________________
૧૭૮ ]
નાસ્તિક મતવાદનું નિરસન...
થયા પછી શ્રી ભરત ચક્રવર્તિની જેમ દ્રવ્યજિનની વન્દના વૈયાવચ્ચેાદિ કરવાના વ્યવહાર પણ શ્રી જિનશાસનમાં સુપ્રસિદ્ધ છે. સર્વનયસમ્મત અર્થ જ માન્ય કરાય :
શ્રી જૈનશાસનમાં એકલા ભાવને જ જ્યાં પ્રધાન માનવાનું પ્રતિપાદન છે, ત્યાં પરમ શુદ્ધ ભાવને ગ્રહણ કરનાર માત્ર નિશ્ચયનયનું પ્રતિપાદન છે, એમ સમજવું જોઇએ : પરન્તુ કેવળ ભાવને જ ગ્રહણ કરનાર શુદ્ધ નિશ્ચયનય એ જ એક જો શ્રી જિનશાસનમાં પ્રમાણ હાત, તે ચતુર્થ ગુણસ્થાનકે રહેલા શ્રી શ્રેણિક અને શ્રી કૃષ્ણાદિ અનેક મહાપુરૂષા સભ્ય હ્ત્વ ધારણ કરનાર તરીકે પ્રાસદ્ધ છે, તે કદી જ બની શકત નહિ : કારણ કે નિશ્ચયનયના મતે અપ્રમત્ત ગુણુસ્થાનકે જ સમ્યક્ત્વ માનેલું છે. પરન્તુ શ્રી જૈનશાસનમાં નિશ્ચયનયની અપેક્ષા જેટલી માન્ય છે, તેટલી જ માન્ય નૈગમાદિ નયાની અપેક્ષાઓ પણ છે. નૈગમાદિ નચેાની અપેક્ષાએ નામાદિ નિશ્ચેપાએ પણ શ્રી જૈનશાસનને સંપૂર્ણ સમ્મત છે. એક નય સમ્મત નહિ પણ સર્વનયસમ્મત અર્થ હાય, તે જ શ્રી જૈનશાસનને માન્ય છે. એક પણ નયની અવગણુના કરનાર, સમસ્ત શ્રી જૈનશાસનની અવગણના કરે છે, એ વાતને સમજનાર આત્મા સહેલાઈથી સમજી શકશે કે–ભાવતીર્થંકરની આરાધના જેમ ફળદાયી છે, તેમ નામાદિ જિનેશ્વરાની આરાધના પણ અચૂક ફળને દેનારી છે. સાક્ષાત્ ભાવતીર્થંકરને વન્દન કરનાર આત્મા પણ ભાવતીર્થંકરના શરીરને જ વન્દન કરે છે, પણ આકાશની જેવા અરૂપી એમના એકલા આત્માને વન્દન કરતા નથી. શરીરના સમ્બન્ધથી શરીરને કરેલું વંદન, એ ભાવ ભગવાનના આત્માને જ વન્દન થાય છે, એમ માનનારા નામ, સ્થાપના કે
