________________
ति अस
૧ ૧ લ
નગણ
૩૯૬ ૭ શ્રી શ્રાદ્ધ-પ્રતિક્રમણ-સૂત્ર પ્રબોધટીકા-૩
व इ ग
णा इ रे
अ रू. वं
નગણ
૧ લ લ
ध र णि ध र प्प
નગણ
લ લ લ લ ગા લ
જગણ
Jain Education International
ગા લ ગા લ ગા ગા
ગણ
(૧૬) સ તે ગ સ યા
व रा इ
લ ગા લ
જગણ
ગણ
रे असा रं ॥
ગાલ ગા ગા
भुअगपरिरिगियं
[ગાથા ૧૬]
આ ગાથાના વિષમ પાદોમાં ૧૨ માત્રા છે અને સમપાદોમાં ચૌદ માત્રા છે, એટલે તે અવદોહક નામનો છંદ છે. શ્રીહેમચંદ્રાચાર્યે છંદોનુશાસનના છઠ્ઠા અધ્યાયમાં તેનું ઉદાહરણ આ પ્રમાણે આપેલું છે :
રગણ ગુરુ
एत्थु करिमि भणि कांइ, प्रिउ न गणइ लग्गी पाइ । छड्डेविणु हउं मुक्की, अवदोहय जिम्व किर गावि ॥ ४६ ॥
દરેક વિષમ પાદોમાં ૧૪ તથા સમપાદોમાં ૧૨ માત્રા હોય છે. તેથી બરાબર ઊલટો ક્રમ આમાં જણાય છે. એટલે તેને અવદોહકની સંજ્ઞા અપાયેલી છે.*
આ ગાથાની ઉત્થાપનિકા નીચે પ્રમાણે થાય છે :
अजि यं,
ગુજરાતી છંદોમાં દોહકના પ્રથમ અને ત્રીજા ચરણમાં ૧૩ માત્રા હોય છે અને બીજા તથા ચોથા ચરણમાં ૧૧ માત્રા હોય છે. આમ બધાં ચરણોમાં એક એક માત્રા ઓછી હોય છે.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org