________________
જુન, ૨૦૧૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
વૈજ્ઞાનિક અને જૈન દષ્ટિએ જગત. કર્તુત્વ-વિકાસ-વિનાશ-એક સમન્વય (વિભાગ-૨)
ડૉ. હંસા એસ. શાહ ધર્મ વિના વિજ્ઞાન પંગુ છે, વિજ્ઞાન વિના ધર્મ અંધ છે.” ૩. સૂર્યનો ઉદ્ભવ-૯, સપ્ટેમ્બર.
-આલ્બર્ટ આઈન્સ્ટાઈન ૪. પૃથ્વીની ઉત્પત્તિ-૧૪, સપ્ટેમ્બર એક વાત સ્પષ્ટ રીતે ખ્યાલમાં રાખવાની કે સંપૂર્ણ બ્રહ્માંડમાં વ્યાપ્ત ૫. પૃથ્વી ઉપર જીવનની શરૂઆત-૨૫, સપ્ટેમ્બર, સજીવસૃષ્ટિમાં મનુષ્ય એ સર્વોપરી પ્રાણી છે એમ વિજ્ઞાન અને ધર્મ, ૬. પૃથ્વી ઉપર સૌથી જૂના ખડકો સર્જાયા-૨, આંક્ટોબર. બંને સ્વીકારે છે. જો કે બંનેએ માનેલી મનુષ્યની સર્વોપરિતામાં ૭. અશ્મિલ-૯, ઓક્ટોબર. આસમાન જમીન જેટલો ફરક છે, છતાં મનુષ્યની સર્વોપરિતાની ૮, સૂક્ષ્મ જીવોમાં લિંગની શરૂઆત-૧, નવેમ્બર. બાબતમાં બંને સમાન છે.
૯. જીવ કોષો પાંગર્યા-૧૫, નવેમ્બર. વિજ્ઞાન માને છે કે દુનિયામાં મનુષ્ય સિવાય કોઈપણ પ્રાણી ૧૦. પૃથ્વી પર પ્રાણવાયુમય વાતાવરણ-૧, ડિસેમ્બર. બુદ્ધિશાળી અને પ્રગતિશીલ નથી તેથી માનવો બૌદ્ધિક સર્વોપરિતાનું ૧૧. મંગળ પર ઊંચા તાપમાને ખાઈઓ રચાઈ-૫, ડિસેમ્બર. પ્રમાણ છે.
૧૨. જંતુઓની ઉત્પત્તિ-૧૬, ડિસેમ્બર. ધર્મ એ દૃષ્ટિએ મનુષ્યને સર્વોપરી માને છે કે મનુષ્ય સિવાય જગતનું ૧૩. માછલીઓ જન્મી-૧૯, ડિસેમ્બર. કોઈપણ પ્રાણી આ જગતમાં આધ્યાત્મિક પ્રગતિ સાધી, કર્મના બંધન ૧૪. પક્ષીઓ જન્મ્યાં-૨૭, ડિસેમ્બર. તોડી મુક્તિ (મોક્ષ) પામી શકવા સમર્થ નથી. અલબત્ત, આ આધ્યાત્મિક ૧૫. રાક્ષસી કદના સસ્તન પ્રાણીઓ જન્મ્યાં-૩૦, ડિસેમ્બર. પ્રગતિમાં બુદ્ધિ એ મહત્ત્વનું સાધન છે, તે છતાં બોદ્ધિક સર્વોપરિતા જ ૧૬. માણસ પેદા થયો-૩૧, ડિસેમ્બર. મહત્ત્વની નથી.
- ૩૧ ડિસેમ્બરે માણસ જભ્યો પછીના કલાકો-મિનિટો અને સેકંડનો. આ રીતે જોવા જઈએ તો વિજ્ઞાન અને આધ્યાત્મ બંને એક સિક્કાની હિસાબ નીચે પ્રમાણે છેઃ જ બે બાજુ છે.
૧૭. માણસ જન્મ્યો-રાત્રે ૧૦-૩૦. વિજ્ઞાન-જગતમાં પૃથ્વીની ઉત્પત્તિ-વિનાશ-વિકાસ વિષે ૧૮. પત્થરના સાધનોનો વપરાશ શરૂ-રાત્રે ૧૧-૦૦. વિજ્ઞાન-જગતમાં ઘણા દાયકાઓથી બ્રહ્માંડની ઉત્પત્તિ, તેના વિનાશ ૧૯. ખેતીની શોધ-રાત્રે ૧૧ કલાક ૫૦ મિનિટ ૨૦ સેકન્ડ. અને તેના દ્રવ્ય સંચયનો પ્રશ્ન વિચારાયેલો છે. તેના માટેની વિવિધ ૨૦. બુદ્ધનો જન્મ-રાત્રે ૧૧ કલાક ૫૯ મિનિટ પ૫ સેકન્ડ. થિયરીઓ પણ રજૂ થઈ છે. આ બધી થિયરીઓમાં સૌથી વધુ માન્ય ૨૧. ઈસુનો જન્મ-રાત્રે ૧૧ કલાક ૫૯ મિનિટ ૫૬ સેકન્ડ થિયરી ‘બિગ બેન્ગ' 'Big Bang' મોટા ધડાકાની છે.
૨૨. ભારતમાં શૂન્યની શોધ-રાત્રે ૧૧ કલાક ૫૯ મિનિટ ૫૭ સેકન્ડ વિજ્ઞાનીઓની માન્યતા પ્રમાણે એ મોટા ધડાકા પછી સૂર્યની ઉત્પત્તિ, ૨૩. યુરોપમાં નવ જાગૃતિ અને વિજ્ઞાનમાં પ્રયોગપદ્ધતિ શરૂ-રાત્રે પૃથ્વીની ઉત્પત્તિ, સજીવસૃષ્ટિની ઉત્પત્તિ અને મનુષ્યની ઉત્પત્તિ વગેરેમાં ૧૧ કલાક ૫૯ મિનિટ ૫૯ સેકન્ડ જે સમયગાળો આપ્યો છે તે મિ. કાર્લ સેગન અને હમણાં જ ઇ. સ. ૨૪. ટેકનોલોજીની પ્રગતિ-માનવને ખતમ કરવાના શસ્ત્રોની શોધ, ૧૯૭૯માં પ્રકાશિત થયેલ ચાર્લ્સ ડાર્વિન લિખિત “રિજીન ઑફ વિશ્વ સંસ્કૃતિનો ઉદ્ભવ અને અવકાશયાત્રાની શરૂઆત-હવે સ્પેસીસ'માં આપેલ ચાર્ટ મુજબ “કૉસ્મોલૉજિકલ' બનાવો નીચે પ્રમાણે અને નવા વર્ષની પ્રથમ સેકંડે. વર્ણવ્યા છે
આ અત્યારનું અત્યંત આધુનિક અને વિશ્વના ટોચના વિજ્ઞાની ડૉ. - સૌ પ્રથમ મિ. કાર્લ સેગનનું કૉસ્મિક કલેન્ડર આપણે જોઈએ. મિ. કાર્લ સેગને બનાવેલું તથા અન્ય ઉચ્ચ કક્ષાના વિજ્ઞાનીઓએ માન્ય કાર્લ સેગને સૌથી મોટો ધડાકો અને પ્રલયકાળની ક્ષણ ૧૨ માસ કરેલું કૉસ્મિક કૅલેન્ડર. એટલે કે ૩૬૫ દિવસના ભાગ પાડ્યા છે. ૧લી જાન્યુઆરીના દિવસે ઈ. સ. ૧૯૭૯માં પ્રકાશિત ચાર્લ્સ ડાર્વિન લિખિત “ઑરિજિન ધડાકો થયો. તે પછી બનેલા બનાવોની તવારીખ કાર્લ સેગને નીચે ફ સ્પેસીસ'માં આપેલ ચાર્ટ પ્રમાણે “કૉસ્મોલૉજિકલ’ બનાવો નીચે પ્રમાણે આપી છે
પ્રમાણે૧. મોટો ધડાકો-૧ જાન્યુઆરી.
૧. લગભગ ૫ અબજ વર્ષ પહેલાં-મોટો ધડાકો અને પૃથ્વી છૂટી ૨. આકાશ ગંગાનો ઉદ્ભવ-૧, મે.
પડી.
