________________
૧૮૦]
• નાસ્તિક-મતવાદનું નિરસન... વૈચ કિનૌજરત્તવુિં, લ્યો નિનામાતર: "
ગિક અર્થ કરતાં પણ રૂઢિથી થતે અર્થ બળવાન છે, એ શબ્દ-શાસ્ત્રને નિયમ વિચારતાં, વિપરીત વ્યુત્પત્તિ દ્વારા ચૈત્ય શબ્દનો જ્ઞાન અર્થ કરનારાઓએ પણ, રૂઢ અર્થને બલવત્તર માન જોઈએ. વાક્યથી થતો અર્થ પણ પ્રતિમાને જ કહે છે: જેમકે
“ વેચારું ” અર્થાત- અહીં રહેલાં ચિને વન્દન કરું છું.”
“સાક્ષાતમુદ્રાચં વાક્યમ્ ” “આકાંક્ષાયુક્ત પદને સમુદાય એ વાક્ય છે.”—એમ સમજનાર શ્રી નંદીશ્વરાદિ દ્વીપમાં ભગવાનના જ્ઞાનને નહિ પણ પ્રતિમાઓને જ વંદન કરવાની આંકાક્ષા હોય છે, એ વાત સહેલાઈથી સમજી શકે છે. એટલું જ નહિ, પણ એ વાક્યમાં ચિત્ય શબ્દ બહુવચનમાં વપરાયેલે છે, એ જ એમ સાબીત કરે છે કે-તે શબ્દ જ્ઞાન માટે નથી વપરાયે, કિન્તુ શ્રી જિનબિંબ માટે જ વપરાયેલો છે. જ્ઞાનાર્થે વપરાયેલ શબ્દને બહુવચનમાં પ્રયોગ કરવાની કોઈ આવશ્યક્તા રહેતી નથી. બીજો મુદ્દો અને ખૂલાસ:
શ્રી જિનપ્રતિમાને સ્વીકાર નહિ કરનારાઓને બીજે મુદ્દો એ છે કે –
“શ્રી જિનપ્રતિમા શ્રી જિન સમાન હોય, તે તેના ઉપર અમને રૂચિ કેમ ન થાય ? ”
એ મુદાનું સ્પષ્ટીકરણ ઉપર થઈ ગયું છે, તે પણ વિશેષમાં સમજવું કે–ગદંભને સિતા (સાકર) ન રૂચે, તેથી સિતા. માધુર્યરહિત છે એમ કેઈ પણ રીતે સિદ્ધ થતું નથી. રૂચવું,
