________________
શ્રી જિનપ્રતિમા શ્રી જિન સમાન શાથી? [ ૧૮૩
સુવર્ણનાં મંદિર અને રત્નની પ્રતિમાઓ વડે ધરણિતલને મંડિત કરી દેનાર જે પુણ્ય ઉપાર્જન કરે છે, તેથી અનન્તગુણું પુણ્ય તપ, સંયમ અને બ્રહ્મચર્યને આચરનાર પ્રાપ્ત કરી શકે છે, એવું શાસ્ત્રકથન શ્રી જિનમંદિરાદિની ભક્તિની તુચ્છતા દર્શાવે છે.”
આ કથન પણ તેઓનું બરાબર નથી. શ્રી જિનાર્ચાથી તપ-સંયમની અધિકતા બતાવી છે, તેથી તપ-સંયમ ઉત્કૃષ્ટતમ છે અને શ્રી જિનાર્ચે અધમતમ છે,–એવો નિર્ણય બાંધવા તૈયાર થવું, એમાં કારણ શ્રી જિનાર્થી પ્રત્યેની અરૂચિ સિવાય બીજું એક પણ નથી. અન્યથા, તપ-સંયમના ફળની સાથે શ્રી જિનાર્ચના ફળને જ સરખાવ્યું છે, તે તેની બીજાં અનુષ્ઠાન કરતાં ઉત્કૃષ્ટતાને સૂચવે છે, એ સમજયા સિવાય રહે નહિ. શ્રી જિનાર્ચા ઉત્કૃષ્ટતર છે અને તપ-સંયમાદિ ઉત્કૃષ્ટતમ છે. શ્રી જિનાર્ચા એ અધમતમ હેત કે અનુપાદેય હોત, તે તેની સાથે કરેલી સરખામણી એ તપ-સંયમની
સ્તુતિ રૂપ ન ગણાત. મહાન નૃપતિથી અધિકતા, એ જ ચકવર્તિની સ્તુતિ છે, કિન્તુ એક ચક્રવતી રાજાની સામાન્ય જનથી અધિક્તા વર્ણવવી, એ સ્તુતિ રૂપ નથી બનતી કિન્તુ નિન્દા રૂપ બની જાય છે. છો મુદ્દો અને ખૂલાસે:
તેઓને છઠ્ઠો મુદ્દો એ પણ છે કે
શ્રી જિનપ્રતિમા શ્રી જિન સમાન ભાવને પિદા કરાવનારી કદાચ બની શકે, તે પણ તે જે વિધિપૂર્વક ભરાવેલી અને પ્રતિષ્ઠિત કરાવેલી હોય તે જ બની શકે. આજ-કાલ જેટલી પ્રતિમાઓ પૂજાય છે, તેમાં કેટલી વિધિપૂર્વક કરાવેલી છે એનો નિર્ણય કરવો અશક્ય છે, તેથી વર્તમાનમાં કરેલી પ્રતિમાની અર્ચાઓ તથા પ્રકારના ભાવને પેદા કરાવનારી થઈ શકતી નથી. ”
