________________
...ત્રણ વિનાશક ચેપી બદીઓ
[૧૦૫ દંડના ભયથી આપવામાં આવે છે, તે (Education) એટલે કેળવણું નથી, પણ (Injection) એટલે સોયના દ્વારા શરીરની નાડીઓમાં દવાઓને પ્રવેશ કરાવવા બરાબર છે. પરંતુ એ રીતે બળજબરીથી જ્ઞાનને બુદ્ધિમાં પ્રવેશ કરાવવા પ્રયત્ન કરે, તેથી વાંછિત અર્થ સરતો નથી. આપણે એ જોઈ ગયા છીએ કે–ગરમ પાણુ પિતાની આગન્તુક ઉષ્ણતાને એટલા માટે પરિત્યાગ કરી દે છે કે–ઉષ્ણતા, એ એનું અંતરંગ લક્ષણ નથી, કિન્તુ બહારથી આવેલું ઉપલક્ષણ છે. એ સિદ્ધાન્તને અનુસારે જે જ્ઞાન વાસ્તવમાં આત્માનું આંતરિક લક્ષણ નથી, કિન્તુ બહારથી અંદર લાવવામાં આવે છે, તે જ્ઞાનથી આત્માને કેઈ સ્થાયી લાભ થઈ શકવાનો નથી. નહિ ભણવાથી આજી. વિકા નહિ ચાલી શકે અથવા સમાજમાં ઉંચું સ્થાન પ્રાપ્ત નહિ થાય, એવી જાતિના ભય અગર પ્રલોભનથી કેળવણી આપવાના જેટલા પ્રયાસ કરવામાં આવે છે, તે સઘળા ક્ષણિક લાભ આપવા સિવાય આત્માની શાશ્વત શાન્તિ માટે સહજ પણું ઉપયેગી થઈ શકતા નથી. સાચા શિક્ષક:
તેજ શિક્ષણ આત્માને શાશ્વત શાન્તિ આપવા સમર્થ બની શકે છે, કે જે શિક્ષણ આત્મામાં છૂપું રહેલું જ્ઞાન ઉદ્બુદ્ધ થાય, એવી જાતિના પ્રયાસો કરે છે. જે જ્ઞાન આત્માના સ્વરૂપ અથવા સ્વભાવને સહજ અગર અભિન્ન અંશ નહિ હોય, તેવી જાતિનું બહારથી આવેલું સઘળું જ્ઞાન, થોડા જ સમયમાં જળ જેમ પોતાની પાધિક ઉષ્ણતાને છેડી દે છે તેમ નષ્ટ થઈ જનારું છે. આથી એ સ્પષ્ટ પ્રમાણિત થાય છે કે સઘળું જ્ઞાન પહેલેથી જ આત્માની અંદર રહેલું
