________________
..શ્રી જિનપ્રતિમા શ્રી જિન સમાન શાથી? [ ૧૭૧ વસ્તુના વર્તમાન પર્યાયને અનુસાર શબ્દનો પ્રયોગ કરે, એ ભાવ-નિક્ષેપ છે : જેમકે-રાજ્ય કરવાવાળાને રાજા કહે.
એના પણ બે ભેદ છે: “આગમ ભાવનિક્ષેપ” અને ‘ને આગમ ભાવનિક્ષેપ.”
કોઈ પણ વસ્તુના જ્ઞાતાને તે વસ્તુમાં તેનો ઉપયોગ હોય તે વખતે તેને તે નામથી સંબધ, તે આગમ ભાવ નિક્ષેપ છે. “આગમ દ્રવ્યનિક્ષેપ” અને “આગમ ભાવ નિક્ષેપ ”માં ફરક માત્ર એટલો છે કે-“આગમ દ્રવ્યનિક્ષેપ ”માં જ્ઞાતાને ઉપગ વર્તમાનમાં નથી, જ્યારે “આગમ ભાવ નિક્ષેપમાં જ્ઞાતાને તે ઉપગ વર્તમાનમાં હયાતી ધરાવે છે.
વર્તમાન પર્યાયવાલી વસ્તુને તે નામથી કહેવી, તે “નેઆગમ ભાવનિક્ષેપ” છે: જેમકે-રાજ્યસન પર બેઠેલ રાજાને રાજ્ય ચલાવતી વખતે “રાજા” કહે. નામનિક્ષેપ અને ભાવનિક્ષેપ વચ્ચેનો તફાવત : - અહીં “નામનિક્ષેપ” અને “ભાવનિક્ષેપ” વચ્ચેનું
અંતર પણ સમજી લેવાની આવશ્યકતા છે. નામનિક્ષેપને સંબંધ વ્યક્તિવાચક સંજ્ઞાઓથી છે અને ભાવનિક્ષેપને સંબંધ ભાવવાચક યા જાતિવાચક સંજ્ઞાઓથી છે. વિદ્યાચંદ્ર” એ વ્યક્તિવાચક “નામ” છે અને “વિદ્યાધર' એ ભાવવાચક નામ” છે. “વિદ્યાચંદ્ર” શબ્દથી એક જ વ્યક્તિ ઓળખાય છે, જ્યારે વિદ્યાધર” શબ્દથી આકાશગામિની આદિ વિદ્યાએને ધરનારા સઘળાય વિદ્યાધરની ઓળખાણ થાય છે. વિદ્યાને ધારણ કરનારાઓનું નામ “વિદ્યાધર” રાખવાથી, એ નામનિક્ષેપ નથી બની શકતું. કારણ કે–તેને ભાવ વિદ્યાધરની તમામ જાતિને ઓળખાવવાને છે. ભિન્ન ભિન્ન વ્ય
