________________
...શ્રી જિનપ્રતિમા શ્રી જિન સમાન શાથી ?
[ ૧૭૩
નયના વિષય છે અને છેલ્લે ભાવનિક્ષેપ એ પર્યાયાર્થિક નયના વિષય છે. દ્રવ્યાર્થિક નયના વિષય દ્રવ્ય અર્થાત્ અન્વય છે : અને એ અન્વય નામ, સ્થાપના તથા દ્રવ્ય એ ત્રણેમાં પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. નામાદિ ત્રણે નિક્ષેાના સબંધ ત્રણે કાળ સાથે હેાવાથી, તેમાં અન્વય ઘટી શકે છે. ભાવનિક્ષેપના સંબંધ માત્ર વર્તમાન કાળ સાથે હેાવાથી, તેમાં અન્વય ઘટી શકતા નથી. અર્થાત કેવળ વર્તમાન પર્યાયની સાથે સબંધ હાવાથી ‘ ભાવનિક્ષેપ ’ ... એ પર્યાયાર્થિક નયના વિષય છે, જ્યારે નામાદિ ત્રણ નિક્ષેપ એ દ્રવ્યાર્થિક નયના વિષય છે. એકલા ભાવને ભજી શકાય નહિ :
નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય અને ભાવ,-એ ચારે એક જ વસ્તુની જૂદી જૂદી ખાજુએ છે, એ વાત સિદ્ધ થયા પછી, હવે એ સિદ્ધ કરવાની જરૂર નથી કે~શ્રી અરિહંતાના ભાવ, એ જેમ પૂજ્ય છે, તેમ શ્રી અરિહંતાનું નામ, શ્રી અરિહંતેાની સ્થાપના અને શ્રી અરિહંતેાનું દ્રવ્ય, એ પણ પૂજ્ય છે.’ખીજા શબ્દોમાં—શ્રી અરિહંતના નામ, સ્થાપના અને દ્રવ્ય દ્વારાએ જ શ્રી અરિહંતના ભાવ ભજી શકાય છે. નામાદિ ત્રણને છેાડીને, શ્રી અરિહંતના ભાવને ભજવાની ચેષ્ટા કરનારા, પૂ. ઉપાધ્યાયજી શ્રીમદ્યશવિજયજી મહારાજાના શબ્દોમાં, દેખવા માટે મળેલી આંખાને બંધ કરી દઈ, પેાતાના મુખને દર્પણમાં જોવાની ચેષ્ટા કરનારા છે. આંધળા માણસા હાથમાં દર્પણુ લઈ પેાતાનું મુખ જેવા પ્રયાસ કરે, તે જેમ હાંસિપાત્ર અને નિરર્થક છે, એટલુંજ નહિ પણ હાસ્યાસ્પદ છે, તેમ નામાદિ ત્રણનું અવલખન લીધા સિવાય, શ્રી અરિહંતના ભાવના પિરચય કરવા મનારથ સેવવા, એ પણ નિરર્થક અને
