja mokalI ApatA. AvA dharma premI ane prajAvatsala rAjA-rANInA parama kRpALu zrImad rAjacaMdrajI mATenA AvA utkaTa Adara ane sevAbhAva e eka rIte jema temanI ucca saMskAritA darzAve che, tema bIjI rIte ApaNA bhAratadezanI pavitra prAcIna praNAlikAnI uccatAnuM samaraNa karAve che. AvA sujJa rAjavIonuM AvuM udAtta vartana e vAtanI sAkSI pUre che ke temaNe zrImadda kathita e vacana jIvanamAM utArI dIdhuM che : " rAjA ho ke raMka hA-game te hAparaMtu....A kAyAnAM pugaLa thoDA vakhatane mATe mAtra sADAtraNa hAtha bhUmi mAganAra che* ?" ane emane e vAtanuM nityasmaraNa hoya che ke, " sarvottama pada sava tyAgInuM che."* * " puSpamALA' 19, * zrImad rAjacaMdra tattvadIpikA " pAnuM 64, "vacanAmRta" 13. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21mada rAjacaMdra jema luvana zrImad rAjacaMdranuM mULa raheNAkanuM makAna-vavANiyA (jenA para atyAranuM 'janmabhuvana" racavAmAM AvyuM che. ) - Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garavA guru ane garathI janmabhUmi aMtara Aja ati ulase, zI janmabhUmi garavI! bhakta mumukSu mana haranArI, kalyANaka naravI. pazcima bhAratanI paTarANI, vavANiyA pUrI ' vakhaNANI ' zrImaddananInuM pada pAmI, ucca dharma nI anugAmI. ....aMtara Aja0 saurASTra prabhAva tuM tujathI, jaga jema nizA zazI udayathI, maMdira maneAharo dUrathI, praNamuM urathI harakhI harakhI. ...aMtara Aja jina maMdira sahu guru maMdira A, karuNAmUrti gururAja mahA, caraNe mana lIna raheA ja sadA, mana magaLa darzana kAja tyahAM. ....aMtara Aja prabhu pUrva kamANI bahu lAvyA vaLI sava kaLA dharI ahIM AvyA, mA devumAne ahalAvyA zrI rAjacaMdra ama mana bhAvyA. ....aMtara Aja0 ahA, kizAra kALe bhava bhAvyA, smRti paDadAe saghaLA TALyA, zruta nayane sahu dharmI bhALyA, samyakdarzana guNa sau pALyA. ...aMtara Aja prabhu satya dharmane uddharavA, azarIrI ajJAna kalaMka mahA haravA, karI dehanI bhAva sadA varavA, Ape nA paravA. ....aMtara Aja0 guru sat puruSArtha sadA karatA, kharI niSkAraNa karuNA dharatA, vaLI meAkSa-mArga kaMTaka haratA, ama sama niSmaLane uddharatA. ...aMtara Aja. he sadguru zrImad, ura vaso, avarodhaka baLa sAme dhaso, aNusamajaNu ama saghaLI haro, bhakti-mukti padma ura dharajo. aMtara Aja Page #23 -------------------------------------------------------------------------- Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadane sAta varSanI vaye thatuM jAti maraNa jJAna vavANiyAnI samazAnabhUmimAM baLatI citA dekhI bavANIAno smazAna bhUmimAM baLatI citA dekhI , zrImada ne sAta varSanI vaye thatuM jAti ma2Na jJAna , Page #25 -------------------------------------------------------------------------- Page #26 -------------------------------------------------------------------------- Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdajInA dharma patnI 5.kabakabA. janma. hi ? 1986 deha vilupa i, 130 9La- 24 6. 18 8 - 1444 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAtma svarUpAya namaH mArA pU. mAtuzrI aakasmAi mArA pU. mAtuzrI, zrIyuta revAzaMkarabhAI jagajIvanabhAI jhaverInA meoTAbhAi popaTalAlabhAinA putrI thAya. temanuM nAma jhabakabAi hatuM. (A 1701 parama kRpALudevane kAraNAvazAt mArakhI javu thayuM hatu tyAre tyAM sabaMdhIjanAnI preraNAthI avadhAna karyA hatAM. A joI pU. revAzaMkarabhAIne Azcarya thayuM ane peAtAne ghera cA pANI mATe AmaMtraNa Apyu. parama kRpALudeva revAzakarabhAIne ghera padhAryA tyAre zrI jhabakabAI tyAM hatAM tyAre pa. kR, deve kahyuM ke :-"A tamArA moTAbhAInA putrI che tenu nAma jhabaka che" A pramANe vAta thayelI. tyArapachI revAzaMkarabhAIne tathA zrI popaTalAlabhAi ne zrI pa. kR. deva sAthe jhabakamAInA sagapaNano vicAra thayo, ane pUrva prArabdhAnusAra tema thatAM mArA mAtuzrI A mahAtmA sAthe saM. 1944nI sAlamAM lagnagraMthithI joDAyA. A sat purUSanA pratApe mArAM mAtuzrImAM ghaNI rUDI sa'skArItA prApta thai. temanuM jIvana satyaparAyaNa, saraLa ane svabhAve komaLa hAi pakSapAta vinAnu hatu amArA ane mArA phaibAnA bALakAmAM te di bhedabhAva rAkhatA nahI. AthI mArA mAtuzrI sone priya thaI paDayAM hatAM. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa. ku. devanu jIvana sa'sAramAM virakata bhAve hAI udAsInabhAve rahetA. te mArA mAtuzrI samajatAM hatAM paNa zAMtithI ane sASathI rahI Anada mAnatAM te 5. ku. devanA kAryaM mAM kayAreya paNa avarodharUpa thatAM nahIM. mArA mAtuzrIe kAine kahela ke "temanuM (pa. kR. devanu) jIvana sAdhu jevu che." mArAM meDhA mAtuzrI devamA mAAM paDayA tyAre teo ane naDIyAda hatA. naDIyAdamAM pUjya devamA mAMdA paDavAnI khabara jatAM teo aneevavANIe AvI ghaNI sevA karI meTA mAtuzrIne mAMdagIthI ghaNI nabaLAi AvI javAthI cAlI zakatA nahI jethI pa. ku. deva sAthe rahI mArA moTA mAtuzrInA hAtha jhAlIne calAvatA hatAM. ghaNA vakhate kaiMka zarIra sarakhuM thayuM tyAM sudhI peAte vavANIyA rokAyA hatA. baMneye mAbApanI je sevA baradAsta karI tenuM anukaraNa karavAnI ApaNane zakti Ape. kuTuMbamAM zAMtithI rahI nispRhabhAve temaNe AtmAnu sAdhyuM, jyAre gRhasthAzramamAM vavANIA hatA tyAre mArAM mAtuzrI kameda khAMDatAM hatAM, tyAre pa. kR. dhruva thADe dura beTA, "dhAra taravAranI sAhalI dehalI, caudamAM jina taNI caraNa sevA" e pada mahAtmA AnaMdaghanajInuM khelatA hatA A dRzya me' najare joyelu, mArA mAtuzrIne kAie kahyuM ke tame AvA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisavALA chatAM hAthe kAma karo cho ? mArA mAtuzrIe 5. ke devane A vAta karI pa. kR. deve pU. devamAne kahyuM ke "mA !. bIjA pAse kAma karAvI letA hatA ? devamA kahe "bhAI ! morabI nagarazeThanA gharanA kAma hAthe kare che ane ApaNe paNa karIe kAma karavAmAM khoTa nahIM" e pramANe khulAso pU. devamAMe karatAM saune AnaMda thaye. 5. ku. devano deha vilaya thaye tene Agale divase mArA mAtuzrIne mALA pheravavAnuM kaheluM zrI pa. ke. devanA deha vilaya bAda pote udAsIna bhAve ekAMtamAM jhAjho vakhata rahI je temane smaraNa Apela te mALA pheravatAM. A rIte potAno jIvanakALa vyatIta karatAM. pUrvanA azubha karmanA udaye revAzaMkara jagajIvananI peDhIne ApasamAM kesa cAlyA ne temAM aneka vITa banAo paDI, ane pheMsale thayo. tyAra pachI mArA bhAI chaganalAla ane mArA kAkA manasukhalAla e enA nAmathI chaganalAla manasukhalAlanA nAmanI kaMpanI zarU karI. cAra mahinA mArA bhAI chaganalAla peDhI upara beThA tyArabAda te bimAra paDyA bAra mahinA bimArI bheLavIne bhAI chaganalAlane deha chuTI gayo. AthI mArA mAtuzrInuM jIvana nirasa thaI gayuM ane prabhue Apela mALAmAM mana parovI rAkhatA. tyAra pachI eka varSe mArA lagna thayA paNa temane (mArA mAtuzrIne) temAM rasa na hato. mArAM lagna pachI 8 mahIne mAro nAno bhAI ratIlAla paNa gujarI gayA, AvA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhada prasaMge eka pachI eka AvyA. chatAM mArA mAtuzrI AvA duHkhada prasaMgeAmAM paNa sahanazIlatA rAkhI jIvana vitAvAM. tyArabAda mArA mAtuzrI jhaLakabA paNa bimAra paDayAne saM. 1970nI sAlamAM prabhunA smaraNamAM zAMtipUrvaka deha choDayA (pUjya mAe lakhAvelu), 1026 - A Page #32 -------------------------------------------------------------------------- Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa. pU. zrI javalakhA ( jayAbahena ) janma- 6ka suda-9 vrata 40 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtsalyamUrti 5. zrI. javalabA (jayAbahena) taraNatAraNa, jJAnAvatAra saMpuruSonI upakAravRtti mAnavaitihAsamAM sadAkALa eka sonerI prakaraNarUpe zobhI rahe che. ApaNA A dhUMdhaLA vartamAnayugamAM paNa e upakAravRttie potAne prAdurbhAva karIne eka mahad upakAra karyo che. e prAdurbhAva eTale paramakRpALu AtmasvarUpa zrImad rAjacaMdranuM mUrtimaMta sayuruSa svarUpe saurASTranI pavitra bhUmi para puNyatItha vavANiyAmAM thayeluM prAkaTaya. trividha tApamAM baLatA mAyAgrasta jIvone e kAruNyamUrtinuM parama upazama svarUpa Atmacaritra ane temane sAdha e parama zItaLa jaLasamAna che. "je manuSya sapuruSanA caritra rahasyane pAme che te manuSya paramezvara thAya che.* *' zrImaddanuM A kathana paNa e ja marmanuM sUcaka che. eTale jIvonA vAstavika kalyANa mATe AvA jaMgamatIrtha samA sapuruSonAM caritra, sadupadeza, mudrA, pavitra janmabhUmi, nivAsasthAna, Asana vagere sava pUjANuM banI rahe che. - AvI vibhUtionA caritra - rahasyane ArAdhavAno suavasara anya mumukSuone paNa prApta thAya te athe" A ujavaLa paraMparAne sAcavavAmAM teozrInA prabhAvaka vRttinA anuyAyI bhaktajanoe paNa je yathAzakti phALe ApyA che te avismaraNIya che. A *juo - mekSamALA'. zrImade temanI soLa varasa ane pAMca mAsanI uMmare traNa divasamAM e racI hatI. jenadhama ne yathArtha rIte samajAvavA temAM prayatna karyo che. vItarAgamA nuM' bIja hRdayamAM ropAya e teno hetu che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 : : zrImad rAjacaMdra janamabhuvana wwAwwwwwwww ujajavaLa paraMparAmAM, puNyakSetra vavANiyAmAM, " zrImad rAjacaMdra janmabhuvana" eka mahAna tIrthadhAma banI rahe che. dUradrathI mumukSuo Ave che ane A puNyatIrtha mAM vartamAna yuganA A ADaMbararahita darzanano lAbha laIne pAvana thAya che. AvuM pAvanakArI kAya jemanI niSkAma bhakti, sadudhama ane prabhAvaka vRttinuM pariNAma che te pU. bahenazrI javalakhA eTale sAMsArika dRSTie zrImadunAM suputrI. temane to temanI pAMca- che. varSanI nAnI uMmaramAM ja AvI divya vibhUtinuM' pitA svarUpe sAnnidhya prApta thayuM. e sabhAgI bacapaNanA kumaLA aMtaramAM devI pitAnI mahAnubhAvatAnI chApa karAvA lAgI ane uttarottara teozrInI carcA - ceSTA dvArA poSaNa maLatAM temane pitAnI apUrvatA samajAI gaI. AvI apUrvatAno sparza pAmeluM hRdaya jyAre teNe jhIlelI smRtisiddhine jijJAsuo samakSa vyakta kare che tyAre te koI lokottara hetu khAtara tema karatA hoya che. ane tenuM pariNAma paNa " zrImad rAjacaMdra janmabhuvana" jevuM ja lokottara hoya che. ATalI nAnI uMmaramAM paNa pU. bahenazrInA smRtipaTa para AvAM udAtta dAnI smRti karAI rahe che, temanA prabhunI putrIrUpe pragaTavAnA saddabhAgyanI jema, pUrvanA ArAdhaka AtmAnI jhAMkhI karAve che. temaNe potAnuM jIvana bhagavarUpa pitAnI bhaktimAM otaprota karI dIdhuM. emanI bhakti e ja temane mATe AjIvana sAdhanA banI rahI. temanA paricayamAM AvatAM temanI vAta parathI spaSTa jaNAI AvatuM ke temano sAMsArika bhAva ekasarato jato hato ane paramAtmAnI bhakti ane te prabhAvanAmAM vRddhi thAya tevAM sAdhanA yojIne temane suvyavasthita rAkhavAmAM temanuM mana satata parovAyeluM rahetuM hatuM. saMsAranAM upAdhijanya kAryo satu-daSTivAna jIva jema parANe kare che tema pU. bahenazrI tevAM kAryo eka anivArya pharajarUpe parANe karatAM. temaNe te have eka ja dharma svIkAryo che ke paramakRpALu zrImadmabhumAM prIti dharAvanArA temanA anuyAyIo ane mumukSuo tIrthadhAma vavANiyAmAM jyAre Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 5 dazanArthe Ave tyAre temanA umaLakAbhera Adara - satkAra karavA ane vAtsalyabhAve temanI khAvApIvAnI, sUvAbesavAnI vagere nAnAmAM nAnI sukhasagavaDa para dhyAna ApavuM. paramArtha sAcavI tene dIpAvavA mATe udAra bhakti uparAMta anya sadaguNonI paNa AvazyakatA rahe cheH namratA, laghutA, gaMbhIratA, dhIraja, sahiSNutA, vANImAdhurya, hiMmata, hAMza, vAtsalya tathA audAya vagere saddaguNo Avazyaka banI rahe che. pU. javalakhAmAM A guNAnuM darzana thAya che. temanA sAnnidhyamAM temanA apAra sadabhAva ane vAtsalyanI pratIti thAya che ane vAtsalyamUti bA" e zabdo saunA memAMthI saheje sarI paDe che. mAtAthI paNa adhika saMbhALa letAM A 'khA 'nuM darzana kharekhara pAvanakArI che. kama gatinI vicitratA anusAra zAtA-azAtA, anukULatApratikULatA, gRhasthanA gharanA bahoLA kuTuMba-vahevArane kAraNe UbhI thatI aneka prakAranI vyAvahArika viTaMbaNAo vacce paNa daDha saMka9pabaLathI lokottara zubha saMskArAnA prApta thayelo vAraso, tenA para koI prakAranuM AvaraNa AvavA dIdhA vagara, aNIzuddha jALavI rAkhavAnuM kArya ghaNuM kaparuM' che. e mahadu puNyanI nizAnI che ane bahArathI sAmAnya jaNAtA jIvananA UMDANamAM rahelA prabhAvaka AtmAnAM lokottara lakSaNonuM sUcaka che. - pU. bAnuM aMtaHkaraNa kharekhara kevuM sAttvika ane nirdoSa che ! temane haMmezAM manamAM thayA karatuM ke, "zuM mANasa kharekhara jUThuM" bAlI zakatA haze ? anyAya, anIti AcarI zakato haze ? ? ? tevuM tenAthI kema banatuM haze ? sAtaso mahAnIti* vAMcatAM manamAM ema thAya ke " prabhue Ama kema lakhyuM haze ? !" saMvata 2015mAM eTale ke pitAnI 25 varSanI uMmare pU. javalabAe jaNAvelI A vAta che. e hakIkata sUcave che ke A bahuraMgI duniyAnA prapaMcI khelane temanA saraLa bhadrasvabhAvane kayAreya pAza lAgyA ** mahAnIti'-'vacana saptazatI)-juo 'tatvadIpikA " pA. 21thI 46. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana na hato. AvA sAttvika satyAtmAe ja paramArtha mAgane ane gurubhaktino marma pAmI zake che. | AvI vyaktionI gaNanA laukika nahIM" paNa lokottara mAnavIemAM thAya che. have pachInuM temanuM vRttAMtanirUpaNa temanA udAtta jIvananAM UjaLAM pAsAMono paricaya karAve che. te kharekhara sAcAM mAtezvarI che ane sava mumukSuonI e zItaLa chAyA rUpa che. temanuM gRhajIvana ubhaya pakSe sAttvika ne saraLa che. temanI kRtajJatA ane guNagrAhutA dRSTAMtarUpa banI rahe che. temanI apUrva bhakti ane mumukSu yAtriAnuM Atithya ane suzruSA-bhAva, te badhAMnA phaLasvarUpa zrImad rAjacaMdra janmabhuvana" sAthe sadaiva saMkaLAyelA rahIne prabhAvazALI AtmAno sadAya vijaya pokArI raheze. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya javalabAnAM saMsmaraNo prabhu rAjacaMdranI kuLaparaMparA ane jIvana viSe jANavAnI saunI icchAthI pU. zrI. javalakhAe temanAM pU. dAdImA ane vaDIlo pAsethI sAMbhaLelI ane pratyakSa joyelI hakIkto nIce pramANe jaNAvI che : saurASTramAM Avelu vavANiyA baMdara, pUrve tenI jAhojalAlI ane vepAra-rojagAra mATe suvikhyAta hatuM. vastI ane vastu ane daSTie e Aje che tenA karatAM anekagaNuM samRddha hatuM. samayanAM vaheNa sAthe Aje A sthaLa pUva jevuM rahyuM nathI. paNa e mahApuruSane janma A nAnakaDA gekuLiyA jevA gAmamAM hAI ne Aje e pavitra tIrthadhAma banyuM che. - A mahApuruSano janma zA. dAmajI pItAMbaranA kuTuMbamAM thayA hatA. emanA pitAmahanuM nAma pacANabhAI hatuM. teo mArI pAse AvelA mANekavADA gAmanA mULa rahIza hato. teo pAMca bhAIo hatA. temanI saMpatti eTalI vipula hatI ke tenA bhAga gaNatarIe nahI" pADatAM tAMsaLIo pADayA hatA. paMcANabhAIne dIkarA nahIM hovAthI temane ocho bhAga ApyA tethI mAThuM lAgatAM potAnuM vatana choDI teo vavANiyA AvIne rahyA* ane vahANavaTAno dhaMdho zarU karyo. ravIcI mAtAnI temaNe e *saMvata 1892mAM vavANiyA AvyA pachI dAdAjIe eka makAna vecAtuM lIdhuM hatuM ane e ja makAnamAM zrImad rAjacaMdrano janma thayo. (zrImad rAjacaMdra jIvana sAdhanA' pAnuM 2.). Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana WWW wwwwnme mAnatA rAkhI. tyAra bAda putraneA janma thayA. tethI temanuM nAma ravajIbhAI pADayu.. uMmaralAyaka thatAM mALiyAmAM rAghavajI zAhanI dIkarI zrI. devamAI sAthe zrI. ravajIbhAInAM lagna thayAM. devabAI svabhAve saraLa devI samAna hatAM. temanAM pU. sAsujI bhANakhAI ne tathA sasarAjI pU. paMcANabhAI ne AMkhanI takalIpha hovAthI pU. devamA temanI suzrUSA ane gharanuM kAmakAja khUba UlaTathI karatAM. vahunI AvI ekaniSTha sevAcAkarIthI te bahu prasanna rahetAM. pU. devamAne tyAre khALaka naheAtu. eka vAra sAsue AziSa ApI ke H vahu beTA ! phUlanI jema phUlo !' : atrenI rAmamadiranI jagyAmAM tyAre pU. rAmakhAImA AvI rahyAM hatAM. pU. rAmabAImA pavitra khaLabrahmacAriNI hatAM. ghaNAM dayALu hoI temaNe anAtha ane sAdhusaMtAnI sevAnuM vrata AdaryuM hatuM. temanI jagyA sau abhyAgatAne mATe sadA khullI hatI. temanu caritra vistArathI 'rAmabAImA' nAmanA pustakathI prasiddha thayeluM che. rAmabAImAnI pAse devamAnu prasa geApAtta javAnuM thatu. rAmabAImAnAM lagna nAnI umaramAM thayAM hatAM. sAsariyAM temane ANu teDavA AvelA tyAre dukALane kAraNe bhUkhyAM bALakAnAM TALeTALAM temane gAma vAMTAvadara AvyAM hatAM. leAkeA niyapaNe temane mArImArIne hAMkI kADhatA hatA. A joI pU. rAmabAImAne atyaMta dayAbhAva sphuryA. sau bALakAne peAtAne zaraNe lIdhAM ne sAsare na gayAM. anAtha khALakAne laI piyera gheADI cAlI nIkaLyAM ane vavANiyA AvI, Aje jyAM rAmamadira che tyAM AvIne rahyAM ane peAtAnuM samagra jIvana anAtha, dInaduHkhiyA abhyAgatAnI sevAmAM tema ja prabhubhaktimAM gALyu. saune temanAthI zAMti maLatI. pU. devamAne paNa tee eka uttama visAme hatAM. temaNe pU. devamAne eka uttama putranI prApti thaze ema kahyuM hatu' ane e bhaviSyavANI kharI paDI. mArA pitAmaha ( ravajI adA ) sthAnakavAsI jaina hatA. temanAmAM garIbe pratye bahu dayAbhAva hatA. garIbene anAja, kapaDAM vagere ApatA. sAdhusa'ta, phaeNkIra para paNa temane bahu AsthA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. vajIdAdA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. devAmAM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra jayaMbhuvana : : 9 hatI. temanI sevA, bhakti kare ane jamADe paNa kharA. vavANiyAmAM tyAre keAI AliyA phakIra AvelA. temanI sevA temaNe bahu karI hatI. temanI pAse dararoja bhejana vagere laIne jatA. eka vakhata te eliyAe mArA pU. dAdAne kahyuM: 'ravajI, kala sabere tuma jaldI AnA." temaNe kahyuM : " bahu sAruM', bApajI, vahelo AvIza.' bIje divase ghare mahemAna AvelA, temanI sarabharA karavAmAM bApajI pAse jatAM moDuM thayuM. mahemAno mATe cUramuM karyuM hatuM te bApajIne jamADavA mATe laIne gayA. phakIra bAvA pAse pahoMcatAM ja temaNe kahyuM: ' ravajI, tuma bahuta derase Aye. acchA ! ravajI, tereke do laDake hoMge, eka to baDA nAma nikAlanevAlA hogA, aura dUsarA bhI acchA hogA. dezanAM laDake tumhArA nAma rozana kare'ge. magara baDA laDakA sabako vaMdanIya hogA. lekina ravajI, tuma bahuta derase Aye, vakta calA gayA. inake AyuSya meM phera paDegA aisA mAluma hotA hai. tuma aba ghara para jAo, tumhArA bhalA hogA.' - pU. devamAM pratye temanAM sAsujIne bahu vahAla hatuM ane teo kahetAM : deva ! tuM to mAre tyAM devI jevI che. tArA jevI bhalI vahu keIkane ja tyAM haze. beTA, sau sAruM thaze. Ama sAdhusaMtonI sevA ane sAsu-sasarAnA AzIrvAda pU. devamAne phaLyA ane saMvata 1924nA kArtika pUrNimAne vAra ravinI pAchalI rAtrie* devadivALInA divase pU. devamAe putraratnane janma Apyo jemanuM nAma te divasathI " rAyacaMdabhAI '* rAkhavAmAM AvyuM. putranAM lakSaNa pAraNAmAMthI jaNAya, ema A bhavya vibhUti dinapratidina vRddhi pAmavA lAgI. caMdra jevA zItaLa ane sUrya * rAtre be vAgye. *temanuM hulAmaNAnuM nAma " lakSmInaMdana" hatuM'. saM'. 1928mAM te badalIne rAyacaMda' pADavAmAM AvyuM. AgaLa jatAM teo zrImad rAjacaMdra nAme prasiddha thayA. (jIvana-sAdhanA) . Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwwwwwww jevA tejasvI potAnA bALakane teDIne pU. devamAM rAmamaMdire pU. rAmabAInI pAse jatAM. prabhu sAta varSanA thayA tyAre ravajI adA temane nizALe besADavA laI gayA. vavANiyAnI nizALamAM lAvyA ne tyAM moTA mAstarane vinaMtI karI ke mArA A ekanA eka dIkarAne barAbara bhaNAvajo; ene mArazo ke laDaze nahIM. AvI bhalAmaNa karI meTA mAstarane soMpI teo ghare AvyA. prabhunI apUrva tejasvitAe mukhya zikSakanA aMtaramAM prema jagADayo ane temanA hAtha nIcenA zikSakane lAvIne kahyuM, 'lavajIbhAI, Ane prema rAkhI bhaNAvajo. jarA paNa khijAtA nahI' ke mAratA nahI".' lavajIbhAInA manamAM thayuM ke moTA mAstaranA saMba'dhInA putra haze tethI Ama bhalAmaNa karatA ho. lavajIbhAI to potAnA vargamAM bALa rAjacaMdrane laIne gayA. ekathI pAMca sudhI AMkaDA lakhI ApyA ane kahyuM, 'rAyacaMda, jA kalAsamAM besI ghUMTI lAva." prabhu pATI tarapha eka najare joI rahyA ane vicAramagna thayA, tarata ja zikSakane jaIne kahyuM ke sAheba, A to mane AvaDe che. ema kahI pAMce AMkaDA lakhI batAvyA. zikSakanA manamAM thayuM ke gharamAM tene zIkhavyA haze. bIje divase prabhue so sudhI lakhI batAvyuM. zrI syulIbhadrajInA caritramAM temanI baheno sakhadhI evuM varNana Ave che, ke prathama bahenane eka vakhata sAMbhaLe tyAM ja yAda rahI jatu, bIjI bahenane be vAra sAMbhaLatAM ne trIjI bahenane traNa vAra sAMbhaLatAM yAda rahetuM'. teo ekapAThI, epAThI, traNapAThI, ema kahevAtAM. prabhu janmathI ja ekapADI hatA. temanI mRtilabdhine lIdhe temane eka vakhata jotAM ke sAMbhaLatAM badhu yAda ja rahI jAya. prabhu thoDA divasa nizALe gayAM tyAM to temanA zikSaka prabhunI apAra zakti joI navAI pAmI gayA. eka vAra gujarAtI pahelI cApaDInA pATha vaMcAvyA te prabhu barAbara eka paNa bhUla vinA vAMcI gayA. te joIne zikSaka zrI lavajIbhAI to tAjuba thaI gayA. moTA mAstara pAse rAyacaMdane laI gayA ane kahyuM ke, Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 15 sAheba, A vidyArthI mArA klAsano nathI, uparanA dheraNano che. A bALakane mAre zuM bhaNAvavuM ? game te kavitA, pATha, artha, gaNita je kahIe te badhuM ja jarA paNa bhUla vinA te ja pramANe bAlI tathA lakhI jAya che. mukhya zikSaka A jANI Azcarya pAmyA ane eka vidyAthIne mokalI ravajIbhAIne lAvI pUchayu' ke 'tamArA A bALakane tame ghare ka'I abhyAsa karAve che ? " ravajIbhAI adIe kahyuM ke, " sAheba, pATI ne pena nizALe tene besADayo tyAre ja lAvyo chuM. te sAMbhaLI susaMskArI moTA mAstarane barAbara samajAI gayuM ke A bALaka pUrvajamanA koI ArAdhaka devAMzI puruSa che. Ama samajI gayA pachI teo temane potAnI pAse ja besADatA. prabhunA bALamukhe jJAna, dhyAna, vairAgyanI kavitAo bolAvatA. prabhue eka ja varSamAM cAra dhoraNano abhyAsa karI lIdhA hatA. cothA dhoraNanI parIkSA levA mATe morabI sTeTanA ejyukezanala insapekTara sAheba zrIyuta prANalAlabhAI vavANiyA AvelA. samaju ane vicakSaNa puruSe kAInA paricayamAM AvatAM ja temane kaLI jAya che. parIkSA letI veLAe ja prabhunI lAkSaNikatAnuM i-pekaTara prANalAlabhAIne bhAna thayuM, temaNe zALAzikSakane pUchayu' : 16 A vidyArthI koNa che ? " mukhya zikSake kahyuM, "sAheba, dekhAya che to A nAnakaDo bALaka, paNa pUrvanA saMskAra laIne AvelA koI bALAgI che ema ame tene samajIe chIe. eka varSamAM ja teNe cAra copaDInA abhyAsa pUro karyo che." A sAMbhaLI parIkSaka sAheba bALaprabhunI sAthe vAte vaLagyA. tema karatAM kaMIka lakhANa thatAM temAMthI dharma viSayanI carcA nIkaLI. te paratve A A bALakanuM vivekayukta ane gaMbhIra bhAvanirUpaNa thatAM prabhu pura inspekaTara sAhebane bahu prema AvyA ane ullAsamAM AvI teo potAnI sAthe temane jamavA teDI gayA. prabhue te vayamAM racelI kavitAo - jemAMthI keTalIka to chApAmAM paNa mokalI hatI te temane batAvI. te saghaLu" joIne ane sAMbhaLIne temane bahu ja Azcaya utpanna thayuM ane prabhune Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwwwww wwwwwww kahyuM ke, " jyAre meArakhI AvavAnu thAya tyAre jarUra mane maLavAnuM rAkhajo. ' prabhu tera varSanA hatA tyAre temane vavANiyAmAM AvelA kaccha darabAranA utAre (temenA akSara sarasa ane zuddha heAvAthI ) nakaleA karavA elAvatA hatA.* khaLavayamAM ja prabhunI AvI adbhuta zakti ane jJAnaprabhAva kharekhara Azcaya upAve che. emanuM jIvana ja pUrvajanmanI, kanI ane AtmAnI spaSTa pratIti karAve evuM che. emaNe peAte ja A saMdhe eka kAvyamAM darzAvyu' che ke, laghuvayathI addabhuta thayA, tattvajJAnane Adha e ja sUcave ema ke, gati Agati kAM zeAdhI.... je sa`skAra thavA ghaTe, ati abhyAse kAMya vinA parizrama te thayA, bhavaza'kAzI tyAMya ?.... jema jema mati alpatA, ane mAhu udyota; tema tema bhavaza'kanA, apAtra aMtara jyAta..... karI kalpanA dRDha kare, nAnA nAsti vicAra; paNa asti te sUcave, e ja kharA nirdhAra..... A bhava vaNu bhava che nahIM, e ja tarka anukULa, vicAratAM pAmI gayA, Atmadharmanu mULa...* prabhue karela avadhAneAnI vAta sAMbhaLatAM ja Azcarya cakita thaI javAya che. zI adbhuta smaraNazakti! khAvana avadhAnA sa'kha'dhamAM temaNe pote ja lakhyuM che te vAMcavAthI temanA adbhuta mAhAtmyaneA ane bhaktiprasannatAnA khyAla Avaze. A avadhAna pratyeAgeA, pote ja kahyu che tema, 'Atma-zaktinuM kata vya' che. teonAM te vacane paNa sahaja tema ja adbhuta AtmasAmarthyanuM bhAna karAve che. prakhara vidvAneA ane rAjyAdhikArIo *A vAta lavajIbhAI meAtIcaMda pAsethI pR. javalakhAne jANavA maLI che. *zrImane sAta varSanI uMmare jAtismaraNa jJAna prApta thayeluM ane vairAgya bhAva vadhavA lAgelA te saMbadhI A kAvya teozrIe saM. 1945mAM lakheluM. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImada rAjacaMdra jamabhuvana : : 13 paNa muMbaImAM teozrInA avadhAnaprayogo joI Azcaryamugdha thayA che. chatAM teo pote te siddhiothI potAnA dhyeyamAMthI vicalita thayA nathI. temanuM lakSya Atmastha thavA pratye hovAthI A prakAranA prayAganA mohamAMthI teozrI virakta thayA hatA e ja emane apUrva vairAgya sUcave che. bhaktakavi prItamadAse kahyuM che : 'janma maraNamAM Ave nahIM', jenuM mana vasiyuM harimAMhI." prabhunI kathAvArtAnA zravaNa-mananamAM, eTale ke temanA bAhyAMtara caritrane sAMbhaLavAmAM ne samajavAmAM ApaNuM citta rahyA kare e ja ISTa che, e ja AtmazreyarUpa che. prabhue paNa kahyuM che ke, sa-ullAsathI cittathI jJAnanI anuprekSA karatAM anaMta kamane kSaya thAya che." ( 2 ) mAro janma saMvata 150nA kArtika suda pAMcama (jJAnapaMcamI)nA roja thayA che. bALavayamAM prabhutulya pitAnI chApa, temanI pratibhA aMtaramAM daDhamUla karAI rahI che ane jANe e ja mArA mananI samagra preraNA banI rahI che. aMtaramAM temanA prati satata bhaktibhAva UbharyA kare che. e kharekhara prabhuno anugraha che. vavANiyAnA mULa gharamAM pU. bApujInI jyAM beThaka hatI tyAM eka daphatarapeTI* hatI. tenI sAme pote gAdI para birAjatA. bahAragAmathI mumukSabhAI e dazana-samAgama arthe AvatA, tyAre teo sau tyAM emanI sanmukha besatA. A dazya joIne e bALavayamAM keAI ane bhAva aMtaramAM jAgI UThato, ane pU. pitAjInI pratibhAnI AcherI jhAMkhI thatI. beDakane khaDa lAMbo hato. tyAM AMTA mAratA teone ghaNI vAra meM joyA che. te dezya atyAre paNa jevuM ne tevuM smRtimAM tAju' * DhALiyuM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana che. te vakhatanI temanI mudrA, pAchaLa rAkhelA hAtha, ane gaMbhIra gatie gAthAnI dhUnamAM bharatAM Daga --A badhuM AbehUba smRti para taravare che. gAthAnI je dhUna teozrI uracAratA te nIce mujaba hatI tevuM smaraNa che : 'gacchanA bheda bahu nayaNa nihALatAM, tattvanI vAta karatAM na lAje; udarabharaNAdi nija kAja karatAM thakAM, mAha naDiyA kalikAla rAje." dhAra taravAranI....3 A gAthA bahu jorathI ane bhArapUrvaka belatA. e dRzya haju paNa mArA aMtaramAM ramI rahyuM che. bIjI gAthA :'dhanya re divasa A aho, jAgI re zAMti apUrva re." * A pada paNa teozrI ulAsapUrvaka uracAratA. e raNakAra hajuye jANe kAnamAM pharIpharIne zuM jyA kare che. evI sumadhura, ga'bhIra vANI bIje kayAMya hajI sAMbhaLavA maLI nathI. - prabhu dhUna lagAvatA. "doData doData doData deDiyA, jevI mananI re dADa," tathA "dhAra taravAranI sohyalI, dohyalI caudamA jina taNI caraNasevA' ane ' apUrva avasara e kayAre Avaze.' A dhUnonA bhaNakAra Aje paNa mane saMbhaLAyA kare che ane tenA maraNathI bhaktimAM vRddhi thAya che. sAce ja e satsaMganA upakAra che-mahimA che. phaLiyAmAM sI'darInA khATalA upara pU. pitAjI nahAvA besatA. eka vakhata osarInA bAraNAmAM huM UbhI hatI ne bApujI nahAtA hatA. te prasaMge dehanI kSaNabhaMguratAne paDakAratuM ane tene atikramI jatuM keAI daivI teja temanI kaMcanavarNa kAyAmAMthI pragaTatuM hoya te temane nihALIne mane anubhava thayela. enI aviramaraNIya smRti Aje paNa mArA hRdayamAM e alaukika anubhavanI yAda Ape che, tyAre hRdayamAM e bhaktiteja patharAI rahe che. #svAtma vRttAMta Page #48 -------------------------------------------------------------------------- Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. pU. zrI manasukhalAlabhAI (zrImanA nAnA bhAI). janajI - vika ja vata 18 32. PS 61 % - _da Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. 5. manasukhalAlabhAI (zrImadanA nAnA bhAI) mArA kAkA mArA pU. pitAjI karatAM nava varSa nAnA hatA. eka vAra ane bhAI e sAMjanA bahArathI pharIne ghare AvyA tyAre rAta paDI gaI hatI ne DelI baMdha hatI. te khakhaDAvI eTale adA kholavA mATe AvyA, tyAre mArA bApujIe bahArathI bUma mArI ne kahyuM ke, "kAkA, AghA rahA, adara sarpa che." ravajI adA DelI thI AghA khasI gayA ne joyuM to kharekhara tyAM sarpa hato. pU. devamAe mane A vAta karI hatI. baMne bhAI o vacce ghaNA ja meLa hatA. leke kahetA ke rAma ane lakSmaNa nI joDI che. vavANiyAmAM amIcaMdabhAI nAme gRhastha hatA. temanA gujarI javAnA khabara prabhune paDayA eTale pote vicAramAM paDI gayA ke marI javuM' eTale zuM ? e vakhate prabhunI uMmara sAta ja varSanI. dAdA paMcANabhAIne temaNe pUchayuM : " gujarI javuM' eTale zuM ? " dAdAe samajAvyuM ke 'emAMthI jIva nIkaLI gayA, have e bAlaze-cAlaze nahI ane tene taLAva pAse masANamAM bALI nAkhaze. jA, rAMDhA karI le. tuM bALaka emAM na samaje." prabhu re Dho karavA beThA paNa magajamAM tenI te ja vAta ghUmyA karatI hatI. jaladI reDhA patAvI bahAra nIkaLI gayA ane keAI na dekhe tema teo taLAva pAse pahoMcI gayA. jyAMthI amIcaMdabhAIno mRtadeha dekhAya tevA be zAkhAvALA bAvaLa para pAte caDI tyAM UbhA rahIne jyAM amIcaMdabhAInuM zaba baLatuM hatuM te joyuM ne jotAMveta aMtaramAM maMthana zarU thaI gayu': AvA eka mANasane bALI devA te keTalI nirdayatA ! Ama vicAramAM ane vicAramAM AvaraNa khasI gayuM', bhAna pragaTayuM', ane jAtismaraNa jJAna thayuM. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwww vavANiyAmAM zrI rAjajanmabhuvana"mAM A prasaMganI eka moTI chabI che. temAM kalAkAre A bhAve suMdara rItathI AlekhyA che. pU. devamA kahetA hatA ke prabhu nAnA hatA tyAre temane eka divasa zAka samAravA ApyuM. prabhu zAka samAratA jAya ane azrudhArA vahetI jAya. pU. devamAe A joyuM. te kahevA lAgyAM : " ATaluM zAka samAravAmAM paNa tane raDavuM Ave che ? " prabhu zuM kahe? temanA aMtaramAM to lIlotarInA jIvana para karuNA varasI rahI hatI. te kAraNathI azrudhArA vahetI hatI. jJAnInI A aMtaravedanA kANu samaje ? vavANiyAmAM dAdA paMcANabhAI, prabhunI dasa varSanI uMmara hatI tyAre gujarI gayA. prabhune deNI laIne smazAnamAM javAnuM thayuM hatuM. rastAmAM cAlatAM bAvaLanI zULa vAgI, paNa tene koI upAya karyo nahIM. A vAta kahetI vakhate meTAM mAtuzrI kahetAM ke " tyAre paNa temane deha pratye mamatA nahotI." mArA mAtAmahanuM nAma mahetA popaTalAla jagajIvana. muMbaImAM jhaverI revAzaMkara jagajIvananA nAmathI je peDhI oLakhAtI temanA te bhAI thAya. bIjA paNa be bhAIo hatA jemanAM nAma DaoN. prANajIvanadAsa mahetA ane bhAIcaMda jagajIvana. prabhunuM sagapaNa thayA pahelAM soLa varasanI vaye temanuM merabI padhAravuM thayeluM tyAre saMghavI janonA AgrahathI avadhAna karavAnuM tyAM thayeluM. te avadhAnaprayAgo revAzaMkarabhAI e joyA. temane ghaNuM" Azcarya thayuM. prabhu para sneha UbharAtAM temaNe potAne tyAM prabhune AmaMtraNa ApyuM. gharamAM temanA bhAI popaTalAlanAM putrI cauda varSanAM hatAM. nAstApANInI sarabharA temaNe karI hatI. temane joI paramakRpALu devazrIe revAzaMkarabhAIne pUchayuM : " A popaTalAlabhAInAM putrI che? enuM nAma jhabaka che?" tyAra pachI popaTalAlabhAI vagerene yogya lAgatAM temaNe jhabakabAnuM sagapaNa prabhu sAthe karyuM. prabhue kahyuM che : ' karmagati vicitra che.' vizeSamAM jaNAvyuM cheH "ahoho! kamanI kevI vicitra baMdha sthiti che ? jene svapna Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 17 paNa icchato nathI, je mATe parama zeka thAya che ? e ja agAMbhIya dazAthI pravartAvuM paDe che." (va. 81.) | saMvata 1944nA mahA sudI bArase teozrIe gRhasthAzramamAM praveza karyo. ane saMvata 194panA mahA vada sAtame lakhe che : udaya AvelAM prAcIna karmo bhogavavAM; nUtana na baMdhAya emAM ja ApaNuM Atmahita che. e zreNImAM vartana karavA mArI prapUrNa AkAMkSA che....' (va. 50.) 'kama gati jANe te jANe. jJAnInI vAta. karmodaya samajavA vikaTa che. " mArAM pU. mAtuzrI jhabakabAe kAIne vAta karI hatI ke temanuM (mArA pitAjInuM) samagra jIvana sAdhu jevuM ja hatuM. pU. ravajI adA kahetA ke tArA bApu 'Atmasiddhi zAstra " lakhI gayA che te saghaLAM zAstrono sAra che. eka prasaMganI vAta che. vavANiyAmAM vIrajI desAI karIne eka bhAI rahetA hatA. eka divasa prabhue temane pUchayuM: 'mArI kAkIne kaMI thAya to tame bIjI vAra paraNo kharA ?" vIrajI desAI e javAba dIdho nahIM. cha mahinA thayA tyAM to temanAM patnI gujarI gayAM. desAI pharI sagapaNa karavAnI taiyArImAM ja hatA. prabhue te vAta jANI tyAre temane kahyuM : " cha mahinA sudhI sagapaNa karazo nahIM." bALavayathI ja lokomAM sAmAnyapaNe paNa prabhunA jyotiSanA jJAnanI kaMIka camatkArika pratiSThA hatI. jethI desAI e temanA vacana para vizvAsa lAvI sagapaNanI vAta aTakAvI dIdhI. ane banyuM paNa evuM ja ke barAbara cha mahinA pUrA thaye temane rAtre upAzrayathI ghera AvatAM sarpa karaDayo ane teo gujarI gayA. paramakRpALu deva pote cAkhyA vagara ja cIbhaDAM kaDavAM che ke mIThAM te kahI detA tethI pU. mAne bahu ja Azcarya thatuM'. eka vAra teo morabI mAre mosALa padhAryA hatA. AvIne oTalA para besI gayA. sAme pADozamAM rahenAra bAI e kahyuM: zrI. 2. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana "tamArA jamAI AvyA che, bahAra to Avo." te sAMbhaLI jalubAI evA ullAsamAM AvI gayAM ke cUle hAMDaluM mUkeluM hatuM temAM AMdhaNanuM pANI mUkavAnuM bhUlI jaI dhAyelA cokhA khAlI hAMDalImAM erI daI bahAra AvyAM. eTale paramakRpALu devazrIe kahyuM: 'jamAI Ave eTale ullAsamAM dhANI phUTe.' kahevAnA. Azaya e hato ke rasoDAmAM cekhAnI dhANI phUTe che. vavANiyAmAM eka zivubhA bApu che. temaNe mane eka vAra eka vAta karelI. te A mujaba hatI : zivubhAnA bApu mAmiyAjI haradAsajInAM lagna hatAM. temanA bhAIjI zrI bhUpatasiMha lakhamaNajI avAranavAra prabhu pAse AvatA hatA. bhUpatabApune prabhue kahyuM ke bApu, tame Aje sAmaiyAmAM jaze nahI ane jAo te ghoDe caDaze nahIM. temaNe kahyuM ke nahI jAuM'. paNa pachIthI teo ghADe caDI sAmaiyAmAM gayA. ghoDA doDAvatAM te bhaDakayo ane vararAjAnA gIDA sAthe athaDAtAM bhUpatasiMhabApune kapALamAM gADAnuM DAgaLuM vAgyuM ane jJAnamaMdire jatAM miyANAvAsa pAse atyAre je jhAMpo che tyAM paDayA ane thoDI vAramAM maraNa pAmyA. vavANiyAmAM mArAM mAtuzrI eka vAra kamada khAMDatAM hatAM tyAre prabhu thoDe dUra birAjyA hatA ane gAthAo bolatA hatA. meM pAMcathI sAta varSanI vaye joyelI A vAta che. te haju paNa yAda. AvyA ja kare che. mArAM mAtuzrIne keAI e viAdamAM kahyuM ke tame paisAvALA jhaverI kahevAo ane chatAM hAthe kameda khAMDo cho ?" A vAta mArAM mAtuzrIe bApujIne karI jethI teoe mArAM mAtuzrI devamAne kahyuM: 'kAma karavA mATe mANasa rAkhI letAM hA to ? " pU. devamA kaheH "gharanuM kAma karavAmAM khaTa- khAMpaNa nahI'. gAmanA nagarazeThanAM gharamAM paNa kare ane ApaNe paNa karIe.' mArAM mAtuzrIne samAdhAnakAraka javAba maLI gaye. - mArAM pU. mAtuzrI saraLa, vinayavAna ane sevAbhAvI hatAM. vaDIlonI AjJAnusAra vartatAM. temanI chabI upalabdha nathI. te vakhatamAM chabI paDAvavAno rivAja nahotA. mArAM pU. mAtuzrInA deha chUTayA pachI pU. devamAM khaMbhAta gayAM hatAM. tyAM pU. bApubhAI e emanA phoTA pADI lIdhela, je temanI pAsethI maLela che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra jamabhuvana : : 19 wwwwww jyAre naDiyAdamAM mArAM pU. mAtuzrI ane paramakRpALu devazrI hatAM tyAre vavANiyAthI pU. devamA khImAra thayAMnA samAcAra maLavAthI ane vavANiyA padhAryA hatAM. prabhue pU. devamAnI cAkarI ghaNI ja sarasa karI. peAte temanI pAse ja besI rahetA. pU. devamA mAMdagIne kAraNe cAlavu sAva bhUlI ja gayAM hatAM tethI prabhu temane hAtha jhAlIne calAvatA. 'apUrva avasara'tu paDha prabhue pU. devamAnA khATalA para beThAM beThAM lakhyu hatuM. A vAta mane mArAM phAInA dIkarA hema'tabhAI e kahI hatI. eka vAra mArA kuA TokarazIbhAI tathA mArA mATAbhAI (3) kRpALudeva sAthe IDara gayA hatA. tyAMthI prabhu vANiyA padhAryA pachI gheADA vakhata rahIne muMbaI padhAryA. gheADA divasa pachI ame kuTu asahita mArAM pU. mAtuzrI ane pU. devamA suddhAM muMbaI gayAM hatAM. tyAM TokarazI mahetA gujarI javAthI ame sau vavANiyA pAchAM AvyAM ane prabhu dharamapura padhAryA. tyAMthI vavANiyA pAchA pharyA tyAre teozrInA zarIre nabaLAI vartAtI hatI. A saghaLu mArI smRtimAM hajI sudhI jemanu' tema ja che. pachI meArakhI rahevAnuM rAkhyuM. tyAM sau kuTu bI sAthe hatAM. tyAra pachI kRpALudevanI tabiyata vaDhavANamAM vadhu narama thaI gaI hatI. tyAre pU. devamA tyAM hatAM. temaNe pU. ravajIbhAI ne tArathI khakhara ApyA. tAra AvatAM mArAM pU. mAtuzrI tathA pU. ravajI adA parADhiye gADImAM beThA, tyAre jatI vakhate pU. adAe pratijJA karI ke huM bhAInu mAhu joyA pachI gAyAne ghAsa nAkhI annapANI laIza. tyAM paheAMcIne prabhune joyA pachI temane zAMti thaI. kAI mumukSu bhAI e ravajI adAne kahyuM ke have dAtaNa karo. kRpALudeve jJAnamAM jANI lIdheluM ke AvI rIte temaNe pratijJA karI che, eTale pelA bhAI ne kahyuM ke cAkamAM gAyAne ghAsa naMkhAvA tyAra pachI ja teo annapANI leze, te pahelAM nahIM le. vaDhavANu kaeNmpa pachI amadAvAdamAM AgAkhAnane kha'gale prabhune rahevAnu thayuM. tyAMthI temaNe kAgaLamAM lakhAvyuM ke 'atyAre badhA ahI' che. sAkharamatIne kAMThe dIkarA ekalA che paNa mA nathI,' Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana tyAre ame sau kuTuMbIo amadAvAda gayAM. tyAMnA badhA mumukSu bhAI enI bhakti vagere Aje paNa saghaLuM yAda Ave che. pachI prabhu amadAvAdathI mATuMgA, zIva ane tyAMthI tithala padhAryA hatA, pU. adA sAthe ja hatA. pachI saMvata 1957mAM vaDhavANa kempa ane pachI rAjakoTa gayA hatA. rAjakoTamAM karasanajI mUlacaMdavALA nAnacaMda anupacaMdabhAI ne ghare eka divasa rahelA. tyAMthI bIje divase gAma bahAra khullI havAne kAraNe sadaramAM rahevAnuM rAkhyuM hatuM. eka divasa tabiyata vadhAre narama thatAM pU. devamAne bahu du:kha thayuM. temane zAMti ApatAM prabhue kahyuM : * je che te parama divase." tema mArAM pU. mAtuzrIne jaNAvyuM hatuM ke"""""nAmanI mALA pheravavI. prabhune rAjakoTa rahevAnuM thayu tyAre tyAM ghaNA mumukSuo AvatA. paNa zarIre ghaNI azakti hovAne kAraNe DaoNkaTare vAtacIta vizeSa na karavAnI salAha ApelI. patro lakhAvavA paDe te eka be lITInA ja lakhAvatA. rAjakoTathI lakhelo chele patra AMka 51 ane AMka spa4-aMtima saMdezAnuM kAvya "zrImad rAjacaMdra" graMthamAM ja che. mArA kAkA pU. manasukhabhAI e prabhunI chevaTa sudhInI sthitinuM varNana temanI potAnI manovyathA sAthe eka patramAM TUMkamAM A pramANe karyuM che : "manaduHkha ! huM chevaTanI paLa payata asAvadha rahyo. te pavitrAtmAe ADakatarI rIte mane cetavya tathApi rAgane laIne te huM samajI zakayo nahIM'. have maraNa thAya che ke teozrIe mane eka vAra cetavaNI ApI hatI. dehatyAganA AgalA, divase sAyaMkALe pU. revAzaMkarabhAIne, narabherAmabhAI ne ane mane nA kahyuM, 'tame nizcita raheje. A AtmA zAzvata che. avazya vizeSa uttama gatine prApta thavAnA che. tame zAMti ane samAdhi bhAve pravataze. je ratnamayI jJAnavANI A deha dvArA vyakta thavAnI hatI te kahevAne have samaya nathI. tame puruSArtha karaje...." ame to evI ja gaphalatamAM rahyA ke azakti jaNAya che. rAtrinA aDhI vAgye atyaMta zaradI thaI te samaye teozrIe jaNAvyuM ke * nizcita rahe, bhAInuM samAdhimRtyu che." upAyo karatAM zaradI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janamabhuvana : : 22 ochI thaI. savAre poNA ATha vAgye dUdha ApyuM te teoe. lIdhu. saMpUrNa zuddhimAM mana, vacana ane kAyAnA yogo hatA. poNA nave kahyuM : " manasukha, du:kha na pAmatA. mAne ThIka rAkhaje. huM mArA AtmasvarUpamAM lIna thAuM chuM'." sADAsAta vAgye je bichAnAmAM poDhayA hatA, temAMthI eka kAca para pheravavAnI mane AjJA karI. mane lAgyuM ke azakti ghaNI ja jaNAya che, mATe pheraphAra na karo. tyAre teozrIe AjJA karI ke tvarAthI pheraphAra kara. eTale keca para samAdhistha bhAve suI zakAya tevI vyavasthA karI. te ja kAca para te pavitra AtmA ane deha samAdhibhAve chUTA paDayA. AmA chUTA thavAnAM lezamAtra cihno na jaNAyAM ane mukhamudrAnI kAMti vizeSapaNe prakAza pAmavA lAgI. vaDhavANa kempamAM je sthitimAM UbhA phoTA paDAvela te ja sthitimAM kAca salA re - {\. para pAMca kalAka samAdhistha rA. laghuzaMkA, dIrgha zakA, maDhe bapo2 2. pANI, AMkhe pANI ke parasevAnuM eka buMda nahotuM AvyuM'. carsa qb pANAoDhathI be vAgyA sudhI kaMI ja viparIta cihno na jaNAyAM. dUdha pIdhA pachI eka kalAke kudaratI hAjate javuM paDatu' tevuM paNa Aje kaMI paNa nahIM'. jevI rIte yaMtrane cAvI daI adhIna karI levAmAM Ave te rIte te jANe A dehavisarjananI kriyA potAne sapUNa sAdhya hoya tema chUTayo ane A paMcamakALe maLela pavitrAtmA dehanA saMba'dha ratnaciMtAmaNI, ApaNane mUkI svadhAme sidhAvyA." " vItarAgabhAve sthiti hAI koI paNa prakAre, teozrIe tene pitAnI mAnIne pravRtti karelI nahI'. prabhunA dehatyAga avasare morabInA vakIla zrI navalacaMdabhAI hAjara hatA. temaNe zrI. aMbAlAlabhAI paranA patramAM lakheluM ke temanI 'nirvANa samayanI. mUti anupama, zAMta, manahara ane jotAM tRpti na thAya evI. zebhatI hatI. ApaNane to lAge, paNa bIjA je hAjara hatA temane paNa Azcarya pamADatI hatI ane hAjara rahelA savane pUjyabhAva utpanna karAvatI hatI. A vakhatanA adabhuta svarUpanuM varNana karavAne AtmAmAM je bhAva utpanna thAya che te lakhI zakAto nathI." Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana saMvata 1957nA caitra vadI pAMcamane maMgaLavAre bapore be vAgatAM prabhu A kSetra ane nAzavaMta dehano tyAga karI uttama gati pAmyA. je je mumukSuone jeTalA pramANa mAM te mahAtmAnuM oLakhANa thayuM hatuM teTalA pramANamAM temanA viyAganuM duHkha temane lAgyuM. rAjakoTamAM DAsAbhAInA vaDanI pAse smazAnabhUminI bAjumAM AjI nadIne kinAre te pavitra dehane agnisaMskAra karavAmAM AvelA. te sthaLe samAdhi maMdira bAMdhavAnA keTalAka mumukSuone vicAra thatAM zrI jJAnacaMdra nhAtAjInI udAra sakhAvatathI saMvata 196nA mahA sudI 13 nA roja zrImad rAjacaMdra samAdhimaMdira astitvamAM AveluM che. maMdiramAM temanAM parama punita pAdukAjInI sthApanA eka ArasanI derI banAvI temAM karavAmAM AvI che. eka pravAsana saM'. 2007 mAM banAvI temAM prabhunI traNa chabIonI sthApanA pU. zrI. brahmacArIjI govardhanabhAInA varad haste karavAmAM AvI che. A samAdhi maMdirano vahIvaTa karavA eka TrasTa karavAmAM AvyuM che. tenA menejiMga TrasTI mArAM sva.bihena kAzIbahenanA diyera zrI. lakSmIcaMda DAhyAbhAI saMghavI che. (4) mArA pU. dAdA zrI. ravajIbhAI svabhAvanA dayALu, kuTuMbapremI ane udAra dilanA hatA. chappaniyAnA dukALa vakhate teo vavANiyAmAM hatA. tyAM tathA AjubAjunAM gAmamAM temaNe chUTe hAthe kheDUtone vinA mUlya anAja ApyuM hatuM. adA ghaNI ja bheLA ne bhadrika hatA. pU. zrI. devamAne prabhu pUchatA : 'mA, mekSe Avaze ? " prabhunA dehavilaya thayo tyAre AkhuM kuTuMba tyAM ja hatuM. kuTuMbamAM sau sAdI ane saraLa hatA. jenA gharamAM prabhu jamyA tenA saMskAra ane bhAgyanI zI khAmI hAya ? eka prabhAtiyAmAM kavie gAyu 'ravajIbhAI re bhAgyavaMtamAM saradAra ke vahANalAM bhale vAyAM re, jenA gharamAM je pragaTayA saMtomAM vIra ke vhANalAM bhale vAyAM che.' Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 23 pU. devamAmAM nAma tevA ja guNa hatA. devI jevAM zAMta. prabhujInAM mAtA eTale jagatanAM mAtA evAM ja vAtsalyamUti hatAM. eka pUjAmAM Ave che ke :e ' prabhumAtA jagatanI mAtA, jagadIpakanI dharanArI, - mAjI! tuja naMdana ghaNuM jI, uttama janane upakArI." temanI samIpa muktigAmIne ja evuM puNya sAMpaDe. pU. devamAM uttama keTInA bheLA jIva hatAM. mArAtArAno bheda temane bilakula nahoto. kuTuMbanA sarva pratye temane samAna daSTi hatI. darekane samabhAve jotAM, pitAthI banatI badhI sevA karatAM. temanuM dila vizALa ane udAra hatuM', tethI temanA pratye saune prema raheto. e (5) mArA moTAbhAI pU. chaganabhAIne pU. pitAjI pratye bahumAna ane bhakti hatAM. teo jANe pU. pitAjInA jJAnano vAraso levAnA sAcA adhikArI na hoya ! temane paramakRpALu deva chaganazAstrI kahIne bolAvatA. temanA vicAro ghaNA UMcA hatA. AcAra paNa vicArane ja anurUpa hatA. vIsa varSanI nAnI vayamAM temaNe deha choDayo. pitAne sakhata mAMdagI hovA chatAM temanAmAM jarA paNa vyAkuLatA na hatI. vedanAmAM paNa kRpALudevanuM nAmasmaraNa vIsaratA nahi. temaNe vyAvahArika citAnI to vismRti ja karI hatI. sagapaNa karavAnI taiyArI hatI paNa pote nA ja kahetA hatA. pachI maMdavADa vacce tyAre kahetA ke jIvavAnI icchA eTalA ja mATe che ke Aya kSetra, uttama kuLa, jaina dharma, "sadaguru pitA'- A sarve anukULatA pharI pharI maLavI durlabha che. vIsa varSanI yuvAna vaya chatAM temane mAjazekhanuM nAmanizAna nahotuM. temaNe zAMtabhAve deha choDayo hato. Aje paNa e pavitrAtmAnA guNo khUba ja sAMbharI Ave che. sane 190hnA eprila mAsamAM sanAtana jaina nAme vaimAsikanA 6 ke %i) vadhArAne aka zrI. manasukhabhAI e Apyo temAM bhAI chaganalAlanA dehatyAganA saMkSipta samAcAra ane phoTA sahita lekha ApyA che je A pustakamAM pAchaLa ApyA che.' rwd Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana a mArAthI nAnAM bahena kAzIbahena sadaguNI hatAM. teo nAnAM hatAM tyAre eka vakhata ramatAM ramatAM prabhunA kheALAmAM jaIne besI gayAM. prabhue pUchayuM, "bahena, tamAruM nAma zuM ?" kAzIbahena kahe, 'bApu, tamane khabara nathI ? mAru nAma kAzI." tyAre kRpALu deve kahyuM, "bahena, tAru nAma kAzI nahIM paNa " sarizcadAnaMda svarUpa avinAzI AtmA." e sAMbhaLI kAzIbahena raDatAM raDatAM mA pAse gayAM. jaIne kahevA lAgyAM, "mA, mArA bApujI mAru nAma kAzI nahIM paNa kaIka juduM ja kahe che." tyAre uMmara nAnI hatI tethI kAzIbahenane kaMI samaja na paDI. paNa avyakta saMskAra je jJAnI puruSa dvArA ropAya che te kALe karIne phaLarUpa thAya che ja. AryAvartAnA itihAsamAM joIzuM to madAlasA jevI satI mAtAo bALakane pAraNAmAM hoya tyArathI ja mahApuruSanAM caritro saMbhaLAve che. hAlaraDAM paNa tevAM ja gAya. 'siddhosi, buddhosi, niraMjanAsi.' mAtApitAne viyeAga hAI kAzIbahena gharamAM saune bahu priya hatAM. zvasura pakSamAM paNa teo samatAvAna ane vivekI hovAthI temaNe saunA prema saMpAdana karyo hato. mArA anevI zrI. revAzakarabhAIne paramakRpALu deva pratye temaNe ja vAnyA hatA. kAzIbahenane maMdavADamAM paNa paramakRpALu devanuM ja satata maraNa rahyuM hatuM. chevaTa sudhI te ja lakSa hatuM. te paNa mAtra aThThAvIsa varSanI nAnI vayamAM pAchaLa be dIkarA mUkI cAlyAM gayAM. mArA nAnA bhAI ratilAla paNa bAra varSanA thaI gujarI gaye. atyAre kuTuMbamAM huM eka rahI gaNAuM ane bIjA gaNIe to zrI manasukhabhAInA dIkarA sudarzana. teo kuTuMbapremI, vinayI ane samaju che. huM cha varSanI hatI tyAre ATaluM moTuM kuTuMba hovA chatAM temAMthI mAruM nAma gujarAta varnAkyulara sosAyaTInA lAIpha membara tarIke prabhue noMdhAvyuM hatuM. tenA mAsika putranuM nAma 'buddhiprakAza" che, te 'jayAkuMvara rAyacaMdabhAI'ne nAme Aje paNa mane maLe che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. pU. kAzIbena ( 2 ) Page #61 -------------------------------------------------------------------------- Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 25 saMvata 2004nI sAlamAM vavANiyAmAM huM pU. zrI hemacaMdabhAIne tyAM prabhunA vacanAmRtanuM pustaka laI vAMcatI hatI. sAme hemacaMdabhAInAM patnI metIbahena sAMbhaLatAM hatAM. tevAmAM mane bhAsa thayo ke pAchaLa kRpALudeva pote ja jANe bole che. AgaLapAchaLa meM joyuM paNa kaMI dekhAyuM nahi. vaLI thoDo vakhata rahI pharI te bhAsa thayA ane huM Amatema jovA lAgI paNa..........kaMI dekhAyuM nahIM. mArI utkaTa bhaktinI kalpanAe ja emanuM darzana karAvyuM haze ? huM zuM jANu' ? . mArAM mAtuzrI jhabakabAInA kAkA pU. prANajIvanabhAI DaoNkaTara jyAre dharamapuramAM hatA tyAre mArA sasarAjI pU. zrI raNachoDabhAI tyAM phaoNresTa oNphisara hatA. mArA sasarAjIne DaoN. prANajIvanabhAInA saMparka thI paramakRpALu devanI oLakhANa thayelI. ghaNa' karIne vi. saM'. 