________________
லலலலலலி
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૨ પ્રબુદ્ધ જીવન : આગમ સૂત્ર વિશેષાંક
૧૩૧ ) இலலல லல லலல லலல லலலல லலலல லல லல லல லலலல லலல லஜ ૨ છે. આ સૂત્ર પર્યાવરણની રક્ષા માટે અતિઉપયોગી છે. ‘ઇરિયાવહી માનવો વસે છે.” શ્રે સૂત્ર' જીવ વિરાધનાનું સૂત્રો છે, એટલે કે એમાં જાણતા- ટૂંકમાં વિજ્ઞાનની જુદી જુદી શાખાઓ, જેવી કે ભૂસ્તરશાસ્ત્ર, ૨ અજાણતા કોઈ જીવને પીડા ઉપજાવી હોય તો એની માફી ભૌતિકશાસ, જીવવિજ્ઞાન, પરમાણુ વિજ્ઞાન, ભૂગોળ, હૈ છે માગવામાં આવે છે.
ખગોળશાસ્ત્રના ભારતીય વિજ્ઞાનીઓએ, ભારતીય પ્રાચીન છે છે વધુ પડતો ભોગ-ઉપભોગ અને અસંયમ વિશ્વની કુદરતી દાર્શનિક તેમ જ અન્ય ગ્રંથોનો ઊંડો અભ્યાસ કરી, તેના આધારે છે
સંપત્તિનો દુર્વ્યય કરે છે માટે જ જૈન ધર્મ ઉપભોગથી ઉપયોગની યોગ્ય સંશોધન કરવાની અનિવાર્ય જરૂરિયાત છે અને એ પ્રમાણે ૨ હું સંસ્કૃતિ તરફ વળવા જણાવે છે.
થશે તો ભારતે વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં અમૂલ્ય ભેટ આપી ગણાશે. હું છે. બેફામ ભોગ-ઉપભોગ વિશ્વમાં વધારાનો કચરો ઠાલવે છે છેલ્લા સૈકામાં રશિયાના કિર્લીયન દંપતી અને ભારતના ડો. છે તેથી વેસ્ટ મેનેજમેન્ટ એ સમગ્ર વિશ્વ માટે પીડાદાયક બન્યું છે. દત્તએ ઓરા અંગે ફોટોગ્રાફ અને સંશોધન દ્વારા જણાવ્યું કે છે જેન ધર્મમાં, પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિ રૂપ અષ્ટ ૨૫૦૦ વર્ષ પહેલાં (ઓરા) આભામંડળની વાત ભગવાને કરી શ્રે પ્રવચનમાતાને દર્શાવવામાં આવી છે. તેમાં “પારિષ્ઠવિનિકા છે, જેમાં પ્રત્યેક પ્રાણી અને પદાર્થોના આભામંડળ વિશે કહેવાયું છે ૨ સમિતિ” આજના સંદર્ભે નોંધપાત્ર છે, જે વધારાની છે. ૨ વસ્તુ-કચરાનો નિકાલ એટલે કઈ રીતે પરઠવું તે સમજાવે છે. આજે સામાન્ય માનવી ભલે ભૌતિક વિજ્ઞાનની સિદ્ધિઓ છે છે આજે માનવ પ્રકૃતિથી બહુ દૂર થઈ ગયો છે તેથી તે પ્રકૃતિના જોઈને વિજ્ઞાનથી અંજાઈ જતો હોય અને સર્વ વિષયોમાં વિજ્ઞાનને હૈ 2 સંદેશા ઝીલી શકતો નથી. થોડા વખત પહેલાં આવેલા જ પ્રમાણભૂત-ઓથોરિટી ગણીને પોતાના મંતવ્યો નક્કી કરતો ? વિનાશકારી સુનામીના મોજાની ઉત્પત્તિસ્થાનના ધરતીના હોય, પણ વિજ્ઞાન પોતે તો આધ્યાત્મિક જગત પ્રત્યે જિજ્ઞાસુભાવે છે છે ધબકારનો સંદેશ થાઈલેન્ડના હાથીઓને ક્યા ઇલેક્ટ્રિક ઉપકરણ મીટ માંડી રહ્યું છે અને આધ્યાત્મિક જગતના જ્યોતિર્ધરોનાં 8 $ દ્વારા સંભળાયો હશે? પ્રકૃતિના સંદેશા ઝીલવા પ્રકૃતિએ જીવનની કથનોને તે પોતાની પ્રયોગાત્મક શૈલીથી ચકાસી જોવા ઉત્સુક છે $ સાથે શરીરમાં ચેતના કે પ્રકૃતિના તાર જોડ્યા છે. ફોટો રિસેપ્નીશ છે. એ જિજ્ઞાસામાંથી જન્મેલાં સંશોધનો આજે વિજ્ઞાનજગતમાં છે ૨ ગ્રંથિઓ માનવમાં નિર્બળ થતી જાય છે. ઉપાશ્રયની કોઈ એક એ સત્યને ગુંજતું કરી રહ્યા છે કે, “શરીરના નાશ પછી પણ કંઈક ૨ નાનકડી ઓરડીના એકાંતમાં, હિમાલયની કોઈ ગુફામાં કે કાયમ રહે છે.' ૨ પર્વતોની ટોચે એકાંતમાં સાધના કરતા સંતોએ ન તો સંદર્ભ “ધ ફાઇન્ડિંગ ઓફ ધ થર્ડ આઈ'માં વેરા સ્ટેન્ડી એલર (Vera ૨ છે માટે લાયબ્રેરી કે ગ્રંથાલયો ફંફોળ્યાં હતાં કે ન તો પ્રયોગશાળામાં stanley Alder) લખે છે કે, “થોડા સંશોધનોએ શક્યતા ઊભી છે ૨ પ્રયોગો કર્યા હતા. છતાંય સૃષ્ટિના કેટલાંય રહસ્યોનું ઉદ્ઘાટન કરી દીધી છે કે વિજ્ઞાનની શોધો અને પૂર્વકાળના જ્ઞાની પુરુષોનાં હૈ
કર્યું છે. જે ઊંડાણમાં અભ્યાસ કરીએ તો વિશ્વની કોઈપણ વચનો એકબીજામાં સમાઈ જશે. એ બેમાં જે ફરક દેખાય છે તે છે 6 સમસ્યાનું સમાધાન આગમગ્રંથોમાંથી મળી રહે. જ્ઞાનનાં માત્ર શાબ્દિક અને રજૂઆતનો જ છે.' પ્રાકૃતિક જગતનાં છે
આવરણો દૂર કરનાર જ્ઞાનાવરણીય કર્મનો નાશ કરી રહસ્યોનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરીને તેના ઉપર માનવીનું પ્રભુત્વ સ્થાપિત $ અંતર્યેતનામાં જ પ્રકૃતિનાં રહસ્યો ઉઘાડ્યાં છે. ભગવાન મહાવીરે કરતી વિજ્ઞાનની નિતનવી શોધખોળોથી પ્રભાવિત થઈ આજનો છે ૨ આપેલા જ્ઞાનનો આજ વિશ્વના પ્રખ્યાત વૈજ્ઞાનિકો પણ આદર કરે છે. ભણેલોગણેલો ગણાતો માનવી જ્યારે આધ્યાત્મિક જગતથી દૂર છે 2 આઈન્સ્ટાઈન જેવા વૈજ્ઞાનિક એટલે જ કહે છે કે, “જો મારો પુનર્જન્મ ખસી રહ્યો છે, ત્યારે ઉપર્યુક્ત ઉદ્ગારો કોઈનું પણ ધ્યાન ખેંચે ૨ ૨ હોય તો હું ભારતમાં સંત બની આત્મતત્ત્વનું સંશોધન કરીશ.' એ સહજ છે. ૨ જૈન આગમોમાં પાંચ ભરત, પાંચ ઈચવત અને પાંચ દાર્શનિકોએ આલેખેલાં સત્યો વિજ્ઞાનની કસોટી પર ચડાવી છે મહાવિદેહ એમ ૧૫ ક્રમે ભૂમિના વર્ણનો મળે છે.
પાર ઉતારવાથી નવી પેઢીને ધર્મ-દર્શનમાં શ્રદ્ધા વધશે. હિંદુસ્તાન ટાઈમ્સના ઓક્ટોબરના અંકમાં એક રશિયન વિજ્ઞાનને એક ચણોઠી જેવું ગણીએ તો ધર્મ-દર્શન સુવર્ણ છે વૈજ્ઞાનિકે લખ્યું છે કે
જેવું છે પરંતુ પૂર્વકાળમાં સુવર્ણનું વજન કરવા પણ ચણોઠીની ? ' “આપણે જે પૃથ્વી પર રહીએ છીએ, તે જાણીએ છીએ તેના મદદ લેવી પડતી હતી. આચાર્ય વિનોબા ભાવે કહેતા, વિજ્ઞાન છે શું કરતાં એક કરોડગણી વસ્તી વધુ છે.”
જીવનની પ્રાણશક્તિ છે અને અધ્યાત્મ જીવનનું ચિત્ત છે. ધર્મ છે $ “ઈ.સ. ૧૯૬૫ના યુનાઈટેડ ઈન્ફર્મેશનમાં પણ કેટલાક અને વિજ્ઞાનનો સમન્વય માનવજાતનું કલ્યાણ કરી શકે. $ શ્રે વૈજ્ઞાનિકોએ જણાવ્યું છે કે – “આપણા બ્રહ્માંડ જેવું બીજું બ્રહ્માંડ અંધશ્રદ્ધાનો છેદ ઉડાડી વિવેકપૂર્ણ શ્રદ્ધાસહ ધર્મનું આચરણ જ 2 અસ્તિત્વ ધરાવે છે, જેમાં અબજો લોકો વસે છે.”
આપણું કલ્યાણ કરી શકે. એક રશિયન ખગોળશાસ્ત્રીનું મંતવ્ય છે કે- “અત્યારના જિનાજ્ઞા વિરૂદ્ધ કાંઈ લખાયું હોય, કે ઉત્સુત્ર પ્રરૂપણા થઈ ૨ છે પરિચિત ગ્રહો કરતાં બીજા સાત હજાર ગ્રહો પર બુદ્ધિશાળી હોય તો ત્રિવિધ મિચ્છામિ દુક્કડં. * * * லே ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல
லலலலலலல
லலலலலலலலல லலலலலலலலல லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல
லலலலலல
