________________
અજિત-શાંતિ-સ્તવ૦૩૭૩
आलिंगणय
[ગાથાંક ] ક્રિીડાચંદ્ર, વારણાવૃત્ત, ક્રિીડગા, ચંદ્રિકા, ક્રિડાચક્ર, કિલાનંદ, ચંદ્રક્રીડા, મહામોદકારી," મહામોદ, ક્રીડચક્ર કે શ્રી છંદ જેમ છે યગણનો બને છે; સિધુસૌવીર જેમ રગણનો બને છે, તેમ આલિંગણય (આલિંગનક) છંદ છ સગણનો બને છે. તેનું લક્ષણ બોધદીપિકામાં આ પ્રમાણે આપેલું છે :
लहु दु गुरु टगण-छक्कं, सव्वेसु पएसु पढम तइयम्मि । दुचउत्थे जमियमिणं, आलिंगणयम्मि छंदम्मि ॥
આલિંગનક-છંદમાં પ્રથમ બે લઘુ અને તૃતીયાક્ષર ગુરુ એવા છ ટગણ (ચતુષ્કલ) ચારે પાદમાં આવે છે અને પ્રથમ પાદ તૃતીય પાદ સાથે અને દ્વિતીય પાદ ચતુર્થ પાદ સાથે અનુપ્રાસવાળું હોય છે. છંદનું આ લક્ષણ પાંચમી ગાથાને કેવી રીતે લાગુ પડે છે તે જોઈએ : कि रि आ वि हि सं चि य क म्म कि ले स वि मुक्ख य रं - - - - - - - - - - - - - - - - - લ લ ગા લ લ ગા લ લ ગા લ લ ગા લ લ ગા લ લ ગા
સગણ ૧
સગણ ૨
સગણ ૩
સગણ ૪
સગણ ૫
સગણ ૬
अ जि यं नि चि यं – – – – – –
च
गु णे हिं
म हा मु णि सि द्धि ग यं।
ટ
૧. વાગવલ્લભમાં આ નામ આપેલું છે. ૨. પિંગલાદર્શમાં આ નામ આપેલું છે. ૩-૪ ભગવ-પિંગળમાં આ નામ આપેલું છે. ૫. છંદપ્રભાકરમાં આ નામ આપેલું છે. ૬. છંદોમંજરીમાં આ નામ આપેલું છે. ૭. શબ્દકકલ્પદ્રુમમાં આ નામ આપેલું છે. ૮. વૃત્તજાતિ-સમુચ્ચયમાં આ નામ આપેલું છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