1956nA vaizAkha mAsamAM paramakRpALu devanuM' nivRtti arthe tema ja tabiyata kAraNe dharamapura padhAravuM thayuM hatuM. tyAM teo eka mAsa rahyA. mArA sasarAjI pU. raNa choDabhAI e teonI sevAzuzruSAnA lAbha lIdho hato. teo svabhAve ghaNA saraLa hatA. kRpALu deva pratye bahu mAna ane prema dharAvatA hatA. mArAM pU. sAsujI maNibAI paNa paramakRpALu deva pratye bhaktivALAM hatAM ane potAne hAthe rasoI banAvI prabhune jamADatAM. eka vakhata roTalIno loTa bAMdhelo temAMthI temane pUrI banAvavA kahyuM. temane tyAre sakhata tAva Avyo hato topaNa ullAsapUrvaka kaMTALA vagara te pramANe karyuM'. vaLI temanI parIkSA karavA tAva bharelo hato ane paramakRpALu deve pUchayuM ke tamane seva vaNatAM AvaDe che ? te vakhate paNa dehanI paravA karyA vagara utsAhamAM meMdAnI cArathI pAMca zera seva vaNI nAkhI chatAM thAkayAM nahIM. eka prasaMge paramakRpALu deva morabI padhArelA tyAre paNa mArAM sasarAjI tathA sAsujI tyAM hatAM. te vakhate kRpALu deve kahyuM ke dharamapuramAM tamAre tyAM rATalA banAvelo te banAvavA temane kaho. tyAre mArA sasarAjIe kahyuM ke tenA karatAM mArAM kAkI sArA banAve che. eTale kRpALu deva kahe, "bhAvi.' Ama prathamathI ja A kuTuMbamAM kRpALu deva pratye bhaktibhAva hato. A kuTuMba Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana WWW nAnuM paNa sa`pIlu hatuM ane saskArI paNa kharuM. mArA sasarAjIne be dIkarA ane eka dIkarI hatAM. pU. meATAmA vAta karatAM ke paramakRpALu deva dharamapura padhArelA tyAre jhaverAtanI peTI ughADI ja sAMpatA ane cAvI devAnu` kahIe te teozrInu te tarapha lakSa ja na hoya. paramakRpALu deva jyAre nivRttimAMthI pAchA pharatA hatA tyAre pU. raNacheADabhAI teozrI mATe sigarAma laI valasADa sTezana sudhI vaLAvavA gayA hatA. te vakhate temanI sAthe Azare ATha varSanA temanA meTA putra bhagavAnalAlabhAI ane nAnA putra dalIcaMdabhAI hatA. te vakhate kRpALu deve baMne bhAI enA hAthamAM eka eka rUpiyA ApyA hatA. mArA pU. sasarAjIne, prathama jaNAvyu che tema, paramakRpALudeva pratyenI bhaktine kAraNe A kuTuMba sAthe sabaMdha cAlyA ja AvatA. mArA mATAbhAI chaganabhAI temane tyAM cha mahinA rahyA hatA. mArAM naNaMda na dAkhahena ghaNA zAMta svabhAvanAM che. A kuTuMbamAM saumAM mArA pU. sasarAjIne lIdhe uttama saMskAra hatA. (8) mArI uMmara thatAM mArA pU. kAkA manasukhabhAI yAgya sthAnanI tapAsa karatA hatA. temane sagapaNa mATe ciMtA rahetI hatI. te vAta temaNe pU. raNachoDabhAI ne kahI. temane paraspara sArA sabaMdha hatA. mArA pU. sasarAjI ane sAsujI maNibahenane vicAra karatAM thayuM ke dIkarA bhagunuM jayAkuMvara sAthe karIe ane e vAta nakkI karI zrI manasukhabhAI ne jaNAvyu', mArA pU. kAkAe pU. devamAne vAta jaNAvI tyAre pU. devamAe kahyuM, 'bhAI paNa Ama ja kahetA ke javalanuM sagapaNu raNacheADadAsabhAInA kuTuMbamAM karIe te?' tyAra bAda pUnA saMskArathI mAruM sagapaNa tyAM ja thayuM. mArAM sAsujI bIjI vAranAM hatAM. paNa mA ke bALakAmAM kAI bhedavRtti nahAtI. temanI ekacabhAva, prema ane sapanI bhAvanA sadAya akha'Da rahI hatI. mArAM sva. sAsujInuM nAma sAMkaLIbAI hatuM. ane bhAI ene nAnA mUkI temanA dehatyAga Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 27 wwwaa thayelA jethI mAtA tarIkenI saghaLI pharaja pU. moTAkhA maNibahene svIkArI lIdhI hatI. saghaLA gRhavyavahAra temanA mArgadarzana nIce cAlato ane te saune saMtoSarUpa hatA. amArAM lagna mane soLamuM ane emane aDhAramuM varSa hatuM tyAre thayAM hatAM. amArI vacce barAbara be varSano phera hato. janma banneno eka ja mAsa, eka ja tithie eTale 'jJAnapaMcamI'kArataka suda pAMcama-nA roja thayelA. lagna rAjakoTamAM thayelAM. pachI dasa divasa rahIne pote karAMcI gayA ane ame dharamapura gayAM. lagna pahelAM eka vakhata teo karAMcI gayelA ane dhaMdhAnI zarUAta tyAM karI hatI. A kuTuMba sudhArAnuM himAyatI gaNAya. paNa gharamAM jUnI rUDhi pramANe vyavahAra cAlato. huM traNa mahinA dharamapura rahI, ane tyAra pachI dasa divasa vavANiyA. mArA sasarA jaMgala khAtAnA oNphisara hatA paNa eTalA nItivALA hatA ke sTeTanI eka penasila sarakhI paNa teo potAne mATe vAparatA nahIM. temaNe nokarI mUkI dIdhI ane ame badhAM karAMcI gayAM. tyAM cAra mahinA rahI, mArA pU. sasarAjIne dezamAM AvavuM thayuM tethI teo mane sAthe laI dezamAM AvyA. ajANyA dezamAM mane ekalI mUkIne na javuM tevo temano abhiprAya hato. pote ekalA karAMcI rokAyA. dasa mahinA huM dezamAM rahI. pachI teo AvyA ane huM temanI sAthe karAMcI gaI. pU. bApujI ane bA dasa divasa pachI AvyAM. sau AnaMdathI rahetAM. teo mA ane pU. bApujIne haMmezAM page lAgI dukAne jAya ane ghare pAchA Ave tyAre paNa page lAgatA. vaDIlo pratyenA vinaya vagerene kAraNe temaNe prema saMpAdana karyo hato. pU. bApujI para teo koI jAtanA be paDavA na detA. gharano bojo teo upara bilakula nAkhatA nahIM'. AgaLanA rivAja pramANe bALakomAM amAre mAthuM mAravAnuM nahIM', vaDIlo ja temanuM dhyAna rAkhe. buddhidhana te pU. bA tathA pU. bApujI pAse ja rahetA. pote . koI divasa gharanI vyAvahArika bAbatamAM paDatA nahIM. teo dukAnanA kAmamAM ane huM gharanA kAmamAM. bIjI laukika vAta ke carcAne sthAna ja nahotuM. teo chasAta vAra vilAyata jaI AvelA. chatAM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana tyAMnA pavana temanAmAM bilakula nahoto. gharanI anukULatA pramANe rahetA. saMpa ane sAdA vyavahArathI kuTuMbane dera ekasarakhA cAlatA. tethI kuTuMba gAmamAM dAkhalArUpa hatuM' arthAt anukaraNIya hatuM. karAMcImAM A kuTuMba mATe ghaNuM ja mAna, ane ghara paNa nAmAMkita gaNAtuM. mArA sva. diyaranuM nAma dalIcaMdabhAI hatuM. teo sau pratye ghaNI ja lAgaNI rAkhatA. temane raMgUnamAM kApaDano dhaMdho hatA. temanAM patnI kAzIbahena hAla mArI sAthe ja rahe che, ne prabhubhakti tathA mumukSuonI sevA kare che, mArAM naNada narmadAbahena hAla mubaImAM rahe che. teo ghaNAM zAMta ane mAyALu che. amArA kuTuMbamAM pU. gAMdhIjInA siddhAMta ane Adarza mAM ghaNI zraddhA hatI, tethI tyAM paradezI vastu vaparAtI nahIM'. je je paradezI vastuo hatI te paNa AjhAdInI caLavaLamAM ApI dIdhelI. gAMdhIjI sAthenA amArA saMbaMdha ghaNA uraca prakAranA hatA. jyAre temanuM ke keAI dezanetAnuM Agamana thAya tyAre amAre tyAM ja utArA rahetA. gharamAM badhA zuddha khAdI ja vAparatA..! a pUjAnA khaMDamAM paramakRpALu devanAM pagalAM hatAM. haMmezAM savAre pUjA thatI. temanAM racelAM pado ane vAkayothI gharanuM vAtAvaraNa - pavitra banatuM. sAdAI ane saMskAritA e A gharano mahAna AdazahatA. mArA pU. sasarAjInA dehavilayane AghAta temane 0.7 bahu vasame lAgyA. vAMkAneramAM temanI chellI mAMdagI vakhate temaNe tana, mana, dhanathI khUba ja sevA karI hatI. 2016esour temanuM jIvana khUba sAduM hatuM. aMtaraMga bhaktirasa ne vicAro ghaNA UMcA hatA. gAMdhIjInA siddhAMto temane ati priya hatA, keInuM duHkha jotA tyAre temanuM komaLa hRdaya dhabakI UThatuM. gupta dAna ghaNuM karatA. dAna lenAra vyakti jyAre temanAM guNagAna karatI Ave tyAre ja khabara paDe ke temaNe dAna karyu che. karAMcImAM cAlatI zALA zAradAmaMdiramAM temane guptapaNe ghaNo ja sAtha hatA. Aje te zALA zAradAgrAma tarIke mAMgaroLamAM cAle che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 29 temane paramakRpALu deva pratye anahada bhakti ane zraddhA hatI. vAcana karatAM temanuM manana addabhuta hatuM. teo kahetA ke ati vAcanathI jJAna ke zakti maLatI nathI paNa jema khAdheluM anna pace ne zakti Ave tema thoDuM' vAMcI, vicArIne pachI aMtaramAM utAravAmAM Ave to ja zakti vadhe. e pU. bApujInI javAbadArI potAne zire AvI, paNa temaNe koIne ochu AvavA nathI dIdhuM. susaMtAna tarIkenI badhI ja pharaja temaNe bajAvI. pU. mAtuzrI maNibahena pratye temaNe haMmezAM bahumAna rAkhyuM che. temanuM jIvana sAduM hatuM. teo paragaju hatA ane vyavahAramAM sArI rIte AgaLa vadhyA hatA. amArA baMnemAM matabheda kadI na paDato. saha AnaMdathI rahetAM. satyAgrahanI laDAImAM temaNe pitAnI sahAnubhUti darzAvI che ane pote te vakhate kAryakara hatA tethI temaNe khAdIno jhabhbha ane TopI apanAvyAM hatAM. teo paragaju bahu hatA. teo ghaNA vidyAthIone abhyAsa mATe madada karatA. haju paNa karAMcInA mANase temane yAda kare che. teo mUMgI sevAmAM mAnatA hatA. temanA jevI zAMti tema ja gaMbhIratA bahu ochAmAM jovA maLe che. amArA raheThANanI bAjumAM upAzraya hatA. tyAM eka muni padhArela. teozrIe vihAra karatI vakhate kahyuM ke, " mArA aDhAra varSanA vihAramAM pU. bhagavAnalAlabhAI jevI gaMbhIra ane mUMgI sevA kayAMye joI nathI. A eka AkarI tapazcaryA che. " bIjI vakhata eka muni upAzrayamAM padhArela. temanI pAse koI duHkhI mANasa Avyo. tene amAre tyAM mokalyA, tyAre koI na jANe tevI rIte tene madada karelI. A vAta te bhAI e munizrIne kahI. tyAre munizrIe kahyuM ke, "bhagavAnalAlabhAInuM jevuM nAma, tevA ja temanAmAM guNa che. temanI pAsethI koI asa teSa pAmI pAchuM jatuM nathI. temane tyAM bhagavAnane darabAra che." teo sAmAne duHkhe du:khI thatA. teo paraduHkhabhaMjana hatA. derAsaramAM eka munizrI padhArelA. temaNe kahyuM ke, " kALI rAtre bhagavAnalAlabhAIne tyAM je koI sahAya mATe jAya ane sAMkaLa khakhaDAve, to te khAlI hAthe kadI pAcho na phare." Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana ATalI jAhojalAlI chatAM cAMdInAM vAsaNa gharamAM vaparAtAM dekhe to tarata ja kahetA ke, " tame cAMdInA vAsaNamAM jamA che ne garIbone to khAvAya nathI maLatuM'! temane keTaluM duHkha thatuM' haze ! e vicArathI mArI AMkhamAM AMsu AvI jAya che." keAI vAra pherIvALA sAthe huM mAthAkUTa karu to kahetA, "je mAge te bicArAne Apo. be paisA kamAze." Ama garIba para temane bahu anukaMpA hatI. amAre tyAM chAza thatI te ame badhAMne ApatA. temAM eka buDho mANasa roja chAza levA Ave. tenAthI upara na caDAya, tethI mane kahe ke, "tame tene dUdha, nAsto ane chAza nIce ApI Ave." buddo cho tyAM sudhI meM rAja A rIte karyuM. jamatI vakhate koI paNa Ave tene jamavA besADavA ja joI e. pote bole nahIM paNa prathamathI ja A prathA thaI gayela. kadAca koI bhUlI jAya to temanuM mana ghaNu dubhAtuM. sAMjanA dukAnethI keI nAkara AvI caDe to tene paNa jamADavAno niyama hato. cIje to gharamAM chUTathI AvatI. je koI Ave te dareka pratye sarakhA ja AdarabhAva rAkhatA. A guNa mArA sva. pU. sasarAjI pAsethI vArasAmAM maLyo hato tema huM mAnuM chuM. sArI cIja hoya ne koI mAge to te saharSa ApI detA. A guNa pitAputramAM samAna hatA. sagAMnehIo sAthe pote premathI vartatA. vyavahAramAM koI kaMI anyAya kare, to manamAM lAvatA nahIM; ane kahetA ke " ApaNe ApaNI pharaja bajAvavI.' temaNe mane vyavahAra sAcavavA bAbata temanA taraphathI koI prakAranI kadIye aTakAyata karI nahotI. dIkarIdIkarAnA prasaMgamAM teo paDatA nahIM. je vyavahAra karavo hoya te huM ane pU. mAtuzrI karatAM. pU. mAtuzrI na hoya tyAre huM ekalI taiyAra karIne kahuM to kahe ke, "tamane ThIka lAge tema karo; mane na pUchaze. dIkarIone ApavAmAM saMkeca na rAkhavA. temane to je Apaze teTaluM teo levA joga che. saMkecAyA vagara AnaMdathI Apo." vaha ane dIkarIne eka daSTie ja jotA. temanA vacce koI paNa prakAranA bhedabhAva kadI na rAkhatA; vahuenAM moDhAM DhIlAM jue to teo duHkhI thatA ane temane prasanna thAya tevA samabhAva darzAvatA. mane ApI te ane kolakAva kI na nA Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janamabhuvana : : 31 pAchalAM varSomAM mAre ane temane koI koI vAra matabheda thato. tenuM kAraNa e hatuM ke teo kahetA, vahuone jema sukha Upaje tema karavA do ane mane ema thatuM ke ApaNA gharano mobhe jaLavAI rahe te jAtanI keLavaNI ApavI. paraMtu temanI lAgaNI ane sahAnubhUtibharyo svabhAva eTale temane mana sau rAjI rahe tevI IcchA rahetI. AthI ghaNI vAra virodha thato. temAM huM gusse thaI hAIza paNa teo to zAMta ja rahetA. badhAnI prasannatAmAM ja emanI prasannatA hameza rahetI. pAkistAna thatAM badhAne dhIre dhIre dezamAM AvavAnuM thayuM. chellAM traNa varSa peDhInA bhAgIdAra zrI gopAlajIbhAI ane teo aneka prakAranI muzkelI veThI tyAM rahyA, chatAMya potAnI pharaja bhUlyA na hatA. chele rahevAnA baMgalA, ghara, dukAna vagere badhAMnA jyAre pAkistAna sarakAre kabajo laI lIdho, tyAre teo svAmInArAyaNanI cAlImAM rahetA. te arasAmAM teo AtmavicAra karavAmAM dararoja niyamita samaya gALatA ne patromAM AtmasiddhinI gAthA avazya lakhatA. paramakRpALu deva pratye temanI UMDI zraddhA hovAthI jeTalA bane teTalo vakhata AtmavicArArthe bhakti bhAvanApUrvaka gALatA. paramakRpALu devanA janmasthAna vavANiyAmAM hAla je tIrthadhAma " zrImada rAjacaMdra janmabhuvana" che, te teoe tana, mana ane dhanathI baMdhAvyuM che, ane paramakRpALu deva pratyenI zraddhAnuM e mUrtimaMta samAraka che. pAkistAnamAM saghaLAM makAnone sIla devAyAM che ane sarakAre teno kabajo laI lIdho che, evo tAra huM ane pU. meTAbA rAjakoTa hatAM tyAM AvyA. amane ghaNA ja gabharATa thayo. zuM karavuM tenI kAMI sUjhe nahotI paDatI. ane karavAnuM paNa zuM hoya ? kalpAMta kaye zuM vaLe ? tyAre paramakRpALu deve je dizA sujhADI, tethI mana zAMta rAkhI rahyAM hatAM. te vakhate jarA svastha thaI vicAyu' ke prabhunuM zaraNa ja sarvazreSTha che. ekAMtamAM prabhunI chabI rAkhelI hatI. tenI saramukha besIne vacanAmRta ughADayuM" ane jANe prabhue ja preraNA karI hoya tema nIce pramANenuM vacanAmRta nIkaLyuM : ' mumukSu jIvane A kALane viSe saMsAranI pratikULa dazAe Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana prApta thavI te tene saMsArathI taravA barAbara che. anaMta kALathI abhyAse evA A saMsAra spaSTa vicAravAno vakhat pratikULa prasaMge vizeSa hoya che, e vAta nizcaya karavA yogya che. A eka tamane sAdhAraNa pratikULa prasaMga banyA che temAM mUjhAvuM" ghaTatuM nathI. e prasaMga je samatAe veravAmAM Ave to jIvane nirvANa samIpanuM sAdhana che.". | " vyAvahArika prasaMgonuM nitya citravicitrapaNuM che. mAtra ka9panAe temAM sukha ane kalpanAe duHkha evI tenI sthiti che. anukULa kalpanAe te anukULa bhAse che; pratikULa ka9panAe te pratikULa bhAse che; ane jJAnIpuruSoe te beya kalpanA karavAnI nA kahI che ane tamane te karavI ghaTatI nathI. vicAravAnane zAka ghaTe nahIM' ema zrI tIrthakara kahetA hatA." (va. 492) A vacananuM manana svastha citte karyuM. tethI aMtaramAM UMDuM AzvAsana maLyuM. prabhunAM upazama svarUpa e vacano amane tyAre kharA upazamanuM kAraNa banyAM. temAMthI amane zAMti maLI. a zrI vavANiyAmAM je paramakRpALu devanuM janmasthAna che tyAM paMcANabhAI mahetAnA vakhatanuM ghara hatuM. te ghaNuM jUnuM thaI gayuM hatuM. pU. ravajI adA te ema ja calAvatA ne bhAMgyuMtyuM samuM" karAvatA. pachI pU, manasukhabhAI e mArAM lagna vakhate gharamAM sudhArAvadhArA karI sarakhuM karAvyuM paNa kAraNavazAt rAja keTa rahevAnuM thayuM ane thoDA vakhata pachI teonA dehatyAga thayA. saMjogavazAt vavANiyAnI e jagyA merabI darabAra pAse gaI. te arasAmAM pU. zrI bhagavAnalAlabhAIne rAjanagara-nivAsI pU. zrI popaTalAlabhAI mahekamacaMdabhAI no paricaya thayo. paramakRpALu deva pratye bhaktinA saMskAra pU. bApujI taraphathI prApta ja hatA. tyAM pU. bhAIzrI popaTalAlabhAInA samAgamathI e taraphanI zraddhAmAM vizeSa vRddhi thaI. vyavahAra ane paramArtha e baMnemAM pU. bhAIzrInI doravaNI prasaMgopAtta maLatI. pote jaNAvatA ke pU. bhAIzrIne mArA para mATe upakAra che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa kA lA la mA tI y (asos zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 33 wwwwwwwwwwwww - pU. bhAIzrIne thayuM ke vavANiyAmAM A je makAnA morabI darabAra pAse che, tene kabaje ApaNe pAcho na laI e. te mATe teozrIe pU. zrI. bhagavAnalAlabhAIne karAMcI patra lakhI zrI vaDavA bolAvyA. A vAta mArA jANavAmAM AvI. meM temane kahyuM, " ApaNe ja A makAne laI e " tyAre teo kaMI bAlyA nahIM. paNa sIdhA zrI vaDavA jaI pU. bhAIzrIne maLyA. makAna piote ja levAnuM nakkI karIne morabI gayA. tyAM darabArane maLI makAne laI lIdhAM. pU. bhAIzrIne mArA pU. sasarAjInI hayAtImAM tyAM maMdira bAMdhavAno vicAra thayA, paNa mArA bhAI sudarzananI saMmati meLavavI joIe ema temane lAgyuM kAraNa ke mULa te tenA bApadAdAnAM makAna gaNAya, tethI tenA manane koI prakAre paNu duHkha thavuM na joI e e jevAnI pharaja che evI temanI manavRtti hatI. eTale makAna levAyAM pachI paNa lAMbA vakhata ema ne ema ja rahevA dIdhelAM hatAM. te daramiyAna mArA aMtaramAM eka UMDI abhilASA vAraMvAra jAgrata thatI. zrI vaDavA, agAsanI tIrthabhUmie joIne aMtaramAM ryA karatuM ke paramakRpALu devanI janmabhUmimAM paNa tIrthadhAma thavuM ja joI e. ane te ja vicAro rAtadivasa prabaLa rIte mArA manamAM ghaLAyA karatA. mane manamAM thatuM ke, " A hAthe je A kAma na thAya to ApaNAM bALakothI to te kema thaze ? " ghaNI vAra to UMgha paNa na AvatI. Ama keTalIka vakhata gayA. zArIrika asvasthatAne kAraNe mAre mIraja pAse mAdhavanagara rahevAnuM thayuM hatuM. tyAM bhAI sudarzana mane maLavA Avela tenI sAthe paraspara bahu premathI vAtacIta thaI. meM mArA abhiprAya jaNAvyA ke vavANiyAnA makAnane sthAne bhavya gurumaMdira bAMdhavAne mAro vicAra che. te sAMbhaLI teNe rAjIkhuzIthI saMmati ApI ke tamane ThIka lAge tema karo. Ama mArI abhilASA pUrI thAya te mATe mArga mekaLA thayA. mAdhavanagarathI mAre rAjakoTa thaI karAMcI AvavAnuM banyuM. prasaMge vAta nIkaLatAM meM temane (pU. zrI bhagavAnalAlabhAIne) Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana jaNAvyuM ke "sudarzana sAthe vAta thaI che ane makAnane sthAne je kAMI karavuM hoya temAM tenI pUrNa saMmati che. to ApaNe have tyAM gurumaMdira bAMdhavAnuM karIe." teo kahe, "bhale, have vAMdho nathI. paNa A kAma karaze keNa ? dekharekha koNa rAkhaze ? " A vAta thaI tyAre mArAM phaIbA jhabakabahenanA dIkarA prANajIvanabhAI tyAM hAjara hatA. teNe kahyuM ke A kAma pUrI dekharekha sAthe huM karAvI daIza. A vAta AgaLa cAlI. keTalo kharca thAya, evI vAta nIkaLatAM prANajIvanabhAI kahe ke pAMca hajAra; ane je dasa hajAra nAkhIe to te ghaNuM ja sarasa thAya. pachI pote hA kahI ane tyAM ja enjiniyara gokaLabhAIne bolAvI tene plAna taiyAra karAvyo. prANajIvanabhAI dezamAM AvyA. jamIna sarakhI karAvI pote badhI ceAjanA karI ApI hatI, ane enjiniyarane vavANiyA mokalAvyA hatA. rAjakoTamAM pU. zrI becaradAsabhAI kALidAsa jasANI para kAgaLa lakhyA. temAM jaNAvyuM ke "prANajIvanabhAI vavANiyAmAM rAjabhavana baMdhAvavAnI yojanA laIne Avela che temane tyAM pUratI sagavaDa karI Apaze. Apa tyAM jatAAvatA raheze ane dekharekha rAkhaze; sUcanA ApatA raheze. je je vastuo joI e tenI pUrI sagavaDa karI Apaze." pU. becaradAsabhAI e ghaNI ja saMbhALa rAkhI hatI. teoe pharI pharI AvIne te mATe joItI sagavaDa karI ApI hatI. temAM jarUrI salAha-sUcano ApatA. temaNe zarUAtathI chevaTa sudhI premapUrvaka pUrato sAtha Apyo hato. e rIte zrI rAjabhuvana bAMdhavAmAM teo amane sArI rIte madadarUpa thayA che. ja mIna sarakhI karAvyA bAda prathama mULa makAnanI AjubAjunI jagyAo levAnI jarUra jaNAI. tenA mAlikone maLI te te jagyAe kharIda karI. temAM kheDUtonI jamIna ane darabArI jagyA paNa hatI. morabInA mahArAjAsAhebane maLI te jagyAenI jarUra saMbaMdhamAM jaNAvyuM. ThAkorasAhebe vavANiyAnA vahIvaTadArane hukama Apyo ke karAMcIvALA vavANiyAmAM maMdira bAMdhe che to temane rAjanI je jamIna I e te ApavI; ane Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 35 www. kheDUtonI paDatara jamIna temane jarUranI hoya te vAjabI kiMmate apAvavI. jamIna kharIda thayA pachI saMvata 1997nA Aso suda dasama (vijayAdasamI)nA divase vakIla zrI rAmajIbhAI mANekacaMda dozInA zubha haste zilAropaNavidhi karAvavAmAM Avyo. amadIvAdathI mumukSu bhAI o bhogIlAla popaTalAla zAha, morabInA zeThazrI narabherAmabhAI vanecaMda, manasukhalAla jIvarAjabhAI vagere ghaNA bhAI e padhAryA hatA. te zubha kArya yAcita jamaNa vagerenA prabaMdha sAthe ati utsAhathI karavAmAM AvyuM hatuM. tyAra pachI tarata ja ImAratanuM bAMdhakAma zarU thayuM. te kAma lagabhaga be varSa cAlyuM. gurumadira, jinAlaya, svAdhyAya khaDa ane nIcenA bhAgamAM rAIdhara tathA bheMyarAno bhAga : A pramANe bAMdhakAma thayuM. temAM kharuM to paramakRpALu devanA gamaLe ja kAma karyuM che. pU. zrI. bhagavAnalAlabhAI e khullA dilathI, pUrNa bhaktithI rUpiyA lAkha uparAMtano kharca karyo. ghaNo kharca thayo ema kayAreya kahyuM nathI. huM koIka divasa kahuM ke " dhAryA karatAM ghaNo ja kharca Ave che" to teo kahetA ke, "prabhunA kAmamAM kema saMkoca rAkhe che ? ApaNe zuM karI zakIe chIe? jenuM che te badhuM saMbhALI le che; mATe evA vicAra na kare." mArApaNAnI bhAvanA temane kadI thatI nahIM. evI nirabhimAnatA temanAmAM aneka prasaMge vyakta thatI. bAnA (jI malAd C[, A maMdiranA bAMdhakAmanA kArya mAM temane temanAM phaIbAnA * bhAI ?' dIkarAe pU. nAnAlAlabhAI kALidAsa jasANI ane zrI becaradAsabhAI kALidAsa jasANI ane zrI mehanalAla kALidAsa jasANI tathA pU. zrI bhagavAnalAlabhAInAM mAsInA dIkarA zrI amRtalAla vIracaMda jasANI tathA bhAgIdAro zrI gopALajIbhAI mAnasaMga zAha, zrI velajIbhAI, zrI paTalAlabhAI, zrI zaMbhulAlabhAI, zrI ravajI jhaveracaMdanA bhatrIjA zrI mohanalAlabhAI, paMjAbI lAlA, bhagavAnadAsa kapUra vagere taraphathI ghaNo sahakAra maLyo hato. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 : : zrImad rAjacaMdra janamabhuvana teo badhAnI sAthe pU. zrI bhagavAnalAlabhAIne bhAIthI paNa adhika nehabhAva hato. zrI gopAlajIbhAI sAthe temano prema ane saMbaMdha atyaMta nikaTano hato. amArA jamAI e zrI jayaMtIlAlabhAI motIcaMda gAMdhI "tathA sva. zrI nAnAlAla khImacaMda pArekha tathA zrI dhIrajalAla gopALajI zAhe paNa A maMdiramAM zarUAtathI hajI sudhI ghaNA umaMgathI amane sAtha Apyo che ane ApI rahyA che. zrI bhogIlAla popaTalAla zAha, brahmacArI govardhanadAsabhAI, pU. zrI maNilAla raNachoDadAsa nAravALA ane zrI maNilAlabhAI kalAbhAI taraphathI paNa prathamathI chevaTa sudhI sahakAra ane sUcanAo maLyA | vaLI roja janmabhuvana, vavANiyAnA hAlanA vyavasthApaka zrI pratApabhAI lavajIbhAI vArA rAjabhuvananAM sarva kAryomAM ghaNA premathI ane aMtaHkaraNanI lAgaNIthI sevA ApI rahyA che. e A rIte saunA sAtha ane sahakArathI janmabhUminI sevA thaI rahI che. kharekhara A badhuM sarvanA ullAsa, bhaktibhAva ane sateSanuM dyotaka che. sapuruSonuM yogabaLa jagatanuM haMmezAM kalyANa kare che - ApaNe te sau nimittamAtra chIe. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkAzrI manasukhabhAI (10) mArA pU. kAko zrI manasukhabhAI e mArI nAnI vayamAM ja mArAmAM je saMskAronuM siMcana karyuM che te badala mArA hRdayano upakArabhAva huM kayA zabdomAM vyakta karuM ? mArA pitAzrI zrImad rAjacaMdrajInA dehotsaga pachI mArA kAkA pU. manasukhabhAI e mArA zikSaNa saMbaMdhamAM ane mArA susaMskAra mATe bahu ja dhyAna ApyuM che. huM aMgrejI bIjA dhoraNamAM hatI ane mAre mArI, rAjakoTa javAnuM thatAM zALAnA abhyAsanI niyamitatA na sacavAI. tethI ghera zikSaka rAkhI thoDo abhyAsa cAlu rakhAvyA. te pachI zALAnA abhyAsakALa pUro thayo ane lagabhaga terame varSe mAre muMbaI javAnuM thayuM. pU. kAkAzrI pAse muMbaImAM lagabhaga doDha varSa rahevAnuM thayuM hatuM. zALA aMgenA abhyAsanA ja nahIM paNa gharamAM anya sAhitya, saMvAcanane paricaya raheto, jemAM 'satI maMDaLa', 'bhAminIbhUSaNa' jevA graMthanuM vAcana vizeSa rakhAtuM. mArI bALavayamAM 'zrImad rAjacaMdra graMtha pragaTa thayA tyAre mArA pU. kAkA mane kahetA, "A vAMco." cAgya prasaMge pote paNa samajAvatA hatA. temAMthI pado, gAthA, "he prabhu'nA deharAne mukhapATha karavAnuM sUcana karatA. A prakAranA abhyAsa sAthe gharakAmanI pravRttimAM paNa madadarUpa thavAnuM banatuM'. mane gharakAma karavuM ghaNuM gamatuM. huM navarAze vacanAmRta" vAMcatI te samajavAmAM na Ave, paNa mArA pU. pitAzrIe lakhyuM che evI bhAvanAnA baLe 'vacanAmRta" vAMcavAmAM bahu ullAsa AvatA. pU. kAkA mArI dareka prakAranI saMbhALa letA. temAM susAhityano paricaya rAkhavA saMbadhI mane vizeSa preraNA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwww ApatA. mehanI vRddhi kare tevAM sAhitya jevAM ke navalakathA Adi vAMcavAnI manA karI hatI. 'bhAminIbhUSaNa', 'satI maMDaLa', 'triSaSTi salAkA puruSacaritra", "mokSamALA', 'rAmAyaNa ane mArI coda varasanI vayathI "vacanAmRta" vAMcavAnI preraNA mArA kAkA ApyA karatA hatA. mane na samajAya to pote vivaraNa karI samajAvatA. mArA pratye kAkAno rUDo vAtsalyabhAva hato. Ama mArA kAkAne mArA para je upakAra che, tene huM kyA zabdomAM vyakta karI zakuM ? 'zrImad rAjacaMdra graMtha " pragaTa karavAmAM temaNe zarUAtathI sArI mahenata uThAvI hatI. mArA pU. bApujI ane pU. kAkA ema be bhAI e ane cAra baheno-zivakArabahena, menAbahena,jhabakabahena ane jIjIbahena-hatAM. mArA moTAbhAI chaganabhAI kRpALu devanA saMskArathI ucharelA ane raMgAyelA hoI dharma premI, guNAnurAgI, vivekI ane premALa banyA hatA. mArA bIjA bhAI ratilAla hatA. kAzIbahena mArAthI nAnAM hatAM. mArAM dAdImA ane dAdAne amArA para atyaMta vahAla hatuM.kAzIbahenane be dIkarA-nagInabhAI ane pravINabhAI che. hemaMta ane indIrA temanI putravadhUe che. mArA be bhAIone ane bahenano te nAnI uMmaramAM dehavilaya thayo hato. parama kRpALu devanA dehavilaya vakhate mArA kAkAnI uMmara 24 varSanI hatI. prabhuthI te nava varSe nAnA hatA. kRpALu deve sarva vyavahAra tathA vepAra drAdika vagerethI kAkAne vAkepha karyA hatA, tethI sarva javAbadArI temanA para AvI paDI. teno vahIvaTa te buddhipUrvaka khUba kuzaLatAthI karatA. revAzaMkara jagajIvananI peDhI sAthenA saMbaMdha kRpALu devanA dehavilaya pachI paNa sAta varSa sudhI cAlyA ne pachI chUTA paDayA. tyAra bAda ' chaganalAla manasukhalAla' nAmanI. peDhI zarU karI, chaganabhAI cAreka mahinA peDhI para beThA haze , , Dejha ane temane bImArI AvI ane temano paNa dehavilaya thA. 80, paMdara varSanA vahIvaTa pachI mArA kAkAe paNa dehatyAga karyo ane . sAthe A peDhI paNa saMkelAI gaI. Aje mArA kAkAnA dIkarA 6 sudarzana ane putrI sUrajabahena che. mArAM kAkI jhabakabahena tathA temanI dIkarI sUrajabahena ane temanI traNa putrIo ane eka putre paNa dIkSA lIdhI hatI. sUrajabahenanA bIjA dIkarA bhAI (5 X 14 ba , 5 4 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 39 hasamukhalAla muMbaImAM vepAra kare che. mArA kAkAnA dIkarA bhAI sudarzanane eka putra atula ane eka putrI AratI che. bhAI sudaza na muMbaImAM jhaverAtanA vepAra kare che. bhAI sudazane vavANiyAnA vaDIlanA makAna para " rAja janmabhuvana" bAMdhavAnI rAjIkhuzIthI rajA ApI hatI te agAu kahevAI gayuM che. paramakRpALu devanAM vastro tathA ghADiyuM vagere sAdhanA temaNe tathA temanI patnI zAradAe sAcavI rAkhyAM hatAM. te temaNe rAjabhuvanane bheTa arpaNa karyA che. A hakIkata temanA bhaktibhAvanI sUcaka che. | kRpALudevanuM paramArthamaya lokottara jIvana, teonA apUrva divya vicAro ane sAdhu prakAzamAM ANavA mArA kAkA manasukhabhAI e satata athAga prayatna karyA che. te mATe sArA zrama laI teozrInA (paramakRpALu devanA) mumukSubhAIe prati lakhAyelA sAdhamaya, zuddha samAgadarzaka patro bhegA karIne temaNe graMthAkAre pragaTa karyA che. te pachI anya AvRttio paNa "paramazrata prabhAvaka maMDaLa' taraphathI bahAra paDela che. temanI patrakAra tarIke lekhanazakti ghaNI ja sArI hatI. teo zAstronuM saMzodhana karI jaina dharmanI mULa praNAlikA upara sAro prakAza pADatA ane nIDarapaNe satya vastune dRSTAMta-dalIlo sahita pragaTa karatA. - paramakRpALu devanAM vacanAmRta pustakarUpe pragaTa thatAM ghaNAM jaina tema ja jainetara bhAI e temAM rasa letA thayA. tyAre zrI manasukhabhAInA tema ja bIjA ghaNA bhAI enA utsAhathI paramakRpALu devanI janmajayaMtI jAheramAM ujavavAnuM zarU thayuM. saMvata 1971mAM mahAtmA gAMdhIjI hiMda padhAryA tyAre zrI manasukhabhAIe temanA sahakAra meLavI teozrInA pramukhapaNa nIce paramakRpALudevanI jayaMtI ujavI hatI. | 'rAja-jaya'tI vyAkhyAno' e nAme pustaka zrI manasukhabhAI e saMvata 1974mAM prasiddha karyuM che. temAM paramakRpALuzrI pratye Adara ane vizvAsa darzAvanAra bhAI e taraphathI apAyelAM vyAkhyAnA tathA jaya'tI prasaMge mekalAvelA lekhono saMgraha karyo che. te graMthamAM jayaMtI mahotsava prasaMge dI, ba. kRSNalAla mohanalAla jhaverInA pramukhapadethI apAyelA bhASaNano paNa samAveza thAya che. temAM ' anukaraNIya bhrAtRbhAva" e vize nIce pramANe jaNAvyuM che, jethI ApaNane manasukhabhAInI viziSTatA samajAze : Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwwwwww 'Izvare zrImada rAjaca'drajImAM jyAre devI aze| mUkelA tyAre eka bIjI khAkhata paNa dhyAnamAM rAkhelI lAge che. te e che ke rA. rA. manasukhalAla ravajIbhAI jevAne samAgama karAvye. manasukhalAlabhAI vAtacItamAM athavA te peAtAnA marahUma bhAInAM racelAM pustakA prasiddha karatA, tenA para TIkA lakhavAmAM athavA te| zrImAnanAM nAnAMnAnAM vAko athavA nAnAMmoTAM kathanA vicAratA, temanA jIvananI ekeeka dazA varNavatAM je niHsIma bhrAtRbhAva darzAve che, je bhaktithI saghaLu* jue che, je premathI temanu Akhu jIvanarUpI AkAza dedIpyamAna mAne che, te jotAM ApaNA prAcIna itihAsamAMthI lakSmaNane zrIrAma pratyenA aMdhubhAva smaraNamAM AvyA sivAya rahetA nathI. AvA saskArI ane vizuddha premavALA bhAI jeo kevaLa svArtha rahitabhAvathI zrImAna rAjacaMdranAM pustake, temanA umadA lekhA, ane temanA jIvananA ucca AzayA prasiddhimAM mUkatA jAya che temanA ApaNe sau eka rIte RNI chIe ema kabUla karavu joI e. 'bhAI manasukhalAlane saskArI vizeSaNa eTalA mATe ApyuM che ke jhaverI tarIke dhadhAmAM rahI, sAhityaprema, dezadAjha tathA peAtAnA sa'pradAyane anurUpa sAce raste doravavA mATe temaNe karelA svArthatyAga, pUrNa pravRttinA ucca guNA darzAve che; ane temaNe peAtAne dharma ghaNA ja vinItabhAve khajAnyeA che. tamArA samUhamAM te paNa eka ahu upayAgI vyakti che.' A pachI mArA kAkAe sabhAmAM bhASaNa karI prasaMgeAcita pratyuttara ApyA che. te vyAkhyAna sa`graha'mAM chapAyA che. jI - 1> bIjuM' saMvata 1974 pachI teo kAThiyAvADanI rAjakIya pravRttimAM rasa letA thayA. saurASTranu ekama karanAra rAjakIya pariSadanA Aphri kArya kartAomAMnA tee eka hatA. saradhAra gAmamAM zikAra aTakAvavAthI temane jelamAM javAnuM paNa thayu hatu.. evAM leAkeApakArI kAryo paNa temaNe ghaNAM karyAM che. deza tathA samAjanI temaNe karelI vividha prakAranI sevAone A hakIkatAthI khyAla Ave che. teozrI savata 1980mAM rAjakoTamAM avasAna pAmyA. * Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ------- parama pUjya kuMvaramA ************ ( 11 ) parama pUjya mAnA samartha vyaktitvane zabdomAM AlekhI zaka' eTalI huM samatha nathI ane chatAM emanI sAthenAM smaraNe| mAre mATe jIvaMta ane avismaraNIya che. atyAre lakhuM chuM tyAre temanI sajIva mUrti khaDI thAya che ane tee sthULadehe nathI tenu vismaraNa thAya che. A mahAna AtmAne paricaya karAvanAra mArA pU. ImAnA putra pU. zrI. hemacaMdabhAInI huM parama RNI chuM. temanI mAnyatA hatI ke mArA ane pU. mAnA meLApa mArA AtmAnA dhyeyanu kAraNu banaze. para`tu daivAnuyAge pratikULa sacAgeAne lIdhe pU. mAne maLavAmAM aMtarAya AvyA karatA hatA. eka vakhata huM jyAre tItha dhAma vavANiyA hatI tyAre e bhAvanA phaLIbhUta thAya evA cAga upasthita thayA. pU. mA mAMDavI hatAM ane pU. zrI. hemaca'dabhAI temanA darzanArthe tyAM jatA hatA. temanA Agraha ane preraNAmaLe vavANiyAmAM pUnamanimitte AvelA mahemAneAnI avarajavara cAlu hatI chatAM huM pU. mAnAM darzana karavA nIkaLI, mArA AtmAne zAMti maLaze ema mAnI manubhAInA pitAzrIe huM nIkaLI zaku tevI khadhI vyavasthA karI dIdhI. mAMDavI rAtre daza vAge pU. mAtuzrInI pAse ame pahoMcyAM tyAre temanA prathama danathI ja mAruM aMtara temane namI paDyuM. asahya tApa pachInI zItaLatAnA paramAnandanA me' temanA sAnnidhyamAM anubhava karyAM. AThe divasa pU. mAnA sAnnidhyamAM gALyA. e satata satsa`ganA samayamAM meM temanA kRpALu hRdaya pratye apAra zraddhA ane Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwwwwwwwwww preraNAtmaka bhakti keLavI. AvA yogathI ATale vakhata vaMcita rahI tene pArAvAra pastAvo paNa thayo. mane khAtarI thaI ke pU. mA mane satya raste doraze. jIvananA nitya vyavahAro vaccethI paNa sthira citte temanA satsaMga keLavavAthI kAMIka prApta karI zakAya, ema mAnI meM' nirNaya karyo ke temanI pAse huM 'karIne ThAma besIza." pU. mAM eka ananya bhakta hatAM. eka gRhasthAzramI tarIke paNa teoe jIvana jIvI jANyuM hatuM. paramakRpALu deva gRhasthAzramamAM kevI rIte alipta rahyA haze tenI pratIti meLavavI hoya to pU. mAnA jIvananuM darzana karavuM. kuTuMbajIvanamAM pU. mAne vyavahAra nAnAMmoTAM ke nokaro ema badhAM mATe bhAvabharyo raheto ane koI paNa saMjogomAM teo zAnta citte ja vartatAM. paramakRpALu deve kahyuM che temaH kuzaLa ane kahyAgarA putro, AjJAvala'nI dharmayukta anucaro, sadguNI suMdarI, sa'pIluM kuTuMba, satpuruSa jevI potAnI dazA je puruSanI haze tene Ajano divasa vaMdanIya che." mAMDavIthI nIkaLatAM amArI TikiTa pU. mAe kaDhAvI. pU. zrI. hemacaMdabhAInI te mATe nA hovA chatAM pU. mAM uparanI mArI zraddhAbhaktithI mane lAgyuM ke sabhAge javAnI cheka sudhInI A TikiTa che ema mAnI mAre e ja TikiTathI musApharI karavI ane ene ja ahobhAgya gaNavuM. pU. mAe apAvelI TikiTathI te niyata dhyeya para jaladI pahoMcI jaIzuM evI bhAvanA aMtaramAM laIne mAMDavIthI nIkaLyAM. vavANiyA pahoMcatAM ja pU. brahmacArIjI saMgha laI padhAryA hatA temano lAbha maLe. pU. mA ane pU. brahmacArIjI khananA darzananA ananya lahAvo mane maLyA. tarasyA mANasa taLAve jaIne tarasyA pAchA Ave tevuM duHkha te vakhate mArA aMtaramAM rahI gayuM kAraNa ke pU. mAnA agAdha jJAnasAgaramAMthI huM mArI tarasa na chipAvI zakI. traNacAra varSa ema ne ema nIkaLI gayAM paNa pU. mAno pharI meLApa na thayA. tyAra bAda pAkistAnanI racanA thatAM puNyAge muMbaI rahevAnuM thayuM. te Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 43 nimitte pU. mAM muMbaI hatAM. eTale temane maLIne apUrva AnaMda meLavyo ne pachI to temane satsaMga e nityakrama banI gayA. temano upadeza sAMbhaLatAM mahAmuninI yAda Ave. temanI AMkhomAMthI amIvarSA thAya. nabaLuM zarIra ane eka ja Asane besIne vAMce chatAM koI paNa prakAranA AdhAra ke Teko rAkhe nahi. temanI A rIta khAsa dhyAna kheMce tevI hatI. mane vicAra Avato ke A ja sAcI sAmAyika kahevAya. teo pote kaI divasa AvI samatArUpI sAmAyikane ulekha karatAM nahi. paNa temanA AvA vyavahAranI chApa ApaNA para paDe ja. paramakRpALu deve kahyuM che ke koI sAmAyika karatuM hoya tene temAM rahelI khAmInA nirdeza karavo na joIe, paNa ApaNe jJAna, dhyAna ane vairAgyanI samatArUpI sAmAyika karavI ke jethI bIjane pitAnI bhUla samajAya. pU. mAM paramakRpALu devanI A rIta anusAra vartatAM. temanI upadeza ApavAnI rIta paNa anAkhI hatI. teo vyaktigata ullekha na kare topaNa darekane ema lAge ke pU. mA temane ja muzkelIomAM mArgadarzana ApI rahyAM che. A rIte badhAM ja pitAnI nabaLAI o pratye sajAga rahetAM. - pU. mA ghaNI vakhata kahetAM, "pramAda choDe; tame cha AnA mahenata karaze to prabhu tamane dasa AnA sAtha Apaze. kAlane bharose choDA. je kAma kAle karavAnuM che te Aje ja kare. A zarIrano bharoso nakAmo che. ekabIjA mATe je rAga che, prema che te zarIrano che. mATe sAcA AtmAne oLakhavA kamara kaso te ja tenuM pariNAma che. tema nahi karIe to mahA prayatna meLavelA ratnaciMtAmaNI jevA manuSyadeha ghaDIkamAM khoI besIzu'." A puNyAtmAnI preraNAthI ghaNI bahenane AgaLa vadhavAnuM protsAhana maLyuM. temanA dhArmika jIvananI raheNIkaraNI taddana sAdI hatI. roja mAtra be TaMka jarUra pUratuM khAvuM pIvuM ane jarUra paDatAM kapaDAM rAkhavAM--e sivAya koI jAtano parigrahe teo rAkhatAM nahi. saMsAramAM rahIne temaNe AtmAnuM sAcuM bhAthuM" bAMdhyuM. temaNe AvA dhArmika raMge raMgAyelA potAnA jIvanane Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana ** * kuTuMbanA saMjogonI anukULatA anusAra goThavI dIdhuM. emanu" jIvana dharma nI pAchaLa keTalIka vAra jovA maLatA naryA gAMDapaNathI mukta hatuM. pR. mAnA ATalA sahavAsa pachI temanI sAthe mAruM mana eTaluM maLI gayuM ke teonAM darzana vinA mane cena paDatuM nahIM'. dhIredhIre pU. mAnI tabiyata lathaDavA lAgI. chatAM pU. mAnI aMdara rahelI caitanyati to eTalI ja dedIpyamAna rahetI. chellA divasomAM teo satata prabhusmaraNamAM rahetAM. ghaNA samaya mauna jALavatAM. prabhu haMmezAM AvA hRdayanI samIpa ja hoya ema pratIti thatI. eka vAra cAra kalAkanA mauna pachI pU. mAne jAgRti AvI tyAre temaNe jaNAvyuM, "bahena, Aje mane je vastu joItI hatI te maLI : Aje prabhunAM darzana thayAM." pU. mA sAthe keTalIka vakhata pratyakSa saddaguru saMbadhI vAta thatI. huM kahetI ke kRpALu deva to parAkSa gaNAya ema saunuM mAnavuM che. paraMtu kRpALudevanI bhaktinA raMge raMgAyelAM pU. mA to ema ja kahetAM ke mArA bhagavAna to pratyakSa ja che. emane pratyakSa samajI bhAva rAkhavA joIe." pote ajJAna hoya tema prabhu pAse jJAnanI bhikSA mAgatAM ane prabhu pratye potAnI dInatA darzAvatAM. pU. mAnAM te vakhate meM darzana karyA tyAre mane thayuM ke pU. mAnA jevA bhaktibhAva rUMvADe rUMvADe pragaTe ane ApaNI potAnI dInatAnuM bhAna thAya to ja Izvara pAsethI ApaNe jJAnAmRta meLavI zakIe. mATe to kahyuM che ke, 88 adhamAdhama adhika patita, sakaLa jagatamAM huMya; e nizcaya AtmA vinA, sAdhana karaze zuMya ? " pU. mAnI eka bhAvanA hatI ke paramakRpALu devanA patrone trAMbAnA patare kAtarAvavI. A saMbaMdhI temanI sAthe mAre eka vAra khUba vigatavAra vAta thaI hatI. pU. mAne me jaNAveluM ke zrI hemacaMdabhAIe paNa AvA ja kAryanI vAta karI hatI. A patrone trAMbAnAM patarAM para kotarAvavAmAM Ave to hajAro varSa pachI paNa mAnavajAtane teno lAbha maLyA kare. pU. mAnA jIvana Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janamabhuvana : : 45 kALa daramiyAna te Avo yoga prApta na thayo. paNa bahenoe A vAta lakSamAM rAkhIne temanA dehavilaya pachI temanI bhAvanAne mUrta karavA yathAzakti dravya ekaThuM karI paramakRpALu devanA patrAne mULa hastAkSaramAM trAMbAnA patarA para utAravAnuM pavitra kAryA zarU karyuM. | pU. mAnI chellI mAMdagInA e divasomAM teo satata prabhumaya. rahetAM hatAM. temanA dehavilaya thaye te divase huM sAMje ja jaI zakI. meM joyuM ke temane ghaNI vedanA thatI hatI, paNa te tarapha temanuM lakSa ja nahotuM. meM ane sau. bhAnumatIe temanA pratye bhakti pragaTa karI. sau. bhAnumatIe mane jamavAno Agraha karyo ane pU. mAe mAre khAtara kaIka levAnI IcchA karI paNa kaMI laI zakayAM nahi. temanI sAthe huM jamI tethI temane AnaMda thayA. huM e premALa jJAnamUrtinA hasatA caherAne jeI ghera gaI ane pharI mane te dazana prApta na ja thayAM. bIje divase samAdhi-avasthAmAM paroDhiye teoe deha mUkI dIdhe, ne anaMtatAmAM lIna thaI gayAM. pUrvanA koI puNya pU. mAnI mArA para kRpAdRSTi hatI, paNa temanA jJAnano pUro lAbha huM laI zakI nahi. atyAranI avasthA to sAva nirAdhAra lAge che ke, " guru bina kauna utAre pAra ? ?' A rIte emano viyega nikaTanAM priya janAnA virogathI paNa vasamuM lAge che. meM pU. mAne pUcheluM ke, " ApaNAM zarIranA bharoso nathI, to pachI bahenane AdhAra kAnA ? '' pU. mAe kahyuM ke, " bAI, AdhAra bhagavAnanAM vacanono." pU. mAnA pArthiva deha gaye paNa temaNe bahenAnAM aMtaramAM jagADelI jAgRtinI jyotirUpe apArthiva svarUpe teo ApaNI vacce ja che evuM mane satata lAgyuM che. atyAre paNa pU. mAnI chAyA nIce baporanA je samaya vAcana mATe mukarara karela hato te pramANe vAcana cAle che ane baheno temAM khaMtathI rasa le che. pU. mAnA be putro zrI hIrAlAla ane zrI bAbubhAI ane putravadhUo sau. bhAnumatIbahena ane sau. menAbahenamAM pU. mAnA zubha saMskAra paDelA che. teoe pU. mAnI bhAvanA ane kAryane vega ApavAnA prayAso cAlu rAkhyA che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana pU. mAe ApaNAmAM vAvelA uttama dhArmi ka saskArabIjane vikasAvavA ApaNe satata jAgRta rahIe e ja paramakRpALu deva pAse ApaNI namra mAgaNI che. eka jijJAsue pR. kuMvaramAnA ghaNA prema sa'pAdana karyAM hatA. temaNe eka vAra pUchyuM, "khA! tamAruM uttama caritra jANavA ane samajavA maLyuM ene mAruM ahAbhAgya samajuM chuM. tamArI jJAnagrahaNazakti, sa'tajanAnI tame atarathI karelI bhakti ane temanAM darzana ane samAgamanI ekaniSTha utkaMThA --A badhI tamArA udAtta AtmAnI ja prasAdI che. mahApuruSAnA caritranI suvAsa pAmavA ane tenAM rahasyAne samajavA mATe paNa sAcI ceAgyatA hAvI joIe. te kema meLavavI?" pU. mAe uttara ApyA "che teA ema ja; paNa evI sarvAMga ceAgyatA mArAmAM kathAM che? prabhue teA kahyuM che, je manuSya satpuruSAnAM caritrarahasyane pAme che te manuSya paramezvara thAya che." (vacanAmRta ) CO pU. kuMvaramAnI uparyukta jijJAsu upara atyaMta karuNA hatI. tee prabhunA parama bhakta teA hatAM ja, paraMtu sAthesAthe AtmAnI eTalI badhI keLavaNI temane maLI hatI ke vyavahArazuddhi ane paramA zuddhi ema baMnenu jJAna meLavI zake. tee kathAvArtA karatAM hAya tyAMya janasamudAyane temanA udAtta prabhuprema, temanI upara apAra zraddhAbhakti tathA zama-savega Adi sadaguNAnA jyeAtidarzananA ananya lAbha maLatA. sarva jIvA pratye samabhAva rAkhavA ane samAgamamAM AvanAra vyaktinA mananuM samAdhAna karI tene zAMti ApavI ane paramakRpALu prabhunAM vacanAmRtamAM temanI zraddhA keLavavI e emane sahaja svAbhAvika hatuM. temanI vANImAM evI mIThAza hatI ke leAkeAne emanA mukhethI prabhunAM vacanAmRta sAMbhaLavA gamatAM. temanI vAtsalyabhAvanA eTalI prabaLa hatI ke temane paricaya keLavavAnuM khUba mana thatuM. AvAM janeA para pR. mAne eTalA badhA prema hatA ke te ekAda divasa gerahAjara hoya ta pU. mA temane khelAvavA kAIne mekalatAM ane bhAjana paNa ghaNu'kharuM temanI sAthe ja letAM, Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janamabhuvana : : 47 wwwwwwww temanA ane ApaNA vyavahAramAM eTalo spaSTa taphAvata che ke ApaNe laukika dRSTie kAma karIe chIe, jyAre temanAM kAryo alaukika-niSkAma prema- dRSTie thatAM. saMsAramAM rahevA chatAM temanuM aMtara saMsArathI virakta-anAsakta hatuM. saMsArathI nispRha thavA sivAya temanI koI AkAMkSA nahotI : dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya; hoya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujA...." -AtmasiddhizAstra, temanA AvA prakAranA utkRSTa caritramAMthI ApaNe atyaMta bhakti-AdarapUrvaka saguNA grahaNa karI zakIe ane bhavamukta thaI e e ja ApaNI namra prArthanA che. pR. mAne ApaNAM koTi kATi vaMdana ho ! Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vacanAmRta " tAmrapatra para (12) mIraja pAse AvelA mAdhavanagara gAme mAre havAphera mATe lagabhaga dasa mAsa rahevAnuM thayuM, tyAre pU. zrI. hemacaMdabhAI TokarazI sAthe hatA. te vakhate eka vAra vAtacItamAM temaNe sUcaveluM ke prabhunAM vacanAmRtanA mULa hastAkSaranA je patro paramazrata prabhAvaka maMDaLa pAse che te saghaLA meLavI zakAya ne tenA bleka karAvI trAMbAnAM patarAM upara kotarAvI zakAya to te eka agatyanuM ne karavA cogya satkArya che. A rIte prabhunAM vacanAmRto dIrdhakALa paryata jALavI zakAya ane aneka varSo sudhI jijJAsuone A mahAna vibhUtinA paramAtma paNAnI oLakhano lAbha karavAmAM upakAraka thAya. | mane A vAta ghaNI gya lAgI ane tenI meM manomana noMdha karI. tyAMthI ghera AvIne meM' A bAbata dhyAna para lIdhI. mane khyAla hato ke agAsanA 'zrImad rAjacaMdra Azrama'mAM mULa hastAkSaravALA saghaLA patronA phATAo levaDAvIne moTA kharca tenAM Alabama banAvelAM che. mane paNa prathama tevA phATaprinTa karAvavAnI vRtti thaI ane meM te bhAI buddhidhananA pitAzrIne jaNAvI. teo e mArI vAta tarata ja saharSa svIkArI ane paramazrata prabhAvaka maMDaLa pAsethI te saghaLA patro meLavyA. zrI. hemacaMdabhAInA putra zrI. zAMtibhAIne phoTAo taiyAra karavAnuM kAma soMpyuM ane temaNe pUrA umaMgathI bahu suMdara rIte te pAra pADayuM. A kAyathI mane kAMIka saMtoSa thayA; chatAM trAMbAnAM patarAM para vacanAmRta kotarAvavAnI bhAvanA aMtaramAM ramatI rahI. paraMtu Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 49 e mATenA yoga prApta thato na hato. paNa muMbaI javAnuM thayuM, tyAM pU. kuMvaramAne meM aMtaranI bhAvanA jaNAvI. pU. mAne e vAtanI yathArthatA samajAtAM tenI anumati ApatAM temaNe jaNAvyuM ke, "A kAma kharekhara karAvavA jevuM che." tyAM pU. mAnA samA gamamAM rahelI bahenone paNa A ucita kAyamAM ullAsa tema ja utsAha AvyA, ne A puNya kAyano lAbha levA saue bhaktipUrvaka yathAzakti dravyanI bheTa ApI. A kAryanI zarUAta thaI. muMbaInA parA zIvamAM rahetAM ga'. sva. bahenazrI lamIbahena bhojarAje sauthI vizeSa dravyano phALe A kAma mATe Apyo ane tyAra pachI paNa AvA bhaktikAryamAM temano sAtha mane maLatA ja rahyo che. pahelAM beeka patarAM para sonI pAse 'puSpamALA'nA amuka vacana kotarAvyAM, paNa tevAmAM pU. mAne mAMdagI AvI ne e kAmamAM vikSepa paDayo. teTalAmAM pU. mAe dehatyAga karyo. tyAra bAda pU. mAnA suputra zrI hIrAlAlabhAI e bahenonA kahevAthI te kAma hAtha para lIdhuM. paraMtu vyavasAyane lIdhe teo temAM pUrato samaya ApI zakatA nahi. eka divasa prANajIvanabhAI amAre tyAM AvyA tyAre A patarAM saMbadhI vAtacIta thaI. temaNe jaNAvyuM ke tenI pAse A patro ketarAvavAmAM mULa hastAkSaro Avaze nahi. ane te uparAMta samaya ane nANAMno ghaNo kharca thaze. mane paNa te vAta cogya lAgI tethI meM temane vinaMtI karI ke zrI hIrAlAlabhAI pAse samaya nathI to tame A kAma upADI lo. mArI A vinaMtI temaNe svIkArI ane tapAsa karI ke mULa hastAkSaro tAmrapatra para AvI zake ke kema ? ghaNI tapAsa pachI eka kArakhAnAvALAe prANajIvanabhAIne namUnAnAM cArapAMca patarAM taiyAra karI ApyAM. te temaNe mane batAvyAM to barAbara prabhunA ja hastAkSaro patarA para AvelA joIne mane ghaNo AnaMda thayo. badhI bahenone te batAvatAM AvA suMdara kAmane te badhAe paNa pUrA saMtoSa vyakta karyo ane zrI. 4 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 3 : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwww www A kAma prANajIvanabhAIne hAthe pUru karAvavA badhAM sa'mata thayAM. temaNe A sahAya peAtAnA tanamananA zrama uThAvI pAra pADayu te badala temane dhanyavAda ghaTe che. AvAM 20-25 tAmrapatrAnu' eka eka pustaka lAkaDAnI eka eka peTImAM plAsTikanA kAgaLA vIMTIne rAkhelu che. A rIte tAmrapatrAnI 108 peTIe taiyAra thaI che. zAstrAkta paddhatie badhAM tAmrapatrAnI geAThavaNI karI che, ane badhI peTIe surakSita sthAne sthApita karelI che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana maMdira ( citraparicaya ) A maMdiranuM nAma che, " zrImad rAjacaMdra janmabhuvana'. pU. zrI. bhagavAnalAlabhAI e hRdayanA U'DerA bhaktibhAvathI A nAma vicArI rAkhyuM hatuM, te mujaba maMdiranuM e nAma rAkhavAmAM AvyuM che. gurumaMdiramAM paramakRpALudevanAM darzana karI AgaLa cAlatAM 'zrI jinamaMdira' Ave che. temAM jinamudrAnAM citro tathA dhAtunI mudrAnAM darzana thAya che. pachI Ave che vizALa svAdhyAya khaMDa, jemAM paramakRpALu devanAM citro vyavasthita rIte goThavAyelAM che. te citro kharekhara khUba AkarSaka ane dezanIya che. paramakRpALudevanAM mAtApitAnI chabIo sAthe pU. zrI javalabahena, pU. zrI. bhagavAnalAlabhAI tathA temanA putraratna zrI buddhidhanabhAInI chabIo paNa yathAsthAne mUkavAmAM AvI che. saMvata 19paramAM naDiyAda mukAme rAtrinA samaye prabhu "zrI Atmasiddhi' zAstranI racanA kare che, te vakhate pU. zrI. aMbAlAlabhAI tyAM phAnasa dharIne UbhA rahyA che e addabhuta dRzyacitra paNa te prasaMgane ApaNI dRSTi samakSa AbehUba khaDA karI de che. te uparAMta caritrakathAne anulakSIne dorelAM be citro paNa tyAM najare caDe che : (1) sAta varSanI bAlyAvasthAmAM mazAnabhUmi pAse kutUhalavRttithI jaIne bAvaLanA jhADa upara caDIne sAme khaLatA maDadAne joIne vicAramagna thatA prabhune jAtisamaraNajJAna thayeluM te dezyanuM Alekhana karatuM citra che. (2) " munisamAgama'mAMno rAjA caMdrasena ghoDA uparathI UtaratAM banelI saghaLI ghaTanAnA dekhAva rajU karatuM bIjuM citra che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana A citra kharekhara khUba bhAvavAhI che. pachI Ave che prabhunA satsamAgamamAM AvelA mumukSubhAI e tathA parama pUjya munizrI laghurAja svAmInA phoTAo. temanI sAthe zrI kAnajIsvAmI, pU. zrI manasukhabhAI tathA chaganabhAI tathA kAzIbahena vagerenI chabIothI svAdhyAya khaMDa zobhI rahe che. e eka jijJAsu sAthe thayelI vArtAlApa jijJAsu-bA, e pU. munizrI keNa hatA ? emaNe prabhune kevI rIte oLakhyA ? pU. bA-vaTAmaNanA zrI lallubhAI nAmanA eka rahIza nAnI uM'marathI ja temanAmAM udAratA, kSamA, samatA ane pramANikatA vagere guNo hovAne lIdhe teo gAmamAM lokapriya thaI paDayA hatA. teo vepArAdimAM paNa nItisaMpanna rahetA. dhIradhAranA dhaMdhAmAM rakamanI vasUlAta mATe lokone kaDaka zabdothI satAvIne ugharANI karIne paisA mATe koInI sAthe vera bAMdhavuM e emane phAvatuM' ja nahotuM. sarakAramAM phariyAda karavI, japtI karI paisA vasUla karavA ityAdi duniyAnI kAramI kAyarIti joI temanuM komaLa hRdaya dravI jatuM. evAmAM temane pittapAMDunA roga thayA. aneka davAo karavA chatAM te na maTayo. te vakhate temane eka zubha vicAra sUjhayo : je mane A roga maTI jAya to saMsArano tyAga karI, dIkSA laI sAdhu thaIza; A bhave dharmanI ArAdhanA karI laIza." puNyaprabhAvanA baLe kaho ke bhAvinA koI garbhita hetune lIdhe kaho, keAI gya ilAja hAtha lAgatAM darda maTI gayuM. mitra jevA zrI devakaraNajI sAthe pU. muni mahArAja zrI harakhacaMdajI pAse teo mAtAjInI saMmati laIne dIkSita thayA. eka divasa khaMbhAtamAM pU. lallujI mahArAja dAmodarabhAIne pUchatA hatA ke " bhavasthiti paripakava thaye mokSa thato hoya te pachI sAdhupaNuM, kAyakalezAdi kriyAo karavAnI zI jarUra che ?'' tyAM upAzrayamAM aMbAlAlabhAI Adi betraNa mumukSuo paNa cheDe Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 53 dUra besI kaMIka vAMcatA hatA. temane munizrI lalujIe kahyuM, " upara vyAkhyAnamAM jAo, nahitara ahIM AvIne bese.' teo (aMbAlAlabhAI) munizrI lallujI pAse gayA. uparano prazna carcAtI vakhate kahyuM ke, " AvA prazno to zuM paNa aneka Agame jene hastAmalakavat vate che AvA puruSa zrImadurAjacaMdra vidyamAna che. ame temanA patra vAMcatA hatA. teozrI ahIM* padhAravAnA che. temanI pAsethI samAdhAna meLavavuM cogya che." A vAta sAMbhaLIne tathA patro vAMcIne munizrI lallujIne zrImad kRpALudevano samAgama karavAnI tIvra bhAvanA jAgI. te padhAre tyAre upAzrayamAM temane jarUra teDI lAvavAnI zrI aMbAlAlabhAIne vinaMtI paNa karI. pUrva nI zeAdhanA pratApe ane adhUrI sAdhanA ArAdhavA mATenI tIvra icchAnA baLe sAcA puruSarUpa bhagavAnanuM mAtra nAmoccAraNa thatAM ja temanuM aMtara temanA darzanane jhaMkhI rahyuM. sa. 1946nA comAsAmAM divALInA divasomAM zrI paramakRpALu deva khaMbhAta padhAryA ane aMbAlAlabhAI vagerenA AgrahathI upAzrayamAM paNa padhAryA. zrI harakhacaMdajI mahArAje zatAvadhAnanI vAta sAMbhaLelI te karI batAvavA vinaMtI karI. temaNe AvA prayogone jAheramAM karavAno vicAra mAMDI vALyA hatA, topaNa sarvanA Agrahane laIne tathA hitakAraNa ciMtavI thoDA prayogo upAzrayamAM karI batAvyA. pachI harakhacaMdajI mahArAja sAthe zAstra saMbaMdhI keDI jJAnavArtA thaI. te uparathI temaNe sarvanI samakSa kapALudevanAM bahu vakhANa karyA. eTale pU. zrI lallujI mahArAje temanI pAsethI zAstrano mama samajavA mATe guru pAse AjJA mAgI. te temaNe mAnya karI. munizrIe upAzrayane meDe padhAravA kRpALu devane vinaMtI karI. teozrI upara gayA. temano gRhasthaveza ane potAno muniveza hovA chatAM potAne temanAthI laghu mAnI, ziSya mAnI traNa sASTAMga namaskAra karyA. pachI prabhue munine pUchayuM, "tamArI zI IcchA che ? " munie vinayapUrvaka hAtha joDI kahyuM, ' samakti (AtmAnI oLakhANa ) ane brahmacaryanI dRDhatAnI mArI mAgaNI che.' kRpALu deva thoDI vAra mauna rahyA ane kahyuM, "ThIka che." ema Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 : : zrImada rAjacaMdra janmabhuvana wwwwwwwww kahI nIce gayA. rastAmAM pU. aMbAlAlabhAIne jaNAvyuM ke 'muni pUrvanA saMskArI che.' jijJAsu - prabhue kahyuM te barAbara lAge che. pite tyAgI hovA chatAM gRhastha vyavahAropAdhi-vyApArAdimAM vartatA evA puruSane yathArtha jJAnI-bhagavAna-tarIke oLakhI lIdhA e koI sAmAnya manuSyanuM gajuM che ? are! eTaluM ja nahIM paNa prabhunI AjJAmAM saraLapaNe nizadina vatatA e hakIkata teonI (munizrInI) ucca saMskAritA, puNyazIlatA ane pUrvanI ArAdhanA sUcave che. anya leke upara emanI asara kevI hatI ? pU. bA - paramakRpALu deva pratyenI bhaktine kAraNe saMpradAya taraphathI temane ghaNuM kaSTa sahevuM paDayuM. te badhuM temaNe niSkaSAyabhAve zAMtithI sahI lIdhuM hatuM. temanA bhakti-prabhAvathI gujarAtanAM aneka gAmomAM vasatA pATIdAra sagruhasthA Aje paramakRpALu deva pratye premabhakti ane zraddhAvALA thayA che. pU. munizrInA satsamAgamano lAbha maLe te mATe agAsamAM 'zrImad rAjacaMdra Azrama"nI sthApanA karavAmAM AvI che. jijJAsu - bA, tame sAro anubhava varNa vyA, ane amAro ulAsa vadhAryo. tyAre have bA, e prabhunA pratyakSa satsamAgamamAM AvelA mumukSubhAI eno amane paricaya karAvAne? tethI amane sonAmAM sugaMdha bhaLyA jevuM lAgaze. - pU. khI-tamArI badhAnI jijJAsA che to tene a5 paricaya ApuM : juo, A chabI zrI saubhAgyabhAInI che. prabhu pratye temanI ananya bhakti ane aTala zraddhA hatI. pote uMmaramAM vayevRddha chatAM temanAmAM jarA paNa abhimAna nahotuM. paramakRpALu deva pratye atyaMta namratAthI, vinayasahita AjJAdhInapaNe ja vartatA. nAnAmAM nAnI vAta hoya to paNa teo prabhune jaNAvyA sivAya na rahetA. koI paNa kArya prabhune pUchayA vinA na karatA-pachI te kAya vyAvahArika hoya ke pAramArthika. zrImAna AnaMdaghanajI mahArAje caudamA jinanA stavanamAM gAyuM che: " dhAra taravAranI sohalI; dehalI caudamA jinataNI caraNasevA." jJAnInI AjJAnI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 55 www ww dhAra para cAlavu' e vikaTa hovA chatAM ' ANAe dhammA ANuAe tavvA' e emanu jIvanasUtra banI gayuM hatu, paramakRpALu devazrIe temanI AvI uttameAttama cAgyatAne kAraNe peAtAnu aMtara temanI pAse kheAlyuM che. manI--rahasyanI aneka pAramArthi ka vAtA karI che ane lakhI che. prabhue temane hRdayarUpa gaNyA che. Aje ApaNe vacanAmRtamAM temanAM para lakhAyelAM vacanAmRtAneA mATA sa'graha joI zakIzuM. paramakRpALu devanI adbhuta AtmAnubhUti, agAdha jJAna vagere je vizALa sAhityarUpe ApaNane prApta thayuM che te pU. zrI saubhAgyabhAInI samucita jijJAsA, parama dainya, saraLatA, Azrayabhakti ane tapazcaryAnuM phaLa che. temaNe zAstrIya, vyAvahArika ane sAmAjika aneka prazno pUchI prabhunuM hRdaya khAlAvyuM che. peAtAnI avasthAne lIdhe prabhue gadyarUpe lakhelA cha padanA patra mukhapAThe thaI zakatA nahAtA jethI prabhune vinaMtI karI ke "cha padanI padyarUpe racanA karo teA mane mukhapATha karavAmAM ane ciMtana karavAmAM sugamatA thAya." temanI mAgaNIne dhyAnamAM laI paramakRpALu deve 'zrI AtmasiddhijI' jevA ajoDa ane mahAna siddhAMtagraMthanI racanA karI. prathama te graMtha cAra mahApuruSone ApavAmAM AvyA. te mahApuruSA cheH (1) pU. saubhAgyabhAI (ra) pU. munizrI (3) aMbAlAlabhAI ane (4) pU. mANekalAlabhAI. je graMtha vAMcavAvicAravAthI aneka kAyaDA UkalI jAya ane mumukSu jIva sugamaNe mArganI ArAdhanA karI zake evA A grantha che. tenAthI sau mumukSu jIvA upara upakAra thayA che. prabhue paNa temane saune mumukSujananA paramakha dhava' kahIne saMedhyA che. 4 pU. zrI saubhAgyabhAI e chellA zvAseAzrvAsa pa ta e ja sahejAtmasvarUpanuM dhyAna, raTaNa rAkhyuM che. bhaktAtmA mIrAkhAI kahe che tema 'mArI lAgI laTaka guru carananakI' jevI emanI manaH sthiti hatI. temane mAyA svapnA jevI lAgatI. keAI vyakti ke padArtha emane kadI AkaSI zakatA nahI'. emane mana emanA bhagavAna ja sarvasva hatA. e ja jANe emanu jIvana khanI gayu hatuM. emanI nasenasa ane rageragamAM 'rAja' nAmanA ja raNakAra Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w 56 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwwwwwww hatA. temanA dehavilaya vakhate pU. zrI aMbAlAlabhAI sevAmAM hAjara hatA. teo paramakRpALu deva pratye patra lakhatAM pU. zrI saubhAgyabhAInI aMtima vakhatanI dazA saMbaMdhI jaNAve che: " he prabhu ! behada dilagIra chuM ke pa. pUjya parama stuti karavA yogya mahAna zrI saubhAgyabhAI sAhebe parama samAdhibhAve zuddha AtmAnA upagapUrvaka A kSaNika dehano tyAga karyo che. e pavitra puruSanI duHkha vedanAnI samasthiti, AtmAnubhava ane chevaTa sudhInA 'zrI sahajAmasvarUpa' e eka ja upacAga joIne mane bahu AnaMda thAya che. temanA uttamottama guNo ane mArA pratyenI kRpA smRtimAM AvyA kare che. jeTha vadI 10 ne guruvAre savAranA dasa vAgyAthI zvAsa thayA. pite chevaTanA vakhatanI atyaMta pIDA bhegavavA mAMDI. dasa ane aDatAlIsa miniTe mArA manamAM ema thayu' ke 'vadhAre duHkhanI sthitimAM rakhene ApAga bhUlI gayA hoya athavA du:khanA lakSamAM caDI gayA hoya, tethI smaraNa ApyuM hoya to ThIka,' ema dhArI dhArasIbhAInI salAha laI meM ' sahajAnmasvarUpa svAmI' evuM eka be vAra nAma lIdhuM eTale pote bolyA ke " hA, mAru e ja lakSa che." e rIte potAnA jIvanavRttAMta dvArA mumukSatA, AjJAMkitapaNu, parama laghutva Adi guNAnuM darzana karAvI bodhapATha zIkhavyA che. tevI ja daza" mumukSatAmAM ApaNI paNa ruci ane prayatna hA." pU. zrI saubhAgyabhAInA dehavilaya pachI temanA putra zrI traMbakalAlabhAIne AzvAsana ApatAM paramakRpALu deva vairAgyabAdhaka patra lakhe che. temAM darzAve che :| " zrI saubhAge tevA dehane tyAgatA moTA munione durlabha evI nizcaya asaMgatAthI nija upayogamaya dazA rAkhIne apUrva hita karyuM che emAM saMzaya nathI.....A kSetre A kALamAM zrI saubhAga jevA virala puruSa maLe ema amane vAraMvAra bhAse che. zrI saubhAganI saraLatA, paramArtha saMbaMdhI nizcaya, mumukSu pratye upakAritAdi guNo vAraMvAra vicAravA yogya che." (va. 782. ) e padArtha sabaMdhI nizcaya ApaNane prApta thAo ! Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : pa7 pU. bA (AgaLa cAlIne)-'A che amadAvAdanivAsI parama bhakta zrI jUThAbhAI ujamasI. paramakRpALu deva jyAre 'zrI mokSamALA' chapAvavA mATe amadAvAda padhAryA hatA, tyAre temane prathama samAgama thayo. darzana thatAM ja temanA aMtaramAM bhagavat svarUpanI chApa paDI. pote dharmapremI hoI jena sthAnakavAsI samAjanA agresara hatA. sAdhu munirAjeno paNa paricaya kharo. temAM A prabhu maLyA pachI temanuM aMtara bIje kayAMya Thare kharuM ? zrImAnuM mahAmahopAdhyAya yazovijayajIe gAyuM che ke :'ajita jiNa'dazuM prItaDI, muja na game ho bIjAne saMga ke; mAlatI phUle mohiye, kima bese he bAvaLa taru bhaMga ke..." saMsAramAM sukhanuM eka sAdhana gaNAtI evI lamI, vipula vaibhavanI prApti chatAM temanuM hRdaya sAMsArika vilAsethI alipta hatuM. mAyAnA e prasaMgamAM temanuM citta udAsIna bhAvathI raMgAyelu ja rahetu'. paramakRpALu devazrIe pote ja temanA aMtaravairAgyanI, samyaphadazAnI potAnA zrImukhe prazaMsA karI che, te sau mumukSuone stavanIya che, anukaraNIya che. temanA mukha para keTalI saumyatA jaNAya che! dekhAya che to nAnI uMmaranA, paNa mudrA para kevI gaMbhIratA nItare che ! e ja temanA vairAgyanI pratIti karAve che. temanA dehavilaya pachI eka vacanAmRtamAM paramakRpALu prabhu kahe che ke : * mithyA vAsanA jenI bahu kSINa thaI hatI; vItarAgano paramarAgI hatI; saMsArano parama jugupsita hatA; bhaktinuM prAdhAnya jenA aMtaramAM sadAya prakAzita hatuM; samyambhAvathI vedanIya kama davAnI jenI adabhuta samatA hatI; mehanIya karmanu' prAbalya jenA aMtaramAM bahu zUnya thayu hatuM; mumukSatA jenAmAM uttama prakAre dIpI nIkaLI hatI....mokSamAgane de evuM samyatva jenA aMtaramAM prakANyuM hatuM evA pavitrAtmA jUThAbhAIne namaskAra ho ! namaskAra ho !? pU. bA. (AgaLa cAlatAM)- A puNyAtmAne oLakhyA ? e che bAMdhaNI gAmanA rahIza zrI govardhanadAsa kALidAsa paTela Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwLa (zrI brahmacArIjI). grejayueTa thaI daseka varSa teo carotara ejyukezana sosAyaTImAM svayaMsevaka tarIke joDAI ANaMdanA dA. na. vinayamaMdira'nA AcArya pada sudhI pahoMcyA. paraMtu emanuM jIvana " AtmalakSI" hoI temane potAnA AcArane AdarzarUpa banAvavAnI jhaMkhanA jAgI. jyAM sudhI te siddha na thAya tyAM sudhI AcAya gaNAvuM temane AtmavaMcanArUpa lAgatu. divALInI rajAomAM teo potAne gAma bAMdhaNI AvyA. tyAM temanA nehI zrI bhagavAnabhAI dvArA paramakRpALu deva tathA pU. munizrI saMbaMdhI jANavA maLyuM, eTale agAsa AzramamAM AvavAnI utkaMThA jAgI. kALI caudasanI vahelI savAre teozrI bhagavAnabhAInI sAthe AzramamAM AvyA. tyAM paramakRpALu devanI chabInA darzanathI teo khUba AnaMda pAmyA. pU. munizrInA mukhethI 'mULamAga'nuM pada sAMbhaLyuM ane temanuM aMtara palaTAI gayuM'. varSonI jhaMkhanA phaLI jANIne joItuM hatuM te maLI gayuM evI sAttvika tRpti anubhavI.-jANe aMtaranI tamannA sArarUpa thavAnI suvarNa taka sAMpaDI. "mULamArga 'nuM pada keI camatkArika anubhava karAve che. te pada sAMbhaLI ghaNA mumukSuonI vRtti svacchada ane matamatAMtarAdinA AgrahathI chUTIne te "mULamAga' ArAdhavA jAgI UThe che. paramakRpALu prabhunAM e vacano keIka bhAgyavaMtanuM parivartana karI nAkhe tevAM asarakAraka nIvaDe che. e " pUve ghaNAM zAstrono vicAra karavAthI te vicAranA phaLamAM sapuruSane vize jenA vacanathI bhakti utpanna thaI che te tItha"karanA vacanane namaskAra karIe chIe." (va. 436 ) ' A rIte paramakRpALu devanA temane pratyakSa paricaya nahoto thayA, paraMtu pU. muninA paricayathI paramakRpALu deva pratye zraddhA pragaTI hatI. tyArathI 'brahmacArI' tarIke agAsa AzramamAM rahIne paramakRpALu devanI bhakti, vacanAmRtanuM vAcana tathA ciMtana ane pU. munizrInI sevAmAM ja jIvana gALyuM che. - pote pahelI vAra vavANiyA padhAryA tyAre temane utsAha ja judo hato. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImada rAjacaMdra janmabhuvana : : 59 aMtara ati ulase ho ke janmabhUmi nIrakhI; mumukSu manane ho ke kalyANaka sarakhI.' A pada zrI brahmacArIjIe potAnA bhAvathI banAvyuM che. kevI rUDI bhakti ane aMtaranA umaLake temAM dekhAya che ! pratiSThA mahotsava upara paNa teo tyAM padhAryA hatA ane mane sArI hiMmata tathA sAtha ApyAM hatAM. Aje ApaNe bhaNataranI sAthe namratA keIkamAM ja jaIzuM. jyAre teo bhAre vidvAna chatAM namra paNa eTalA ja, e sumeLa e emanuM saMskAra-jJAna batAve che. saMskRtanI ukti che namarina sTitAH vRkSA namanita guNIno banAH || e sUtra emanA jIvanamAM caritArtha thayuM hatuM. - teo AvA sAkSara, sAdhanasaMpanna ane sukhI kuTuMbanA hovA chatAM AtmasevA kaho ke mAnavasevA kaho--evI sAcI sevAmAM gharabAra choDIne, kuTuMbIjanonA nehasabaMdhane jUThA mAnIne, jIvana saMpUrNa karavA taiyAra thAya ane saunA sevaka thaIne rahevAnI uttama bhAvanA thAya tema ja tene ja potAnuM kartavya samaje ane ene sAkAra karavA satata, atyaMta puruSArtha karavAmAM AnaMda mAnanAra hoya e ja darzAve che ke temanA AtmAnI kevI divyatA hatI ! paramArthamAM hiMmata ane daDhatAnI prathama jarUra rahe che. e vinA sapuruSane mAga prApta thA vikaTa che. mahAtmA gAMdhIjI pU. bA (AgaLa cAlatAM)-A bhAratanA prANa rASTrapitA pU. gAMdhIjInI tasavIra che. temanI dezabhakti, rASTraprema apUrva ane ajoDa hatAM. emanI e rASTrasevAnA phaLarUpe bhAratadeza Aje svAtaMtrya bhagave che. mahAtmAjI vilAyatathI pAchA pharyA tyAre temane kRpALu devane prathama paricaya thayA. tyAra pachI pote khristI thavAnA vicAramAM hatA paNa dhama saMbaMdhI potAnA sattAvIsa praznonuM samAdhAna kRpALudevanA patrathI thavAthI hiMdu dharmamAM sthira thayA te Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwww ww suprasiddha hakIkata che. temaneA kRpALudeva sAthenA paricaya mahAtmAjInA peAtAnA ja zabdomAM joI e H : " rAyacaMdabhAInI sAthe mArI eLakhANa sane 1891nA julAI mAsamAM je divase huM vilAyatathI pAchA pharI subaI pahoMcyA te ja divase thaI .......mArA utArA ra'gUnanA prakhyAta jhaverI DaoN. prANajIvanadAsa mahetAne tyAM hatA. DokaTare ja paricaya karAvyA. ....kAI e mane sUcanA karI ke mAre keTalAka zabdo rAyacaMdabhAI ne sabhaLAvavA ne te te zabdo game te bhASAnA haze tApaNu je kramamAM hu. elyA hAIza te ja kramamAM pAchA kahI jaze. mane A sAMbhaLIne Azcaya thayu. huM teA juvAniyA, vilAyatathI AvelA, mArA bhASAjJAnanA DALa, ane vilAyatanA pavana tyAre kAMI AcheA na hatA. vilAyatathI AvyA eTale UMcethI UtaryA. meM mAru` badhuM jJAna ThAlavyu. judIjudI bhASAnA zabdo prathama te me' lakhI kADhyA, kemake mane katcAM krama yAda rahevAnA hatA ? pachI te zabdo huM vAMcI gayA. te ja kramamAM rAyacaMdabhAI e haLavethI eka pachI eka badhA zabdo kahI dIdhA. huM rAjI thayA, cikata thayA. kavinI smaraNazakti viSe mArA UMcA abhiprAya adhAyA. vilAyataneA pavana haLavA pADavA sAru A anubhava sarasa thayA gaNAya. ... mArI upara traNa puruSoe UMDI chApa pADI che. TAlasTaoNya, raskina ane rAyacaMdabhAI. hindu dhama mAM mane zakA pedA thaI te samaye tenA nivAraNamAM madada karanAra rAyacaMdabhAI hatA. sane 1893nI sAlamAM huM dakSiNa AphrikAnA keTalAka khristI sajjaneAnA khAsa sabadhamAM Avele. temanuM jIvana svaccha hatuM. te dharma custa hatA. bIjA dharmavALAne khristI thavA samajAvavA e emaneA mukhya vyavasAya hatA. jo ke temanI sAthe mArA sabadha vyAvahArika kAyane age ja thayelA, tApaNa temaNe mArA AtmAnA kalyANane arthe ciMtA karavA mAMDI. mAruM eka kavyu huM samajI zakayo. jyAM sudhI huM hiMdu dharmanuM rahasya pUru na jANI lauM ane tethI mArA AtmAne asAya na thAya, tyAM sudhI mArA janmaneA dharma mAre na ja tajavA joIe. tethI me hiMdu ane bIndra Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 61 ww "dha pustako vAMcavAM zarU karyA. khristI tathA islAma dharmonAM pustaka vAMcyAM. la'DanamAM thayelA aMgreja mitrA sAthe patravyavahAra calAvyA. temanI AgaLa mArI zakAe mUkI. temaja hiMdustAnamAM jee upara mArI kAMI paNa AsthA hatI temanI sAthe patravyavahAra calAvyeA. temAM rAyacaMdabhAI mukhya hatA. temanI sAthe te mAre sarasa saba`dha a'dhAI cUkaLyo hatA. temanA pratye mAna hatuM. tethI temanI mAraphate je maLI zake te meLavavA vicAra karyA. tenu pariNAma e AvyuM ke huM zAMti pAmyA. hiMdu dharmAMmAM mane je joIe te maLe ema che, evA manane vizvAsa AvyeA. A sthitine sAru rAyacaMdabhAI javAkhadAra thayA. eTale mAruM mAna temanA pratye keTaluM vadhyuM hAvuM joIe tene khyAla vAMcanArane kaIka Avaze. "je vairAgya e ('apUrva avasara' padmanI) kaDIomAM jhaLahaLI rahyo che te me' temanA e vanA gADha paricayamAM kSaNekSaNe temanAmAM joyelA.........khAtAM, besatAM, sutAM, pratyeka kriyA karatAM temanAmAM vairAgya tA hoya ja. koI vakhata A jagatanA koI paNa vaibhavane viSe temane meAha thayA hoya ema me' nathI joyuM. "huM temanI raheNIkaraNI AdarapUrvaka paNa jhINavaTathI tapAsatA. bhAjanamAM je maLe tethI satuSTa rahetA. paheraveza sAdo paheraNu, aMgarakhuM', khesa, garabhasUtA pheTA ne dhAtiyuM. e kaI bahu sApha ke istarIbaMdha rahetAM ema mane smaraNa nathI. temane mana bheAMye besavuM ane khurasIe besavuM ane sarakhA hatA. sAmAnya rIte peAtAnI dukAnamAM tee gAdIe besatA. "temanI cAla dhImI hatI. jonAra samajI zake ke cAlatA paNa tee vicAramAM grasta che. AMkhamAM camatkAra hatA. atyaMta tejasvI, vihvaLatA jarAye na hatI. AMkhamAM ekAgratA lakhelI hatI. caherA geALAkAra, hADa pAtaLA, nAka aNIdAra paNa nahIM, capaTu' paNa nahIM, zarIra ekavaDu, kada madhyama, varNa zyAma, dekhAva zAMta mUrtinA hatA. temanA kaDamAM eTaluM badhuM mAruM hatuM ke temane sAMbhaLatAM mANasa thAke nahIM. caherA hasamukhA ne praphullita Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwwww hato. tethI temanA mukha upara aMtarAnaMdanI chAyA hatI. bhASA eTalI paripUrNa hatI ke temane potAnA vicAro batAvatAM koI divasa zabda gIto paDayo hoya evuM mane yAda nathI. kAgaLa lakhavA bese tyAre temane bhAgye ja zabda badalatAM meM joyA haze; chatAM vAMcanArane ema nahIM lAge ke kayAMya vicAra apUrNa che ke vAkyaracanA tUTelI che athavA zabdanI pasaMdagImAM khAmI che. " A varNana saMyamIne viSe saMbhave. bAhyADaMbarathI manuSya vItarAgI nathI thaI zakato. vItarAgatA e AtmAnI prasAdI che. aneka janmanA prayatna maLI zake che ema harakoI mANasa anubhavI zake che. rAgane kADhavAno prayatna karanAra jANe che ke rAgarahita thavuM kevuM kaThaNa che. e rAgarahitadazA kavine svAbhAvika hatI. evI chApa mArI upara paDI hatI. e "ghaNI vAra kahI ne lakhI gayo chuM ke meM ghaNAMnAM jIvanamAMthI ghaNuM" lIdhuM che. paNa koInA jIvanamAMthI me sauthI vadhAre grahaNa karyuM hoya to te kavizrI zrImanA jIvanamAMthI. dayAdhama paNa huM temanA jIvanamAMthI zIkhyo chuM.... khUna karanAra upara paNa prema karavo e dayAdhama mane kavizrIe zIkhavyo che. e dharmanuM meM kuMDAM bharIne pAna karyuM che. | 'temanAM lakhANonI eka asAdhAraNatA e che ke je anubhavyuM te ja lakhyuM che. temAM kyAMya kRtrimatA nathI. bIjAnI upara chApa pADavA sAru eka lITI sarakhI paNa lakhI hoya tema meM nathI joyuM. temanAM lakhANomAM "sat " nItarI rahyuM che e mane hamezAM bhAsa thato Avyo che. temaNe pitAnuM jJAna batAvavA sAru eka akSara paNa lakhyA nathI. lakhanArano hetu vAMcanArane potAnA AtmAnadamAM bhAgIdAra banAvavAnA hatA. jene Amaleza TALave che, je potAnuM kartavya jANavA utsuka che tene zrImanAM lakhANomAMthI bahuM maLI raheze evo mane vizvAsa che. pachI bhale te hiMdu ho ke anyadhamI." -"rAyacaMdabhAInAM keTalAMka smaraNA"mAMthI. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 63 temaNe (zrImade) dhaMdhAne dharma sAthe vyavahAramAM samanvaya karyo tenI mArI upara khAsa chApa paDI. teo dharmanA siddhAMtanA satata abhyAsI hatA ane potAnI mAnyatAo pramANe vartana karavAno prayatna karatA. teo jainadhamI hatA, chatAM bIjA dharmo tarapha temanI sahiSNutA ghaNI ja hatI. "A puruSe dhArmika bAbatamAM mAruM hRdaya jItI lIdhuM ane haju sudhI koI paNa mANase mArA hRdaya para te prabhAva pADayo nathI. meM bIje sthaLe kahyuM che ke mAruM AMtarika jIvana ghaDavAmAM kavi sAthe raskina ane TelasTayano phALo che paNa kavinI asara mArI upara UMDI paDI che kAraNa ke huM temanA pratyakSa gADha paricaya ane sahavAsamAM AvyA hatA. ghaNI bAbatamAM kavino nirNaya, tulanA mArA aMtarAtmAne-mArI naitika bhAvanAne-khUba samAdhAnakAraka thatAM.. kavinA siddhAMtano mULa pAye niHsaMdeha ahiMsA hatA. kavinI ahiMsAnA kSetramAM jhINA jaMtuthI mAMDIne AkhI manuSyajAtino samAveza thato hato." - moDarna rIvyu , jUna, 1930 teo ghaNI vAra kahetA ke, "pAsathI keAI barachI bhAMke te sahI zaku'; paNa jagatamAM je jUTha, pAkhaDa, atyAcAra cAlI rahyAM che-dhamane nAme je adhama vatI rahyo che tenI barachI sahana thaI zakatI nathI. meM temane ghaNI vAra atyAcArothI UkaLI rahelA joyA che. temane Akhu jagata potAnA sagA jevuM hatuM." -"dayAdhama " zrImanI jayaMtI prasaMge [ saM'. 1978. kArtikI pUrNi mA--amadAvAda ] Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ From yADA jela pU. gAMdhIjInA yADA jelamAMthI AvelA patra ******* tArIkha 27-3-'33 saranAmu :zrI bhogIlAla popaTalAla ghAMcInI peALa Ahmedabad. B. B. & C. I. R. bhAI bhogIbhAI tamArA kAgaLa mane maLyA hatA. huM javAkha paNa ApI cUkayo hatA. popaTabhAI jIvatAM hu. khabhAta na jaI zakayo tenu mane du:kha rahyuM hatuM. tame icche che ke paramazruta khAtara huM kaIka karu, paNa ahIthI zuM thaI zake ? meAhanadAsanA jaya hinda. AvuM aMtaradRSTipUrNAMka jJAnInu eLakhANa thavuM, parIkSA karIne jJAnInuM aMtara samajavu, temanI vItarAgatAnI pratIti pAmavI, temanA pratye bahumAna-prema thavA e tevI vItarAgapaNAnI ruci, vairAgya ane aMtaHkaraNathI mukta thavAnI jijJAsA vinA na bane. kRpALudeva jevA paramajJAnI puruSanA samAgamamAM AvIne teo vicakSaNa madhyastha prajJAvAna, satyanA khAjaka hAI, zIghrapaNe sahelAIthI parama satyane samajI zakayA. peAtAnA jIvanamAM zakatha prayatne satyanuM AcaraNa karyu.. mahAtmAjInu' tevuM dayAmaya, kSamAzIla, sarvamAM bhrAtRbhAva ane prema-jharatu' saMyamI jIvana temanA saMtapaNAne zAbhAve che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 65 www. temanI tevI uraca adhikAritA jANIne kRpALudeve temanA ra7 praznonA avirodha sarvAga khulAsA karyA che tema ja bIjA paNa Aya- AcAra vicAra sarve thI suMdara bodha karyo che te sau mumukSune mananIya che. | pR. bA (bhIta paranuM eka citra batAvIne)- A citrapaTa zrI kAnajI svAmInuM che. zrImadjI saMbaMdhI teonA abhiprAya tathA uddagAro nIce pramANe che :- " jeNe paMcamakALamAM satadharmanI jAherAta karI ane pote anaMta bhavane cheDe kADhI eka ja bhava bAkI rahe tevI pavitra dezA AtmAne viSe pragaTa karI tevA pavitra puruSanuM ati ati bahumAna thavuM joI e. dhanya che temane. a "cokkasa kahuM chuM ke gujarAta-kAThiyAvADamAM vartamAnakALamAM mumukSu jIvone parama upakArI hoya to te zrImad rAjacaMdra che. gujarAtI bhASAmAM "Atmasiddhi " lakhIne jainazAstranI zobhA vadhArI che. A kALamAM temanA jevA mahatu puruSa joyA nathI. temanA ekeka vacanamAM UMDuM rahasya che. | " zrImaddanuM jIvana samajavA mATe matAgrahathI, durAgrahathI dUra rahI e pavitra jIvanane madhyasthapaNe jevuM joIe. jJAnanI vizALa daSTinA nyAyathI vicAravuM joIe. temanI bhASAmAM apUrva bhAva bharyA che.' - zrI kAnajI svAmI moTA bhaktasamudAya sAthe zrI vavANiyA tIrthanI yAtrAe be vAra padhAryA che. ane vakhate temaNe bhaktiullAsa sahita pravacana ApyAM che. baMne vakhate saMsthA taraphathI save yAtrALuone jamADavAmAM AvyA hatA, ane khUba u9lAsa saue vedyo hato. pU. bA (eka chabI batAvI )- A vRddha tejasvI puruSa eka vakhatanA morabInA nyAyAdhIza hatA. temanuM nAma dhArasIbhAI kuzaLacaMda. kRpALudeva 14-15 varSanI uMmare morabI padhArelA zrI. 5 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana ane kAma prasaMge dhArasIbhAIne tyAM jatA hatA. dhArasIbhAI zAstranA sArA jANakAra abhyAsI hatA. eka vAra kRpALudeva temane ghera hatA. eka sthAnakavAsI muni tyAM padhAryA. temaNe dhArasIbhAIne kahyuM, " Aje ravivAra che eTale korTamAM rajA haze; mATe bapore tame sthAnakamAM Avajo. 'zrI gAMgeya aNagAra'nA bhAMgA mane barAbara samajAtA nathI. ApaNe baMne maLI vicArIzuM." te sAMbhaLI, dhArasIbhAI to jamIne bahAra gayA. kRpALudeve eka kerA kAgaLa laI tenA mathALe zIrSaka lakhyuM: gAMgeya aNagAranA bhAMgAnuM apUva rahasya.' AkhuMya aNagIra bhaNI jatAM paNa na maLe evuM sugama zailImAM tenuM samAdhAna lakhI eka nAnI copaDImAM te kAgaLa mUkI pite pharavA cAlyA gayA. eTalAmAM dhArasIbhAI bahArathI AvyA, tyAre bakarI gharamAM AvIne pelI copaDI meDhAmAM letI hatI te dhArasIbhAI e joyuM. bakarIne bahAra kADhatAM tenA mukhamAMthI copaDI paDI gaI ane kRpALudeve lakhelo kAgaLa chUTo thaI nIce paDI gayA. te dhArasIbhAI e hAthamAM lIdho ane temAMnuM lakhANa vAMcyuM. teo atyaMta Azcarya pAmyA. temane kRpALudeva pratye bahumAna UpajayuM ane temanA paTAvALAne kahyuM : " jaladI rAyacaMdabhAIne bolAvI lAva." te bolAvavA jAya che tyAM rastAmAM ja kRpALudeva maLyA. teozrI to gaMbhIratAthI cAlyA AvatA hatA. gharamAM praveza karatAM ja dhArasIbhAI e kRpALudevane sASTAMga namaskAra karyA. caraNamAM paDI avinayanI kSamA mAgI. kRpALudeve temane UThADayA ane komaLa vANImAM kahyuM, 'dhArasIbhAI ! anAdikALathI 'huM jANuM chuM', huM samaju chuM: " e abhimAna ane svacchedathI ja jIve paribhramaNa - tyAra bAda dhArasIbhAI e potAnI gAdI upara prabhune besADavA. be hAtha joDI gadgad svare bolyA, ' prabhu ! me' pAmare Apane na oLakhyA. mAre AMgaNe AvelA ka95vRkSanI sevA na karatAM ApanI pAse sevA karAvI, te mArA aparAdha kSamA karo ane ApanI ja sevAmAM jIvana paryata A dAsane rAkhe." ema kahI zrImukhe " gAMgeya aNagAra'nA bhAMgAnuM rahasya samajAvavA vinaMtI Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 67 wwwww ww www karI prabhue be kalAka apUrva edha ApI mAnuM bhAna karAvyuM. prabhunI vANI sAMbhaLIne dhArasIbhAIe dhanyatAnA sAttvika bhAva anubhabyA. tyArathI dhArasIbhAI kRpALudevane taraNatAraNa gurusthAne mAnatA, bhagavAna tarIke ja upAsatA. ema samaya pasAra thavA lAgyA. paNa.... upAsakanI kharI mahattA tenI kaseATImAM che. e samaya have najIkamAM ja Ave che. suvarNanI agniparIkSA jema tenI zuddhi arthe thAya che tema sAdhakanA jIvanamAM paNa evA ja zuddhikaraNanA amUlya yAga Ave che. temAM e enA ja nAthanI kRpAne khaLe pAra Utare che. eka divasanA kharA khapeAranI veLAe unALAnA prakhara tApa paDe che. dharatI paNa khUba dhakhelI che. kRpALu deva ane dhArasIbhAI ane dIvAnakhAnAmAM beThelA che. vAtacIta kare che tyAM kRpALudeve kahyuM, "dhArasIbhAI, pharavA jaIzuM?" dhArasIbhAI kahe, " jevI ApanI icchA. '' ema kahI temanI icchAne samajI dhArasIbhAI taiyAra thayA. baMne pharavA jAya che. emane manamAM kAI vikalpa nathI, taDakA hovAthI dhArasIbhAI hAthamAM chatrI laI cAle che. merInI bajAramAM AvatAM kRpALu deve kahyuM, " dhArasIbhAI, jarA chatrI ughADAne !" kRpALu devanA mukhamAMthI vacana nIkaLatAM ja tene AjJArUpa samajI dhArasIbhAIe chatrI ughADI ane peAtAnA mastaka para jarA paNa na rAkhatAM kharAkhara prabhunA mastaka para dharI rAkhI. dharmakathA karatA karatA sariyAma rastA upara cAlyA jAya che. 50-55 varSanI pukhta uMmaranA ane nyAyAdhIza jevI padavIe pahoMcelA dhArasIbhAI te 20-25 vanA dekhAtA prabhune chatrI dharI rAkhe e jagata STie kharekhara AzcaryakAraka lAge, ajugatuM paNa lAge ane hAsyAspada paNa jaNAya. lAka ekabIjAnI sAme joI te TIkA karavA lAgyAH 'joyu, A kaliyuganA prabhAva! jUnI AMkhe navuM jovAnuM. dhArasIbhAInI buddhi agaDI gaI che ke A cheAkarAne guru mAnyA che. AvA zAstranA jANakArane A zuM sUjhayuM ? " sau enI dayA khAvA lAgyA. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana ajJAnI jIvathI sahana na thAya eTale TIkA karavA lAge. e badhAnI upekSA karI dhArasIbhAI to koI lokonI sAme jotAya nathI. jagata zuM kaheze emAM emanuM lakSa paNa nathI. emanA AtmAmAM e prabhu mATe chalachala prema che. emanI AjJA upAsavAmAM tathA ene sarvArpaNa karavAmAM ja emane harSa thAya che. jagatanA jI ene kayAMthI samaje ? rAmabANa vAgyAM hoya te jANe, olyA mUrakha te kema jANe ? " mumukSune kevI laya lAgavI joI e tenuM prabhue ja digdarzana karAvyuM che: "jene lAgI che tene ja lAgI che, te ja "piyu piyu " pokAre che, tenA ja caraNa saM'gathI lAge che ane lAge che tyAre ja chUTake hoya che. e vinA bIjo koI sugama mekSamAga che ja nahIM'." | gAma bahAra nIkaLatAM kRpALu deve kahyuM, 'dhArasIbhAI, have chatrI baMdha karo.' dhArasIbhAI kahe. " sAheba, gAma bahAra to vadhAre taDako lAge. Apa zA mATe nA pADI che ? bhale ughADI rahI.' bhISaNa naraya gaI e tiriya gaI e kudevamaNu gaI e. pattAsi tivvadu:kha' bhAvahi jiNa-bhAvaNA jIve." kASAyano tApa AtmAmAMthI ja joIe. "A loka trividha tApathI AkuLavyAkuLa che.' jJAnIe je e saMsAranA tApathI mukta thayA che tene jagatanA jIvane duHkhI dekhIne parama karuNA Ave che. teo du:khamAMthI mukta karavAnA upadeza Ape che. tyAra pachI kupALa deva zrI navalacaMdabhAIne tyAM padhAryA hatA ane badhA mumukSu bhAI enI vacce dhArasIbhAInI dRDhatAnI prazaMsA karI hatI. AvI bhakti ane AvA bhakto kharekhara dhanyavAdane pAtra che. a jijJAsu-"satsamAgamanA pratApa keI alaukika che. satsaMgamAM sapuruSanAM caritro sAMbhaLavA maLe, potAnA doSanuM Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImada rAjacaMdra janmabhuvana : : 69 bhAna thAya, katavya samajAya, bhagavAnane oLakhI zakAya ane saMsAranI anityatAnI pratIti thAya, bA ! jANe ema thAya che ke niraMtara ApanA satsaMgamAM rahIe." - pU. bahenazrInI bhakti vizeSa addabhuta kAma to e kayuM che ke temAM ApaNane prabhunAM smaraNacihnonuM-jevAM ke prabhue upayogamAM lIdhelAM vastro tema ja padArtho vagerenuM-sAruM saMgrahasthAna jovA maLe che. pUrA premathI pU. bahenazrI pate te saMgrahasthAnanuM yAtrikane darzana karAvIne te vizenI samajUtI ApI tenAmAM bhaktirasa utpanna kare che. prabhunA pratyakSa samAgamamAM AvelA mumukSu bhAI e teozrI pratye patro lakhI je je bhaktistrota vahevarAvyo che tevA apAra bhaktidazaka patrono saMgraha ekatrita karIne vyavasthita rIte rAkhavAmAM Avyo che. temAM mumukSuonA manamAM UThelA aneka prazno ane namratApUrvaka karelA AtmadoSadarzananA ahevAla paNa jovA maLe che. sAthesAtha mumukSuone vAMcavAmAM upayogI thAya e hetue te patronA utArA karI rAkhelI noTonA paNa moTo saMgraha che. a jijJAsu - " bA ! A chabI konI che ? tenI oLakhANa pADo." pU. bA- " A chabI amadAvAdanivAsI popaTalAlabhAI mahekamacaMdanI che. teozrI vaDavAtIrthanA prANa hatA. pU. devazrIe temane "mokSamArganuM vaDuM'' evI upamA ApI hatI. cAle, have ApaNe emanA ja paricaya prApta karIe. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "mokSamArganuM vaDuM ? pa. pU. bhAIzrI popaTalAlabhAI parama kRpALu devazrIe jemane mATe bhavakRpamAM DUbatA AtmAne kheMcIne upara lAvanAra doraDAnI upamA ApI che tevA pU. pipaTalAlabhAI paramakRpALu devanA kRpApAtra aneka mumukSuomAM eka utkRSTa avasthA prApta karanAra, teozrInA ananya bhakta hatA. devazrInuM temane kAviThAmAM darzana thayuM. Ama to temaNe pU. devazrIne saM'. 1944mAM amadAvAdamAM joyelA. te samaye bhagubhAInA vaDAmAM devazrIe aSTAvadhAnano prayoga karyo hato. paNa te prasaMge pU. bhAIzrInA hRdayamAM zrImadda mATe koI asAdhAraNa bhaktibhAvane udraka thavA pAmyo na hato. te to banyuM jyAre temaNe pU. devazrInAM 'vacanAmRta'nuM pAna karyuM tyAre. godhAvIvALA pU. zrI. vanamALIbhAI, kalolanA pU. zrI kuMvarajIbhAI ane temanAM bahena ugarIbahenanA paricayathI temaNe A "vacanAmRta"no AsvAda karyo. tema karatAM ja A lakhanAra puruSa 'sAcA bhagavAna-parama Apta puNya che" tevI temane pratIti thaI. e bhagavAnasvarUpa puruSanAM darzananI adamya abhilASA pragaTI. patravahevAra karyo. AjJA maLI ane saM', 1954nI zrAvaNa vada bArazanA roja zrI kAviThAkSetre temaNe zrI bhagavAnanAM darzana karyA'. e prathama darzane ja temanAmAM samarpaNabhAva pragaTavo ane zrI bhagavAnane caraNe temaNe potAnuM samagra jIvana samapI dIdhuM. tyAMthI amadAvAda tarapha jatI veLAe tyAM ekatrita thayelA mumukSuo pratye pU. devazrIe kahyuM : "mekSamAgamAM A popaTabhAI tamAre vaDuM' (doraDuM') che.'' pU. devazrInA A zabdo pU. bhAIzrInI ucca Amika sthitinA sUcaka che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 71 banyuM paNa ema ja. samarpaNanI e kSaNa pachI pU. bhAIzrIe potAnA samagra kALa svAdhyAya, satsaMga ane paramakRpALu devazrInA caritraciMtana ane bhaktimAM vyatIta karyo che. teozrInI vidAya pachI temaNe potAnuM zeSa raheluM samagra jIvana khaMbhAta pAse nivRttikSetre tIrthadhAma vaDavAmAM teozrInI ananya bhaktimAM ja gALyuM che. potAnA AvA utkaTa bhaktibhAvabharyA ucca cAritryabaLa vaDe pU. bhAIzrI temanA samAgamamAM aneka jijJAsuone paramakRpALu devazrInI bhagavasvarUpanI pratIti karAvI zakayA che. temaNe anekane zrImanI vItarAgAvasthAno paricaya karAvIne temanI vyavahArazuddhinI. sArthakatA samajAvI che. temanA upadiSTa sanamArga prati vALyA che. temanI vahevArakuzaLatA, vizuddha kSayopazama ane paramakRpALu devazrI pratyenI niSkAma ekaniSTha bhakti ane tyAgabhAvanA temanA samAgamamAM AvanAra aneka mumukSuone preraNArUpa banI che. bhagavat kRpAnA sparza vaDe AvuM' jIvane sAce ja dhanya banI Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manasukhabhAI kIratacaMda mahetA manasukhabhAI kIratacaMda mahetA morabInA mahetA kuTuMbanA bI. e. nI padavInI ucca keLavaNI pAmelA utsAhI yuvaka hatA. teo mahAna vicAraka hatA. zrImaddanA a95 kALanA paricayathI ja temanI upara temanI apUrva chApa paDI hatI. paramakRpALu deva saMbaMdhamAM pitAnA vicAro vyakta karatAM teo ema kahetA hatA ke : "zrImad A yuganA jyotirdhara che. mahAna jJAnI ane prabhAvika che. game te mANasanA manamAM UThatA gahanamAM gahana praznonA paNa saralatA ane sugamatAthI sacoTa uttara ApI de che." vaLI AgaLa temaNe kahyuM che : " apUrva ane atizaya jJAnI hatA chatAM 'huM jANu chu ? tevuM temanAmAM abhimAna na hatuM. nAnI vayamAM ja muMbaImAM zatAvadhAna karIne muMbaInI vidvAnamaMDaLIne chaka banAvI dIdhI hatI. jyotiSazAstranA asAdhAraNa vidvAna hatA. jhaverAtanA sUkSama nirIkSaka hatA. zIghrakavi evA hatA ke tucchamAM tuccha viSaya upara mahAna vairAgya ane apUrva tattvajJAnano bhAva lAvI zakatA hatA. teo janmayogI, ArAdhaka ane ucca saMskArI hatA. huM temanA saMgamAM aneka vakhata AvyA chuM. teozrI A yuganA asAdhAraNa ane advitIya jJAnI hatA." Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e - AjJAMkita " rAjasevaka ? pa. zrI, aMbAlAlabhAI parama jJAnI puruSanA samAgamamAM AvavuM, emanuM pratyakSa paramAtmasvarUpe oLakhANa thavuM ane te paramapuruSanI sevAmAM (nizrAmAM AzrayamAM) AjJAMkitapaNe jIvana samarpaNa karIne rahevuM e kharekhara eka anupama lahAvo che. anaMta bhava nAza karAvIne AtmajJAna prApta karAvI mukta svarUpane prApta karAvanAra adabhuta sa ga che. e ja paramayoga, ApaNe paramakRpALu zrImad rAjacaMdra devanA ane parama upakArI prajJAvata pU. zrI. aMbAlAlabhAInA saMbaMdhamAM joI zakIe chIe. e ApaNuM paNa mahadda bhAgya che ke pUjya zrI. aMbAlAlabhAInA pavitra jIvanathI parama puruSanI dAsAnudAsabhAve AjJAMkita bhakti kevI hoI zake enuM ApaNane yathArtha zikSaNa maLI zake tema che ane e ja emanA upakAranuM jIvaMta ane mArgadarzaka pAsuM che. - pU. zrI. aMbAlAlabhAI, sthAnakavAsI saMghanA saMghavI lAlacaMda vakIlanA dattaka putra hatA. teo temanA mitra zrI choTAlAlabhAI tathA zrI tribhovanabhAI sAthe amadAvAda lagna prasaMge gayA hatA. tyAM temane pU. zrI jUThAbhAI ujamazIbhAIno samAgama thayo. temanA saMge zrImada rAjacaMdrajI AtmajJAnI puruSa che ane temanA bodhathI kalyANa thAya tema che ema samajAyuM. zrI jUThAbhAI e paramakRpALu deve lakhelA patro temane batAvyA ane AjJA meLavIne satsamAgama arthe javAnI salAha ApI. A vAta lakSamAM rAkhI temaNe zrImadjInI AjJA meLavavA mATe patravyavahAra zarU karyo. keTalAka patravyavahAra thayo tyAra pachI temane muMbaI AvavAnI AjJA maLI. tyAM temane prathama darzana thayAM ane satsamAgamana Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana apUrva lAbha maLyo. temaNe zrImadjIne khaMbhAta padhAravA vinaMtI karI ane te anusAra saM'. 1946nA Aso vada 13nA zubha dine pAMca divasa mATe paramakRpALu deva prathama khaMbhAta padhAryA ane pUjya zrI aMbAlAlabhAInA ghare sthiti karI. tyAra pachI teo vacce vizeSa patravyavahAra zarU thayo ane gADha paricaya vadhato gayo. e upakAraka, mAgadazaka patravyavahAra ApaNe " zrImad rAjacaMdra" mahAgraMthamAM joI zakIe chIe. | saM'. 195ranA Aso vada 1 ne guruvAranA divase naDiyAda mukAme saMdhyA samaye paramakRpALudeva pharIne padhAryA ane Atmasiddhi " graMtha lakhave zarU karyo. satata dhArAvAhI rIte 14ra gAthAo teozrIe doDha kalAkamAM pUrepUrI lakhI nAkhI. e samaya daramyAna pU. zrI. abAlAlabhAI dIvaDInI peThe phAnasa dharIne ekAgra citte UbhA rahyA, ane AjJAvatAra parama puruSanI lekhinImAMthI pravAha rUpe pragaTatA A 'AtmasiddhizAstra'nA jJAnapravAhanA e ciraMjIva zAstrAvatAranA puNya prAgaTayane AtmabhAve nihALI rahyA. A "Atmasiddhi'nI cAra nakala karavAmAM AvI. paramakRpALu deve jyAM jyAM patro lakhyA hoya tyAMthI meLavIne tenI nakala teozrI karatA ane jeone mekalavAnuM zrImadjI lakhI jaNAve temane mokalAvI ApatA. te sivAya mAgadhI, saMskRta vagere je kAMI utArA karavA zrImadjI jaNAvatA te pramANe tenI nakalo atyaMta kALajIthI utsAhapUrvaka utAre karI yogya mumukSu bhAI ane sUcanA pramANe vAMcavA ekalatA. eka samaye paramakRpALu devazrIe darzAvyuM hatuM ke " ame traNa cAra kalAka baMdha karyo hoya te bIje ke trIje divase lakhI lAvavAnuM kahIe to te saMpUrNa ane amArA zabdomAM lakhI lAvatA." A rIte ApaNe joI zakIe chIe ke teozrI keTalA bhaktivAna, satsa'ganiSTha, ekAgracitta ane AjJAdhAraka hatA. emanA mahAna guNe kharekhara vaMdanIya che. A rIte paramakRpALu deva sAthenA lagabhaga dasa varSanA ziSyabhAvarUpa paricaye ane saMskArakhaLe teozrImAM ApaNe eka " AtmalakSI " -AjJAMkita Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 5 bhaktAtmAnAM darzana karI zakIe chIe. paramakRpALu deve jyAre carotara pradeze vaDavA ityAdi sthaLe sthiti karelI te vakhate mumukSu bhAIone je bedha karelo te upadeza chAyA ane vyAkhyAnasAra rUpe zrI aMbAlAlabhAI e jhIlI lIdhela ane pAchaLathI te paramakRpALu devane vaMcAvatAM te barAbara hovAnuM jaNAvyuM hatuM e temanI addabhuta samaraNazakti tema ja zrI paramakRpALu deva pratyenI bhaktine AbhArI che. e "zrImada rAjacaMdra " graMthamAM chapAyela che. saM'. 1957 nA caitra vada pAMcame paramakRpALu devanA dehotsarganA dAruNa samAcAre temanA aMtarapradezane keTalo kaThora AghAta lAgyA haze te temanA bhaktahRdayamAMthI zekapravAharUpe nIkaLelA temanA vilApadhvani parathI ApaNe kaMIka aMze regyatA pramANe samajI zakIe chIe. teozrI eka vilApapatramAM jhUraNa vyakta karatAM darzAve che : - "vizALa araNyane viSe ati suMdara ane zAMti ApanAruM evuM eka ja vRkSa hAya, te vRkSamAM niHzaMkatAthI zAMtapaNe komaLapaNe sukhAnaMdamAM pakSIgaNa malakatAM hoya, te vRkSa ekAeka dAvAgnithI prajavalita thayuM hoya te vakhate te vRkSathI AnaMda pAmanArAM pakSIone keTaluM duHkha prApta thAya ke jene kSaNa eka paNa zAMti na hoya ! AhAhA ! te vakhatanA du:khanuM moTA kavIzvaro paNa varNana karavAne asamartha che, tevuM ja apAra duHkha aghora aTavIne viSe A pAmara jIvone thAya che. vaLI " he prabhu! tame kayAM gayA ? " evA karuNa uddagAro nIkaLI jAya che. | " he bhArata bhUmi ! zuM AvA deha chatAM videhapaNe vicaratA prabhuno bhAra tArAthI vahana na thaye ? jo tema ja hoya to A pAmaranA ja bhAra tAre haLavA karI hatI ? nAhaka te tArI pRthvI upara tene bArUpa karI rAkhyA...he mahAvikarALa kALa ! tane jarA paNa dayA na AvI ? chappaniyAnA mahAduSkALa vakhate lAkho manuSyano te bhAga lIdho. topaNa tuM tRpta thayA nahIM; ane tethI paNa tArI tRpti nahotI thaI to A dehane ja prathama bhakSa tAre kara hato, AvA parama zAMta prabhune te janmAMtaranA Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana vicAga karAvyo ! tArI nidayatA ane kaThoratA mArA pratye vAparavI hatI ! zuM tuM hasamukho thaI mArA sAmuM jue che ? he zAsanadevI ! tamAruM paribaLa A vakhate kALanA mukha AgaLa kayAM gayu ? tamAre zAsananI unnatinI sevA bajAvavAmAM agresara tarIke sAdhanabhUta evA prabhu hatA, jene tame trikaraNa cAge namaskAra karI sevAmAM hAjara rahetA te A vakhate kyAM sukhamAM nimagna thaI gayA ? ke A mahAkALe zuM karavA mAMDayuM che tenA vicAra ja na karyo ? " he prabhu ! tamArA vinA konI pAse ame phariyAda karIzu ? tame ja jyAre nirdayatA vAparI tyAM have bIjo dayALu thAya ja koNa ? he prabhu ! tamArI paramakRpALu, anaMta dayA, karuNAmaya hRdaya, komaLa vANI, cittaharaNa zakti, vairAgyanI tIvratA, bAdhabIjanuM apUrva parNa', paramAthalIlA, apAra zAMti, niSkAraNa karuNA, niHsvAthI bedha, satsaMganI apUrvatA Adi uttamottama guNonuM huM zuM samaraNa karu ? vidvAna kavio ane rAjendradeva ApanA guNastavana karavAne asamartha che, to A kalamamAM a95 paNa samarthatA kayAMthI Ave ? ApanA parameskRSTa guNonuM maraNa thavAthI mArA zuddha aMtaHkaraNathI trikaraNAge huM ApanA pavitra caraNAraviMdamAM abhivaMdanA karuM chuM. ApanuM yogabaLa ane Ape prakAzita karelAM vacano ane ApeluM bAdhabIja mAruM rakSaNa karo e ja sadaiva irachu chuM. Ape sadaivane mATe viyAganI A samaraNamALA ApI te have he deva ! hu vismRta nahIM karuM. - 6 kheda, kheda ane kheda; e vinA bIju kaMI sUjhatuM nathI. rAtrIdivasa raDIraDIne kADhuM chuM; kAMI sUjha paDatI nathI, A viraha-vedanA to rAmabANa vAgyAM hoya te ja jANe tevI che. parama preme namaskAra ho e parama bhaktane ane e bhagavAnane.... - 3. zAMtiH ...." Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rUkSmaNIbahena atithigraha' zrI rAjanagara nivAsI zeThazrI somAbhAI hIrAcaMda ' zrImad rAjacaMdra nijAbhyAsa maMDaLa-zrI vaDavA'nA prANasamAM pa. pU. bhAIzrI popaTalAlabhAI mahAkamacaMdabhAInA ghaNA nikaTanA paricayamAM hatA. tema ja zrI vaDavA tIrthakSetranA TrasTI ane pAchaLathI pena paNa hatA. teozrIne eka vakhata yAtrA nimitte zrI vavANiyA tIthe thoDA samudAya sAthe padhAravAnuM thayuM hatuM. tyAre prastuta AzramasthAna temanI dRSTimAM AvyuM. A baMgalAnI mAlikI bAbata pUchaparacha karatAM jaNAyuM ke te morabI darabAranA kabajAmAM che. baMgalo rAjabhavananI najIka hovAthI tene maMdira aMge kharIdI levAnuM pU. zeThazrIne yogya lAgatAM te nizcaya karIne teo amadAvAda padhAryA. teonI udAratA, vicakSaNatA ane kAyakuzaLatA kharekhara prazasya che. amadAvAda jaIne temaNe tarata ja potAnA mANasane morabI mokalyA ane sAthe jaNAvyuM ke, koI paNa kiMmate cokkasa karIne ja Avo." nAmadAra ThAkorasAhebane te baMgale vecANa levAnI vAta karatAM teozrIe tenI dasa hajAranI kiMmata jaNAvI. tArathI te hakIkata jaNAvatAM zeThazrIe vinA vilabe kharIdI levA jaNAvyuM. baMgalo zeThazrInA suputra zrI cInubhAInA nAmathI kharIdAyo. - pU. pitAzrInI A baMgalo kharIdavAnI bAbatanI zubha bhAvanA zrI cInubhAinA jANavAmAM hatI. pU. zeThazrInA avasAna bAda temanA ane suputro zrI jagAbhAI tathA zrI cInubhAI e uparokta sthAna (baMgalA) zrI rA. bhu. TrasTane suparata karI dIdhuM ane Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana WAIIAN wwwwww peAtAnAM mAtuzrInAM smaraNArthe zrI rUkamaNIbahena atithigRha evuM nAma A khaMgalAne ApavAmAM AvyuM, te kuTuba parivArane ame TrasTIe sahRdaya AbhAra mAnIe chIe. atre darzanArthe padhAratA sau atithionI pU. zeThazrInI bhAvanA anusAra ghaNI sArI sagavaDa sacavAya che. teozrInI AvI dIrghadRSTi kharekhara dhanyavAdane pAtra che. AvAM sukRtya karanArAonI kIti sadAya amara tapatI rahe che. ra Page #116 -------------------------------------------------------------------------- Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnaprakAza madira Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnaprakAza maMdira morabImAM mArA mosALamAM saMvata 1946nA mahA sudde khorAnA divase bhAI chaganabhAIno janma thayo. ne te ja divase muMbaI revAzaMkara jagajIvananI peDhInI sthApanA thaI hatI. te peDhImAM paramakRpALu deva bhAgIdAra hatA. A peDhInI bhAgIdArImAMthI pote saMvata 1956mAM chUTA thayA hatA. - mArAM mAtuzrI (jhabakabAI)nA bhAI eTale mArA mAmA traMbakabhAI popaTalAla mahetA A peDhImAM kAmakAja karatA hatA. eka divase paramakRpALu deve emane kahyuM : " traMbaka, cA banAvI lAva." peDhI para ghaNA mANaso hovA chatAM potAne paramakRpALu deve cA banAvavAnI AjJA karI tethI temaNe ghaNA ullAsa ane bhaktibhAvanI lAgaNI anubhavI ane te bhAva jiMdagI payata rahyo. jyAre paramakRpALu deva vaDhavANa kaMpamAM (hAlanA surendranagaramAM) hatA. tyAre DaoN. prANajIvanadAsane raMgUna mokalyA hatA. mArA sasarA raNachoDadAsabhAInI sUcanAthI temanA bhANeja nAnAlAla jasANIne tathA mArA mAmAne paNa paramakRpALu deve raMgUna mokalyA hatA. teo raMgUna gayA pachI dhaMdhArojagAramAM sukhI thayA hatA. mArA mAmAnI preraNAnA baLe temanAmAM vavANiyAmAM jJAnamaMdira banAvavAnI zubhecchA pragaTI hatI. zrI vavANiyAnI smazAnabhUmi pAse jyAM paramakRpALu devazrIne sAta varSanI bALavayamAM ja bAvaLanA jhADa para aMtara vicAramAM nimagna thatAM jJAnanuM AvaraNa khasI gayuM hatuM, ane jAti2maraNa jJAna thayuM hatuM, eTale ke potAnA pUrva bhava joyA hatA, Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwwwwwwwwwwww te bAvaLanA jhADane sthaLe mAmAzrI traMbakalAla popaTalAlane ane mArAM mAmI jhabakabahenane mArakarUpe jJAnaprakAza maMdira bAMdhavAnI bhAvanA thaI. paNa te bhAvanA pUrI thAya te pahelAM zrI naMbakabhAIno svargavAsa thayo. tyAra pachI pU. jhabakabahena ane temanA suputra zrI rasikabhAI tathA putravadhU a. sI. nalinIbahene sArA ullAsathI te bhAvanAne sAkAra karI te sthaLe 'jJAnaprakAza maMdira' tema ja sAthe eka nivAsasthAna ane kUvo baMdhAvyAM che. te jijJAsuone zAMti ane vairAgyanuM uttama nimitta sthAna banI rahyuM che. dara kArtika pUrNimAe zrImad rAjacaMdra janmabhuvanathI rathayAtrAne varaghoDo nIkaLI tyAM jAya che. bhAIbahenone mATe samudAya temAM bhAga le che. prabhunA guNagAna, AratI, temanI bhakti vagere karI rathayAtrA tyAMthI rAja janmabhuvanamAM pAchI Ave che. zrI naMbakalAlabhAI, zrI revAzaMkara jagajIvanabhAInA bhAI popaTalAla jagajIvananA putra eTale mArA mAmA thAya. temane paramakRpALu deva pratye sArI zraddhAbhakti hatI. teonI 'jJAnaprakAza maMdira' bAMdhavAnI uttama bhAvanA pratye parama Adara ApoApa vyakta thaI jAya che. temanI bhAvanA anusAra mArAM mAmIe maMdira baMdhAvI uttama puNyalAbha saMpAdana karyo che. AvAM kuTuMbIjano pratye svAbhAvika rIte ja Adarayukta UMDo bhAva pragaTa thAya che, ane A prakAranAM zubha kAryo dvArA teonuM' sadAya Atmazreya sadhAtuM hoya che ane temAMthI bIjAne paNa preraNA maLatI hoya che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadda rAjacaMdra atithi vizrAMtigRha, vavANiyA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *****..............................