________________
[ ૧૭૭
...શ્રી જિનપ્રતિમા શ્રી જિન સમાન સાથી ? કરવા ભાગ્યશાળી બને છે, એમ શાસ્ત્રો ભાર પૂર્વક કમાવે છે. દ્રવ્યનિક્ષેપની આરાધના :
શ્રી જિનેશ્વરદેવાનાં નામ અને સ્થાપનાની જેમ, શ્રી જિનેશ્વરદેવાના દ્રવ્યનિક્ષેપની આરાધના પણ અચિન્ત્ય ફળને દેનારી છે. ચૈત્યવન્દન અવસરે પ્રથમ અને દ્વિતીય સ્તુતિ જેમ સ્થાપનાનિક્ષેપની આરાધના માટે છે, તેમ શ્રો ચતુવિંશતિ સ્તવ રૂપ શાશ્વત અધ્યયન લાગસ ઉજજોઅગરે’ એ સૂત્રનું ઉચ્ચારણુ દ્રવ્યનિક્ષેપના આરાધન માટે પ્રસિદ્ધ છે. ‘નમો કંમી વિવ’– શ્રી મભો લિપિને નમસ્કાર થાએ. ’ –એવાં શ્રી ભગવતીજી સૂત્રની આદિમાં પંચમ ગણધર ભગવાન શ્રી સુધર્મસ્વામિજીનાં વચના પણ દ્રવ્યનિક્ષેપની આરાધ્યતા સૂચવે છે. ‘ અનુવઓનો વ્વ –એ જેમ દ્રવ્યની વ્યાખ્યા છે, તેમ ભાવના કારણ રૂપે પણ દ્રવ્યને વર્ણવેલું છે. શ્રી જિનેશ્વરદેવનાં સાક્ષાત્ વના પણ દ્રવ્ય શ્રત હેાવા છતાં, સાંભળનારને ભાવ શ્રુતનાં કારણેા હેાવાથી, ભાવ શ્રુત સમાન જ પૂજ્ય છે.
શંકા॰ દ્રવ્ય એ ભાવની ભૂત અને ભાવિ અવસ્થા હેાવાથી એ પણ જો આરાધ્ય ગણાય, તે પૃથ્વીકાયાદિકમાં રહેલા ભાવિ તીર્થંકરના આત્માઓની આરાધના અને વિરાધના પણ ફળવી અગર કુટવી (નુકસાન કરનારી) થવી જોઈ એ.
સમાધાન॰ દ્રવ્ય જનપણાના નિયામક પર્યાયના જ્ઞાનના અભાવે દ્રવ્યજિનની આરાધના ન થાય, તે દોષ રૂપ નથી : પણ જ્ઞાતિના વચનાદિ દ્વારા દ્રવ્યજિનના નિશ્ચય થયા પછી, નૈગમનયના અભિપ્રાયને આશ્રય લઇ, તેની આરાધના કરવામાં ન આવે કિન્તુ વિરાધના કરવામાં આવે, તે અવશ્ય નુકશાન કરનાર થાય છે અને એ રીતે દ્રવ્યજિનના નિશ્ચય
૧૨
