________________
૧૦
|
પ્રબુદ્ધ જીવન : આગમ પરિચય વિશેષાંક
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૨
லலலலலலலல
દ્રપદ
லலலலலலலலலலலலலல லலலலலலலலலலலலல
૬ વિચારણા કરીએ.
રીતે સંસ્કારિત કરી શકાય તેનું સુંદર નિરૂપણ આ સૂત્રમાં કરવામાં છે “આચાર એ જ પ્રથમ ધર્મ છે' આ જીવનસૂત્ર અપનાવવાની આવેલ છે. ૨ સફળ તરકીબો શ્રી આચારાંગ સૂત્રમાં આચારશુદ્ધિ દ્વારા જીવન- વરસાદન આવતો હોય તો કેમ લાવવો અને કઈ નદીમાં કેટલું છે છે શુદ્ધિના સ્તરને ઊંચું લાવવા માટે છ પ્રકારના જીવોને “યતના', પાણી રહેશે તેની ભવિષ્યની વાત આ સૂત્રમાં છે. & ‘જયણા” અને આચારશુદ્ધિનો માર્ગ બતાવ્યો છે. વળી આત્મસુધારણા આ સૂત્રમાં ભગવાને ૧૦ નક્ષત્રમાં જ્ઞાનની વૃદ્ધિની વાત છે છે અને સમાધિની પ્રાપ્તિ કરવામાં ઇંદ્રિયવિજયની પ્રધાનતાનું નિરૂપણ દર્શાવી છે. ૨ કરતાં શ્રી આચારાંગ સૂત્રમાં કહ્યું છે કે જે મુને એ મૂઠ્ઠાણે, ને ૧. મૃગિશર ૨. આદ્રા ૩. પુષ્ય ૪. પુર્વાષાઢા પ. પૂર્વ ૨ મૂત્રા” જે પાંચ ઇન્દ્રિયોના વિષયો છે તે સંસારનું મૂળ કારણ ૬. પૂર્વાફાલ્ગની ૭. મૂળ ૮. અશ્લેષા ૯. હસ્ત ૧૦. ચિત્રા આ છે ૨ છે.
દસ નક્ષત્રોમાં વિદ્યાપ્રાપ્તિનો પ્રબળ પુરુષાર્થ કરવા કહેલું. ૨ આત્માથી પરમાત્મા સુધીની યાત્રાનું માર્ગદર્શન આ સૂત્રમાં નક્ષત્રોમાંથી જે કિરણો નીકળે છે તે આપણા બ્રેઈનને અસર 8 6 આપવાની સાથે જણાવાયું છે કે આત્મજ્ઞાન પામ્યા વગર જગતનું કરે છે. આ નક્ષત્રોના સમયમાં ખુલ્લામાં ટેરેસ પર વિદ્યાપ્રાપ્તિનો શું કોઈપણ જ્ઞાન અજ્ઞાન ગણાય છે માટે આત્મજ્ઞાન પામવા ઇચ્છુક પ્રયોગ કરવાનો હોય છે. ૨ સાધકોએ અને નવદીક્ષીતોએ આચારાંગનો ઊંડાણપૂર્વક અભ્યાસ પૂર્વે તપોવનમાં, ઋષિકૂળમાં ગુરુજી વૃક્ષ નીચે કે ખુલ્લામાં વિદ્યાદાન શ્રે ૨ કરવો જોઈએ.
દેતા હતા. 8 વૈજ્ઞાનિકો એ વનસ્પતિમાં જીવ હોવાની શોધ કરી. શ્રી ધરતીકંપના કારણો આ સૂત્રમાં બતાવ્યા છે. & આચારાંગમાં ભગવાને આગળ વધીને પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, જગતના પદાર્થોનું સમ્યક્ પ્રકારનું વિશિષ્ટ જ્ઞાન શ્રી સમવાયાંગ 6 વાયુ અને વનસ્પતિમાં પણ જીવ છે, વનસ્પતિ અને પ્રાણીને પણ સૂત્રમાં આપ્યું છે, જે અનેક પ્રકારના વિષયોના સમન્વયનું વિશિષ્ટ ૨ સંવેદના છે, એમ કહ્યું છે. ફોરનટ નામના મેગેઝીનમાં Moun- દૃષ્ટિબિંદુ રજૂ કરે છે. વિરોધી વિષયોનો સમન્વય કઈ રીતે કરવો ? 2 tain are Grows' નામના લેખનું પ્રકાશન થયેલું જેમાં પર્વતોની તે આ સૂત્રના અભ્યાસથી જાણી શકાશે. છે માત્ર બાહ્ય વૃદ્ધિ નહીં પણ આંતરિક વૃદ્ધિની વાત પ્રગટ થયેલી છે. એ એકતાળીસ વિભાગમાં દસ હજાર ઉદ્દેશકો અને પંદર હજાર 2 વાત સ્વાભાવિક છે કે જ્યાં જીવ હોય ત્યાં જ આવી આંતરિક સાતસો બાવન શ્લોકસહ દ્વાદશાંગીની સૌથી મોટું મહાસાગર છે છે વૃદ્ધિ સંભવી શકે.