++ zrI. rR zrImad rAjacaMdra atithi-vizrAMtigRha 'zrImad rAjacaMdra janmabhuvana 'nI sAme lagabhaga vIsa va pahelAM vizALa ploTa kharIdelA hatA. mArI icchA te ploTamAM atithigRha ane bheAjanAlaya anAvavAnI hatI. paNa A kAma kAne soMpavuM tene vicAra thayA karatA hatA. mArA jamAI zrI jayaMtilAla meAtIcaMda gAMdhI tathA mArA putra manaharalAle vicAyu" ke meArIvALA mumukSubhAI e zrI kAntilAla premacaMda zAha tathA zrI jayaMtilAla premacaMda zAhane A kAma seAMpavAthI tee ane utsAhI bhAI e nispRhabhAve sarakhuM kAma karaze. mArA bIjA putra praphullabhAI tathA sva. buddhidhanabhAInAM dharmapatnI zrI sudhAbahena tathA mArA jamAI dhIrajalAla geApALajI zAha vagere sahune e nirNaya ceAgya lAgatAM ane bhAI ene uparanuM kAma saMbhALI levA vinaMtI karatA patra lakhyA. tenA javAbamAM teoe A zubha kArya temane soMpavA badala AbhAra mAnatA ane sArI rIte kAma pAra pADavAnI khaMta batAvatA patra amane lakhyA. ane bhAI enI agAdha bhakti ane niHspRha bhAvathI A 'atithi vizrAMtigRha' tathA 'bhAjanAlaya' AMdhavAnu kAma ghaNI suMdara rIte ane TUMkA gALAmAM thavA pAmyuM che. AvAM rUDAM kAryo karavAmAM temanI zakti dinapratidina vRddhi pAme evI mArI prabhu pratye ' prAthanA che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. maNilAla tribhovanadAsa zAha bhojanAlaya ', vivANiyA DAM, sAheba narottamadAsa cunIlAla kApaDiyAnAM bahena zrI kamaLAbahena maNilAla zAhe paramakRpALu devamAM sArI AsthA dharAve che. pU. Do. sAhebanA satsamAgamathI temanAmAM prabhu pratye ghaNI zraddhA pragaTI che ane e prabhubhaktine kAraNe temaNe " zrImad rAjacaMdra tattva dIpikA " nAmanuM pustaka chapAvIne prathama AvRtti mumukSuene bheTa ApI hatI te pUrNa thatAM bIjI AvRtti chapAvI paDatara kiMmata karatAM ghaNI ochI kiMmate vecavAnuM rAkhyuM che. vavANiyo bhUmimAM temanA sva. pati zrI maNilAla tribhovanadAsa zAhanA samaraNAthe vizALa bhojanAlaya ghaNI moTI rakama khacI" baMdhAvI ApyuM che. A rIte kamaLAbahena mane dareka dhArmika kAryamAM A tIrthadhAmamAM hamezAM sAtha ApI rahyAM che. temanI bhaktimAM sadA vRddhi thAo evI paramakRpALu deva pratye abhyarthanA che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. maNilAla tribhAvanadAsa zAha bhojanAlaya Page #125 -------------------------------------------------------------------------- Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtanA visAmA pU. bApubhAI parama kRpALu prabhu pitA tarIke hatA chatAM mane nAnapaNathI ja temanAmAM koI alaukikatA lAgatI hatI. teo jagatathI jANe judA ja hoya tema lAgatuM. mumukSuone mATe samudAya temanA darzanArthe Avato ane temanI pAse raheto. badhAMne pIrasavAnuM kAma nAnapaNathI mAru ja rahetuM. teozrInA dehavilaya bAda paNa ghaNu mumukSabhAI e AvatA. teo saune vinaya, viveka sAcavavA ane khAnapAna vagerenI saMbhALa rAkhavAnuM' mArA kAkAzrI manasukhabhAI e mane saMpyuM hatuM. e prakAre atithisatkAra saMskAro mArAmAM paDayA hatA. te upakAra haju paNa pharI pharI mArI smRtimAM AvyA kare che. sAsare AvatAM tevA ja saMskArone poSaNa maLatAM utsAha vadhyuM ane tenI uttarottara vRddhi thatI jatI hatI. tyAra bAda zrI vavANiyA tIrthanI pratiSThA thayA pachI khabhAtavALA maNibhAI (bApubhAI) nA satsamAgama avAranavAra rahetA. temanA pitAzrInuM nAma zeTha choTAlAla mANekacaMda, khaMbhAtamAM temane tyAM saMvata 194ramAM ane tyAra pachI 15ramAM paramakRpALu deva padhAryA hatA. te vakhate pU. bApubhAInI uMmara dasa varSanI hatI. paNa pUrvanA saMskAre koI addabhuta kAma karyuM. bALavayanA bApubhAInI AMkho e parama puruSane Tagara Tagara nIrakhyAM karatI. ane temane jotAM ja zrI prabhunA bhagavAna svarUpanuM' dezana thayuM -divyatAnuM bIja ropAyuM. paramakRpALu deva temanA taraNatAraNahAra banyA. pU. aMbAlAlabhAI ane bIjA mumukSabhAI enA satsaMgathI te bIja navapallavita thayuM. tene pariNAme saujanyazIlatA, namratA, viveka, kRtajJazIlatA Adi uraca Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwwwww wwwwwww guNeArUpI suMdara puchyA temanAmAM khIlI UDavAM. A guNA temanA paricayamAM AvanArane AkaSI letA. koInA gheADA paNa upakAra sabhArI tenAM lAgaNIbharyA' guNagAna karatA. paramakRpALu sahajAtmasvarUpanuM raTaNa hRdayamAM satata rAkhatA. emaNe sarva jIvA pratye dAsatvabhAva ja vedyo che. kayAre paNa mAnamaratae vagerenI spRhA temane spazI zakI naheAtI. kicit mAtra paNa grahavuM te ja sukhaneA nAza thAya che,' e paramakRpALu devanu' apUrva medhavacana temanA cittamAM ramyA karatuM. ethI ja sAMsArika sukhanAM sAdhana temane gamatAM nahIM. parigrahAdi prasa`geAmAMthI nivRtta thavAnI jhaMkhanA temane hamezAM rahyA karatI. e arthe prabhu pratye namrabhAve prArthanA karatA. e temane samyak dRSTinA savega nAmane guNa hatA. prabhunA mAnI prabhAvanA thatAM teo harSa ghelA banI jatA. temanA ghare jyAM paramakRpALu deva birAjyA hatA, te sthAne temaNe 'rAjamudrA' padharAvI che. temanu ghara ethI eka tIrtharUpa banyuM che. aneka mumukSue darzanArthe tyAM padhAratAM ane padhAre che teve vakhate pU. bApubhAInuM aMtara nAcI UThaMtu, aMtaramAM AnaMda ullesI rahetA ane heAMzathI prabhunAM sa`smaraNA, temanA cAritranI kathAvArtA, premabhaktithI muktaka ke sabhaLAvI yAtrikAne rAjarase tarakheLa karI detA. AvanAra yAtrALu pratye temaneA Adara, vinaya ane vAtsalyabhAva aneAkhA ja vyakta thatA. temanI vAtsalyapUrNa prasannaSTi yAtrikanA aMtarane hAratI. temanA satsaMganA lAbha prasaMge prasaMge mane maLyA karatA. temanA taraphathI paramAtha preraka, prabhu paramakRpALu deva upara zuddha sanmArga mAM dRDhatA karAvanAra susthita karAvanArA patrA paNa avAranavAra AvatA. zrI satpuruSanA satsaMganu` mAhAtmya temAM jaNAvatA. pharI pharI tene ja mahimA varNavI tenu ja pASaNa ApatA. temanI zraddhAbhakti anerI che evI mArA AtmAmAM chApa paDatI. vizeSa teA huM alpajJa temanA upakArane zuM kathI zaku? paraMtu AvA viSama kALamAM vividha tApathI khaLatA saMsAramAM mumukSu jIvAne prabhunA premanuM pAna karAvI tee temanI tRSA chipAvatA. e emanA guNAne Adara bhAvapUrvaka huM emane vaMdu chuM. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 85 vizeSamAM zrI prabhu paramakRpALue prakAzelA paramArthamAganI prabhAvanA thAya te mATe temane raTaNa rahetuM. potAnAM tanamana dhanane bhoge paNa mumukSujanAne rAjarasika banAvavAnI temanI abhilASA hatI. saM. 2012mAM teozrI vavANiyA keTalAka mumukSu bhAI o sAthe padhAryA hatA. te vakhate teozrI tyAM eka mAsa rahyA hatA. te samaye savAra, bapora ne sAMjanA emanI sAthenAM svAdhyAyabhaktithI saune khUba ja ullAsa thato. temanI vANImAM bahu ja madhuratA hatI. sau temane sAMbhaLavA Atura rahetA. paramakRpALu devanA cAritranI kathA eTalA premapUrvaka teo karatA ke sau te rasamAM mugdha banI jatA ane ananya AnaMda anubhavatA. te samayamAM mAruM citta ghaNuM ja prasanna rahetuM. pU. bApubhAInA satsaMgathI prabhu pratyenI ananya niSkAmAM, temanA paramAtmApaNAmAM tema ja temanA apUva mAhAtmyamAM mArI vRtti ullasita thatI. emanI saujanyazIlatAne kAraNe huM mArA aMtaranI vAta temane kahetI. gUMcavaNamAM ke koI mUMjhavaNanA prasaMge temanuM mArgadarzana mane sahAyarUpa nIvaDatuM, hRdaya haLavuM thatuM. Ama temaNe mArA pratye eka sAcA dharmabaMdhu tarIkenI sahAnubhUti darzAvI che. A paramArthamArgamAM teo mane kharA 'vAtanA visAmA 'rUpa banyA hatA. A rIte teozrIne mArA pratye kharekhara ghaNo ja upakAra thayo che. temane vaMdana karIne ja saMtoSa mAnuM chuM. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meTAMbA - zrI raNachoDadAsabhAI (mArA sasarAjI) ne paramakRpALu deva pratye ananya zraddhA ane bhakti hatA. teonuM hRdaya zuddha ane sarasa hatuM. teo ghaNA dayALu ane paraduHkhabhaMjana paNa hatA temanA sahavAsathI mArAM sAsujI pU. maNibAIne paramakRpALu deva pratye ananya bhakti ane prema hatAM. teo vyavahArakuzaLa tema ja paramArtha premI hatAM. A baMne vaDIlonA susaMskAro, kuTuMbamAM mArA diyara tathA mArA naNada vagere para paDelAM che. bALakomAM paNa A saMskAronI UMDI chApa paDI che. meTAMbA (pUjya sAsujI) e bALakone paramakRpALu deva pratye zraddhA pragaTAvI hatI. teonI bhakti dinapratidina vadhatI jatI hatI. teo haMmezAM vahelAM UThI prabhubhakti karatAM ane temAM tallIna banI jatAM. gharanuM vAtAvaraNa paNa te bhaktithI saMskArazuddha banI jatuM. baMne vaDIlo comAsuM karavA vaDave jatAM ane ekAda bALakane paNa sAthe rAkhatAM, kAraNa ke bAlyavayamAM ja bALakonA dharmanA saMskAre sudRDha thAya che ema teo mAnatAM. pU. bApujI (mArA sasarAjI) no deha chUTI gayo, tyAra pachI paNa moTAMbA comAsuM karavA vaDavA jatAM ane kArataka suda pUnama para vavANiyAnA tIrtha dhAmamAM padhAratAM. keTalAka vakhata pachI senagaDha comAsuM karavA jatAM. A rAjabhuvana baMdhAvavAmAM temanI preraNA-bhAvanA ghaNI UMcI hatI ane temane ullAsa paNa ghaNA hatA. tethI mane temanA taraphathI ghaNI sahAnubhUti maLatI. teo avAranavAra rAjakoTathI AvI rAjabhuvana baMdhAtI vakhate salAha-sUcana ApI jatAM. pratiSThA vakhate paNa temane ghaNo ja ullAsabharyo sAtha hato. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 87 wwwwwwwwwww ! teozrIe paramakRpALu devanI nAnI pratimA tathA cAMdIthI maDhelAM pustako AgaLathI ja banAvI rAkhyAM hatAM. te pratiSThA vakhate tyAM padharAvyAM hatAM. temanI paramakRpALu pratyenI zraddhAnuM e phaLa hatuM. teozrIno mArA upara parama upakAra che kAraNa ke temanA susaMsakArothI mArA saMskAromAM dinapratidina vizeSa dRDhatA thatI rahI hatI. A temanA parama upakAra huM kema bhUluM ? temane kaeNnsaranuM darda thayuM hatuM. tethI pIDA sakhata hatI, chatAM temanAmAM ghaNI svasthatA hatI. temanuM lakSa eka paramakRpALu devamAM ja rahetuM. tethI ja temaNe khUba zAMtithI deha choDayo hato. emanA saddaguNo amane saune vAraMvAra yAda Ave che. e saddaguNo amArA jIvanamAM Utaro evI aMtarayAmI prabhu pAse vAraMvAra prArthanA karuM chuM', tethI ja atyAre hRdayamAMthI udagAra nIkaLI jAya che: "vaMdana hA AvAM pUjya meTAMbAne ! " Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ********** sadgata bhagavAnalAlabhAI zrI vavANiyA tImAM pratiSThAmaheAtsava vakhate AvelA mumukSubhAI A vagere darekanI ane teTalI sevA pAte ( zrI bhagavAnalAlabhAI ) jAte ja kare. saune nAhavAnu pANI paNa pAte kUvAmAMthI kADhI Ape. sevA karavI, sevaka thaI ne rahevu... emAM ja emane AnaMda thatA. emane mATAI khatAvavI gamatI nahIM; UlaTu, sevAbhAvamAM ja emane sAcA AnaMda maLatA. temaNe vavANiyAmAM bagIcA banAvyA che. aLada, gAyA vagere paNa tyAM rAkhyAM hatAM. peAte pAkistAnamAMthI AvyA bAda nirAMte tyAM zAMtithI rahevAnI ghaNI ja icchA sevI hatI. mane ghaNI vAra kahetA ke " vavANiyA kevu' ane che te jojo ! eka daza nIya sthaLa ane tema mAre karavu che." bhAI buddhidhanane kahetA, " badhAnuM joI ne temanuM anukaraNa karavuM--tenA jevuM banAvavuM--temAM zI navInatA ? ApaNI peAtAnI navIna dRSTithI kazuM karavAmAM ja ApaNI pratibhAzakti dekhAya." bhAI buddhidhane tenA pitAzrInAM A vacana barAbara yAda rAkhI te mujaba ja maulika rIte vyavasthA ke racanA karavAnI bhAvanA sevI hatI. temanA pitAzrInI icchA mujaba vavANiyA mATe temaNe lAgaNIpUrvaka mahenata karI che. te kAraNe temanA aMtaramAM e puNyabhUmi * zrI rAjabhuvana,' dharma-ArAdhanA rUpe sAcA bhAvathI vasI gaI hatI, jenuM divya darzana ApaNe AgaLa karIzu, : temanA aheALA kuTuMbakabIle| dIkarA-dIkarIo, vahue, jamAI e vagerene vistRta parivAra hatA, paNa sau pratye temanI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svargastha zrI bhagavAnalAla raNachoDadAsa modI. sva. pU. zrI bhagavAnalAla raNache.DadAsa meAdI Page #133 -------------------------------------------------------------------------- Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 89 samAna dRSTi rahetI. saunAmAM prasannatA utpanna karavI e ja temanu lakSa rahetuM. katyAre paNa keAInuM mana na dubhAya tenI tee bahu ja cIvaTa rAkhatA. keAInuM paNa mADhuM. vIluM dekhAya te! emane cena na paDe; tenA mananu N samAdhAna thaye ja temane zAMti thatI. lakSmInI pUrI mahera hatI. teonA aMtaramAM sau pratye svAbhAvika samabhAva hatA. prasaMge avasareAcit--vacit tethI paNa vizeSa--yAnA jhare temaNe vahAvyA che, meAkaLe mane ApI jANyuM che--koI na jANe tema. mAna ke meATAInI spRhA kI rAkhI nathI. dAna karavAnI pAchaLa moTAI atAvavAnA uddeza kadI nahAtA; mAnavI hRdayane e svAbhAvika AviSkAra hatA. prabhu paramakRpALu deve 'mekSamALA'mAM saddharma nAmaka zikSApAmAM dayA saMba'dhI jaNAvyuM che-- " jemAM koI prANInuM duHkha, ahita ke asatASa rahyAM che tyAM dayA nathI, tyAM dharma nathI...." te temanA jIvanamAM caritA thatuM hatuM. Ama temanuM jIvana gharamAM tema ja bahAra vyavahAramAM AvI svabhAvagata ' dayA'nI ja pratIti karAve che. arthAt peAtAthI koI ne 'du:kha, ahita ke asateASa' na Upaje, eTaluM ja nahIM paNa tene sArA saMtASa maLe, tenu hita thAya, tenu duHkha dUra karIne peAtAne AnaMda thAya tevI rIte vartavAnI emane Teva hatI. temanA mitra zukadeva mane kahetA, 'bhagavAnalAlabhAI sAcA saMta che.' zukadeva ane peAte jelamAM sAthe hatA, peAtAne ane temane sagAbhAI jevI lAgaNI hatI. satyAgrahanu kAma haridAsa zeDa vagere badhA sAthe ja karatA. hiradAsa zeThanI sAthe eka ghara jevA saMbadha hatA. velajIbhAI, za'bhulAlabhAI, popaTalAlabhAI, meAhanalAlabhAI ane ravajIbhAI khadhA bhAgIdArAmAM paraspara pratye ghaNA prema hatA; judApaNuM bilakula nahotuM. ' milsa sTAra'mAM geApALajIbhAI ane lAlAjI bhagavAnadAsa sAthe trIsa varSa bhAgIdArI cAlI, paNa anyatra kavacit ja jovA maLe tevA bhrAtRbhAva, sumeLa ane AdarabhAva kAyama TakI rahyA. *sidha dhArAsabhAnA sabhya ane leAkapriya netA. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha0 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana temanA svabhAvamAM evuM saujanya hatuM ke saMparka mAM AvanAra vyaktinuM mana TharatuM'. temanI bhASAmAM paNa kadI karkazatA ke kaDavAza AvatI nahI; svAbhAvika mIThAza vyakta thatI. tethI sAMbhaLanArane priya lAge tevuM satya vacana kahetA. saragamavicaM guyA1 e emano svabhAva thaI paDayo hato. karAMcImAM pahelI ja vAra sane 1947 mAM mANaso bhAgyo tyAre tyAM amuka dasabAra ghara rahyAM hatAM. te vakhate teo pote paNa nIkaLI nahotA zakayA. eTale mane thayuM ke temane jamavAnI agavaDa paDaze. sagavaDa sacavAya nahIM tethI temanuM zarIra bagaDe mATe mAre paNa javuM nathI, ema vicArI huM ane eka DozImA paNa tyAM rahyA. paNa temanuM lakSa te mane kema ochI takalIpha paDe te ja rahetuM. emanI svAbhAvika mRdutA tyAre vizeSa dekhAI AvatI. e yAda karatAM mAruM hRdaya pUjyabhAve temane name che. sane 1948 nA jAnyuArImAM bIjI vAra mANase bhAgyA tyAre paNa huM tyAM rokAI hatI. teo tyAM nizcitapaNe rahetA. "prabhu para bharoso rAkho; je thavA cogya haze te thaze,' ema teo ghaNI vAra kahetA. tyAre dukAnamAM koI nahI hovAthI jeTalo ane teTalo mAla jAte kADhI nAkhatA. AvA saMkaTa samayamAM paNa temanI AvI jIvana rItine lIdhe ame AnaMdapUrvaka rahI zakatAM hatAM. - pratiSThA thayA bAda dara kArtika pUrNimAe vavANiyA janmabhuvanamAM moTo utsava rakhAya che. lagabhaga hajAra paMdaraso mANasa bhegA thAya che. savAramAM bhakti, pUjA Adi vidhi thayA bAda 'jJAna maMdira' varaghoDo laI javAya che. tyAra bAda jamaNa ane baporanA svAdhyAya ane prabhunuM caritra vAMcavAmAM Ave che. tethI mAre pUrNimA upara vavANiyA AvavAnuM thayuM tyAre temane kaIka kSebhanI lAgaNI thaI AvI. ame rAtre beThAM hatAM, tyAM javAnI vAta nIkaLatAM ja temanI AMkha bhInI thaI gaI. tyAra pachI vavANiyA AvavA mATe nIkaLatI vakhate pote dukAna sudhI sAthe hatA; tyAM paNa chUTA paDatI vakhate evI ja sthiti thaI AvI. jANe karAMcImAM have rahevAnuM ja nahIM hoya tema amane baMnene Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 91 wwwwwwwwww kudaratI lAgI AvyuM. huM dezamAM AvI. ekAda mahinA mATe AvI hatI paNa karAMcImAM tophAnI ane dhamAla bahu hovAthI pAchI jaI zakI nahI'. daramiyAna temanA zarIranI kALajI tyAM karAMcImAM rAkhI zakAI nahI', tethI temane zarIre ghasAro pahoMcyA. teo daseka mahinA tyAM rahyA tyAre teonI sAthe zrI gopALajIbhAI rahyA hatA. amane badhAne teo tyAM hatA tenuM bahu duHkha hatuM. pachI teo dezamAM AvyA tyAre ame masUrI hatAM. masUrI mAM teo lakhyA kare, " tamArI bAne kaI rIte mUMjhAvA deze mA ke saMkeca paDavA deze mA." masUrIthI ame muMbaI AvyAM ane teo paNa dezamAMthI muMbaI AvyA. zarIra para nabaLAI ghaNI hatI, paNa pate te jaNAve nahI. thoDA vakhata rahI teo banne bahenone (dIkarIone) maLavA kalakattA gayA, paNa nabaLI tabiyata hatI eTale rastAmAM ThIka na rahyuM. tabiyata vadhu bagaDI. zaradI bahu thaI gaI chatAM mane samAcAra lakhyA nahotA. pUrNimA para teo kalakattAthI nIkaLavAnI utAvaLa ghaNI kare ane ema kahetA ke nahI jAuM to tamArAM bAne du:kha lAgaze." paNa bahenoe temanI zArIrika nabaLAIne kAraNe AvavA dIdhA nahIM'. thoDA divasa bAda kalakattAthI vavANiyA AvyA te vakhate khaMbhAtathI bhAIzrI amRtabhAI vagere paMdareka bhAI e tyAM darzanArthe padhAryA hatA. temAM amRtabhAInA vAcanamAM temane khUba rasa Avato. pachI to temane bhAvanA paNa evI thatI ke ApaNe have nivRtti laI sau jaMjALa choDI, zAMtithI dezamAM AvIne rahIe ane prabhubhakti ane satsaMga satkathAmAM samaya pasAra karIe teo kahetA ke zrI amRtabhAI paNa nivRtti laIne ahIM rahevAnuM kare ane svAdhyAya vAcana kare to ApaNe zAMtithI sAMbhaLIe evuM zeSa jIvana gALavAnI icchA che. teo vavANiyA, muMbaI ane rAjakoTa vacce traNeka mahinA rahyA pachI vaLI karAMcI javAnuM thayuM tyAre paNa zarIra barAbara nahIM chatAM paNa koIne khabara paDavA na dIdhI. vaLI manunAM lagnamAM be mahinAmAM dezamAM AvavAnuM thayuM, paraMtu zarIre nabaLAI ghaNI hovA chatAM te vize kAI ne kahe nahIM'. pachI Do. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana www www vAta mATe vAra karAvI kahyuM, pati Aje A nyAlacaMdabhAIne bolAvyA. temane meM vAta karI paNa teo tabiyata dekhADe nahIM'. DaoNkTara te divase tyAM rokAyA. savAre parANe tabiyata jeIne sojo che ema kahyuM. paNa teoe vilAyatI davA karavAnI nA pADI. badhAe bhegA maLI vicAra karyo ke bIjA DaoNkTarane bolAvI tabiyata batAvIe. Ijekazana cAlu karAvyAM ane jamavAmAM mAtra keLAM tathA dUdha zarU karAvyAM, paNa te anukULa na AvyAM. zaradI thatAM te baMdha karI maganA dANA palALI levAnuM rAkhyuM. ema e doDha mahinA upacAra thayA. kaMIka ThIka lAgyuM ane pachI karAMcI javAno vicAra karyo. - pitAne 'zrI AtmasiddhijI'nI keDa utAravAnI ghaNI IcchA hatI. paNa te mATe kaI maLyuM nahIM'. tyAre meM kahyuM, "kRpALudevanA patronA phoTA taiyAra karAvIe." temane te vAta bahu rucI gaI. paNa kahe, "e keNa karaze ? ?" meM kahyuM, "tame dhAro te game tema karIne te kArya pAra pADe tema che." pote bIje ja divase zrI maNibhAI revAzaMkaranI pAsethI patro maMgAvyA ne te AvyA eTale temaNe bhAI zAMtilAla hemacaMdane e kAma soMpyuM. batrIsasa rUpiyAmAM A kAma sarasa rIte karAvarAvyuM. ane rUpiyA be hajAramAM kRpALudevanuM zrI kAusaga mudrAnuM citrapaTa (khagAsana) paNa karAvyuM. kAma sAruM thavuM joIe tevI mULa bhAvanA hovAthI kharcamAM sa keca karatA nahIM'. darzana karatAM ja AlAda Upaje tevuM citrapaTa hovuM ghaTe evI emanA hRdayanI bhAvanA hatI. kRpALudevanuM sAhitya teo vAMcatA thoDuM', paNa vicAratA ghaNuM'. teo vartanamAM utAravAnI dRSTie vAcana-ciMtana karatA. karAMcImAMnA vikaTa saMjogenI huM vAta karuM to teo kahe, "kasoTI sonAnI hoya che. ApaNe sonA jevA thavuM. potAnA doSa jevA. A vAMco che teno vicAra karo." emanI jIvanadRSTi AvA AvA uddagArAmAM aneka vAra vyakta thatI. | pote gRhavyavahAramAM khAsa lakSa ApatA nahIM' eTale ke varace AvatA nahI'. manubhAInAM lagna muMbaImAM karyA', paNa teo te kazAmAM vacce paDatA nahIM'; kahetA ke tame rAjI rahA tema Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 93 www aww kere. lagna pachI be mAsa muMbaI rahI karAMcI javA rAjakoTa AvyA. tyAM pU. mAtuzrI (meTAMbA ) mAMdAM paDayAM. temanI sevAzuzraSA banI teTalI karI. temane ThIka thayA pachI ja karAMcI gayA. muMbaIthI nIkaLatAM pahelAM teo badhAne maLI AvyA. potAne manamAM jANe ema ja thaI gayuM ke have karAMcIthI pAcho AvavAno nathIjANe chellI vakhata badhAMnI rajA laIne jatA hoya tema gayA. karAMcI gayA pachI mahino thayA ane dukAnane pAkistAna sarakAre sIla mAryA'. tyAra pachI gharane paNa sIla devAyAM. te vakhate pote, zrI gopALajIbhAI paTaNI tathA AcArya--e badhA svAmInArAyaNanI cAlImAM sAthe rahetA hatA. vakhatanI paNa kevI alihArI che ! kayAM rahevAnA baMgalA ! kayAM e sukhasAmagrI ! kayAM e kuTuMba parivAra ! ane jyAM A cAlamAM rahevAnuM! vicAra karatAM atyAre paNa mAruM hRdaya bharAI Ave che, akathya vedanA anubhave che, chatAM emaNe A vastu mana para lIdhI nahotI. teo to samadaSTivAna hatA. prabhusmaraNa ane "AtmasiddhijI" vAraMvAra vicAratA ane paramakRpALu devanAM vacanAmRtanuM manana karatA hoIne duHkha na thAya tema zAMtithI nava mahinA karAMcImAM rahelA. te badho samaya Atmazreya vicAravAmAM gALyA ane e anAyadezamAM paNa Atmahita sAdhyuM. pate tyAMthI haMmezAM kAgaLa lakhatA temAM 'AtmasiddhijI'nI gAthAo to hoya ja. temanA manane ema rahetu' ke kAgaLa eka divasa nahIM lakhAya to badhAMnAM manane azAMti ane ciMtA thaze. tethI badhAMne zAMti thAya evuM lakhANa Ave. chatAM chellA keTalA divasomAM mane thayA karatuM ke have to huM karAMcI jAuM, meM kAgaLa lakhI puchAvyuM ke mAre AvavuM che. tyAre temano patra AvyA ke, " AvA anAya dezamAM, atyAranuM vAtAvaraNa-cAre bAju mAMsAdika abhakSya najare caDe che ane asvacchatA pravarte che te--joI tamane gamaze nahIM ane khUba mUMjhavaNa thaze. mATe AvavAnuM hAla mulatavI rAkhavuM. tyAra pachI pAcho bIjo kAgaLa AvyuM ke, " mArA lakhavAthI kadAca tamane mAThuM lAgyuM haze paNa tamane ahI na phAve teTalA mATe ja nA lakhI hatI. tamArI IcchA hoya to khuzIthI Ave; mArI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana M nA nathI. huM have thoDA vakhatamAM te tarapha AvIza." teo A pramANe lakhatA ne badhAne AzvAsana ApatA ke huM AvIne badhuM ThIka karI daIza. paNa pitAne have kyAM........! a mane paNa AzA hatI ke Avaze ane pachI ame badhAM vavANiyA jaIzuM. divALI tathA pUnama vavANiyAmAM UjavIzuM ane pachI badhAM tIrtha sthAnanAM darzana karI, sau kuTuMbIjanone maLI pachI zAMtithI zeSajIvana prabhunA sthAnamAM ja gALIzuM. temanI potAnI paNa ema ja icchA hatI e huM jANatI hatI. paNuM........ApaNe dhArIe zuM? ane thAya che zuM ? prabhu kahe che ke " karmagati vicitra che." karAMcImAM temane hRdayarogano humalo thayA. ati vedanA thaI tyAre vAta karI ane pathArI karAvI. gopALajIbhAIne thayuM ke Ama koI divasa pathArI karAve nahIM'. jarUra kaMI vadhAre darda thatuM haze ? AthI temaNe DaoNkaTarane tarata bolAvyA, upacArAdi karatAM dukhAvo ocho thayo ane ThIka lAgyu'. pAchI bIje divase gaeNsanI takalIpha thaI AvI tyAre dezamAM gopALajIbhAInA TeliphAna AvyA temAM tyAMnA samAcAra jaNAvI ciMtAnuM kAraNa nathI ema jaNAvyuM. paNa mane ema thayuM ke javuM to kharuM ja. te vakhate manubhAI dilhI hatA ane meTAbhAI buddhidhana rAjakoTa hatA. teone Teliphona karatAM meLApa na thA. praphulabhAI ne huM taiyAra thayAM. paramITa tarata ja maLI gaI. bIje divase ame karAMcI pahoMcyAM. manubhAI dilhIthI AvI gayA, paNa te vacce muMbaImAM rokAI gayA tethI amane eNDroma para maLyA nahI'. gherathI nIkaLyA tyAre zukana sArAM nahAtAM thayAM eTale mAru mana azAMta hatuM, hRdaya vyathita hatuM. karAMcI eNDroma para gopALajIbhAI AvyA hatA. temane tabiyatanA khabara pUchatAM kahyuM ke sAru che; thoDI gaeNsanI takalIpha che. ame ghera gayAM. teo pote sUtA hatA. huM jaIne temane page lAgI. teo kahe ke " AvyAM ? " meM kahyuM, "hA." " badhAM kema che ? majAmAM ne ?" meM kahyuM, "hA." mane pUchyuM, "tamAre page kema che?" meM kahyuM, " sAruM che." tyAre kahe, " mArA kahyA pramANe barAbara Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 95 davA karo to sAva maTI jAya. caitra mahino Akho tamAre panIra pIvuM." meM kahyuM, "have, ema karIzuM." pachI gopALajIbhAIne kahyuM, "tame Amane mATe khAvAnuM kaMI karyuM ? " gopALajIbhAI e kahyuM, "bhaiyo kare che." pote kahe "bhaiye cA karaze te temane nahI phAve; temane cA sArI joIze." meM kahyuM, "tame kAMI ciMtA karo mA; mane cAlaze." " jamavA mATe kema karazo ? " temaNe pUchayuM. meM kahyuM, "karI laIza." to gopALajIbhAI e pUchayuM', '' badhAMnI sAthe cAlaze nahIM ? " tyAre temaNe kahyuM, " nakAmuM temanuM mana dukhAya tevuM nahIM karA.Ama vAtacIta thaI eTalAmAM gopALajIbhAIne bahAra javAnuM thayuM. AcAya AvyA. temane kahyuM, " khAvAnuM tame banAvI Apo." AcArya kahe, " bhale." paNa meM nA pADI : "huM calAvI laIza," ema kahyuM. pachI brAhmaNanI lajamAMthI pote bhANuM maMgAvyuM. A pramANe koI rIte mAruM mana na dubhAya tema karatA. paNa mAruM mana to kendrita thayuM hatuM temanA vyAdhimAM. e huM temane kaI rIte jaNAvuM? pUnamane divase sAMjanA zIta vaLyAM, tevI vedanAmAM paNa pote kSamApanAne pATha ja bolatA hatA. pAchuM ekamanI rAtre tevI ja rIte thayuM. maMdavADa vadhato gayo, vyAdhi ghaNo bhayaMkara thato jato hato. jayaMtilAla, vidyAbahena, bhAI buddhidhana e badhAM karAMcI AvavA mATe utAvaLAM thayAM, paNa teoe tema karavAnI temane nA pADI : " badhAMne herAna na karo. badhAM ahI' Ave to tyAM rahenAranI zI sthiti ? "" ema kahI bolAvavAnI nA ja kahetA. paNa bhAI buddhidhana temanI nA chatAM AvyA vinA na rahI zakayA ane te AvyA te sAruM karyuM. mArA manane paNa ema thayA karatuM ke te Ave to ThIka, paNa badhA nA pADe eTale huM' zuM boluM? huM to hRdayanI vedanA hRdayamAM ja samAvatI.. dardI potAnuM kAma karyuM jatuM hatuM ane pote to potAnuM lakSa Atmazreya pratye ja rAkhyuM hatuM. pote 'paramaguru nigraMtha', 'sarvajJadeva', 'bhagavAna", "rAma" A zabdo vAraMvAra ucAratA te mujaba eka vAra 'rAma' kahyuM tyAre meM kahyuM, "he bhagavAna ! " Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 : : zrImada rAjacaMdra janmabhuvana wwwwwwwwm wwwwww~ javAbamAM pAte kahe, " rAma ane bhagavAnamAM phera kharA ?''me' kahyuM, " badhuM eka ja che." A rIte peAtAnuM dhyAna prabhunA nityasmaraNamAM ja rahetuM. meATAbhAI buddhidhana AvyA pachI nyAlacaMdabhAI DaoNkTarane tathA maNiyArane mukhaIthI kheAlAgyA ane peAtAnA gharamAM rahevA javAnI sarakAra taraphathI chUTa maLatAM ghera gayA. maheMdavADa vadhatA ja gayA. DaoNkTara AvyA, upacAra ghaNA karyAM, paNa sudhArA na ja dekhAyA. A bAju jaya'tilAlanI AvavAnI icchA ghaNI, paNa saunI nA eTale tema banyuM nahI. vidyAbahenathI paNa e ja kAraNathI na avAyuM. ADa varasa thayAM te ghera rahevA AvI nahotI temAM chevaTe maLI zakAyuM nahIM tenu tene bahu du:kha rahyuM che, gharamAM AvyA, paNa maMdavADa divase divase vadhyA. vedanA ghaNI ja hatI. paraMtu lakSa te AtmAmAM parAvyuM hatuM. temane samajAI gayuM hatu` ke have prabhunA dhAmamAM javAne samaya AvI pahoMcyA che. deha chUTavAnA be divasa pahelAM gopALajIbhAI ne kheAlAvyA ane baMne bhAI ene paNa beAlAvyA. pachI badhAne sUcanA karI ke, " tame badhAM sau haLImaLIne raheze. tamArI khA, moTIkhA, tathA nAnIkhAne kAI jAtaneA saMkeAca na paDavA dezo." vahudIkarIonAM nAma laI kahyuM, temanuM kharAkhara dhyAna rAkhaze. tema ja bhaiyAe tathA mala'ge mArI cAkarI ghaNI karI che. bhaiyAnu dhyAna rAkhaze. karImabhAI, AcAya, pANI ane dukAnanA bIjA mANaseAe mArI khUba sevA karI che," ema kahI adhAnAM nAma laI upakAra mAnyA. 66 pachI mane kahyuM, " meM ghaNI vAra tamAruM mana dubhAvyuM tenI kSamA mAguM chuM"meM sajaLa nayane kahyuM, " e teA ThIka; paNa tamArI udAratA huM kaI rIte varNavuM ? me tamane ghaNI vAra dukhI karyA che tenI huM paNa be hAtha joDI kSamA mAguM chuM. tamArA AtmAne zAMti raheA ! prabhunuM smaraNa ja ApaNane bhavAbhava raheA ane chevaTe ApaNe sAthe ja A bhavathI nivRtta thaI e e ja hu prabhune prArthanA karu chuM." Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 97 pote pathArImAM chevaTa sudhI prabhunuM nAma bhUlyA na hatA. maMdavADamAMthI sArA thavA bAbatamAM mane zaMkA to hatI ja, somavAre rAtre maMdavADa vA. upacArA karatAM ThIka lAgyuM. mane thayuM ke manubhAI Ave to sAruM. TeliphAna karAvyA. cha vAge pAcho maMdavADa vaLe. gopALajIbhAI mane kahe, "tame hA pADe to vaidyanI davA laI e.' meM kahyuM, "bhale." gopALajIbhAI vaidya pAse gayA, paNa kAraNavazAt vidya na AvI zakayA ane davAmAM kesUDAnA zeka karavAno kahyo. gopALajIbhAIe taiyArI karI ne meM zeka karavo zarU karyo. huM zeka karuM ne teo batAvatA jAya ke zeka kayAM kara. zeka karatAM karatAM "AtmasiddhijI'nI gAthAo tathA prabhusmaraNa kahetI. temAM bhUla paDe to pote izAro kare ane kahe ke bhUla che. Ama chevaTa sudhI khUba ja zAMtipUrvaka prabhunuM ja dhyAna hatuM. tyAM ekadama zvAsocchavAsa vadhyA eTale zeka baMdha karyo. prabhusmaraNa cAlu ja hatuM. te sAMbhaLatAM zvAsa baMdha paDayo ane ......zarIraceSTA saghaLI sthaMbhI gaI... vi. saM. 2006nA zrAvaNa vada AThama ne maMgaLavAre savAre 11.5 miniTe e pavitra AtmA nazvara dehano saMbaMdha cheDI cAlyA gayA. ujajavaLa pariNAme uttama gatine pAmyA. mRtyunuM AvavuM avazya che, e nizcaya thatAM jJAnI sivAya sAmAnya jIvone tenuM vismaraNa thaI dhIraja rahetI nathI. raDI javAya, azrupravAha vaheto thAya, e svAbhAvika che. svajano sau zokagrasta thaI gayAM, vAtAvaraNa zokamaya banI gayuM. gharamAM, vyApAra vyavasthAmAM ane aneka sAmAjika kAryomAM teo agresara hatA. khAnagI rIte anekanAM du:kha TALatA. Ama ghaNAMne bhinnabhinna kSetromAM teo sahAya ane hUMpha rUpa banyA hatA. AvA pa. pU. bhagavAnalAlabhAIne viyoga ati ati du:kharUpa thayA. svajanone to A viyoga asahya hato. mArI aMtaraMvedanA prakaTa karavAnI na hoya. A prasaMga sabaMdhe bhAI buddhidhanabhAI e jaNAvyuM che ke: zrI. 7 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwwwwwwwwwww - "pU. bA pAse ja che. samaya judo che. pAkistAna eTale jANe parAyA dezamAM ghaNI pratikULatA vacce che. cALIsa varSanA saMbaMdha! vicAgano tApa asahya lAge evI sthiti che. paramAtmasvarUpa pitA zrImadjInAM putrI che. bALapaNathI paramArtha saMskAra siMcAtA AvyA che ane te ja eka mAtra A duHkhada paLe, A vikaTa prasaMge AzvAsanarUpa thAya che." | bhagavAne kahyuM che "...evI azaraNatAvALA A jagatane eka sapuruSa ja zaraNa che. satpuruSanI vANI vinA keAI e tApa ane tRSA chedI zake nahIM' ema nizcaya che...." | "jenI nirupAyatA che tyAM sahanazIlatA ja sukhadAyaka che ema mAnyatA hovAthI mInatA che." vaLI paNa kahyuM che : "sa yoga saMbaMdhe A deha pratye A jIvane je prArabdha haze te vyatIta thaze te dehano prasaMga nivRtta thaze. game tyAre tene viyeAga nizcaye che. paNa AzrayapUrvaka deha chUTe e ja janma sArthaka che ke je Azrayane pAmIne jIve te bhave athavA bhAvi. evA thoDA kALe paNa svarUpamAM sthiti kare." - "e parama puruSa ane tenI vANIno Azraya pU. bAne rahyo che jene AdhAre chevaTa sudhI khUba dhIrajapUrvaka prabhumaraNa rAkhyA karyuM che. temaNe kuTuMbIjanone prabhunI vANInuM 'AtmasiddhijI'nI. gAthAo vaDe siMcana ApyA karI pariNAme zrI prabhunI smRtimAM, enA ja zaraNamAM upayoga rahe tevI dharma ArAdhanAnuM maMgaLa kArya karyuM che, ane e zubha ArAdhanArUpa pavitra kAya A asahya vigajanita tApamAM cittane samAdhAnarUpa ane upazama ApanAra thayuM che. pU. zrI bhagavAnalAlabhAIne paramakRpALu prabhumAM vizvAsa hato ja. dhamamUrti paramakRpALu prabhunI chApa temanA aMtaramAM hatI ja. dharmane nAme saMbaMdha, zaraNabhAva, eka paramakRpALuzrImAM ja hato. enA Alabane jIvana dhanyarUpa banyu hatuM. e saghaLA vicAre, anubhave pU. bAne zekane sthAne krame karI saddavicArane avalaMbane dhama dhyAnamAM citta rahyuM che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 99 www : "te vakhate AvA khedanA prasaMge paNa pU. khA zubhabhAvanuM kevuM ciMtana kare che te emanA ja zabdomAM joI e ' jIva nitya vastune bhUlI jaI anitya padArtha mAM mAha rAkhe che e ja enI ajJAnatA che. sacAga mAtra viyeAgajanita che. kAI sAthe jaI zakatuM nathI. mATe Atmahitane vicAra e ja kavya che, ema vicArI Atmazreya pratye vaLavu e eka hitakArI upAya che. he jIva! zrI satpuruSanAM vacanAne pharI pharI vicAra karI temanA kahelA punita paMthe cAlI bhavabaMdhanathI mukta thA. janmamaraNurUpa A sasAraklezathI rahita thA. bhagavAna paramakRpALuzrIe kahyuM che tema H -e parama tattvanA mane sadAya nizcaya raheA. e yathArtha svarUpa mArA hRdayane viSe prakAza karo, ane janma-maraNAdi aMdhanathI atyaMta nivRtti thAe! nivRtti thAe! " he jIva! A klezarUpa sasAra thakI virAma pAma, virAma pAma, kaMIka vicAra, pramAda cheADI jAgRta thA! jAgRta thA! nahi tA ratnaciMtAmaNi jevA A manuSyadeha niSphaLa jaze. " he jIva! have tAre satpuruSanI AjJA nizcaya upAsavA ceAgya che.' '* OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH *. 50' 4 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhidhanabhAInI puNyasmRti ' raNachoDadAsabhAI e eTale ke, buddhidhanabhAInA dAdAe, bALapaNathI ja temanAmAM paramakRpALu devanI bhakti tathA zraddhAnAM bIja ropyAM hatAM. temanAM pU. dAdA ane dAdImA (maNibahena)ne tyAM kRpALudevazrI padhAryA te vakhatathI e parama puruSanAM punita darzanasamAgame teomAM bhaktivAtsalyanA saMskAra daDha thayA hatA ane tethI gharamAM paNa saune e dharma saMskAra deDha thayA hatA. mane paNa tyAM prApta saMskArane sAruM poSaNa maLyuM, jethI mArAmAM zraddhA tathA bhaktimAM utsAha uttarottara vadhato ja rahyo. mArA sasarA ane sAsujIe amArAM badhAM bALakonA saMsakAramaya ucheranI sArI mahenata lIdhI che. bhAI buddhidhana traNa varSanA hatA tyArathI teo tene potAnI sAthe ja rAkhatAM. vaDavA, agAsa ke anya sthaLe yAtrAe jAya tyAM paNa tene potAnI sAthe ja laI jatAM. pU. moTAMbAne dara varSanI kArtikI pUrNimA, eTale zrI rAja jayatidinanA mahotsava para, vaDavA javAnA nityaniyama hatA. pachI prabhunI pratiSThA vavANyiA "zrImad rAjacaMdra janmabhuvana"mAM thatAM tIrthadhAma vavANiyA padhAravAnuM rAkhyuM hatuM. zArIrika anivArya pratikULatAne kAraNe be pUname vavANiyA na thaI zakI. teno kheda temane bahu raheto. zrImad rAjapraNita sadharma mAM mAtApitA ane dAdA-dAdImAnA sahavAsathI paramakRpALu devanI prabhutAnI chApa bhAI buddhidhananA aMtaramAM bALavayathI ja aMkita thaI hatI ane tene laIne "zrImada rAjacaMdra janmabhuvana"nI ujajavaLa prabhAvanA rahevA arthe tenA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva, pU. zrI buddhidhanabhAI bhagavAnalAla modI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 101 ww wwwwwww aMtaramAM ghaNI lAgaNI hatI. tene paramakRpALu bhagavAnamAM UMDI zraddhA hatI tethI zrImad bhagavAnanI pratiSThA vakhate teNe sArA utsAhabharyAM bhAga lIdhA hatA. vavANiyAtInA vyavahAra nibheLa ane svAdhIna rahe tevI temanI tIvra icchA hatI. prabhunI pratiSThA sa``dhamAM kaMI bhinnabhinna abhiprAya jaNAtAM pratiSThA tA mArAM A ja kare' tevA makkama vicAra teNe ja AgaLa karI mAre hAthe prabhunI pratiSThA karAvI hatI. 6 tenA pitAzrIe tene bhalAmaNa karelI: "vavANiyAne kharAkhara saMbhALajo, zeAbhAvajo." pitAzrInu vacana temaNe pUrA premathI tana, mana ane dhananeA yathAsamaya bhAga ApIne kharAbara pALyu che. dara kArtika pUrNimAe jayaMti maheAtsava para te kalakattAthI vavANiyA AvI paheAMcatA. temanI zraddhA ane bhaktithI amane saune mahu Anada vedAtA ane ghaNI haLavAza rahetI; vyAvahArika kAMI mAne lAgatA nahIM, tayitane kAraNe teo e pUrNimA vavANiyAmAM na karI zakayA tene temanA manamAM bahu vasavaseA hateA. " A te akhaMDa siddhAMta mAnajo ke sayAga, viyeAga, sukha, du:kha, kheda, AnaMda, aNurAga, anurAga, ityAdi yAga koI vyavasthita kAraNane laI ne rahyAM che." (paramakRpALu deva.) * prabhunA ja jANe divya sa`deza na hoya tema vAta khanIH sa. 2016nA AkharI mahinAomAM tamiyatane kAraNe buddhidhanabhAI ne muMbaIthI rAjakATa rahevAnuM thayuM hatuM. hRdayanI bImArI hatI jemAM dadI ne pUrA ArAma ja rAkhavA paDe. caDavA-UtaravAmAM pUru' jokhama gaNAya. haraphara karavAnu te paNa mApIne. betraNa varSa thI ochAvattA pramANamAM vyAdhie paNa ghara kareluM; te cit ugra rUpamAM paNa thaI Ave. zarIra saMbaMdhamAM zrI buddhidhanabhAInI AvI sthiti rahyA karatI. sagavaDa sAcavavAmAM, rAkhavAmAM, upacAra karavAmAM kAI sa`kAca nahIM, keAI tANu nahIM. ghaNI meAkaLAza. AvI vipula sAmagrInA dhaNI, samaju vicAravAna gaNAtA dI', saMvata 2016mAM kArtika pUrNimA para rAjakATathI vavANiyA AvavAnA manasUbA kare che, kADa seve che. makkama vicArathI svajanAne Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana jaNAve che, " game tema thAya, A vakhate pUrNimA vavANiyA ja karavI che--tame hA pADazo ke nA pADazo to paNa A pUnama vavANiyA karavI ja che." Ave samaye irachavAyogya vidhi eTale DaoNkTaranI paramITa (rajA) levI joIe ane tema thAya eTale samAdhAna rahe. paNa je thavA yogya hoya te ja badhI vidhi anukULa thAya. ThekaTarane batAvyuM. temanA kahyA pramANe "kADiyegrAma' kaDhAvyA. bahu ja sAro Avyo ane DaoNkaTare kahyuM, " paMdara divasa khuzIthI rahI Avo." ghaNI vAra aMtaranAM veNa keANa bolAve che tenI koI bolanArane paNa khabara hotI nathI. enI aMtarikSa vANIthI pate kahe, " traNa divasa rokAvuM che." mitra AvyA tene kahe, " ApaNane paramITa maLI gaI. bhagavAna bolAve tyAM koNa rokanAra che ? " terase nIkaLI dahIMsarA AvyA. maiTaranI sagavaDa rakhAvI hatI temAM vavANiyA AvyA. maeNTarathI maMdiranI pradakSiNA karIne pote aMdara AvyA. te vakhatano temane AnaMda, ullAsa ja anero hatA--avazya hato. prabhune bheTavA jANe na AvyA hoya ! 'paramakRpALu prabhu namuM, aho pragaTa mahAvIra; zrImad rAjacaMdra pade, dharuM zrIphaLa nijazira.' maMdiramAM AvatAM ja A bhaktibhAvanAthI utkaMThApUrvaka prabhunA caraNamAM zira jhukAvI dIdhuM. tenI aMtara icchAnI bhakti samajIne tenI bhaktinI suvAsa svajanomAM prasarI rahe, tenuM jIvana dhanya bane, tenI puNyasmRti kheda ane zAkane sthAne saune prabhubhaktimAM, saddavicAramAM, dhuma dhyAnamAM rahe, prere, evA evA gahana, ati gahana bhAve e to e ja jANe ! bhaktavatsala bhagavaMte jANe tene saMdeza na sAMbhaLyo hoya ! te aMtarikSa saMdezAne jhIlI nAjuka bhayabharelI paristhitimAM paNa vavANiyA AvavAnA-prabhudazana pAmavAnA - koDa hatA. A vakhatanA emanA vartanamAM ane samAgamamAM koI anerA utsAha varatAto hato. teo jANe zarIrane bhUlI gayA na hoya ! adhI dekharekha jAte rAkhavAnI ja tamannA temane hatI. AvelA sau mahemAnonI vyavasthA joI kaMdoI ne bolAvI pote ja badhI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 103 wwwwwwwww wwwwww H HH sUcanA karI. caudasanA AkhA divase mahemAnA mATe cAgya vyavasthA karAvI. rAtre paNa pAte sUtA hatA, tyAM prabhunAM guNagAna sAMbhaLyAM. bIje divase paNa tema ja bhakti cAlu rAkhavAnuM kahyuM. peAtAnuM citta badhA samaya Ama bhaktimaya ja rahyuM. pUrNimAe savAre cha vAgyAmAM nAhIne taiyAra thaI ne e prakAre pALI upara beThA ke jyAMthI badhA mahemAneAnuM dhyAna rahI zake. meM kahyuM, " bhAI, thAkI jaze." pote kahe, "have sAruM che; AnaMda che." sa mahemAne cApANI laIne pachI nAhIne paravAryA. kAI ne kAMI agavaDa na paDe tyAM sudhI badhAnuM dhyAna rAkhyu. tyAra pachI gurumadiranI cAlImAM sIDI che tyAM pALa upara beThA. sane premabhAvathI maLI vAtacIta karI. me kahyuM, " bhAI, khurasI laI ne besA tA? " tA kahe, " mAre meATAI nathI joItI." kAI e kahyuM, " bhAI, thAkI jazeA?" pAte kahe, 'thAkI jaIzuM te bhagavAna pAse lAMbA thaI sUI jaIzuM." * snAtrapUjA " bhaNAvavAnI taiyArI adhI temanAM patnI sudhAbahene karI. bhagavAnane siMhAsana para padharAvyA. tyAMthI sarva kriyA karyA pachI zAMtikaLaza sudhAbahene karyAM. peAte paNa snAtrapUjA 'aMge hAthe nADAchaDI baMdhAvI, AkhAe (ci. rAjeze) AratI utArI, cAmara DhoLyA. A adhAnu pAte UbhA UbhA nirIkSaNa karyuM.... te pachI rathayAtrA nIkaLI, te joI ne temane ghaNA ja ullAsabharyA Anada thayA. jANe pote bhagavAnanuM sAMnidhya - nikaTatA anubhavatA hAya tevA Anada varatAtA hatA. rathayAtrA nIkaLyA bAda teo jinAlaya-gurumaMdiramAM sa citrapaTAnAM darzana karI, caumukhIne pradakSiNA karI, mahAra madiranI pradakSiNA karI, mahemAneA mATe taiyAra karAvelI mIThAI vagere cIjo kharAbara che ke nahIM te joI tapAsI lIdhI. tyAra pachI rathayAtrA pAchI AvI. prabhu maMdiramAM padharAvyA te saghaLAnu nirIkSaNa karyuM.... khAda pote jarA ArAma laI bhAjana karyuM. mahemAneAnI barAbara saMbhALa rAkhavAnI,sarakhI rIte jamADavAnI sUcanA karI. mahemAne have lagabhaga jamI rahevA AvyA hatA ane pAte 'zrImad rAjacadra' graMtha sAthe AvelA mitrane vAMcavA ApyA. eka peAtAnI pAse rAkhyA. ane mitrane samajAve che, "prabhunuM nAma letI vakhate mana zuddha heAvu' joI e. sa`kalpa C : Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana www wwwwwwww vikalpa na thavA joI e. jaDa ane cetananI bhinnatA jANe tene mekSa che." Ama paramA kathA thAya che tyAM.............. cihno karyA', zarIre vikRti AvI, svAbhAvikamAMthI asvAbhAvika krama thayA. prabhunA pratyakSa darzIne tenA teDAne jhIlavAnA krama AvI paheAMcyA. zarIre pasIne vaLavA mAMDayo. mAthuM prabhunA caraNa tarapha pheravI dIdhu, ane 'vacanAmRta' graMtha jamaNI khAju mUko. gheADI vAramAM pasInAnuM pramANa vadhatuM gayu. vadhu ne vadhu pasIneA thavA lAgyA. sudhAbahene davA ApavAnuM karyuM. pAte kahe che, "have e baMdha karo. mane bhagavAna AgaLa javA do." ane tema kahyA pachI temaneA pavitra AtmA sadAne mATe A pArthiva deha cheADI cAlyA gayA. kayAM gayA ? nathI keAInA upara ke svajane tarapha lakSa ApyuM. eka bhagavAna! bhagavAna! tenI bhaktimAM ja tenuM mana lIna khanI gayuM. pU. dAdAzrI raNacheDalAlabhAI e paramakRpALu devane eka lekha ke koI suvAkaca mATe pUchatAM paramakRpALu deve jaNAvyuM hatuM ke " bhAvanAsiddhi 'niHzaka ene AtmA A siddhine vacce ane UdhvagAmI thaI prabhune paMthe paravaryA. "zuM prabhucaraNa kane dharu, AtmAthI sau hIna; te te prabhue ApIe, vatuM caraNAdhIna. A dehAdi AjathI, vartA prabhu AdhIna; dAsa dAsa huM dAsa chuM, Apa prabhune dIna," kevuM divya paraleAkagamana ! e divya darzane janAra, pavitra smRti mUkI janAra AtmAne vaMdana hA! paramAtmarUpa banI janArane punita vadana hA ! mahemAneA ane sau jamI paravAryA hatA. maheAtsavane badhA prasa'ga saraLa rIte ujavAI gayA hatA. evu divya paraleAkagamana kAI ne kAI prakAre aMtarAyarUpa thayuM na hatuM. bhagavAnanI enA para pUrNa kRpA hatI ane tevI ja svajane para! zAka, kheda ane duHkhamaya A dhyAnarUpa je smRti te rUpAMtara thaI, tenA svarga Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 105 wwwwwwww wwwwwwwww vAsanI smRti ma'galamaya, zubha ciMtanamAM joDanAra, dhama dhyAnamAM preranAra, paramakRpALu prabhu pratyenI zraddhA-bhaktimAM vRddhi karanAra thayAM, nAstikane Astika banAvanAra thayAM. svajane saune pavitra sadhama mAnA upadeSTA zrImad bhagavAnamAM uttama pratIti upajAvanAra, dhAraNa karAvanAra thayAM. ene divya mUka saMdeza saune prabhupaMthe vALavA, temAM sthira thavA, te arthe kArya karavAmAM, vavANiyA tIrtha bhUminI saMbhALa levAmAM, ' zrImad rAjacaMdra janmabhuvana'nI ujjavaLatA ane utka sAdhavAmAM, eka kartavyapATha zIkhavanAra thayA. : e vakhatanA e divya svargavAsa veLAnA enA sarva saMcAge kevA pavitra banyA hatA ! enI sa caryA, enA vacananuM prakAzavuM, enI dhaiya zakti, enI makkamatA, sudRDhatA ane enA aMtarapariNAma--e saghaLu kevuM apUrva hatu...! mATu--mATuM bhAgya ! e ja ukti khasa thAe! vaikharI vANI enAthI vadhu zuM vyakta karI zake? zrImad bhagavAna pratye sAcI prema-bhakti ArAdhavA ApaNe saceta rahIe e ja buddhidhanabhAInI puNyasmRtinI sAkatA che. chellA vakhatanA tenA caherAnA prabhAva paNa kAI judA tejasvI dekhAtA hatA! chellA be mahinA tene UMgha na Ave tyAre 'navakAra' sabhaLAvavA kahe ane te pramANe lAMbe vakhata sabhaLAvIe tyAre zAntithI sUI jAya. paramakRpALu prabhunA kathana anusAra : "zubha bhAva vaDe mana zuddha karI, navakAra patrane samare; nahi eha samAna sumaMtra kaheA, bhajIne bhagava ta bhava'ta laheA ' bhavanA aMtanu, duHkhakSayanuM, kAraNa bhagavAnanuM nAma ja. tenuM bhajana e ja priya kartavya heAya che. teNe tenuM kAma sAdhI lIdhuM. vastra dehathI judu che tema dehane judA jANI hasate cahere tenAthI AtmA pAte chUTA thayA, UrdhvagAmI anyA. bhagavad gati anusaryA. pAchaLa patnI ane pAMca varSanA putra rAjeza che. teomAM paNa tenAM zubha sa'skAra darzana de che. bahena Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana WWWWW. wwwwwwwww sudhA paNa e sadagata AtmAnI smRti tAjI rAkhI temanA Azayane anusaravA prayatnazIla che. vacanAmRtane Azraya rAkhI zAMtipUrvaka prabhubhaktimAM udyamavaMta che. rAjezane paNa tema ja susa skArita karavA dhyAna Ape che. tIrthabhUmi vavANiyA ane prakAre puNyasmRtirUpa che. ane e pavitra tIrtha pratye emane Adara ane bhakti che. buddhidhanabhAInA nAnA bhAI e--praphullabhAI tathA manubhAI 'zrImad rAjacaMdra janmabhuvana'nI premapUrvaka saMbhALa rAkhe che. kevu' ati Azcaya che! kevI Azcaryajanaka gUDha ghaTanA che! je sthaLethI savAre rathayAtrA, prabhunA guNagAna, ha ane AnaMdapUrNAMka prabhutulya pitAnA janmAtsava ujavAya che te ja divase ane te ja raste mATA evA priya putranI nanAmI! e mAtA tarIkenu aMtaradarzana pAmavuM e paNa eka puNyalAbha che. saskArI AtmAone prApta thatA AvA prasa`ga e eka kaseATIneA prasaMga gaNAya. temanuM aMtaravedana jANavA ane samajavA yAgya che. Ave samaye hRdayanu aMtara-maMthana cAlyA ja karatuM hAya che, prabhubhaktinA bhAvA UbharAyA kare che. prabhuupardiSTa saMsAranI anityatA, asAratA, azaraNutAnA bhAvAnu ci'tana khaLa kare che ane prabhune upakAra ati ati vedAya che. uparAMta paNa prabhumAM prIti karAvanAra, bhaktimAM vRddhi karAvI sanmAga mAM deAranAra, e ja zuddha mA mAM sthiti karanAra sajjana puruSonA satsaMga ane teothI thayela upakAra bahu bahu sAMbhare che. aMtaramAM namratAnA, dInatAnA, ekarUpatAnA arthAt nirahakAratAnA bhAvA vizeSa sphure che ane sarvAMmAM, sakRtimAM zrI prabhunuM sAkSAtpaNuM tathA tenA ja upakAra vedAya che. tene mAthe rAkhI 'pAtApaNu'' gaLe che, gALavA utsukatA thAya che. ane A rIte zAkathI, kheDhathI rahita thavAya che ane prabhumayatAne anirvacanIya AnaMda anubhavAya cheH * nAtha ! ame karyAnu abhimAna vedIe e amArI ajJAnatA che. kharI kRpA ApanI! ApanAmAM sAcI zraddhA hoya teA ame bhavasAgaramAM na chUDIe. e vastu bhAI buddhidhanabhAI e sAbita Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwwww zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 107 www karI batAvI che. bAkI to prabhu ! mArI kasoTI to ghaNI thAya che. mArAmAM kathA zakti hatI ke e kasoTImAMthI huM pAra pAmI zakuM? Apa zakti Apaje. he prabhu ! zuM karuM te sUjhatuM nathI. eka bAju paramAtmAsvarUpe pitAne janmadivasa kArataka suda 15 ne ravivAra-te ja divasa pharI AvyA ane te ja divase jyeSTha putranuM samAdhimRtyu ! he prabhu ! mArA jevAnI A kasoTI sAmAnya keTinI nathI. eka bAju dhajAo bAMdhI che, savArathI bapora sudhI Dhola-nagArAM vAge che, ne bIjI bAju aparanA putraviyoganA duHkhanA dhvani ! eka bAju jJAnamaMdiramAM bhaktinI choLo UchaLe che, tyAre e ja jJAnamaMdira sAme sAMjanA putrane agnisaMskAra thAya che ! je rastethI prabhunI rathayAtrA AvI te rastethI putranI samazAnayAtrA gaI! jeNe prabhunI pAlakhI lIdhI tene putrane khAMdhe laI agnisaMskAra karavAnuM sajA yu'! he prabhu ! muja pAmaranuM zuM gaju ke A tArI akaLa gati samajuM ? mArA nAtha ! Apa ja A kasoTImAMthI pasAra thavAno rasto dekhADazo. hu pAmaranuM mana kema dhIraja rAkhe ? paNa ApanAM vacane keAI ananya, apUrva evI adraSTa zakti ApatAM hoya tevI mane anubhUti thAya che. mArA prabhu ! ApanI kRpAthI saMsArasamudra pAra Utaru ane ApanA caraNomAM AvIne sthiti karu' e ja prArthanA karuM chuM ane jANe Apa mArI prArthanA sAMbhaLatA ho tevI AMtarapratItino anubhava paNa karuM chuM. mArI akathya vedanAne jANe tame bhaktinA AnaMdamAM rUpAMtara karI na hoya tevI nigUDha lAgaNI anubhavuM chuM." Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIyuta bhegIbhAI iDaravALA pUjya bhAIzrI popaTalAlabhAI mahekamacaMdanA dehavilaya pachI temanA putra zrI bhegIbhAI vaDavAtIrthano vahIvaTa saMbhALatA hatA. temane paramakRpALu deva pratye prema tathA bhakti bahu ja che. vaDavAmAM ghaNo vakhata rahyA pachI temane ekAMtamAM rahevAno vicAra thatAM iDaramAM rahevAnI bhAvanA thaI. lIMbaDIvALA manasukhabhAI devazInA putra giradharabhAInA sAthathI iDara 'zrImad rAjacaMdra vihArabhuvana' baMdhAvyuM. tyAM paramakRpALu devanAM pagalAMnI sthApanA karI. atyAre teo ekAMtamAM rahIne bhaktibhAva karI jIvanane sArthaka karI rahyA che. teozrIne paramakRpALu devanI janmabhUmi pratye ghaNI prIti-bhakti che. 