________________
૨૦૮ ]
નાસ્તિક મતવાદનું નિરસન...
નથી, માટે જ સંપૂર્ણ જ્ઞાનિનું પ્રતિપાદન કર્યું હાઇ શકે, એની પરીક્ષા કરવી આવશ્યક છે. એ પરીક્ષામાં શ્રી જૈનદર્શન સિવાય અન્ય કાઇ પણ દર્શન ઉત્તીર્ણ થઈ શકે એમ નથી. દરેક દર્શનનાં જુદાં જૂદાં પ્રતિપાદાના નિષ્પક્ષ અવલેાકનથી એ વાતના નિર્ણય કરવા સરલહૃદયી અને વિચક્ષણ આત્મા માટે મુશ્કેલ નથી.
ગુન્હાહિત કાર્ય :
આજે જે જાતિના સર્વદર્શનસમભાવને વાયુ પ્રસરી રહ્યો છે, તે સર્વે દર્શનના અભ્યાસમાંથી જન્મેલા છે કે અનભ્યાસમાંથી, તે કહી શકાય તેમ નથી. પેાતાને સર્વે દર્શનના અભ્યાસી કહેવડાવનારાએ પણ સર્વે દર્શનાને સમાન કહે છે અને સર્વ દર્શનાના અભ્યાસ નહિ કરનારાએ પણ બધાં દર્શનાના આશય એક જ છે એમ ખાલે છે. અહીં એ કહ્યા વિના ચાલી શકે તેમ નથી કે–તેમ ખેાલનારા જો જ્ઞાની હાય તા ઈરાદાપૂર્વક અસત્ય ખેલે છે અને અજ્ઞાની હાય તા અજાણુમાં પણ મહાપાપ કરે છે. સત્ય વાત તે છે કે-શ્રી જૈનદર્શન અને અન્ય દર્શનાનાં સામાન્ય પ્રતિપાદનામાં પણ જે આટલું અંતર સ્પષ્ટ જોઈ શકાય છે, તેા તેનાં વિશેષ પ્રતિપાદનામાં તે સુમેરૂ અને પરમાણુ જેટલું મહદંતર પડી જતું હાય, તા તેમાં લેશ માત્ર આશ્ચર્ય નથી. જેટલાં દર્શને આ ભારતવર્ષમાં ગણાય છે, તે ખધાં ભિન્ન ભિન્ન સિદ્ધાન્તાનું પ્રતિપાદન કરે છે અને તેમાંથી એક પણ દર્શન શ્રી જૈનદર્શનને છાડીને સંપૂર્ણ પદાર્થનું કે સઘળી યુક્તિઓનું પ્રતિપાદન કરી શકવા સમર્થ થઇ શકેલ નથી. અન્ય દર્શનાએ પેાતાના મતની સિદ્ધિ માટે જે પદાર્થા અને
