________________
...સર્વદર્શન-સમભાવની પોકળ માન્યતા [૨૦૭ તેમ તો છે જ નહિ. શ્રી જૈનદર્શન અને ન્યાય-વૈશેષિક દર્શન વચ્ચે અમૂક દ્રવ્યો તથા અમૂક યુક્તિઓ વિષયક સમાનતા હોવા છતાં, જે જાતિનું દ્રવ્યવિષયક તથા યુક્તિવિષયક યથાર્થ પ્રતિપાદન શ્રી જેનદર્શનમાં રહેલું છે, તેને એક અંશ પણ પણ ન્યાય-વૈશેષિક દર્શનમાં મળે તેમ નથી. લેકવ્યવસ્થાનાં મૂળભૂત ધર્માસ્તિકાયાદિ દ્રવ્યો તથા લોકમાં રહેલા અનન્તાન્ત જીનું પ્રતિપાદન તેમજ સ્યાદ્વાદ અને સપ્તભંગી નયાદિ યુક્તિઓને સમૂહ, જે શ્રી જૈનદર્શનમાં છે, તેને તે દર્શને સ્પર્શ પણ કરી શક્યાં નથી. શ્રી જેનદર્શનને દ્રવ્યવાદ, જીવવાદ, અજીવવાદ તથા સ્યાદ્વાદ કેસરીની ગર્જનાઓથી ગર્જિત યુક્તિવાદ કેવળ ભારતવર્ષના જ નહિ, કિન્તુ દુનિયાના કિઈ પણ મત, પંથ કે દર્શનમાં શોધ્યા જડે તેમ નથી, એ જ શ્રી જૈનદર્શનની અન્ય સર્વ દર્શન કરતાં સર્વોપરિતા સૂચવવા માટે સર્વોત્તમ પ્રમાણ છે. નિષ્પક્ષ અવલોકન :
ઉપર મુજબ ભારતનાં મૂખ્ય મૂખ્ય દર્શનેનું સામાન્ય પ્રતિપાદન અને શ્રી જેનદર્શનનું સામાન્ય પ્રતિપાદન પણ કેટલું મહદંતર ધરાવે છે, એ સમજી શકનાર આત્મા કયી રીતે કહી શકે એમ છે કે–જગતનાં સર્વ દર્શનમાં મતભેદ છે જ નહિ?” અગર “મતભેદ છે તે પણ બધાને ઉદ્દેશ એક જ છે?” જે એક જ ઉદ્દેશ છે, તો મતભેદ થવાનું કારણ શું છે? બધાં દર્શનેના પ્રણેતા અનન્તજ્ઞાની અગર સરખા જ્ઞાની છે એમ મનાય, તો મતભેદ ઉત્પન્ન થવાનું કઈ કારણ રહેતું નથી. મતભેદ છે એ ચોક્કસ છે, તે પછી તેના પ્રણેતાઓ સરખા જ્ઞાનવાળા નથી એ પણ ચોક્કસ છે. સરખા જ્ઞાનવાળા