'rAjabhuvana'nA khAtamuhUta vakhate teonI hAjarI hatI. pratiSThA vakhate paNa teo agAuthI hAjara rahyA hatA. saune salAhasUcanA ApI u9lAsa bhAvamAM rahevA preraNA karatA hatA. te vakhatano temanA utsAha ghaNo ja hatA. prabhunuM janmasthAna teone mATe apUrva vastu hatI. pratiSThA khUba AnaMdathI ujavAI. pratiSThA pachI teo dara pUname ahIM janmasthAnamAM AvI ullAsapUrvaka bhaktibhAva karatA. chellAM ATha varasa thayA tabiyatanA kAraNe pUnama upara AvI zakatA nathI. paNa zarIranI anukULatAe varSamAM ekAda vakhata jarUra AvI jAya che, tethI saune khUba AnaMda thAya che. teonI bhaktimAM dinapratidina vRddhi thAo evI prabhu pratye prArthanA che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAI amRtalAla ma, parIkha zrI amRtabhAI ne pa. pUjya bhAIzrI popaTalAlabhAIne paricaya DaoN. cimanalAla tathA Do. narottamabhAI kApaDiyAnI preraNAthI vaDevAtIrthe thayA. tyAM teozrInA prathama paricaye ja prabhukRpAe kaI pUrvasaMskArathI pUjya bhAIzrI pratye apUrva bhAva temane AvyA, ane e tIrtha mAM pU. bhAIzrInA sAMnidhyamAM satsaMgasvAdhyAya arthe vakhatovakhata javuM thatuM ane tyAM rahevAnuM thatuM. pUjya bhAIzrInA paramasatsaMgayeAge zrI paramakRpALu deva pratye ane teonA upadiSTa vacanAmRta pratye prIti-bhakti, zraddhA vizeSa dRDha thayAM. zrI vacanAmRtanA svAdhyAya, ciMtana-manana e ja eka temanuM lakSa rahyuM. pR. bhAIzrInA dehavilaya bAda temaNe moTe bhAge vaDavAmAM rahevAnuM rAkhyuM ane tyAM AvatA mumukSu bhAI-bahenone svAdhyAya-satsaMgano sAro lAbha maLatAM teo vacanAmRtanA vAcanamananamAM vadhu rasa letA thayA che ane ema temanA samAgamathI aneka bhAIbaheno parama prabhu paramakRpALu devamAM bhaktiniSka thaI Aje potAnuM jIvana sArthaka karI rahyAM che. vartamAnamAM zrI vaDavAtIrthamAM tathA prabhunA janmasthAna zrI vavANiyAtI mAM svAdhyAya-vAcana dvArA zrI amRtabhAI sI mumukSu AtmAone paramakRpALu deva pratye prIti-bhakti karAvI rahyA che. A rIte ghaNA jene mATe teo bhaktinA nimittarUpa banI rahyA che. mane temanA pratye ghaNo ja Adara che. mArA aMtaranI temanA pratye AziSa che ke temanuM Arogya sacavAI rahe ane teo AdhyAtmika jIvanamAM uttarottara pragati sAdhI anya sau mumukSu AtmAone preraNAdAyaka banI rahe, tathA emanI uttama bhAvanA Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana pramANe paramakRpALu deva pratye tathA janmasthAna "zrImad rAjacaMdra janmabhuvana" pratye niraMtara saunI prIti-bhakti vadhatI rahe. aneka lokemAM zrImad bhakti jAgrata karavAnuM ane tene poSavAnuM puNyakArya karavA mATe ja jANe jIvana jIvI rahyA hoya tema pitAnuM ane anyanuM kalyANa sAdhI rahyA che. te kAryanuM temanuM mukhya sthAna "zrImad rAjacaMdra bhuvana" rahyuM che. emanI sevAbhakti uttarottara pAMgarI raho evA mArA AzIrvAda che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DaoN. narottamadAsa cunIlAla kApaDiyA rANapura zrI DaoNkTara sAheba narottamadAsa cunIlAla kApaDiyA mULa lIMbaDInA rahIza. hAla rANapuramAM ane vacce amuka samaya sudhI, godharA mukAme teozrInuM davAkhAnuM hatuM. tyAM zrI cImanalAla DaoNkaTaranI preraNAthI teozrIne avAranavAra zrI amRtabhAI sAthe zrI vaDavAtIrtha javAnuM banatuM. tyAM pU. bhAIzrI popaTalAlabhAInA satsamAgamathI paramakRpALu deva zrImad rAjacaMdrajImAM bhakti utpanna thaI. temaNe vacanAmRtanuM pAna karI zrImad bhaktine sudaDha karI che. godharAthI davAkhAnuM baMdha karI zrI narottamabhAI rANapura gayA. paramapUjya bhAIzrI popaTalAlabhAInA dehotsarga pachI zrI vaDavAtIthe javAnuM ochuM banatuM. temaNe amuka samaya sudhI davAkhAnAnA vyavasAya cAlu rAkhyA. tyAra bAda nivRtta thavAnI bhAvanA thatAM davAkhAnuM baMdha karyuM. zrI vaDavAtIthe avAranavAra temane javAnuM banatu'. tyAM bhAI amRtabhAInA paricayathI ane preraNAthI zrI vavANiyAtIrthe teozrIne avAranavAra AvavAnuM thatuM. te arasAmAM zrI amRtabhAIne zrI vavANiyAtIrtha dIdhuM samaya sudhI rahevAnuM thayuM. te samaya daramyAna zrI narottamabhAI paNa amuka vakhata ahI vadhAre sthiratA karatA. tyAra bAda bhAI amRtabhAIne zrI vaDavAtItha rahevAnuM vizeSa banatAM mArA manane ema rahetuM ke atre koI svAdhyAya vAcananA roga hoya to ahI jIvAne jAgRti rahe. prabhukRpAe DokTara sAhebane preraNA thaI ane mArA satoSa khAtara tathA atre svAdhyAya satsaMganI ujajavaLatA rahe tene dhyAnamAM laI teozrIe atre vizeSa sthiti karI rahevAnuM rAkhyuM. pote DokaTarI abhyAsanA anubhavI hovAthI niHspRhabhAve Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 : : zrImad rAjacaMdra janamabhuvana www wane gAmavAsIone tathA AjubAjunAM AThadasa gAmanA bhAI ene paNa sArI rIte sahAyabhUta thayA che ane thAya che. tethI saMsthAnI ujajvaLatA vRddhi pAmI che. ane ghaNAM mANaso-mana ane tananAM rAgIo -temano lAbha laI rahyAM che. teonI niHspRha bhakti, saraLatA, laghutA, namratA Adi guNo sau upara chApa pADe che ethI mArA manane ghaNA sa toSanuM kAraNa thayuM che. A niHspRha sevA karavAnI zaktimAM prabhu dinapratidina khUba ja vRddhi karI e ja prabhune prArthanA che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. pU. zrI chaganabhAI janma : mahA suda 12, 1946 dehavilaya : caitra vada 2, 1965 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadagata bhAI chaganalAla - jIvanacaritra te tenuM lakhAya ke jenA jIvanadvArA samAjane koIne koI rIte gaNanApAtra lAbha thaya hAya. sArvajanika unnati mATenI preraNA ApanAra vyaktionAM jIvanacaritro lakhAya te iSTa . che kAraNa ke tethI samAja saMskArapuSTa bane che. bhAI chaganalAlanuM AlajIvana AvA koI sAmAjika hitapradAnanA dAvA vagaranuM hovA chatAM paNa ullekhanIya bane che, kAraNa ke enI jIvanarItimAM saMskAritA svAbhAvikapaNe pragaTa thAya che. jeo AtmavAdane mAnanArA che teo ema mAne che ke AtmAnI koI prakAre pratIti thAya ke tenI camatkRti jaNAya to te prakArane prasiddhimAM lAvavAthI samAjopayogI sArvajanika saMskAralAbha utpanna thAya che. bhAI chaganalAlanI jIvanarItithI AtmA saMbadhI koI prakAranA lAbha thayelA pratyakSa dekhAya che evI pratIti thavAthI temanI AcherI jIvanarekhA atre ApavAmAM Ave che. prastuta caritra-AlekhanamAM caritranAyaka ane caritralekhaka vaccenA saMbaMdha evA prakAranI che ke temAM mehane lIdhe utpanna thayela snehabhAva ghaNo prabaLa che. eTale jyAM jyAM ene mehabhAva dekhAya tyAM tyAM tene daragujara karIne caritramAMthI je kAMI grahaNa karavA jevuM lAge tenA pratye ja lakSa rAkhavA vinaMtI che. bhAI chaganalAla zrImad rAjacaMdranA putra ane mArA bhatrIjA thAya. temano janma saMvata 1946nA mahA suda bArazane roja morabImAM thayo hato ane saMvata 1995nA caitra vada bIja ne zrI. 8 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana w budhavAranA roja vIsa varSanI taruNa vaye morabImAM ja savAre sAta vAgye emanuM nidhana thayuM hatuM. zrImad rAjacaMdra saM. 157nA caitra vada pAMcamane roja 33 varSanI yuvAna vaye dehotsarga karI ApaNI vaccethI cAlI nIkaLyA. e vakhate bhAI chaganalAlanI umara mAtra 11 varSanI hatI. teozrInuM lakSa paramArtha tarapha ja hoIne temaNe kharu' kahIe to pitAnA saMsAra saMbaMdhamAM udAsInatA ja sevI hatI ane tethI bAlapaNuthI ja ghaNu kharu bhAI chaganalAlanI saMbhALa rAkhavAnuM kAma A caritralekhaka-tenA dukhI kAkA-upara AvI paDayuM hatuM. bhAI chaganalAlane saLage varSe vidyAbhyAsa baMdha karavAnuM anivArya banatAM meTrikanA vargamAM dAkhala thaIne temaNe vidyAbhyAsa baMdha karyo. bhAI chaganalAla che - sAta varSanA hatA tyArathI ja tenA pitA - zrImad rAjacaMdra-tene "chaganazAstrI " evA rahasyasUcaka nAmathI bolAvatA. te nAma pUjya gAMdhIjInI smRtimAM paNa hatuM. saMvata 1961-62mAM kaI pUrvanA pApage aMdaraaMdaranA sagAsaMbaMdhIothI cAlatI vepArI peDhIne aMge hAIkorTamAM mATe kharcALa khaTalo Ubho thayo. A lezanuM pUru' svarUpa ahIM na AlekhatAM mAtra eTaluM ja jaNAvIza ke te aMge bhAI chaganalAlane kAkAnI sahAyamAM rahevAnI anivArya jarUra paDI. soLa sattara varSanA taruNanuM' A vakhate kevuM daDha manobaLa hatuM tema ja temanI keTalI zakti hatI tenI pratIti A khaTalAmAM rokAyelA A pakSanA vakIlone paNa thaI gaI hatI. kAkA-bhatrIjA vaccenA suMdara saMbaMdhano ullekha emAMnA eka ucca keLavaNI pAmelA mahAnubhAve bhAI chaganalAla saMbaMdhI temanA avasAna pachI je AzvAsanapatra lakhelo temAM vyakta thAya che : Ape eka putra tarIke pALIne, vaLI putra karatAM paNa adhikatara lAlana ApIne saMtAna tarIke ucherI aneka AzAone hRdayamAM sthAna ApyuM haze. teozrIe paNa Apane pitAtulya mAnI, saMkaTa samaye pratikULa Adeza hovA chatAM chevaTa sudhI bALaka tarIke potAno dharma avicchinna neha ne AdarathI pUrepUrI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 115 ww rIte khajAvyA hatA. paraMtu AveA sneha nira Mtara nibhAvavAnu sarjanahAranI icchAne pratikULa haze te tenA hAlanA kAryathI samajAI zake che. '' A khaTalAnuM samAdhAna ghaNI vipattie veTacA pachI savata 1964nA aMtamAM AvyuM. A kesa cAlyA te daramyAna chaganalAle gujarAtI bhASAmAM pragaTa thayelAM dharmanItine lagatAM ghaNAM badhAM pustaka vAMcI nAkhyAM . tema ja peAtAnA pitAnAM vacanAmRtAnA saMgraharUpa 'zrImad rAjacaMdra' graMthanu te evuM UMDuM adhyayana karyuM. ke tenA kayA pRSTha para kayA viSaya che te suddhAM tene jivAtre hatuM. bhAI chaganalAle saMkhyAbaMdha pustaka vAMcelAM temAM ' rAmAyaNa ', ' mahAbhArata ' ane ' zrImad rAjacaMdra' e traNa graMthA tene atyaMta priya hatA. temAM paNa zrImad rAjacaMdra' ane 'rAmAyaNa ' vizeSa priya hatA. ApaNe ema kahI zakIe ke * zrImad rAjacaMdra' ane 'rAmAyaNa' e e graMthA tenA cAritrya-ghaDataranA be mukhya ghaTaka 'zeA hatA. 6 savata 1964nI madhyamAM A lakhanAre eTale ke kAkAe bhatrIjAne vepAramAM keLavavAnA uddezathI bhatrIjA-kAkAnA nAmavALA vepArane vahIvaTa zarU karyAM. uparAkta khaTalAnA sa'. 1964 mAM aMta AvyA. tyAra pachI bhAI chaganalAle vepAramAM kharu. citta parAvavAnI zarUAta karI, paNa hajI cAra mAsa pUrA na thayA, tyAM tenA para kSayanA jIvaleNa vyAdhie humaleA karyAM. A vyAdhie humalA karyA bAda khanI zake teTalA peAtAnI jAta upara sayama rAkhI AtmAnuM kalyANa karavA mATe manuSyadeha TakAvavAnI teNe dRDha icchA karI. paradezI tema ja dezI DauTA ane vaidyonA upAyA evA kaDaka niyamapAlanathI karyA ke jethI tenI sAravAra karanAra DaoNkTaro paNa kahetA ke Ave! vicakSaNa ane niyamanuM custa pAlana karanAra daradI bhAgyeja jovAmAM Ave che. AreAgyanA dareke dareka niyama cIvaTapUrvaka pALavAthI sAta mahinAnA prayatna pachI eka vakhata Arogya tadna sudharI gayuM ane te pramANe kharAkhara aDhI mahinA sudhI ta MdurastI TakI rahI. paraMtu tyAra Ada vyAdhie evA UthalA mAryA ke chevaTe teNe tenA deha lIdhA. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwwwwww wwwwwww vAMcanArane Azcarya thaze ke, vIsa varSanI umara ke jyAre saMsAranA aneka lahAvA levAnI icchAe ane tRSNAe pUrI karavAnA hetuthI vyAdhigrasta thayelAe manuSyadeha TakAvavAnI icchA rAkhe che, tyAre bhAI chaganalAle peAtAnA pitAneA dhArmika ane sAMskArika vArase kema jANe prApta karyAM na hoya tema dehane AtmAthe TakAvI rAkhavAnI dRDha maneAvRtti sateja rAkhI hatI. bhAI chaganalAle eka vidvAna tarIke athavA evI bIjI rIte samAjamAM koI bhAga bhajavyeA na hatA. athavA, taruNa avasthAne lIdhe te koI lekhA vagere lakhIne paNa prasiddhi pAmyA na hatA. tene lekhA lakhavAnA khAsa zAkha paNa na hatA. eTale tenu koI lekhana-sAhitya upalabdha nathI. paNa tenAM gheADAM vacane tenI svaharate lakhelI chUTIchavAI nityanAMdhAmAM jovA maLe che. te ahI' mUkIe chIe. te uparathI khyAla Avaze ke manuSya deha TakAvI rAkhavAnI temanI dRDha icchA hatI te AtmakalyANArthe hatI. sAtheAsAtha e paNa jaNAze ke te peAtAnA prasiddha pitAne suyeAgya putra hatA. saMvata 1962 nI poSI pUnama ne budhavAra tA. 6ThI jAnyuArInI tenI eka neAMdha che. prazna : " jIvavAnI icchA che? zA mATe che?" ** javAma : " kalyANane artha" prazna : " kAnu ? " javAba : " AtmAnuM, prazna : " prayatna maMda kema ? " javAba : " paMcama kALane kAraNe." prazna : " jIvIne ze| phAyado kADhaze ?'' ,, javAba: "meM tamane upara jaNAvyu te icchA pUrI karIza.' prazna : " havenA bhavamAM te pUrI nahi paDe?" HH javAba : " pharIthI manuSya bhava, te sAthe jaina dharma, sAthe pUjya zrI ( zrImad rAjacaMdra ) nA joga, ane tenu smaraNa AvatA bhavamAM rahevu..... 29 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 117 ww saMvata 1965 nI pASa vada 2 ne zukravAra tA. 8 jAnyuArI 1909nI noMdhaH prazna : " he jIva, tuM tArA dehane bacAvavAne utkaMThita kema rahyA kare che?" javAkhaH tenu kAraNa eTalu' ja ke pharIthI dharmAtmA pitA, AyakSetra, jaina dharma, matAgraha vinAnA dharma saMskAra, sthitinI anukULatA ane yauvana avasthAmAM dhama pratyenI jijJAsA thavI e AvatA bhavamAM maLaze ke nahi? ane ( e ) maLavuM. asaMbhavita lAge che, kAraNa ke eka cIja pharIthI kacAMya paNa pitA tarIke dekhAze nahi-ane te (paNa ) dharmAtmA pitA zrI rAjacadra.' chaganalAlanuM sagapaNa karavAmAM AvyuM nahAtuM. AreAgya bagaDavA pahelAM sagapaNa thavAnI aNI upara hatuM. saMsAramAM rahelA jIvAne svAbhAvika evI icchA thAya ke zarIra sudhArI vaibhave| bhAgavu, paNa tene badale Ane ema thatu ke zarIra sudhare te AtmAnuM kalyANa karI zakuM. ane koI agamya rIte banatuM paNa evuM ke jyAre jyAre sagapaNanI vAta carcAtI ke tenI kAI tajavIja karAtI tyAre tyAre svAbhAvika rIte ja tenA mukhamAMthI nakAranA ja udgArA nIkaLatA; ane anya paNa tema ja. tene manuSyadehanI vizeSatA mATe keTalu` bhAna hatuM te teNe pUchelA prazna H "havenA bhavamAM te pUrI nahi paDe ?" ane tene teNe ApelA uttara : "pharIthI manuSyabhava, te sAthe jaina dharma, sAthe pU. zrI ( zrImAn rAjacaMdra)nA joga ane tenuM smaraNa AvatA bhavamAM rahevuM.... ( asa'bhavita che)" e uparathI jaNAya che. ,, manuSyadehanI vizeSatAnuM jema tene ATalu bhAna hatuM, tema tene pUrva janmanI pratIti paNa evI ja hatI te paNa te ja uttara parathI jaNAya che. jaina dharma pratye tenI akhaMDa zraddhA hatI, te paNa te ja uttarathI spaSTa thAya che. peASa vada bIjanI nityanedhanAM vacanA tenI uparokta khAkhatA viSenA lakSanI dRDhatA atAve che. nAnI vayamAM pitAne viyeAga thayA hAya tyAre e taruNa jIvane AvA maMdavADanA samaye pitAnuM sukha na bhAgavyAne manamAM Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana vasavaso rahI jAya tene badale bhAI chaganalAlane pitA pratye jJAna ane cAritra--dharma pamADanAra dharmapitAnA ja bhAva hato. " A deha na rahe to AvatA bhavamAM temanA jJAna-cAritrano paricaya kayAMthI maLe ? " -A uddagAro pitA pratye, dharma pamADanAra mahAsAdhaka pratye teno bhaktibhAva ke sudaDha hato tenA sUcaka che. tenAmAM jema AtmArtha karavAnI AvI prabaLa jijJAsA hatI tema te AtmArtha sAdhavA mATe kevA sagA joI e tenI Avazyaka sUjha ane jAgRti paNa hatI. " Arya kSetra'nI AvazyakatA tene barAbara jaNAI hatI. jaina dharma pratye tene anurAga hatA. e tenA "jaina dhama-matAgraha vinAnA dharmasaMskAra'--e uddagAro parathI jaNAya che. ApaNe jaina dharmanA itihAsa tarapha najara karIe chIe tyAre mAlUma paDe che ke pUrvanA samayamAM jaina dharmamAMthI nIkaLelA judA judA gaccho-saMpradAya matAgrahane lIdhe nIkaLelA hatA. atyAre paNa joIzuM to jaNAze ke zAstranA moTA moTA jANanArAo paNa dhamanA matAgrahane AdhIna thaI paDelA che, te vakhate A eka bALaka 'matAgraha vinAnA dharma saMskAro' AtmArtha karavA mATe joI e e vastu saMpUrNa paNe jANe e hakIkata nAnIsUnI nathI; balake rahasyasUcaka che. - zrImad rAjacaMdranA paricayamAM AvelA manuSyone maTAmAM meTA je kaI lAbha thatA hoya to te matAgraha vinAnA dharmasaMskAro AtmArtha prApti mATe jarUrI che evI spaSTa chApa temanA para paDe che, te che. pitAzrInI jJAnamudrAnI UMDI chApa chaganalAlanA vyaktitva upara paDelI joI zakAya che. 'sthitinI anukULatA" e dharma prAptimAM baLavAna kAraNa che e paNa A bALakathI ajANyuM nahotuM. sAmAnya janone sAMsArika vaibhava bhogavavAnI ja IcchA--khAsa karIne A yauvana pravezanI vaye thAya, tene badale chaganalAlane "sthitinI anukULatA" e dharma prAptinuM baLavAna kAraNa che ema pratIta thayuM hatuM. te zuM ema sUcavatuM nathI ke, jJAnI pitAnA jJAnazeAdhaka putramAM dharma pAmavAnI jijJAsAne pitAne vAraso Utaryo hato? Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 119 jenI mULa jIvanabhUmi uttama hoya che ane tenI sAthe jenuM jIvana saMsAraprapaMcamAM ragadoLAyuM nathI evA manuSyone bIje kAMI paNa khoTuM kare ema jaNAya tyAre tenuM hRdaya atizaya aLavA lAge che, tene tharatharATI Upaje che. bhAI chaganalAlanA saMbaMdhamAM paNa Ama ja banatuM. tenA paricayamAM AvanAra koI ne paNa viSe te saheja paNa deSa joto ke tenA pratye te dRSTi karavAnI paNa IrachA na karato. keTalIka vakhata to te evAnI sAthe meTA jhaghaDA karI tenI sAthe saMbaMdha ja na rAkhavAnI pratijJA karato. zuddha hRdayavALA taruNe to saraLa hoya che. keTalIka vakhata evuM paNa banatuM ke potAne bIjAnAM kRtyomAM khaTApaNuM lAgyuM hAya ane tethI te jIva pratye pote satyane khAtara Aveza karyo hAya, paNa kharekhara tenAM kRtyamAM kAMI khoTuM na hatuM. mAtra potAnI samajamAM ja phera hato evuM jyAre chaganalAlane jaNAtuM tyAre pitAne thayelA Aveza mATe te pazcAttApa karato ane mAphI mAgato. pitAne thayelA Avezane pote krodha samajI tenA AvirbhAva pharI na thAya tevI dRDha icchA keLavato. mAgazara suda 5 ne zanivAranI nityanoMdhamAM tenA nIcenA uddagAro che te uparathI krodhAdi kaSAya zAMta karavAnI tenI jAgRti vyakta thAya che : krodhAdi ceDADA pAtaLA paDayA pachI sahajarUpa rAkhavA; ane vicAramAM vakhata kADho. koInA prasaMgathI kedhAdi UpajavAnuM nimitta thAya to tene gaNakAravuM nahIM'. kemake pote krodha karIe tA thAya. jyAre potAnA pratye keAIkrodha kare tyAre vicAra karavA ke bicArAne hAla te prakRtino udaya che. to enI meLe ghaDIe be ghaDIe zAMta paDI jaze; mATe jema bane tema aMtara-vicAra karI pote rithara rahevuM. krodhAdi kaSAyane hamezAM vicArI vicArI mALA pADavA. bAhya prasaMgo bane tema ocho karavA." A vacanAmAM chaganalAle potAnA pitA zrImad rAjacaMdranuM anukaraNa karyuM che; te enA hadayanA paricAyaka che, tenA dhArmika anuja che. bhAI chaganalAlanuM Arogya 1994nA phAgaNa mAsamAM bagaDayuM; Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana WAAAAAA ne saMvata 1964nA zrAvaNa mAsathI te divALI sudhI sudhareluM rahyuM. kArataka mAsamAM UthalA mAryA, ane tyAra bAda divase divase Arogya vadhAre ne vadhAre kharAkha thatuM gayuM. jyAre vyAdhie UthaleA mAryA ane te jora upara caDavAnI zarUAta hatI te arasAmAM upalA vicArA lakhAyA che. DaoNkTarA ane vaidyonuM ema kahevuM che ke vicakSaNa daradI jema peAtAnu Arogya sudhArI zake che tema te agADI paNa zake che. bhAI chaganalAle ArAgyanA ane auSadhanA niyameA, tenI sAravAra karanAra DaoNkTara Azcaya pAme tevI rIte pALIne jema tamiyata sudhArI, tema jyAre vyAdhie Akaru svarUpa levAnI zarUAta karI tyAre teNe jIvanadArI --AzA--nA tyAga karavA mAMDayo. " A auSadha"nA vaidyaka pustakamAM kSayanA vyAdhi saMbaMdhamAM A pramANe lakhyuM che : " A daradamAM jhADA thAya che je AkharanI sthiti sUcave che i." jyAre pAte A vAkaca vAMcyuM ane peAtAne tevI zarUAta thaI cUkI ema jyAre tene lAgyuM tyAre teNe te te vAkaca nIce penasilathI lITI dorI che. peAtAne jyAre AvI zarUAta jovAmAM AvI tyArathI jeTale te zarIra mATe puruSAtha karatA teTalA ja te puruSA rahita thayA. tenI sAravAra karanAra mArakhI rAjyanA mukhya DaukTara Ame tene joIne ema kahyuM ke "Chhaganlal has not left with him an ingredient of hope (arthAt chaganalAle peAtAne viSe AzAne eka aNu paNa rahevA dIdhA nathI. ) bhAI chaganalAle AzA--jIvanadorI--DaoNkTaranA abhiprAya pramANe joI e te karatAM ghaNI vahelI cheADI dIdhI hatI. . jyArathI pAte jIvanadArI--AzA--ADI tyArathI vyAdhinI zarUAtamAM jevA te vyAdhinI sAme thavAmAM puruSA darzAvatA hatA teveA e sa`sAra pratye nirmAhIpaNuM lAvavA ane peAtAnA AtmAne pAte pApa karyA hoya te te niMdavA, tema ja paricayamAM AvelAM mANasA pratye peAtAthI thayelA aparAdhanI kSamA cAhavAmAM puruSArtha karavA lAgyA. teNe jIvanaAzA cheADacA bAda lagabhaga be Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 122 wwwww mAsa tenuM zarIra Takayu'. DokTara ane vaidyo kahetA ke jo teNe jIvanaAzA cheADI na heAta, tA deha vadhAre vakhata TakavAne saMbhava hatA. A be mahinAmAM dinapratidina tAva, udharasa tathA dasta vadhavA lAgyAM. A samaye tenu zarIra nakhaLuM paDatuM jatuM, tenu vajana lagabhaga aDhI maNu hatuM temAMthI ghaTIne aradhAaradha thaI gayu ane tene bichAnAvaza thavuM paDayuM. A vakhate te vAraMvAra kahetA ke, "tamArA upakAra huM katyAre vALI zakIza, kAkA ? tame badhAM mahenata zA mATe kare che? mAruM zarIra TakavAnu` nathI. tame badhAM mArA ekane khAtara zA mATe duHkha bhogave che? huM pApI ane duSTa chuM ke huM ATalA badhAne duHkha ApuM chuM. kAkA, tame mAre mATe evI davA lAvA ke jethI mane vedanA ochI thAya; ke jethI huM mArA AtmAne vedanAne lIdhe bhUlI na jAuM. tame mArA dehu acAvavAnI davAnI tajavIja nakAmI kare che, e badhAM thIMgaDAM che." peAte peAtAnA pitAzrInI chabI peAtAnA khAra mahinAnA maMdavADa daramyAna peAtAnA bichAnA sAme ja rAkhI hatI. ahu vedanA jaNAya tyAre tenI sAme joI dhIraja letA. keTalIka vakhata vedanA asahya heAya tyAre chabI sAme rahI mALA pheravatA. A pramANe vAravAra uddagAro kADhacA karatA hatA. peAtAnA zarIrane jyArejyAre kAMIka vedanAnI zAMti thatI tyAre tyAre "zrImad rAjacaMdra' graMtha vAMcavA mATe te sUcanA karatA hatA. temAM paNa tenA pitAe zarIrane vedanA hAya tyAre tyAre AtmAe kevI zAMtipUrNAMka te vedavI te sadhI lakhelA patrA, anityAdi khAra bhAvanuM svarUpa, AtmA che, AtmA nitya che, e Adi cha padanu' svarUpa vaMcAvIne ahu mananapUrvaka vicAratA. prasaga evA banelA ke dehatyAga pahelAM ATheka divase atyaMta vedanA jaNAI tyAre tenuM zamana thavA mATe meArakhInA eka gRhastha bhAI pAnAcaMda meArArajI pAse peAtAnA pitAnA lakhelA " AtmasiddhizAstra"nA AkhA graMtha madhura svare vaMcAvyeA. uparAMta, "he prabhu, he prabhu, zuM kahuM ?"thI zarU thatu peAtAnA doSAvaleAkananuM bhaktinu pada tema ja "apUrva avasara evA katyAre Avaze? Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana www e kAvya vaMcAvyAM. tenuM kharAkhara e kalAka zravaNa karyu.... dehatyAga pahelAM cAra divase "AtmasiddhizAstra"nI prastAvanA ke jemAM AtmA hovApaNA saMbadhInA cha padanuM svarUpa saMkSepamAM batAvyuM che te vaMcAvyuM; ane deha pratye kevI rIte bhrAMti thAya che tenA spaSTa khulAsA pUchIne tenI samajaNa prApta karI lIdhI. AtmA traNe kALamAM amara che te zI rIte te kharAkhara dRSTAMtapUrvaka tyAra pachI samajyA. e uparAMta pitAe dehatyAga pahelAM nava divase lakhelu "icche che je jogIjana, anaMta sukha svarUpa" Akhu kAvya samajavA mATe vaheMcAvyuM. A kAvyamAM pravacana samudra-biMdumAM UlaTI Ave jema, pUrva caudanI labdhinu udAharaNa paNa tema" e e pada upara pAte lakhANa carcA karI. CC jyAre vedanA sahana na thatI tyAre vAravAra te kahetA, 'kAkA, huM kevA duSTa ane pApI chuM ke vedanA thAya che tyAre AtmA cUkI jAuM chu ! dhanya che, khApune (zrImadjIne)! tee kevI apUrva zAMti rAkhatA hatA !" maoNMgaLavAranI rAtrInA savA traNa vAgye zvAseAcchvAsa zAMta thavA lAgyA. magaLavAranI savArathI teNe kahyuM, "have mane davA ApavI khaMdha karo. kAkA, A deha TakavAnA nathI. '' savArathI zarIra ThaMDuM paDavA lAgyuM hatuM. tAva 104 DigrI rahetA te ghaTIne zItamAM AvI javAthI 96 DigrI thaI gayA hatA. magaLavAranI mAre A lakhanAra (tenA hadbhAgI kAkA)nA manamAM ema thayuM ke tabiyata vadhAre lathaDI rahI che. te tene kaI mA ke bhAI-bhAMDu mATe kahevAnI icchA hAya teA sUcana karavuM; paNa tenI sAthe manamAM ema AvyuM ke jo tene sUcanA ApIza tA tene meAtanI neATIsa ApavA jevuM thaze. mATe evI rIte kahevu ke jethI tene tevuM kaI na lAge. A uparathI judAjudA prakAranuM AzvAsana ApI kahyuM, "bhAI, zAstrakAroe te anitya, azaraNu, ekatva Adi bhAvanAenuM svarUpa bhASAmAM kahyuM che, paNa tuM te pratyakSa veDhe che. teA, tuM amane te vize kazIka evI vicAraNA darzAva ke jethI te vicAraNA amane badhAMne AkhA jIvanaparyaMta eka bhAmiyArUpa banI rahe. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 123 - AnA javAbamAM te mahAnubhAva putre zuM kahyuM ? "kAkA, A deha mArA thI nahIM', to mAruM bIjuM keNa saguM thavAnuM che ke huM tene mATe kAMI bhalAmaNa karu ? tema chatAM tamArI lAgaNI sapUNa che te huM jANuM chuM." - yuvAna vayamAM jyAre deha TakavAno nathI evI pratIti thAya che, tyAre jeo haLukamI ja nathI tene kevI hAyavale thaI jAya tenA dAkhalA ApaNe aneka joI zakIe chIe. paraMtu A bALa ke jeNe eka jJAnIne chAje tevA uddagAro kADhayA e tenA jJAnI pitAno vArase ja sUcave che. - sAMjanA sADApAMca-chanA sumAra haze. amArA eka nikaTanA saMbaMdhI morabInA vakIla zrI navalacaMda DosAbhAI chaganalAlanI tabiyata jevA AvyA. teoe dilAso ApavA khAtara kahyuM, "chaganabhAI, gaI kAlanA karatAM Aja ATha AnI tabiyata vadhAre ThIka lAge che." tyAre pote kahyuM, "e bhUla thAya che. bApu (zrImad rAjacaMdra) no deha caitra vada pAMcamanA roja paDayo hato ane have huM najIka chuM' (kAraNa ke te divase caitra vada ekama hatI)." - tyAra bAda DaoNkTara bAma AvyA. teoe kahyuM, " chaganalAla, A kaphanI davA che, te kapha bharAya tyAre leze." AnA javAbamAM chaganalAle kahyuM, "DaoNkTara sAheba, A to thIMgaDAM che; have to mane klorophorma jevI koI davA Ape che, jethI zAMtinI nidrA laI zakuM. (arthAt vedanA anubhavyA vinA dehanI pUrNatAne anubhava karuM.) - rAtrinA ATha vAgye tenI dAdI (devabAI) tathA tenI bA ( jhabakabhAI) tenI pAse AvyAM. temane teNe ghaNA mANasanI hAjarImAM betraNa vakhata pharI pharI kahyuM, "mA, mArI vAMse rozo nahI"." - doDha be mahinA thayA jhADAnA vyAdhi pitAnuM bhayaMkara kAma karato hato. A maMgaLavArane divase savArathI te rAtrinA traNa vAgyA sudhImAM lagabhaga 35 jhADA thayA haze. lagabhaga 10 vAgyAne sumAre tene dIgha zakAe javAnuM hatuM, tyAre bIjAnI Avazyaka Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana sahAyanI jarUra hatI, eTale potAnA pitAnA phAInA putra bhAI kALIdAsathI ema duHkhapUrvaka bolAI gayuM, " aho, je mANasanI adabhuta saMyamazakti hatI tenI A sthiti ? " jevuM bhAI kALIdAsanA mukhamAMthI A vacana nIkaLyuM ke bhAI chaganalAla bolI UThayA, " zI dazA ? jevA RtunA raMga, tevA dezonA DhaMga ! ?? | rAtrinA traNa vAgye chellI vakhata dIrghazaMkAe gayA. pitAne hAthe haMmeza karatAM bamaNA pANIthI prakSAlana karyuM. barAbara savA2Ne kahyuM, "kAkA, mArI AMkhe aMdhArAM Ave che mATe dabAvo," Ama kahetAMnI vAra tenA mukhamAMthI svAbhAvika rIte nIkaLI gayuM, " Tapu (temanAM phAInA putra) nuM kalyANa thajo.' A pachI traNa cAra zabdonuM vAkaye spaSTa na bolAyuM. A uparathI A lakhanArane thayuM ke, have dehanI pUrNatA thavI zarU thaI. e uparathI teNe bhAI chaganalAla pratye kahyuM, "bhAI, vismRti to thatI nathIne ? " tenA uttaramAM teNe bIjI kSaNe ema prazna karyo, "kAkA, zenI ? AtmAnA nityatvanI ? " tarata ja tenA dAdA ravajIbhAI AvyA. potAnA pitAmahane kahyuM, "adA, (kAThiyAvADamAM 'dAdA'ne 'adA kahevAmAM Ave che) have tame mArI pAse beso." potAnA dAdAne Ama kaheto hato tevAmAM bhAI kALIdAse bhAI chaganalAlane pUchayuM, "tAre kAMI tArI mA ke bahenane mATe bhalAmaNa karavAnI che ? " eTale pote kahe, "nA." bhAI kALIdAse " arihaMta tIrthakara bhagavAna" zabdo kahyA ke pote e traNe zabdo bolIne "rAma" zabda bAlyA [ A tene rAmAyaNa pratyeno anurAga sUcave che ]. A "rAma" zabda nIkaLyA pachI vANInA pudgala na rahevAthI teNe hAtha vaDe lakhavAnI tajavIja karI; paNa zarIrakriyA baMdha thatI hoya tyAre kayAMthI lakhI zakAya ? tenA hAthamAM penasila ApavAmAM AvI. bhIta upara "kAkA " je kAMI zabda lakhavA jatA hatA, paNa zarIrabaLa na rahyuM hovAthI bhAMgyAtUTayA kA-kA e be akSare lakhI zakAya ema jaNAyuM. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuta : : 125 ww wwwwwwwwmm wwww savA traNathI kevaLa nidrAnI peThe zvAseAAsa khaMdha thayA ane budhavAranA prabhAte dhImedhIme sAta vAgyAnA sumAre chaganalAlanA AtmA temane cheADIne cAlyA gayA. HH upara hAikaoNTanA je khaTalA sa`adhI kahevAmAM Avyu che tenA saMbadhamAM eka akSara paNa lakhI zakAya evA jarA paNa sacAga nathI eTale te sa`khadhamAM kAMI paNa lakhI zakAya tema nathI; nahIM teA bhAI chaganalAlanA nAnI vayanA sabaMdhamAM A prasaMge je bhAga bhajavyA hatA tevu' khAsa Alekhana karavA jevuM che. keAInI paNa kiMcit mAtra lAgaNI na dukhAya tevI pratijJA karI bhAI chaganalAlanA jIvane nyAya ApavA khAtara eTaluM ja kahevuM ceAgya che ke, A mukaddamA daramyAna teNe batAvelA kuTuMbavAtsalyabhAva, zrImAn rAjaca'dranA putrathI ja darzAvI zakAya. sattara varSanI khAlavaye teNe je aDaga kuTu'kha vAtsalyabhAva khatAbyA hatA te tenA pUjya pitAzrInA saMskAra-vArasAnuM pariNAma hatuM. teNe rAmAyaNanuM je suMdara adhyayana karyuM hatuM temAMthI kuTu khavAtsalyanI tenA para asAdhAraNa chApa paDI hatI. : jee bhAI chaganalAlanA paricayamAM AvyA hatA, athavA jeoe hAikorTanA mukamA daramyAna tenI akhaMDa vRtti joI hatI teone chaganalAlanA kuTu khavAtsalyanA vAstavika khyAla che. tApaNu eka dAkhalA ahI ApIe peAtAnI nivAsabhUmivavANiyAthI dehAMta pUrve kharAkhara eka mahine auSadha arthe AvyA tene Agale dahADe peAtAnAM sagAMvahAlAMone badhAMne elAvIne pote kalAkeka sudhI vAtacIta karI. darekanI pAse pAte aparAdha karyAM hAya teA tenI kSamA mAgI." manamAM evA hetu rAkhIne ke deha na Take teA pAchu na maLAya. vavANiyAthI prabhAtanA pAMca vAgye cAlavAnu hatuM. peAte sADA traNa vAgye jAgrata thaI gherathI nIkaLatAM pahelAM A lakhanAra ( kAkA ) nA traNa mahinAnA putrane hAthamAM lIdhA; kAkAnI traNa varSanI putrIne cuMbana paNa karyuM.... gharamAM darekanI pAse aparAdhanI kSamA mAgI meArakhI gayA. tyAra bAda pAchA aThavADiye dAdA, kAkI, phAI vagerene peAtAnI pAse ja rahevA mATe khelAvyAM. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana www pote keTalo sadaguNI hato tene khyAla eka ja dAkhalAthI ApIzuM. potAnuM zarIra kevaLa hADapiMjara thaI gayuM hatuM, eTale bichAnAmAM paDI rahevAthI duHkha thaI AvatuM. eka vakhata tenI kAkIe zarIra dAkhavAnuM kahyuM eTale vinamrabhAve khacakAyA. pitAnA zarIra mATe koIne zrama ApavAnuM ene rucatuM na hatuM. pachI jyAre tenI dAdIe kahyuM, "tArI kAkI e tArI mA ja che; mAnA sateSa mATe caMpAvavAmAM harakata nahIM !" tyAre teNe hA pADI. hAI korTanA mukaddamA daramyAna pote morabIthI vidyAbhyAsa choDI muMbaI AvIne kAkAnI sAthe kesane aMge kalakattA, raMgUna, sudhI AvIne kAkAne je sahAya karI hatI tene A kAkA ane bhatrIjA sivAya anya koIne khyAla AvI zake tema nathI. raMgUnathI pAchA pharatAM pavitra " sameta zikharajI"nI yAtrA karI hatI. vyAdhi lAgu paDayo tenI zarUAtamAM pavitra "zetrujaya siddhakSetra"nI yAtrA karI hatI. eka bALakanuM caritra AvI jhINIjhINI bAbato sahita eTalA mATe ApyuM che ke jethI jJAnI pitAne kevA vAraso maLe che tene khyAla AvatAM jJAnI pratye pramodabhAvanA utpanna thAya. zAstrakAroe kahyuM che ke, uttama kuLamAM janma thayo te eka suMdara karma che. bhAI chaganalAlanuM zrImAn rAjacaMdranA putra tarIke utpanna thavuM ane tethI AvA saMskArI thavAnuM banyuM te e siddha karI Ape che. bALavayamAM kuTuMbavAtsalya ane AtmArthavRtti hAvAM enA karatAM kyA vadhAre saguNa hoI zake ? maMgaLavAranI bapore jyAre kaMI kahevA kAravavAnuM kahevAmAM AvyuM tyAre tenA mukhamAMthI evA uddagAra nIkaLelA ke " A deha mAro na thayo, te mAruM bIju koNa saguM thavAnuM che ke huM kAMI bhalAmaNa karuM ? " e enI jIvanadRSTi sUcave che. dehapUrNatAe AtmAnA kalyANa sivAya bIju kAMI na saMbhaLAya evI tenI akhaMDa vRtti rahelI te eka dAkhalA uparathI jaNAya che. dehatyAga pahelAM AThadasa dahADe bhAI navalacaMdabhAIe kahyuM, mananA AnaMda khAtara keAInuM phogrApha maMgAve. gAmanA Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 127 phonogrAphamAM zRMgArI gAyane hovAM joI e evA khyAlathI teNe gAmanuM phonogrApha maMgAvavAnI nA pADatAM kahyuM, " amadAvAdathI phonogrApha maMgAve. emAM bApunAM racelAM kAvyo utArelAM che." (matalaba ke zrImAna rAjacaMdranA AtmA saMbaMdhInAM kAvyo sAMbhaLavAnI ja tenI vRtti hatI.) . | uttama kuLamAM janma, satu samAgama ane sat zAstranuM vAcanazravaNa mANasanA mana upara kevI chApa pADI zake che te bhAI chaganalAlanA jIvana uparathI spaSTa jaNAya che. bhAI chaganalAlanuM caritra lakhavuM e A lakhanArane mATe eka prakAranA pAmara dilAsA (poor consolation ) jevuM che; paraMtu samAjane temAMthI aneka prakAre phAyado thAya tema che, kAraNa ke A bALakanuM jIvana je eka uttama pitAnA pratApe AvuM suMdara thaI zakayuM', te pitAnA viSe samAje "jJAnI" tarIke AdarabhAva darzAvyA che. temAM kaMI bhUla karI nathI e A jIvanathI paNa pratIta thayA vinA nahIM rahe. AvA bhatrIjAnA-putra karatAM paNa adhikatara bhatrIjAnA--viyAgathI aneka AzAo bAMdhanAra kAkAne keTaluM duHkha thAya tenA khyAla vAMcanArane ApavAnI koI jarUra rahe che kharI ? - "sArA kAmamAM so vighra" e ApaNAmAM ati pracalita kahevata che. tene kharekharo anubhava keIne paNa thayA hoya to, A lakhanArane thayo che. jaina dharmamAM aneka saMpradAya, gaccha bheda paDelA che ane tethI vIra prabhunA bAdhelA AtmAnuM parama kalyANa karanAra mAganI avyavasthita sthiti thaI gaI che, te TALI samagra jaina samAjanA avibhakta jainanA saMskAro utpanna karavA mATe bhagavAna vIra prabhu pachI prathamamAM prathama prayatna zrI paramakRpALu rAjacaMdrajIe karelA. pitAno prayatna, potAnI jAhera rIte svIkArAyelI asAdhAraNa zakti vaDe amalamAM mUkyo. avibhakta jainanI hilacAla haju zarU karI tyAM ja 36 varSanI yuvAna vaye akALe zrImad rAjacaMdrajIno dehavilaya thaye. teonI asAdhAraNa buddhino eka aMza paNa Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana mArAmAM nahIM' chatAM temanA mArge cAlavAnI buddhithI zvetAMbaradigambara baMne graMtho chapAvavA arthe " zrImad rAjacaMdra zAstramALA" nAmanI graMthazreNi zarU karI, tyAM bhAgIdAro vacce mukamo zarU thatAM te hilacAla paDatI mUkavI paDI. te ja arasAmAM "sanAtana jaina " patra avibhakta jainanA saMsakAra utpanna karavA mATe zarU karyuM ane tarata ja mAruM Arogya bagaDayuM. jarA ThIka thayuM ke uparokta mukaddame UbhA thayA ane te pUrA thayA bAda avibhakta jainanI hilacAla vizeSa baLathI AgaLa vadhI zake eTalA mATe bhAI chaganalAla upara saMsArabhAra mUkI devAnI IcchA karI tene vepAramAM keLavavAnI zarUAta karI dIdhI. paNa hajI zarUAta pUrI paNa thaI nathI tyAM to te bALaka paNa bhayaMkara vyAdhimAM AvI paDayo. huM evI AzAmAM ne AzAmAM vakhata kADhato ke kayAre chaganalAlanuM Arogya sudhare ane kayAre vepAra, saMsAra-vyavahAramAM keLavI tenA upara saMsArabhAra mUkIne vyavahArathI bane teTalI nivRtti meLavI huM 'avibhakta jaina'nI hilacAla mATe prayatna karuM. e AzA nirmULa thaI gaI ane bhAI chaganalAla cAlyA gayA ! UlaTo mAre A vyavahAra duHkha pUrvaka karavAno samaya Avyo eTale avibhakta jaina"nI hilacAla AgaLa vadhAravAnuM baMdha rahyuM. sanAtana jaina" dvArA jarAtarA avyavasthita prayatna thAya che. temAM paNa maMdatA AvavAno vakhata Avyo. pUvakama, tane je gamyuM e kharuM ! vavANiyA, caitra vada 8 ) manasukha (duHkha ) bhoma, tA. 13-4-1909 I. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. pU. raNa choDadAsabhAI dhArasIbhAI ja. ( 9 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadgata raNachoDabhAI dhArasIbhAIno paramakRpALu deva sAtheno paricaya zrI sahajAtma svarUpAya nama: [ paramakRpALu deva zrImad rAjacaMdra bhagavAna sAthe mAro samAgama ]. mArA janma saurASTramAM thayo hato. huM sAdhAraNa vaNika kuTuMamAM janmI duniyAdArInI judIjudI sthitimAMthI pasAra thayelA chuM'. nyAyanItimAM agrasthAna bhogavatA kAThiyAvADanA eka rAjyanI huM jyAre nokarI karatA hatA, tyAre paramakRpALu devalikhita mokSamALA saMvata 1946mAM meM maMgAvI. te vakhate te pustakanuM phakta nAma vAMcIne ja maMgAvelu, paNa vAMcatAM temAM addabhuta bhAva anubhavyo ane tethI tenA lakhanArapuruSa pratye bahu ja UMce Adara jAgRta thayA. huM pote to sthAnakavAsI jaina hovAthI jyAre keAI jaina dharma viSe pUchatuM tyAre A pustakanI hakIkata 2jU karate. je ke mane rasAyaNavijJAna, zarIravijJAna ane padArthavijJAna vagerenuM sAmAnya jJAna hatuM ane kudaratanA niyama samajavA mane hamezA bahu utka'ThA rahetI, paNa 'tattvAtattva" ke jaina dharmanI dRSTi viSe kaI jAtanI mAhitI ke vivekajJAna nahotuM. paramakRpALu deva sAthe mArA prathama meLApa saM'. 1949mAM muMbaImAM thayA. te vakhate mArA svacchedane laIne paramakRpALuzrIne A cAga yathArtha pariNAmI na nIvaDayo. tyAra bAda saM'. 1955nA Aso mAsamAM teozrI sAthe muMbaImAM paMdaravIsa divasa rahevAnuM zrI. 9 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana www banyuM hatuM. teozrI pratye ucca AdarabhAva ane pUjyabhAva hovA chatAM temanI vyAvahArikatA vize mArA manamAM saMkalpavika95 UThatA hatA. paramakRpALu devanuM Arogya te vakhate joI e tevuM sAruM na rahetuM, tethI havAphera karavA dharamapura padhAravAnuM meM temane AmaMtraNa ApyuM ane pachI patravyavahAramAM te mAgaNI karyuM ja rAkhI. tene mAna ApI paramakRpALu deve saM'. 1956nI sAlamAM caitra mAsamAM dharamapura padhArI mArI abhilASA ane Iccho paripUrNa karI. mULathI je ke huM kudaratI niyama samajavA mATe usuka tathA ucca nItirItine anusarI vartana karavA AgrahI rahetA tema ja mArA samAgamamAM AvatI dareka vyaktine te rIte vartavA Agraha ane preraNA karato, topaNa mArI saMyamazaktinI khAmIne lIdhe mArI IcchA joIe tevI pAra paDI nahIM'. tethI haMmezAM mane tene mATe du:kha lAgyA karatuM ane hRdaya baLyA karatuM. prabhu zrI paramakRpALu deva A hakIkata samajI jatA, jANI jatA ane vakhatovakhata karuNAthI samajAvatA, " ArtadhyAna karavuM nahIM joIe." paNa 'kamajora ne gussA bahAta" evI mArI sthiti te vakhate hatI. vaLI mArA svacchada paNa pAtaLA nahAto paDayo. jyAre jyAre teozrI mane sArI samajaNa Ape tyAre manamAM ema ja thAya ke pote vyavasAya calAvatA chatAM mane paramArtha karavAnI zikhAmaNa de che, jethI tene mArA manamAM anAdara karatA. teo je vAta kare teno Azaya huM samajI zakatA nahIM'. emanA addabhuta jJAnanA mane khyAla na AvavAthI mane e vAta rucatI nahIM. eka vakhata teozrI patra lakhatA hatA tyAre huM tyAM pAse beThA ane lakhavA saMbaMdhI kaMI kAma levAnI mAgaNI karI, te vakhate eka kAgaLanA kavara upara "mahAmahopAdhyAya popaTalAla mahAkamacaMda" mu. amadAvAda" evuM nAma lakhAvyuM. A vakhate manamAM AzaMkA thaI ke brAhmaNa athavA vedAMtIomAM AvI padavI hoya che. A nAma kaI vaNikanuM hoya to A mahAmahopAdhyAyanI padavI kema baMdhabesatI thAya ? paNa te padavI temaNe bhAIzrI popaTalAlabhAIne ApI hatI. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. zrI maNIbena raNachoDabhAI modI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 131 www. mane paramArtha have kharI rIte samajAya che. pahelAM mane mehane kAraNe koI pravRttimAM jhaMpalAvavAno vakhatovakhata bahu ja Agraha rahyA karato. huM je rAjyamAM nokara hato te rAjyanA kartA tathA mukhya maMDaLanI zItaLa chAyAne laI mArA kAmamAM mane koI divasa ADakhIlI thatI nahI'. tethI paropakAra artha vyavasAya calAvavAno zokha vadhatA jatA hatA. eka gRhastha AvI mAgaNI karI ke potAnI mUDIthI, potAnA mANasothI, rAjyanI hada bahAra te kazeka vyavasAya zarU karavA mAge che e kAmamAM nukasAna thAya to mAre kaMI na ApavuM ane naphA maLe to amuka bhAga Apavo. AvI cAkhI naphAnI vAta hatI, te paramakRpALu deva pAse mUkI. teozrIe mane temAM paDavA nA pADI. te vakhate mArA manamAM saMtApa thayo ke AvA lAbhanI vAtamAM paNa paramakRpALu deva kema pratikULa thayA ? thoDA vakhata pachI te gRhasthane pote zarU kareluM kAma kAMI paNa napho meLavyA sivAya khoTa khAI sameTI levAnI jarUra paDI hatI e hakIkata meM jANI, to paNa AvA banAvathI paramakRpALu deva pratye ananya AzrayabhAva ke paramAtmapaNAne bhaktibhAva utpanna thayo nahoto. chatAMya nigUDha rIte koI apUrva zraddhAbhAva utpanna thaI vRddhi pAmyA karatA hatA. e paropakAra ane zubha mAge dhana vAparavAnI paramakRpALu deva sAthe eka carcA thaI hatI. ane tevI koI saMsthA hoya ke jemAM vApareluM dhana geraraste vaparAvAnuM bane nahI, e bAbatamAM tevuM keI kAyara bhaviSyamAM nirNata thaye jaNAvavA pote pharamAvyuM hatuM. ane teozrInA dehotsaga pahelAM thoDA samaya agAu "paramazruta prabhAvaka maMDaLa" tathA "khaMbhAta subodhaka pustakAlaya'nA kAryamAM yathAzakti UbhA rahevA sUcana thayuM hatuM. A bane saMsthAo aMge teozrInA nirmaLa jJAnanA prabhAva atyAre aMtaramAM vedAya che. - gharamAMthI mArAM dharmapatnIe gujarAta varnAkayulara sosAyaTInA AjIvana sabhya thavuM ema paramakRpALu devanI AjJA thayelI te mujaba temanuM AjIvana sabhya tarIke nAma nAMdhAvyuM hatuM. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana che. paramakRpALu devazrI pote vAta karatAM ' ame' zabda bahu vAparatA. eka vakhata ekAMtamAM savAla karyo hato ke AvI rIte vAta karavI yA balavuM e huMpadapaNuM sUcave che ema nathI lAgatuM ? tyAre teozrIe teno artha samajAvyo hato ke, a=nahI' ane me=huM. tethI ame huM nahIM evA arthamAM " ame' zabda vAparIe chIe. A vakhate tattvajJAna saMbaMdhI kaMI manane nirNaya thayelo nahI hovAthI e arthanuM mahattva lAgyuM nahotuM. have e zabdanuM gAMbhIya ane te zabda vAparavAmAM paramakRpALu devanI tevI kharI -vItarAga dRSTi ane sthitinuM bhAna thAya che. arthAt teozrInA kharo Azaya yathArtha samajAya che. e rIte kadI teozrI vAta karavAmAM ke khulAsA karavAmAM sAmAnya rIte potApaNuM AropatA sAmAnya rIte surata jillAmAM rAMdhelI dALa sAthe dahIM khAvAnA rivAja vizeSa hatA. pote eka vakhata jaNAveluM ke rAMdheluM -ane ThaMDuM paDI gayeluM dvidaLa eTale keAI jAtanu' kaThoLa, dUdha-dahIM meLavI jamavAnA upayogamAM levuM nahIM'. AvuM ghaNI jagyAe jainAcAryo kahetA AvyA che. te vakhate A vAta samajAI nahI paNa atyAre samajAya che. atI'driya jJAna vinA kharI hakIkata bhAsyamAna thaI zake nahIM. je vAta mahAna sUphamadazaka yaMtrathI eNkaTeriyolojI hAla siddha kare che, te ja atIndriya jJAnavALA saheje samajI zake che ane AvA mizraNane niSedha e svAbhAvika rIte samajAya che. zrImadajInI kAruNyavRttino eka bIjo dAkhalo paNa noMdhapAtra che : te e ke jyAre dharamapuranA pahADI pradezamAM ame sAthe hatA te arasAmAM eTale saM'. 156 nA caitra mAsamAM amArA rAjyakartAnA mulakamAM poliTikala ejaMTa sAhebane mukAma thaye hatA. te sAhebanA samAna arthe zikAranI goThavaNa thaI hatI. paNa jAnavaranA sabhAgye jyAM dayAnA jharA vahetA hoya tyAM daivI rakSaNa maLyA vinA kema rahe ? e banAvane game tema gaNavAmAM Ave paNa eTaluM khAsa noMdhavAnI jarUra che ke jyAM sudhI zrImadjInI sthiti e mulakamAM rahI tyAM sudhI zikAra maLI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 133 zakyo nahI. paramakRpALu devazrI tyAMthI padhArI gayA ane sAhebane mukAma paDozI rAjyamAM thayo tyAM tene pAchaLathI zikAra maLyAnA samAcAra sAMbhaLyA hatA. - paramakRpALu devanA dharamapuranA nivAsa vakhate mArA taraphathI DAghuo mATe eka AzrayasthAna banAvavAmAM AvatuM hatuM tyAM haravakhata javuM thatuM hatuM. e AzrayasthAnanI bAjumAM nAnA sarakhA bagIco ane judAjudA raMganA pAMcIkAthI keAI lekha citaravAno vicAra thayo hato. zA lekha citara e bAbata zrImadjIne vinaMtI karI pUchavAmAM AvyuM hatuM. "bhAvanA siddhi "" e lekha mATe sUcana thayuM hatuM. A lekhanuM mahattva te vakhate samajAtuM hatuM tenA karatAM atyAre vizeSa samajAya che. mArI samajaNa pramANe to sukhaduHkhanA harakoI samaye A mudrAlekhanuM samaraNa darekane bahu ja upayogI ane zAMtidAyaka thaI paDe ema lAge che. upara jaNAvelA AzrayasthAne zrImadjI sAthe vakhatovakhata javAnuM banatuM. tyAMthI meDI rAtre ghera AvatAM kaI kaI vAra zrImaddajI pote ekalA e sthaLethI thoDe dUra jhADImAM jatA ane pUche ke tamane sarpa ke vAghano meLApa thAya to Dara ke kema ? e savAla pUchatAM huM javAba Apato ke ApanI samIpe to DarIe nahIM. paNa pratyakSa tenI parIkSA thayA sivAya zuM kahI zakAya ? teno javAba zrImadjI taraphathI maLelA paNa atyAre te yAda nathI. e AzrayasthAnanA bagIcAmAM navI keLA nAkhI hatI temAMnI eka keLane navAM pallava AvelAM hatAM. eka prasaMge. savArane vakhate pavananI laherathI te palava pharapharI rahyuM hatuM tethI ghaNuM ramaNIya bhAsatuM hatuM. te joI A lakhanAranI dRSTi te pAnanI manoharatA para paDI te joI zrImadjIe mane jaNAvyuM ke mana temAM bahu AkarSAze te tyAM UpajavuM paDaze. te AzrayasthAnamAM eka brahmacArI sAdhu te vakhate rahetA hatA te jaNAvatA ke rAtane vakhate bAgamAM eka sApa Ave che. te moDhAmAMthI maNi mUkI caravA jAya che. te samaye ajavALuM thaI rahe che. zrImadjIe te para lakSa nahotu ApyuM tema sAdhue e vAtanI pratIti kaI vakhate karAvI nahotI. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana lagabhaga eka mAsa sAthe rahyA chatAM, besavuM, UThavuM, sUvuM e badhA ja prasaMga sAtheno hovA chatAM tema ja vacce keInI paNa dakhalagIrI nahIM hovA chatAM zrImadjI sAthe sahucArIpaNA sivAya vizeSapaNe aMtarAtmA jAgyA nahotA. teozrInA dareka kAryamAM nirmaLatA ane ravarachatA tathA nirdoSatA jovAmAM AvatI, chatAM A pradezamAMthI zrImadjI muMbaI javA nIkaLyA te vakhate vaLAvavA sAthe gayA tyAre rastAmAM vAtacItanA prasaMge meM asabhya ane avinayabharyo zabda uccAryo hato. A lakhanArane khAsa yAda che ke rastAmAM te vakhate bIjI bAbato upara vAta calAvI karuNAdra hRdaye pote zrI "bhagavAna" che evuM kabUla karAvI potAnI pAse e kaThora vacananI mAphI maMgAvI hatI. Aje te dezya saMbhAratAM romAMca UbhAM thAya che. te vakhatanI temanI mudrA atyaMta anaMta karuNAthI bharelI, ojasvI lAgatI hatI. zAstramAM kahyuM che ke sapuruSa bhagavAnarUpa, karuNAnA mahAsAgara hoya che. temanI karuNA svayaMbhUramaNa samudra sAthe harIphAI karatI hoya che. te bhagavAnanI karuNA anaMta ane apAra che, tene tyAre anubhava thayo. jenuM jJAna saMpUrNa nirAvaraNa hoya te puruSa ja Ama karuNA karI zake. sAmAnya manuSyanuM zuM gajuM ? tyAra bAda muMbaI pAse zIva, valasADa, tithala ane morabI tathA vaDhavANa kaeNmpamAM samAgama cAhIne Icchanyo hato. sAthe ne sAthe ghaDI paNa judA na rahevAnA cAga banyo hato chatAM "tasvAtattvanA nirNaya karavA meM jarAya darakAra karI nahotI. bhagavAna te mAtra niraMjana nirAkAra ja hoI zake. jaina siddhAMta kai bAbatanA nirNaya upara nathI evuM nAnapaNathI manamAM ThaseluM hatuM' tathA pazcimanI yAMtrika - tAMtrika vidyAnA paricayathI jaDavAda magajamAM bharelo hato. bIju kAI sAdhya karavA tarapha lakSa rahetuM ja nahI'. nyAya, nIti e ja darekano dharma hoI zake; paNa kharuM kahIe to badhA ekAMtika Agraha hato. vivekapUrvaka samajavAnI te vakhate khAmI hatI, je thoDA aMze pAchaLathI echI thavAnuM bhAsyamAna thatuM hatuM. morabInA samAgama vakhate mArA eka vAvRddha pU. vaDIla kuLadevInI mAnatAe gAMDala jatA hatA, tyAre Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana :: 135 www w zrImadjIe teone vAryA ane jaNAvyuM ke 'tenuM jokhama badhuM ame amAre zire rAkhIe chIe.' paNa Agrahane laIne e bhAIne mAnatAe javAnuM thayuM ane tyAM teo herAna thayA hatA ema pAchaLathI samajAyuM hatuM. | zrImadjIne eka vakhata me savAla pUchayo hato ke jaina dharmanA dha pramANe keI sAdhu vicarI zake nahIM, hoI zake nahIM'. hAla evA keI sAdhu puruSa haze ? javAba maLe "hoI zake." - vyAvahArika prasaMgonA savAlanA javAbamAM zrImadjI hamezAM upekSA dAkhavatA. zrImadjInA dehotsaga pachI "zrImad rAjacaMdra" nAmano graMtha (meTo) chapAI bahAra paDayo ane te graMthanuM avalokana karyuM tyAre ja zrImadjI kevI dazAnA puruSa hatA te samajAyuM. arthAt temanuM bhagavatasvarUpa yathAtatha samajAyuM che tathA jagata ane jIvanuM bhAna thayuM che. teozrInI bhASA ane kathana e pustaka dvArA addabhutatAno citAra Ape che. teozrInI badhI kRti saheja ja hatI, te svAbhAvika samajAya che. karmanA niyamanuM sAcuM bhAna jijJAsu mumukSune A pustakamAMthI maLI Ave evuM mAruM mAnavuM che. tattvAtattvanuM bhAna thavA mATe A zrImad rAjacaMdra" graMtha bIjarUpa che, ane te samajaNane khIlavanAra tathA poSaNa ApanAra pU. bhAIzrI popaTalAlabhAI mahAmahopAdhyAya." munizrI zrI laghurAja svAmI vagerene AbhAra mAnI teone sASTAMga daMDavat praNAma karuM chuM. A jagatanA trividha tApanA nivAraNa arthe zrImadjI paramakRpALu devanAM vacanAmRto jugAjuga prasiddhine pAme ! zrI rAjacaMdra bhagavAna pratye Aja paryata jANatAM-ajANatAM thayela avinaya, azAtanA, ayogyatA mATe mAphI mAgI aMta samaye phakta teonI ja sevA maLI, temanA caraNamAM ja nivAsa maLI eTaluM irachI aMtaHkaraNapUrvaka namaskAra karuM chuM', trikALa namaskAra dAsAnudAsa alpajJa sevaka raNachoDadAsa dhArazIbhAI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadgata bhagavAnalAlabhAInA vyaktitvanI jhAMkhI lekhaka : nAnAlAlabhAI khImacaMdabhAI pArekha bhagavAnalAlabhAImAM kuTuMbavAtsalya ghaNuM hatuM. e emanI khAsa lAkSaNikatA hatI. emanA mRhadayanI e sAkSI purAvatI hatI, tethI ja sAmAnya saMbadhomAM paNa teo asAdhAraNa sahAnubhUti darzAvatA. keTalIka vAra to ema paNa bhAsatuM ke jANe teo potAnA saMbaMdhamAM AvatA jIvonuM AtyaMtika RNa cUkavavA ja na AvyA hoya ! emAMthI emanI addabhuta niHspRha vRtti jAgI hatI. kauTuMbika saMbaMdhamAM jasANI kuTuMba sAthe temane sArA saMbaMdha cAlyA Avato. zrI nAnAlAlabhAI ane zrI becaralAlabhAIne to teo vaDIla ja gaNatA. zrI mohanalAlabhAI samavayaska hovAthI temanI sAthe sahodara jema ja vartatA. zrI amRtalAlabhAI to mAsInA dIkarA hatA eTale temanI sAthenA saMbaMdha paNa madhura AtmIya ane AhalAdaka hatA. jasANI kuTuMbanAM putro ane putrIo sAthe paNa potAnAM putraputrIo jevA ja bhAva rAkhatA. zrI gopALajIbhAI ane temanA saMbaMdha prathama to vepArI saMbaMdha hato. pachI te bhAgIdArImAM pariNamyA. bIjA paNa bhAgIdAro hatA ane sau temanA tarapha prema-AdarabhAva rAkhatA. eka ja paMktie teo jamavA besatA, tevI ekatA teomAM hatI. AmAM zrI gopALajIbhAI temanA ajoDa anurAgI hatA; te jANe temanA paDachAyA hoya tema vatatA. bhagavAnalAlabhAInI te satata saMbhALa rAkhatA. te temanA haMmezanA sahacArI banyA hatA. ane lagabhaga badhe ja sAthe hoya. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 137 www ! temanA vinA zrI gopALajIbhAI lAMbo samaya rahI ja na zake. savAre ghare AvyA ja hoya; vaLI rAtre paNa laTAra mArI gayA ja hoya. vAto to bane bhAgye ja kare, chatAM paNa ekabIjAnI ekatAno mauna AnaMda ane anubhave. Avo lagabhaga temanA varSojUnA saMbaMdhone dainika kema hatA. temanA vyAvahArika ane vepArI hisAbane lagatuM tathA kuTuMbane sparzatuM kAma zrI gopALabhAI ja upADI letA, jethI temane ochAmAM ocho zrama paDe. temanA kAmanI gopALabhAI sArI takedArI rAkhatA. A rIte teo temanA sAcA anuja banyA hatA. zrI cImanalAla maNiyAra sAthe temane aMtaraMga meLa hato. jIvananA guhyatama keyaDAomAM temanI pAsethI mArgadarzana maLatuM ane anerI zAMti anubhavatA. aMta samaye paNa zrI maNiyAranI hAjarIthI teozrIe khUba AnaMda ane AzvAsana meLavyuM hatuM. Ama zrI maNiyAra temanA mitra tarIke chevaTa sudhI rahyA hatA. mane prathama meLApa sane 1937 mAM thaye, jo ke spaSTa yAda nathI. paNa pahelI chApa evI paDI ke kadAca e meTA vepArI haze ane temanuM bIjI bAbatonuM jJAna sAdhAraNa haze. te vakhate teo karAMcInA gharanI agAsImAM bAMkaDA para beThA hatA. pU. bhAIzrIe kAMI pUchyuM tyAre me' javAba e ApyA ke jANe te bAbatamAM huM UMDuM jJAna dharAvuM chuM. te vakhate mArA manamAM evuM thatuM ke AvI bAbatamAM vepArI mANasa zuM samaje ? sauthI prathama A vArtAlApa hoya tevo mane khyAla che. temanI mukhamudrA sUcavatI ke aMdarano prakAza bahAra na AvI jAya tenI jANe teo takedArI rAkhatA na hoya ! teo jJAna ane samajaNanA anubhavathI raMgAyelA hatA eTale dareka bAbatamAM khUba UMDANathI UtarI zakatA ane tenAM pariNAmane joI zakatA. anubhavI puruSamAM je eka jAtanI ThAvakAI hoya che te teozrImAM bhArobhAra bharelI hatI. 1937 mAM to karAMcImAM svajanonI bhAre jamAvaTa thaI hatI. sau zAMtithI, saMpathI, AnaMdathI rahetA, haLatAmaLatA ane killola karatA. temAM pU. bhAIzrInuM sthAna ane khu" hatuM. temanuM anokhuM vyaktitva nirALuM tarI AvatuM hatuM. