________________
...ત્રણ વિનાશક ચેપી બદીઓ
[ ૧૨૭ રહેવાથી, આત્માની શ્રદ્ધા અને તન્મયતા પણ શુદ્ધ અને સ્વભાવરત બની જાય છે. ધર્મ અને અધર્મનું ફલ:
ધર્મ અને અધર્મ પિતાનું ફેલ કેવી રીતે આપે છે? જગતમાં બીજને અનુરૂપ જ ફલ હોય છે. પાપરૂપી બીજથી આત્માની પરાધીનતા દ્રઢ થાય છે અને પુણ્ય રૂપી બીજથી એથી વિપરીત ફલ થાય છે. એ જ પાપ અને પુણ્યના ફળનું રહસ્ય છે. એક જ બીજ જેમ તથાવિધ સામગ્રીના બળે અનેક ફળને આપવા સમર્થ બને છે, તેમ જ એક જ પાપ યા એક જ પુણ્ય અનેકગુણ ફળની સાથે આત્માને સંબંધ કરાવે છે. મેહ અને આસક્તિ એ જ પાપ છે. તીવ્ર મેહ અને તીવ્ર આસક્તિમાં પરાધીનતા અધિક સૂચિત થાય છે? એથી એના ફળરૂપે તીવ્ર આત્મવિસ્મૃતિ, તીવ્ર વાસના અને તીવ્ર ઇંદ્રિયપરાયણતા જન્મે છે. તીવ્ર ઈન્દ્રિયવિષયભેગપરાયણતાથી ક્રોધ, લોભ, માનાદિ કષાયે, ક્રૂરતા, જૂઠ, ચોરી આદિ પાપ થાય છે. મન્દ મહ અને મન્દ આસક્તિમાં ઓછી પરાધીનતા પ્રગટ થાય છે. એથી એમાં પાપ પણ ઓછું થાય છે અને એને અનુરૂપ અભ્યાધિક આત્મબંધ, અભ્યાધિક સૉષ, મન્દ વાસના અને મન્દ ક્રોધાદિ થાય છે. તીવ્ર પાપથી આત્માની વાસના, અર્થાત્-પર પદાર્થોની ઈચ્છા અને પરાધીનતા અધિક વધે છે. કારણ કે–તીવ્ર પાપમાં બીજાઓના હિતને ઘાત અધિક થાય છે. બીજાઓની પ્રતિકૂળતાઓ પણ વધે છે અને વાસનાની તૃપ્તિ પર પદાર્થોના યોગે થઈ શકતી નથી, તેથી એ બધાનું પરિણામ એ થાય છે કે-વાસના વધે છે અને વાસના વધવાની સાથે વાસના
