________________
...શ્રી જિનપ્રતિમા શ્રી જિન સમાન શાથી?
[ ૧૬૯
નિક્ષેપ” છે : જેમકે–રાજાના મૃત યા જીવિત શરીરને “રાજા” કહે. “જ્ઞાયક શરીર ને આગમ દ્રવ્યનિક્ષેપ'માં રાજાના જ્ઞાતાનું શરીર વિવક્ષિત હતું અને અહીં સ્વયે રાજાનું શરીર “રાજા” તરીકે વિવક્ષિત છે. ઘટપટાદિ જે અચેતન પદાર્થોને શરીર નથી, તે પદાર્થોના અન્ય નિમિત્તે કારણે યા સંબધિઓને તવ્યતિરિક્ત દ્રવ્યનિક્ષેપ થી તે તે પદાર્થ તરીકે સંબોધન કરી શકાય છે.
“આગમ દ્રવ્યનિક્ષેપના જ્ઞાયક શરીર, ભાવિ અને તવ્યતિરક્ત, એ ત્રણ ભેદમાંથી “ભાવિ આગમ દ્રવ્યનિક્ષેપ
જીવ, પુદ્ગલ, આકાશ, કાલ આદિ દ્રવ્યવાચી શબ્દોની સાથે લાગી શકતો નથી. કારણ કે-તે દ્રવ્ય અનાદિ અનન્ત છે. ભાવિ ને આગમ દ્રવ્યનિક્ષેપ” ઉપાદાન કારણમાં કરી શકાય છે. જે અનાદિ દ્રવ્ય છે, તેનાં ઉપાદાને કારણે હતાં નથી. અનાદિ દ્રવ્યના વિશેષ અવસ્થાઓમાં, એ નિક્ષેપ પણ લાગી શકે છે: કારણ કે–વિશેષ અવસ્થાઓની આદિ હોય છે, પરન્તુ મૂળ દ્રવ્યોને એ નિક્ષેપ લાગુ પડી શકતો નથી. દ્રવ્ય-નિક્ષેપ વિષે શંકાઓ અને તેનાં સમાધાને :
શકાઢ દ્રવ્ય-નિક્ષેપને સ્થાપના–નિક્ષેપની અન્તર્ગત માનવામાં શું વાંધો ? જેમ સ્થાપના-નિક્ષેપમાં એક વસ્તુની સ્થાપના અન્યત્ર કરવામાં આવે છે, તેમ દ્રવ્ય-નિક્ષેપમાં પણ રાજાની સ્થાપના યુવરાજમાં, મૃત શરીરમાં અથવા રાજાના જ્ઞાયકમાં અથવા જ્ઞાયકના શરીરમાં અથવા અન્ય અન્ય કારણમાં કરવામાં આવે છે, તો પછી સ્થાપનાનિક્ષેપ અને દ્રવ્ય-નિક્ષેપમાં ફરક શું પડયો ?
સમાધાન જે વસ્તુની જેમાં સ્થાપના કરાય છે, તે ઉભયને અત્યંત ભેદ હોય છે : જ્યારે દ્રવ્ય-નિક્ષેપમાં એક જ