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana * bharAvadAra zarIra, upara zuddha khAdInAM sAdAM vastro, dhotiyuM ane jhambA-TopI bhAta pADatAM. badhAnI dRSTi temanA tarapha rahetI. teo saunA salAhakAra hatA, dIna-du:khInA to belI hatA. mutsaddI mANasanI AvajA paNa haradama cAlyA karatI. mane ghaNI vAra thatuM ke evuM te temanAmAM zuM che ? joI e to ApaNA jevA ja mANasa ! dainika kramamAM paNa tevuM. bAhya japatapa, vrata kazuM ja nahI. keI jAtanI dekhItI kriyAkAMDI vRtti nahI. je AvyuM. tenAthI calAve. koI jAtane matAgraha nahIM'. pratyakSa rIte pUrA vyavahArI. vepArI saMsArI puruSa hovA chatAM, ATalo badhe lokalAgaNIno pravAha temanA tarapha zA mATe vanya haze ? . - jIvananA anekaraMgI kamAmAM amuka cokkasa guNonI satyatA jenAmAM jaLavAtI hoya che tenA tarapha lohacuMbakanI jema manuSyone pravAha kheMcAyelo raheto hoya che. tevuM ja pU. bhAIzrI tarapha saunuM kheMcANa hatuM. nAnAmoTA, zrImaMta ke garIba saune temanA sAMnidhyamAM besavAthI eka jAtanI AMtarika zAMtino anubhava thato. mAro ane mArI jANamAM che tevA aneka nehIono A nitya anubhava hato. ujajavaLa AtmA pAse besavAthI je parokSa ane vizuddha AnaMda Ubho thAya che te anubhava pU. bhAIzrI pAse kalAkonA kalAko vagara vAtacIte beThA rahevAthI paNa thato. temanI eka saumya dRSTi ja keTalIka vAra mananA ukaLATane zAMta karavA basa thaI paDatI hatI. prAcIna kALamAM RSionA prabhAva pravartato. pachInA kALamAM rAjarSionI ANa vartAtI. vartamAnakALamAM puNyazALI ane saMsArI chatAM pavitra ane tyAgI, vyavahAramAM hovA chatAM anAsakta evA navA saMsAraSione prabhAva pravartAvAnA hoya evuM lAge che. AvA AtmAonuM lakSya prANImAtranI sevA hoya che. manuSya mAtra mATe niHsvArtha, pUrNa, sahudaya prema hoya che. A lakSyanI siddhi mATe AvA AtmAo potAnI rIte prayatna karatA hoya che. pU. mahAtmAjIe saMsAramAM rahI, satya ane ahiMsAnA pATha bhaNAvI mAnavasevA karI. AvA aneka AtmAo saMsAramAM rahI adRSTa rIte dIna-duHkhIonI sevA karatA hoya che. AvI ja Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhulana : : 139 www sevA pU. bhAIzrI aMtakALa sudhI karatA gayA che. mAnavamAtranA sukha mATe, kalyANu mATe, temanuM karuNApUrNa hRdaya chalakAtuM hatuM. te emanA nikaTanA sahavAsamAM AvanAra spaSTapaNe joI zakatA hatA. jema virala AtmAonA jIvanamAM eka prakAranI susa'vAditA jaLavAtI hAya che tevI ja sa`vAditA pU. bhAIzrInA jIvanamAM jovAmAM AvatI hatI. temanu... khAlya jIvana, kumAra jIvana, kuTuMba jIvana, vyApArI pravRtti, rAjakIya pravRtti ane anya prakAranI sAmAjika ane sAMskArika evI ghaNI pravRttimAM temanuM AtmazraddhAthI bharelu dhArmika hRdaya dRSTigeAcara thayA karatuM hatuM. vizALa buddhi, samatAlavRtti, talasparzI vicArazakti, sa'pUrNa udAravRtti, sAcI pArakhazakti ane karakasaravRtti, ananya pUjya bhAva vagere ghaNA guNA temanA jIvanamAM Ataprota thayA hatA. vepArI ane vyavahArI samaja asAmAnya hatI, chatAM jANe tee kAI pUrvanA ceAgane pUrA karavA ja na AvyA heAya evuM lAgatuM hatuM. kuTuMbasevA ane kuTuMbapremanA padA pATha zIkhavavA jANe. peAte avatAra dhAraNa karyA hAya tema paNa lAgatuM hatu. vivekabuddhi eTale nIrakSIra samajavAnI zakti. buddhi te saumAM hAya ja che, dareka vyakti buddhithI vyavahAra calAve che, paNa e sAmAnya buddhizakti hAya che. jyAre asAmAnya vyaktiomAM buddhinA camakArA pramaLa rIte cAlu hAya che, tyAre aMtaHkaraNanA bhAva pramANe tee peAtAnI sAthe anyane dore che. temanI pAradazI dRSTi madhuM pAmI jAya che ane palakArAmAM kharA nirNaya levAI jAya che. jyAM sudhI aniSTa na thavAtuM heAya tyAM sudhI bhale cAlavA de, paNa jyAre lAge ke AmAMthI aniSTa thaze tyAre te niNu ceAne amalamAM mukAvatAM teo acakAtA nathI. eTalu ja nahi paNa peAtAnA prabhAvathI teo te mATenu adbhuta maneAkhaLa paNa darzAve che. pU. bhAIzrImAM AvI vizALa vivekabuddhi hatI. darekedareka prasa`gamAM te vastunA tAga pAmI jatA. vepAramAM ke anya kAryamAM paNa teonI niNaeNyazakti sAcu* pAmI jatI. aMtarmuddhinA vyApArA agamya che, vivekabuddhi e aMtaranI sAthe sakaLAyelI sUkSma Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana w www prajJA . AvI prajJAvALA mANasa thoDA hoya che. temane aMtaranI keI ajaba sUjha hoya che. AvI sUjhane lIdhe temanA jIvanamAM viveka UbharAto hoya che. vizALa vivekabuddhi hoya tyAM apAra mAnavatA, jIvamAtra pratye parama dayA, asaMgavRtti hoya che. pU. mahAtmAjI sAmAnya mAnava hatA. temanA karatAM buddhizALI ghaNA haze. temanA karatAM tyAgI ane saMyamI paNa ghaNuM haze. te chatAM temanI atiprajJAzakti eTale ke aMtaranI sUjha evI hatI ke jyAM koInI buddhi pahoMcatI nahotI. e sUjha pramANe temaNe pitAnuM ane anyanuM jIvana ghaDayuM hatuM. AvA virala AtmAe ja mAnavajAtine mArgadarzaka kArya karI jAya che. pU. bhAIzrImAM bhale mahAtmAjInA jeTalI zakti vikasita na hoya chatAM, emanAmAM paNa evI thoDI aMtarasUjha hatI. e zaktithI teo ghaNuM karI zakayA che. pU. bhAIzrI ATalA moTA janasamudAyamAM je suvAsa mUkI gayA che te temanI talasparzI aMtarasUjhane lIdhe ja.. - sAdhAraNa rIte samatolatA eTale taTastha vRtti. paNa taTasthatAmAM eka jAtanI udAsInatAne bhAsa thAya che, paNa teo koI paNa pravAhamAM taNAyA sivAya vastune cogya rIte joI zake che. mahAna AtmAomAM A cAritryaguNa bharyo hoya che. A guNane lIdhe pitAnA mArgadarzaka prakAzathI teo lokone AgaLa dhapAve che. AvA lokottara jano pAse AzvAsana meLavavA aneka loko Ave che. nAnA nokarathI mAMDIne siMdhanA meTA netA jayarAmadAsajI sudhI pU. bhAIzrI pAse AvatA, salAha letA ane mArgadarzana meLavatA te A guNazaktine kAraNe. taTastha ane samatola mANasomAM pUrvagrahothI dUSita thayeluM mAnasa hetu nathI; tyAM to spaSTa darzananuM teja prakAzanuM hoya che. je Ave te saunA aMtarapaTa para prakAza paDe che. AvI guNazakti pU. bhAIzrImAM hatI tethI teo dareka vAtanA pAra pAmI zakatA. eTale ja temaNe ghaNA jhaMjhAvAtAne jIravavAnI addabhuta zakti keLavI hatI. vepAramAM, vyavahAramAM tema ja kuTuMbamAM AvelA ghaNA AghAtAne temaNe A zaktithI ja haLavA banAvyA hatA ane anyanA mArgadarzaka ane AzvAsaka banyA hatA. : Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 141 www ~~ sAdhAraNa mANasA vicAra kare che, paNa temAM ekAgratA nathI hotI. vicAra te cAlyA kare, paNa tene ekAgra karavuM e judA prakAranI zakti mAgI le che. temAMthI ja sAdhanA zarU thAya che, ane tyAre ja te dhAyuM" pariNAma lAvI zake che. pU. bhAIzrI ha'mezAM kaI vicAramAM tallIna hoya tevuM lAgatuM. chApuM vAMcatA hoya tyAre vAMceluM jANe pAmatA jatA hoya tevuM lAge. pAtAnA ke pArakA vicAranA mULamAM pesI jaI tenI yathArthatAnu' dana kare che. tethI ja AvA puruSonA eka varga ja evA hAya che je peAtAnA vicAradarzana pramANe vartana ane kAya nu navasarjana karatA jAya che. AvI talaspazI vicArazakti e daivI khakSiza hAya che. pU. bhAIzrInI virala vicArazakti AvI hatI. A zakti vaDe teo anyane vyavahAra ke muzkelIenA adhakAramAMthI satyakA nA prakAzamAM laI jatA. tethI ja temanA paricayamAM AvanAra temanA anurAgI banI jatA. pU. bhAIzrInA aMtaranI udAratA asIma hatI. temanI Arthika udAratAnAM dRSTAMtA tA asakhyu che ja, paNa mAnasika udAratAnAM udAharaNA echAM nathI. paropakArI puruSAnAM hRdayA sahAnubhUtithI dravIne ekatha anubhave che; tethI ja teo anyane upayAgI thavAnI vRtti sadaiva dharAve che. kuTuMbIone chUTe hAthe madada karI pagabhara karyA, sAthIone udAra hRdaye AtmIya banAvyA ane a sapanna. snehIone nAnAMmeATAM kAmeAmAM bheLavI atha - lAbha apAvyA. tethIya vizeSa tA jee temanA nikaTanA sa`parka mAM AvyA temane UdhvagAmI banAvyA. jene arthanI jarUra hatI temane te ApyuM. abhyAsIne abhyAsa mATe ceAjanA karI zALAe ApI ane rASTrIya pravRttimAM ane janahitanAM kAryomAM prANa pUryA. karAMcInA zAradA maMdirane jIvAta manAvavAmAM temanA udAra hAtha haMmezAM madadarUpa thayA che. paNa kAI cAkkasa sasthAne lakSamAM rAkhI tee besI rahyA naheAtA. jyAMthI sAce sAda sAMbhaLyeA tyAM teonI madade pahoMcyA ja hAya. nAnAbhAI bhaTTanI sasthA hAya ke nAraNadAsabhAInI rASTrIya zALA hoya, koI rAhatakA hAya ke pachI racanAtmaka pravRtti hoya, temaNe badhe ja peAtAnuM Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana www dhana vahetuM mUkayuM hatuM. hRdayanI kharI bhAvanAthI te darekane utkRSa` jhaMkhatA hatA. mauna tA pU. bhAIzrIneA sahaja svabhAva hatA. ochA khelApaNuM temanA jIvanamAM vaNAI gayuM hatuM. e mauna ghaNI vAra bhAre akaLAmaNu paNa UbhI karatuM chatAM piraNAme te| sukhakAraka ja nIvaDatu. mahApuruSAmAM A guNa dRSTigocara thAya che. maunathI AtmaprabhA vizeSapaNe pragaTe che. pU. bhAIzrInuM lakhavuM ke khelavu' 'mezAM krU' rahetu. jyAM gheADAthI pate tyAM eTalAmAM ja patAvatA. dIrghadRSTi ane vizALa vivekabuddhi haiAya te sAthe asUcaka maunaneA mahe meLa khAya che. badhAMnI vAta sAMbhaLavI, badhAMne temanI prakRti pramANe samajIne e vAkathamAM mAdarzana ApI devuM, e pU. bhAIzrInI lAkSaNikatA hatI. Ama pU. bhAIzrInu jIvana saritA jevuM satata vahetuM ane zuddha rahyuM hatuM. ,, pU. bahenazrI pratye bhagavAnalAlabhAIne prabhuputrI tarIkenu viziSTa prakAranuM mAna hatuM. ApaNe AgaLa joI gayA ke temanA manane sa'tASa thAya tema ja teo vartatA. teozrInA a`taramAM pU. bahenazrInA uttameAttama sadguNA pratye Adara hatA, temanu mahattva temane samajAyuM hatuM. tethI nira Mtara "bhagavAnanAM putrI rUpe temanuM mAna jALavatA ane emane bahumAnanI dRSTithI jotA ane ene laIne chevaTanI paNa temanI aMtaranI abhilASA hatI ke emanA sAMnidhyamAM ja peAtAnA deha chUTe. e aMtarecchA pU. zrI bhagavAnalAlabhAInA udgArarUpe nIkaLelA zabdomAM nIce pramANe vyakta thaI che : pU. bahenazrI kahe che, "pAte karAMcIthI maMdavADa pahelAM patra lakhI pRcchA kare che ke 'samyaktvanAM lakSaNa zAM?' paNa mane lAgyuM ke have dezamAM AvavAnAM che eTale teneA javAba na lakhAyA. e mArI bhUla Aje mane sAle che." pU. mahena vavANiyA hatAM tyAre temane pote lakhe che: "hu tamArA kheALAmAM mAthuM rAkhIne jAuM e icchuM chuM." thayu. paNa Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 143 www ema ja, te pramANe ja banyuM ane chevaTa sudhI mAthA pAse besI prabhumaraNa kaye rAkhyuM. te AtmAne jyAM haze tyAM zAMti ja haze. manuSyanA manano zubha saMkalpa tenA kAryane avazya siddhi Ape che. aMtaranI pavitra bhAvanAne azakaya kaMI nathI--jo ke manuSya kapI zakato nathI ke tenA saMka9panI siddhi kevI rIte thaze. chatAM prabaLa bhAvanA e evI uttama vastu che ke game tevA viparIta saMjogone paNa anukULa karI Ape che; ene keAI rekI zakatuM nathI. AkAza-pAtALane bhedIne paNa tenuM phaLa pragaTa thAya che. mananI dRDha jijJAsAne pariNAme ja mukti Ave che mATe kalyANanA irachuka jIve niraMtara zubha lAbho ja ciMtavavA. zrI paramakRpALu deve kahyuM che : jJAna dhyAna vairAgyamaya uttama jahAM vicAra, te bhAve zubha bhAvanA te Utare bhavapAra." Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavAnalAlabhAInA patro ane aMtarecchA patra naM. 1 karAMcI, 15-6-42 vahAlAM bALako, gaI kAle tamane patra lakhyo che, je mane haze. ghera gayA pachI tamArI patra maLyA che. ravivAra hovAthI dukAnethI TapAla vahelI baMdha thaI hatI. zrIparamakRpALu devanA hastAkSaranA phoTAo ApaNe tyAM che. temAM eka zrI vacanAmRta A pramANe che ema yAda Ave che: (1) "bIju kAMI zodha mA. mAtra eka puruSane zodhI tenA caraNakamaLamAM sarvabhAva arpaNa karI daI vatye jA. pachI je mokSa na maLe to mArI pAsethI leje." (2) "sapuruSa e ja ke jene nizadina AtmAno upayoga che; zAstramAM nathI ane sAMbhaLyAmAM nathI chatAM anubhavamAM Ave tevuM jenuM kathana che. bAkI to kAMI kahyuM jAya tema nathI. Ama karyA vinA tAro koI kALe paNa chUTake thavAno nathI. A anubhava pravacana pramANika gaNa, " (3) " eka puruSane rAjI karavAmAM, tenI sarva irachAne prazasavAmAM ane te ja satya mAnavAmAM AkhI jiMdagI gaI to utkRSTamAM utkRSTa paMdara bhave avazya mokSe jaIza.' Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 145 wwwwwwwwww AjakAla vidyamAna puruSomAM pU. bApujI (mahAtmAzrI gAMdhIjI) uttama puruSa che. temanuM thoDe aMze paNa bhaktinuM lakSya rAkhaze. vadhAre nahi to " AtmakathA'mAMthI pAMca miniTa paNa save sAthe maLIne samUha vAcana rAkhaze. rAtre "zrI AtmasiddhijI'mAMthI paMdara vIsa kaDIo khUba ja zAMtithI vicArapUrvaka bAlavAnuM niyamita rAkhaze. aDhavADiye " AtmasiddhijI' pUrI bAlAI rahe ema bane to gAThavaze. anukULatA pramANe karaze. dhIrubhAIne je na AvaDatI hoya to copaDI ApavI ane badhAe sAthe bAlavuM', belAvavAnuM rAkhavuM. li. bhagavAnalAlanA AziSa - patra naM. 2 tIrthabhUmi vavANiyA tA. 7-9-'45 - (vavANiyAmAM paryuSaNa karavA rokAyA hatA tyArane patra che) vahAlAM bhAI o ane baheno, rAtrinA je vicAro AvelA te nIce pramANe che:- . (1) maMda viSaya ne saraLatA, saha AjJA suvicAra karuNA kamaLatAdi guNa, prathama bhUmikA dhAra. icche che je jogI jana, (2) rokayA zabdAdika viSaya, saMyama sAdhana rAga jagata iSTa nahi AtmathI, madhya pAtra mahAbhAgya. ..... (3) nahi tRSNA jIvyA taNI, maraNaga nahIkSebha, mahIpAtra te mArganA, parama yoga jita lobha. iche..... - " zrI. 10 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana A pada yAda AvatAM temAMthI prathama madhya he mahApAtra ! vicAratAM kAle vAMcyuM-jeNe jidvAno rasa cho eTale je nIrasa AhAra karI zake teNe jagatane jItyu'. manamAM prazna thayA ke A (prAga) karuM chuM te barAbara che? javAba maLyo ke khoTAne sAcuM kahevuM hoya te barAbara che. kharo nIrasa AhAra ApaNAmAM nAnubhAI kare che. je vakhate je maLe te jarA paNa aruci vagara ArogI zake che. e kharA saMyamI che. temanI mahattA Aje samajANI che. bIjA tamArI bA che. temaNe kharo jivAno rasa jItyA che. temane bannene namana che. | tame bahu ja bhAgyazALI che ane rahA e ja prabhu pAse prArthanA che. hamaNAM to "paramaguru " e jApa manamAM ghaNA vakhatathI rahe che. ghaMTa ravivAre savAre traNa sAMbhaLyA ane eka budhavAre sAMbhaLyo. teno raNakAra judo ja che. A dhAmamAM AnaMda che. atyAre manane jarA paNa ciMtA nathI. khUba AnaMdamAM chuM. e AnaMda kayAM sudhI Takaze te khabara nathI; te te prabhu jANe ! paNa haMmeza Takaze ema lAge che. prabhunI icchA haze tema thaze. jJAnIne joyA jANyA pachI harSa-zeka thAya nahi. ahIM te badhuM thAya che. TabuDImAM kAMkarA jevuM che. gabharAmaNa thAya che ke badhA bahu vakhANe che ane che mIDuM'. paNa hoya te ja hoya ne aMdarathI na Ave tyAM sudhI zuM ? " bIjA vakhANe ane ahaMkAra Ave to te pAcho haThe" " potAnA AtmAne niMde nahi. alya'tara doSa vicAre nahI" to jIva laukika bhAvamAM cAlyA jAya. paNa je potAnA deSa jue, potAnA AtmAne nide to sapuruSanA AzrayathI AtmalakSa thAya." bhagavAnalAlanA AziSa Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 147 wwwwwwwwwwww patra naM 3 tA. 7-9-46 sau. bahena sUrajabahena, khUba ja jALavALI chuM'. mohamAyAmAMthI jANatAM chatAM chUTAtu nathI." joke tame Ama lakhyuM te kharuM che, paraMtu kharuM jotAM to te taraphane ApaNo kharo puruSArtha ja nathI. pachI cIle cAlI doSanI mAphI mAgyA karavI. je bhAvArtha (hetue) paryuSaNa parva che te to hRdayamAM UtaryuM nathI. mAtra zarIra upara pANI DhoLavAnI mAphaka A mAphI mAgavAnI rIta che. keTalAka garama pANIthI agara sAbuthI masaLIne zarIra uparanuM tela kADhI nAkhe che. jyAre eTalA paNa puruSArtha upayoga ApaNI prathAvALI mAphImAM nahIM* hAya ema dhAruM chuM. huM paNa emAM ja cIle cAlanAre rahyo eTale bIju AvaDe nahI'. Apa sarvenI mAphI mAguM chuM. da,: bhagavAnalAlanA AziSa 18 mAgyA " nathI. mata che ke nAkhe che. te patra na', 5 priya bhAI jayaMtilAla, bane to "zrI AtmasiddhijInI " "he prabhu ! he prabhu!" ane bahu puNyakerA'nI, rekarDa banAvavAnI bhAvanA che te mATe keNa gAya te ThIka ? koInI tapAsa karI lakhaze ane zuM kharca Ave che ? keTalI rekarDa utAravI paDaze ? vagere jaNAvaze. duniyAmAMthI jatAM pahelAM vavANiyAne khUba sarasa karavuM che. rekarDa utarAvavI te 'niyana lAITa'nA akSaromAM ! tema ja rekarDa sAthe lAITa thatI Ave ane badalAtuM jAya evuM kAMI navuM karavA vicAra che. bhagavAnalonA AziSa Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMjali [rAjakoTanivAsI sva. zrI bhagavAnalAla raNachoDadAsa modInI jIvanapratibhAne aMjali ] . - "svargastha eka vIra ane virala AtmA hatA. svajano tathA emanA saMparka mAM AvanAra saune emanI jIvanasurabhi AphlAdaka banatI hatI. bIjAone arthe jIvavuM ane jarUra paDaye khapI javuM e A namrAtmAne jIvanamaMtra banI gayo hato. e ja rIte teo jIvyA ane e ja rIte emaNe jIvana tyAgyuM." A saMsthAnA karAMcInA divasanA sadAnA prANapoSaka ane upa-pramukha tathA TrasTI zrI bhagavAnalAla raNachoDadAsa modInA karAMcImAM sane 1950mAM svargavAsa thaye, tyAre saMsthAnA TrasTImaMDaLe A mahAnubhAvanA apratima koTinA jIvanane uparokta zabdomAM aMjali ApI hatI. hRdayanA UMDANamAMthI sarelA ATalA ja zabdoe A mahAnubhAvane keTalI bhavya aMjali ApI che ! ethI ghaNI vizeSa aMjalinA teozrI adhikArI hatA. 0 bhagavAnalAlabhAIno janma gAMDaLa mukAme saMvata 1948nA kArataka suda pAMcamanA roja thayo hato. pitAzrI raNachoDabhAI cheka e divasemAMya rASTrIyatAnI bhAvanAthI raMgAI pUrepUrA svadezI vratadhArI banyA hatA. zAMta ane saraLatAbharI paropakArI prakRti sAthe samanvita vyavahArakuzaLatA ane IzvaraparAyaNa vRttithI teozrI sarvane prabhAvita kare evI sarvatobhadra pratibhA dharAvatA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvane : 149 hatA. gAMdhIjInI dakSiNa AphrikAnA satyAgrahanA samayathI teozrInI vicArasaraNInI asara nIce AvIne zrI raNachoDadAsabhAI prasaMgopAtta eka ke bIjI rIte gAMdhIjInA saMparkamAM AvyA hatA. karAMcImAM modI kuTuMbane vAsa I. sa. 1910nA arasAmAM zarU thayo. e ja arasAmAM pU. gAMdhIjIe karAMcInI prathama mulAkAta lIdhI tyAre zrI. raNachoDadAsabhAIne tyAM teozrIno utAre rahyo hato. AvA saMskArasaMpanna, dhamaparAyaNa ane rASTrIya bhAvanAthI bharapUra pitAnA cAritrabaLo ane vividha saguNone sabaLa vAraso zrI bhagavAnalAlabhAIne maLyo hato. karAMcImAMnA vasavATa sAthe teozrInA vepAranA AraMbha sane 1910 nI arasAmAM keTa kuM. thI thayA. kramazaH dhaMdho khUba kuzaLatApUrvaka vikasAvIne e dhaMdhA sAthe zrI raNachoDadAsabhAI e milsa sTesano AraMbha karyo. I. sa. 1920 mAM potAnA A tejasvI putrane paradezanA vyApAranA saMbaMdhe vikasAvavA iMglaDa ityAdinA pravAse mokalyA. e divasomAM AvA paradezanA pravAso asAdhAraNuM gaNAtA hatA. zrI bhagavAnalAlabhAI e AvA paradezapravAsa cha vakhata kheDavA hatA. emanA puruSArthathI paradezI vepArI - saMbaMdho vizeSa ne vizeSa vikasatA thayA. sane 190 AsapAsa zrI bhagavAnalAlabhAIe vepAranA vikAsanI dRSTie dezaparadezamAM asAdhAraNu kahI zakAya evuM sAhasika pagaluM bharyuM. peTrola ane kerosInanI moTA IjArAvALI barmA zela jevI dharakhama paradezI peDhIonI sAme emaNe peTrola-kerAsInanA vepAranI zarUAta karI. dezanI parAdhIna rAjakIya avasthAmAM paradezI hito sAme AvuM sAhasa karanAra dezabharamAM A eka mAtra hiMdI peDhIe emanI kuzaLatAbharI buddhizaktithI e paradezIone paNa cakita karI mUkayA hatA. pachI to emane A vepAra karAMcI uparAMta muMbaI, kalakattA sudhI vikasyA hatA. paraMtu ekAeka mahAyuddha AvI paDavAne lIdhe pratikULatAo UbhI thatAM A mahAsAhasane kuzaLatApUrvaka saMkelI levuM paDayuM hatuM. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 3 : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana zrI bhagavAnalAlabhAI karAMcInA rASTrIya AMdolananA bhAre kriyAzIla kArya kara ane samartha sAthI banI rahyA hatA. emanI ceAjanAzakti adbhuta hatI. emanI niLa, zAMta, svastha buddhizaktinA camakArAnA jemane jemane anubhava thayA che teo sau emanI e zaktithI bhAre prabhAvita thayA che. rASTrIya AMdolananA eka mUka mahArathI tarIke teozrI sidhabharamAM sarvatra AdarapAtra banyA hatA. zrI bhagavAnalAlabhAIne parama sAdhaka zrImad rAjacaMdrajInA jamAI thavAnuM sadbhAgya prApta thayuM hatuM. zrImadjInAM dhasa...skArayukta putrI zrI javalabahenathI teozrIne traNa putrA-- buddhidhanabhAI, praphullabhAI, manubhAI tathA traNa putrIe vidhumahena, lIlAbahena ane zAMtAbahena ema cha saMtAneA thayAM. meATA putra buddhidhanabhAI nA svargavAsa thayA che. praphullabhAI ane manubhAI e sadguNI mAtipatAnI saskArasamRddhinA vArasA jALavIne tene zAbhAgyeA che. 8 saMsAramAM saraseA rahe ane mana mArI pAsa '- e kathana zrI bhagavAnalAlabhAI e peAtAnA jIvanamAM emanA pavitra pitAne pagale cAlI ciratArtha karI khatAvyuM che. Izvare je buddhizakti ane dhanavaibhava ApyAM tene teozrIe IzvaranI prasAdI gaNI che. e sa IzvarAthe ja vAparavAnI vRttine aNizuddha sAcavavAnA teozrIe sadAya prayatna karyA che. pUrNa namrAtmA zrI bhagavAnalAlabhAI sAdAInI teA mUrti hatA. peAtAnI saiddhAMtika dRDhatA vA jevI hatI, chatAM teo puSpa jevA keAmaLa - parama vatsala - hRdayanA hatA. e puruSe peAtAnA siddhAMtAnuM pAlana peAtAnA je hAya temaNe karavu ja joIe evA Agraha kayAreya rAkhyA nathI. pAte kadI kAI ne upadeza ApatA ja nahi. paNa saunI samakSa potAnu jIvana dRSTAMtarUpa rAkhIne-saune peAtAnA rAhe khe'cI lAvavAnI emanAmAM ajama kaLA bharI hatI. eemAM mAnavasvabhAvanu' vizleSaNa karavAnI zakti teA bhalabhalA keLavaNIkArone paNa cakita karI nAkhe tevI hatI. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 151 peAtAnA jIvana para jemanI jIvanasurabhinI asara aMkita thaI hatI, evA pU. gAMdhIjInAya guru ane peAtAnA zvasura zrImad rAjacaMdrajInI parama pAvanakArI dharma parAyaNatA zrI bhagavAnalAlabhAIe peAtAnA jIvanamAM sAdhanApUrvaka vaNI lIdhI hatI. sa. 2000 (I. sa. 1943) mAM e parama tapasvInA janmasthAna vavANiyA mukAme zrImad rAjaca'dra janmabhuvananI teozrIe pratiSThA karAvI hatI. khIjAone arthe jIvavuM ane jarUra paDaye khapI javu' e emaneA jIvanama`tra aMtakALa sudhI emaNe akha'Da rIte sAcavyeA. dezanA bhAgalA thayA ane karAMcImAM hiMdu prajA mATe Dagale ne pagale pArAvAra bhayasthAnA khaDAM thayAM hatAM tyAre e viSama sthiti vaccethI dezamAM jaI surakSita sthAne vasavATa ane vepAra UbhA karavAnuM khAju para mUkI karAMcImAMnA peAtAnA sAthIe sAthe rahIne e vIrapuruSe tyAM ja maraNane neta.. bhagavAnalAlabhAInA gupta dAnanA jhare nityanira'tara vahetA rahetA hatA. AvI madadomAM kacAMya peAtAnu' nAma na Ave tenI cIvaTa teozrI khAsa rakhAvatA. dezabharamAM kayAMya Apatti Ave ke emanuM dhana acUka rIte e Apattine sthAne sauthI pahelu paheAMcI jAya evI emanI lAkSaNikatAneA anubhava jAhera kArya - kartAone nirapavAda rIte thayA karatA. karAMcInA 'zAradAma dira 'nA janmakALathI teozrInA pitA zrI raNacheADabhAI sa`sthAnA sadAya sahAyaka rahyA hatA. pitAne pagale A putra pitAthI khUba AgaLa vadhIne saMsthAnA prANapASaka banyA. saMsthAnA upa-pramukha tarIke pratyakSa ane parAkSa rIte sasthAnA vahIvaTanuM teozrI dhyAna rAkhatA hatA. saMsthAnu` Arthika pAsu jhINavaTapUrvaka tapAsatA rahIne jyAre jyAre sa`sthA bhIDamAM mukAtI tyAre temAMthI mArga kADhavAnA prayatnAmAM teozrI sa'sthAne paDakhe UbhA rahIne e prayatnone baLa ApatA ane Avazyaka badhI ja madada karIne saMsthAnI bhIDa bhAMgyeja rAkhatA. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana karAMcInuM 'zAradAmaMdira' bALakane rASTrIya bhAvanAyukta, saMskAra - poSaka jIvanazikSaNa ApatuM' hatu', ethI zrI bhagavAnalAlabhAI khUba prasanna rahIne pote tene upayogI thaI zakavAnI sAthakatA anubhavatA hatA. paraMtu ApaNe deza jyAM vase che evA grAmapradezamAM AzramI keLavaNInuM Ayojana 'zAradAmaMdira' kare evI jhaMkhanA teozrInA aMtaramAM haMmezAM rahyA karatI hatI. zAradImaMdiranuM saurASTramAM zAradAgrAma svarUpe navanirmANa karavAnA prayatnanI pAchaLa emanI prasannatAbharI preraNA maLyA karI hatI. saMsthAnA navanirmANanA A sthAne AvavAnI teozrIne khUba icchA hatI, paraMtu e icchA pUrI thAya te pahelAM ja prabhue emane pitAnI pAse laI lIdhA. teozrInA dehAMta pachI potAnI AvI priya saMsthAmAM teozrInuM puNyasmaraNa rahe e uddeze teozrInA parivAra tema ja priya badhuM sarakhA vevAI sva. gopALajI mAnasa'ga zAhe rU. dasa hajAra puNyasmRti dAna saMsthAne ApyuM. saMsthAnA sadInA prANapaSakanA jIvananI preraNAtmaka smRti rahe e daSTie e saMsthAmAM teozrInI ardha pratimA mUkavAnuM saMsthAnA TrasTImaMDaLe TharAvyuM'. e pratimAnuM anAvaraNa zrI bhagavAnalAlabhAInA parama AtmIya evA zrI DhebarabhAInA varad haste thayuM hatuM. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. pU. zrI nAnAlAlabhAI khImacaMdabhAI pArekha Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e saddagata zrI nAnAlAlabhAI pArekha saddagata bhagavAnalAlabhAInA vacalA jamAI zrI nAnAlAlabhAI e je TUMka prazasti lakhelI che te ApaNe gayA prakaraNamAM vAMcI gayA. temanA paricayamAM AvatAM zrI nAnubhAInA aMtaramAM teozrInI mahattAnI je chApa paDI che-guNadarzana thayuM che-tene. hRdayanA bhAva sAthe suMdara zabdomAM temaNe vyakta karyuM che. - zrI nAnAlAlabhAIne temanI sAthe mAtra kauTuMbika ke vyAvahArika saMbaMdha ja nahotA; paraMtu paramAtmasvarUpa zrImad rAjacaMdra devanA sanmAganA upAsaka tarIke sahadhamI paNAne pUjyabhAva mukhya hatA e temanI jIvanacaryA parathI joI zakIzuM. zrI nAnAlAlabhAI eka mahAna vyakti hatA. temanAM lagna bhagavAnalAlabhAInAM putrI lIlAbahena sAthe thayAM hatAM. ane khUba samajaNa ane zAMtithI potAnuM nirmaLa jIvana gALatAM hatAM. bALakomAM teo susaMskAra pADatAM hatAM. nAnAlAlabhAInA jIvanamAM uttama nIti ane prIti nItaratAM hatAM. vepAramAM sArI rIte nItinuM pAlana karavuM ane teo potAne svAbhAvika dharma samajatA. uraca Arya saMskRti mATe temane khAsa abhyAsa karavo paDayo nahoto. pUrva bhavanA rUDA guNo laIne ja jamyA hatA. jANe e emanA aMtaramAM otaprota vaNAI ja gayA hatA. be bhAva rAkhatA nahI', tethI gharAkone temanA para pUrNa vizvAsa rahetA. AvI nItine laI kalakattAnA vepArI vargamAM temane eka dhamamUrti tarIke prabhAva paDato. pavitratA ane saMtoSanA khUba AgrahI hatA. paramakRpALu devanA vacana pramANe paraniMdAne teo moTuM pApa Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana mAnatA. divase vepAra karatA ane bALakane suMdara keLavaNI maLe teTalA mATe rAtrinA bAra vAgyA sudhI skUlamAM bhaNAvavA jatA. te arthe temaNe tana ane manane zrama laI nispRha bhAve sevA karI hatI. teo AvA paropakArI ane nirabhimAnI hovAthI kalakattAmAM khUba priya thaI paDayA hatA. nAnapaNamAM temaNe dakSiNAmUrtimAM abhyAsa karyo hato. satyAgrahanI laData cAlI tyAre betraNa vakhata jelayAtrA paNa karI hatI. temane pU. gAMdhIjI pratye bahumAna ane atyaMta Adara hatAM. gAMdhIjInA vicAro ane siddhAMto temane bahu rucatA. gAMdhIjIne maunane siddhAMta temaNe AcaraNamAM mUkelA. pitAnI icchA vepAramAM na joDAtAM zikSaka tarIke nisvArtha buddhie vidyAdAna ApavAnI hatI, kemake temAM sAcAkhATA karavAnuM hotuM nathI, paNa anya vyaktionA cAritrya ghaDavAnuM hoya che. paraMtu kuTuMbIjano ane bhagavAnalAlabhAInA AgrahathI pote vepAramAM joDAyA. tyAM tabiyata narama paDI. lIvaranA dukhAvA rahetA. kalakattAmAM TaeNTaranA upacArathI phera na paDavo eTale muMbaI AvyA. tyAM DaoNkTarano abhiprAya havAphera mATe thatAM potAnA manamAM tIrthakSetranI bhAvanA ghaNA vakhatanI rahelI eTale zrI vavANiyA AvyA. tyAM AvatAM ja jANe darda zamI gayuM. peTano dukhAvo maTI gayA. zakti ane smRti paNa sArAM rahetAM. prabhunA yogabaLanA pratApa vedA. mana paNa haLavuM ne praphullita banyuM. svAdhyAya bhaktimAM anerA utsAhathI samaya nigamana thavA lAgyA. bAkIno samaya pote ciMtanamAM gALatA. A vakhate zrI jayaMtibhAIno sAtha eka meTAbhAI jevo premapUrNa ne ghaniSTha a. namra ane mAyALu svabhAvane laIne zrI nAnubhAI sau mumukSuonA priya thaI paDayA hatA. pU. bAnI pratye aMtarathI pUjyabhAva ane Adara rAkhatA. temanA manane sa teSa Apavo e potAnI prathama pharaja samajatA. temanA zubhAzIrvAda e emane mana jIvananI kRtakRtyatA hatI. eka divasa pU. bAe kahyuM ke paramakRpALu devanI janmabhUminA mahimA ApaNe saue janatAne samajAvavo joIe. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 155 ApaNI bhaktithI A paramakRpALu devane pragaTamAM ANuvA vavANiyA tIthabhUmi zA kAraNe manAya che ene itihAsa samAja AgaLa rajU karavA joIe, kAraNa ke tenA kAraNe aneka bhavyAtmAo e mahApuruSane oLakhI zake, ane temanI bhakti karI bhavasAgara tarI jAya. | zrI nAnubhAInI kavitvazakti, bhASAnI prauDhatA ane viveka ane vicakSaNa buddhie temane A kAryamAM deryA. zrI vavANiyAne uddagama lakhavAnI jhaMkhanA jAgI. aMtaramAM saMsmaraNo ramavA lAgyAM paNa....paNa....kudaratanI kaLA akaLa che! temanI hRdayanI abhilASA amalamAM mukAya te pahelAM ja teo ApaNI vaccethI cAlyA gayA ! DaoNkTara taraphathI khabara AvyA : 'oNparezana tarata karAve." AthI muMbaI javAnuM thayuM. maMgaLavAre oNparezana nakkI thayuM. pU. bAne zrI vavANiyA A khabara maLatAM teo paNa muMbaI padhAryA. badhAM kuTuMbIjane muMbaImAM bhegA thayAM. badhA pAsethI khUba AnaMdathI chUTA paDI somavAre haispiTalamAM dAkhala thayA. bIje divase savAre sAta vAgye oNparezana hatuM. pU. bAe mAMgalika saMbhaLAvyuM, navakAramaMtra gaNyA. pote hasatA vadane sAMbhaLyA ane pU. bAne kahe, " ciMtA karatAM nahIM. oparezana nAnuM che." pU. bAe kahyuM, " prabhusmaraNa rAkhaze." pote mastaka namAvyuM. te samaye ghaNA mANaso bheLA thayA hatA. saune be hAtha joDI praNAma karatAM karatAM oNparezana rUmamAM gayA. sau sAthenA RNAnubaMdha pUrA thayA. DokaTare iMjekazana dIdhuM, tyAM hRdaya aMdha paDI gayuM. DekaTare hRdaya pharI cAlu karavA aneka koziza karI paNa temano AtmA cetana, nazvara dehano tyAga karI prabhunA caraNamAM cAlyo gayo hato. A duHkhada samAcArathI kuTuMbIone ghaNo AghAta lAgyA. AzA nirAzAmAM pariNamI. sI kSaNabhara to stabdha thaI gayA. paththara pigaLAve e A akasamAta prasaMge upasthita thavAthI svajanonAM dila jhAlyAM nahotAM jhalAtAM. prabhu paramakRpALu devanAM Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana www upazamadAyaka vacanothI savee zAMti rAkhI. A vakhate jJAnI puruSano bAdha vicAravAna jIvone paramAdararUpa dhIrajadAtA ane zAntidAtA thAya che. - | zrI nAnubhAInuM TUMkuM paNa guNothI bharapUra jIvana paropakAra, nIti, zAMti, kSamA ane udAratAne bodhapATha zIkhave che. khedanI vAta to e che ke AvA sajjana, namra ane guNI puruSane amane acAnaka sadAne mATe viga thA. ame temanA uttamottama saddaguNone vaMdIe chIe. temano pavitrAtmA zAMti pAmo ! prabhu temane cirazAMti bakSe e ja zraddhAMjali ApI viramIe chIe, ema. bI. modI pI. bI. modI - esa, bI, modI Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ desAI popaTalAlabhAI manajIbhAI vavANiyA paramakRpALu deva sAthenA eka aMgata paricaya mAre sAheba (zrImad rAjacaMdra) sAthe acapaNathI maitrIne saMbaMdha hatA, tema ja sagAsabaMdhI tarIke paNa sakhaMdha hateA. teozrI khALapaNathI ja gAmamAM ghaNA hoziyAra, mahAzAnta tathA ghaNA ja vidvAna gaNAtA hatA. ghaNA puruSA temanI pAse AvatA ane prazna pUchatA. sAhebajI teeAnA praznone uttara eve! sarasa ApatA ke jethI AvelA puruSA zAMta thaI ne daMDavat namaskAra karI pAchA jatA. Ama temanA pratye kudaratI bhaktibhAva utpanna thatA. sAhebajI nAnI uMmaranA hatA, tyAre eka vakhata kaccha rAjyanA dIvAna maNibhAI jasabhAI e temane kaccha padhAravAnI vinatI karI. tethI tee kaccha padhAryA hatA ane tyAM eka nAnuM suMdara bhASaNa ApyuM hatuM . tema ja dharma saMbaMdhI vyAkhyAna karyu hatuM te uparathI kacchavALA leAkeAe vicAra karyA ke A che.karaza AgaLa upara mahApratApI tema ja yazavALeA thaze. e kAI adbhuta vyakti che. mArA pitAzrI manajIbhAI mArakhI gayelA. tyAM sAhebajInAM ATha avadhAna saMbaMdhI keTalIka camatkRti joI ne tAjuba khanI gayA hatA. teo rAtre vavANiyA AvyA ne ghera na AvatAM tarata ja ravajIbhAIne tyAM sIdhA gayA. temane gharanI sAMkaLa ThokIne uThADavA. pachI kahyuM, " ravajIbhAI, tamArA dIkarA te koI devatAI jAgyA! gajaba karI nAkhyuM !" Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana jawwwwwwwwwwwwww morabImAM jeThamalajI nAmanA sAdhu vidvAna gaNAtA hatA. teoe sAhebajIne prazna pUchaLyA. te praznanA uttara teozrIe tatkALa ApyA. sAdhue vicAryuM ke je ApaNI sAthe rahe to ghaNuM sAruM thAya. tethI eka vakhata te sAdhue kahyuM, " Apa A DhaMDhakamatane dIpAvo." teoe kahyuM, "satya vastu haze te ja kahevAze." A badhA teozrInI nAnI uMmaranA eTale ke tera-cauda varSanI uMmaranA hatA tyAre banelA banAvo che. eka vakhata musalamAna jAtinA khAjAmemaNa lAke sAhebajI pAse AvyA hatA. temanI sAthe teo masIdamAM gayA hatA. tyAM sAhebajIe teone kahyuM ke tamArA mahamada pegaMbara sAhebe A pramANe kahyuM che ane tame A pramANe varte che, te tamArI bhUla che. temanuM dhAravuM Ama hatuM. namAjano artha paNa sAhebajIe karI batAvyA hatA. keTalAka jaina loke ema dhAratA ke A to kAMI badhAthI judI ja vAta kare che. paNa sAhebajI teone kahetA ke mahAvIre je pramANe kahyuM che, te ja pramANe kahevAnuM che ane te sivAya bIjA koI prakAre mAga maLI zakavAnA nathI. amAre kAMI mahAvIra viruddha kahIne ana to saMsAra vadhAravA nathI, viruddha kahIne mane kaMI maLI javAnuM nathI tema ja dhana saMbadhI mane jarUra nathI.. sAhebajI pate savAramAM snAna karyA bAda be traNa kalAka sudhI sUtro vAMcatA, te evI rIte ke eka pAnuM lIdhuM, bIju pheravyuM ema anukrame pAnAM pheravI jatA. jema Trena cAlatI hoya tema bolI jatA. vaLI sAhebajIe mAtra gujarAtIne ja abhyAsa karelo hato, chatAM paNa zatAvadhAna vakhate game te bhASAmAM belI zakatA tethI mane ghaNuM ja Azcarya thatuM. sAhebajInuM teja tema ja kaDapa, ane eTalAM badhAM hatAM, ke huM kAMI dasa vAta pUchavA AvyA houM agara bIjA koI AvyA Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 159 hoya to mAMDa be pUchI zake. kAraNa sivAya sAhebajI bolatA na hatA tema ja bolAvavAmAM Ave te paNa TUMkAmAM javAba ApavAno emano rivAja hatA. sAhebajI je vakhate dhyAnamAM ke vicAramAM hoya te vakhate keInAthI kAMI paNa bolI zakAya nahIM'. paNa jyAre nIcI dRSTi UMcI karI jue tyAre kaMI kahevuM hoya te kahI dauM'. mane sAhebajI 'vavANiyA samAcAra' kahetA. - sAhebajIne ghera keAI sAdhu vahoravA Ave te pote pAse rahIne vahorAvatA, ane kahetA, 'jo tame avaLI rIte prarUpaNA karaze te bUrA hAla thaze, saMsAra rakhaDavo paDaze ema cokkasa yAda rAkhajo.' temane mAtuzrI-pitAzrI kahetAM, "bhAI, ApaNI sthiti sArI nathI. mATe kAMI upAya karo te ThIka." tyAre kahetA, sthiti jevI joIe tevI sArI thaze te viSe kAMI phikara karaze nahIM'. sArI rIte nibhAva thAya tevuM thaze." 194ramAM sAhebajI vavANiyA baMdarathI muMbaI padhAryA hatA. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga bIjo prakIrNa zrI sadgurudeva caraNAya namonamaH aho suMdara sRSTi ! tArI vismayakAraka lIlA kevI AnaMdamaya ane badhajanaka che ! tArI kUkhe kevAM anekavidha manuSyaratno utpanna thayAM che, thAya che ane thaze ! tArI kukhe vIra puruSa kaMI ochA pAkayA nathI; nirmaLa (bhAganA) dhamane anupama Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana upadeza ApI muktimAgane dekhADanArA mahApuruSo paNa kaMI ochA thayA nathI. yuddhamAM ghA sahana karI vIjaLIvege khaga calAvI vijaya prApta karanAra vIra yoddhAo paNa kaMI ocho thayA nathI. agAdha sarjanazakti tema ja dazanazaktidAtA kavio paNa ochA thayA nathI. tArI kRkha uttama manuSyamaNino khajAno che. he suMdara sRSTi ! AvI tArI akaLa lIlA mATe tArA A bALakanAM praNAma svIkAraje. jaina dharmamAM manuSyajanmane zreSTha mAnya che. e kathanane caritArtha karatA eka mahAtmAnuM vartamAnakALanuM janmacaritra janamaMDaLa AgaLa khaDuM karuM chuM. te mahAtmAnI ajaba zaktithI huM dimUDha thaI tene praNAma karuM chuM kAraNa ke temanA AtmasaMtarpaka sAMnidhyathI karma sacitanA viSayamAM huM pUrepUro Astika thaye; temanI anupama dharmavRttithI mArAmAM dharma prakAza pragaTayo ane te divya darzanathI prabhAvita thaI huM te puruSane paramezvara ja mAnuM chuM; te mahAtmA puruSanA caritranI A jhAMkhI vAMcI Apane paNa jarUra AnaMda prApta thaze ema huM mAnuM chuM. e mahAtmAno janma saMvata 1924nA kArtika suda pUrNimA eTale devadivALInA divase saurASTramAM vavANiyA baMdara nAmanA gAmamAM dazAzrImALI vaNika jJAtimAM thayo hato. emanA pitAzrInuM nAma ravajIbhAI ane mAtuzrInuM nAma devabAI. e mahAtmAnuM nAma rAyacaMdra. emanA dAdA parama Izvarabhakta ane nItimAna puruSa hovAthI, rAyacaMdrabhAIne bALapaNathI ja teonI vizeSa sahAyatA maLI hatI. zrImaMta ane ucca kuLamAM janmelo AtmA zreSTha vicAra dharAvanAra thayA emAM koI vidhisaketa haze. rAyacaMdrabhAInuM hasatuM mukhAraviMda, bAlasulabha sarala paNa sATa evI mIThI amIjharatI vANI, umadA rIti vagere lakSaNothI bALapaNathI ja teo adabhuta vyaktitvavALA lAgatA. emanA pitAjInA teo eka ja putra hovAthI emanuM lAlanapAlana uttama prakAre thayuM hatuM. sADA sAta varSanI uMmare emane Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 163 www wwwwwwww nizALe mUkacA. putranAM lakSaNa pAraNAmAMthI jaNAya e kahevata mujaba A ALayeAgIe te zALAmAM praveza karyAne pUre eka mahinA paNa na thayA tyAM te badhA AMka pUrA karI nAkhyA. geAkhavu. zuM e teA tee samajatA ja nahi. kAI prakRtidatta evI adbhuta zaktithI temaNe e ja varSamAM sAtamA dhAraNa sudhIne abhyAsa pUrA karyA. je zikSake pahelI cApaDInuM gheADuM jJAna ApeluM temane A baLavIre sAtamI cApaDI sudhInuM jJAna batAvI ApyuM. pUrvajanmanA koI nigUDha sa`ketathI kevI prajJAzakti temane maLI hatI te A uparathI jaNAI Avaze. emanI naisargika kavitAzakti Ame varSe ja prakAza pAmI rahI hatI. emaNe nAnAvidha viSayA kavitAmAM uttama zailIthI gUMthavA mAMDayA hatA. abhyAsamAM jema vicakSaNatA tarI AvatI hatI tema temanA lakhANamAM kavitvazakti paNa tarI AvatI. navA navA viSaye| para pahele varSe ja Azare pAMca hajAra zleAkeA temaNe racelA. dasa varSanI nAnI vayamAM emanA vicArA kAI mahAna ane ga`bhIra, prauDha umaravALI vyaktinA hAya tevA paripakva hatA. navuM navuM sAMbhaLavuM, zIkhavuM ane manana karavuM e emane saheja svabhAva hatA. rasamaya bhASaNa karavAnI zakti paNa isame varSe ja adbhuta rIte khIlI nIkaLI hatI. kavitvazakti, smaraNazakti, vaktRtvazakti e te jANe e khALayAgIne janmathI ja varelAM hatAM. agiyAra varSanI vayamAM teoe cApAniyAmAM nikha dhA ApavA mAMDavA ane temAM cAgya inAmeA meLavyAM hatAM. khAra varSanI vaye teA kavitvazakti alaukika rIte prakAzI UThI hatI. navA viSayeAnI zeAdhamAM rahevAnu emane priya hovAthI traNa divasamAM eka ghaDiyALa para traNaseA zleAka racI kADhaLyA. Ama, aneka viSayA para teo kavitA racI kADhatA ane te paNa mAtra khAra varSanI bALavayamAM ja. tethI e koI adbhuta ane virala khaLaka hatA tema mAnyA sivAya rahevAtu nathI. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana tera varSanI vayathI teee niyamita ekAMtamAM navAnavA viSayAnA abhyAsa karavA mAMDayo. pAMdara varSanI vaye te koI adbhuta jJAna meLavI lIdhuM hoya tema badhAne lAgavA mAMDayuM hatuM. vastutaH teo janmathI ja jJAnI hatA. gAma nAnuM hAvAthI sunna manuSyAnA samAgama atyaMta alpa thavA pAmatA heAvAthI teonA manamAM pravAsanI jhaMkhanA UDyA karatI. tee seALa varSanI umare mArakhImAM padhAryA hatA. aSTAvadhAna jevI adbhuta smRti-zaktivALA manuSyA bahu gheADA pramANamAM jovA maLe che. ApaNA bhAratamAM e samaye mAtra be aSTAvadhAnIe prasiddha hatA H (1) meArakhInA zAstrI zaMkaralAla mahezvara bhaTTa ane (2) mukhaInA gardulAlajI mahArAja. A baMne e zaktine lIdhe pUjyarUpa banI gayA hatA. bhAratanI karATenI vasatimAM jyAre AvI addabhuta zakti dharAvanArA mAtra e ja puruSA hoya, tyAre khIjA leAkeAne Azcaya Upaje e svAbhAvika che. eka ja vakhate judIjudI ATha khAkhatAnI dhAraNA karavI ane ekI sAthe ATheyanA uttara ApavA enu' nAma aSTAvadhAna A zaktine prabhAva nihALI ghaNA nAstika paNa Astika thaI gayA, ane e khaMne aSTAvadhAnIe peAtAnA A zaktiprabhAva darzAvI bhAratanI dharmasevA paNa karI rahyA hatA. ghaNA kALa pahelAM thaI gayelAM eka aSTAvadhAnI mALasarasvatI tarIke leAkeAmAM khyAti pAmyAM hatAM ane te samayamAM e sAkSAt sarasvatI rUpe ja manAyAM hatAM ema ' buddhiprakAza'mAMnA eka ullekha parathI jaNAya che. rAjA bheAjanA vakhatamAM ekapAThI, mepADI, tripAThI ane cAra pADI--ema AvI zaktivALA kavie darabArI sabhAmAM hatA tevI vAyakA che. kAI paNa navA kavi AvIne navA zlAka bele te ekapAThIne tarata ja yAda rahI jatA. te e pADI e vakhatamAM yAda rAkhatA tevIja rIte traNa-cAravALA anukrame yAda karI letA. AvI zaktithI rAjA bheAja teo para prasanna rahetA ane ghaNI Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjaca'dra janmabhuvana 3 : 165 wwwwww wwww vakhata khUba prasanna thaI meTAM inAmeA ApatA evuM AvI daMtakathAomAM vAMcavA maLe che. ApaNA A ALayeAgImAM tA mAtra paMdara ja varSanI vaye ekapAThI jevI utkRSTa zakti jovAmAM AvI hatI. navA ane game te bhASAnA zlAka ApaNe game teTalI jhaDapathI eka vAra khAlI jaI e, tApaNa te AbehUba zabdazaH teja pramANe kahI batAvatA. A samayamAM tattvazeAdhaka jainanA upAzraye zAstrI zaMkaralAlanA avadhAnaprayAga thayA, tyAre ApaNA A maLayeAgI paNa AmatraNathI te avadhAnAnuM nirIkSaNa karavA padhAryA hatA. jevAM avadhAna pUrAM thayAM ke zrImamAM paNa e zakti khIlI UThI ane vasaMta nAme bAgamAM jaI prathama peAtAnA mitrama`DaLamAM smaraNamAM rAkhelA navAnavA zleAkeA zAstrI za karalAlathI paNa sarasa rIte kahI batAvyA. AvI adbhuta zakti dharAvanAra khALa para kene prema na Ave ? viAdhI paNa zAnta thaI jAya ane A addabhuta zakti AgaLa te naJIja paDe, navI vidyA jotAM ja grahaNa karI zakavAnI zakti AvA adbhuta puruSa sivAya keAnI hAI zake? AvA virala janmayAgI vIra ahIM ApaNA mahAbhAgye ApaNune sAMbhaLavA, darzana karavA maLyA. navA avadhAnI kavine vicAra mAtra ATalA ja viSaya yAda rAkhavAthI satASAyA nahI; khIje divase teee be hajAra prekSakA samakSa upAzrayamAM ja khAra avadhAna karI khatAvyAM. temanI kIrtigAthA sthaLe sthaLe, ghera ghera gavAvA lAgI. vaLI, emanA utkRSTa sadguNeAthI A khALamahAtmA pUjya anI gayA. khAra pachI sALa avadhAna karyAM ne sALa pachI khAvana ne pachI sIdhAM se| avadhAna karyAM. kevaLa ATalI nAnI vaye zatAvadhAnanI zakti dharAvanAra anya rIte paNa A khALayAgI pUjanIya khanI gayA te temanI leAkeAttara pratibhAne kAraNe. parinA ane paradhananA tyAga, e sulabha nathI. A khALacegImAM e nAnapaNathI ja jovAmAM AvatAM hatAM. keAI ema kahe ke haju temanu vaya eTalu' kAM hatuM ke AvA guNAnI kaseATI Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwww thAya. paNa putranAM lakSaNa pAraNAmAMthI jaNAya, te mujaba A vIra aneka dRSTie asAmAnya puruSa hatA. je te puruSamAM ahaMbhAva ke evuM koI anya dUSaNa AvavAnuM hota, to ATalI nAnI uMmaramAM zatAvadhAna karI jyAre apUrva prasiddhi pAmyA, tyAre ja temanAmAM ahaMbhAva AvI gayA hota. ghaNA vRddha vidvAno paNa ahaMbhAvathI mukta rahI zakayA nathI te emanI to taruNAvasthA hatI ! chatAM paNa temanA vyaktitejamAM kayAMya kelaka jevA maLatuM nahotuM. teo prakRtithI ja gaMbhIra, sattvaguNI ane vinayI hatA. mahAna puruSamAM AvA utkRSTa guNo hoya temAM kaI Azcaya nathI. TUMkamAM, divya puruSe ja A janma dhAraNa karyo che ema saune lAgatuM. nahitara AvI nAnI vaye AvI zakti, AvA saguNa ane AvI bhavya daSTi kayAMthI hoya ? aneka saguNAnA prakAzathI temanuM virala vyaktitva addabhuta rIte jhaLahaLI UThatuM hatuM. - AvA sAdhuratnanI dedIpyamAna vibhUtithI AkhuM bhArata gaurava laI zake. paNa badhA karatAM jenoe vizeSa AnaMda ane anahada upakAra mAnavo joIe, kAraNa ke temaNe jenA mATe dharma-tattva zodhI ApyuM che, teTaluM bIjuM kaMI karI zakayuM nathI. jaina dharmanI glAni dUra karavA mATe jANe koI mahAtmA jamyA hoya tema A bALAgI ApaNA uddhAra mATe jAgyA. jaina dharmamAM tIrthakaro pachI Avo koI puruSa thayA nathI ema ghaNA mAne che tenuM kAraNa paNa temanI jaina dharmatattvanI AvI ajoDa sevA che. dharma vRddhiprakAzaka e zabda AgaLa rAkhI vicArIe. A dharmavRddhi mATe ApaNe jeTaluM mAna A bALa gIvarane ApIe teTaluM ochuM ja che. dhama parano emane mULathI ja prema evA hato ke enuM manana, raTaNa, gabhIratAnI sAthe cAlatAM, UThatAM, besatAM, haratAM, pharatAM, khAtAM, pItAM, paheratAM, oDhatAM, sUtAM, jAgatAM--ema emanI dareka jIvanakriyAmAM jaina dharmanuM tattva pragaTa thatuM hatuM. * jaina dharmanA anAdikALathI cAlyA AvatA mahAniyAne anusarIne ja e dhama matamatAMtara bane e mATe graMtha racavAnA Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 167 wwwwww : rUDA vicAra sphuratAM ja evAM sAta zAsrA emaNe racavAnuM nakkI karyuM.... nIti, bhakti, ahiMsA, zIla ane adhyAtma saMbadhI graMthA racavA temaNe prayatna karyA che. 'meAkSamALA' nAme suMdara graMtha racyA che. temAM Azare cha hajAra jeTalA zleAka che. te graMtha mAtra traNa divasamAM ja racyeA hateA. jenA mukhe amRtadhArA vahI jatI hAya tene sUtrasiddhAMtanA dhArmika bhedo samajatAM zI vAra? A graMthamAM paNa temanI svabhAvasuMdara zailIthI ApaNAmAM dharma saMskAra sphure che. meAkSamALA 'mAM temanI dharma yukta kavitvazaktinuM ApaNane dana thAya che. temAM meAkSanA mArga matabheda vinA bedhyA che. ' meAkSamALA 'sUsiddhAMtane TADA che. ApaNu' e pustaka dareka zrAvake eka vakhata te vAMcavuM ja joIe, samajavuM joIe ane na AvaDe teee bIjA pAse jaI zravaNa karavuM joIe ane tene rUDA upayAga karavA joI e. ' nimarAja ' nAmanA saMskRta mahAkAvyanA niyamAnusAra emaNe eka graMtha racyA che. temAM zAMta rasane pradhAna rAkhI navarasanI relachela karI che, temAM dharma, artha ane meAkSa saMbaMdhI upadeza karI phaLamAM meAkSamAga mUkI dIdhA che. pAMca hajAra zleAkavALA e graMtha emaNe cha divasamAM racyA hatA. e graMthathI jaino ane anya dhamI e A janmasiddha kaviyeAgInI zaktithI sAnaMdAzcaya anubhave che. A mahAtmAe eka sArvajanika sAhityanA eka hajAra zlAkane graMtha eka divasamAM ramyA hatA ane e graMtha hamaNAM dhrAMgadhrAnAM eka DaoNkTara prasiddha karanAra che. AvI zaktivALA devAMzI nara ApaNA dharmamAM avataryAM che mATe he zrAvakA, tame te pavitra puruSanA dareka graMthanuM zravaNa, manana karA evuM tamane namrabhAve vinavuM chuM. je puruSane anya dhI e paNa IzvarI aMza mAne che, te tamArA uddhAra karavA avataryA ema jANIne jAgA ! jaina dhamanA uddhAra karavA A mahAtmAe janma dharyA temAM zakA rAkhavA jevuM nathI. pratyeka tattvazAdhaka, zrAvaka ane tene je mAne tene kharI vRttimAM lAvI uddhAra karavA e tenA hetu che. enAmAM apAra zakti, adbhuta sAmarthya ane dharmane nAme DUbI rahyA che tene tArI pAra karavA sivAya temane kAI kAmanA Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana nathI, pRhA nathI. phakta karuNAmAMthI ja ATalo parizrama pote uThAvavA tatpara thayA che. saMsAramAM bhega, vilAsa, mitra ghaNA maLaze, paraMtu mahAbhAgya vagara AvA divya puruSanAM darzana ane upadeza maLaze nahI. karoDo rUpiyA kharcatAM paNa A vastuvicAra kyAMya nahIM maLe. mATe DhIla karo mA. enI zailI suMdara ane nirALI che. he jaina baheno ane bhAIo, tame je mukta thavA IcchatA ho to A mahAna graMthanA rUDA upacAda karo, rUDA upadezanuM manana karI aMtaramAM avadhAro. anya dhamIe paNa enI keTalA premathI stuti kare che. tamAro uddhAra karavAne mATe ja A bALaprabhue janma dhAraNa karyo che, nahIM to ATalI nAnI vayamAM ATalI ananya zakti kema hoya ? A laghulekhamAM meM' atizayokti karI che ema keIkane jaNAze; paNa evuM nathI. je manuSya e mahApuruSanAM avadhAnonuM nirIkSaNa karyuM haze ane emanI divya pratibhAnAM darzana karyA haze te tarata ja kaheze ke AmAM lakhelA karatAM to te bALavAra anaMta guNothI zobhatA hatA. dharmazAstra aMgenA marmamAM jenI zaktinI kaI sImA nathI te puruSanuM anusaraNa karavuM zuM yogya nathI ? teo ATalA samartha jJAnI chatAM nirdabha ane guNagrAhI. hatA. jaina dhamIoe to A janmayogInuM pAdapUjana karavA jevuM che. je bhUmimAM, je pitAthI, je gAmamAM, je janetAthI, je kuLamAMkuTuMbamAM ane je rAjyamAM A devAMzI puruSe jama dharyo te savane dhanya che. he paramAtmA jinedra bhagavAna ! e divya nara amara tapa ! tathAstu ! have he kavivarya, cakacUDAmaNi zrImad rAjacaMdra bhagavAna ! je ApanA nehanA AkarSaNe baMdhAyA haze, jeo ApanAM divya darzana karatAM haze, je ApanA utkRSTa upadezo zravaNa karatAM haze, jeo ApanAM sagAM-saMbadhI haze, ApanI kIti, buddhi ane mahAna zaktinuM aMtarathI nirIkSaNa tema ja zravaNa karatA haze teone paNa dhanya che ! te sarva para ApanI amIdraSTi ho e ja A vinayacaMda popaTa daphatarInI mAgaNI che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 169 zrImad-stuti (rAga kalyANa ) 1 zrI rAmacaMdrane he vizvanA pati, Ayu, kIrti, acaLa Apa premathI ati....zrI rAya. 2 jJAna, dhyAna, bhakti, yukti muktinA taraMga sava para vahAve, zuddha jJAnane prasaMga....zrI rAya. 3 dharma, karma, marma mAM pragADhatA vizeSa in mithyAdaMbha mada nivAranAra cho azeSa....zrI rAya. 4 mAtra jeNe daza pAMca varSanI vaye ja | vijayaDa ke dIdhA devAMzIne e ja....zrI rAya. 5 zatAvadhAnI haju hiMdamAM na koI e nara Aje e to lIdho e ja joI....zrI rAya. 6 jaina dharma taNI vRddhino prakAza citta viSe cAhI kIdhe rAkhI icchA khAsa ....zrI rAya. 7 zIghratAthI zloka karyA eke dI" hajAra manAya je zAradAno pote avatAra...zrI rAya. 8 dhanya tAta, dhanya mAta, dhanya janma gAma vinecaMda taNA tene sadA che praNAma....zrI rAya. A mahAmA puruSanI addabhuta vairAgya dazA tathA apUrva jJAnadazA aDhAramA varSa thI zarU thAya che. vicArono saMgraha "zrImad rAjacaMdra" nAmanA bhavya, apUrva graMthanA AkAre mumukSu jananA hitArthe bahAra paDI cUkyo che. A apUrva graMthamAM teozrInA tattvajJAna aMgenA nirNayA, atyaMtara dazA ane paramArtha saMbaMdhAnA vicArono samAveza thAya che. tattvajJAna ane siddhAMtajJAna jevA kaThina ane bahALA viSAnA adhikArIone e graMthanuM eka vAra avalokana karavA namra vinaMtI che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ **************** : 'samuccaya vayacaryAM' (zrImad rAjacaMdre bAvIsa varSanI vaye peAtAnA bALapaNanu varNana samuccaya vayacarcA' nAmanA A lekhamAM kayu` che. ) saMvata 1924nA kArtika suda 15, ravie mArA janma hAvAthI Aje mane sAmAnya gaNatarIthI bAvIsa varSa pUrAM thayAM. khAvIsa vanI alpa yamAM AtmA sabadhamAM, mana sa``dhamAM, vacana samadhamAM, tana sa`khaMdhamAM ane dhana sabaMdhamAM me aneka raMga dIThA che. nAnA prakAranI sRSTiracanA, nAnA prakAranAM saMsArI meAjA, anaMta duHkhanuM mULa e badhAMneA aneka prakAre mane anubhava thayA che. sama tattvajJAnIee ane samartha nAstikAe je je vicArA karyA che te jAtinA aneka vicAro te alpavayamAM me karelA che. mahAna cakravatIe karelA tRSNAnA vicAra ane eka niHspRhI mahAtmAe karelA niHspRhAnA vicAra me' karyA che. amaratvanI siddhi ane kSaNikatvanI siddhi khUkha vicArI che. alpavayamAM mahu vicAreA karI nAkhyA che. mahad vicitratAnI prApti thaI che. e saghaLuM ahu gaMbhIra bhAvathI Aje hu dRSTi daI jouM chuM teA prathamanI mArI UgatI vicArazreNI, AtmadazA ane Ajane AkAzapAtALanu aMtara che; teneA cheDA ane Ane cheDA kAI kALe jANe maLyA maLe tema nathI. paNa zeAca karazeA ke eTalI badhI vicitratAnu kAI sthaLe me' lekhana-citraNa karyuM' che ke nahIM ? tA tyAM eTaluM ja kahI zakIza ke enuM lekhana-citraNa saghaLu` smRtinA citrapaTamAM che. bAkI me' patra-lekhinInA samAgama karI jagatamAM darzAvavAnA prayatna karyA nathI.