________________
૫૪૨૦શ્રી શ્રાદ્ધ-પ્રતિક્રમણ-સૂત્રપ્રબોધટીકા-૩ નિત્ત-વ-ધનુઃ-નાશ-મયુ-વીનપf mત્તિ શરૂા' તેમના જ તીર્થમાં ઉત્પન્ન થયેલા પમુખ નામના યક્ષનો વર્ણ શ્વેત છે, તેનું વાહન મોર છે તથા તેને બાર ભુજાઓ છે, તેમાં જમણા છ હાથમાં અનુક્રમે ફલ, ચક્ર, બાણ, તલવાર, પાશ અને અક્ષસૂત્ર છે તથા ડાબા છ હાથમાં અનુક્રમે નોળિયો, ચક્ર, ધનુષ, ઢાલ, અંકુશ અને અભયમુદ્રા છે.
પતિ-[પતા:]-પાતાલ. આ પદમાં પ્રથમ વિભક્તિનો લોપ થયેલો છે.
ચૌદમા શ્રીઅનંતનાથ ભગવાનના યક્ષનું નામ પાતાલ છે. તેનું સ્વરૂપ નિ.ક.માં આ પ્રમાણે વર્ણવેલું છે :-“તીર્થોત્પન્ન પતિયાઁ ત્રિપુરવું रक्त-वर्णं मकर-वाहनं षड्भुजं पद्म-खड्ग-पाशयुक्त-दक्षिणपाणिं नकुलBewાક્ષસૂત્રપુ-વાપાળ રેતિ ૨૪ો' તેમના જ તીર્થમાં ઉત્પન્ન થયેલા ત્રિમુખ યક્ષનો વર્ણ રાતો છે, તેનું વાહન મગર છે અને તે છ ભુજાવાળો છે. તેના જમણા હાથોમાં કમલ, તલવાર અને પાશ છે તથા ડાબા હાથોમાં નોળિયો, ઢાલ અને જપમાળા છે.
વિ-[વિસ]-કિન્નર. આ પદમાં પ્રથમા વિભક્તિનો લોપ થયેલો છે.
પંદરમા શ્રીધર્મનાથ ભગવાનના યક્ષનું નામ કિન્નર છે. તેનું સ્વરૂપ નિ. ક.માં આ પ્રમાણે જણાવેલું છે : “તીર્થોત્પન્ન વિન્નરવલં ત્રિપુર્વે રજી-૧ कूर्मवाहनं षड्भुज बीजपूरकगदाऽभय-युक्त - दक्षिणपाणि नकुलપક્ષમતાયુજી-વાપાળ રેતિ કૃપા તેમના જ તીર્થમાં ઉત્પન્ન થયેલો કિન્નર યક્ષ ત્રણ મુખવાળો છે, તેનો વર્ણ રાતો છે, તેનું વાહન કાચબો છે અને તે છ ભુજાવાળો છે. તેમાં જમણા ત્રણ હાથમાં બિજોરુ, ગદા અને અભયમુદ્રા છે તથા ડાબા ત્રણ હાથમાં નોળિયો, કમલ અને જપમાળા છે.
મો -[૩:]-ગરુડ.
સોળમા શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનના યક્ષનું નામ ગરુડ છે. તેનું સ્વરૂપ નિ.ક.માં આ પ્રમાણે જણાવેલું છે : “તીર્થોત્પન્ન થયં વદ-વાદન ઝોડवंदन श्याम-वर्ण चतुर्भुजं बीजपूरक-पद्मयुक्त-दक्षिणपाणिं नकुलाक्षसूत्र वामपाणि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