સમાન ગંભીર અને ગૂઢાર્થવાળું આગમ એટલે શ્રી ભગવતી સૂત્ર. ૬ આચારાંગમાં શ્રી ભગવાન કહે છે કે ભોગમાં સુખનો અનુભવ શ્રી ગૌતમસ્વામી અને અન્ય સાધકો એ ભગવાનને પૂછેલા ૨ શ્રે થાય છે તેના કરતાં વિશેષ યોગમાં પરમ આનંદની અનુભૂતિ થાય છે. ૩૬૦૦૦ પ્રશ્નોના સુંદર સમાધાનના આગમમાંથી એકાદ ભાવ ૨
જગતના ભિન્ન ભિન્ન દાર્શનિકોના વિચારોનો કમ્પરેટિવ સ્ટડી- પણ જો આચરણમાં મૂકીએ તો માનવજીવન સાર્થક બની જાય છે 2 તફાવત અને સરખામણી દ્વારા તેની અપૂર્ણતા પ્રત્યે અંગુલિનિર્દેશ સાધુજીવનની ચર્યા સાથે અણુ પરમાણુનું વર્ણન વૈજ્ઞાનિક 8 & કરી સાધુના આચારો અને વૈરાગ્યનાં દુ:ખોના વર્ણન દ્વારા જીવને ઢબે પરમ વૈજ્ઞાનિક પ્રભુ મહાવીરે કરેલ છે. $ વૈરાગ્યભાવ તરફ શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્ર પ્રેરે છે.
કોઈના પણ શરીરમાં ક્યારેક દેવી કે દેવ પ્રવેશ ન કરી શકે ૨ શ્રી સુયાગડંગ, (શ્રી સૂત્રકૃતાંગ) સૂત્રમાં જૈન દર્શનની શ્રેષ્ઠતાનું પણ દેવ-દેવી વ્યક્તિને વશ કરી શકે તેનું વર્ણન છે. ૨ ન્યાયયુક્ત વર્ણન કર્યું છે. જગતના અન્ય દર્શનો જૈન દર્શનથી કઈ રીતે હવામાન અને ચોમાસાના વર્તારાની વાત કરી છે. ૬ મહિનાથી ૨ ૨ અલગ પડે છે તેના કારણો અને વિશિષ્ટતાઓ આ સૂત્રમાં મળે છે. વાદળા વધુ ન રહી શકે, ૬ મહિનામાં વિસરાળ થઈ જાય. હૈ
ભગવાન મહાવીરે કહેલું કે તાર્કિકપણે ગંગાસ્નાનથી મોક્ષ ઘોડો દોડે ત્યારે એક પ્રકારનો અવાજ ક્યાંથી આવે છે? 8 6 મળતો હોય તો ગંગામાં રહેલી બધી જ માછલીઓને મોક્ષ મળી ઘોડાના હૃદય અને કાળજા (લીવર) વચ્ચે કર્કર નામનો વાયુ ઉત્પન્ન ૨ જાય. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે સ્નાન એ બાહ્યશુદ્ધિનું કારણ થાય છે. ઘોડો દોડે ત્યારે તે વાયુ બહાર નીકળતા આ અવાજ ૨ માત્ર છે. આત્મશુદ્ધિની પ્રક્રિયા નથી. દેહશુદ્ધિનીનું મહત્ત્વ ગૌણ થાય છે. આ દર્શાવે છે કે ભગવાનને પ્રાણીઓના શરીરની રચનાનું છે ૨ છે. મોક્ષ માર્ગમાં આત્મશુદ્ધિનું જ મહત્ત્વ છે.
સૂક્ષ્મ જ્ઞાન હતું. વિવેકબુદ્ધિનું બંધારણ વ્યવસ્થિત રાખવા માટે જગતના ભિન્ન બધા તીર્થકરોના સાધુ રંગીન વસ્ત્રો પહેરતા પણ ભગવાને 8 6 ભિન્ન પદાર્થોનું વર્ગીકરણ શ્રી ઠાણાંગ સૂત્રમાં કરવામાં આવ્યું શ્વેત વસ્ત્રો પહેરવા આદેશ કર્યો. ગરમી અને તાપમાં રંગીન છું છે. આત્મસુધારણા માટે દસ સંજ્ઞાઓને દસ રાષ્ટ્રધર્મ દ્વારા કઈ વસ્ત્રોમાં વધુ ગરમી લાગે શ્વેતમાં ઓછી, આ રીતે પ્રભુએ ગ્લોબલ
லலலலலலலலலலலலலலலலல
லலலலலல லலலலலலலலலலல
லலலலல