* jo ke huM ema samajI * mULamAM 'darzAvavAnuM prayatna karyuM nathI' ema che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 171 zakuM chuM ke te vayacaryA janasamUhane bahu upayogI, punaH punaH manana karavAgya ane pariNAme teo bhaNIthI mane zreyanI prApti thAya tevI che; paNa mArI smRtie te parizrama levAnI mane cokhI nA kahI hatI, eTale nirupAyatAthI kSamA IcchI lauM chuM. pariNAmika vicArathI te smRtinI icchAne dabAvI te ja smRtine samajAvI, te vayacaryA dhIredhIre banaze to, avazya dhavaLa-patra para mUkIza; topaNa samuracaya vayacaryAnI jhAMkhI rekhA ahI saMbhArI jauM chuM'. - sAta varSa sudhI ekAMta bALavayanI ramatagamata sevI hatI. eTaluM mane te veLA mATe smRtimAM che ke vicitra kalpanA-ka95nAnuM svarUpa ke hetu samajyA vagara-mArA AtmAmAM thayA karatI hatI; ramatagamatamAM paNa vijaya meLavavAnI ane rAjezvara jevI UMcI padavI meLavavAnI mArAmAM parama jijJAsA hatI. vastra paheravAnI, svaccha rAkhavAnI, khAvApIvAnI, sUvA besavAnI, adhI videhI dazA hatI; chatAM hADa garIba hatuM. e dazA haju sAMbhare che. atyAranuM vivekI jJAna te vayamAM hota to mekSa mATe jhAjhI jijJAsA raheta nahI'. enI niraparAdhI dazA hovAthI punaH punaH te sAMbhare che. sAta varSathI agiyAra varSa sudhIno kALa keLavaNI levAmAM gayA hatA. Aje mArI smRti jeTalI khyAti bhogave che, teTalI khyAti bhogavavAthI te kaMIka aparAdhI thaI che; paNa te kALe niraparAdhI smRti hovAthI eka ja vAra pAThanuM avalokana karavuM paDatuM hatuM; chatAM khyAtinA hetu nahato, eTale upAdhi bahu ochI hatI. smRti evI baLavattara hatI ke tevI rasRti bahu ja thADA manuSyamAM A kALe, A kSetre haze. huM abhyAsamAM pramAdI bahu hato. vAtaDAhyo, ramatiyALa ane AnaMdI hatA. pATha mAtra zikSaka vaMcAve te ja veLA vAMcI teno bhAvArtha kahI jatA. e bhaNInI nizcitatA hatI. te veLA prItisaraLavAtsalyatAmArAmAM bahu hatI; sarvathI ekatva IcchatA; sarvamAM bhrAtRbhAva hoya to ja sukha e mane svAbhAvika AvaDayuM hatuM. lokomAM Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana koI paNa prakArathI judAInA aMkuro jotA ke mAruM aMtaHkaraNa raDI paDatuM. te veLA kalpita vAta karavAnI mane bahu Teva hatI. AThamA varSamAM meM kavitA karI hatI, je pAchaLathI tapAsatAM samApa mAlUma paDI hatI. abhyAsa eTalI tvarAthI karI zakayo hato ke je mANase mane prathama pustakano bAdha devo zarU karyo hato, tene ja gujarAtI keLavaNI ThIka pAmIne te ja cApaDIne meM pAcho bAdha karyo hato. tyAre keTalAka kAvyagraMtha meM vAMcyA hatA tema ja aneka prakAranA bodhagraMthe ADAavaLA meM joyA hatA, je prAyaH haju smRtimAM rahyA che. tyAM sudhI mArAthI svAbhAvika rIte bhadrikapaNuM ja sevAyuM hatuM. huM mANasa jAtane bahu vizvAsu hato; svAbhAvika sRSTiracanA para mane bahu prIti hatI. mArA pitAmaha kRSNanI bhakti karatA hatA. temanI pAse te vayamAM kRSNakIrtananAM pade meM sAMbhaLyAM hatAM tema ja judAjudA avatAro saMbaMdhI camatkAro sAMbhaLyA hatA, jethI mane bhaktinI sAthe ne avatAromAM prIti thaI hatI ane rAmadAsajI nAmanA sAdhunI samIpe meM bALalIlAmAM kaMThI baMdhAvI hatI. nitya kRSNanAM darzana karavA jato, vakhatovakhata kathAo sAMbhaLatA, vAraMvAra avatAra saMbadhI camatkAramAM huM meha pAmatA ane tene paramAtmA mAnato. tethI tenuM rahevAnuM sthaLa jovAnI parama jijJAsA hatI. tenA saMpradAyanA mahaMta hoI e, sthaLasthaLe camakAranI harikathA karatA hAI e ane tyAgI hAI e to keTalI majA paDe !--evI vika9panA thayA karatI. tema ja koI vaibhavI bhUmikA joto ke samatha vaibhavI thavAnI icchA thatI. 'pravINasAgara' nAmano graMtha tevAmAM meM vAMcyA hatA, te vadhAre samajyo nahoto; chatAM strI saMbaMdhI nAnA prakAranAM sukhamAM lIna hAI e ane nirupAdhipaNe kathAkathana-zravaNa karatA hoI e to kevI AnaMdadAyaka dazA pamAya, e mArI tRSNA hatI. gujarAtI bhASAnI vAcanamALAmAM jagatkartA saMbaMdhI keTaleka sthaLe bAdha karyo che te mane dRDha thaI gayA hatA, jethI jaina loko bhaNI mArI bahu Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 173 jugupsA hatI. banAvyA vagara koI padArtha bane nahIM mATe jaina leke mUkha che, temane khabara nathI. tema ja te veLA pratimAnA azraddhALu lokonI kriyA mArA jovAmAM AvatI hatI, jethI te kriyAo malina lAgavAthI huM bIto hato, eTale ke te mane priya nahotI. janmabhUmikAmAM jeTalA vANiyAe rahe che te badhAnI kuLazraddhA bhinnabhinna chatAM kaMIka pratimAnA azraddhALune ja lagatI hatI, ethI mane te lokono ja panAro hato. loko mane pahelethI samartha zaktivALA ane gAmanA nAmAMkita vidyAthI gaNatA, tethI mArI prazaMsAne lIdhe cAhIne tevA maMDaLamAM besI capaLazakti darzAvavA huM prayatna karato kaMThI mATe teo vAraMvAra mArI hAsyapUrvaka TIkA karatA; chatAM huM temAMthI bAda karatA ane samajaNa pADavA prayatna karato. paNa haLave haLave mane temanAM pratikamaNusUtra ityAdika pustaka vAMcavA maLyAM; temAM bahu vinaya - pUrvaka sarva jagatajIvathI mitratA icchI che tethI mArI prIti temAM paNa thaI ane pelAmAM paNa rahI. haLavehaLave A prasaMga vadhyA. chatAM svaccha rahevAnA tema ja bIjA AcAravicAra mane vaiSNavanA priya hatA. jagatkartAnI zraddhA hatI. tevAmAM kaMThI tUTI gaI, eTale pharIthI meM bAMdhI nahI. te veLA bAMdhavA na bAMdhavAnuM kAMI kAraNa meM zodhyuM nahotuM. A mArI tera varSanI vayanI caryA che. pachI huM mArA pitAnI dukAne besato ane mArA akSaranI. chaTAthI kaccha darabArane utAre mane lakhavA mATe bolAvatA tyAre huM tyAM jato. dukAne meM nAnA prakAranI lIlAlahera karI che. aneka pustako vAMcyAM che, rAma ityAdikanAM caritro para kavitAo racI che, saMsArI tRSNAo karI che, chatAM keIne meM e choadhike bhAva kahyo nathI ke koI ne meM ochu adhik taLI dIdhuM nathI, e mane cokkasa sAMbhare che. -zrImad rAjacaMdra Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamamamamamama mamamama mugaTamaNi ravajIbhAI devarAjanI pavitra janAbe vavANiyA mi. 2-6-1-8-194ra. vavANiyA baMdarathI vi. rAyacaMda vi. ravajIbhAI mahetAnA premapUrvaka praNAma mAnya karazojI. atre huM dhama-prabhAva vRttithI kuzaLa chuM'. ApanI kuzaLatA cAhuM chuM. Apano divya premabhAvabhUSita patra mane maLyo, vAMcIne atyAnaMdArNavataraMga relAyA che; divya prema avalokana karIne ApanuM parama smaraNa UpajayuM che. AvA premI patro niraMtara maLavA vijJApanA che ane te svIkRta karavI Apane heratagata che, eTale ciMtA jevuM nathI. Ape mAgelA praznonA uttara ahIM AgaLa ApI javAnI rajA lauM chuM: - pravezakaH ApanuM lakhavuM ucita che. sva svarUpa cItaratAM manuSya khacakAI jAya kharo. paraMtu sva svarUpamAM jyAre Atmastutine kiMcit bhAga maLe tyAre, nahIM to nahIM ja, Ama mAruM mata che. Atmastutino sAmAnya artha paNa Ama thAya che ke potAnI jUThI ApavaDAI cIratavI. anyathA AtmastutinuM upanAma pAme che; paraMtu kharuM lakhANa tema pAmatuM nathI; ane jyAre kharuM svarUpa Atmahuti gaNAya to pachI mahAtmAo prakhyAtimAM Ave ja kema ? mATe sva svarUpanI satyatA kicita ApanI mAgaNI uparathI jaNAvatAM ahI AgaLa meM AMcake khAdhe nathI, ane te pramANe karatAM nyAyapUrvaka huM doSita paNa thayela nathI. -paMDita lAlAjI muMbaI nivAsInAM avadhAnA saMbaMdhI Ape bahu e vAMcyuM haze. eo paMDitarAja aSTAvadhAna kare che, te hiMdaprasiddha che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 175 wwww A lakhanAra bAvana avadhAna jAheramAM eka vakhate karI cUkyo che; ane temAM te vijayavaMta UtarI zakyo che te bAvana avadhAna : 1. traNa jaNa sAthe pATe ramyA javuM'. 2. traNa jaNa sAthe gaMjIphe ramyA javuM. 3. eka jaNa sAthe zetaraMja ramyA javuM'. 4. jhAlaranA paDatA kerA gaNatA javuM. pa. saravALA, bAdabAkI, guNAkAra, ane bhAgAkAra | -manamAM gaNyA javuM. 6. mALAnA pArAmAM lakSa ApI gaNatarI karavI. 7. ATheka navI samasyAo pUrNa karavI. 8. soLa navA viSayo vivAdakoe mAgelA vRttamAM a - ane viSaya paNa mAgelA racatA javI. 16 9. grIka, aMgrejI, saMskRta, arabI, laeNTina, urdu , gurjara, marAThI, baMgALI, marU, jADeja, Adi soLa bhASAnA cArase zabdo anukramavihInanA kartA-karma sahita pAchA anukrama sahita kahI ApavA. vacce bIjA - kAma paNa karyo javA 16 10. vidyArthIne samajAvavA 11. keTalAka aMlakAranA vicAra Ama karelAM bAvana avadhAnanI lakhANa ahI' AgaLa pUrNAhuti thAya che. A bAvana kAmAM eka vakhate mana:zaktimAM sAthe dhAraNa karavAM paDe che. vagara bhaNelI bhASAnA vikRta akSaro sukRta karavA paDe che. TUMkAmAM Apane kahI dauM chuM ke A saghaLuM yAda ja rahI jAya che. (haju sudhI koI vAra vikRta thaI gayuM nathI.) Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwwwww wwwwwwww AmAM keTaluMka mArmika samajavu` rahI jAya che. paraMtu dilagIra chuM ke te samajAvavuM pratyakSane mATe che eTale ahI AgaLa cItaravuM vRthA che. Apa nizcaya kare ke A eka kalAkanu keTaluM kauzalya che? TUMkA hisAba gaNIe teA paNa Avana leAka tA eka kalAkamAM yAda rahyA ke nahI? seALa navA, A samasyA, seALa judIjudI bhASAnA anukrama vihInanA ane khAra khIjA kAma maLI eka vidvAne gaNatarI karatAM mAnyuM hatu` ke 500 zrlAkanu' smaraNu eka kalAkamAM rahI zake che. A vAta ahI AgaLa eTalethI ja patAvI daIe chIe. jJA--tera mahinA thayAM deheApAdhi ane mAnasika vyAdhinA paricayathI keTalIka zakti dATI mUkacA jevI ja thaI gaI che. (mAvana jevAM seA avadhAna teA haju paNa thaI zake che) nahI teA Apa game te bhASAnA se| zleAkeA eka vakhata kheAlI jAe teA te pAchA tevI ja rIte yAdImAM rAkhI kheAlI dekhADavAnI samatA A lakhanAramAM hatI. ane te mATe tathA avadhAneAne mATe 'sarasvatInA avatAra evuM upanAma A manuSyane maLeluM che. avadhAna e AtmazaktinuM kartavya mane svAnubhavathI jaNAyu che. ApanA prazna AvA che ke "eka kalAkamAM seA leAka smaraNabhUta rahI zake?'" tyAre tene mArmika khulAseA uparanA viSA karaze, ema jANI ahIM AgaLa jagA rekI nathI. Azcarya, AnaMda ane saMdehamAMthI have je Apane ceAgya lAge te grahaNa karI. * 2 rU-mArI zI zakti che ? kaI ja nathI. ApanI zakti adbhuta che. Apa mAre mATe Azcaya pAmeA che, tema huM Apane mATe AnaMda pAmuM chuM. Apa kAzIkSetra tarapha sarasvatI sAdhya karavA padhAranAra che|. Ama vAMcIne atyAnaMdamAM huM kuzaLa thayA chuM. vAru, Apa nyAyazAstra kayu kaheA che ? gautama muninuM ke manusmRti, hiMdudharmazAstra, mitAkSara, vyavahAra, mayUkha Adi prAcIna nyAyathA ke hamaNAMnuM briTiza lA prakaraNa ? Ane khulAseA huM nathI samaz2yA. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 197 www 66 muninuM nyAyazAstra muktiprakaraNamAM jAya tema che. khIjA graMthA rAjyaprakaraNamAM briTizamAM mAThAM ' jAya che; trIjA khAsa briTizane ja mATe che, paraMtu te aMgrejI. tyAre have emAMthI Ape kAne pasaMda karyu" che? te mA~ khullA thavA joI e. munizAstra ane prAcInazAsra sivAya jo gaNyu hAya teA e abhyAsa kAzIneA nathI. paraMtu ma~Trikayulezana pasAra thayA pachI muMbaIpUnAnA che. bIjA` zAstrA samayAnukULa nathI. A ApanA vicAra jANyA vinA ja vetacuM che, para'tu vetaravAmAM paNa eka kAraNa che. zuM? te Ape sAthe aMgrejI vidyAbhyAsanuM lakhyuM che te huM dhAruM chuM ke emAM Apa kaI bhUlathApa khAtA hazeA. muMbaI karatAM kAzI tarapha agrejI abhyAsa kaMI utkRSTa nathI. jyAre utkRSTa na hoya tyAre AvuM pagaluM bharavAnA hetu bIje haze, Apa cItA tyAre darzita thAya. tyAM sudhI zakAgrasta chuM. 1. mane abhyAsa sa'kha'dhI pUchyuM' che, temAM khulAse je devAnA che, te uparanI kalamanI samajaNaphera sudhI daI zakatA nathI ane je khulAse huM ApavAnA chuM te dalIleAthI ApIza. jJAnavardhaka sabhAnA maMtrIneA huM upakAra mAnuM chuM, ee A anucarane mATe tasdI le che te mATe. A saghaLA khulAsA TUMkAmAM patAvyA che. vizeSa joI e tA mArgeA. zrI. 12 * Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamamamamamamamamamamamamamamamamamamamama - paramakSALu deva upara saubhAgyabhAInA, anyanA patro tathA paramakRpALu devanA thoDA javAbo 1951 nA caitra suda 6 somavAra - te pUrNAnaMdI mahAtmAne trikALa namaskAra he hari ! hari ! zuM karuM ? dInAnAtha dayALa, huM to doSa anaMtanu bhAjana chuM' karuNALa; zuddha bhAva mujamAM nathI, nathI sarva tuja rUpa, nathI laghutA ke dInatA, zuM kahuM parama svarUpa ? he prabhu ! tuma te apAra, 'apAra, apAra che. rAjacandrajI, tumane vaMdana vinaya sahita. chorunI vinaMtI ke a9pajJa pAmara, anAtha, bALakanAM vaMdana punaH punaH svIkArazojI. he prabhu ! Apane patra eka AvyA te vAMcI atyaMta AnaMda tamArA kiMkara-dAsane thayo che. vaLI e ja rIte A bALaka upara kRpAdRSTi karI A a9pajJa pAmarane bhAna karAvaze. he prabhu ! ApanAM amRtavacanAnuM pAna karatAM A atRpta AtmA dharAtA nathI. he bhagavAna ! A patra vAMcI dAsanI arajI dhyAnamAM lezo, jethI A choru ajJAna, baMdhana ane mithyA bhrAMtithI mukta thAya. saMsAra azaraNa che. sarva prakAre te saMsAranI AsthA tajIne nirbhaya thAya te prakAra, he prabhu, Apa ja batAve che. Avu ja A kiMkara upara karuNA ANIne AtmasvabhAvane pamADaze tathA sarva prakAre A sevakanI hamezAM hoMza pUrI karaze. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 symale Selque 446 Mali SA Mi Max Tek in to WANT TO 66232 WIN7 HERMING 3105 ASTRIM STIGHE furfeer se THW (PTY) - his te erfeise TANT (g) MAY 742 F WITERANYWA NGAY.S Page #235 -------------------------------------------------------------------------- Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 179 - he prabhu, A jIva pUrva karma karyA sukhaduHkha bhogave che. temAM, he prabhu, jJAnI prabhune je koI prakArathI vRtti pharI jatI nathI. vAha ! dhanya che ! A to, he prabhu, keAI aghAra kamane udaye eka vRtti A mUDha bALakanI TharatI nathI. paNa, he prabhu, A dAsa upara atyaMta dayA lAvI apUrva maMtra batAvIne paNa badhuM jagata bhrama batAvyuM che evuM to cUMTI gayuM che ke mArA gurue-prabhue je kIdhuM te sat che. to mane bIjA koImAM AsthA AvatI ja nathI. guru paramAtmAmAM bhinnabhAva nathI ne te vinA, he prabhu, badhuM bhrama che. jagata dazya che te mATe, he prabhu, tame jo koI vAta A bALakane kahevA joga hoya to lakhI jANa karavA kRpA karaze. zAthI je bIjA koInuM mane kahevuM thAya athavA kAMI sAMbhaLavuM thAya paNa mane aMtaHkaraNamAM Utare ja nahIM. Apa je lakhe ane kaho je e vAta sat che te kahyuM ja kharuM che; to ja mane zAnti maLe che. mane anubhavathI joI kharuM lAge to paNa ema rahyA kare che ke je prabhu svIkAre to te pramANe che tethI zAMti thAya che. nahitara citta vikala rahe che. mATe, he prabhu, A patra vAMcI A mUDha bALakane koI prakAre zikhAmaNathI kharA mAraganuM bhAna ane bhrAMtinuM nirasana karI jaNAvaze. ne je mithyA hoya te paNa jaNAvazo. A kahevuM kharuM che ane A kahevuM khoTuM che te paNa jaNAvazo ne kharo sat mata hoya te paNa jaNAvaze. zAthI ke je hAlamAM amAre ahIM rUpacaMda vedAMtavAta kahe che tethI, karI, he prabhu, teo vedAMta matanI vAta kharI kahI mAMhI jInane samAve che. te potAnI kalpanAo ane muni devakaraNajIne amee prathama ApanI AjJAthI samAdhizataka vAMcavA Apela tathA bIjI amArI pAse paDI che te paNa ApanI AjJAthI vaMcAvela; tethI karI ane ApanA bAdhathI muni devakaraNajI mahetu ahaMkAra davA piotIkuM svacchada rokatA hatA. samAganI temane thoDI thADI pratIti thavA saMbhava hato. temAM ahIM A vedAMtInA samAgamathI ane tenA zAstrathI pote ka95nAe sanmArga, satsaMganA vicAra choDI eka brA che te paramAtmA che, te huM ja chuM' ema Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvane samajI have kAMI temanAM bhajanabhakti nahIM karavAM paDe. huM ja paramAtmA chuM to have bhajana konuM karavuM ? ane je bhajana karIe te ke95nA kare. mATe have paramAtmAnuM bhajana paNa karavuM nahI ane je che te prArabdha baMdhAyuM che te bhogave chUTake. je je thAya che te prArabdha pramANe thAya che. AvA nizcaya karI je ahaMkAra mamatva svaccha'dAdikane kADhavA puruSArtha karavo nahIM te, he prabhu, mane to moTI bhUla lAge che. e ema kema bane ? A ka95nA upara badhuM choDIne kriyA mAtra karavI nahi ane vinayanuM te mULa nahi ! A jagatamAM huM paramAtmA ane sarva ThekANe paramAtmA che ema samajI hAla naya uparano cAlI chevaTe naya choDavI joI e te koI paNa samajyA vagara hAla choDI che. | vaLI huM to ema jANuM chuM je, he prabhu, tame kaho te sat che. paNa A to aneka vAta nakkI karI potIkA svaracha de cAlyA che temAM muni devakaraNajI paNa tema ja samajyA che. to have mAre kaI prakArethI koInI jarUra nathI; Apa ja mane bAdha karo. te vinA bIjAno bAdha samajAto nathI. paNa A leka to ka95nAthI anumAna karI kahe che ke mane kevaLajJAna che. vaLI kahe che ke mane kAMI lAgatuM nathI. te lAke hamaNAM vedAMtI saMnyAsI pAse jaI AvyA ane rUA. 12) no AtmapurANa graMtha kharIdI lAvyA che. te graMtha muni devakaraNajIne vAMcavo che. te te graMtha, he prabhu, mAre vAMcavA sAMbhaLavo yukta che ke nahI te viSe, he prabhu, AjJA karaze. je vAMcavA lAyaka hoya to vAMcu; nahIM to kAMI jarUra nathI. to te kRpA karI jaNAvazo. vaLI muni devakaraNajI vedAMtane bahu vakhANe che ne tema che te matamAM cAlavuM ema kahe che te saheja jaNAvyuM che. he prabhu, have mAre kAMI bIju jevuM nathI. mAre to mArA AtmAnuM kalyANa thAya tema karavuM che. hAlamAM, he prabhu, huM uttarAdhyayana vAMcuM chuM. vaLI amArI pAse aMbAlAlabhAI e copaDI utArI ApI che te vAMcI ahu ja AnaMda mAnuM chuM. hAlamAM mArA khare Azaro, he prabhu, Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacadra janmabhuvana : : 181 ww tamArAM vacanAmRtAnA medha thayela te smRtimAM Ave che; ne tamAruM ja mane zaraNu che. khAkI, he prabhu! Ape mane bedha ane sAcA mArganuM bhAna na karAvyu` heAta te, A saMsArasamudramAM rajhaLIne huM marata, gothAM khAdhA karata, dhanya che, he prabhu, ApanI pavitratAne ! jethI A rAMka kiMkarane tAryo ane tamArA zaraNathI mane cira zAnti maLaze. A bALakane jema samajAvavA ghaTe tema, he nAtha, bhAna karAvaze. e ja vinatI. sa. 1952 vaizAkha suda 5 premasvarUpa pUjya taraNatAraNa edhasvarUpa paramAtmA deva zrI sahejAtmasvarUpa sAhebajI. mA. muMbAI aMdara, zrI sAyalethI li. ApanA AjJAMkita sevaka seAbhAganA namaskAra vAMcazeAjI. ApanA kRpApatra lAlacaMda bhegA Avye temAM lakhyuM che ke ghaNA divasa thayA tamArA patra nathI. te ahI thI putra maNilAla bhege AvyA tenI paheAMca tyAra pachI vistArathI lakhI che. tyAra pachI pannuM AvyuM tenI paheAMca paNa lakhela che. tema eka kAgaLa lAlacaMdamAM bIDela, te Apane maLyA jaNAtA nathI. ApanA kAgaLa je hamaNAM becAra Avela te khaMbhAta bIDI ApyA che. vaLI bIjA kAgaLa paNa maMgAve che te maNilAle kAMka mUkayA che te hAtha lAgyA nathI. maNilAla meArakhI gayela che te 5-6 dina vArA AvyAthI kAgaLanI tajavIja karI khaMbhAta bIDIza. ci. manasukhabhAInA vivAha vai. suda 15nA niradhAryA che ane te vivAha upara sAhebajI dina 4-5mAM padhAraze ema meArIthI maNilAla lakhe che. te vAta sAcI haze. varadha krU kI che eTale javAnI tAkIda haze, te paNa eka rAta ahIM padhAravAnuM thAya Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana to badhAMne darzanano lAbha thAya. ane kadI hAla teTalo vakhata kADhatAM aDacaNa jevuM dekhAtuM hoya to muMbaI jatI vakhate te AvavAnuM jarUra rAkhaze; ane je tArIkhe Apa vaDhavANa padhAro te tArIkhe mane agAu lakhI jaNAvaje eTale ApanA darzane vaDhavANa kAMpa agara mULI sTezane AvuM. kAMpamAM AvuM to vaLatI vakhata kalAka doDha kalAkano samAgama thAya ema mAre vicAra che. mAre zarIre be divasa thayA ThIka jevuM varatAya che. tema ja AMkhe paNa jarA ThIka varatAya che. jJAnI puruSa pUrvanA udebhAvathI ajJAnI mAphaka vartatA hoya tene kayA lakSaNathI jJAnI jANavA lakhuM', to je pUravanuM upAjananuM baLa hoya ane jJAnI puruSano samAgama hoya to te puruSane jJAnInI avirodha vANInI parIkSA thAya. vaLI jJAnI puruSanI AMkha vairAgathI bharelAnI parIkSA thAya. e be parIkSA jene thaI che tene sadehe UpajavAnuM kAraNa nathI. jJAnI puruSane kAMI cAra hAtha vagere bIjI koI nizAnI hotI nathI. mANasanA jevI ja ceSTA hoya che. Aja ane gayA kALamAM je jJAnI pratyakSa che tenuM mAhAtmya vApUjALathI thaI gayelA jJAnInuM jANe che tevuM jaNAtuM nathI. e ja mehanI karamanuM baLa che paNa je pratyakSa jJAnInuM mAhAtmya jema thaI gayelA jJAnInuM samaje che. tema ja je A jIva samaje to sugamamAM sugama taravAno upAya e che. te sivAya bIjo upAya mane to dekhAto nathI. - ahaMtA, mamatA, krodha, mAna, mAyA, lobhamAM udAsInapaNu" jJAnIne varte che. paNa koI udebhAvathI tene ve'vAra joI saMdehakAraka lAge che to te kevI rIte varatavuM joIe ? ude A5 vacce lakho te te hAlo hale nahIM to paNa jyAre saMsArano ve'vAra mUkI jogInA 'vAra Adare to sa deha paDavAnuM ochuM kAraNa thAya. - mane ema lAgyuM tema lakhI jaNAvyuM che, paNa ApanA dhAravAmAM koI pheraphAra dekhAtA hoya te lakhI jaNAvazo. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana H : 183 www manasukhabhAInA vivAha upara mAre AvavA marajI che te phakta ApanA samAgama sAru ja. paNa ahIM lAlacaMdanI dIkarInA vivAha vai. vada ceAthanA che. eTale jo huM te paDatuM mUkI tyAM AvuM te lAlacaMda tathA ujamakhA ajJAnane lIdhe kheda kare eTale khIjo upAya nathI ane vivAha pachI Apa vavANiyA pAMca paMdara divasa rahevAnA hai| tA jaNAvaze. jo banaze. tA mArA vicAra tyAM AvavAnA che. jJAna viSe vicAra karatAM ochI buddhithI cAlI zake nahIM. tema kAI batAvanAra nahI' tethI buddhi thAkI gaI. mananI doDa khadhI ghaNIkharI ochI paDI gaI che, chevaTa eka vicAra e nakkI karyA ke rAtadivasa sahajAtmasvarUpanuM smaraNa karuM chuM; te tuMhI tuMhI ja. bIjAnI kAMI jarUra nathI. ApanI bhakti karuM chuM; have ApanI marajI pramANe karaze. e ja vinati. li. sevaka seAbhAganA namaskAra vAMcaze. bhAIzrI revAza'karabhAI ne praNAma kaheze. * Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 588 muMbaI, caitra vada 12, ravi 1951 | zrI jina vItarAge dazya :- bhAvasAgathI pharI pharI chUTavAnI. bhalAmaNa karI che. ane te sAgano vizvAsa parama jJAnIne paNa kartavya nathI, e akhaMDa mAga kahyo che, te zrI jina vItarAganA caraNa-kamaLa pratye atyaMta bhaktithI namaskAra, AtmasvarUpano nizcaya thavAmAM jIvanI anAdithI bhUla thatI AvI che. samasta zrutajJAnasvarUpa evAM dvAdazAMgamAM sauthI prathama upadezAgya evuM: 'AcArAMgasUtra" che. tenA prathama zrata skaMdhamAM prathama adhyayananA prathama upadezamAM prathama vAkaye je zrI jine upadeza karyo che, te sava aMganA, zrutajJAnanA sArasvarUpa che, mekSanA bIjabhUta che, samyaphavasvarUpa che, te vAkaya pratye upayoga sthira thavAthI jIvane nizcaya thaze ke jJAnI puruSanA samAgamanI upAsanA vinA jIva svaccha de nizcaya kare te chUTavAnI mAga nathI. sarva jIvanuM paramAtmApaNu" che emAM saMzaya nathI. to pachI zrI devakaraNajI petAne paramAtmA svarUpa mAne to te vAta asatya nathI, paNa jyAM sudhI te svarUpa yathAtatha pragaTe nahIM', tyAM sudhI mumukSu, jijJAsu rahevuM te vadhAre sAruM che; ane te raste yathArtha paramAtmApaNu pragaTe che. je mAga mUkIne pravatavAthI te padanuM bhAna thatuM nathI; tathA jina vItarAga savajJa puruSonI AsAtanA karavArUpa pravRttimAM thAya che. bIjo bheda kaMI nathI. mRtyunuM AvavuM avazya che. AtmasvarUpa praNAma. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 muMbaI, jayeSTha suda, 1953. 30 sarvajJa svabhAvajAgRta dazA mitrasArI nyArI, pararjaka nyArA, seja nyArI, cAdari bhI nyArI, IhAM jhukI merI nayanA; atIta avasthA saina, nindrAvAhi koi vaina, vidyamAna palaka na, thAmai aba chayanA; svAsa o supana deu nindrAkI alaMga bujhe, sUjhe saba aMga lakhi, Atama darapanI; tyAgI bharyo cetana, acetanatA bhAI yAgi, bhAle dRSTi khalike, saMbhAle rUpa apanA. anubhautsAhadazA jaisau nirabhedarUpa, nirace atIta hanau, tesau nirabheda akha, bhedake na gaTegI ? dIsai karma rahita sahIta sukha samAdhAna, pAyI nijasthAna phira bAhari na bahaiMgI; kabahuM kadApi apanI subhAva tyAgi kari, rAga rasa rAcike na paravastu gahego; amalAna jJAna vidyamAna paragaNuM bhayo, thAhi bhAMti Agama anaMtakALa rahRgau. Re sthiti dazA eka parinAmake na karatA darava kAI, daI parinAmake eka dava na dharatu hai; eka karatuti kaI dava kabahuM na kare, dAI karatUti eka dava na karatu hai; jIva pudgala eka kheta avagAhI dauM, apane apane rUpa dou kAu na hetu hai; jaDa parinAmanikI karatA hai pudgala cidAnanda cetana subhAva Acaratu haM. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana zrI sobhAgane vicArane arthe A kAgaLa lakhyA che, te hAla zrI aMbAlAle athavA bIjA eka yogya mumukSue temane ja saMbhaLAvA yeAgya che. | sarva anyabhAvathI AtmA rahita che, kevaLa ema jene anubhava varte te 'mukta" che. bIjA sarva dravyathI asagapaNa, kSetrathI asaMgapaNu, kALathI asaMgApaNuM ane bhAvathI asaMgapaNa sarvathA jene vate te 'mukta che." aTaLa anubhavasvarUpa AtmA sarva dravyathI pratyakSa jude bhAsa tyAMthI mukta dazA vate che te puruSa mauna thAya che, te puruSa apratibaddha thAya che, te puruSa asaMga thAya che, te puruSa nivika95 thAya che ane te puruSa mukta thAya che. je traNe kALane viSe dehAdithI potAne koI paNa saMbaMdha na hato evI asaMgadazA utpanna karI te bhagavAnarUpa satpuruSane namaskAra che. tithi Adino vikalpa choDI nija vicAramAM vartavuM e ja kartavya che. zuddha sahaja AtmasvarUpa. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 780 muMbaI, jeTha suda 8, bhema, 1953 jene koI paNa pratye rAgadveSa rahyA nathI, te mahAmAne vAraMvAra namaskAra, parama upakArI, AtmAthI, saralatAdi guNasaMpanna zrI sebhAga, bhAI traMbakane lakhelA eka kAgaLa Aje maLe che. - " Atmasiddhi " graMthanA saMkSepanuM - arthanuM--pustaka tathA keTalAMka udepazapatronI prata atre hatI je Aje TapAlamAM mokalyAM che. baMnemAM mumukSa jIvane vicAravA gya ghaNA prazno che. - paramAgI evA zrI RSabhadevAdi puruSe paNa je dehane rAkhI zakyA nathI, te dehamAM eka vizeSanuM' (vizeSapaNuM) rahyuM che te e ke, tenA saMbaMdha vate tyAM sudhImAM jIve asaMgapaNuM, nirmohepaNuM karI laI akhAdhya anubhavasvarUpa evuM nijasvarUpa jANI, bIjA sarva bhAva pratyethI vyAvRta (chUTA) thavuM ke jethI pharI pharI janmamaraNanA phere na rahe. te deha choDatI vakhate jeTalA aMze asaMgapaNuM', nirmohapaNuM', yathArtha samarasapa' rahe teTaluM mokSa pada najIka che ema parama jJAnI puruSone nizcaya che. kaMI paNa mana, vacana, kAyAnA yogathI aparAdha thayA hAyajANatAM athavA ajANatAM-to te sava vinayapUrvaka khamAvuM chuM, ghaNA namrabhAvathI khamAvuM chuM. - A dehe karavAcogya kArya to eka ja che ke koI pratye rAga athavA kaI pratye kiMcitmAtra dveSa na rahe. sarvatra samadazA varte. e ja kalyANanA mukhya nizcaya che. e ja vinaMtI. zrI rAyacaMdanA namaskAra prApta thAya. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana zrI sobhAgane vicArane athe A kAgaLa lakhyA che, te hAla zrI aMbAlAle athavA bIjA eka egya mumukSue temane ja saMbhaLAvavA yogya che. sarva anyabhAvathI AtmA rahita che, kevaLa ema jene anubhava varte te "mukta" che. bIjA sava dravyathI asagapaNuM, kSetrathI asaMgapaNuM', kALathI asagapaNu' ane bhAvathI asaMgapaNa sarvathA jene vate te 'mukta che." aTaLa anubhavasvarUpa AtmA sarva dravyathI pratyakSa jude bhAsa tyAMthI mukta dazA vate che te puruSa mauna thAya che, te puruSa apratibaddha thAya che, te puruSa asaMga thAya che, te puruSa nirvikalpa thAya che ane te puruSa mukta thAya che. je traNe kALane viSe dehAdithI potAne koI paNa saMbaMdha na hato evI asaMgadazA utpanna karI te bhagavAnarUpa sapuruSane namaskAra che. tithi AdinA vikalpa choDI nija vicAramAM vartavuM e ja kartavya che. - zuddha saheja AtmasvarUpa. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 780 muMbaI, jeTha suda 8, bhoma, 1953 jene koI paNa pratye rAgadveSa rahyA nathI, te mahAtmAne vAraMvAra namaskAra, - parama upakArI, AtmArthI, saralatAdi guNasaMpanna zrI sebhAga, bhAI traMbakane lakhelA eka kAgaLa Aje maLe che. " Atmasiddhi" graMthanA sa kSepanuM - arthanuM pustaka tathA keTalAMka udepazapatronI prata atre hatI je Aje TapAlamAM mokalyAM che. baMnemAM mumukSa jIvone vicAravA yogya ghaNA prazno che. in paramAgI evA zrI RSabhadevAdi puruSo paNa je dehane rAkhI zakayA nathI, te dehamAM eka vizeSanuM (vizeSapANa) rahyuM che te e ke, tenA saMbaMdha vate tyAM sudhImAM jIve asaMgapaNuM, nirmohepaNuM karI laI akhAdhya anubhavasvarUpa evuM nijasvarUpa jANI, bIjA sarva bhAva pratyethI vyAvRta (chUTA) thavuM ke jethI pharI pharI janmamaraNanA phero na rahe. te deha choDatI vakhate jeTalA aMze asaMgApaNuM, nirmohapaNu', yathArtha samarasa paNuM rahe teTaluM mekSa pada najIka che ema parama jJAnI puruSono nizcaya che. kaMI paNa mana, vacana, kAyAnA rogathI aparAdha thayo hAyajANatAM athavA ajANatAM-to te sarva vinayapUrvaka khamAvuM chuM, ghaNA namrabhAvathI khamAvuM chuM. - A dehe karavAgya kArya to eka ja che ke koI pratye rAga athavA kaI pratye kiMcitmAtra dveSa na rahe. sarvatra samadazA varte. e ja kalyANanA mukhya nizcaya che. e ja vinaMtI. zrI rAyacaMdanA namaskAra prApta thAya, Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa. 1953nA jeTha suda 10 vAra guru paramapUjya taraNatAraNa paramAtmA deva parama puruSa kRpALunAtha zrI rAjyacaMdrabhAInI pavitra sevAmAM. zrI muMbaI. joga zrI sAyalethI li. AjJAMkita sevaka seAbhAga lalubhAInA pAyalAgaNuAM vAMcaze. ApanA kAgaLa gaI kAle AvyA te paheAMcyA che. vAMcI ati ati AnaMda thayA che. vaLI he kRpALunAtha ! eja rIte dina 4 ne AMtare kRpA karI kAgaLa lakhazeA, je vAMcI ati ati AnaMda thAya. khIju Apa sAhebe kRpA karI kAgaLAnI nakala tathA * Atmasiddhi ' graMthanA sakSepamAM karelA arthanuM pustaka eka meAkalyuM che te Aje TapAlamAM AvyuM ne pahoMcyuM che te AvatI kAle vAMcIza te jANaze. bIjuM mArA zarIrane haju tAva Ave che. gaI kAle jarA ThIka hatuM. Aje azakti vizeSa che. anAja thADu' khavAya che. ane te kharuM. teA lakhavAne araja ke, he parama puruSa kRpAnAtha, dayAbhAva rAkheA che tevA rAkhaze ane phurasadanI vakhate kAgaLa lakhavA kRpA karaze. ApanA kAgaLa AvyA te geAsaLIAne vaMcAvyeA nathI. vaLI upara lakhyu pustaka Aje AvyuM te paNa vaMcAvazu nahI. ApanI AjJA nahi hoya teA khIjAne paNa vacAvazuM nahI. mATe maherakhAnI karI upadezapatra lakhI sevakanA khakhara lezeA. e ja kRpAbhAva rAkheA che tevA rAkhaze. li. ru maNuinuM pagelAgaNu' vAMcaze. traMbakalAla tathA cakSuSA tathA lerAbhAI tathA magana vagere saravenAM pAyelAgaNa vAMcazeAjI. e ja vinaMti. kezavalAla gaI parama divase AvyeA che. lAlaca Aje rAtre kAMpamAM AvyA haze. ghaNuM karI parama divasa atre Avaze e ja jaNAvavA lakhyuM che. amAre bhANeja ThAkarazI dina traNa thayA lImaDIthI AvyeA che. teNe Apa sAhekhane punaH punaH namaskAra kahyA che. li. sevaka traMbakanAM pAyelAgaNAM vAMcazeA. lAlaca'da Aja savAramAM Avye che. * Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saM. 1953 jeTha suda 12 zA, aMbAlAla lAlacaMda The. jIrAsanI paLe, khaMbhAta. save zubhepamA joga bhAIzrI aMbAlAla lAlacaMda joga zrI khaMbhAta zrI sAyalethI li. bhAga lalubhAInA praNAma vAMcaze. ApanuM patuM AvyuM te pahoMcyuM. mAruM zarIra narama rahe che te uparathI tamAre atre AvavA nagInadAsa sAthe sAhebajIe kahevarAvela tethI tame atre AvavA vicAra karela, pachavADethI tAra AvatAM Apa ALasyA. to have lakhavAnuM ke mAru zarIra dina 10 thayA vizeSa narama rahe che, tema dina be thayA sAva thoDuM anAja khavAya che. azakti ghaNI AvI gaI che. dina dina zakti vizeSa ghaTatI jAya che. have A deha lAMbA vakhata cAle tema saMbhava nathI. te have lakhavAnuM ke, sAhebajInI AjJA hoya ane Apane ane AvatAM kaMI harakata na hoya te jarUra pAMca dahADA AvavAne vicAra karaze. e ja kAmakAja lakhazojI. e da. maNilAlanA praNAma vAMcazojI Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvata 1953 jeTha suda 14 ahe| ahe| zrI sadguru, karuNAsi~dhu apAra A pAnara para prabhu karyA, ahA aheA upakAra zuM prabhu caraNu kane dharuM, AtmAthI sau hIna te te| prabhue ApIyeA, varatuM caraNAdhIna. paramapuruSa ne taraNatAraNu paramAtmA deva kRpAnAtha edhasvarUpa devAdhideva mahAprabhujI sahajAtmasvarUpa svAmInI sevAmAM mu. muMbaI khadara zrI sAyalethI li. ApanA AjJAMkita sevaka pAmara seAbhAga lallubhAInA namaskAra vAMcaze. A kAgaLa chellA lakhI jaNAvuM chuM. jeTha suda nAma ne budhavAre mRtyu che evA AgaLa bhAsa thayela te suda nAme teA banyuM nahI. paNa manamAM kaI rIte AbhAsa khATA paDe evuM nahIM chatAM te tArIkha gaI. teA jeTha vada neAmane budhavAre che ghaNuM karI te tArIkhe mRtyu thaze ema khAtarI che. have A pAmara sevaka upara badhI rIte Apa kRpAdRSTi rAkhaze. ane A deha ne AtmA judA che. deha jaDa che, AtmA cetana che. te cetananeA bhAga pratyakSa judo samajavAmAM AvatA nahAtA paNa dina AthI ApanI kRpAthI anubhavageAcarathI eya pragaTa judAM dekhAya che ane rAtadivasa A cetana ne A deha judAM che ema ApanI kRpAdRSTithI saheja thaI gayuM che, te Apane saheja jaNAvavA lakhyuM che. traMbaka tathA maNine Apa sAheba padhAryA ane samAgama thayA te paNa ApanI kRpAdRSTithI gheADA divasamAM bhaktimArga aMgIkAra sArI rIte karyA che. vagara bhaNye vagara zAstra vAMce thoDAka vakhatamAM ApanA mAdhathI aneA vagerenA ghaNA khulAsA thaI gayA che. te khulAsA 25 varSe thAya tevA nahAtA te gheADA vakhatamAM thaI gayA che. geAsaLIA vize je kAMI AsthA hatI te bilakula Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 191 nIkaLI gaI che. to have vakhatovakhata bodha ApavAnA patro Apa ApanI IcchA pramANe lakhI ane mATI pAyarIe caDAvaze. e ja vinaMtI. Apano mArAthI avinaya abhakti thaI hoya te kSamA mAguM chuM. ApasAheba kRpALu meTA che, to jevA Apa cho evI sevaka upara najara rAkhazo. khaMbhAtathI aMbAlAlabhAIne mokalavA kRpA karaze. pAMca divasane samAgama thAze. vaLI ' Atmasiddhi' graMthanA artha, TIkA tathA koI artha nahIM samajAtA hoya to aMbAlAlabhAI samajAvaze. mATe jo ApanI IcchA hoya to mokalAvaze e ja araja. - saM'. 1953nA jeTha suda caudaza ravivAra bAlaka maNi tathA bAlaka jhUMbaka tathA lerAbhAI tathA magana tathA cabubA tathA kALubhAInI mAtAjI tathA maNinI mAM tathA lAlacaMda tathA kezavalAla tathA bAlaka nagIna tathA ujamabA vagerenA namaskAra vAMcazojI. e ja li. lerAnA niraMtara praNAma ho. | vi. la. e che je A jIva same same para pariNatImAM marI, gayA hatA to ApasAhebanA upadezathI kAMIka edhAra thI che vaLI ApanI kRpA vaDe karI vizeSatA edhAra thaze ema icchuM chuM, je ApanuM patta pahoMcyuM che. vAMcI bInA jANI che. mu. zrI sobhAgabhAI kahe che ke kAgaLa vAMcI mazkarI kaMI karazo nahIM', bhAsa thavAthI Apane lakhela che. dA. traMbakanAM pagelAgaNu vAMcazo. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa. 1956, jeTha vada 3, vAre guru aho ! ahA ! zrI sadaguru karuNAsiMdhu apAra, A pAmara para prabhu karyo ahA aho upakAra; zuM prabhu caraNa kane dharuM ? AtmAthI sau hIna, te te prabhue ApIe vahu" caraNAdhIna. mahAprabhujI paramapuruSa taraNatAraNa kRpALuM nAtha paramAtmA deva kRpAnAtha bodhasvarUpa devAdhideva mahAprabhujI sahajAtma svAmInI sevAmAM. mu. muMbaI baMdara zrI sAyalethI li. ApanA AjJAMkita sevaka pAmaramAM pAmara bhAga lallubhAInA namaskAra vAMcaze. ApanA kRpApatra sevakanI saMbhALa levA AvyA te pahoMcyo che. Apa sAhebe AmA viSe lakhyuM to ApanI kRpAthI ghaNuM karI mArA dhAryA pramANe tema ja vate che ane mArA AtmAne tema ja bhAse che. ApanI kRpAthI moha have kAMI nathI ane eka ApanA ja AdhAra che. sahajAnmasvarUpa svAmInuM ja smaraNa dinarAta rahyA kare che. have Apa svIkAro te kharuM. huM pAmara ajANuM chuM. kAMI jANato nathI paNa yAda AvavAthI paramArtha arthe lakhuM chuM ke aMbAlAla ApanI ziSya ghaNAM varasanA samAgamavALA che, anubhavavALA che. te ziSya parakhAvavA jevuM mArA dhAryA pramANe rahyuM nathI. to Apa sAhebe te ziSyane bIjajJAnanI prApti karAvI haze. nahi to Apane yogya lAge to karAvaze agara ApanI AjJA hoya to aMbAlAla atre AvavAnA che. ane AvyAthI mane suvANu hoya te huM bIjajJAnanI prApti karAvuM. mATe ApanI marajI mujaba lakhaze. ATaluM meM paramArtha arthe lakhyuM che. to Apane yogya na lAge to mApha karaze. hu mAphI mAguM chuM. bIju 'Atmasiddhi zAstra'nA artho nahi samajAya tevA keI haze te aMbAlAlabhAI AvyAthI suvANa haze to samajIza. e ja he kRpAnAtha, kRpA che tevI rAkhaze. A sevakane eka Apane ja AdhAra che, e ja, Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 193 wwww li. che.ru maNinuM pAyelAgaNu vAMcaze. bhAI seAbhAgabhAInA zarIre tAva Ave che. temane tema Ave che. dina e thayA peTamAM gAMThanA dukhAvA thAya che. tema dina be thayA bilakula khavAtuM nathI. ane be vakhata becAra rUpiyAbhAra rAkha pIvAya che. zakti sAva ghaTI gaI che. khATalAmAMthI nIce UtarI zakatA nathI. eka mANasa beThA kare tyAre thAya che. azaktine lIdhe ghaNI vakhata atizrama lAge che, e rIte che. Apane jaNAvavA lakhuM chuM. bhAI manasukhabhAI ne mAlUma thAya je bahena jIjIkhA sAthe dhotiyuM 1, chatrI 1 meAkalI che te paheAMcI haze. e ja traMbaka, lerAbhAI, magana, camukhA vagere sarvenA punaH punaH namaskAra paramakRpALu sAhebane prApta thAya. e ja zrI 13 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 781 muMbaI, jeTha vada 6, ravi, saM. 1953 paramapuruSa dazAvaNana " kIcasau kanaka jAke, nIca sau naresapada, mIyasI mitAI, guruvAI jAke gArasI; jaharasI joga jAti kaharasI karAmAti, haharasI hausa, pugalachabi chArasI, jAlasau jagakhilAsa, bhAlasau bhuvanavAsa. kAlasau kuTuMbakAja, lokalAja lArasI; sIThasau sujasu jAnai, bIThasau bakhata mAne, aisI jAkI rIti tAhI, baMdata banArasI. je kaMcanane kAdava sarakhuM jANe che, rAjagAdIne nIcapada sarakhI jANe che, keIthI sneha karavA tene maraNa samAna jANe che, moTAIne lI'pavAnI gAra jevI jANe che, kImiyA vagere jagane jhera samAna jANe che, siddhi vagere aizvarya azAtA samAna jANe che, jagatamAM pUjyatA thavA AdinI haoNsane anartha samAna jANe che, pudgalanI chabi evI audArikAdi kAyAne rAkha jevI jANe che, jagatanA bhegavilAsane mUMjhavaNarUpa jANe che, gharavAsane bhAlA samAna jANe che, kuTuMbanAM kAryone kALa eTale mRtyu samAna jANe che, lokamAM lAja vadhAravAnI IcchAne mukhanI lALa samAna jANe che, kIrtinI IcchAne nAkanA mela jevI jANe che ane puNyanA udayane viSTA samAna jANe che evI jenI rIta hoya tene banArasIdAsa vaMdanA kare che. keIne arthe vikalpa nahI' ANatAM asaMgapaNuM ja rAkhaze. jema jema sapuruSanAM vacana temane pratItimAM Avaze, jema jema AjJAthI asthimajjAthI raMgAze, tema tema te te jIva AtmakalyANanA sugamapaNe pAmaze ema niHsaMdehatA che.. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 195 traMbaka, maNi vagere mumukSune to satsamAgama viSenI ci aMtarechAthI kaMIka A avasaranA samAgamamAM thaI eTale ekadama dazA vizeSa nA thAya to paNa Azcarya nathI. kharA aMtaHkaraNe vizeSa satsamAgamanA AzrayathI jIvane utkRSTa dazA paNa ghaNA thoDA vakhatamAM prApta thAya che. vyavahAra athavA paramArtha saMbadhI kaI paNa jIva viSenI vRtti hoya te upazAMta karI kevaLa asaMga upayAge athavA parama puruSanI upara kahI che te dazAnA avalaMbane Atmazakti (Atmasthiti) karavI ema vijJApanA che, kemake bIjo koI paNa vika95 rAkhavA jevuM nathI. je koI kharA aMtaHkaraNathI sapuruSanAM vacanane grahaNa karaze te satyane pAmaze emAM kaMI saMzaya nathI; ane zarIranirvAhAdi vyavahAra sau saunA prArabdha pramANe prApta thavA cogya che. eTale te viSe paNa kaMI vika95 rAkhavA yogya nathI. je vika95 tame ghaNuM karIne zamAvyo che, to paNa nizcayanA baLavAnapaNAne arthe darzAvyuM che. sarva jIva pratye, sarvabhAva pratye akhaMDa eka rasa vItarAgadazA rAkhavI e ja sava jJAnanuM phaLa che. AtmA zuddhacaitanya, janmajaromaraNarahita asaMga svarUpa che, emAM sava jJAna samAya che; tenI pratItimAM sava samyaka darzana samAya che; AtmAne asaMgasvarUpe svabhAva dazA rahe te samyakrazcaritra utkRSTa ane vItarAgadazA che. jenA saMpUrNa paNAnuM phaLa sarva duHkhano kSaya che, e kevaLa niHsaMdesa (saMdeha), kevaLa niHsaMdeha che. e ja vinaMtI. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sAyalA jeTha vadI 11, zukra, saM. 1953 zrImadda paramAtmA zrI sadagurUdeva paramAtmAzrIne trikALa namaskAra. paramakRpALu, devAdhideva, zrImad saddagurU zrI sahajAmasvarUpa svAmIzrInI pavitra zubha sevAmAM. he prabhu ! prabhu ! behada dilagIra chuM ke parama pUjya, pUjavAyogya, parama stuti karavAgya, mahAna zrI saubhAgyabhAI sAhebe parama samAdhibhAve zuddha AtmAnA upagapUrvaka A kSaNika dehano tyAga karyo che. e pavitra puruSanI duHkha vedavAnI sthiti, AtmAnubhAve ane chevaTa sudhInA upayogano eka ja kema e joIne mane bahu ja AnaMda thAya che. vAraMvAra temanA uttamottama guNo ane mArA pratyenI kRpA smRtimAM AvyA kare che. jeTha vadI 10 ne guruvAre savAranA sAta vAgatAMnI sthiti meM nivedana karI che. te pachI bhAI maNilAle kahyuM, " Apa eka ja sahajAnmasvarUpa svAmIzrInA samaraNanuM lakSa rAkhaje." tyAre pote kahyuM, "mane eka ja lakSa che. bIju lakSa nathI. paNa have tame mane kAMI kaheze nahi. kAraNa ke mAre tame bolo temAM ane mAre tene javAba ApavAmAM lakSa ApavuM paDe che tethI mane kheda rahe che. evI pote vAta karI jethI emanI samIpamAM kaMI paNa kahevuM baMdha rAkhyuM. daza vAgatAM mAthAzvAsa thayA. pote chevaTanA vakhatanI atyaMta pIDA bhogavavA mAMDI tethI daza ane aDatAlIsa miniTe mArA manamAM ema thayuM ke vadhAre duHkhanI sthitimAM rakhene Atmapaga bhUlI gayA hoya athavA duHkhanA lakSamAM caDI gayA hoya to smaraNa ApyuM hoya to ThIka, ema dhArI dhArasIbhAInI salAha laI meM sahajAnmasvarUpa svAmI evuM eka, be ane traNa vAra nAma dIdhuM, eTale pote bolyA ke hA, mAruM e ja lakSa che. mAre keTalAka upadeza karavAnI icchA che. mane paNa te vakhata nathI. huM samAdhibhAvamAM chuM. tuM samAdhibhAvamAM raheje. have mane kAMI kahIza nahi kAraNa ke mane kheda rahe che. eTalAM vacano pote bAlyA ke tarata sarvaduHkhI parivAre trikaraNagathI namaskAra karyA ke tarata pote DAbu paDakhuM pheravyuM ne 10 ane 50 miniTe pote dehano tyAga karyo. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 197 aLa te vakhate 10 ane 48 miniTe pote bhASaNa karyuM te vakhate gaLaphA khAIne tUTaka tUTaka zabda. paNa akSara cekhe bolAya. paNa jANe iMdriya sAva marI gaI hoya ane mAMhIthI AtmA jema bolato hoya tevI rIte parANe upara kahyAM te vacano paramakRpAbhAve pitAnA mukhamAMthI bahAra kADhayAM evI anaMta dayA karI che.' cAra divasa upara ravivAranA divase bhAI cunIlAle pUchayuM', Ape bhavanuM kAMI nakkI karyuM ? " tyAre pote kahyuM, ''hA sAhebajIe kahyuM che ke kevaLajJAna prApta thayA vinA mokSa hAya nahi. tethI chevaTane samaye atyAranI sthiti jotAM ane sAhebajInI kRpAthI eka be miniTa jo kevaLajJAna prApta thaze to to A ja bhave mekSa thaze. nahi to eka bhava karIne to mokSa jarUra thaze. tyAre maNilAle pUchayuM ke kevaLajJAna prApta thAya tenI amane khabara kema paDe ? tyAre pote kahyuM ke eka be miniTa je banI zakaze to huM te vakhate je kahevAnuM haze te kahIza. evI rIte vAta karelI te ApanI sevAmAM nivedana karuM chuM. e du:khanI sthitimAM pote vakhate upaga bhUlI jAya eTalA sAru vakhatevakhate smaraNa ApavAnuM thatuM to pote kahe ke vArevAre zuM kahe che ? A jIvane te bIju lakSa hAya ? e ja mAruM lakSa che. vaLI mRtyunA thoDA vakhata pahelAM gosaLIAe bolAvyA, to pote kahyuM ke hAla badhA chAnAmAnA besI raho. vakhatevakhate pite uracAra kare to he nAtha ! he dayALu ! paramAtmA ! devAdhideva, sahajAnmasvarUpa svAmI e ja vacano kahetA hatA ane te ja vacano jema pUrvanA vizeSa abhyAsayukta karI mUkyAM hoya tevI rIte saheje paNa mukhathI nIkaLatAM hatAM. pote upayogamAM barAbara vartatA hatA. ane vakhate kAMI bolAve tethI upayogathI cukAvuM paDe tethI emanA manamAM kheda thato haze ema lAgyuM hatuM. paNa pachI kAMI paNa devAnuM baMdha rAkhyuM hatuM ane samAdhibhAvathI vedavA kIdhuM hatuM. kuTuMbAdinA bhaktibhAva ghaNA ja sArA hatA. sevA karavA badhAM sArI rIte anurakta rahyAM hatAM ane mRtyu sudhare evI rIte badhAya AjJAnusAra vartAtA hatA. tema prema paNa dharmanI lAgaNIne sAro hato. saubhAgyabhAInA upadezathI lAgaNI hAla Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana bhaAwwww paNa kuTuMba vagamAM vardhamAnapaNe rahI che. he prabhu! e parama pavitra pUjya saubhAgyabhAInA samAdhimaraNanI sthiti joI huM AnaMda sAthe parama harSita thayo chuM. kAraNa ke AvuM samAdhimaraNa meM keInuM hajI joyuM nathI. paNa eka rIte mArA hInabhAgyane kheda rahe che ke AvA parama-pavitra amUlya ratnanuM lAMbu jIvana thaI na zakyuM', jethI Avo kharo hIrA meM khAya che ane e puruSanI moTI khoTa paDI che. e mArA khedanA huM' vistAra karavAne cogya nathI. Apa sarve jANo cho. Apa sarve dekhA che jethI mArAthI kaI paNa avinaya, abhakti thaI hoya to vAraMvAra namaskAra kahI khamAvuM chuM. mArA hInabhAgyathI cAra divasa agAuthI AvavuM thayuM hota to mArA upara pate dayA karI keTalAka khulAsA anyAnya karavAnuM banI zakata. paNa mArA aMtarAyathI te yuga na anyA. e mane atyaMta kheda banavA jevuM thayuM che. jethI have te kheda thAya che. paNa ATalo darzanano lAbha mane thavAthI paramAnaMda thayo che ema samaju chuM. atrethI huM Aje zukravAre khaMbhAta javA Icchato hato. paNa saubhAgyabhAInA kuTuMbAdina vizeSa Agraha hovAthI Aje rokAvAnuM thayuM che. to huM atrethI zanivAre melamAM nIkaLI ravivAre khaMbhAta javA dhAruM chuM'. atre Apa kRpALuzrI taraphathI prApta thayela 'siddhizAstra" tathA mArA hAthe utArelA upadezapatronA chUTA patro tathA jeTha mAsamAM atre prApta thayelA traNa patro e badhuM huM sAthe khaMbhAta laI javA dhAruM chuM. utAvaLathI azuddha upayAge patramAM kaI rIte avinayAdika kAMI paNa doSa thayA hoya to vAraMvAra namaskAra karI khamAvuM chuM. hAla e ja, kAmasevA icchuM chuM'. a9pampsa dInadAsa aMbAlAlanA vidhipUrvaka paramapreme namaskAra svIkAraze! bhAI maNilAla 'siddhizAstra" rAkhavAnI AjJA meLavavA sAruM mane ApavAnI hAla nA kahe che. bIjA patro huM bhego leto jaIza. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 782 muMbaI, jeTha vada 12 zani, saM. 1953 AyazrI sAbhAge jeTha vada 10 guruvAre savAre dazane pacAsa miniTe deha mUkavAnA samAcAra vAMcI ghaNA kheda thayA che. jemajema temanA adbhuta guNA pratye dRSTi jAya che, tematema adhika adhika kheda thAya che. jIvane dehanA saMbadha e ja rIte che. tema chatAM paNa anAdithI te dehane tyAgatAM jIva kheda pAmyA kare che ane temAM Dha meAhathI ekapaNAnI peThe varte che. janmamaraNAdi saMsAranu` mukhya bIja e ja che. zrI seAbhAge tevA dehane tyAgatAM meATA munione durlabha evI nizcala asaMgatAthI nija upayAgamaya dazA rAkhIne apUrva hita karyu* che emAM sa`zaya nathI. vaDIlapaNAthI tathA temanA tamArA pratye ghaNA upakAra hovAthI tema ja temanA guNAnA addabhutapaNAthI temanA viyAga tamane vadhAre khedakAraka thayA che ane thavA ceAgya che. temane tamArA pratyenA sa'sArI vaDIlapaNAne kheda vismaraNa karI, temaNe tamArA sarve pratye je parama upakAra karyAM hAya tathA temanA guNAnu... je je addabhutapaNuM tamane bhAsyu.. hoya tene vAraMvAra saMbhArI, tevA puruSanA viyAga thayA tenA aMtaramAM kheda rAkhI temaNe ArAdhavA ceAgya je je vacane ane guNA kahyAM hoya tenuM smaraNa ANI tenA AtmAne preravA, ema tameA sarva pratye vinati che, samAgamamAM Avela mumukSuone zrI seAbhAganuM smaraNu saheje ghaNA vakhata sudhI rahevA ceAgya che. mAhe karIne je samaye kheda thAya te samaye paNa temanA guNAnu adbhutapaNuM smaraNamAM ANI mAhathI thatA kheda zamAvIne guNAnA adbhutapaNAnA viraha thayA te prakAramAM te kheda pravartAvavAnA cAgya che. A kSetre A kALamAM zrI seAbhAga jevA viralA puruSa maLe ema amane vAraMvAra bhAse che. