________________
૩૪ ]
નાસ્તિક મતવાદનું નિરસન...
સારી સુગંધા લેવા માટે અગીચા અને ગાર્ડના, સારા સ્પર્શી અનુભવવા માટે અનેક પ્રકારની હાઝયરી અને ક્રૂનીચા તથા સારા શબ્દો સાંભળવા માટે રેકાર્ડો અને રેડીઆએ ઉભરાતા જાય છે. આજના જમાનાના આ જાતિના બંધા આવિર્ભાવા વ્યાપાર આદિક ઐહિક સ્વાર્થીની અને ભાગેષણાની પૂર્તિ માટે થઇ રહ્યા હેાવા છતાં, તેને મનુષ્યજાતિના સુખ અને તેમની સગવડાની ખાતર ઉભા કરવામાં આવે છે, એમ હેવું એ નિતાન્ત અસત્ય છે. વિવેકશૂન્ય શાધા :
એમ છતાં વિજ્ઞાનની કેટલીક શાષા માટે એમ કહી શકાય તેમ છે કે તે મનુષ્યજાતિનાં દુ:ખે। અને દર્દીને ઓછાં કરવા માટે થઈ છે અને થઈ રહી છે, છતાં તે શેાધાથી મનુષ્યાનાં દુઃખા કે દર્દી આછાં થયાં નથી પણુ વધ્યે જ જાય છે, એ પણ એક આશ્ચર્યની ખીના છે. મનુષ્યેાનાં શારીરિક અને માનસિક દર્દી આછાં કરવા માટે શેાધાએલી દવાએ અને ખારાકા, રેસા અને રમતા, કસરત અને કુસ્તીએ પણ વિવેકશૂન્ય હેાવાના પ્રતાપે મનુષ્યને આરામ કે શાન્તિ આપી શકવા માટે નિષ્ફળ નિવડેલ છે. જેની પાછળ યાવત્ પંચદ્રિય પ્રાણિઓની પણ રક્ષા નથી કિન્તુ સંહાર છે, તે પ્રવૃત્તિએ મનુષ્યદયાના નામે પણ કરવામાં આવતી હાય, તેા પણ તે અધર્મ છે: અને જ્યાં અધર્મ છે ત્યાં સુખ નથી. અધર્મની સાથે દુ:ખને અને ધર્મની સાથે સુખને સમવ્યાપ્તિ છે. જ્યાં ધર્મ નથી ત્યાં સુખ નથી અને જ્યાં સુખ નથી ત્યાં ધર્મ નથી. આ જાતિની સુખ અને ધર્મની વ્યાપ્તિ સમજવા પહેલાં અહીં એટલું જ વિચારવું જરૂરી છે કે—વર્તમાન વિજ્ઞાનવાદની કહેવાતી સઘળી શેષા
