________________ ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, 2012 પ્રબુદ્ધ જીવન : આગમ સૂત્ર વિશેષાંક 149) லலலலலலலல $ ચંપાનગરીના બે સાહસિક યુવાનો દેવે કહ્યું કે કોને તારું અને કોને પાળું? બંને ઇંજિનપાલિત અને જિનરક્ષિત લવણસમુદ્રમાં ઓસક્તિ-અનાસક્તિ જણાએ પોતાને બચાવવા વિનંતી કરી ત્યારે શૈલક ૨બારમી વાર વેપારી સફર માટે નીકળ્યા હતા. દેવે કહ્યું, “હે માકંદીપુત્રો, હું તમને તમારાઘે ૨શ્રીમંત માર્કદી સાર્થવાહ અને ભદ્રા શેઠાણીના આ. મુનિશ્રી વાત્સલ્યદીપજી વનતમાં મૂકી દઈશ પણ રસ્તામાં લવણસમુદ્રની આ બંને પુત્રો સાગરસફર માટે નીકળ્યા ત્યારે દૃષ્ટિવિષસર્પ રહે છે અને તેનું ઝે૨ કાતિલ છે. હું મધ્યમાં પસાર થતાં પેલી રત્નદ્વીપની દેવી તમને બંનેને માતા-પિતાએ ખૂબ વાર્યા, આપણને થોડા સમયમાં પાછી ફરીશ.” અનેક લલચાવનારા ઉપસર્ગો કરશે, વિપ્નો? હૈધનની જરૂરત નથી તેવું સમજાવ્યું. પણ કરશે. જો તમે તેની વાતમાં આવીને તેની તરફ8 દેવી લવણસમુદ્ર તરફ ચાલી ગઈ. દેજિનપાલિત અને જિનરક્ષિત માન્યા નહીં. તેમણે કોને ખબર કેમ, વિપુલ ભોગવિલાસ માણવા લક્ષ્ય આપશો તો તમને મારી પીઠ પરથી નીચે છે પુનઃ પુનઃ છેલ્લીવાર જવા દેવા માટે સંમતિ , મળતા હોવા છતાં દેવીના ચાલી જવાથી જિનપાલિત પાડી દઈશ અન્યથા હું તમારો રત્નદ્વીપની દેવીનારો માગી. અને જિનરક્ષિતને છુટકારાની લાગણી થી, બંને હાથમાંથી જરૂર છૂટકારો કરાવીશ.” $ માતા-પિતાએ નાછૂટકે હામી ભણી. યથે ચ્છ ઘૂમવા માંડ્યા. પૂર્વ દિશા અને માકંદીપુત્રો કબૂલ થયા. પછી શૈલકદેવની 2 માકંદીપુત્રો સમુદ્રની સફરે ઊપડ્યા. પશ્ચિમદિશાના વનપ્રદેશમાં પરિભ્રમણ કરતા રહ્યા. આજ્ઞાનુસાર તેની પીઠ પર સવાર થઈ ગયા. દેવ વહાણમાં વસ્ત્રો, તેજાના દ્રવ્યો, રત્નો ભર્યા. આ તો માનવીનો મન છે! એમને ના કહેલી પણ પોતાનું વિરાટ સ્વરૂપ બનાવીને ચંપાનગરી ભણી દેવપંખીના શુકન લઈને નીકળ્યા પણ રે કિસ્મત! બને દક્ષિણદિશાના વનમાં ગયા. એ વનમાં તેમણે રવાના થયો. લવણસમુદ્રમાં પ્રવેશતાં જ તોફાન આવ્યું. એક પુરુષને શૂળી પર લટકાવેલો જોયો. એ જીવતો - રત્નદ્વીપની દેવી લવણસમુદ્રને સ્વચ્છ કરવાનું? Bરક્ષણના કોઈ જ પ્રયત્ન સફળ ન થયા ને અનેક , હતો ને કરુણાસ્વરે ધીમું ધીમુ રડતો હતો. કાર્ય પતાવીને પોતાના પાછી ફરી ત્યારે તેણે હૈ &લોકો, ધનસંપત્તિ આદિ સમુદ્રમાં ડૂળ્યા. જિનપાલિત તથા જિનરક્ષિત તેની પાસે ગયા.. માકંદીપુત્રોને ક્યાંય ન જોયા. સર્વત્ર તપાસ કરી.8 2 જિનપાલિત અને જિનરક્ષિતના હાથમાં બંનેએ પૂછ્યું કે, “હે દેવાનુપ્રિય! આ કોનું છેલ્લે પોતાના અવધિજ્ઞાનથી માકંદીપુત્રોને મોટો વાસ આવી ગયો, બંને તેના સહારે ધરતી વધસ્થળ છે? તું કોણ છે? આવી આપત્તિમાં તને શૈલયક્ષની પીઠ પર સવાર થઈને નાસતા જોયા કિનારે પહોંચ્યા. એ રત્નદ્વીપ હતો. બંને ભાઈઓ કોણે મળ્યો છે?’ અને કોપાયમાન થઈ. હાથમાં ઢાલ-તલવાર લીધા છૂઅત્યંત શ્રમથી થાકેલા વૃક્ષ તળે પત્થર પર બેઠા ને આઠ તાડ જેવી વિશાળ કાયા ધારણ કરીને હતા ત્યાં એક સુંદર સ્ત્રી આવી. તેણે કહ્યું, ( પથ પર પાથેય... | લવણસમુદ્રમાં એ માકંદપુત્રો નજીક આવી. એ છે “હે જુવાનો? હું આ દ્વીપની રક્ષિકા દેવી છું. બંને યુવાનોને મનાવવા માંડ્યા, સમજાવવા તમે મારી સાથે ચાલો. જો તમે બંને જણા મારી એ દુઃખી પુરુષ બોલ્યો: ‘એ રત્નદ્વીપની દેવીનું માંડ્યા. બંને ભાઈઓ વિચલિત ન થયા. 2 ૨સાથે મારી ઇચ્છા મુજબ ભોગવિલાસ માણસો વધસ્થાન છે. હું જંબુદ્વીપના ભારતવર્ષનો અશ્વનો દેવીએ પોતાનો પ્રયત્ન ન છોડ્યો. એનું8 હૈતો તમને અહીં રહેવા અને જીવવા જઈશ, નહીં વેપારી હતો. લવણસમુદ્રમાં વહાણ લઈને વેપાર મોહક રૂપ જિનરક્ષિતને લોભાવી ગયું. તેણે તેનીટે તો તમારા મસ્તકના ટુકડા કરીને એકાંતમાં ફેંકી ખેડવા નીકળેલો ને વહાણ ડુબૂ, અહીં આવી ચડયો. તરફ લાલસાથી જોયું ને શૈલક દેવે તેને પોતાની& દઈશ.” રત્નદ્વીપની દેવીએ મને ભોગવિલાસનું સાધન પીઠ પરથી નીચે ફેંકી દીધો. તત્કણ, દેવીએ તેને હું છે બંને ગભરાયા અને દેવી સાથે ચાલ્યા. તેમણે બનાવીને રાખ્યો. મારી કંઈક ભૂલ થઈ અને આ તલવારની ધાર પર ઝીલી અને કાપીને સમુદ્રમાં દેવીનું વચન કબૂલ્યું. ક્રૂર દેવીએ મારી આ હાલત કરી છે !' ફેંક્યો! સમુદ્રના જંતુઓ તેને ખાઈ ગયાં! શું છે દેવી ક્રૂર સ્ત્રી હતી. એ બંને જુવાનો સાથે જિનપાલિત અવિચળ રહ્યો. એન ઠગાયો. એ બંને જુવાનો ભયભીત થઈ ગયા. તેમણે પણ યથેચ્છ ક્રીડા કરવા લાગી. સમય વીતત ચાલ્યો. પોતે ફસાયા હોવાનું કહીને છૂટકારાનો માર્ગ ચંપાનગરી પહોંચ્યો. થોડા દિવસો સૌના દુઃખમાંશે 2 એકદા તે દેવીને શક્રેન્દ્રની આજ્ઞા થઈ કે પૂછ્યો. એ પુરુષે કહ્યું કે, “પૂર્વદિશાના વનમાં જ વીત્યા, પછી સો પૂર્વવત્ જીવન જીવવા માંડ્યા. 2 ૨સમુદ્રનું સ્વચ્છીકરણ કરો. દેવી તે માટે રવાના શૈલક નામના યક્ષનું મંદિર છે. ત્યાં જવાથી અને એકદા ભગવાન મહાવીર ચંપાનગરીમાં પધાર્યા. શૈથઈ તે પહેલાં તેણે જિનપાલિત અને જિનરક્ષિતને પૂજા કરવાથી દેવ પ્રસન્ન થશે અને નિયત સમયે જિનપાલિતે ધર્મશ્રવણ કરીને દીક્ષા ગ્રહણ કરી.8 દે કહ્યું કે, હું દેવશિરોમણિ શક્રેન્દ્રની આજ્ઞાનુસાર બોલશે કે કોને તારું અને કોને પાળું? ત્યારે તમે છે અગિયાર અંગોનો સઘન અભ્યાસ કર્યો. જીવનનારી ¢લવણસમુદ્રની શુદ્ધિ કરવા જાઉં છું. તમે બંને કહેજો કે અમને તારો અને અમને પાળો. પછી તે દેવ અંતે માસિક સંલેખના કરી, આત્મશુદ્ધિકરી, અનશન સુખથી રહેજો, ખાજો પીજો ને ફરજો. હું પાછી કહે તેમ કરજો. એ શૈલક દેવ તમારી રક્ષા કરશે.” વ્રત કરી સૌધર્મ દેવલોકમાં દેવ થયો. ત્યાંથી મહાવિદેહ વળું તે દરમિયાન કંટાળી જાવ, કુતૂહલ જાગે એ સાંભળીને માકંદીપુત્રો પૂર્વદિશાના વનમાં ક્ષેત્રમાં જન્મ પામી મોક્ષમાં જશે. કે કોઈ ઉપદ્રવ થાય તો પૂર્વદિશાના વનખંડમાં પહોંચ્યા અને શૈલક દેવનું મંદિર શોધીને ત્યાં મોહ-માયામાં આસક્ત થાય છે તે સંસારમાં ડૂબેલું જજો, પશ્ચિમદિશાના વનખંડમાં જજો પણ, સૂચના મુજબ બધું કર્યું. પુષ્કરિણીમાં સ્નાન કર્યું, જે છે, જે અનાસક્ત બને છે તેનું કલ્યાણ થાય છે! દક્ષિણદિશાના વનખંડમાં ન જતા કેમકે ત્યાં એક ' યક્ષની પૂજા કરી, પ્રાર્થના કરી ત્યારે રાજી થયેલા * * *
