________________
( ૮૦
|
પ્રબુદ્ધ જીવન : આગમ પરિચય વિશેષાંક
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૨ )
૨ પ્રથમ બે અધ્યયનમાં ક્રમશઃ ચંદ્રદેવ, સૂર્યદેવના પૂર્વભવનું નિરૂપણ પુનર્જન્મ અને કર્મફળના સિદ્ધાંતોનું સચોટ નિરૂપણ થયું છે.૨ ૨ છે. ત્રીજા અધ્યયનમાં શુક્ર મહાગ્રહના પૂર્વભવનું વર્ણન છે. સાધના સાધી સંયમ આરાધનાથી કોઈને પણ ચંદ્ર, શુક્ર કે સૂર્યગ્ર ૨ ચોથા અધ્યયનમાં બહુપુત્રિકા દેવીના પૂર્વ-પ્રદ્યાભવની દેવ જેવી ઉચ્ચ પદવી પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. આજે એકવીસમી સદીનાટ
વિટંબણાઓથી ભરેલી વિચિત્ર કથા છે. આ કથામાં સાંસારિક મોહ- વૈજ્ઞાનિકો જ્યોતિષેન્દ્રના વિમાનને અગ્નિનો ગોળો સમજે છે કે S મમતા કેવા પ્રકારની હોય તેનું આલેખન કર્યું છે. કથાના માધ્યમથી અને ચંદ્રને પૃથ્વીનો ટુકડો માને છે. જ્યારે જૈન સિદ્ધાંતમાં તેને શ્રે પુનર્જન્મ અને કર્મફળના સિદ્ધાંતને પણ પ્રતિપાદિત કર્યા છે. બાકીના રત્નોના વિમાન કહ્યાં છે. સૂર્યવિમાન સમભૂમિથી ૮૦૦ યોજન ૨ છ અધ્યયનોમાં પૂર્ણભદ્ર આદિનું પૂર્વભવ સહિત વર્ણન છે. ઊંચે અને ચંદ્રવિમાન ૮૮૦ યોજન ઊંચે રહેતાં ભ્રમણ કરે છે.૨ 8 નાંગ સૂત્રના ૧૦મા સ્થાનમાં દીર્ઘદશા નામક શાસ્ત્રના આ વસ્તુ આજના વૈજ્ઞાનિકો માટે, ખગોળશાસ્ત્રીઓ માટે પડકાર8 & દશ અધ્યયન કહ્યાં છે તે આ પ્રમાણે છે-૧, ચંદ્ર, ૨. સૂર્ય, ૩. રૂપ છે. બ્રહ્માંડનું સ્વરૂપ સમજવા માટે આપણું જૈનઆગમ અતિ 8 $ શુક્ર, ૪. શ્રીદેવી, ૫ પ્રભાવતી, ૬. દ્વીપસમુદ્રોત્પત્તિ, ૭. બહુપુત્રી ઉપયોગી છે. તેવી જ રીતે આધ્યાત્મિક સુખ-શાંતિ અને
મંદરા, ૮. સ્થવિર સંભૂતિવિજય, ૯. સ્થવિર પક્ષ્મ, ૧૦. આત્માનંદની પ્રાપ્તિ થાય છે. સમજણના અભાવે વસ્તુની પ્રાપ્તિ ૨ ઉચ્છવાસ-નિઃશ્વાસ. આ શાસ્ત્રના ચંદ્ર, શુક્ર, સૂર્ય, શ્રીદેવી અને બહુપુત્રી કે અપ્રાપ્તિ બંને દુ:ખજનક બને છે, તેથી જ્ઞાની પુરુષો કહે છે કે ૨ ૨ મંદરા આ પાંચ અધ્યયનોનું સામ્ય પુષ્પિકા ઉપાંગસૂત્રના કથાનકોમાં સહજ પ્રાપ્ત થયેલા સંયોગોમાં સંતોષ રાખી, પ્રસન્ન રહેવાથી જ8 & જોવા મળે છે.
મનુષ્યને સુખ-શાંતિ મળે છે. $ ઉપસંહાર :
ધર્મ અને ત્યાગ એ જ સંસારના પ્રપંચથી મુક્ત કરી શકે છે છે આ ઉપાંગની વિશિષ્ટતા એ છે કે ઉન્માર્ગે જતાં શ્રાવક-સાધુ એમ જાણી પ્રત્યેક સુખેએ ત્યાગ અને સંયમરૂપ ધર્મના માર્ગે૨ ૨ ભગવંતોને દેવો પ્રેરણા આપી પાછા સંયમ સ્થાનમાં સ્થિર કરે અગ્રેસર થવાનો સંકલ્પ કરવો જોઈએ. ઈચ્છાઓ ઉપર કાબૂ મેળવીશ દે છે. દેવો પણ પ્રભુના શાસનની રક્ષા કરે છે. અહીં કુતૂહલની આત્મકલ્યાણના શ્રેષ્ઠ માર્ગનો સ્વીકાર કરવો જોઈએ, એ જ8 6 પ્રધાનતા છે. સાંસારિક મોહ-મમતાનું સફળ ચિત્રણ થયું છે. આગમજ્ઞાન અને શ્રદ્ધાનો સાર છે.
லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல
&| જંગલના સુમસામ રસ્તા પર રથ ભાગી ,
નજીક સર્યો ને બોલ્યો: ‘રાણી, ગભરાવો $ી રહ્યો હતો. કૌશામ્બીના રાજા દધિવાહનની
મહાસતી ધારિણી) "
નહીં, હું છું ને !' રાણી ધારિણી અને સુકોમળ પુત્રી વસુમતી રથમાં હતાં. રાણી ચમકી. રથકારના અવાજમાં ઘૂરકતી વાસના તેણે ૨ મધરાતથી સતત દોડી રહેલા અશ્વો પણ થાક્યા હતા. રથકારે પારખી. એ વસુમતીને ગોદમાં દબાવીને શરીર સંકોરી રહી. એ એક શાંત સ્થળે રથ થોભાવ્યો.
| ધીમેથી બોલી: ‘ભાઈ, જલદી આગળ વધીએ.’ ' હજી ધારિણી અને વસુમતી કંપતાં હતાં. કૌશામ્બી નગરી રથકાર વધુ નજીક આવ્યો. રાણીના અવાજમાં હવે તાપ હતો. 2 યુદ્ધમાં ખતમ થઈ ગઈ હતી. બંને જીવ બચાવવા ભાગ્યાં હતાં. ‘રથિક, હું એક સતી સ્ત્રી છું માટે મારાથી દૂર રહેજે. અમે તારા છે રથી પરિચિત હતો ને નાસી છૂટવામાં સફળતા મળી હતી. ભરોસે જીવનનું, મારી પુત્રીનું, ને ખાસ કરીને શિયળનું રક્ષણ
ધારિણીએ પૂછયું, ‘રથિક, રથ કેમ અટકાવ્યો ?' કરવા ચાલી નીકળ્યાં છીએ. તું મારા માટે ભાઈ જેવો છે ને હું
સવારના ઉજાસમાં પહેલી વાર રાણીને રથિકે નજરોનજર વસુમતી માટે પિતા જેવો. ખોટા વિચારથી પાછો વળ, ભાઈ !' જોઈ. રાણી ધારિણીની રૂપ નીતરતી મદોન્મત કાયામાંથી નર્યું કિંતુ રથિક પાસે આવ્યો ને રાણીને પકડવા ગયો, તે જ ક્ષણે ધારિણી | આકર્ષણ ઝરતું હતું. રથકાર અનિમેષ જોઈ જ રહ્યો. ધારિણી પ્રચંડ ક્ષત્રિયાણીના તેજથી છલકાઈ ઊઠી. તેણે કમરમાં છુપાવી રાખેલી ૨ પૂછતી હતી, “અરે રથકાર, તને પૂછું છું. રથ થોભાવ્યો કેમ?' કટારી પોતાની છાતીમાં ભોંકી દીધી! લોહીના ફુવારા ઊડ્યા! | રથકાર સભાન થયો. તેણે કહ્યું, ‘રાણી, અશ્વો થાક્યા છે...' વસુમતીએ કારમી ચીસ પાડી. રથકાર સ્તબ્ધ બની ગયો.
‘પણ ભાઈ, હજી આપણે સંપૂર્ણ નિર્ભય થયાં નથી, જલદી ધારિણી રાણીએ પોતાના શિયળના રક્ષણ માટે જીવનભોગ આગળ વધવું જોઈએ.”
આપ્યો હતો. એના મુખ પર પવિત્રતાના તેજ ચમકતાં હતાં. રથકાર રાણીને તાકી રહ્યો હતો. બાલિકા વસુમતીની આંખમાં જૈનાગમોમાં સતી ધારિણીની પ્રશંસા થઈ છે. તેની પુત્રી વસુમતી ૨ હજી પણ ડર હતો. ધારિણી સ્વસ્થ નહોતી. રથકાર તો એ રૂપ આગળ જતાં શ્રમણ ભગવાન મહાવીરના વરદ્ હસ્તે દીક્ષા પામી અને ૨ 8જોઈને ઉન્મત્ત બની રહ્યો હતો. ધારિણીની કામણગારી આંખો, સાધ્વી સંઘમાં વડેરી સાધ્વી બની, તેનું નામ સાધ્વી ચંદનબાળા. ઉન્નત ઉરોજ, માદક દેહલતાનું લાલિત્ય એને તાણી રહ્યું હતું. એ
| Hઆચાર્ય વાત્સલ્યદીપજી મ. સા.)
லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல