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana dhIrajathI e save kheda zamAvavA ane temanA adabhuta guNone ane upakArI vacanAno Azraya le cogya che. zrI sabhAga mumukSue vimaraNa karavA cogya nathI. ' saMsAranuM svarUpa jeNe spaSTa jANyuM che tene saMsAranA padArthanI prAptithI ke aprAptithI harSazoka thavA cogya nathI, topaNe ema jaNAya che ke satparuSanA samAgamanI prAptithI kaI paNa harSa ane temanA vicagathI kaMI paNa kheda amuka guNasthAnaka sudhI temane thavA cAgya che. "Atmasiddhi " graMtha tamArI pAse rAkhaze. traMbaka ane maNine vicAravAnI icchA hoya to vicAraze. paNa te pahelAM keTalAMka vacano ane sAthe vicAravAnuM banaze to Atmasiddhi baLavAna upakAra thaze, ema lAge che. zrI sobhAganI saraLatA, paramArtha saMbaMdhI nizcaya mumukSu pratye upakAra Adi guNo vAraMvAra vicAravA gya che. zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMbhAta, jeTha vadI 13, seAmavAra, saMvata 1953 zrImad sadguru deva paramAtmAzrIne trikALa namaskAra ! paramakRpALu deva, devAdhideva, zrImada zrI sahajAmasvarUpa svAmI zrI sadgurudeva paramAtmA prabhunI zubha sevAmAM, gaI kAle ravivAre sAMjanA atre mAruM Avavu thayuM che. rastAmAM AvatAM vIramagAma sTezana upara zrI sukhalAlabhAInA darzanane lAbha thayA hatA. amadAvAda eka rAtri vIzImAM rAkAyA hatA. tyAM zrI garIbahena tathA pAtIkhahena pAse gayA hatA. pUjya zrI saubhAgyabhAI sAhebanA videha thayA pachI vAravAra temanA pavitra uttameAttama guNA mane smRtimAM AvavAthI mAruM hRdaya bharAI AvyuM che. te pavitra puruSanI dayA, kSamA, anukaMpA, duHkha vedavAnI sahanatA, asagapaNuM, ane AtmAnA zuddha upayAganI tAratamyatA e vAraMvAra mane smRtimAM AvyA kare che. evA amUlya ratnane vizeSa samAgama A lekhakanA hInabhAgye kacAMthI adhika kALa hoI zake? have bahu ja pazcAttApa thAya che. tevA parama pUjavA joga puruSanI mArAthI kAMI paNa sevAbhakti thaI nathI. arere ! pUjya zrI jUThAlAla ane pUjya zrI saubhAgyabhAI jevAM amUlya ratnAnI mArA jevA duSTa jIvAne vizeSa samAgamanI prApti na thaI; kharekhara, evA pavitra AtmAnI mane bahu ja nyUnatA thaI paDI che. pUjya zrI saubhAgyabhAI jevA pavitra puruSanu je kuLamAM utpanna thavuM thayuM te kuLamAM, gAmamAM ane tevA puruSanA samAgamamAM AvatA sAmAnya manuSyAne paNa paramArthaprApti thavAnI. tevA puruSanuM utkRSTa nimitta thayuM che. sahakuTuMba va, mRtyunA prasaMge samIpamAM hatuM. paNa sarvAMnAM citta parama preme saubhAgyabhAInI bhaktimAM hatAM. chevaTanA vakhata sudhI e puruSanI samAdhidazA joI sahaSa AnaMda vartAtA hatA. keAInA manamAM kheda ke svArtha saMbaMdhane lIdhe mehAdvi prakArathI raDavuM karavuM kAMI hatuM nahi. AjJAnusAra vavAmAM vizeSa jijJAsA hatI. ziSya jevAM vacaneA guru pratye gurupaNAnI buddhithI vApare tevAM ja vacaneAthI Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana www. dInapaNe putrAdi vartatA hatA. evA e pavitra puruSanI kuTuMba pratyenI anukaMpA ane dayA jethI kuTuMba vargano e bhaktibhAva joI mane evA puruSanI eka khoTa paDI che ema vAraMvAra smRtimAM AvI kheda thayA kare che. temAM vaLI pUjyazrI saubhAgyabhAI sAhebanI mArA pratyenI je dayA, anukaMpA ane vaLI mArA pratyenuM asaMgapaNuM e mane bahu ja yAda Ave che. mArA javA pahelAM jevI mane maLavAnI icchA hatI, tevI mArAthI potAnI anukaMpA to tevI ja hatI. paNa mArA pratye asaMgapaNuM vizeSa karIne pitAne thayuM hatuM. huM a9pajJa evAM amUlya ratnonuM zuM varNana karuM ? paNa mane te puruSanI bahu ja khATa thaI paDI. e have mane yAda AvI mAru hRdaya bharAI jAya che. zAkane avakAza nathI manAtA. bhAI maNilAla pAsethI upadeza patro 50nA Azare AgaLanA AvelA hAtha AvavAthI atre leto Avyo chuM tathA Apa kRpALuzrI taraphathI hAla prApta thayela upadezapatro 3--e rIte atre lAvyo chuM. 'siddhizAstra' bhAI maNilAle hAla ApyuM nathI. ApazrInI AjJA thayethI mekalAvIza ema kahyuM che. hAla e ja........... choru kAmasevA pharamAvazejI. alpajJa pAmara aMbAlAlanA bhaktibhAve namaskAra, Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (783 muMbaI, aSADa suda 4, ravi, 1953. zrI sobhAgane namaskAra zrI sAbhAganI mumukSudazA tathA jJAnInA mAga pratyeno tene abhuta nizcaya vAraMvAra smRtimAM AvyA kare che. sarva jIva sukhane Icche che, paNa koI viralA puruSa te sukhanuM yathAtha svarUpa jANe che. janma, maraNa Adi anaMta duHkhane AtyaMtika (sarvathA) kSaya thavAnA upAya anAdikALathI jIvanA jANavAmAM nathI, te upAya jANavAnI ane karavAnI sAcI icchA utpanna thaye jo sapuruSanA samAgamane lAbha pAme che to te upAyane jANI zake che ane te upAyane upAsIne sarva duHkhathI mukta thAya che. tevI sAcI IcchA paNa ghaNuM karIne jIvane sapuruSanA samAgamathI ja prApta thAya che. tevA samAgama, te samAgamanI oLakhANa, darzAvelA mArgonI pratIti ane tema ja cAlavAnI pravRtti jIvane durlabha che. e manuSyapaNuM, jJAnInAM vacananuM zravaNa prApta thavuM, tenI pratIti thavI, ane temaNe kahelA mArgamAM pravRtti thavI e parama durlabha che, ema zrI vardhamAna svAmIe uttarAdhyayananA trIjA adhyayanamAM darzAvyuM (upadezya) che. pratyakSa sapuruSanA samAgama ane AzrayamAM vicAratAM mumukSuone mekSa saMbaMdhI badhAM sAdhano alpa prayAse ane alapakALe prAye (ghaNuM karIne) siddha thAya che; paNa te samAgamanA vega pAmavo durlabha che. te ja samAgamamAM yAgamAM mumukSu jIvanuM niraMtara citta vate che. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana sapuruSano vega pAma to sarvakALamAM jIvane durlabha che, temAM paNa AvA duSamakALamAM to kavacita ja te coga bane che. viralA ja sapuruSa vicare che. te samAgamano lAbha apUrva che, ema jANIne jIve mokSamArganI pratIti karI te mArganuM niraMtara ArAdhana karavuM yogya che. te samAgamanA coga na hoya tyAre AraMbha parigraha pratyethI vRttine osarAvI sanzAstrano paricaya vizeSa karIne kartavya che. vyAvahArika kAryonI pravRtti karavI paDatI hoya to paNa temAMthI vRttine meLI pADavA je jIva irache che te jIva mALI pADI zake che ane sanzAstranA paricayane arthe ghaNA avakAza prApta karI zake che. | AraMbha parigraha parathI jenI vRtti kheda pAmI che, eTale tene asAra jANI te pratyethI je jIvo osaryA che, te jIvane sapuruSono samAgama ane sazAstranuM zravaNa vizeSa karI hitakArI thAya che. AraMbha parigraha para vizeSa vRtti vatatI hoya te jIvamAM sapuruSanAM vacananuM athavA sazAstranuM pariNamana thavuM kaThaNa che. AraMbha parigraha parathI vRtti meLI pADavAnuM ane sazAstranA paricayamAM ruci karavAnuM prathama kaThaNa paDe che. kema ke jIvana anAdi prakRtibhAva tethI judo che; topaNa jeNe tema karavAno nizcaya karyo che, te tema karI zakayA che, mATe vizeSa utsAha rAkhI te pravRtti kartavya che. sarva mumukSaoe A vAtano nizcaya ane nitya niyama kara ghaTe che. pramAda ane aniyamitapaNuM TALavuM ghaTe che. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaizAkha vada 13, budha, saM. 1954 pU. bhAIzrI pa bhAI ravajIbhAI pacANajI sAhebajIne deje | zrI vavANiyA baMdara parama pUjya zrImada sAhebajIne trikALa namaskAra ! zrI sAyalethI li. a9pajJa bALaka naMbakanA namaskAra vAMcazo. ApanA kRpApAtra hAlamAM nathI, to A bALaka upara dayA lAvI lakhavA kRpA karaze. mArAthI hAlamAM patra lakhANa nathI to mApha karazojI. pUjya zrI DuMgarazIne gayA zukravArathI tAva Ave che tathA maraDo zarU thayA che ane lehI pAca paDe che. anAja bilakula khavAtuM nathI. temAM Apharo caDI Ave che. teno vyAdhi vadhAre vartAya che. paNa zraddhA ghaNI sArI che. phakta jJAnanI vAtuM kare jAya che. bIjuM kaMI javAba nahi ane ApanA upara kAgaLa lakhe ane Ama prazna lakhe te bole jAya che. zraddhA sArI che. atyAranA vyAdhi darada jotAM deha rahevAno saMbhava raheto nathI, e ja. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 833 vavANiyA, jyeSTha suda 1, zani, saM. 1954 sarva dravyathI, sarva kSetrathI, sava kALathI ane sarva bhAvathI je sava prakAre apratibaMdha thaI nijasvarUpamAM sthita thayA te parama puruSone namaskAra, ' jene kAMI priya nathI, apriya nathI, jene keI zatru nathI, jene koI mitra nathI, jene mAna-apamAna, lAbha-alAbha, harSazoka janma-mRtyu Adi kaMThano abhAva thaI je zuddha caitanya svarUpane viSe sthiti pAmyA che ane pAmaze temanuM ati utkRSTa parAkrama sAnaMdAzcaryamAM Upaje che. (upajAve che.) deha pratye je vastrano saMbaMdha che, tevo AtmA pratye jeNe dehano saMbaMdha yathA tathA dIThe che, myAna pratye talavArane je saMbaMdha che te deha pratye jeNe AtmAne saMbaMdha dIThA che, abaddha spaSTa AtmA jeNe anuvyo che, te te mahApuruSone jIvana ane maraNa baMne samAna che. je aciMtya dravyanI zuddhaciti svarUpa kAMti parama pragaTa thaI aciMtya kare che, te aciMtya dravyu sahaja svAbhAvika nija svarUpa che. evo nizcaya je parama kRpALu satparuSe prakAzyA tene apAra upakAra che. | caMdra bhUmine prakAze che, tenA kiraNanI kAMtinA prabhAvathI samasta zveta thaI jAya che, paNa kaMI caMdra bhUmirUpa keI kALe temano thato nathI, ema samasta vizvane prakAzaka e A AtmA te kayAreya paNa vizvarUpa thato nathI, sadA sarvadA caitanyasvarUpa ja rahe che. vizvamAM jIva AtmabhedatA mAne e ja bhrAMti che. jema AkAzamAM vizvane praveza nathI, sarva-bhAvanI vAsanAthI AkAza rahita ja che, tema samyadRSTi puruSoe pratyakSa sarva dravyathI bhinna sava anya paryAyathI rahita ja AmAM dITho che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 207 jenI utpati koI paNa anya dravyathI thatI nathI, tevA AtmAne nAza kayAMthI hoya ? ajJAnathI ane svasvarUpa pratyenA pramAdathI AtmAne mAtra mRtyunI bhrAMti che te ja bhrAMti nivRtta karI zuddha caitanya nija anubhava pramANa svarUpamAM parama jAgrata thaI jJAnI sadAya nirbhaya che. e ja svarUpanA lakSathI sarva jIva pratye sAmyabhAva utpanna thAya che. sarva para dravyathI vRtti vyAvRtta karI AtmA akaleza samAdhine pAme che. paramasukhasvarUpa, parameskRSTa zAMta, zuddha caitanyasvarUpa samAdhine savakALane mATe, pAmyA te bhagavaMtane namaskAra, te padamAM niraMtara lakSarUpa pravAha che jene te puruSane namasakAra. sarvathI sarva prakAre huM bhinna chuM', eka kevaLa zuddha caitanyasvarUpa, parameskRSTa, acityasukhasvarUpa mAtra ekAMta zuddha anubhavarUpa huM chuM', tyAM vikSepa zo ? vikepa ze ? bhaya zo ? kheda zo ? bIjI avasthA zI ? huM mAtra nirvikalpa zuddha, prakRSTa zuddha, parama zAMta caitanya chuM. huM nirvikalpa chuM. huM nijasvarUpa upayoga karu chuM', tamaya thAuM chuM. 3zAMtiH zAMtiH zAMti : Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeTha suda 4, vAra sema, saM. 1954 vavANiyA baMdara zrImad sahAtmavarUpa svAmIne trikALa namaskAra ! zrI sAyalAthI li. a9pajJa bALaka traMbakanA namaskAra vAMcaze. Apano patra gaI parama divase sAMje AvyA. te vAMcI rAtre zrI DuMgarazI pAse vaMcAvavA gayA hatA paNa zuddhi nahIM hovAthI kAgaLa nathulAlane Apela. daza banyA pachI zuddhi Avela tyAre vaMcAvyA. vaLI gaI kAle deza Aje zuddhi AvI tyAre phera vaMcAvyA che. te kahe che sAhebajIe lakhyuM che, te ja pramANe ane tevI vRttimAM chuM. mATe bIju kaMI nathI. havethI mane kaI belAvaze nahi. mArA dhyAnamAM cUka paDe che. tema kahI sUtA ane elatA baMdha thayA. tAva AvI zarIramAM ghUja thaI gaI. kAla rAtanA 9 vAgatAM zrI DuMgare sukha samAdhisahita dehano tyAga karI apUrva hita karyuM che te Apane jaNAvavA lakhyuM che. e ja ! li. traMbaka 834 vavANiyA, jyeSTha suda 6, guru, saM. 1954 mahatuM guNaniSTha rathavIra Arya zrI DuMgara ceSTha sudI 3 somavAranI rAtrIe nava vAgye samAdhisahita dehamukta thayA. munione namaskAra prApta thayA. (thAya.) Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 913 dharmapura, caitra vada 4, budha, 1956, putra sa'prApta thayuM'. atra samAdhi che. akasmAta zArIrika azAtAne udaya thayA che ane zAMta svabhAvathI vedavAmAM Ave che ema jANavAnuM hatu, ane tethI satASa prApta thayA hatA. samasta sa'sArI jIvA kavazAt zAtA-azAtAe udaya anubhavyA che ( anubhavyA ja kare che), jemAM mukhyapaNe te azAtAnA ja udaya anubhavAya che. kvacit athavA kAIka dehasaceAgamAM zAtAnA udaya adhika anubhavAtA jaNAya che, paNa vastutaH tyAM paNa aMtara-dAha khaLyA ja karatA hAya che. pUrNa jJAnI paNa e azAtAnuM varNana karI zakavA yAgya vacanayAga dharAvatA nathI, tevI anaMta anaMta azAtA A jIve bhAgavI che, ane jo haju tenAM kAraNAneA nAza karavAmAM na Ave te bhAgavavI paDe e sunizcita che, ema jANI vicAravAna uttama puruSAne aMtaradAha zAtA ane bAhyADaMbara khAdyAbhyaMtara saMklezaagnirUpe prajavalita evI azAtAnA AtyaMtika viyeAga karavAnA mA gaveSavA tatpara thayA, ane te sanmArga gaveSI, pratIta karI ane tene yathAyAgyapaNe ArAdhI, avyAbAdha sukhasvarUpa evA AtmAnA saheja zuddha svabhAvarUpa paramapadamAM lIna thayA. zAtA-azAtAne upadeza (udaya) ke anubhava prApta thavAnAM mULa kAraNAne gaveSavA evA te mahata puruSAne evI vilakSaNa sAnaMdAzca ka vRtti uddabhavatI ke zAtA karatAM azAtAne udaya saMprApta thatA ane te samaya kalyANakArI adhikapaNe samajAtI. keTalAMka kAraNa vizeSane yAge vyavahAradRSTithI grahaNa karavA ceAgya auSadhAdi AtmamaryAdAmAM rahI grahaNa karatAM, paraMtu mukhyapaNe te parama uparAmane ja sarvotkRSTa auSadharUpe upAsatA. upayeAga lakSaNe sanAtana skurita evA AtmAne dehathI, taijasa ane kANu zarIrathI paNa bhinna avaleAkavAnI dRSTi sAdhya zrI 14 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwww karI, te caitanyAtmaka svabhAva AtmAniraMtara vedaka svabhAvavALA hovAthI abaMdha dazAne saMprApta na thAya tyAM sudhI zAtA-azAtArUpa anubhava vedyA vinA rahevAno nathI ema nizcaya karI je zubhAzubha pariNAmadhArAnI pariNati vaDe te zAtA-azAtAno saMbaMdha kare che, te dhArA pratye udAsIna thaI dehAdithI bhinna ane svarUpamaryAdAmAM rahelA te AtmAmAM je cala svabhAvarUpa pariNAmadhArA che teno AtyaMtika vicAga karavAnA samAga grahaNa karI, parama zuddha caitanya svabhAvarUpa prakAzamaya te AtmA kamAgathI sakalaka pariNAma darzAve che tethI uparAma thaI, jema uparAmati thavAya, te upayogamAM ane te svarUpamAM sthira thavAya, acala thavAya, te ja lakSa, te ja bhAvanA, te ja citvanA ane te ja sahaja pariNAmarUpa svabhAva karavAyogya che. mahAtmAonI vAraMvAra e ja zikSA che. te sanmAgane gaveSatA, pratIta karavA icchatA, tene saMprApta karavA icchatA evA AtmAthIjanane parama vItarAgasvarUpa deva, svarUpaneSThika nispRha nigraMtharUpa guru, paramadayALu (paramadayA yukta) dharma vyavahAra ane parama zAMta rasa rahasya vAkyamaya sazAstra, samAganI saMpUrNatA thatAM sudhI paramabhakti vaDe upAsavA cogya che, je AtmAnA kalyANanAM paramakAraNo che. atra eka smaraNa saMprApta thayelI gAthA lakhI ahI A patramAM saMkSepIe chIe. bhIsaNa narayaIe, tiriyagaIe kudevamaNuyagaIe; pattosi tivva du:khaM, bhAvahi jiNabhAvaNA jIva. bhayaMkara narakagatimAM, tiryaMcagatimAM ane mAThI deva tathA manuSyagatimAM he jIva ! tuM tIvra duHkhane pAmyA, mATe have to jinabhAvanA (jina bhagavAna je paramazAMta rase pariNamI svarUpastha thayA te parama zAMta svarUpa citavavAnA) bhAva ciMtava (ke jethI tevAM anaMta duHkhAne AtyaMtika viga thaI parama avyAbAdha sukhasaMpatti saM'prApta thAya. ) zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 951 rAjakATa, phAgaNa vada 3, zukra, 1957. ghaNI tvarAthI pravAsa pUrA karavAnA hatA. tyAM vacce saharAnu raNu saprApta thayuM. mAthe ghaNA kheAjo rahyo hatA te AtmavIye karI jema alpakALe vedI levAya tema praghaTanA karatAM page nikAcita udayamAna thAka grahaNa karyAM. je svarUpa che te anyathA thatuM nathI. e ja adbhuta Azcaya che. avyAbAdha sthiratA che. prakRti udayAnusAra kAMIka azAtA mukhyatve vedI zAtA pratye. OM zAMtiH 952 rAjATa, phrA. vada 13, sAma, 1957 zarIra saMbadhamAM bIjI vAra Aje aprAkRta krama zarU thayA. jJAnIone sanAtana sanmArga jayavaMta vartA! 953 rAjakATa, caitra suda 2, zukra, 1957 anaMta zAMtamUti evA caMdraprabha svAmIne nameA namaH vedanIya tathArUpa udayamAnapaNe veDhavAmAM hazeAka ze? OM zAMti: Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakti-pado 213 214 215 1 prabhu tAruM nAma visAruM nahIM 2 rAja prabhu dhare dhyAna 3 jaMgalamAM rAkhI che jhuMpaDI 4 lAkha lAkha dIvaDAnI AratI 5 vAMsaLI re, cAlo suNavAne jaI e 6 sahu cAle vavANiyA jaI e 7 amara dIvaDe 217 218 219 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 prabhu tAruM nAma visAruM nahI prabhu tAruM nAma visAruM nahI. (2) jagadIzvara prabhu rAja vinA huM avara koI avadhAruM nahI..... prabhu tAruM nAma visAruM nahIM tArA nAmajapanathI thAye pulikata AtmArAma, zraddhAnvita mana smaraNa karu tA thAye pUraNakAma, tArI karuNA jyAta jale tyAM aMtaramAM aMdhAra nahI..... ...prabhu tAru' nAma visAruM' nahI' chAyA kSamA ane samatAthI sAhe, nahIM mamatA ke mAyA dAvAnalamAM dAjhelAMne maLatI zItaLa tArA nAma pratApe jagamAM kadIye hiMmata hAruM nahI.... ...prabhu tAruM nAma visAru' nahI' bhavasAgaramAM DUbatAM DUbatAM kaMIka taryAM tuja nAme pApI eka palakamAM thAtAM puNyazALI tuja nAme pyAruM. tAruM' nAma tajIne khIju kaI lalakAruM nahI..... ...prabhu tAruM nAma visAruM nahI 4 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 rAjaprabhu dhare dhyAna ghAra bhaya'kara vanavagaDAmAM rAjaprabhu dhare dhyAna. ahAhA ! ....rA. si'hasamA e krUra jIvAnI vRtti thaI gaI zAMta, ahAhA !...rA. sasa munione IDara vanamAM siddha zilAnI pAsa divya sa'grahanA medha karIne ApyuM Atma jJAna. ahAhA !...rA. amRta jharatI vANI tArI kSaNa kSaNa che manaDuM haranArI, paLa paLa jAge niLakArI tAru AtmajJAna. ahAhA ! ...rA. mAhamayInI mAhanImAM rahyo chatAM nirmohI " vanamAM jaI e vanamAM jaI e '' evA japa tuM jApa, ahAheA ! ... rA. leAka sa'gamAM tane na 'sAhyuM' IDariyA gaDhamAM mana mAhyuM jUTha, prapa cI atyAcArA joI hRdaya akaLAya, ahAhA! ...rA. "doSita para anuka'pA ANA, upakArA karI zivasukha mANeA, prANI mAtramAM tuM ja rahyo che," Ape evuM jJAna, ahAhA ! ....rA. "duSTa janAne daMDa na devA kSamA karI laghutAne sevA dayA dharma e vIra taNA" tuM edhe vAravAra, ahAhA ! ...... rA. "nijanA avaguNAne jovA guNa taNA abhilASI banavuM' mukta thavAnuM e ja kharekhara, kahyuM prathama seApAna, ahAhA ! ....rA. * Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMgalamAM rAkhI che jhuMpaDI (pU. aMbAlAlabhAInI, paramakRpALu pratyenI ananya bhakitane bhAdraka -AmAM sAdI sIdhI-homespun-vANImAM pragaTa thayA che. ) hAMre mArA dInadayALa prabhu Avajo ho rAja, jaMgalamAM rAkhI che jhuMpaDI. hAMre ANaMda nagara mojAra ho rAja. sAkhI jegalamAM rAkhI che jhuMpaDI. bhakti rasamAM jhIlazuM, karazuM amIrasa pAna, hadaye hadaya milAvazuM ne karazuM goSThi udAra. hAMre tuma saMge asaMga banI ghUmazuM ho rAja, to sA khI jaMgalamAM rAkhI che jhuMpaDI. kRpALu deva AjJA kare "jAvuM nivRtti mAMya, eka raso mokale, bIjAnuM nahIM kAma." hAMre ema vAMcI aMbAlAla ciMtave ho rAja. sA khI jaMgalamAM rAkhI che jhuMpaDI. patnIne bolAvIne samajAve teNe vAra -rasoI savAI zIkhavA jAvuM bhakti kAja, hAMre mana mUkIne jove vATaDI ho rAja. - sAkhI jaMgalamAM rAkhI che jhUMpaDI. khabhe nAkhyA kothaLA, AvyA sTezana pAsa kRpALu deva padhAriyA pUche rasoyAnI vAta hAMre aMbAlAla kahe, "sevaka taiyAra chuM" ho rAja. | sAkhI ja galamAM rAkhI che jhuMpaDI. harSAzru AvI gayAM bhaktavatsala bhagavAna jaMgalamAM maMgala kayu ApyuM Atmika bhAna, hAMre parA bhaktinA guNa ame gAIzuM ho rAja. jaMgalamAM rAkhI che jhuMpaDI. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 lAkha lAkha dIvaDAnI AratI lAkha lAkha dIvaDAnI AratI utAro, lAkha lAkha tAraNu baMdhAya....AMgaNiye avasara AnadaneA. gAe gAe gIta gAjo gavaDAvo AtmasiddhijIne preme vadhAvajo. hati haiyAM sau thAya....AMgaNiye kumakuma caMdanathI karA vadhAmaNAM 'AtmasiddhijI' Aja AvyA sAhAmaNA mumukSu thAya raLiyAta....AMgaNiye pahelA vadhAve! mAre saubhAgya AMgaNe, bIjo vadhAvA sadbhAgya laghurAjane, dhanya jIvana anI jAya....AMgaNiye trIjo vadhAvA mAre seAhe aMbAlAlane, ceAtheA vadhAvA ema mAMghA mANekanA, amRta sAgaramAM jhIlAya....AMgaNiye jharaNAM saMbhAraNAM jJAnagaMgAnA amIrasa pRthvIpe UtaryA. rAjanAM zubha maMgala varatAya....AMgaNiye * Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAMsaLI re...cAlo suNavAne jaIe vAMsaLI re machuvAjIne tIre vagADI rAjacaMdra vIra re....cAlo suNavAne jaI e. vAMsaLI suNIne jAgyA vahAlA saubhAgyajI, jAgyA che vIra abAlAla re....cAla suNavAne jaI e. jAgyA laghurAja ne jAgyA zukarAjajI, eNe jagADayA kaMIka bhAgyavAna re....cAlo suNavAne jaI e. dhanya upakArI mArA vahAlA vIrAe, suNI tArI vAMsaLInI vANI re....cAlo suNavAne jaI e. jeNe lIdhA vItarAgane jANI re....cAlo suNavA jaI e. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahu cAle vavANiyA jaIe sahu cAlo vavANiyA jaI e; rAja bheTI pAvana thaI e. prabhunuM darzana maLavuM e moTuM bhAgya che..... sahu tyAM rAja prabhu birAje che. * sau jIvanA hitane kAje karuNAsiMdhu bhavadariye nAva samAna che....sahuo va vANi yA baMda 2 mAM hI che . va se 2 jI paM cA Na bhAI devA mAnA naMdana e kuLazaNagAra che....sahu nija nAmane prabhue dIpAvyA ? sAthe tAtanAM kuLa ajavALyAM , mArA prabhue tAyu mumukSu vRndane....sahuo tava gAma pavitra banAvyuM 1 jA trA nuM dhA ma Tha rA vyuM prabhunA darzanathI duHkhane abhAva che....sahu bhavi jIvanuM hita vicArI AtmasiddhijI suMdara banAvI vahAlA vibhujI upakAranA bhaMDAra che....sahu ama bhAgye prabhujI maLiyA na kI bha va pherA TaLa yA prabhu pratApe vate che jayajayakAra re...sahuo svaparanuM hita te sAdhyuM A zri ta nuM A jJA na kA DhayuM zaraNuM daIne utAryA bhavanA thAka te....sahu sa dA zu bhA zi Sa deje. tama zizunI saMbhALa lejo ure dharajo A bALanI arajane....sahu Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amara dIvaDo tIrtha vavANiyAne dIvo re.....rAjaprabhu alabele che. te te bhArata bhUmine ajavALyo re......rAjaprabhu alabelo che. -tArI kIrti jaga AlApe re.....rAja prabhu alabelo che. tane bhajatAM saba sukha vyApe re.......rAjaprabhu alabelo che. 'tArA dhyAne anubhava jAge re......rAjaprabhu alabele che. ama bhavanAM duHkha sau bhAge re......rAjaprabhu alabelo che. mane maLe mama saddaguru sAcA re........rAjaprabhu alabele che. teNe mehane mAryo tamA re......rAjaprabhu alabelo che. tAruM' aMgaaMga AnaMda sAgara re.......rAjaprabhu alabele che. tu jJAna-sudhA sodAgara re..........rAjaprabhu alabelA che. krodha kAma arine vaza kIdhA re.........rAja prabhu alabelo che. satadharma lahAvA lIdhA re...... rAjaprabhu alabelo che. tAruM haiyuM virAganuM' rasiyuM re......rAjaprabhu alabelo che. evuM nAma amAre mana vasiyuM re......rAjaprabhu alabelo che. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'macchukAMThAna mahAjana ' racayitA morabInivAsI zrI valabhajI bhANajI mahetA paravaryA pRthvIvAsIo ekadA, amRta coghaDiye samudra-pUjane, ane lAgyuM pUNa kalAe prakAzanuM sarvAga suMdara maMdhu ratna rAjacandra. jamyA eka deva lagnanI dhanya tithie jaina zAsananA parama prakAzaka, paMcamakAlanA prajJa, AcArya vara hemacaMdra; ane bIjA vavANiyAnA vaizyavara macchukAMThAnI maMgala mUrti mahAnubhAvadevadUta zo devabAIno Atmaja. AtmalakSI, arihaMtane anucara, gAhezya tapovanano tapasvI. vairAgyanI mUti, siddhArthanA sahAdara, navayuga jainavikama zrImad rAjacaMdra. soraThanI zruti-smRtiomAMye sohaMta, gujarAtanI gAthAomAMye gauravAnvita, bhAratanI bhUgoLanI bhAgaLamAMya bhagavaMta, ane avanInA itihAsamAM ujavela. hatA e deva prabhAvI mAnava kaustubha. hatA e addabhutazaktinA AvirbhAva. sRSTivAsI maraNu-zaktino sImADo. manukulanI medhAno mahAdeva, prAsAdika kavitAnI pragaTamRti', ane vItarAgano vIra vArasa, Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 221 zukadeva sarIkhaDA, ne janmajogI. madhura marakalaDAMnA makaraMde mahekatAM puSpa sarIkhaDAM enAM priya subhASita nijharatAM zAMtinAM amRtabiMduDAM ane haiye haiye hetalaDAM jagAvatAM. dehavibhUti nahotI enI ananya ke nahotA ene bhISmabAhubala. nathI hotI deva vibhUtinA AtmAne sthalatanunI samRddhasa'patti. Aja kayAM nathI pratyakSa pramANa mahAtmA gAMdhInA sudAmAM zarIranu ? hato e ekapAkI janmakavi. kUdyo be varSanI ja avadhamAM sAte akSara mALAnA mahAnado. enAM ATha varSanA ja ughADamAM UghaDI kavitAnI kuda-kaLIe ane UDI enA hRdayasidhumAMthI pacAsa zatakAnI taraMgAvali. ane saryA eNe chatrIsa kalAkamAM traNa zataka lAkA skUla ghaDiyAlanA. Ubhe nahi te paMdara varSanA pagathAre tyAM Adaryo eNe aSTAvadhAna. bIje divase te seLa sopAne Ubhe. ema ja kUdyo te uttarottara vAmana prabhunA traNa ja pagale jaI Ubho zatAvadhAnanA girizikhare. animiSa netre sau koI e joyuM. e mahApuruSanA adabhuta avadhAnathI. digamUDha thayAM dezI-videzIo, mohita thayA mAMdhAtA-kuzaLa kAjIo, Azcaryacakita thayAM sau kAnAM locana. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 : : zrImad rAjacaMdra janamabhuvana e kAyanI kIrti--kasturI bhabhakI mahAjanonI maMDaLI ke muMbaInA mALAomAM enA parAkramanI prazasti pragaTa thaI prasiddha yAdapatromAM; ane enI divya zaktine vijaya dhvaja UDayo dizAmaMDalamAM. dhanya ! dhanya ! " evA dhuraMdhara dhvani UThayA sau koInAM haiyAMmAMthI, 'hindanA hIrA " " sAkSAt sarasvatI'evA yazasvI samAna suvarNacaMdrako pAmyA te sajajana mitronI maMDaLIomAMthI ke sAkSaronI zANI sabhAomAM. teja vaye eNe racI 'mekSamALA " gUMthI AtmavicAranAM madhura puSponI, jANe jaina saMpradAyanI zreNI. mAMDavA eNe pravRttinA pATalA jhaverI bajAramAM vIra sukAnI thayA e vyApAra naukAno tyAM eNe dAkhavyAM anerAM kauzalya, mohyo nahi te mohamayI mahAlayAmAM, ke lapaTo nahi te lakSmInI lIlAomAM. saMsAranAM sthUla samUhamAMthIye sAMcarI sura-samRddhi virAganI e Atma-baMdaranA vahANavaTIe. dharma e ja emano acala dhruva. ane sadAya enI dRSTi TheratI adhyAtma jJAnanI aDAla dIvAdAMDIe. hatA te saMnyAsI saMsAranA svAMgamAM hato te virakta vyavahAranA vikAsamAM ane hato te ahoniza AtmArthI. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : 223 bhAgye nahi te bhIru thaI vanavAsamAM, bhaDakI bhava ke bhAminIonA bhaye. Ubhe te karmacAgI saMsAra-saMgrAmamAM mAnava medanI ke mAyAnA medAnamAM. Daryo nahi te SaSTipunI senAthI, ghAva khAtAMya teNe niSkAma vRtti dAkhavI. hatI e dharmavIranI vihAra-bhUmi pRthvInA paDadAnI pele pAra. dehastha chatAMya te dehAtItanA sthUla sUphama jIvananI khINomAMthI akhaMDa vairAgyanAM vaheNa phUTatAM. hato te utkRSTa tyAgamUrti, hatA te udAra-carita Adarza Ayara, ane samyakdaSTinA e saMta (ziromaNi ). hato e saMyamazIla zrAvaka pArzvanAthanA pada paMkajano madhukara avibhakta jaina dharma-bhAvanAone bhakta joyuM eNe vItarAgadazanane vizvavyApI jIvyA e dharma pravara enA amRtapAnamAM, ane pheMkayA eNe e ja maMtavyanA maMtro, vicAryA eNe veda vedAMgane. maMthana kIdhA eNe sarvadarzana mahodadhinA ane sajI eNe ' Atmasiddhi' sUtraratnAvali. aihika auSaNAno te udAsI, pAralaukika prabhutAna te pUjaka, pAzavI vRttiothI te parADe mukha; sarva saMga-parityAgano te utsuka, jIvanamuktinA te sadA mumukSu, . ane rAgadveSa verIone te vijetA, nirjIva padArthanI nirIkSaNAmAMthI ke zuSka mAyAvI viSaya UMDANamAMthI Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwwwwunmm wwwww janmAvatA te Atmapriya upazamatA, e dhavIranI vRtti svakIyA niraMtara talapatI, vAMchatI vairAgyavara ane temAM ja vilasI-virAmatI. vAsanA-suvAsa vihANe te vimukta jIvyeA vyavahAramAM prArabdha-karma phiTADavA Atmahita e ja eneA Ada, parakalyANa e ja enI mahattvAkAMkSA, ane AtmAnI satya eLakha e ja enI mAnavalIlAnuM lakSya. AtmaciMtana rAjamA ne te pravAsI viharatA gujarAtanI kuMjanikuMjomAM, dhyAnastha samAdhistha thatA ekAMtamAM, bhadrabhAvanAnA e vizvabhUkhyA ane tattvajJAnanA e tIvratama tarasyA. satata vAMcatA vicAratA vividha dharma graMthA ane sAdhatA siddhi jaI nirjana niketane. vADA vADAonA viSama vigraheA, matamatAMtarAnAM mahAmalla yuddho, ane gaccha bhedanAnI bhISma jAdavAsthalI. enA hRdayakamaLamAM thatI kAMkazI avanati, ke zithila thatA saMsArazAsananAM tratA, ane jo bhraSTa thaI jatI pUrvanI bhAvanA, tA pragaTAve enA aMtare Da'khavedanA. pRthvI para navIna patha pragaTAvavAne hatAM nahi enA prayAsa, pravRtti ke preraNAye, AcArya rUpe oLakhAvavAne ene aNagamA hatA. hatA enA aMtare abhilASAnA Ataza vizvavyApI vItarAga dana pragaTAvavA ane sanAtana jaina dharma uddhAravA, evA ja enA amRta AzayathI Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 225 mAMDayAM eNe jAgRtinAM cetanapagalAM ApyA eNe vicAraratnarAzio ane bhAkhyAM zikSAnAM suvarNa sUtro AtmanA anupama khetI ArogatA viharato dharmanA mAnasarovare te nimala buddhinA rAjahaMsa; mAnasika zaktiono te maherAmaNa, kAvyakalApane te devAMzI kalAdhara; virAga vitaratinA te mahA vaibhavI; AtmasamRddhino te samrATa; saujanyane te subhaga sahakAra kSamAne te zItaLa caMdanama; ane dayAna te digaMbara megha. pIdhAM vIra vivekAnaMde rAmakRSNanA jIvananA amRtane tema ja e sAdhucarita rAjacaMdranAM moMghA amRta pIdhAM mahAtmA gAMdhIe. Ugyo te rAjacaMdra macchukAMThAnA sImADe ane AthamyA akALe te AjanA Are. kahe che yogabhraSTone kAje nathI AlekhAI AyuSyanI lAMbI avadhe. anAdi satya uccAre ke citraguptanA copaDe AmAthIne AyuSyanI ochapa che. evuM ja Alekhe avaninA itihAsa, Izu AthamyA enA ugama kALamAM; zaMkare to be vIzIye nathI mANI; eTalI ja avadha bhogavI svAmI rAmatIrtha. to pachI rAjacaMdra kyAM vadhu prakAzyA ? nathI sthapAyAM jIvanasAphalya, ke nathI nirmAmAM AtmAnAM nUra, zrI. 15 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana AyuSyanI avadhe ke varSonA vistAramAM. ema to kayAM nathI vaDalAno vayavistAra ? be ghaDInAM ce dharmamaya jIvana maMgala che. nimiSano ye nirmala zvAsa dhanya che. toLAyA jIvanajaya kartavyanA kATale. hRra thayuM dunyavI dega dizAomAMthI Aja zrImaddanuM mATInuM mALakhuM. bhasma thayo e rAjacaMdrane skUla deha paNa, virAje che enA vipula vicAromAM ane enA unnatagAmI AtmA rAje che enA anucaronA hRdayamadire. e paMcamakALanA jaina philasUphane name che enA aneka stuti-pAThake. ane vade che enA AdhyAtmavicArane pUrva ke pazcimanI manumaMDalI. o ! mAnavakulanA mugaTamaNi ! A ! vavANiyAnI vaizyava2 vibhUti ! o ! macchukAMThAnA moMghA kaustubha ! ane jJAnavirAganA amRtanAthazA, o ! tattvajJAnI zrImad rAjacaMdra ! dIpAvyAM te devala khAnAM hetala dUdha ujALyAM teM tArAM Ikotera kuLa ane kIdhI jagatamAM jyAtivaMta tArI jananI ane janmabhUmine. praNAma che tArA puNyaprabhAvI AtmAne, ane vaMdana che tane mahAvIrane. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnIne mahimA aho, parama upakAra ! zrI sadaguru jJAnIne, aho, parama upakAra !! yugayuganA mAyA - melano samIpe sarva nikhAra, aho, zrI sadagurune upakAra! ahIM-tahIM, A-te viTaMbaNAmAM, lakha-coryAsI pharicA, zAstra-paThana ke ke karI kriyA, Atma-artha AvariyA; e zaraNe sau aNasAra, aho, zrI sadguruno upakAra ! adhama, ayogI, ajJAnI ne ati pratibaddha, pramAdI, pudagala-premI khacita acita zo, viSaye viSita anAdi; A ti ne 2 Na kA 2, aho, zrI sazuruno upakAra ! anitya dehataNuM abhimAna ne bharI ahaMkAra hRdayamAM, asatsaMgI raMgI prajana, zUnya viveka vinayamAM; mithyAtva mATe saMsAra, aho, zrI saddaguruno upakAra! satya, dayA, samatA, zIla vinA, vicaryo mAraga rAge, arasaparasanI rasamAyAmAM, mUDha rahyo anurAge; bhavasAgara taraNI tAra, aho, zrI sadaguruno upakAra ! karma anaMtA pragaTa himAlaya, meru-acala vibhAvI, kSaNa-kSaNa karatAM vahyAM yugAntara, niSpariNAmI dhyAvI, AMtamuhUrta bhavano pAra, ahA, zrI saddaguruno upakAra ! Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana wwww zazat zAstratA nididhyAsanuM ahA, alaukika rUpa! koTi koTi matamatAMtaronI, (jyAM) praznottarI bane cUpa!! e adbhuta vANI vicAra, aha, zrI saddaguruno upakAra ! anaMta maMgala guNa dhyAyethI, aneka maMgala pAme; mananA tApa uttApa maTe ne dilanI dugdhA vAme; sAMnidhye abhaya apAra, aho, zrI sadguruno upakAra ! patita-pAvana, adhama udhAraka, bhavatAraka vijJAnI, bhAva-vibhAve suzAMta zamI sau, deha TaLe abhimAnI; (ne) anaMta sukha niradhAra, aho, zrI sazuruno upakAra ! -jayanta kApaDiyA Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapAda zrImad rAjacaMdra zatAbdI prasaMge bhAvabhInI aMjali | zrI sthaLa : vavANiyA doharA zrImadda kerA sthAnamAM kautuka dIThuM' eka, duHkha bhulAve dilanAM zAnti pamADe cheka. zrImad janma vavANiyA gAma aneru' gaNAya, tIrtha sama bhUmi banI, vizvamahIM vakhaNAya. bhArata mahI' eka AtamAM nijasvarUpe lIna, bhUta mAtra bhagavAna dekhe padanirvAha hastakIna. yugAntare jaga AvatA AtmA koI adbhuta, karatAM pAvana jagatane svarUpe thAtA tadrupa, jaga paTAMgaNa jIva sau karatA karmanA khela, vAsanA kSaye, jagakSaya zrImad siddhAMta arpela. sadagurune satsaMga vINa maLaze nahI' AtamajJAna, zrImadda samajAve zuddharUpa jJAne thAye nija bhAna. dehAdhyAsa chUTe nahI mana mAyAmAM lapaTAya, zrImadda vairAgya vINa jIva pAchA palaTAya. samyapha daSTi samyaka jIvana vicAra samyapha thAya, zrImad kathana kathI rahyA AtmA svAnubhave samajAya. bAhya daSTi aMta2 karI vRtti samAvI svarUpa, zrImad suNAve sAdhane nididhyAsane nijarUpa. AtmA te paramAtmA zuddha svarUpa tuM jANu, zrImad Atmadarzana karI mahA sukhane mANuM, AcAya dalapatabhAI vaiSNava Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazasti kAvya DhALaH lekagIta jJAnanI gaMgA vahAya zrImanA sthAnamAM aMtara UjaLAM thAya zrImanA sthAnamAM -dhruva viveka vairAgya te AtmavicAra che. samyaka dRSTi thAya............zrImanA sthAnamAM. kalyANano mAgane satsaMga thAya che Atmatattva parakhAya........zrImanA sthAnamAM. zrImadda jIvana divya jIvana che jIvananAM mUlya samajAya ......zrImanA sthAnamAM. parama tattva eka vilasI rahyuM che jJAna tie dekhAya........zrImanA sthAnamAM. tapa, dAna, zAcane zubha vicAra che AmA eka deva jaNAya........zrImanA sthAnamAM. zrImad rAjacaMdra prabhu avatAra che mudita" mana lobhAya........zrImanA sthAnamAM. vavANiyA tA. 20-10-'67 | AcAya dalapatabhAI vaiSNava " Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima prazasti dhanyAsta eva bhUvanAdhipa ye trisaMdhyamArAdhayanti vidhivad vidhRtAnyakRtyAH / bhaktyollasata pulakapakSmala dehadezAH pAdadvayaM tava vibho bhuvi janmabhAjaH / / bhAvArtha : - "he vibho ! he traNa bhuvananA svAmi ! bhakti vaDe vikasita thayelAM romAMcathI jenAM zarIra zobhI rahyAM che, jeoe anya sava kAryo tajIne eka tamAre viSe ja mana lIna karyuM che ane jeo vidhipUrvaka trikALa tamArA caraNanuM pUjana, stavana, kIrtana kare che te ja manuSyo, kharekhara, A pRthvI upara dhanya che." -zrI kalyANamaMdira stotra. aneka janmonI ArAdhanA ane tapobaLa hoya tyAre ja jIvane paramArtha saMskArane vArase bAlyavayathI maLe che. evA kaI tapobaLe pU. bahenazrIne mahatuM puNyoga sAMpaDayo: paramAtmasvarUpa puruSa pitA tarIke maLyA ane teozrIne e oLakhI zakayAM. temanAmAM bhagavAnapaNAnI pratIti thavI ane te premabhaktibhAva niraMtara TakI rahe e kharekhara puNyAga che. je sAkSAta videhI jIvanamukta dazAe vicare che te paramapuruSanI kRti evI koI vilakSaNa ane asAmAnya hoya che ke sAmAnya manuSyane--bAhyadRSTi jIvane-te samajAtI nathI. bahArathI sAmAnya AkAramAM jaNAtI temanI caryA hovA chatAM tenA garbhamAM (mULamAM) paramArtha rahelo hoya che. ane te pariNAme kalyANamaya ja nIvaDe che. evuM ja kRpALu devazrInA saMbaMdhamAM banyuM che. pAchaLa jaNAvyA mujaba dharamapurathI nIkaLatAM paramakRpALu deve bhagavAnalAlabhAInA hAthamAM rUpiyA mUkyo hato. rahele horI cayA hovAnA bahA Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana e jANe uttama zubha ghaDIe prabhune hAthe pAramArthika kAryanuM bIjAropaNa thayuM ! ane tenuM phaLa te "zrImad rAjacaMdra janmabhuvana." A pariNAma jatAM ApaNane paNa pratIti thAya che ke jJAnInA jJAnamAM pahelethI ja acUka te mujaba bhAsyuM hovuM joIe. pU. bahenazrI ane pU. meTAMbAnA nAmathI "buddhiprakAza' mAsikamAM AjIvana sabhya tarIke lavAjama bharAvavAnuM thayuM. ane jyAre zrI raNachoDabhAInA kuTuMbamAM bhagavAnalAlabhAI sAthe pU. bahenazrInA sagapaNanI vAta thaI tyAre pU. mAtuzrI devamAe kahyuM, "bhAI (paramakRpALu deva) Ama ja kahetA hatA." ane tenuM pariNAma ApaNe joIe chIe ke kuTuMbamAM vizeSa AyuSyabaLa pU. bahenazrInuM', zrI bhagavAnalAlabhAInuM ane pU. moTAMbAnuM hoI temane hAthe zrImad rAjacaMdra devanI janmabhUmi vavANiyAmAM 'zrImad rAjacaMdra janmabhuvana' nAme bhavya maMdira baMdhAI pavitra tIrtharUpe astitva dharAve che. Aje aneka mumukSuo-yAtrALuo tyAM darzanArthe Ave che. temanI rahevAnI, sUvA besavAnI vagere badhI sagavaDa pU. bA sAcave che. eTaluM ja nahi paNa temane nAsto tathA bhojana pate pAse besIne bhaktipUrvaka jamADe che. evA paramakRSTa lokottara puruSano mahimA jIvaMta rahevAnA ane temanI prabhAvanAmAM vRddhi thavAnA suyAga kevA prakAre ane che? kaI addabhuta apUva vAta che. ApaNI a95buddhithI evI adazya ghaTanAne zuM mApI zakIe ? zuM samajI zakIe ? mAtra eTaluM ja kahI zakIe ke bhAvi zreya thavA yogya bIja, bhale avyaktapaNe paNa kharA jJAnIthI jarUra ropAya che. jJAnI puruSa, temanI atyaMta karuNA ane temanA jJAnamahimA e sarva pratye ApaNane apUrva dRSTi pragaTa thAo! ane temanI atyaMta bhaktinI-ananyAzraya bhaktinI aMtaHkaraNapUrvakanI jijJAsA ja prApta thAo ! Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 233 - "....tenI niSkAraNa karuNAne nitya pratye niraMtara stavavAmAM paNa AtmasvabhAva pragaTe che...." (zrI paramakRpALu deva) paramakRpALu deva pU. zrI raNachoDalAlabhAIne tyAM padhAryA tyArathI e punita saMskAranAM bIja te vavAI cUkyAM hatAM. te ja vAraso (eTale ke paramakRpALuzrImAM-temanA bhagavatapaNAmAM-prema, tema ja teozrI upadiSTa sadudhamamAM pUrNa vizvAsa ) zrI bhagavAnalAlabhAImAM pragaTa thAya che. te A graMthamAM temanI zuddha vyAvahArika nIti, rIti, temanA uttama vicAro ane temanA paricita mitravarganA temane mATenA abhiprAyothI ApaNe joI zakayA chIe. pU. bahenazrI to e ja bhagavatarUpa pitAnAM putrI. eTale kuLasaMskAra to kharA ja. ane temAM pR. kAkA manasukhabhAI taraphathI te zuddha paramAthane poSaka keLavaNI prApta thaI ane sAthosAtha vyAvahArika keLavaNI paNa vivAhita thatAM sudhI maLatI rahI. vaLI tyAra bAda te saMskArone phAlyAphUlyA rAkhe tevuM anukULa saMskArI zvazuragRha temane prApta thayuM. A zvasuragRhamAM paramakRpALuzrInI bhaktinuM bIja to ropAI cUkayuM hatuM.' Ama eka taraphathI puNyazALI AtmAnuM puNyabaLa tapI rahyuM hatuM ane bIjI tarapha tene sahAyaka suga taiyAra thatA jatA hatA. A rIte yogAnuyoga thatAM baMnemAM--pU. bahenazrI ane pU. zrI bhagavAnalAlabhAImAM-susaMskAro sArI rIte vikAsane prApta thayA. e prakAranuM teonuM sahacArI paNa eka uttama koTinI, paramArthane yogya pAtratA prApta karAve che. ApaNane tevI pratIti karAve che. e teonuM sahacArIpaNuM', parasparanI sahAnubhUti, ucca abhilASAo ane udAratAne pariNAme A zrI lokottara puruSanI janmabhUmi vavANiyA eka mahAna tIrtha kSetrarUpe bhAratamAM prasiddhimAM Ave che. e teono upakAra tevA saMta-jijJAsu mumukSuo pratye amApa che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 : : zrImad rAjacaMdra janamabhuvana amara to teonI yazakIrti ! temanA sattvaguNA saune AdaraNIya ane anukaraNIya thAo ! ...pUrvakALamAM je je jJAnI puruSanI prasaMge vyatIta thayA chete kALa dhanya che, te kSetra" atyaMta dhanya che, te zravaNane, zravaNanA kartAne ane temAM bhaktibhAvavALA jIvane trikALa daMDavat che." - (pa. ke. deva 465 va. ) zrI sapuruSAnuM yogabaLa, zrI paramakRpALu devanuM yugabaLa, saunuM kalyANa karo ! - 30 zAMtiH zAMtiH zAMtiH Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatAM janmakunDalI janma saM. 1924 kArtika zuddha 15 ravi. darI, KrI.2.me... 2 P-4? A [ lekhaka mahodayaH zrI0 govinda janArdana borakara urpha zrI gajAnana svAmI, dAdara-muMbaI.] zrImanI janmakuMDalInA ceganuM gujarAtI bhASAMtara [ anuvAdaka:-zrIyuta lakSmIrAma zAstrI, bhagavadgItA pAThazALA, ghATakopara, ] A puruSanI janmakuMDalImAM "caMdracUDa' nAmano yoga vate che. te zlokano bhAvArtha : 'jyAre navamA sthAnane pati kedrasthAnamAM hoya che tyAre caMdracUDa nAmano yoga thAya che." te A puruSanA saMbaMdhamAM navamA sthAnano pati bhauma, kedra arthAt caturtha sthAnamAM rahelA che. ethI A puruSa ati guNavAna, mahAna prabhAvazALI, dukhIono paripaSaka, ati dAnazIla (thaze) tathA enA sagaprabhAvathI nidya mANaso paNa samAgamAM prItivALA thaze. ema eka caMdracUDa nAmano yoga thayo. ane A puruSanI kuMDalImAM 'mayura " nAmano yoga dekhAya che. te zleka 2 no bhAvArtha : 'jyAre vittapati arthAt bIjA sthAnanA pati kedra athavA agiyAramA sthAnamAM tathA svasthAnamAM hoya tyAre mayUra nAmano yoga thAya che." te A puruSa viSe dvitIya sthAnano pati budha, kedra-cethA-sthAnamAM rahyo che. tethI A puruSa vANI bolavAmAM ghaNo kuzaLa tathA dhanavyaya utsavamAM ane samAgamAM ghaNuM karI zakaze. A bIje yoga bahu zreSTha che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 : : zrImad rAjacaMdra janmabhuvana ane A puruSanI janmakuMDalImAM " zrIvatsa" nAmano roga paNa dekhAya che. te zloka 3 no bhAvArtha : " jyAre gaganAdhipati arthAt dazamA sthAnano pati kedrasthAne athavA koNasthAnamAM Ave che tyAre " zrIvatsa " nAmano roga thAya che." te AmAM dazamA sthAnano pati zuka, kedrasthAna arthAt cothA sthAnamAM che, tethI A puruSa sadAsavaMdA lakSmIvAna tathA badhA sukhayukta rahevAne lAyaka che ema A trIjo ceAga dekhADe che. ane A puruSanI janmapatrikAmAM ce yoga 'pArijAta " nAmano paNa che. te zloka 4 no bhAvArtha : 'jyAre tRtIyasthAnapati pahelA, cothA, sAtamA ane dezamAM sthAnamAM Ave che tyAre A puruSa ghaNo ja rAjasamAnita thAya." te A janamakuMDalImAM tRtIya sthAnanA pati bhRgu caturtha sthAne vase che, tethI A yoga atyuttama zobhe che. ema cethA yoga thayo. ane A puruSanI janmakuMDalImAM "muktAdAma' nAmano yAga paNa ghaNAM sukhavALA dekhAya che. te zleka pa no bhAvArtha : 'jyAre abupati caturtha sthAnano svAmI kendrasthAnamAM tathA lAbhasthAnamAM, ekAdazamAM athavA kaNasthAnamAM Ave che tyAre 'muktAdAma' nAmanA coga thAya che'. te AmAM caturtha sthAnane pati bhauma, kedra eTale cothA sthAnamAM rahelA che tethI A puruSa ati lakSamIvAna ane amUlya padArthono bhoktA thAya. vadhAre zuM ? AdhyAtmika viSayone paNa A sukhethI bhagave. ema pAMcamA 'muktAdAma' cAga paNa zobhe che. - ane A puruSano vaLI 'mRgarAja' nAmano paNa yoga che. te zloka 6 no bhAvArtha : "sUryaputra zani ane bhUmiputra maMgaLa, A graho jyAre vRzcika, meSa, siMha ane karka rAzimAM Ave che athavA dhana ane mIna rAzimAM Ave che, tyAre "mRgarAja" nAmanA ga thAya che." evI rIte A janmarAzimAM zani ane bhauma, be pApagraho kendra-cothA sthAnamAM rahelA che tethI mRgarAja' nAmano yoga paNa dekhAya che. A roga prApta thatAM manuSya ati sukhabhAgI thAya che. ema chaThTho "mRgarAja' nAmano roga dekhAya che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacadra janmabhuvana : : 237 wwwwwwwwm evI rIte A puruSaneA sAtamA 'amara' nAmane cAga ati sukha karanArA jaNAya che. te zlAka 7 nA bhAvArtha : kendra tathA kANu, nava, paMcamayeAga sthAnamAM guru AvatAM tathA ceAthA sthAnamAM pApagraha hAtAM 'amara' nAmanA cAga thAya che. A caiAga prApta thatAM manuSya cirakAla paryaMta lakSmIthI yukta rahe.' te A janmaku DalImAM guru sAtamA sthAnamAM che tathA pApagraho ravi, zina ane bhauma caturtha sthAnamAM dekhAya che, tethI amara nAmanA paNa yAga suyeAga jaNAya che. je prApta thatAM manuSya zrI padma cihna vaDe bhUSita thavAne zaka hoya che. evI rIte A janma kuMDalImAM 'phUla' nAmaneA ceAga paNa prakAze che. jema ke lagnAdhipati tema ja ekAdaza sthAnanA pati ane dvitIya sthAnanA pati jyAre kedra athavA koNasthAnamAM Ave che tyAre manuSyAne ati sukha Ape che. te A janmakuMDalImAM rive, bhauma ane budha ceAthA sthAnamAM rahelA che tethI A puruSa nAnI vayamAM ja ati sukhabhAgI thavAne lAyaka che. A AThameA cAga thayA. evI rIte bIjA paNa ghaNA yAga dekhAya che. A cAgA cAciMtAmaNi graMthamAM samyak prakAre lakhelA che. vaLI bhRgusaMhitAmAM bhRgumuni te| ema kahe che ke jyAre ceAthA sthAnamAM ravi, bhauma, budha, zukra, zani, pAMca graheA sAthe maLelA hAya ane meAkSasthAnane pati caMdra dharmasthAnamAM hoya tyAre A mANasa ati tejasvI, pUrva sa`cita puNyAnA bhAgI tathA udAra dAtA ane dhammapadezaka thAya. vaLI je sukha sanyAsIene samAdhistha cittathI prApta thAya che te sukha AvA mANasAne gRhamAM rahyA chatAM sukhethI prApta thAya che. kaI paNa khaLathI kaSTa karIne nahIM paraMtu je bIjAone ghaNA kabje athavA karADA janme saMcita puNyavaDe prApta thAya te phala A mANasane gRhasthAzramamAM rahIne paNa saheje jhaTa prApta thAya che. * * Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama pUjya tatvaabhIlAsI sadguru rAIcaMdabhAI vI. ravajIbhAI 200g) (vavANiyAnivAsI rAyacaMdabhAI ravajIbhAIne kRpALu deva pratye lakhelA patra) li. Apane sevaka rAIcaMda manajInA praNAma vAMcajo. jata IzvaranI kIrapAthI sukha varatI che. ApanI sukha varatInA kAgala Aja ne AvAM, te vAMcIne jIvane AnaMda. upaje che, ne gaI kAle khAI jhavala khuzIthI ghera AvI che. ne Aja dane khAI jIjIbAI ghera khuzIthI AvA che, ne ApanA pItAzrIjI zrI morabI che te dana ra thI 3 mAM ghera Avaze, ne mAtuzrIjI khuzI majhAmAM che. te tamArA kAgala vaMcAvavA gaela. te kAgala vAMcIne tamArI mAtuzrIjIne jIvane AnaMda thayA che ne tamArA kAgala na AvavAthI tamArI mAtuzrIjI dalagIra thaI gayA, mATe have kogala aThavADIe aThavADIe maherabAnI karI lakhave. kAgala AvethI tamArI mAtuzrIjIne jIvane sukha thAya ne sadaguru rAIcaMdabhAI, chamasarI paDIkamaNa karatI vakhate Apane khamAvA chI ne tame paNa khamAvAraso ne sadaguru rAIcaMdabhAI, ApanA darasana karavAnI IsA ghaNI ja che, paNa karamanI aMtarAInA jegathI darasanano lAbha thAto nathI. paNa sadaguru rAyacaMdabhAI, najIkanA padhAravAnuM thAya to kurapA karI khabara lakhaze. paNa Ape sAstara vAMcavAno parIcaya karo tevuM lakhuM, paNa sadaguru rAIcaMdabhAI, copaDI vAMcatAM arathanI khUbI na AvatA tyAM sudhI jIvane ThIka paDe nahI, paNa hameza sadagurunA vacana sAMbhaLavAmAM Ave to jIvane baMdha ghaNe Ave. paNa jIvane aMtarAInA jegathI sadagurunAM vacana kIyAthI sAMbhaLavAmAM Ave. paNa sadaguru rAIcaMdabhAI, gItAno bAdha hameza kAgalamAM lakhatA raheze, ne junA karamanA sI rIte khe thAya, ne navA karamano khe thAya te bedhane vIstAra kurapA karI ApanA Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra janmabhuvana : : 239 www sevakane lakhase evI AsA che....ApanA sevaka upara kurapA karo jema purave sArI gatI maLe tema karasA ne Apane vaseAmAM keTalA dIvasanuM rahevAnu che ne vaseA thaI kIe gAma padhAravAnuM che, te vIgatavAra lakhaseA ne ApaneA kAgala AvethI ameA kAgala lakhasu ne cI. bhAI chagana khuzI majAmAM che. temane page sArI rIte ArAma che. tenI kasI phIkara cIMtA rAkhasA nahI. ne bhAI aMbAlAla lAlacaMdabhAI ne mArA praNAma kese, ne bhAI akhAlAlabhAInA darasana karavAnI cAhInA che, paNa ApaNe bhegA thIela nathI. ne mArA sarakhu kAmakAja lakhazeA. e ja 4H ApanA sevaka rAIcada manajInA praNAma vAMco, bhAI rAIcaMdabhAI kAgalanI ALasa rAkhasA nahI. cI. bhAI chagananI phIkara cIMtA rAkhasA nahIM sa. 1955nA bhAdaravA suda 14 ne ma'garavAranI rAtre lakheA che. * * te vakhatanI bhASAnA paricaya thAya tethI A patramAM mULanI joDaNI rAkhI che; paNa hRdayanI bhASAmAM mULanI joDaNI rAkhavAthI kharI vAstavikatA vyakta thaze e mukhya kAraNa che.--sa Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = = = = = = = = zuddhipatraka praNa lITI azuddha zuddha. | pRSTha lITI azuddha zuddha 4 11 carcA-ceSTA caryA-ceSTA |_| 84 1 puNya puSpo 13 12 sa-ullAsathI sa-ullAsa | 84 8 nAza thAya che," nAza che,' 14 15 jevI jetI 84 ra9 vividha trividha 18 23 mAtuzrI moTA mAtuzrI | 86 3 sarasa saraLa e devamAne devamAne 89 12 dayA nathI, tyA nathI, ane 19 8 hemaMtabhAI hemacaMdabhAI dayA nathI, 20 17 graMthamAM ja graMthamAM 98 13 vyatIta thaze vyatIta thaye - 15 jIve jIva 23 6 temanI samIpa samIpa 16 svarUpamAM svasvarUpamAM 31 17 bhakti bhaktimAM 105 22 navakAra padane navakAra mahA padane 33 2 na laI e. laI e. 121 23 bAra bhAvanuM bAra bhAvanAnuM 56 26 nizcaya nizvaLa 127 28 36 33 61 19 rahetA. rahetA. 135 12 yathAtatha yathAtathya 65 3 vicAra vicAra-saMbaMdhI 141 21 ardha saMpanna artha saMpanna 6 6 9 Akhuya AkhuMya zAstra 143 11 zubha lAbha zubha bhAva e aNagAra 144 6 zodhI zodhIne 68 10 kudevamaNu kudevamAthuya 7 vaye jA. vatye jA. 19 koSAyano kaSAyane 9 jene nizadina nizadina jene 70 14 Ama puNya Apta puruSa 11 kathana che; kathana che; aMta17 bArasanA terasanA raMga spRhA nathI 71 11 sArtha tA AvazyakatA evI jenI gupta 174 11 lakhI nAkhI. lakhI. AcaraNA che; 12 thavAne thanAra 13 AjJAvatAra A jJAnAvatAra | | 15 ane te ja te ja 77 2 maMDaLa - maMDapa - |146 1 he mahApAtra? ane mahApAtra ka Page #300 -------------------------------------------------------------------------- _