________________
‘સંતિકરં’ સ્તવન ૦૫૪૧
નિ.ક.માં આ પ્રમાણે જણાવેલું છે :-‘‘મિસ્તીર્થ સમુત્પન્ન બ્રહ્મયાં ચતુર્મુહં त्रिनेत्रं धवल-वर्णं पद्मासनमष्ट-भुजं मातु-लिङ्ग मुद्गर - पाशाभययुक्त दक्षिणपाणि નલ-ગવાશાક્ષસૂત્રાન્વિત-ત્રામપળિ વ્રુતિ ના'' તેમના જ તીર્થમાં ઉત્પન્ન થયેલા બ્રહ્મ નામના યક્ષને ચાર મુખ અને ત્રણ નેત્રો છે, તેનો વર્ણ ધવલ છે, તેને કમલનું આસન છે અને આઠ હાથ છે. તેમાં જમણા ચા૨ હાથમાં બિજોરુ, મુગર, પાશ અને અભય છે તથા ડાબા હાથમાં નોળિયો, ગદા, અંકુશ અને જપમાળા છે.
મળુઓ-[મનુન:]-મનુજ.
અગિયારમાં શ્રીશ્રેયાંસનાથ ભગવાનના યક્ષનું નામ મનુજ છે, તેનું સ્વરૂપ નિ.ક.માં આ પ્રમાણે વર્ણવ્યું છે : “તત્તીર્થોત્પન્નમ્ Íશ્વયક્ષ ધવનવાઁ त्रिनेत्रं वृषभ-वाहनं चतुर्भुजं मातुलिङ्ग- गदान्वित - दक्षिणपाणि नकुलाक्षसूत्रयुक्तવામળિ વૃતિ ॥॥'' તેમના જ તીર્થમાં ઉત્પન્ન થયેલા ઈશ્વર (મનુજ) નામના યક્ષનો વર્ણ શ્વેત છે, તેને ત્રણ નેત્રો છે. તેનું વાહન બળદ છે અને તેને ચાર ભુજાઓ છે. તેમાં જમણા બે હાથમાં બિજોરુ અને ગદા છે તથા ડાબા બે હાથમાં નોળિયો અને જપમાળા છે.
મુમારો-[સુરમાર:]-સુરકુમાર.
બારમા શ્રીવાસુપૂજ્યસ્વામીના યક્ષનું નામ સુકુમાર કે કુમાર છે. તેનું સ્વરૂપ નિ.ક.માં આ પ્રમાણે જણાવેલું છે :- ‘‘તત્તીર્થોત્પન્ને માયક્ષ શ્વેત-વર્ષાં हंस - वाहनं चतुर्भुजं मातुलिङ्गणान्वित- दक्षिणपाणि नकुल- धनुर्युक्त वामपाणि વ્રુતિ ॥૨॥'' તેમના જ તીર્થમાં ઉત્પન્ન થયેલા કુમાર નામના યક્ષનો વર્ણ શ્વેત છે, તેનું વાહન હંસ છે. તેને ચાર ભુજાઓ છે. તેમાં જમણા બે હાથમાં બિજોરુ એ બાણ છે તથા ડાબા બે હાથમાં નોળિયો અને ધનુષ છે.
છમ્મુઃ-[ષભુવઃ] ષભુખ.
આ પદમાં પ્રથમા વિભક્તિનો લોપ થયેલો છે.
તેરમા શ્રીવિમલનાથ ભગવાનના યક્ષનું નામ ષમુખ છે. તેનું સ્વરૂપ નિ.ક.માં આ પ્રકારે જણાવેલું છે :- ‘“તત્તીર્થોત્પન્ન ષખુલ્લું યક્ષ શ્વેતवर्णं शिखि-वाहनं द्वादशभुजं फल - चक्र - बाणखड्ग- पाशाक्षसूत्रयुक्त- दक्षिणपाणि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
